Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel

Ushtrime të Zgjidhura Kontabilitet Drejtimi Punoi: Erjon Skordha ACCA. MCP, MSC

1

Kosto standarde1 Çfarë është një standard sasie? Çfarë është një standard çmim1 Një standard sasie tregon sasinë e inputit që duhet të përdoret për të prodhuar një njësi autputi. Njëstandard çmimi tregon sa duhet të kushtojë një input.

2 Cili është dallimi midis standardeve ideale dhe praktike2 Standardet ideale supozojnë perfeksion dhe nuk lejojnë për inefiçenca. Kështu që, standardet idealearrihen rrallë, për të mos thënë asnjëherë. Standadet praktike mund të arrihen nga punojnësit dukepunuar në mënyrë të arsyeshme, ndonëse me ritëm efiçent ato lejojnë për shkëputje dhe ndërprerjenormale të punës.

3 Nëse punojnësit janë plotësisht të pamundur për të arrirë standardet, çfarë efekti do të ketë kjo nëproduktivitetin e tyre?3 Pamundësia e plotë për të arrirë standardet ka gjasa që të jetë demoralizuese dhe mund të rezultojënë produktivitet të ulur.

4 Cila është diferenca midis standardit dhe buxhetit?4 Buxheti zakonisht shprehet në terma parash, ndërsa një standard zakonisht shprehet në bazë njësie.Një standard mund të shihet si një kosto e buxhetuar për një njësi.

5 Çfarë nënkutohet nga termi variancë?5 Një variancë është diferenca midis asaj që ishte planifikuar ose e pritshme dhe asaj që aktualisht ështëpërmbushur. Një sistem i kostos standarde ka së paku dy lloje variancash. Varianca e çmimit fokusohetnë diferencën ndërmjet çmimit standard dhe atij aktual. Varianca e sasisë merret me diferencat midissasisë standarde të inputit të lejuar dhe sasisë aktuale të autputit dhe shumës aktuale të inputit tëpërdorur.

6 Çfarë nënkutohet nga termi menaxhim nëpërmjet përjashtimit “management by exception”6 Sipas menaxhimit nëpërmjet përjashtimit, menaxherët fokusohen në rezultatet që devijojnë ngapritjet. Supozohet që rezultatet që arrijnë pritshmëritë nuk kërkojnë investigim.

7 Përse varianca e çmimit dhe sasisë llogariten në mënyrë të veçantë?7 Ndarja e variancës së përgjithshme në variancë çmimi dhe sasie siguron më shumë informacion. Përmë tepër, variancat e çmimit dhe sasisë janë zakonisht përgjegjësi të menaxherëve të ndryshëm.

8 Kush është zakonisht përgjegjës për variancën e çmimit të materialeve? Variancën e sasisë sëmaterialeve? Variancën e efiçencës së punës?8 Varianca e çmimit të materialeve është përgjegjësi e menaxherit të blerjeve. Varianca e sasisë sëmaterialeve dhe efiçencës së punës janë përgjegjësi e menaxherëve të prodhimit dhe supervizorëve.


2

9 Në cilin moment kohor mund të llogaritet varianca e çmimit të materialeve? Cili moment është më imirë? Përse?9 Varianca e çmimit të materialeve mund të llogaritet kur materialet blihen ose kur materialet dërgohennë prodhim. Është zakonisht më mirë që të llogarisim variancat kur materialet blihen meqënëse ky ështëmomenti kur menaxheri i blerjeve, i cili ka përgjegjësi për variancën, ka përfunduar punën e tij/saj. Nështim, njohja e variancës së çmimit në momentin kur materialet blihen lejon kompaninë për tëtransferuar materialet në llogarinë e inventarit me koston standarde, e cila thjeshton shumëkontabilizimin.

10 Nëse varianca e çmimit të materialeve është e favorshme ndërsa varianca e sasisë së materialeveështë jo e favorshme, çfarë mund të tregojë kjo?10 Ky kombinim variancash mund të tregojë që materiale të një cilësie inferiore janë blerë me një çmimtë ulët, por nga ana tjetër materilet me cilësi të ulët kanë krijuar probleme tek prodhimi.

11 A duhet të përdoren standardet për të identifikuar atë që duhet të fajësohet për problemin?11 Nëse standardet përdoren për të gjetur atë që duhet të fajësohet për problemin, ato mund tëshaktojnë fyrje dhe të minojnë moralin. Standardet nuk duhet të përdoren për të zhvilluar gjuetishtrigash, ose si një mënyrë për të gjetur dikë për ta fajësuar për problemet.

12 “Punonjësit tonë janë të gjithë me kontrata pune, prandaj, varianca e kostos/pagës së punës ështëpërcaktuar të jetë zero” Diskuto.12 Shumë faktorë të tjerë përveç pagës kontraktuale të paguar për punonjësit mund të shkaktojnëvarianca të pagës së punës. Për shembull, punonjësit e kualifikuar me paga të larta orare mund t’jujepen detyra që kërkojnë pak aftësi dhe kjo kërkon një nomë të ulët pagese, që rezulton në një variancëtë pafavorshme page. Ose punojnësit e pakualifikuar ose të patrainuar mund t’ju caktohen detyra qëduhet të plotësohen nga punojnës më të kualifikuar me paga më të larta, duke rezultuar në varianca tëfavorshme page. Varianca të pafavorshme mund të lindin gjithashtu nga puna jashtë orarit me pagapremium.

13 Çfarë efekti, nëse ka, do të prisni nga materialet me cilësi të ulët në variancën e punës direkte?13 Nëse materialet me cilësi të ulët krijojnë probleme me prodhimin, një rezultat mund të jetë koha etejkaluar e punës dhe kështu një variancë të pafavorshme në efiçencën e punës. Materialet me cilësi tëulët zakonisht nuk ndikojnë variancën e pagës të punës.

14 Nëse shpenzimet përgjithshme të prodhimit variabël i janë shpërndarë prodhimi në bazë të orëve tëpunës direkte dhe variancat e efiçencës së punës direkte është e pafavorshme, a do të jetë varianca eefiçensës së shpenzimeve të përgjithshme variabël e favorshme apo e pafavorshme, apo mund të jetëçfarëdolloj variance? Shpjego.14 Varianca e efiçencës së shpenzimeve të përgijthshme dhe varianca e efiçencës së punës direkte do tëjenë gjithmonë ose të favorshme ose të pafavorshme së bashku nëse shpenizmet e përgjithshmeshpërndarhen në bazë të orëve të punës direkte. Që të dyja variancat llogariten duke krahasuar numrin


3

e orëve të punës direkte të punuara aktualisht me numrin e orëve standarde të lejuara. Në çdo rastformula është:

Varianca e efiçencës=Paga Standarde(Orë Aktuale-Orë standarde)Vetëm pjesa e formulës “Paga Standarde” ndryshon ndërmjet dy variancave.

15 Çfarë është një grafik kontrolli statistikor,dhe si përdoret ai?15 Një grafik kontrolli statistikor është një ndihmë grafike që ndihmon punonjësit të identifikojëvariancat që duhet të investigohen. Limitet e sipërme dhe të poshtme vendosen në grafikun kontrollues.Çdo variancë që bie midis këtyre limiteve konsiderohet si normale. Çdo variancë që bie jashtë këtyrelimiteve konsiderohen si jonormale dhe investigohet.

16 Përse mundet që një theksim i panevojshëm i variancave të efiçencës së punës të çojë në tejkalim tëinventarit në proces?16 Nëse paga është një kosto fikse dhe standarded janë strikte, atëherë e vetmja mënyrë për tëgjeneruar varianca të favorshme të efiçencës së punës është që çdo stacion pune të prodhojë nëmaksimumin e kapacitetit. Megjithatë, autputi i të gjithë sistemit është i kufizuar nga kapacieti i procesitqë është burim i kufizuar (bottleneck). Nëse proceset e punës përpara kapacitetit të kufizuar në linjën eprodhimit prodhojnë në kapacitet të plotë, procesi që ka kapacitet të kufizuar nuk do të jetë në gjendjetë përpunojë më tej të gjithë prodhimin në proces. Në përgjithësi, nëse çdo stacion pune përpiqet për tëprodhuar në maksimumin e kapacitetit, atëherë inventari prodhim në proces do të rritet përparastacionit të punës me kapacitet më të ulët.

17 Përse matësat e përdorur në balanced scorecard ndryshojnë nga kompania në kompani?17 Balanc scorecardi i një kompanie duhet të derivohet dhe të suportojë startegjinë. Meqënëse kompanitë ndryshme kanë strategji të ndryshme, balanc scorecardi i tyre duhet të jetë i ndryshëm.

18 Përse balanc scorecard përfshin matës financiar të performance dhe gjithashtu matës jo financiarsesa mirë proceset e brendëshme të biznesit po performojnë?18 Balanced Scorecardi ndëtohet për të suportuar strategjinë e kompanisë, e cila është një teori mbi atoveprime që do të arrijnë qëllimet e kompanisë. Duke supozuar se kompania ka qëllime financiare, matëstë performancës financiare duhet të përfshihen në balanced scorecard si një kontroll i realitetit tëteorisë. Nëse proceset e brendëshme të biznesit përmirësohen, por rezultatet financiare nukpërmirësohen, teorija mund të jetë më të meta (çalë) dhe strategjia duhet të ndryshohet.

19 Cilët janë avantazhet e regjistrimit formal në rekordet e kontabilitetit të variancave?19 Regjistrimi formal tenton t’i japë më shumë theks variancave sesa llogaritjet jashtë regjistrimeve.


4

Dhe, përdorimi i kostove standarde në regjistrimet e ditarit thjeshton procesin e mbajtjes sëkontabilitetit duke lejuar të gjithë inventarët të mbarten(regjistrohen) me koston standarde, sesa mekoston aktule.

Ushtrimi 1 Vendosja e standardeve; Përgatitja e kartelës së kostos standarde.

Svenska Pharmacia, një prodhues farmaceutik Suedez, prodhon një medikament antikoagulant.Përbërësi kryesor në këtë medikament është një material i quajtur Alpha SR40. Informacioni qëka lidhje me blerjen dhe përdorimin e Alpha SR40 paraqitet si më poshtë:

Blerja e Alpha SR40: Materiali direkt Alpha SR40 blihet në kontenjerë 2 kilogramësh me njëkosto prej 3,000 Kr për kilogram (Monedha Suedeze është Krona, e cila shkurtimisht ështëquajtur Kr). Një skonto prej 2% ofrohet nga furnitori për pagesë brenda 10 ditësh dhe SvenskaPharmacia e merr të gjithë skonton. Kostot e dërgimit (marrja e produktit nga furnitori), të cilat ipaguan kompania, shkojnë në total 1,000 Kr për një dërgesë mesatare prej 10 kontenjerë 2kilogramësh.

Përdorimi i Alpha SR40: Lista e materialeve (karta e prodhimit) tregon se 6 gramë të AlphaSR40 përdoren për të prodhuar një kapsulë të drogës antikoagulant. (një kilogramë ka 1,000gramë) Rreth 4% e Alpha SR40 së blerë hidhet si e papërshtatshme përpara se të përdoret për tëprodhuar drogën atikoagulante. Në shtim, mbas shtimit të Alpha SR40, rreth 1 në çdo 26 kapsulanxirret si jo e rregullt nga inspektimit final, për shkak të defekteve të një lloi apo tjetri nëkapsulë.

Kërkohet:1. Llogarit çmimin e blerjes standard për një gramë të Alpha SR40.2. Llogarit sasinë standard të Alpha SR40 (në gramë) për kapsulë që kalon inspektimin final

(Llogaritjet duhet të jenë në dy shifra mbas presjes)3. Duke përdorur të dhënat nga (1) dhe (2) më lart përgatit një kartelë të kostos standarde të

Alpha SR40 për kapsulë të drogës antikoagulante.

Zgjidhje ushtrimi1 (20 minuta)1. Kosto për kontener 2 kilogram ....................................................... 6,000.00 Kr

Minus: 2% zbritje ........................................................................... 120.00

Kosto neto....................................................................................... 5,880.00Shto koston e transportit për kontenjer 2 kilogram

(1,000 Kr ÷ 10 kontenjerë).......................................................... 100.00Kosto totale për kontenjer 2 kilogram (a)....................................... 5,980.00 KrSasia e gramëve për kontenjer

(2 kilogramë × 1000 gramë për kilogram) (b) ............................ 2,000Kosto standarde për gramë të blerë (a) ÷ (b) .................................. 2.99 Kr


5

2. Alpha SR40 e kërkuar për kapsulë sipas kartelës së prodhimit.................. 6.00 gramëShto rezervim/tolerancë për materialet e nxjerra si të papërdorshme (6

gramë ÷ 0.96 = 6.25 gramë;6.25 gramë – 6.00 gramë = 0.25 gramë) ................................................ 0.25 gramë

Totali ........................................................................................................... 6.25 gramëShto tolerancë për kapsulat e nxjerra me defekte

(6.25 gramës ÷ 25 kapsula) ..................................................................... 0.25 gramë

Sasia standarde e Alpha SR40 për kapsulë të shitshme.............................. 6.50 gramë

3.

ArtikulliSasia standarde

për kapsulë

Çmimistandard për

gramëKosto standarde

për kapsulë

Alpha SR40 6.50 grams 2.99 Kr 19.435 Kr

Ushtrimi 2 Varianca e Materialeve

Kompania Harmon Household Products, prodhon një numër atikujsh konsumi për përdorim tëpërgjithshëm nga shtëpiaket. Një nga këto produkte, kërkon një dru të fortë e të shtrenjtë. Gjatëmuajit të fundit, kompania prodhoi 4,000 produkte duke përdorur 11,000 këmbë/njësi (njësimatëse) dru. Druri i kushton kompanisë $ 18,700.Standardi i kompanisë për një njësi produkti janë 2.5 këmbë/njësi dru, me një kosto $1.8 përkëmbë/njësi.

Kërkohet:1. Çfarë kostoje druri (materiali) duhet për të prodhuar 4,000 njësi produktesh? Sa më e

madhe apo më e vogël është kjo krahasuar me koston aktuale:2. Ndaje diferencën e llogaritur në pikën (1) më sipër në variancën e çmimit të materialeve

dhe variancën e sasisë së materialeve.

Zgjidhje ushtrimi 2 (20 minuta)1. Njësi të prodhuara........................................................................... 4,000

Njësi material të kërkuar për njësi të prodhuar............................... × 2.5

Sasia standarde e lejuar e materialeve ............................................ 10,000Kosto standarde për njësi materiali ................................................ × $1.80Totali i kostos standarde ................................................................. $18,000

Kosto aktuale e ndodhur ................................................................. $18,700Kosto standarde si më lart .............................................................. 18,000Varianca totale—e pafavorshme..................................................... $ 700

2. Sasia Aktuale, me ÇmiminAktual

Sasia Aktuale, me ÇmiminStandard

Sasia Standarde e lejuarpër autputin, me Çmimin


6

Standard(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS × ÇS)

$18,700 11,000 njësi material ×$1.80 për njësi

10,000 njësi material ×$1.80 për njësi

= $19,800 = $18,000

Varianca e Çmimit,

$1,100 FVarianca e Sasisë,

$1,800 U

Varianca totale, $700 U

Metodë Alternative:

Varianca e çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)11,000 njësi ($1.70 për njësi* – $1.80 për njësi) =

$1,100 F*$18,700 ÷ 11,000 njësi = $1.70 për njësi.

Varianca e sasisë së materialeve = ÇS (SA – SS)$1.80 për njësi (11,000 njësi – 10,000 njësi) =

$1,800 U

Ushtrimi 3 Varianca e punës direkte

Kompania Air Meals, përgatit ushqime gjatë udhëtimit me avion për një numër shoqërish ajrore.Një nga produktet e kompanisë është garniturë me fruta deti. Gjatë javës që kaloi, kompaniapërgatiti 6,000 njësi produkti duke përdorur 1,150 orë pune direkte. Kompania pagoi punonjësit epunës direkte me një shumë totale prej $11,500 për këtë javë, ose më një pagë orare prej $10.Sipas kartelës së kostos standarde për këtë vakt, ai duhet të kërkojë 0.2 orë pune direkte me njëkosto prej $9.50 për orë.

Kërkohet:1. Çfarë kosto pune direkte që duhet për të përgatitur 6,000 vakte? Me sa ndryshon kjo nga

kosto aktule e punës direkte?2. Ndaji diferencat e llogaritura në (1) më lart në variancë të pagës dhe variancë të

effiçencës.

Zgjidhje ushtrimi 3 (20 minuta)1. Numri i vakteve të përgatitura ...................................... 6,000

Orë PD sipas standardit për vakt .................................. × 0.20


7

Totali i orëve PD të lejuara........................................... 1,200Kosto stadnarde e PD për orë ....................................... × $9.50Kosto standarde totale për PD ...................................... $11,400

Kosto aktuale e ndodhur ............................................... $11,500Kosto standarde totale për PD (lart) ............................. 11,400

Varianca totale e PD..................................................... $ 100 E pafavorshme

2. Orë Aktuale, me PagënAktule

Orë Aktuale, me PagënStandarde

Orë Standarde të lejuara përautputin, me Pagën Standarde

(OA×PA) (OA×PS) (OS×PS)1,150 orë ×

$10.00 për orë1,150 orë ×

$9.50 për orë1,200 orë ×

$9.50 për orë= $11,500 = $10,925 = $11,400

Varianca e pagës,

$575 UVarianca e efiçencës,

$475 F


Metodë alternative, variancat mund të llogariten duke përdorur formulat:

Varianda e pagës/kostos së punës = OA(PA – PS)= 1,150 orë ($10.00 për orë – $9.50 për orë)= $575 U

Varianca e efiçencës së punës = PS(OA – OS)= $9.50 për orë (1,150 orë – 1,200 orë)= $475 F

Ushtrimi 4 Variancat e shpenzimeve të përgjithshme variabël

Order Up, Inc, ofron shërbimin e përmbushjes së porosive për tregëtarët e dot.com. kompania kamagazine ku mban inventarin e klientëve të saj (tregëtarëve). Kur një tregëtar merr një porosinga një klient i tij, porosia i dergohet Order Up, e cila merr artikujt nga magazinë, i paketon ato,dhe i dërgon ato te klienti i tregëtarit në fjalë. Kompania përdor një normë të paracaktuar tëshpenzimeve të përgjithshme variabël bauzar në orët e punës direkte. Në muajin e fundit,140,000 artikuj janë dërguar te klientët duke përdorur 5,800 orë pune direkte. Kompania pati nëtotal $15,950 kosto si shpenzime të përgjithshme varibël.Sipas standardeve të kompanisë, 0.04 orë pune direkte kërkohen për të përmbushur një porosi përnjë atikull dhe norma (temrmi i përdorur në zgjidhjen e ushtrimit për lehtësi është çmimi i shppvariabël) e shpenzimeve të përgjithshme variabël është $2.80 për orë pune direkte.


8

Kërkohet:1. Çfarë kostoje të përgjithshme variabël duhet të këtë ndodhur për të përmbushur porositë

për 140,000 artikuj? Me sa ndryshon kjo nga kosto aktuale e shpenzimeve të përgjthshmevariabël?

2. Ndaje diferencën (1) më lart në variancën e normës/efektivitetit së shpenzimeve tëpërgjithshme variabël dhe variancën e efiçencës së shpenizmeve të përgjithshme variabël.

Ushtrimi 4 (20 minuta)1. Numëri i artikujve të dërguar ................................................... 140,000

Orë PD standarde për atikull .................................................... × 0.04Totali i orëve të PD të lejuara................................................... 5,600

Standardi i shpp variabël për orë .............................................. × $2.80Totali kostos së shpp variabël standarde .................................. $15,680

Shpp variabël aktuale................................................................ $15,950Kosto e totale e shpp variabël standarde (më lart).................... 15,680Totali i variancës së shpp variabël............................................ $ 270E pafavorshme

2.Orë Aktule , me Normën

AktualeOrë Aktuale, me Normën

Standarde

Orë të lejuara sipasStandardit për autputin

aktual, me Normën Standarde(OA×NA) (OA×NS) (OS×NS)

5,800 orë ×$2.75 për orë*

5,800 orë ×$2.80 për orë

5,600 orë ×$2.80 për orë

= $15,950 = $16,240 = $15,680

Varianca normës/efektivitetit

shpp variabël, $290 FVarianca e efiçencës së shpp

variabël, $560 U


*$15,950÷ 5,800 orë =$2.75 për orë

Në një mënyrë alternative, variancat mund të llogariten duke përdorur formulat:

Varianca e normës/eferktivitetit të shpp varibël:OA(NA – NS) = 5,800 orë ($2.75 për orë – $2.80 për orë)

= $290 F

Varianca e efiçencës së shpp variabël:NS(OA – OS) = $2.80 për orë (5,800 orë – 5,600 orë)

= $560 U


9

Ushtrimi 5 Regjistrimi i variancave ne librin e madh (ditarin e përgjithshëm)

Korporata Kinkel prodhon një produkt me kostot standarde për materialet dhe punën direkte tëmëposhtme:Materiale direkte: 1.50 metra me $5.40 për metër .............................................. $8.10Punë direkte: 0.25 orë me $14.00 për orë ........................................................... $3.50

Gjatë muajit më të fundit, 8,000 njësi janë prodhuar. Kosto lidhur me prodhimin e muajit të këtijprodukti është si më poshtë:Materiale të blera: 15,000 metra me $5.60 për metër ......................................... $84,000Materiale të përdorura në prodhim: 11,900 metra .............................................. -

Punë direkte: 1,950 orë me $14.20 për orë ......................................................... $27,690

Variancat përkundrejt kostos standarde për materialet direkte dhe punën direkte janë:

Varianca e çmimit të materialeve: 15,000 metra me $0.2 për metër U .............. $3,000 UVarianca e sasisë së materialeve: 100 metra me $5.40 për metër F ................... $540 FVarianca e pagës: 1,950 orë me $0.20 për orë U ................................................ $390 UVarianca e efiçencës së punës: 50 orë me $14.00 për orë F $700 F

Kërkohet:1. Përgatit regjistrimet e ditarit për blerjen e materialeve për muajin.2. Përgatit regjistrimet e ditarit për përdorimin e materialeve për muajin.3. Përgatit regjistrimet e ditarit për koston e punes direkte për muajin.

Zgjidhje ushtrimi 5 (20 minuta)1. Regjistrimi i librit të madh(ditarit) për blerjen e materialeve është:

Materiale direkte(15,000 metra me $5.40 për metër)............................................. 81,000

Varianca e çmimit të materialeve(15,000 metra me $0.20 për metër U)......................................... 3,000

Llogari të pagueshme(15,000 metra me $5.60 për metër) ..................................... 84,000

2. Regjistrimet e librit të madh për përdorimin e materialeve për muajin janë:

Prodhimi në proces(12,000 metra me $5.40 për metër)............................................. 64,800

Varianca e sasisë së materialeve(100 metra me $5.40 për metër F) ....................................... 540


10

Materiale direkte(11,900 metra me $5.40 për metër) ..................................... 64,260

3. Regjistrimet e librit të madh për koston e punës direkte për muajin janë:

Prodhim në proces (2,000 orë me $14.00 për orë) ......................... 28,000Varianca e pagës së punës

(1,950 orë me $0.20 për orë U)................................................... 390

Varianca e efiçencës së punës(50 orë me $14.00 për orë F) ............................................... 700

Paga të pagueshme(1,950 oër me $14.20 për orë) ............................................. 27,690

Ushtrimi 6 Vendosja e Standardeve

Czar Nicholas, ltd prodhon një lloj çokollate premium (prodhim me dorë) në Londër. Pronari ikompanisë është duke vendosur një sistem të kostos standarde dhe ka mbledhur të dhënat emëposhtme për një nga produktet e kompanisë. Ky produkt prodhohet me çokollatë të bardhëdhe mbushje të ndryshme. Të dhënat më poshtë i përkasin vetëm çokollatës së bardhë të përdorurte produkti (Monedha në Mbretërinë e bashkuar është paundi, i cili është denominuar me £)Kërkesat për materiale, kilogramë çokollatë të bardhë për një dyzinë

çokollata .......................................................................................................... 0.80 kilogramTolerancë për humbje, kilogramë çokollatë e bardhë për dyzinë

çokollatash....................................................................................................... 0.02 kilogramTolerancë për kthime, kilogramë çokollatë e bardhë për dyzinë

çokollatash....................................................................................................... 0.03 kilogramÇmimi i blerjes, çokollatë e bardhë .................................................................... £9.00 për kilogramZbritje nga blerja................................................................................................. 5% e çmimit të blerjesKostot e dërgimit nga furnitori në Blegjikë ........................................................ £0.20 për kilogramKostot e marrjes dhe të përpunimit .................................................................... £0.05 për kilogram

Zgjidhje ushtrimi 6 (20 minuta)1. Çmimi standard për një kilogram të çokollatës së bardhë është përckatuar si më poshtë:

Çmimi i blerjes së çokollatës së bardhë............................................................... £9.00

Minus skontot, 5% e çmimit të blerjes prej £9.00 ............................................... (0.45)Kostot e dërgimit nga furnitori në Belgjikë......................................................... 0.20Kostot e marrjes dhe përpunimit ......................................................................... 0.05Kosto standarde për 1 kilogram çokollatë të bardhë ........................................... £8.80


11

2. Sasia standarde, në kilogramë, për çokollatën e bardhë për një dyzinë me çokollata ështëllogaritur si më poshtë:

Kërkesa për materiale ................................................... 0.80

Tolerancë për humbje ................................................... 0.02Tolerancë për kthime .................................................... 0.03Sasia standarde e çokollatës së bardhë ......................... 0.85

3. Kosto standarde e çokollatës së bardhë në një dyzinë çokollata është përcaktuar si më poshtë:

Sasia standarde e çokollatës së bardhë (a).......................... 0.85 kilogramÇmimi standard i çokollatës së bardhë (b) ......................... £8.80për kilogramKosto standarde e çokollatës së bardhë (a) × (b)................ £7.48

Ushtrimi7 Varianca e Materialeve dhe e punës

Topper toys ka zhvilluar një lodër të re të quajtur Brainbuster. Kompania ka një sistem të kostosstandarde për të ndihmuar kontrollin e kostove dhe ka vendosur standardet e mëposhtme përlodrat Brainbuster:

Materiale direkte: 8 dioda për lodër me $0.30 për diodëPuna direkte: 1.2 orë për lodër me $7 për orë

Gjatë Gushtit, kompania ka prodhuar 5,000 lodra Brainbuster. Të dhënat e prodhimit në lodratpër Gushtin janë si më poshtë:

Materiale direkte: 70,000 dioda janë blerë me një kosto prej $0.28 përdiodë. 20,000 prej të cilave janë akoma në inventar në fund të muajit.Punë direkte: 6,400 orë pune direkte të punuara me një kosto prej $48,000.

Kërkohet:1. Llogarit variancat e mëposhtme për Gushtin:

a. Variancat e çmimit dhe sasisë së materialeve direkteb. Variancën e pagës dhe efiçencës së punës direkte

2. Përgatit një shpjegim të shkurtër për shkaqet e mundshme të secilës variancë

Zgjidhja e ushtrimit 7 (30 minuta)

1. a. Theksojnë se në zgjidhjen më poshtë varianca e çmimit të materialeve është llogaritur nëshumën e tërë të matërialeve të blera, ndërsa varianca e sasisë të materialeve ështëllogaritur vetëm në shumën e materialeve të përdorura në prodhim.


12

Sasi Aktuale, me ÇmimAktual

Sasi aktuale, me çmimstandard

Sasi standarde e lejuar përautputin, me çmim standard

(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS × ÇS)70,000 dioda × $0.28 për

diodë70,000 dioda × $0.30 për

diodë40,000 dioda* × $0.30 për

diodë= $19,600 = $21,000 = $12,000

Varianca e çmimit,

$1,400 F

50,000 dioda × $0.30 për diodë= $15,000

Varianca e sasisë, $3,000 U

*5,000 lodra × 8 dioda për lodër = 40,000 dioda

Zgjidhje alternative:

Varianca e çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)70,000 dioda ($0.28 për diodë – $0.30 për diodë) = $1,400 F

Varianca e sasisë së materialeve= ÇS (SA – SS)$0.30 për diodë (50,000 dioda – 40,000 dioda) = $3,000 U

b. Varianca e punës direkte:

Orë Aktuale, me PagëAktuale

Orë Aktuale, me PagëStandarde

Orë Standarde të lejuarapër autputin, me Pagë

Standarde(OA × PA) (OA × PS) (OS × PS)

$48,000 6,400 orë ×$7 për orë

6,000 orë* ×$7 për orë

= $44,800 = $42,000

Varianca e pagës,

$3,200 UVarianca e efiçencës,

$2,800 U

Varianca totale, $6,000 U


13

*5,000 lodra × 1.2 orë për lodër = 6,000 orë


Varianca e Pagës = OA (PA – PS)6,400 orë ($7.50* për orë – $7.00 për orë) = $3,200 U

*$48,000 ÷ 6,400 orë = $7.50 për orë

Varianca e efiçencës së punës = PS (OA – OS)$7 për orë (6,400 orë – 6,000 orë) = $2,800 U

2. Një variancë zakonisht ka shumë shpjegime të mundëshme. Në veçanti, ne duhet qëgjithmonë të mbajmë parasysh që standardet në vetvete mund të jenë jo korrekte. Disa ngashpjegimet e mundëshme për variancat e tek Topper Toys jepen më poshtë:

Varianca e çmimit të materialeve. Meqënëse varianca është e favorshme, çmimi aktual ipaguar për njësi për materialin ishte më i vogël se çmimi standard. Kjo mund të ndodhë përnjë shumëllojshmëri arsyesh duke përfshirë blerjen e një materiali të një cilësie më të ulët menjë çmim me skonto, blerjen e një sasie shumë të madhe për të marrë avantazhin e zbritjevenë sasi, një ndryshim në çmimin e tregut të materialit, dhe veçanërisht një negocim i mirë ngadepartamenti i blerjeve.

Varianca e sasisë së materialeve. Meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, më shumëmateriale janë përdorur për të prodhuar autputin aktual sesa do të kërkoheshin sipasstandardit. Kjo mund të ndodhë gjithashtu për një shumëllojshmëri arësyesh. Disa ngamundësitë përfshijnë punonjës të trainuar apo të mbikqyrur pak, makina të rregulluara nëmënyrë të papërshtatshme, dhe materiale me defekte.

Varianca e pagës Meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, paga aktuale mesatare është mëe lartë sesa paga standarde. Disa nga shpjegimet e mundshme përfshijnë një rritje në paga qënuk është reflektuar në standardin, kohë jashtë orarit e paparashikuar, dhe një zhvendosje drejtpunonjësve me një pagë më të lartë.

Varianca e efiçencës së punës: meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, sasia aktuale eorëve të punës ishte më e madhe se sasia standarde e orëve të punës të lejuara për sasinë aktualetë outputit. Ashtu si edhe me variancat e tjera, kjo variancë mund të jetë shkaktuar nga secili prejshumë faktorëve të mundëshëm. Disa nga shpjegimet e mundëshme janë; mbikëqyrje e dobët,punonjës të trainuar dobët, cilësi e ulët e materialeve që kërkojnë më shumë kohë pune për t’upërpunuar dhe probleme/avari me makineritë. Në shtim, nëse punonjësit e punës direkte janë mepagë fikse, një variancë e pafavorshme e efiçencës së punës mund të jetë shkaktuar nga njëreduktim në autput për shkak të rënjes së kërkesës për produktet e kompanisë.


14

Ushtrimi 8 Variancat e materialeve dhe punësKompania Sonne prodhon një parfum të quajtur Ëhim. Standardet për materialet dhe punëndirekte për një shishe Ëhim janë dhënë më poshtë:

Sasia ose orëtstandarde

Çmimi ose pagastandarde

Kosto Standarde

Materiale direkte ..........................................................7.2 ounce $2.50 për ounce $18.00Punë direkte ............................................. 0.4 orë $10.00 për orë $4.00

Gjatë muajit më të fundit, aktivitetet e mëposhtme janë regjistruar:a. Njëzet mijë ounce materiale janë blerë më një kosto prej $2.40 për once.b. I gjithë materiali është përdorur për të prodhuar 2,500 shishe me Ëhim.c. Nëntë qind orë të punës direkte janë regjistruar me një kosto totale punë prej $10,800.

Kërkohet:1. Llogarit variancat e çmimit dhe të sasisë së materialeve direkte për muajin.2. Llogarit variancat e pagës dhe të efiçencës së punës direkte për muajin.

Zgjidhja e ushtrimit 8 (20 minuta)1. Sasia Aktuale, me

Çmimin AktualSasia Aktuale, meÇmimin Standard

Sasia Standarde e lejuar përautputin, me Çmimin

Standard(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS ×ÇS)

20,000 ounce × $2.40për ounce


18,000 ounce* × $2.50 përounce

= $48,000 = $50,000 = $45,000

Varianca e Çmimit,

$2,000 FVarianca e Sasisë,

$5,000 U


*2,500 njësi × 7.2 ounce për njësi = 18,000 ounce

Metoda alternative:

Varianca e Çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)20,000 ounce ($2.40 për ounce – $2.50 për ounce) = $2,000 F


15

Varianca e sasisë së materialeve = ÇS (SA – SS)$2.50 për ounce (20,000 ounce – 18,000 ounce) = $5,000 U

2. Orë Aktuale, me PagëAktuale


Orët Standarde të lejuarapër autputin, me Pagë


$10,800 900 orë ×$10 për orë

1,000 orë* ×$10 për orë

= $9,000 = $10,000

Varianca e Pagës,

$1,800 UVarianca e Efiçencës,

$1,000 F


*2,500 njësi × 0.4 orë për njësi = 1,000 orë

Mënyrë alternative:

Variianca e pagës = OA (PA – PS)900 orë ($12 për orë* – $10 për orë) = $1,800 U*10,800 ÷ 900 orë = $12 për orë

Varianca e efiçencës së punës = PS (OA – OS)$10 për orë (900 orë – 1,000 orë) = 1,000 F

Ushtrimi 9 Varianca e Materialeve

Referohu të dhënave në ushtrimin 10. Supozoni se në vend të prodhimit të 2,500 shisheve tëËhim gjatë muajit, kompania mund të prodhojë 2,000 shishe duke përdorur 16,000 ouncematerial. (Pjesa e mbetur e materialit të blerë mbetet në inventarin e materialeve direkte)

Kërkohet:Llogarit variancën e çmimit dhe sasisë së materialeve direkte për muajin.

Zgjidhje ushtrimi 9 (15 minuta)


16

Theksojmë se në zgjidhjen më poshtë se varianca e çmimit të materialeve është llogaritur nëshumën totale të materialeve të blera, ndësa varianca e sasisë së materialeve është llogariturvetëm në shumën e materialeve të përdorura në prodhim.

Sasia Aktuale, me ÇmiminAktual

Sasia Aktuale, me ÇmiminStandard

Sasia Standarde e lejuarpër autputin, me Çmim

Standard(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS × ÇS)

20,000 ounce × $2.40 përounce


14,400 ounce* × $2.50 përounce

= $48,000 = $50,000 = $36,000

Varianca e Çmimit,

$2,000 F16,000 ounce × $2.50 për ounce

= $40,000

Varianca e sasisë, $4,000 U

*2,000 shishe × 7.2 ounce për shishe = 14,400 ounce

Mënyra alternative:

Varianca e çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)20,000 ounce ($2.40 për ounce – $2.50 për ounce) = $2,000 F

Varianca e sasisë së materialeve = ÇS (SA – SS)$2.50 per ounce (16,000 ounces – 14,400 ounces) = $4,000 U

Ushtrim 10 Variancat e punës dhe të shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit variabël

Holloëed Audia, prodhon një një kompakdisk specifik për ushtrinë. Kompania përdor kostonstandarde për të kontrolluar kostot e saj. Stadnardet e punës që janë vendosur për një disk janë simë poshtë.

Orët standarde Paga standarde për orë Kosto standarde24 minuta $6.00 $2.40

Gjatë korrikut, 8,500 orë të punës direkte janë kërkuar për të prodhuar 20,000 disqe. Kosto epunës direkte në total ishte $49,300 për muajin.

Kërkohet:


17

1. Cila është kosto e punës direkte që duhet të kishte ndodhur për prodhimin e 20,000disqeve. Me sa ndryshon kjo me koston që ka ndodhur aktualisht?

2. Ndaje diferencën në kosto nga (1) më lart në variancën e pagës dhe të efiçencës së punës.3. Çmimi i shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit i buxhetuar është $4 për orë të punës

direkte. Llogarit variancën e normës/efektivitetit dhe efiçencës së shpenzimeve tëpërgjithshme variabël për muajin.

Zgjidhje ushtrimi 10 (30 minuta)1. Numri i njësive të prodhuara .......................................................... 20,000

Koha standarde e PD për njësi (24 minuta ÷ 60 minuta për orë) ... × 0.4Totali i orëve standarde të punës të lejuara..................................... 8,000

Paga standarde e punës direkte për orë........................................... × $6Kosto standarde totale për punën direkte ....................................... $48,000

Kosto aktuale për punën direkte ..................................................... $49,300Kosto standarde e punës direkte ..................................................... 48,000Varianca totale—e pafavorshme..................................................... $ 1,300

2. Orë Aktuale, me PagëAktuale


Orë Standarde të lejuarapër autputin, me Pagën


$49,300 8,500 orë ×$6 për orë

8,000 orë* ×$6 për orë

= $51,000 = $48,000

Varianca e pagës,

$1,700 FVarianca e efiçencës,

$3,000 U


*20,000 njësi × 0.4 orë për njësi = 8,000 orë


Varianca e pagës = OA (PA – PS)8,500 orë ($5.80 për orë* – $6.00 për orë) = $1,700 F

*$49,300 ÷ 8,500 orë = $5.80 për orë

Varianca e efiçencës së punës = PS (OA – OS)


18

$6 për orë (8,500 orë – 8,000 orë) = $3,000 U

3. Orë aktuale, me Normëaktuale

Orë aktuale, me NormëStandarde

Orë standarde të lejuarapër autputin, me Normë

Standarde(OA × NA) (OA × NS) (OS × NS)

$39,100 8,500 orë ×$4 për orë

8,000 orë ×$4 për orë

= $34,000 = $32,000

Varianca e efektivitetit,

$5,100 UVarianca e Efiçencës,

$2,000 U



Varianca e eferktivitetit të shpp variabël = OA (NA – NS)8,500 orë ($4.60 për orë* – $4.00 për orë) = $5,100 U

*$39,100 ÷ 8,500 orë = $4.60 për orë

Varianca e efiçencës së shpp variabël = NS (OA – OS)$4 për orë (8,500 orë – 8,000 orë) = $2,000 U

Buxheti Fleksibël dhe Analiza e Shpenzimeve të përgjthshme


19

Buxheti Fleksibël1 Çfarë është një buxhet statik1 Një buxhet statik është një buxhet për një nivel të vetëm aktiviteti. Buxheti statik nuk përshtatet nëseniveli i aktivitetit ndryshon më tej.

2 Çfarë është një buxhet fleksibël dhe si ndryshon ai nga një buxhet static?2 Një buxhet fleksibël mund të përshtatet për të releflektuar nivlin e aktivitetit. Ndryshe nga buxhetifleksibël, një buxhet statik përgatitet për një nivel të vetëm aktiviteti dhe nuk ndryshohet me tej.

3 Trego tre kriteret që duhet të merren në konsideratë në zgjedhjen e bazës së aktivitetit në të cilinzhvillohet një buxhet fleksibël.3 Kritere për zgjedhjen e bazës së aktivitetit:1. Baza e aktivitetit dhe kosto e shpenzimeve të përgjithshme duhet të jenë të lidhura me një lidhjeshkakësore. (psh nëse kosto e shpp është e lidhur me makineritë (mirëmbajtje, amortizimi etj) baza eaktivitetit mund të jetë orë makinerie)2. Baza e aktivitetit nuk duhet të shprehet në vlerë.3. Baza e aktivitetit duhet të jetë e thjeshte dhe e lehtë për t’u kuptuar.

4 ÇFarë variance do të prodhohet në një raport performance për shpenzimet e përgjithshme variabël,nëse buxheti fleksibël është bazuar në orët aktuale të punuara? Po nëse bazohet ne orët aktuale tëpunuara dhe ato standarde të lejuara?4 Nëse buxheti fleksibël bazohet në orët aktuale të punuara, vetëm varianca e harxhimit/shpenzimit(spendig variance) mund të llogaritet në raportin e performancës. Që të mund të llogarisim të dyjavariancat ajo e harxhimit dhe e efiçencës së shpp, buxheti fleksibël duhet të ndërtohet/bazohet në orëtaktuale dhe orët standarde të lejuara.

5 Çfarë nënkuptohet nga termi orët standarde të lejuara?5 Orët standarde të lejuara nënkuptojnë kohën që duhet të ishte përdorur për të përfunduar autputinaktual të periudhës.

6 Si ndryshon varianca e harxhimit/shpenzimit të shpenzimeve të përgjithshme variabël nga varianca eçmimit të materialeve?6 Varianca e çmimit të materialeve shkaktohet tërësisht nga diferenca ndërmjet çmimit standard tëmaterialeve dhe çmimit të paguar aktualisht. Varianca e harxhimit/shpenzimit (variabël overheadspending variance) të shpenzimeve të përgjithshme variabël përbëhet nga dy elementë. Një elementështë si varianca e çmimit dhe rezulton nga diferenca ndërmjet çmimit aktual dhe atij standard përinputet e shpenzimeve të përgjithshme variabël. Elementi tjetër është i ngjashëm me një variancë sasiedhe rezulton nga diferencat midis shumës së inputit të shpenzimeve të përgjithshme variabël që duhettë ishin përdorur dhe shumës që është përdorur aktualisht. Zakonisht këto dy elemente nuk ndahen.

7 Pse termi variancë e efiçencës së shpenzimeve të përgithshme është ndoshta çorjentues?


20

7 Varianca e efiçencës së shpenzimeve të përgjithshme nuk mat në të vërtetë efiçencën në përdorimin eshpenzimeve të përgjithshme. Ajo në fakt mat efiçencën në përdorimin e bazës që nënvizon buxhetinfleksibël. Baza mund të jetë orë pune direkte, orë makinerie, ose disa matës të tjerë të aktivitietit.

8 Çfarë nënkuptohet nga termi nivel emërues i aktivitetit.Ëhat is meant by the term denominator level of activity?8 Niveli emërues i aktivitetit është emëruesi në normën e paracaktuar të shpenzimeve të përgjithshme.

9 Përse i shpërndajmë shpenzime të përgjthshme prodhimit në process në bazë të orëve standarde tëlejuara në kreun 11 kur ne i aplikuam këto të fundit në bazë të orëve aktuale në kreun 3. Cila ështëdiferenca në sistemet e kostimit ndërmjet dy krerëve?9 Në kreun 3 përdoret një sistem normal kostimi, ndërsa në kreun 11 përdoret sistemi i kostosstandarde. Kosto standarde siguron që e njëjta shumë shpenizmi të përgjithshëm i është shpërndarë njëprodukti pavarësisht shumës aktuale të bazës së shpërndarjes (të tillë si orë makinerie ose orë punedirekte) që përdoret gjatë një periudhe.

10 Në një sitem të kostos standarde, cilat janë dy variancat që llogariten për shpenzimet e përgjithshmefikse?10 Në një sistem të kostos standarde llogariten dy varianca për shpenzimet e përgjthshme fikse,varianca e buxhetit dhe varianca e volumit.

11 Çfarë mat varianca e buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme fikse?11 Varianca e buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme fikse është diferenca ndërmjet totalit tëshpenzimeve të përgithshme fikse të buxhetuara dhe shumës totale të kostos së shpenzimeve tëpërgjithshme të ndodhur. Nëse kostot aktuale tejkalojnë kostot e buxhetuara, varianca emërtohet si epafavorshme.

12 Nën çfarë rrethanash do të prisnit që varianca e volumit të jetë e favorshme? E pafavorshme? A matvarianca deviacionet në kostot për përbërësit e shpenzimeve të përgjithshme fikse? Shpjego.12 Varianca e volumit është e favorshme kur niveli i aktivitetit për një periudhë, sipas standardit, ështëmë i madh se niveli i aktivitetit i përdorur si emërues. Për pasojë, nëse niveli i aktivitetit, sipasstandardit, është më pak se niveli i emërues i aktivitetit, varianca e volumit është e pafavorshme.Varianca nuk mat deviacionet në shpenzime. Ajo mat deviacionet në aktivitetin aktual nga niveli iaktivitetit emërues.

13 Cili është rreziku në shprehjen e kostosve fikse në bazë njësie produkti?

13 Nëse kostot fikse shprehen në bazë njësie, menaxherët mund të keqorjentohen dhe mendojnë që atojanë me të vërtetë variabël. Kjo mund të çojë në parashikime të gabuara që kanë të bëjnë me sjelljen ekostos dhe vendime të gabuara dhe vlerësim të pasaktë të performancës.


21

14 Cilat janë katër variancat në të cilat shpenzimet e përgithshme të nënshpërndara ose tëmbishpërndara mund të ndahen?14 Shpenizmet e përgjithshme të mbishpërndara mund të faktorohen në varianca të harxhimit dheefiçencës dhe në varianca të volumit dhe buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme.15 Nëse shpenzimet e përgjthshme janë të mbishpërndara për Gushtin, a do të prisni që varianca totalee shpenzimeve të përgjithshme të jetë e favorshme apo e pafavorshme?15 Varianca totale e shpenzimeve të përgjithshme është e favorshme kur shpenzimet e përgjithshmejanë të mbiaplikuara.

Ushtrimi 1 Përgatit një buxhet fleksibëlFormulat e kostos për shpenizmet e përgjthshme të komanisë Sëan janë dhënë më poshtë. Kostotmbulojnë një nivel aktiviteti nga 8,000 deri në 10,000 orë makinerie.

Kosto e Shpp Formula e kostos

Furnizime/materiale .......................... $0.20 për orë makineriePuna indirekte.................................... $10,000 plus $0.25 për orë makinerieDrita dhe Ujë ..................................... $0.15 për orë makinerieMirëmbajtje ....................................... $7,000 plus $0.10 për orë makinerieAmortizimi ........................................ $8,000

Kërkohet:Përgatit një buxhet fleksibël në nivele rritse me 1,000 orë makinerie. Përfshini të gjitha kostot nëbuxhetin tuaj fleksibël.

Zgjidhje ushtrimi 1 (15 minuta)Buxheti Fleksibël

Sëan Company

Formula ekostos Orë makinerie

Kosto e Shpp Për OM 8,000 9,000 10,000

Variabël:Furnizime/Materiale .......................... $0.20 $ 1,600 $ 1,800 $ 2,000Punë indirekte.................................... 0.25 2,000 2,250 2,500

Drita dhe Ujë ..................................... 0.15 1,200 1,350 1,500Mirëmbajtje ....................................... 0.10 800 900 1,000

Totali i shpp variabël............................. $0.70 5,600 6,300 7,000

Fikse:


22

Punë indirekte.................................... 10,000 10,000 10,000Mirëmbajtje ....................................... 7,000 7,000 7,000Amortizim ......................................... 8,000 8,000 8,000

Totali i shpp fikse.................................. 25,000 25,000 25,000

Totali i kostos së shpp........................... $30,600 $31,300 $32,000


23

Ushtrimi 2 Përgatitja e një raporti performance buxheti fleksibël

Kompania Canyoland jep me qera varka për udhëtime në liqen . Kompania e bazon buxhetin eshpenzimeve të përgjithshme në të dhënat e mëposhtme:

Kostot e Shpp variabël:Pastrimi .......................................................... $ 72.50 për udhëtimMirëmbajtje .................................................... $56.25 për udhëtimTaksa e përdorimit të parkut/liqenit ............... $15.75 për udhëtim

Kostot e Shpp fikse:

Paga dhe përfitime.......................................... $7,860 për muajAmortizmi ...................................................... $13,400 për muajDrita dhe Ujë ................................................. $720 për muajPagesa për skelën ........................................... $3,670 për muaj

Në çdo rast që varka niset për udhëtim, sido që të jetë kohëzgjatja për një ditë apo një jave, disakosto shfaqen medoemos. Këto kosto janë listuar më sipër si shpenzime të përgjithshme variabël.Për shembull, çdo herë që një varkë kthehet nga një udhëtim, ajo duhet të pastrohet me shumëkujdes, kjo kushton $72.50 mesararisht. Në Gusht, kostot aktuale të mëposhtme janë kryer për140 udhëtime:

Pastrimi ............................................. $10,360Mirëmbajtje ....................................... $7,630Taksa e përdorimit të parkut.............. $2,210Paga dhe përfitime............................. $7,855Amortizimi ........................................ $14,450Drita dhe Ujë .................................... $735

Pagesa për skelën .............................. $3,950

Për shkak të një rritje të paparashikuar në kërkesën për udhëtime, kompania bleu një varkë të renë Gusht për ta shtuar te flota e varkave.

Kërkohet:1. Ndërto një raport performance të buxhetit fleksibël për kompaninë Canyonland për

Gushtin,2. Cili është shkaku më i dukshëm i variancës totale të shpenzimeve të përgjithshme për

muajin? Shpjego.


24

Zgjidhje ushtrimi 2 (15 minuta)1.

Raporti i performancës së Buxhetit FleksibëlKompania Canyonland Boat

Për muajin që përfundon më 31 Gusht

Formula ekostos (përudhëtim)

Kostot aktualetë ndodhurapër 140Udhëtime

BuxhetiFleksibëlbazuar në140 Udhëtime Varianca

Kostot e Shpp variabël:Pastrimi ...............................................$ 72.50 $10,360 $10,150 $ 210 UMirëmbajtja.........................................56.25 7,630 7,875 245 FTaksa e përdorimit tëparkut ..................................................

15.75 2,210 2,205 5 U

Totali i shpp variabël ................................$144.50 20,200 20,230 30 F

Kostot e shpp fikse:Paga dhe përfitime .............................. 7,855 7,860 5 FAmortizimi.......................................... 14,450 13,400 1,050 UDrita dhe Ujë....................................... 735 720 15 UPagesa për skelën ................................ 3,950 3,670 280 U

Totali i kostove të shpp fikse .................... 26,990 25,650 1,340 U

Totali i shpp .............................................. $47,190 $45,880 $1,310 U

3. Shtimi i një varke të re flotës së varkave ka rritur në mënyrë të dukshme shpenzimin eamortizimit dhe pagesën për skelën mbi atë që ishte parashikuar për muajin. (Një varkë ere shton shpenzimin e amortizmit dhe një varkë e re duhet të parkohet në skelë, kështu qëdo të ketë shpenzime më të mëdha parkimi.) Këto dy zëra janë përgjegjës për shumicën evariancës së pafavorshme prej $1,310 për muajin

Ushtrimi 3 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgjthshme variabël vëtëm mevariancën e Harxhimit (ose ndryshë variancën e normës së shpp variabël)

Korporata Jessel e bazon raportimin e performancës së shpenzimeve të përgjithshme variabël nëorët e punës direkte të periudhës. Të dhënat që kanë lidhje me raportin më të afërt që përfundonmë 31 Dhjetor janë si më poshtë:

Orët e punës direkte të buxhetuara.............................................................. 42,000Orët e punës direkte aktuale ........................................................................ 44,000


25

Orët e punës direkte të lejuara sipas standardit .......................................... 45,000

Formula e kostos (për orë pune direkte):Puna indirekte........................................................................................... $0.90Furnizime/Materiale ................................................................................... $0.15Elektricitet ................................................................................................ $0.05

Kostot aktuale të ndodhura:

Puna indirekte............................................................................................ $42,000Furnizime/Materiale .................................................................................. $6,900Elektricitet ................................................................................................ $1,800

Kërkohet:Përgatit një raport performance për shpenzimet e përgjithshme variabël. Llogarit vetëmvariancën e harxhimit të shpenzimeve të përgjithsme (ndryshiimi në normën e shpp variabël);mos llogarit variancën e efiçencës së shpenizmeve të përgjithshme variabël.


Korporata Jessel

Raporti i performancës së shpp variabëlPër vitin që përfundon më 31 Dhjetor

Orë të punës direkte të buxhetuara............................................... 42,000Orë pune direkte aktuale .............................................................. 44,000Orët e punës direkte të lejuara sipas standardit............................ 45,000

Kostot e shpp

Formula ekostos (për

OPD)

kosto aktuale tëndodhura 44,000

OPD(OA × RA*)

Buxheti fleksibëlbazuar në 44,000

OPD(OA × RS)

Varianca eshpenzimit

Punë indirekte ........................ $0.90 $42,000 $39,600 $2,400 UFurnizime/materiale ............... 0.15 6,900 6,600 300 UElektricitet.............................. 0.05 1,800 2,200 400 F


26

Totali i shpp variabël ............. $1.10 $50,700 $48,400 $2,300 U

*R-me këtë simbol është shënuar Raporti i shpp varibël (psh $0.90 për OPD për punën indirekte)

Ushtrimi 4 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgjithshme variabël me variacat eharxhimit dhe efiçencës.

Referohu të dhënave në ushtrimin 3 për korporatën Jessel. Menaxhimi dëshiron të llogarisë tëdyja variancat atë të harxhimit dhe variacën e efiçencës për shpenizmet e përgjithshme variabëlnë raportin e performancë për shpenzimet e përgjithshme të kompanisë.

Kërkohet:Përgatit një raport performance të shpenzimeve të përgiithshme variabël. Llogarit variancat e

harxhimit dhe efiçencës së shpp variabël.


OA-orë aktualeNA-norma aktualeNS-norma standarde

Korporata JesselRaporti i performancës së shpp variabëlPër vitin që përfundon më 31 Dhjetor

Orë pune direkte të buxhetuara .............................................42,000Orë pune direkte aktuale .......................................................44,000

OPD të lejuara sipas standardit .............................................45,000

Kostot e shpp

Formulae kostos

(përOPD)

(1)Kosto

aktuale endodhur

44,000 OPD(OA × NA)

(2)Buxheti

Fleksibëlbazuar në

44,000OPD

(OA × NS)

(3)Buxheti

Fleksibëlbazuar në

45,000 OPD(OS × NS)

(4)Varianca

Totale(1)-(3)

Variancae

Harxhimit(1)-(2)

Variancae

Efiçencës

(2)-(3)

Punë indirekte ........................$0.90 $42,000 $39,600 $40,500 $1,500 U $2,400 U $ 900 FFurnizime/materiale ...............0.15 6,900 6,600 6,750 150 U 300 U 150 F

Elektricitet..............................0.05 1,800 2,200 2,250 450 F 400 F 50 FTotali i shpp

variabël ...............................$1.10 $50,700 $48,400 $49,500 $1,200 U $2,300 U $1,100 F


27

OS-orë standarde për autputin aktual

Ushtrimi 5 Shpërndarja e shpenzimeve të përgjthshme në sistemin e kostos standard

Korporata Mosbach ka një sistem të kostos standarde në të cilin ajo shpërndan shpenzimet epërgjithshme bazuar në orët e punës direkte standarde të lejuara për autputin aktual të perudhës.Të dhënat e vitit më të fundit paraqiten më poshtë:

Kosto e shpp variabël për OPD............................................................. $3.50Kosto totale e shpp fikse për vitin......................................................... $600,000OPD e buxhetuara sipas standardit (emeruesi i nivelit të aktivitetit).... 80,000Orë pune direkte aktuale ....................................................................... 84,000OPD të lejuara për autputin aktual......................................................... 82,000

Kërkohet:1. Lloarit normën/raportin e paracaktuar të shpp për vitin2. Përcakto shumën e shpenzimeve të përgjithshme që do të shpërndahet autputit të

periudhës.

Zgjidhje ushtrimi 5 (15 minuta)1. Shuma e buxhetit fleksibël për shpenzimet e përgjithshme në nivelin e aktivitetit që përdoret

si emërues duhet të përcaktohet përpara se norma e paracaktuar e shpenzimeve tëpërgjithshme mund të llogaritet.

Kosto totale e shpp fikse për vitin ............................................................... $600,000

Kosto totale e shpp varialbën në nivelin e aktivietit të përdorur si emërues($3.50 për OPD × 80,000 OPD)............................................................... 280,000

Kosto totale e shpp (fix + var) në nivelin e aktivitetit të përdorur siemërues..................................................................................................... $880,000

2. OPD të lejuara sipas standardit për nivelin aktual tëautputit (a) ............................................................... 82,000OPD

Norma e paracaktuar e shpp (b) .................................. $11.00Për OPDShpp e shpërndara (a) × (b)......................................... $902,000


28

Ushtrimi 6 Variancat e shpenzimeve të përgjithshme fikseKoporata Lusive ka një sitem të kostos standarde në të cilin ajo shpërndan shpenzimet epërgjithshme bazuar në orët e punës direkte të lejuara për nivelin aktual të autputit për periudhën.Të dhënat që kanë lidhje me vitin e fundit paraqiten si më poshtë:

Totali i kostos së shpp fikse të buxhetuara për vitin ............................................ $400,000Kosto aktuale e shpp fikse për vitin ................................................................... $394,000OPD standarde të buxhetuara (emerues i nivelit të aktivitetit) ......................... 50,000

OPD aktuale ....................................................................................................... 51,000OPD standarde të lejuara për nivelin aktual të autputit ..................................... 48,000

Kërkohet:1. Llogarit pjesën fikse të normës së shpp të paracaktuar për vitin.2. Llogarit variancat e buxhetimit dhe të volumit të shpp fikse.

Zgjidhje ushtrimi 6 (15 minuta)1.

2.

Ushtrimi 7 Përgatitja e një Buxheti FleksibëlNjë buxhet fleksibël jo i plotë për shpenzimet e përgjithshme është dhënë më poshtë për AutoPuts, Gmbh. Një kompani Gjermane që zotëron dhe operon një lavazh të madh afër Koln.Monedha Gjermane është euro e cila është denominuar nga €.


29

Buxheti FleksibëlAutoPutz, Gmbh

Formula ekostos Aktiviteit (makina)

Kostot e shpp(për

makinë) 7,000 8,000 9,000

Kostot e shpp variabël:Materiale pastrimi ................................ ? ? € 6,000 ?

Elektricitet ........................................... ? ? 4,800 ?

Mirëmbajtje .......................................... ? ? 1,200 ?

Kosto totale e shpp variabël ..................... ? ? ? ?

Kostot e shpp fikse:

Pagat e operatorëve .............................. ? 10,000 ?

Amortizimi ........................................... ? 20,000 ?

Qeraja...................... ............................. ? 8,000 ?

Kosto totale e shpp fikse .......................... ? ? ?

Kosto totale e shpp................................... ? ? ?

Zgjidhje ushtrimi 7 (15 minuts)Buxheti FleksibëlAutoPutz, Gmbh

Formula ekostos Aktiviteit (makina)

Kostot e shpp(për

makinë) 7,000(për

makinë) 7,000Kostot e shpp variabël:

Materiale pastrimi ................................ € 0.75 € 5,250 € 6,000 € 6,750Elektricitet ........................................... 0.60 4,200 4,800 5,400Mirëmbajtje .......................................... 0.15 1,050 1,200 1,350

Kosto totale e shpp variabël ..................... € 1.50 10,500 12,000 13,500

Kostot e shpp fikse:Pagat e operatorëve .............................. 10,000 10,000 10,000Amortizimi ........................................... 20,000 20,000 20,000

Qeraja...................... ............................. 8,000 8,000 8,000Kosto totale e shpp fikse .......................... 38,000 38,000 38,000


30

Kosto totale e shpp................................... € 48,500 € 50,000 € 51,500

Ushtrimi 8 Përdormi i një buxheti fleksibëlReferuhu të dhënave në Ushtrimi 7. Pronari i Auto Puts, Gmbh dëshiron të përgatisë një buxhetpër Gushtin duke supozuar një nivel aktiviteti prej 8,200 makina.Kërkohet:Përgatit një buxhet stati për Gushtin.

Zgjidhje ushtrimi-8 (10 minuta)Buxheti Statik

AutoPutz, Gmbh

Për muajin që përfundon më 31 Gusht

Numri i buxhetuar i makinave .................................................. 8,200

Kostot e shpp variabël të buxhetuara:Furnizime pastrimi (@ € 0.75 për makinë) ........................... € 6,150Elektricitet (@ € 0.60 për makinë) ........................................ 4,920

Mirëmbajtje (@ € 0.15 për makinë) ...................................... 1,230Kosto totale e shpp variabël ...................................................... 12,300

Kostot e Shpp fikse të buxhetuar:Pagat e operatorëve ............................................................... 10,000Amortizimi ............................................................................ 20,000Qeraja...................... .............................................................. 8,000

Kosto totale e shpp fikse ........................................................... 38,000

Kosto totale e shpp të buxhetuar............................................... € 50,300

Ushtrimi 9 Raporti i Performancë së Buxhetit FleksibëlReferoju të dhënave në ushtrimin 7. Niveli aktual i aktivitetit të Auto Putz Gmbh gjatë Gushtitishte 8,300 makina, megjithatë pronari ka ndërtuar buxhetin e tij statik duke supozuar që niveli iaktivietit do të jetë 8,200 makina. Kosto aktuale e shpenzimeve të përgjithshme të realizuaragjatë Gushtit janë dhënë më poshtë:

Kostot aktuale tëndodhura për 8,300

makinaKostot e shpp variabël:

Furnizime pastrimi ....................................................... € 6,350Elektricitet .................................................................. € 4,865


31

Mirëmbajtje ................................................................ € 1,600Kostot e shpp fikse:

Pagat e operatorëve .................................................... € 10,050Amortizimi ................................................................ € 20,200Qeraja ......................................................................... € 8,000

Kërkohet:Përgatit një raport performance buxhet fleksibël për kostot e shpp variabël dhe fikse për Gushtin.

Zgjidhje ushtrimi 9 (15 minuta)AutoPutz, Gmbh

Flexible Budget Performance ReportFor the Month Ended August 31

Numri i Buxhetuar i makinave....................... 8,200Numri aktual i makinave................................ 8,300

Kostot e shpp

Formula ekostos për

makinë(per car)

Kostoaktuale e

ndodhur për8,300

makina

Buxhetifleksibël

bazuar në8,300 makina Varianca

Kostot e shpp variabël:Materiale pastrimi ................................ € 0.75 € 6,350 € 6,225 € 125UElektricitet ........................................... 0.60 4,865 4,980 115FMirëmbajtje .......................................... 0.15 1,600 1,245 355U

Kosto totale e shpp variabël ..................... € 1.50 12,815 12,450 365U

Kostot e shpp fikse:Pagat e operatorëve .............................. 10,050 10,000 50U

Amortizimi ........................................... 20,200 20,000 200UQeraja...................... ............................. 8,000 8,000 -

Kosto totale e shpp fikse .......................... 38,250 38,000 250U

Kosto totale e shpp................................... € 51,065 € 50,450 € 615U

Studentët mund të vënë në pikëpyetje variancat për kostot fikse. Pagat e operatorëve mund tëndryshojnë nga ajo që ishte buxhetuar për një numër arësyesh duke përfshirë një rritje tëpaparashikuar në normën e pagës; ndryshime në numrin e operatorëve të angazhuar; dhembikoha. Amortizimi mund të jetë rritur për shkak të blerjes së një paisje të re ose për shkak tëhumbjes në paisjen që duhet të shitet si skrap- ndoshta për shak të mirëmbajtjes së dobël. (Kjosupozon që humbja rrjedh nga llogaria e amortizimit në raportin e performancës.)


32

Ushtrimi 10 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgithshme variabëlPjesa variabël e Buxhetit Fleksibël të kompanisë Ëhaley për shpenzimet e përgjithshme tëprodhimit si më poshtë:

Formula ekostos Orë makinerie

Kostot e shpp(për orë

makinerie)10,000 18.000 24,000

Drita dhe Ujë ........................................ $1.2 $12,000 $21,600 $28,800Furnizime ............................................ 0.30 3,000 5,400 7,200Mirëmbajtje .......................................... 2.40 24,000 43,200 57,600Ripunim................................................ 0.60 6,000 10,800 14,400

Kosto totale e shpp variabël $4.50 $45,000 $81,000 $108,000

Gjatë një raporti të fundit, kompania ka regjistruar 16,000 orë makinerie si aktivetet. Kostot eshpenzimeve të përgjithshme variabël janë si më poshtë:

Drita dhe Ujë ...............................................................$20,000Furnizime ...................................................................$4,700

Mirëmbajtje ................................................................$35,100Ripunim......................................................................$12,300

Aktiviteti i buxhetuar për periudhën ka qënë 18,000 orë makinerie.Kërkohet:

1. Përgatit një raport të performancës së shpenzimeve të përgjithshme për periudhën.Tregoni nëse variancat janë të favorshme (F) ose të pavarorshme (U). Tregoni vetëmvariancën e harxhimit në raportin tuaj.

2. Diskutoni rëndësinë e variancave. A mundet që disa varianca të jenë rezultat i variancavetë tjerave? Shpjego.

Zgjidhje ushtrimi 10 (20 minuta)1. Kompania Ëhaley

Raporti i performancës së shpp variabël

Orë makinerie të buxhetuara....................... 18,000Orë makinerie aktuale................................. 16,000

Aktuale16,000 orë

Buxhetifleksibël

16,000 orëVarianca eharxhimit

Kostot e shpp variabël:Drita dhe Ujë........................................ $20,000 $19,200 $ 800U


33

Furnizime ............................................. 4,700 4,800 100FMirëmbajtje.......................................... 35,100 38,400 3,300FKohë ripunimi ...................................... 12,300 9,600 2,700UKosto totale e shpp variabël ................. $72,100 $72,000 $ 100U

2. Variancat e favorshme mund të jenë në të njëjtën masë një shqetësim për menaxhimin po aqsa edhe variancat e pafavorshme. Në këtë rast, varianca e favorshme e mirëmbajtjespadyshim që do të kërkojë investigim. Përpjekje duhet të bëhen për të përcaktuar nësemirëmbajtja nuk është kryer. Në terma të përqindjes së shmangjes nga normat e buxhetuara,varianca e punës së ripunimit është edhe më shumë e rëndësishme (e barabartë 28% e normëssë buxhetuar). Mudet që kjo variancë e pafavorshme në kohën e ripunimit është rezultat imirëmbajtjes së dobët të makinerive. Disa mund të thonë që nëse dy variancat nuk janë tëlidhura, atëherë mardhënja midis tyre është diçka e mirë, meqënëse kursimet në kostot emirëmbajtjes është më e madhe se kosto e shtuar e kohës së ripunimit. Por ky është njëarsyetim me këndvështrim afatshkurtër. Mirëmbajtja e varfër mund të reduktojë jetën epaisjeve, po aq mirë sa të uli autputin e përgjithshëm. Këto kosto afatgjata mund të fundoinçdo kursim afatshkurtër.

Ushtrimi 11 Variancat e kostos standarde (të gjitha variancat)“Sigurisht që është diçka e mirë të shohësh një variancë të vogël në pasqyrën e të ardhuravembas gjthë vështirësive që patëm kohët e fundit në kontrollin e shpenzimeve të përgjithshme tëprodhimit” tha Linda Ëhite, zëvëndës president e kompanisë Molina. “Varianca e përgjithshme eprodhmit prej $12,250 e raportuar për periudhën është nën limitin prej 3% që ne kemi vendosurpër të hetuar për variancat. Ne duam të urojmë secilin për një punë shumë mirë të realizuar”Kompania prodhon dhe shet një produkt të vetëm. Karta e kostos standarde për produktinparaqitet si më poshtë:

Kartela e kostos standarde për njësiMateriale direkte: 4 yard me $3.50 për yard ........................................................... $14Puna direkte: 1.5 orë pune direkte me $12 për opd................................................. 18Shpp variabël, 1.5 OPD me $2 për OPD................................................................. 3

Shpp Fikse, 1.5 OPD me $6 për orë pune direkte ................................................... 9Kosto standarde për njësi ........................................................................................ $44

Më poshtë jepet informacion shtesë për vitin që sapo u mbyll:a. Kompania prodhoi 20,000 njësi produkti gjatë vitit.b. Gjatë vitit janë blerë 78,000 yard marteriale me një kosto prej $3.75 për yard. I gjithë

materiali u përdor për të prodhuar 20,000 njësitë. Nuk kishte inventarë në fillim ose nëfund për vitin.

c. Kompania punoi 32,500 orë pune direkte gjatë vitit me një kosto prej $11.80 për orë.d. Kosto e shpp-ve ju shpërndahet produkteve në bazë të orëve të punës direkte. Të dhënat

në lidhje me shpenzimet e përgjithshme të prodhimit janë si më poshtë:


34

Niveli i aktivitetit i përdorur si emërues (orë pune direkte) .................................... 25,000Kosto e shpp fikse e buxhetuar (nga buxheti fleksibël) .......................................... $150,000Kosto e shpp fikse aktuale....................................................................................... $148,000Kosto e shpp variabël aktuale ................................................................................. $68,250

Kërkohet:1. Llogarit variancën e çmimit dhe të sasisë për materialet direkte për vitin.2. Llogarit variancën e pagës dhe efiçencës për punën direkte për vitin3. Për shpenzimet e përgjithshme të prodhimit, llogarit të mëposhtmet:

a. Variancat e efektivitetit dhe efiçencës për shpenzimet e përgjithshme variabël.b. Variancat e buxhetit dhe volumit për shpenzimet e përgithshme fikse për vitin

4. Gjeni totalin e variancave që keni llogaritur, dhe krahasoni shumën neto më $12,250 tëpërmendur më sipër nga zëvëndës presidenti. A jeni dakord që të gjithë duhet tëpërgëzohen për një punë shumë të mirë të bërë? Shpjego.


1. Varianca e çmimit dhe sasisë për materialet direkte:

Varianca e çmimit të materialeve direkte = SA (ÇA – ÇS)78,000 yard ($3.75 për yard – $3.50 për yard) = $19,500 U

Varianca e sasisë së materialeve direkte = ÇS (SA– SS)$3.50 për yard (78,000 yard – 80,000 yard*) = $7,000 F

*20,000 njësi× 4 yard për njësi = 80,000 yardSA-sasia aktuale e përdorurÇA-çmimi aktualÇS-çmimi standardSS-sasisa standarde për autputin e prodhuar

2. Varianca e pagës dhe efiçencës së punës direkte:

Varianca e pagës së punës direkte = OA (PA – PS)32,500 OPD ($11.80 për OPD – $12.00 për OPD) = $6,500 F

Varianca e efiçencës së punës direkte = PS (OA – OS)$12.00 për OPD (32,500 OPD – 30,000 OPD*) = $30,000 U

*20,000 njësi × 1.5 OPD për njësi = 30,000 OPDOA-orë aktualePA-paga aktuale për orëPS-paga standarde për orëOS-orë pune direkte sipas standardit për autputin e prodhuar


35

OPD-orë pune direkte

3. a. Varianca e efektivitetit dhe efiçencës për shpp variabël:

Orë Aktuale, me NormënAktuale

Orë Aktuale, me NormënStandarde

Orët Standarde të lejuarapër autputin, me Normën

Standarde(OA × NA) (OA × NS) (OS × NS)

$68,250 32,500 OPD ×$2 për OPD

30,000 OPD ×$2 për OPD

= $65,000 = $60,000

Variancë efektiviteti,

$3,250 UVariancë efiçence,

$5,000 U

Zgjidhje Alternative:

Varianca e efektivitetit të shpp variabël= (OA × NA) – (OA × NS)($68,250) – (32,500 OPD × $2.00 për OPD) = $3,250 U

Varianca e efiçencës së shpp variabël = NS (OA – OS)$2.00 për OPD (32,500 OPD – 30,000 OPD) = $5,000 U

b. varianca e buxhetit dhe volumit për shpp fikse:

Kosto Aktuale eShpp

Kosto e Buxhetuar e ShppKosto fikse e shpp e

shpërndarë te prodhimi nëproces

$148,000 $150,000 30,000 OPD ×$6 për OPD= $180,000

Varianca e Buxhetit,

$2,000 FVarianca e volumit,

$30,000 F

Mënyrë alternative për variancën e buxhetit:

$148,000 – $150,000 = $2,000 F

Metodë alternative për variancën e volumit:


36

$6.00 për OPD (25,000 DLHs – 30,000 OPD) = $30,000 F

4. Variancat totale do të jenë:

Varianca e materialeve direkte:Varianca e çmimit .................................................................. $19,500 U

Varianca e sasisë .................................................................... 7,000 FVariancat e punës direkte:

Varianca e pagës .................................................................... 6,500 FVarianca e efiçencës............................................................... 30,000 U

Varianca e shpp variabël:Varianca e efektivitietit .......................................................... 3,250 U

Varianca e efiçencës............................................................... 5,000 UVariancat e shpp fikse:

Varianca e buxhetit ................................................................ 2,000 FVarianca e volumit ................................................................. 30,000 F

Varianca totale ........................................................................... $12,250 UTheksojmë që varianca totale përputhet me variancën $12,250 të pafavorshme të përmendur ngazëvendës presidenti.Duket që jo të gjithëve iu duhet dhënë bonus për kontroll të mirë kostoje. Varianca e çmimit tëmaterialeve dhe varianca e efiçencës së punës janë 7.1% dhe 8.3%, përkatësisht, mbi standardine lejuar dhe kështu që kërkojnë investigim. Në shtim, varianca e efektivitetit të shpenzimeve tëpërgjithshme variabël është 5.0% e kostos standarde të lejuar.

Arsyeja për variancat e mëdha të pafavorshme (për çmimin e materialeve dhe efiçencën e punës)nuk tregojnë shumë qartë nëse ato janë kundërpeshuar në pjesën më të madhe nga variancat efavorshme të volumit për kompaninë për vitin. Kjo variancë e favorshme volumi është relultat ioperimit të kompanisë në një nivel aktiviteit që është mbi nivelin e nivelit të aktivitetit tëpërdorur si emërues që është përdourr për të vendosur normat e shpp-ve të paracaktuara.(kompania operoi në një nivel aktiviteti prej 30,000 OPD standarde; niveli i aktivitetit i përdorursi emërues i caktuar në fillim të vitit ishte 25,000 OPD). Si rezultat i variancës së madhe tëfavorshme të volumit, variancat e pafavorshme të çmimit dhe efiçencës janë fshehur në shumënneto të vogël. Së fundmi, varianca e madhe e volumit mund të jetë arrirë duke shtuar rezervat einventarit.

Ushtrimi 12 Varianca të kostos standarde (të gjitha variancat)


37

Kompania Dresser përdor një sitstem të kostos standarde dhe vendos norma të paracaktuara përshpenzimet e përgjithshme në bazë të orëve të punës direkte. Të dhënat e mëposhtme janë marrënga buxheti i kompanisë për vitin aktual.

Niveli i aktivitetit i përdorur si emërues (orë pune direkte) .................................. 9,000Kosto e shpp variabël në nivelin 9,000 orë pune direkte....................................... $34,200Kosto e shpp fikse $63,000

Kartela e kostos standarde për produktin e vetëm të kompanisë është dhënë më poshtë:

Materiale direkte, 4 pound × $2.60 për pound....................................................... $10.40

Punë direkte, 2 OPD × $9.00 për OPD.................................................................. 18.00Shpp, 120% e kostos së punës direkte ................................................................... 21.60Kosto standarde për njësi ....................................................................................... $50.00

Gjatë vitit, kompania prodhoi 4,800 njësi produkti dhe pati kostot e mëposhtme:

Materiale të blera, 30,000 pound me $2.50 për paund .......................................... $75,000

Materiale të përdoura në prodhim (në paund) ....................................................... 20,000Kosto e punës direkte e realizuar, 10,000 orë pune direkte me $8.60 orë pune

direkte................................................................................................................. $86,000Shpenzimet e përgjithshme të prodhimit variabël të ndodhura $35,900Shpp fikse të ndodhura .......................................................................................... $64,800

Kërkohet:1. Paraqit kartelën e kostos standarde në një format më të qartë dhe të përdorshëm duke

detajuar elementët e kostos së shpp variabël dhe fikse.2. Përgatit një analizë për variancat për materialet dhe punën për vitin3. Përgatit një analizë për variancat për shpp variabël dhe fikse për vitin.4. Çfarë efekti ka zgjedhja e nivelit të aktivitetit të përdorur si emërues në koston standarde

për njësi? A është variance e volumit një variancë e kontrollueshme nga pikëpamja eefektivitetit? Shpjego.


1. Materiale direkte, 4 pound × $2.60 për pound ....................................................... $10.40

Punë direkte, 2 OPD × $9.00 për OPD................................................................... 18.00Shpp variabël, 2 OPD× $3.80 për OPD*................................................................ 7.60Shpp fikse, 2 OPD × $7.00 për OPD**.................................................................. 14.00Kosto standarde për njësi........................................................................................ $50.00

* $34,200 ÷ 9,000 OPD = $3.80 për OPD** $63,000 ÷ 9,000 OPD = $7.00 për OPD


38

2. Variancat e materialeve:

Varianca e çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)30,000 pound ($2.50 për pound – $2.60 për pound) = $3,000 F

Varianca e sasisë së materialeve = ÇS (SA – SS)$2.60 për pound (20,000 pound – 19,200 pound*) = $2,080 U

*4,800 njësi × 4 pounds për njësi = 19,200 pound

SA-sasia aktualeÇA-çmimi aktualÇS-çmimi standardSS-sasi standade materialesh për autputin aktual

Variancat e punës:

Varianca e pagës = OA(PA – PS)10,000 OPD ($8.60 për OPD – $9.00 për OPD) = $4,000 F

Varianca e efiçencës së punës = PS (OA – OS)$9 për OPD (10,000 OPD – 9,600 OPD*) = $3,600 U

*4,800 njësi × 2 OPD për njësi = 9,600 OPD

OA-orë aktualePA-paga aktuale për oërPS-paga standarde për orëOS-orë standade për autputin aktual

3. Variancat e shpenzimeve të përgithshme të prodhimit variabël:

Orë Aktuale, me NormënAktuale

Orë Aktuale, me NormënStandarde

Orë Standarde të lejuarapër outputin, me Normën

Standarde(OA × NA) (OA × NS) (OS × PS)

$35,900 10,000 OPD ×$3.80 për OPD

9,600 OPD ×$3.80 për OPD

= $38,000 = $36,480

Variance e efektivitit,

$2,100 FVarianca e efiçencës,

$1,520 U

Varianca totale, $580 F


39

OA-orë aktuale të punës direkteNA-norma aktuale e shppNS-norma standarde e shppOS-orë standarde të punës direkte për autputin e prodhuar.

Zgjidhje alternative për variancat e shpp variabël:

Varianca e efektivitetit të shpp variabël = (OA × NA) – (OA × NS)($35,900) – (10,000 OPD × $3.80 për OPD) = $2,100 F

Varianca e efiçencës së shpp variabël = NS (OA – OS)$3.80 për OPD (10,000 OPD – 9,600 OPD) = $1,520 U

Variancat e shpenzimeve të përgjithshme fikse:

Kosot aktuale eshp fikse

Kosto e buxhetuar e shppfikse

Kosto e shpp fikse eshpërndarë të prodhimi në

proces

$64,800 $63,000 9,600 OPD ×$7 për OPD= $67,200

Varianca e buxhetit,

$1,800 UVarianca e volumit,

$4,200 F

Metode alternative për variancat e buxhetit:

=$64,800 – $63,000 = $1,800 U

Metoda alternative për variancën e volumit:

=$7 per OPD (9,000 OPD – 9,600 OPD) = $4,200 F

4. Zgjedhja e nivelit të aktivitetit të përdorur si emërues ndikon koston standarde në mënyrë tëtillë që sa më i lartë emëruesi i nivelit të aktivitetit i zgjedhur, aq më e ulët do të jetë kostostandarde për njësi. Arsyeja është sepse pjesa fikse e shpenzimeve të përgjithshme të


40

prodhimit shpërndahet në sasi më të vogël kur shifra e nivelit të aktivitetit të përdorur siemërues rritet.

Varianca e volumit nuk mund të kontrollohet duke kontrolluar shpenzimet. Më saktë variancae volumit reflekton thjesht nëse aktiviteti aktual ishte më i madh ose më i vogël sesa niveli iaktivitetit i përdorur si emërues. Kështu që, varianca e volumit është e kontrollueshme vetëmnëpërmjet aktivitetit.

Economy & Finance

Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel