Simptomi i znaci na bolesti na periferni arterii i veni
-palpirawe na puls-
Prof. d-r Qubica Georgievska-Ismail
Univerzitetska klinika za kardiologija-SM VI sem 2009
Periferna arteriska bolest (PAB)-definicija
� PAB e klini~ki izraz koj treba da se koristi za ozna~uvawe na postoewe na stenoza, okluzija i/ili anevrizmatska bolest na aortata i/ili nejzinite granki so isklu~ok na koronarnite arterii.
Periferna arteriska bolest
� Karotidna arteriska bolest
� Arteriska okluzivna bolest
� Gorni ekstremiteti
� Dolni ekstremiteti
� Renalni arterii
� Mezenteri~ni arterii
� Bolest na abdominalna aorta
� Tek na zbidnuvawa
B. Vostanovuvawe na plakaC. Meka, centralno nekrotizirano jadro so fibrozna kapaD. Disrupcija na kapata - nekroti~nite kleto~ni i lipidni materijali stanuvaat aterogeni embolusi
E. Prazno nekroti~no jadro stanuva dlabok ulkus = trombogen → tromboembolizam
Karotidna arteriska bolest-simptomi
� Asimptomatski {um (bruit )� Nestabilnost
� Vrtoglavica
� Silna glavobolka
� TIA
� Parestezii vo liceto i/ili ekstremitetite od ednata strana
� Slabost vo ekstremiteti na edna strana
� Ote`nat govor
� Naru{uvawe na vidot (gubitok na vid na edno oko)
� CVI
Inspekcija na vrat
� Zgolemeni pulsacii
� Pulsira~ko ispaknuvawe: tortuozna i vkle{tena karotidna arterija
� Anevrizma
� Hiperdinami~na sostojba
Palpacija na karotiden puls
� Palpiraj sekoga{ samo EDNA arterija
� Vnimatelno zafrli ja glavata za da se relaksira sternomast. muskul
� Palpiraj ja karotidnata arterija so stavawe na prstot blizu gorniot del na vratot me|u sternomast.muskul i traheata vo visina na krikoidnata ‘rskavica
� Povtori ja procedurata na sprotivnata strana III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
Palpacija na karotiden puls (prodol...)
� Normalen naod:� Pulsaciite na karotidnite arterii se simetri~ni i imaat sli~ni karakteristiki kako radijalnata arterija.
� Vnimanie:� Izbegnuvaj ja kompresijata na karotidniot sinus koj e lokaliziran vo nivo na vrvot na tiroidnata ‘rskavica.
� Izbegnuvaj ja simultanata palpacija na obete karotidni arterii.
Abnormalen naod
� Otsuten ili slab puls na ednata strana:
� Stenoza ili okluzija
� Sistolen tril:
� Karotidna stenoza
0=Otsuten1=Slab2=Normalen3=Grani~en
Auskultacija na karotidna arterija
� Auskultirajte so dijafragmata, a potoa so yvon~eto
� Va`no e da se slu{a na najmalku3 lokacii: 1) na bazata na vratot; 2) na karotidnata bifurkacija;i, 3) agolot na vilicata.
� Ispituvajte vo ispravena
i legnata pozicija.
� Va`no e pts da ne di{e
� Auskultirajte vrz aortna i subklavija area za da se odredi dali {umot se prenesuva
� Ako ne se prenesuva: karotida
� Ako se prenesuva: aortna stenoza, stenoza na a. subklavia, stenoza na nekoj od grankite na lakot na aortata
Auskultacija na karotidna arterija (prodol...)
� Normalen naod:
� Pulsot se slu{a normalno, bez zvuk vo sistola.
� Abnormalen naod:
� Se slu{a {um (bruit) i treba da se zabele`i dali e sistolen, dijastolen ili kontinuiran.
Minimum stenosis causing bruit: 50% (<3 mm lumen)Prolonged, high-pitched bruit: >75% (1.5 mm lumen)
Simptomi
� Zamor na rakata po optovaruvawe (pr., okluzija na a.subklavija)
� Bolka vo miruvawe vo racete i prstite
� Gangrena na prsti
� ^uvstvitelnost na stud
� Bavno rastewe na noktite
� Bavno rastewe na vlaknata na racete
� Raynaud syndrome(pr., promena na boja-belo, sino, crveno ili belo, crveno, sino)
Diferencijalna Dijagnoza
� Revmatska polimialgija
� Giant cell arteritis
� PAB na gorni
ekstremiteti
� Takayasu arteritis
� Subclavian stealsindrom
� Trombangiitis
obliterans (M.Buerger)
� Raynaud-ov fenomen
� Trombembolija
� Thoracic outlet sindrom� Tendinitis na lakot (tenis i golf lakot)
� Cervikalna spondiloti~na mielopatija
� Sindrom na kancerska bolka
� Sindrom na brahijalen pleksus
� Carpal tunnel sindrom � Hypothenar hammersindrom
Znaci za akutna ishemija
{est “P” :− Pain (Bolka)− Pallor (Bledilo)− Pulselessness (Otsustvo na puls)− Perishing cold (Studenilo)− Paresthesias (Parestezii)− Paralysis (Paraliza)
Znaci za hroni~na ishemija
� Slabost na muskulaturata
� Bleda i ladna ko`a
� Ulkus
� Nekroza na tkivo-gangrena
� Otsutni pulsevi
� [umovi
� Razlika vo KP na obete race (> 20 mmHg)
Fizikalen vaskularen pregled na ramo, race i prsti
� Inspekcija� Ko`a: boja, ekskorijacii, rani, nekroza
� Pulsira~ka masa supraklavikularno (anevrizma na a.subclavia)
� Palpacija� Temperatura (sporedi gi obete race i prsti)
� Pulsevi
� Merewe na krven pritisok na obete race
� Auskultacija� Puls nad a.subclavia vo ramki na auskultacija na karotidna arterija
Merewe na KP
� Pacientot treba da sedi vo tivka prostorija nekolkuminuti (15-30 min po ispu{uvawe na cigara)
� Se meri najmalku 2 pativo rastojanie od 1-2 minuti i u{te edno dokolku prvite dve merewa mnogu se razlikuvaat
� Man`etata se postavuva na nadlakticata vo visina na srceto
� Se koristi standardna man`etna (12-13 cmdolga i 35 cm{iroka), no se koristat i specifi~ni dokolku se raboti za mnogu slabi ili debeli individui
Merewe na KP (prodol...)
� POJAVA NA ZVUK-GUBITOK NA
ZVUK= sistolen/dijastolen kp.
� Merete go KP na obete
race pri prviot kontakt
so cel da se identifikuvaat
mo`nite razliki kako rezultat na
postoewe na PAB.
Vo ovoj slu~aj se zema povisokata
vrednost kako referentna.
� Razlika > 20 mmHg me|u dvete race
uka`uva na postoewe na PAB na
a.subclavia
Modificiran Allen's test� A.Okluzija na obete arterii (radijalna i ulnarna) dodeka pacientot ja stega {akata
� B. Radijalnata i ulnarna arterija se okludirani dodeka {akata e otvorena.
� V.Se osloboduva pritisokot vrz ulnarnata arterija i se o~ekuva vra}awe na bojata vo rakata po 5-10 sekundi.
A B V
SimptomiAsimptomatski: Bez nikakvi simptomi (no so voobi~aeni funkcionalni naru{uvawa).
Klasi~na klavdikacija: Simptomi na bolka vo muskuli na dolnite ekstremiteti koja e reproducibilna i se javuva pri optovaruvawe, a pominuva so odmor.
“Atipi~na” bolka vo nozete: Nelagoda vo dolnite ekstremiteti koja se javuva pri optovaruvawe, no ne pominuva vo miruvawe taka {to go ograni~uva optovaruvaweto na reproducibilna distanca.
Klavdikacija vs. Psevdoklavdikacija
Sedewe, promena na pozicija
StoeweKako pominuva
≤≤≤≤ 30 minuti< 5 minutiVreme na pominuvawe
DaNeSe javuva pri stoewe
VarijabilnaKonzistentnaDistanca
VarijabilnaDaPredizvikana so optovaruvawe
Kako kaj klaudikacija
Zadnik, but, nadkoleno,podkolenica, stapalo-zavisi od arterija
Mo`e na edna ili obete noze
Lokalizacija na bolkata
Kako kaj klaudikacija plus `arewe, trpnewe
Gr~ewe, stegawe,bockawe, zamor
Karakteristiki na bolkata
PsevdoklavdikacijaKlavdikacija
Simptomi (prodol...)
Kriti~na ishemija na ekstremitet:
− Ishemi~na bolka vo miruvawe
− vo stapalo− le`e~ka pozicija, no}e
− Rana {to ne zazdravuva
− Gangrena
Simptomi
Akutna ishemija na ekstremitet: {est “P”,definirani so klini~ki simptomi i znaci koi sugeriraat potencijalna zagrozenost na ekstremitetot:
− Pain (Bolka)− Pallor (Bledilo)− Pulselessness (Otsustvo na puls)− Perishing cold (Studenilo)− Paresthesias (Parestezii)− Paralysis (Paraliza)
Klini~ka prezentacija na PAB
~15%Klasi~na (tipi~na)klavdikacija
~33%
Atipi~na bolka vo nozete
(funkcionalnaograni~enost)
50%Asimptomatska
1%-2%Kriti~na ishemija na ekstremitet
Procena na vaskularni simptomi-anamneza
� Koe bilo ograni~uvawe na muskulite na dolnite ekstremiteti ili anamneza za kakvo bilo naru{uvawe na dvi`eweto (se opi{uva kako slabost, bockawe, trpnewe ili bolka vo zadnikot, butot, listot ili stapaloto)
� Kakva bilo rana na nozete ili stapalata koja te{ko zazdravuva
� Kakva bilo bolka vo miruvawe lokalizirana vo dolnite ekstremiteti ili stapalata i nejzinata povrzanost so stoe~ka ili le`e~ka pozicija
Bolka vo nozete: Diferencijalna Dijagnoza
� Stenoza na spinalen kanal
� Periferna nevropatija
� Bolka na periferen nerv
� Hernijacija na disk koj pritiska nerv
� Osteoartrit na kolk ili koleno
� Venska klavdikacija
� Simptomatska Baker-ova cista
� Hroni~en sindrom na kompartman
� Spazma na muskul ili gr~
� Sindrom na zamor na nozete
Hirsch AT, et al. J Am Coll Cardiol. 2006;47:e1-e192.
Znaci za akutna ishemija
{est “P” :− Pain (Bolka)− Pallor (Bledilo)− Pulselessness (Otsustvo na puls)− Perishing cold (Studenilo)− Paresthesias (Parestezii)− Paralysis (Paraliza)
Znaci za hroni~na ishemija
� Slabost na muskulaturata
� Gubitok na vlakna na dorzumot na stapaloto
� Zdebeluvawe na nokti
� Studenilo vo nozete
� Nekroza na tkivo
� Otsutni pulsevi
� [umovi
Fizikalen vaskularen pregled na noze i stapala
� Inspekcija� Ko`a: boja, ekskorijacii, otsustvo na vlakna, rani, nekroza
� Otoci (adenopatija na femoralna hernija)
� Palpacija� Temperatura (sporedi gi obete noze)
� Otoci
� Pulsevi
� Auskultacija� Puls nad a.femoralis
Stapalata mora da se inspektiraat direktno so soble~eni ~evli i ~orapi
III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
a.femoralis 0=Otsuten1=Slab2=Normalen3=Grani~en
III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
Koristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !
0=Otsuten1=Slab2=Normalen3=Grani~en
a.poplitea
III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
Mo`e da e nedostapna za palpacija, {to ne zna~i vedna{ i otsuten puls,
osobeno ako se palpiraat distalnite !!!
0=Otsuten1=Slab2=Normalen3=Grani~en
a.dorsalis pedis
III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
Se nao|a do tetivata za palecot, koj e vo fleksijaKoristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !
0=Otsuten1=Slab2=Normalen3=Grani~en
a.tibialis posterior
III IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIII IIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIIIIIaIIaIIa IIbIIbIIb IIIIIIIII
Se nao|a veda{ zad vnatre{niot maleolusKoristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !
Voobi~aeni gre{ki i pote{kotii
� Mnogu silno pritiskawe i/ili zamena na sopstveniot puls za onoj na pacientot
� Masno tkaewe
� Otok
Auskultacija na femoralna arterija
� Normalen naod: � Pulsot se slu{a normalno, no bez zvuci za vreme na sistola.
�
� Abnormalen naod: � Seslu{a {um kako rezultat na stesnuvawe na koja bilo od slednite arterii:. � Iliac � Common femoral � Superficial femoral � Profunda femoris
Moderately good predictor of PAD (likelihood ratio [LR]=4.80; 95% confidence interval [CI], 2.40-9.50). The absence of a bruit doesn't exclude disease (LR=0.83; 95% CI, 0.73-0.95).
Anevrizma na abdominalna aorta (AAA)
� Lokalizirana dilatacija na abdominalna aorta za > 50% od normalniot dijametar
Simptomi
� 75% asimptomatski
� Simptomi
� Bolka
� Pritisok vrz okolnite strukturi
� Embolizacija
� Tromboza
Palpacija na abdominalna aorta
� So dlaboka palpacija na centralen del od abdomenot se ~uvstvuva pulsira~ka masa.
� Zgolemena aorta mo`e da e znak na aortna anevrizma.
Auskultacija na abdominalna aorta
� Dijafragmata od stetoskopot se stava cvrsto so lesen pritisok vrz abdominalniot yid.
� [umovite (bruits) se slu{aat vo sistola ili poretko za vreme na sistola i dijastola.
� Nemoj da te zala`at {umovite od srceto koi se prenesuvaat niz abdomenot.
Bolesti na venskiot sistem
� Varikozni veni
� Tromboflebitis na povr{nite veni
� Trombembolija na dlaboki veni
� Hroni~na venska insuficiencija
Varikozni veni-simptomi i znaci
� Golemi veni koi se gledaat.
� Lesen otok na glu`dovite i/ili nozete.
� Bolki, peckawe, `e{tina, ili “ te{ki” noze.
� Simptomite se vlo{uvaat so prodol`eno sedewe.
� Pulsirawe (udirawe) ili gr~evi vo nozete.
� Svrbe` okolu venite.
� Obezbojuvawe na ko`ata okolu varikoznite veni.
Corona phlebectasica
Varikozni veni
� Inspekcija (pacientot le`i)� Asimetrija
� Otok
� Pigmentacija
� Distribucija
� Palpacija� SFJ (sapheno-femoral
junction)� Tap&Cough� Trendelerberg&Tourniquet
Superficijalen tromboflebitis-simptomi i znaci (inspekcija i palpacija)
� Bolna struktura kako gajtan
� Tvrdost na venata
� Crvenilo dol` venata
� ^uvstvitelnost dol` venata
� Zgolemena temperatura
Tromboza na dlaboki veni-simptomi i znaci (inspekcija i palpacija)
� Otok
� ^uvstvitelnost
� Preboenost na ko`ata (crvenilo, cijanoza)
� Zgolemena temperatura vo nogata
� Nevoobi~aena tvrdost na nogata
� Bolki vo listot pri dorzalna fleksija
� Pridru`en superficijalen tromboflebitis
Sovremen vaskularen pregled
� Pregled na puls– Carotid – Radial/ulnar– Femoral– Popliteal– Dorsalis pedis– Posterior tibial
� Skala:� 0=Otsuten
� 1=Slab
� 2=Normalen
� 3=Grani~en (anevrizma)
� Merewe na krven pritisok na obete race
� Pregled na srce
� Palpacija naabdomen za postoewe na anevrizma
� Auskultacija za{umovi
� Pregled na noze i stapala