Javna Ustanova

Srednja Medicinska skola

Tuzla

ZDRAVSTVENA NJEGA

Instrumentalna dijagnostika

Osnovni principi dijagnostike

Dijagnostika oboljenja glave

Predmetni profesor: Radila:

Fata Hodžić Adna Bećirović II L

Rendgenska dijagnostika

-Osnovni principi dijagnostike :

Rendgenoskopija(radioskopija) je prosvjetljenje pojedinih dijelova tijela pomoću redgenskih zraka.Kompaktni dijelovi ljudskog organizma apsorbuju X zrake ali ima i tkiva koji ih propuštaju pa se oni projektuju na ekranu.Prosvjetljenje se primjenjuje u cilju postavljanja dijagnoze:

Akutnog abdomena(da bi se vidjeli nivoi u crijevima,vazdušni srp ispod rebarnog luka,progutano strano tijelo i drugo.)

Povreda grudnog koša(vazduh između listova pleure govori o pneumotoraksu,a krv o hematotoraksu):

Hroničnih oboljenja,posmatranja,i proučavanja fizioloških pokreta pojedinih organa kao i utvrđivanja patoloških promjena na organima pri tim pokretima.

Rendgen aparat :

Djelovi rendgen aparata su :

-Generator

-Rendgenska cijev

-Komandni sto

- Vodovi elektricne struje

Uređaji za formiranje rendgenske slike :

-Rendgenski film

-Digitalni receptor

-Elektronski svjetlosni pojačivač

Vrste rendgenskog aparata :

-Stacioniran

-Teledirigovani

-Mobilan

-Mamograf

Za rendgenoskopiju nije potrebna priprema bolesnika.

Rendgenografija(radiografija):

-Je snimanje pojedinih dijelova čovjekovog tijela ili organa na rendgenskom filmu,pri čemu rendgenski zraci slabije prodiru kroz čovječije tijelo slabije fotohemijski djeluju na film.To se izražava svjetlinama dok zraci koji probijaju čovjekovo tijelo jako fotohemijski djeluju na film što je izraženo tamninom negativa.Rendgenska slika je preciznija i oštrija na filmu se registruju detalji značajni za utvrđivanje dijagnoze koji se pri skopiji ne mogu uočiti.Omogućen je i pregled organa koji nisu pristupačni skopiji.Rendgenski snimak je trajni dokument o oboljenju i moze se koristiti radi liječenja zatim kao dokazni dokument u ostvarivanju prava kao pomoćni materijal u naučno nastavne svrhe.

Endoradiografija

Je snimanje koje se obavlja pomoću kontrastnih sredstava.Pripremu za pregled obavlja medicinska sestra a od pravilno sprovedene pripreme zavisi i kvalitet pregleda.

Kontrastna sredstva mogu biti pozitivna(sa velikom atomskom težinom)da apsorbuju rendgenske zrake i daju jasne sjenke na filmu.Da bi se to izbjeglo,uvijek treba ispitati osjetljivost bolesnika na jos tj.uraditi test osjetljivosti.

U orginalnom pakovanju preprata joda u vodenom ili uljanom rastvoru nalazi se mala ampula ovog preparata(pilot)zapremine 1ml,koja služi za izvođenje ove probe.Na 24-48 sati prije pregleda preparat se daje pacijentu intravenski tj.ubrizgavanjem 1ml kontrasta.Kod preosjetljivih bolesnika se odmah javljaju muka,povraćanje,svrab kože,glavobolja,tahikardija,pad TA,edem glotisa i laringsa,tahipnea,periferni kolaps i anafilaktički šok.U slučaju burnih reakcija treba brzo primjeniti antišok terapiju(kao za davanje seruma) a) intradermalno ubrizgavanjem 0,1 ml kontrastnog sredstva.Ako se poslije 10 ili 15 minuta na mjestu uboda pojavi papula i crvenilo veće od 1cm u promjeru to znači da postoji preosjetljivost organizma.b)konjuktivnktivalno,ukapavanjem kapi kontrasta na konjuktivu(u srednji dio donjeg kapka)koja ukoliko postoji preosjetljivost organizma na preparate joda postaje veoma hipermična .c)sublingvalno(pod jezik)kada se bolesniku nakapa nekoliko kapi kontrasta ispod vrha podignutog jezika.Kod preosjetljivosti bolesnika javlja se jaka hipermija i edem.Negativna kontrastna sredstva imaju malu atomsku težinu znatno manju od tkiva čovječijeg organizma.Ona ne apsorbuju rendgenske zrake.Najčešće se koristi ugljendioksidom,kisikom,emulzijom i vazduhom za stvaranje veće prozračnosti itd.

Dijagnostika oboljenja glave :

Kraniogram je rendgenska snimka lobanje.Snima se iz dva pravca.Na karniogramu se mogu vidjeti prelomi,tumori,defekti lobanjskih kostiju i dr.Za ovo snimanje ne postoji posebna priprema bolesnika osim što treba izvaditi metalne ukrase iz kose kao i druge ukrasne predmete.

Ventrikulografija:

Služi da se redgenski prikaže izgled,položaj i oblik moždanih komora.Bolesnik se priprema za opštu anesteziju jer se intervencija vrši u operacionoj sali po principima asepse i antisepse.Priprema se sastoji u sanitarnoj obradi bolesnika finom brijanju glave,davanju klizme i pražnjenju mokraćne bešike neposredno pred odlazak u operacionu salu.Medicinska sestra dovodi pacijenta u prostoriju za neposrednu pripremu za operaciju gdje se daje predmedikacija čiji je cilj psihičko smirenje bolesnika i odstranjuju osjećaj straha(Petantin,Fortral,Atropin)Poslije 20-30 minuta sestra odvodi pacijenta u operacionu salu i smješta na operacioni stol.

Poslije date anestezije hirurg pravi trepabacijski otvor(trepanom) na lobanji,a posebno iglom za punkciju punktira likvor i ubacuje kontrastno sredstvo (vazduh ili vodeni rastvor joda),poslije čega se vrši snimanje i dobiva ventrikulogram.Poslije snimanja bolesnik se smješta na odjeljenje za reanimaciju gdje je pod stalnom kontrolom ljekara i medicinske sestre.

Encefalografija :

-Je rendgenska metoda pregleda moždanih komora kontrastnim sredstvom gdje se prikazuje morfologija subarahnodialnog i ventrikularnog prostora intrakranijuma.Najčešće se kao kontrastno sredstvo upotrebljava vazduh i to lumbalno ili subkocipitalno.Priprema bolesnika se sastoji u pripremi za lumbalnu ili subokocipitalnu punkciju.Priprema materijala je ista kao i za lumbalnu funkciju uz dodatak kontrastnog sredstva i pribora za njegovo ubacivanje.Medicinska sestra asistira ljekaru tokom izvođenja punkcije i punktiranja određene količine likvora ubacuje kontrastno sredstvo a zatim i vrši snimanje.Na snimku se mogu vidjeti oblik,veličina,i položaj komora.

Cerebralna angiografija :

-Je snimanje krvnih sudova mozga pomoću kontrastnog sredstva.Od kontrastnih sredstava se upotrebljava vodeni rastvor joda koji se ubrizgava u femoralnu arteriju a zatim se izvodi snimanje.Serijom snimaka(angiogram)utvrđuju se prohodnost krvnih sudova i lokalizacija patoloških promjena.Priključenjem kompjutera na angiografski aprat omogućeno je da se umjesto 10-12 dobije 40-60 slika u sekundi(memorisanjem u kompjuteru biraju se tipične slike)

Pošto se snimanje izvodi u opštoj anesteziji,bolesnika treba pripremiti u tom pravcu i njegovati poslije intervencije.

Literatura :

Omerčehajić Rifija,Ramović Fadila,Stjepić Đuka zdravstvena njega 2

Sadržaj :

Prednja strana........................................................................1

Rendgenska dijagnostika,osnovni principi dijagnostike.........2

Rendgenoskopija ................................................................. 3

Vrste rendgenskog aparata ................................................. 4

Rendgenografija................................................................... 5

Endoradiografija....................................................................6

Dijagnostika oboljenja glave..................................................7

Ventrikulografija...................................................................8

Encefalografija......................................................................9

Cerebralna angiografija.......................................................10

Literatura i sadržaj...............................................................11