Założenia profilaktyki i terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży

Założenia profilaktyki i terapii zaburzeń psychicznych

u dzieci i młodzieży

Rzeszów- 31 maja 2012

Zdrowie psychiczne dzieci

Sąd rodzinnyZespół

kuratorów

Wydział Polityki SpołecznejWoj. Centrum Zdrowia

PublicznegoNarodowy Fundusz Zdrowia

Urząd MarszałkowskiStarostwo powiatowe

Urząd miejski

Oddział psychiatrycznyPoradnia zdrowia psychicznegoCentrum profilaktyki i terapii

uzależnieńPielęgniarka środowiskowa

Poradnia psychologiczna

NGOsHospicjum dla

dzieci

Krąg instytucji zatroskanych o „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”

PrzedszkoleSzkoła podst.Szkoła średnia

Szkoła specjalnaOśrodek szkolno-wychowawczy

Poradnia Psychologiczno-PedagogicznaPoradnia wczesnego wspomagania

rozwojuOśr. Rehab.-Eduk.-Wych.

PCPROśr pomocy społecznej

Ośr. interwencji kryzysowejOśr. wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie

Pogotowie opiekuńcze-wychowawczeŚrodowiskowy dom samopomocy

Dom dziecka

EDUKACJA

POMOC SPOŁECZNAOCHRONA ZDROWIA

List Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Zdrowia 31 X 2011


Jaka jest rzeczywista sytuacja na Podkarpaciu?


Co to znaczy, że zaburzenia psychiczne rozpoznawane w okresierozwojowym rzadko ulegają remisjom? Co to są zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży?

Definicja negatywna /medyczna/ - zdrowie psychiczne to brak symptomów choroby i zaburzeń psychicznych.

Definicja pozytywna /WHO/ zdrowie psychiczne to stan dobrego samopoczucia, gdy osoba realizuje swoje indywidualne zdolności i potencjał rozwojowy z zaangażowaniem na rzecz wspólnoty, w której żyje.

Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży

Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży

Poczucie więzi i przynależności

w bezpiecznych granicach i rozwojowych wymaganiach

Zaburzenia psychiczne, czy trudne uczucia?

Złość

Lęk

Smutek

Ograniczenia poznawcze naszego umysłu wymusza pracę zespołową

w terapii zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży

Ptak, czy królik?Kiedy trudno nam zrozumieć rzeczywistość, dokonujemy uproszczeń i kawałkujemy ją.

Wielo-wymiarowość wymusza pracę zespołową w terapii zaburzeń psychicznych dzieci i

młodzieży

Avatar 2D Avatar 3DWielo-dyscyplinarność i wielo-resortowość jest potrzebna, ale trudniej jest rozumieć się wzajemnie i współdziałać.

Mózg, jak komputer w sieci

Osobowość Sieć społeczna

Wprowadzenie do rozumienia zaburzeń psychicznych

Dualizm korpuskularno-falowy

światła

Dualizm zjawisk psychicznych – mózg to narząd ciała ze swoistym metabolizmem biochemicznym i procesor przetwarzający informacje

Zaburzenie psychiczne

Nieprawidłowa budowa anatomiczna mózgu lub zakłócenie na poziomie biochemicznym

/hardware/

Zaburzenie przeżywania,zniekształcenia poznawcze, dysfunkcjonalne podstawowe przekonania o sobie i świecie

/software/

Profilaktyka i terapia zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży

Wczesne wspomaganie rozwoju, kinezyterapia, integracja sensoryczna… Leczenie biologiczne - farmakoterapia

Wychowanie, uczenie i terapia psychologiczna – wzmacnianie więzi i rozbudzanie samoświadomości

Zaburzenia psychiczne dotyczące dzieci i młodzieży wg. ICD-10

Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne

Zaburzenia lękowe, odżywiania, emocji i zachowania

F2* Schizofrenia dziecięca F3* Depresja dziecięca F7* Upośledzenie umysłowe. F8* Zaburzenia rozwoju

psychicznego –(psychologicznego)◦ Zaburzenia rozwoju mowy i języka◦ Zaburzenia rozwoju umiejętności

szkolnych /dysleksja, dysortografia, akalkulia/

◦ Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych /dysgrafia/

Całościowe zaburzenia rozwoju◦ Autyzm dziecięcy /upośledzenie

umysłowe/◦ Zespół Aspergera /norma intelektualna/

F 4* Zaburzenia lękowe, stres pourazowy

F5* Zaburzenia odżywiania F90 Zespół nadpobudliwości

psychoruchowej /ADHD/ F91 Zaburzenia zachowania F92 Mieszane zaburzenia

zachowania i emocji /dzieci dysforyczne i depresyjne/

F93 Zaburzenia emocjonalne /lęk separacyjny, lęk społeczny, rywalizacja w rodzeństwie/

F94 Zaburzenia funkcjonowania społecznego /mutyzm wybiórczy/

F95-98 Tiki, moczenie nocne, zanieczyszczanie się kałem, jąkanie

Przegląd zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży ICD-10

Okres życia Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne

Zaburzenia emocji i zachowaniainne pod silnym wpływem kulturowym

Małe dziecko i wiek przedszkolny

Zaburzenia mowyUpośledzenie umysłoweZaburzenia rozwojowe całościowe - autyzmZespół Aspergera

Zaburzenia emocjonalne: lęk separacyjny, lęk społecznyzaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwieZaburzenia pod postacią somatyczną: bóle brzuchaMutyzm wybiórczy; enuresis /moczenie nocne/encopresis

Wiek wczesnoszkolny

Nadpobudliwość psychoruchowa ADHDTiki chroniczne TourettaZaburzenia umiejętności szkolnych: dysleksja, dysortografia, dyskalkulia

Nadpobudliwość psychoruchowa ADHDTiki przejścioweZaburzenia pod postacią somatyczną: bóle głowyDepresyjne zaburzenie zachowaniaZaburzenia zachowaniaZaburzenia adaptacyjne Stres pourazowy

Dorastanie i adolescencja

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjneDepresjaPsychoza

Lęk społecznyZaburzenia obsesyjno-kompulsyjneZachowania opozycyjno-buntowniczeZaburzenia odżywiania: anoreksja; bulimiaZachowania ryzykowne: picie alkoholu, zażywanie narkotyków, samookaleczenia, próby samobójcze

Środowisko wychowawcze

Rodzina Dom dzieckaSzkoła

Dziecko z objawem,

zachowaniemproblemowym

InterwencjaWywiad środowiskowy

Nadzór

Pomaganie na poziomie jednostkowego organizmu.Podejście medyczne lub paramedyczne

Pomaganie na poziomie przeżywania „sensu” w obszarze świadomościi relacji interpersonalnych.Podejście komunikacyjne i systemowe.

TERAPIA PSYCHOTERAPIA



Diagnoza zaburzeń mózgu:

psychiatryczna,neurologiczna,psychologicznapedagogiczna

integracja sensorycznaTerapia: leki,

usprawnianie, kinezyterapia,

stymulacja, wspomaganie rozwoju.

EdukacjaPsychoterapia

Konsultacja rodzinnaSesja wsparcia

psychospołecznegoKonferencja grupy

rodzinnejKonferencja

instytucjonalno-rodzinna

Dziecko z objawem,


Ochrona prawnaWywiad środowiskowy

Nadzór

Terapia medyczna lub paramedyczna Pomoc psychologiczna

1. Wczesna diagnoza zaburzeń rozwojowych, dostosowanie wymagań i wspomaganie rozwoju /dzieci ze SPE, niepełnosprawnością/

Postulaty dobrej praktyki

Sfera zaburzeń rozwojowychi chorób psychicznych Sfera problemów wychowawczych

i emocjonalnych w systemach społecznych

2. Dialogowe rozwiązywanie problemów dotyczących dzieci i młodzieżyz zaangażowaniem rodziny i środowiska wychowawczego. Promocja pozytywnego rodzicielstwa. Umedycznienie problemu niewskazane. /fobia szkolna, dokuczanie, agresja - nauczanie indywidualne/.

Status dziecka chorego, niepełnosprawnego,Kształcenie specjalne, SPE.

Status dziecka zdrowego

Przypadki 5sp techMatk Zasiłek opiek

Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008



Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008rozpowszechnienie chorób psychicznych

3,7 razy

Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008poradnie zdrowia psychicznego

43,7%

19,8%20,8%

2,6%1,8%

8,5 % - zaburzenia rozwoju F8*

WZSPZPdz2004

Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008oddziały psychiatryczne dla dzieci

39 %

20 %

11 %

9 %6 %

2005

Zaburzenia psychiczne dotyczące dzieci i młodzieży wg. ICD-10

Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne

Zaburzenia lękowe, odżywiania, emocji i zachowania

F2* Schizofrenia F3* Depresja dziecięca F7* Upośledzenie umysłowe. F8* Zaburzenia rozwoju

psychicznego –(psychologicznego)◦ Zaburzenia rozwoju mowy i języka◦ Zaburzenia rozwoju umiejętności

szkolnych /dysleksja, dysortografia, akalkulia/

◦ Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych /dysgrafia/

Całościowe zaburzenia rozwoju◦ Autyzm dziecięcy /upośledzenie

umysłowe/◦ Zespół Aspergera /norma intelektualna/

F1* Zaburzenia od środków odurzających F 4* Zaburzenia lękowe, stres pourazowy F5* Zaburzenia odżywiania F90 Zespół nadpobudliwości

psychoruchowej /ADHD/ F91 Zaburzenia zachowania F92 Mieszane zaburzenia

zachowania i emocji /dzieci dysforyczne i depresyjne/

F93 Zaburzenia emocjonalne /lęk separacyjny, lęk społeczny, rywalizacja w rodzeństwie/

F94 Zaburzenia funkcjonowania społecznego /mutyzm wybiórczy/

F95-98 Tiki, moczenie nocne, jąkanie

39 %

20 %

11 %

9 %

6 % ?

Analiza Rzecznika Praw DzieckaEwy Sowińskiej 2007

Analiza Rzecznika Praw Dziecka w związku z opublikowanym w dniu 25 lipca 2007 r. Raportem Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącym pobytu wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych w szpitalach psychiatrycznych w latach 2004- 2006.

Spotkanie wojewódzkich i krajowych konsultantów

17 IX 2007 W celu pełniejszej oceny stanu i gwarantowanego

przez państwo poziomu opieki psychologicznej i psychiatrycznej dzieci w Polsce Rzecznik Praw Dziecka zorganizowała w dniu 17 września 2007 r. spotkanie wojewódzkich i krajowych konsultantów pediatrii, psychiatrii, neurologii i chirurgii dziecięcej. Uczestniczyło w nim 28 konsultantów z całej Polski. W dniu 11 października 2007 r. odbyło się spotkanie medycznej części Opiniodawczo-Doradczej Rady Naukowej przy Rzeczniku Praw Dziecka.

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań.

System ochrony zdrowia psychicznego jest niewłaściwie zorganizowany – jego elementy są nierównomiernie rozmieszczone w skali kraju (ilość łóżek w poszczególnych województwach np.: mazowieckie 220 łóżek, podkarpackie 25 (był okres, że w podkarpackim było 0 łóżek).


Dostępność do opieki psychiatrycznej w Polsce jest najgorsza w Europie (zwłaszcza opieki ambulatoryjnej).

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej. System jest skoncentrowany na opiece

szpitalnej przy słabym rozwoju służb środowiskowych, które są bardzo skuteczne w opiece nad dziećmi i młodzieżą. Zbyt mały nacisk kładzie się na leczenie środowiskowe. Współfinansowanie opieki nad dzieckiem i młodzieżą w zakresie psychiatrii dziecięcej należy powierzyć samorządom na poziomie powiatu.

Porady w poradniach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży.

Rok

Liczba poradni Liczba udzielonych porad

ogółem

Ogółem

ogółem lekarza psychologa innego terapeuty1

dzień 2 dni 3 dni

4 dni

5 - 6 dni

2010 37 - 1 - - 7 22 238 13 568 6 919 1 751

2009 31 - - - 1 6 16 287 7 209 7 288 1 790

2008 31 - 1 - 1 5 15 231 5 781 7 688 1 762

Leczeni z zaburzeniami psychicznymi według wieku.

+88 %

Porady w poradniach psychologicznych

Rok

Liczba poradni Liczba udzielonych porad

ogółem

czynnych w tygodniu

ogółem lekarza psychologainnego terapeu

ty1

dzień

2 dni

3 dni

4 dni

5 - 6 dni

2010 36 1 - - - 7 14 040 0 13 390 650

2009 38 - - 1 - 7 11 895 0 11 397 498

2008 34 1 1 1 2 4 8 428 215 8 176 37

+17,5 %

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej.

Uproszczenie zasad organizowania miejsc udzielania świadczeń ambulatoryjnych, dziennych, całodobowych.

Poradnictwo zdrowia psychicznego, opieka szpitalna i terapia uzależnień dla dzieci i młodzieży na Podkarpaciu Powiat

Por. zdrowia psych.

Por. leczenia uzależnień

Por. psycholog.

F9*

Oddziały psych.

stacjonarne

Dzienne oddziały psych.

m. Rzeszów 5 1 8 1m. Przemyśl 1 -brzozowski 1

dębicki -kolbuszowski 1 -

łańcucki 1 - 1 1

Poradnia psychologiczna w każdym powiecie?

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. W przypadku choroby psychicznej u dziecka,

konieczne jest także leczenie rodziny. Wielokrotnie ze względu na odległość do placówki terapii ambulatoryjnej jest to niemożliwe. Na terenie istniejących placówek psychiatrii dzieci i młodzieży w zakresie lecznictwa zamkniętego należy inaczej sfinansować procedury leczenia psychoterapeutycznego. Obsada oddziału psychiatrii dzieci i młodzieży musi obejmować psychologów, terapeutów zajęciowych, muzykoterapeutów, pedagogów.


Stygmatyzacja dziecka poprzez leczenie szpitalne w przypadku kiedy wystarczy leczenie środowiskowe lub ambulatoryjne.


Niewspółmierne do rzeczywistych potrzeb finansowanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej. NFZ finansuje głównie opiekę szpitalną. Brak finansowania psychoterapii, która spełnia olbrzymią rolę w leczeniu.

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Brak kardy psychiatrów. W kraju mamy 220

lekarzy psychiatrów dziecięcych (a potrzebnych jest minimum 600). W Polsce lekarzy psychiatrów dziecięcych jest nieco ponad 200, co daje około 47 tys. dzieci i młodzieży na 1 lekarza. W tym zakresie Polska zajmuje ostatnie miejsce w Europie.

W ciągu 10 lat liczba psychiatrów dzieci i młodzieży powinna się zwiększyć czterokrotnie.

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Zdaniem konsultantów milion dzieci w Polsce

potrzebuje opieki psychologicznej i psychiatrycznej. Możliwość korzystania z bezpłatnej pomocy psychoterapeutycznej w zasadzie nie istnieje, a potrzeby systematycznie wzrastają. Ilość ta będzie bez wątpienia rosła, z uwagi na poprawiającą się dostępność opieki zdrowotnej, zwiększającą się świadomość społeczną potrzeby szukania pomocy u lekarzy psychiatrów oraz udokumentowanego bezwzględnego zwiększania się rozpowszechnienia chorób i zaburzeń psychicznych, w tym wśród dzieci i młodzieży.


Większy nacisk należy położyć na rozwój placówek pomocy rodzinie świadczących pomoc w zakresie: interwencji kryzysowej, zapobiegania przemocy w rodzinie, poradnictwa czy specjalistycznej terapii rodzin (poradnie psychologiczno-pedagogiczne).



Dziecko z objawem,


InterwencjaWywiad środowiskowy

Nadzór

Pomaganie na poziomie jednostkowego organizmu.Podejście medyczne lub paramedyczne

Pomaganie na poziomie przeżywania „sensu” w obszarze świadomościi relacji interpersonalnych.Podejście komunikacyjne i systemowe.

TERAPIA PSYCHOTERAPIA

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Pracowników ww. placówek należy

odpowiednio przeszkolić. Szkolenia powinny być krótkotrwałe i dotyczyć pomocy rodzinie i dziecku (nie ma potrzeby, żeby pracownicy tych placówek uzyskali uprawnienia psychoterapeuty). Szkolenia powinny być w odpowiednich odstępach czasu wznawiane, uzupełniane o nowe osiągnięcia i systemy terapeutyczne.

Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej.

Odrębne finansowanie pobytu dziecka z opiekunem a nawet rodziną, możliwość leczenia rodzinnego (NFZ nie finansuje pobytu opiekuna, co często blokuje dostęp do leczenia całodobowego i ogranicza dostęp)

Dyskusja między Rzecznikami

W związku z Raportem Rzecznika Praw Obywatelskich – Rzecznik Praw Dziecka skierowała do 38 placówek opiekuńczo-wychowawczych (socjalizacyjnych), z których 5-cioro lub więcej dzieci w latach 2004-2006 kierowanych było do szpitali psychiatrycznych pytania pozwalające rozpoznać skalę problemu oraz podsumować wnioski Raportu.

Zapytanie Rzecznika Praw Dziecka

Pytania dotyczyły liczby dzieci hospitalizowanych w latach 2004-2006 w szpitalach psychiatrycznych, które przed umieszczeniem w placówce były pod opieką psychiatry, przyczyn umieszczenia wychowanków w szpitalach psychiatrycznych, sposobu realizowania zaleceń pohospitalizacyjnych, odpowiedniego przygotowania kadry wychowawczej do prowadzenia zajęć z dziećmi wykazującymi zaburzenia w zachowaniu, przejawiającymi zachowania agresywne, z syndromem ADHD, rodzaju prowadzonych zajęć terapeutycznych dla dzieci, udziału rodziców lub opiekunów prawnych dzieci w procesie terapeutycznym, liczby dzieci skierowanych po hospitalizacji do innych placówek.

Polemika między rzecznikami

Należy pamiętać, że to lekarz kierujący dziecko do leczenia psychiatrycznego i lekarz przyjmujący na oddział są jedynymi uprawnionymi osobami, które są w stanie ocenić wskazania medyczne, oni też biorą za swoje decyzje pełną odpowiedzialność.

W tym aspekcie wątpliwości Rzecznika Praw Dziecka budzi stwierdzenie z raportu Rzecznika Praw Obywatelskich „iż w niektórych przypadkach zgłoszenie przez kadrę placówki potrzeby hospitalizacji wychowanka w szpitalu psychiatrycznym było rodzajem kary za agresywne zachowanie. Lekarze wydawali skierowanie w obawie przed odpowiedzialnością, gdyby doszło do groźnego incydentu”.

Powody hospitalizacji dzieci i młodzieżyz placówek opiekuńczo-wychowawczych

◦ wzmożonej agresji czynnej i werbalnej względem otoczenia, stanowiącej zagrożenie dla życia innych dzieci,

◦ autoagresja, stanowiąca zagrożenie dla życia i zdrowia wychowanka,◦ zachowania nieadekwatne do istniejącego bodźca i sytuacji

społecznej,◦ zażywanie środków odurzających,◦ myśli i próby samobójcze, zagrażające życiu wychowanka, rzutujące

na psychikę innych dzieci, ◦ moczenie nocne, tiki i stereotypie ruchowe,◦ podejrzenie schizofrenii dziecięcej,◦ niekontrolowane napady złości, przejawiające się stosowaniem

przemocy względem innych dzieci, zagrażające ich zdrowiu i życiu,◦ niczym nie uzasadniona zmienność nastrojów (chwiejność

emocjonalna) od głębokiego żalu do euforycznego śmiechu,◦ skłonności sadystyczne, ◦ zaburzenia w odżywianiu – anoreksja, bulimia.

Wypowiedź prof. ndzw. dr hab. med. Tomasza Wolańczyka Prof. ndzw. dr hab. med. Tomasz Wolańczyk podkreślił, że„nie

można zgodzić się też z przedstawionym w raporcie RPO stwierdzeniem: „W praktyce jednak, jak wynika z przedstawionej analizy, umieszczenie dziecka w szpitalu psychiatrycznym jest niejednokrotnie traktowane jako niemal dodatkowy „środek wychowawczy”. Wychowawcy zgłaszają do leczenia dzieci z zaburzeniami zachowania, agresją, ADHD, dysleksją, trudnościami szkolnymi i innymi, a lekarze – zapewne z obawy przed odpowiedzialnością – przyjmują je na leczenie i wypisują z zaleceniem indywidualnego życzliwego traktowania”. Na podstawie tego stwierdzenia można by bowiem wysnuć wniosek, że dzieci z zaburzeniami zachowania, agresją, ADHD nie powinny być leczone psychiatrycznie, co wydaje się rażącym i zagrażającym uproszczeniem. Szeroko używane określenie „zaburzenia zachowania” lub „agresja” jest opisem objawu, który może mieć bardzo różne przyczyny biologiczne, intrapsychiczne i społeczne.

Okulary 3D

Wypowiedź prof. ndzw. dr hab. med. Tomasza Wolańczyka cd. Inne będą metody postępowania w przypadku dziecka, u

którego zachowania agresywne wynikają z doznawania przemocy w przeszłości, inne u dziecka, którego zachowania wynikają z niskiego rozumienia sytuacji społecznych, jak u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (spektrum zaburzeń autystycznych), a jeszcze inne – w przypadku agresji impulsywnej u dziecka z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Kierowanie do szpitala psychiatrycznego dzieci z tym ostatnim rozpoznaniem jest osobnym problemem. Z jednej strony jest to zaburzenie wymagające przede wszystkim leczenia ambulatoryjnego, z drugiej zaś strony, w przypadku zaburzeń współwystępujących, wątpliwości diagnostycznych bądź niepowodzeń w prowadzonym leczeniu ambulatoryjnym wskazana może być diagnostyka w oddziale szpitalnym.”

Komu i na co potrzebna jest hospitalizacja dziecka na oddziale psychiatrycznym?

Polemika między Rzecznikami Zdaniem Rzecznika Praw Dziecka zbytnim uogólnieniem

jest też twierdzenie raportu Rzecznika Praw Obywatelskich, że „w wielu przypadkach, zwłaszcza wychowanków umieszczonych w szpitalu z powodu zaburzeń zachowania, ADHD i trudności szkolnych czy adaptacyjnych pobytu w szpitalu psychiatrycznym zapewne można byłoby uniknąć. Świadczą o tym zapisy z karty informacyjnej. W szpitalu stosowano proste metody wychowawcze oparte na indywidualnym, życzliwym podejściu do wychowanka i konsekwentnym egzekwowaniu zasad. Takie też na ogół kierowano zalecenia do wychowawców w placówce.”

A jakie powody hospitalizacji są w rodzinie?

Placówka opiekuńczo-wychowawcza quasi odziałem psychiatrycznym.

Najczęściej placówki realizowały zalecenia kontynuując opiekę w Poradniach Zdrowia Psychicznego, realizując recepty i nadzorując przyjmowanie odpowiednich leków oraz prowadząc terapię psychologiczną i pedagogiczną na swoim terenie. Jak deklarują dyrektorzy większości placówek, w większości zatrudniają one wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną i psychologiczną natomiast tylko w kilku brakuje osób w pełni wykwalifikowanych do pracy z dziećmi z syndromem ADHD. Zarówno dla dzieci z zaburzeniami w zachowaniu jak i innymi dysfunkcjami rozwojowymi prowadzone są zajęcia adekwatne do ich indywidualnych potrzeb:◦ indywidualna terapia psychologiczna,◦ psychoterapia grupowa,◦ indywidualne terapie pedagogiczne.

Zajęcia te prowadzone są na ogół w ośrodkach, w których przebywają dzieci, wiele placówek korzysta z innych form terapii na zewnątrz. Na uwagę zasługuje fakt prowadzenia dla wychowanków systematycznych konsultacji psychiatrycznych przez lekarza psychiatrę w jednej z placówek – Pogotowia Opiekuńczego w Szczecinie. Ambulatoryjna terapia rodzinna w wersji dla opiekunów i

dzieci z placówek-opiekuńczo wychowawczych?

Wnioski Rzecznika Praw Dziecka

Zdaniem Rzecznika Praw Dziecka w celu poprawy istniejącej sytuacji należy szukać jej przyczyn raczej w niewydolnym systemie niż złej woli wychowawców placówek.

Hospitalizacja z niewydolności opieki ambulatoryjnej

Dla lekarza pracującego w Przychodni skierowanie do oddziału często wydaje się jedyną możliwością przeprowadzenia pełnej diagnozy w sytuacji gdy np. w poradni nie pracuje psycholog, a zapewnione przez NFZ 2x60 minut na wizytę diagnostyczną nie wystarcza na przeprowadzenie pełnego wywiadu, badania psychiatrycznego, pediatrycznego i neurologicznego dziecka oraz oceny sytuacji w placówce. Poradnie unikają również przeprowadzenia kosztownych badań diagnostycznych, cedując to na oddziały szpitalne. Skierowanie dziecka do oddziału psychiatrycznego (i przyjęcie go doń) jest często jedyną formą zapewnienia mu diagnozy i terapii, a także formą przerwania błędnego koła patologicznych relacji w obrębie placówki, wynikających z odrzucenia i napiętnowania sprawiającego problemy wychowanka.

Postulat wielo-dyscyplinarności i włączenia środowiska wychowawczego Sposobem uniknięcia dalszych, czasami

zbędnych, hospitalizacji psychiatrycznych wychowanków domów dziecka jest zatem rozwinięcie systemu ambulatoryjnej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą, zarówno psychiatrycznej, jak i psychologicznej, umożliwiającej pracę terapeutyczną w obrębie placówki, z włączeniem do oddziaływań leczniczych całego zespołu opiekunów i wychowawców.

A rodziny?

O dzieciach w placówkach opiekuńczo-wychowawczych Omawiając stan ochrony zdrowia psychicznego dzieci w

Polsce nie można pominąć faktu, że dzieci trafiające do opieki instytucjonalnej z definicji wymagają odpowiedniej opieki terapeutycznej (głównie psychologicznej) podobnie jak rodziny adopcyjne, zastępcze i personel domów dziecka. Zastanawiając się nad przyczynami zaistniałej sytuacji, a jednocześnie nad możliwościami przerwania tego błędnego koła warto odnieść się do sytuacji w domach dziecka. W warunkach polskich utrzymuje się wciąż anachroniczny, głęboko patologizujący model wychowania placówkowego, prowadzący do rozwoju zaburzeń więzi nawet u 40% dzieci przebywających w placówkach (wg danych z Rumunii).

O dzieciach w placówkach opiekuńczo-wychowawczych Dodatkowo, jak podkreślił Prof. Wolańczyk,

wydaje się zupełnie ignorowany fakt, że populacja dzieci trafiających do opieki instytucjonalnej jest to populacja szczególna, ze względu na zwiększone narażenie na obciążenia genetyczne zaburzeniami psychicznymi, czynniki szkodliwe oddziałujące w okresie ciąży (alkohol, papierosy), a także odrzucenie, zaniedbania i krzywdzenie w dzieciństwie.

O szkoleniu pracowników Zgodnie ze zdaniem ekspertów

prezentowanym podczas spotkań w Biurze Rzecznika Praw Dziecka należy rozwijać system pomocy wychowawcom poprzez nauczanie nowoczesnych technik socjopedagogicznych w zakresie radzenia sobie z dziećmi agresywnymi. Powinny również być przeprowadzane cykliczne szkolenia pracowników placówek.

Szkoła dla Rodziców i WychowawcówRodzic - nauczyciel

2007 - 10 grup w ramach programu "Zero tolerancji dla przemocy w szkole" - ogółem 18 grup, 256 osób uczestniczących w warsztatach ( Rzeszów, Mielec, Dębica, Stalowa Wola, Przemyśl),

2008 - 14 grup, 181 uczestników, w tym 10 grup w ramach programu "Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" (miasta te same);

2009 - 15 grup, 153 uczestników; 2010 - 5 grup 69 osób (to część danych, pozostałymi może

dysponować Przemyśl) 2011 - 18 grup, 229 osób ( Rzeszów, Przemyśl, Stalowa Wola,

Łańcut, Dębica, Łężany k. Miejsca Piastowego)

Uczestnikami warsztatów są: rodzice naturalni, zastępczy, adopcyjni, rodziny "zaprzyjaźnione", nauczyciele, wychowawcy szkół, przedszkoli, placówek wychowawczych.

Szkoła dla Rodziców i Wychowawców w województwie podkarpackim

Rozbicie resortowe i przerzucanie odpowiedzialności

W ocenie ekspertów spoza placówek, jeśli w domu dziecka zatrudniony jest psycholog, to zwykle nie ma on doświadczenia klinicznego ani psychoterapeutycznego. Sytuacja ta powodowana jest po części oddzieleniem systemu pomocy społecznej od systemu edukacji i opieki zdrowotnej, co prowadzi do wzajemnego przerzucania odpowiedzialności za nieprawidłowe zachowania dziecka pomiędzy personelem placówki, szkołą i poradnią psychologiczno-pedagogiczną, a poradnią zdrowia psychicznego.

W kierunku ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej Konieczne zatem, staje się wspieranie

wszelkich inicjatyw ustawodawczych prowadzących do zmiany obecnego modelu wychowania instytucjonalnego, zmiana przepisów dotyczących adopcji i rodzin zastępczych, promowanie powstawania rodzinnych domów dziecka.

Ewa Sowińska 2007

Zdrowie psychiczne dzieci

Sąd rodzinnyZespół

kuratorów

Wydział Polityki SpołecznejWoj. Centrum Zdrowia

PublicznegoNarodowy Fundusz Zdrowia

Urząd MarszałkowskiStarostwo powiatowe

Urząd miejski

Oddział psychiatrycznyPoradnia zdrowia psychicznegoCentrum profilaktyki i terapii

uzależnieńPielęgniarka środowiskowa

Poradnia psychologiczna

NGOsHospicjum dla

dzieci

Krąg instytucji zatroskanych o „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”

PrzedszkoleSzkoła podst.Szkoła średnia

Szkoła specjalnaOśrodek szkolno-wychowawczy

Poradnia Psychologiczno-PedagogicznaPoradnia wczesnego wspomagania

rozwojuOśr. Rehab.-Eduk.-Wych.

PCPROśr pomocy społecznej

Ośr. interwencji kryzysowejOśr. wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie

Pogotowie opiekuńcze-wychowawczeŚrodowiskowy dom samopomocy

Dom dziecka

EDUKACJA

POMOC SPOŁECZNAOCHRONA ZDROWIA

Documents

Założenia profilaktyki i terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży