Zabytki Pragi i rewitalizacja Zabytki Pragi i rewitalizacja Warszawskiej Wytwórni Wódek Warszawskiej Wytwórni Wódek

KoneserKoneser

Agata Falacińska kl. 3c

Katedra Św. FlorianaKatedra Św. Floriana

Historia Parafii Św. Floriana Na Warszawskiej PradzeHistoria Parafii Św. Floriana Na Warszawskiej Pradze

Początki osadnictwa na prawym brzegu Wisły w rejonie Warszawy sięgają XI w.

Od 1583 aż do 1794 roku Praga była pod jurysdykcją biskupów kamienieckich, którzy na Pradze mieli swoją

rezydencję. W XVII w. biskup kamieniecki Michał Działyński został formalnym założycielem Pragi, bowiem 10 lutego 1648

roku otrzymał od króla Władysława IV przywilej miejski, do którego dołączona była pieczęć z herbem miasta Pragi. Król Władysław IV polecił umieścić w głównej części herbu miasta Pragi wizerunek Matki

Boskiej Loretańskiej oraz Domku Maryi.

Figura Matki Bożej Loretańskiej

Największy rozwój Pragi nastąpił w XVII w., gdy król Władysław IV w 1617 r. sprowadził bernardynów,

którzy wybudowali tu swój klasztor i kościół wraz z kaplicą wzorowaną na Domku Maryi we włoskim Loreto. Wkrótce umieszczona we wnętrzu kościoła

łaskami słynąca figura Matki Boskiej Loretańskiej stała się ważnym miejscem pielgrzymkowym.

Samodzielność miejską Praga utraciła w 1791 r., kiedy to została przyłączona do Warszawy.

Mapa Pragi z 1779 r.

Herb Pragi

Budowa ŚwiątyniBudowa ŚwiątyniTeren na którym rozpoczęto budowę

znajdował się na dotychczasowym targowisku. Świątynię projektował inż. architekt Józef Pius Dziekoński. Nadał

jej styl modernizowanego gotyku nadwiślańskiego. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1901 r. Budowa trwała

do 1902 r. Fundusze na tę świątynię katolicką pochodziły nie tylko ze składek praskiej społeczności, ale także z darów

płynących ze wszystkich stron kraju. Ukończony kościół otrzymał dwóch

patronów św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika. Został wzniesiony z surowej cegły. Jego dwie strzeliste 75-metrowe wieże były widoczne z daleka.

Najstarsze zachowane zdjęcie Katedry

Lata MiędzywojenneLata MiędzywojenneNa skutek wysadzenia mostu

Kierbedzia w 1915 r. i po eksplozji amunicji w Cytadeli w 1923 r. wieże kościoła zaczęły się niebezpiecznie rysować i groziły zawaleniem. W

związku z tym w latach 1932-34 ze względu na bezpieczeństwo, zdjęto

kamienne wierzchołki wież. W latach 1919-31 obowiązki proboszcza

objął Ks. Ignacy Kłopotowski, który wybudował plebanię oraz Dom i

Drukarnię dla założonego przez siebie Zgromadzenia Sióstr Loretanek.

W 1939 r. kościół uległ częściowemu zniszczeniu, jednak szkody szybko

naprawiono.

Katedra po zdemontowaniu wież

Zniszczenie ŚwiątyniZniszczenie Świątyni 14 września 1944 r.14 września 1944 r.

Na dwa dni przed opuszczeniem Pragi Niemcy wysadzili kościół używając do tego celu ogromne ilości materiałów wybuchowych.

Ruiny kościoła zalegały na wysokość 2 pięter. Z całej

konstrukcji kościoła ocalały dwie wysokie części obu przeciwległych ścian transeptu i fragmenty ściany

przy prezbiterium.

Fragmenty ścian ocalałych po zburzeniu kościoła

Właśnie na tych fragmentach ścian stały posągi patronów: od zachodniej

strony św. Floriana i od wschodniej św. Michała, które nawet nie spadły i

można je oglądać do dzisiaj. Natomiast od strony prezbiterium ocalał obraz

Matki Boskiej Częstochowskiej.

Figura św. Michała Archanioła Figura św. Floriana Męczennika

Odbudowa KościołaOdbudowa KościołaOd 1947 r. dzięki staraniom dwóch

kapłanów wielkiego ducha i miłości: ks. prał. Feliksa de Ville i ks. prał. Stanisława Wierzejskiego

rozpoczęto odbudowę świątyni według projektu architekta Stanisława Marzyńskiego.

Specjalnie w tym celu otwarto cegielnię wykonującą dokładnie

takie cegły, jakich użyto do budowy w XIX w. W 1964

rozpoczęła się budowa frontonu katedry, a od 1968 r. zaczęto odbudowywać wieże, które

ukończono w 1970 r.

Odnowiony front Katedry

Odbudowa Katedry w latach 50 - tych

Katedra Diecezji Katedra Diecezji Warszawsko - PraskiejWarszawsko - Praskiej

25 marca 1992 r. po zatwierdzeniu nowego podziału

terytorialnego Kościoła w Polsce, bullą "Totus Tuus

Poloniae populus" papieża Jana Pawła II, powstała nowa

Diecezja Warszawsko - Praska obejmująca obszar

prawobrzeżnej Warszawy i okolic. Jako katedrę

nowopowstałej diecezji obrano kościół p/w św. Michała

Archanioła i św. Floriana Męczennika zwany odtąd

"katedrą praską".

W marcu 1997 r. wskutek starań Biskupa Ordynariusza Kazimierza Romaniuka papież Jan Paweł II na

specjalnym breve nadał katedrze praskiej wyróżniający tytuł Bazyliki Mniejszej. Uroczystość nadania tytułu

miała miejsce w dniu 5 maja 1997 roku. Na tę uroczystość przybyło wielu dostojników Kościoła

Polskiego.

Aby zewnętrznie przygotować świątynię do tej uroczystości, umieszczono we wnękach nad drzwiami wejściowymi dwie mozaiki: nad drzwiami głównymi mozaikę Chrystusa Pantokratora, zaś nad wejściem umieszczono herb biskupi pierwszego ordynariusza

diecezji Ks. Bpa Kazimierza Romaniuka.

Herb biskupiChrystus Pankrator mozaika

Jubileusz 350 – Lecia Nadania Jubileusz 350 – Lecia Nadania Praw Miejskich PradzePraw Miejskich Pradze

Dnia 1 maja 1998 roku, o godz. 18.00 kard. Angelo Sodano wraz

z całym Episkopatem Polski koncelebrował Mszę św. w naszej katedrze. Homilię w

czasie tej uroczystości wygłosił ks. bp Zygmunt Kamiński. W

czasie uroczystości został odsłonięty i poświęcony herb

miasta Pragi w związku z jubileuszem 350 rocznicy

nadania praw miejskich Pradze. Herb ten w formie mozaiki jest

umieszczony nad prawymi drzwiami wejściowymi do

katedry. Msza św. koncelebrowana

Wytwórnia Wódek Wytwórnia Wódek „Koneser”„Koneser”

Takie miano nosi obecnie fabryka przy Ząbkowskiej 27/31,

którą prascy rodacy zwykli nazywać po prostu

„Monopolem”. Jej budowę rozpoczęto w 1897 r. z inicjatywy

polsko-rosyjskiego Warszawskiego Towarzystwa

Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu, które podobny zakład prowadziło już na warszawskim

Powiślu. Jej założyciele zobowiązali się wobec władz do

oczyszczania rocznie miliona wiader spirytusu.

Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”

Rozwój firmy nastąpił w okresie międzywojennym. Wśród wielu gatunków wódek produkowano stworzone właśnie tutaj

wódki „Wyborową” (1927 r.) oraz „Luksusową” (1928 r.). Fabryka jest obiektem zabytkowym, posiada szereg budynków w przemysłowym stylu sprzed ponad wieku, który nawiązywał do architektury średniowiecznej. Szczególną urodą odznacza

się główna brama wjazdowa od strony ul. Ząbkowskiej.

Brama wjazdowa od ul. Ząbkowskiej

Na terenie zakładu uruchomiono też jedną z pierwszych w Warszawie studni

z popularną wodą oligoceńską. Mieszkańcy Pragi korzystali z niej już

podczas I wojny światowej, kiedy to wycofujący się w 1915 roku Rosjanie

wysadzili w powietrze m.in. Most Kierbedzia, pod którym biegły na Pragę

rury z wodą z warszawskich wodociągów. Woda oligoceńska,

czerpana tutaj z głębokości 260 m, służyła przede wszystkim do produkcji

praskich wódek. Obecnie po zakończeniu produkcji, teren zakładu

ma szansę stać się kulturalnym centrum Pragi. Już w części fabrycznych pomieszczeń działa m.in. teatr

„Wytwórnia”, galeria „Luksfera”.

Teatr „Wytwórnia”Teatr „Wytwórnia”

Teatr mieści się w Warszawie przy Ząbkowskiej 27/31 niedaleko Dworca

Wileńskiego. Istnieje od listopada 2005.

Teatr założyła grupa dramaturgów i reżyserów w postindustrialnych budynkach na terenie Wytwórni

Wódek Koneser. W sierpniu 2005 przeprowadzili remont zabudowań po wytwórni wódek budując scenę, salę

prób, garderoby. Pod koniec remontu z państwowych pieniędzy powstały

schody przeciwpożarowe. W listopadzie odbyła się pierwsza

premiera.

Przy Teatrze działa Mini Wytwórnia czyli scena dla dzieci. Od samego początku przy

Teatrze działa szkoła tańca współczesnego – Wytwórnia Tańca. Warsztaty Praga w ruchu czy Move It skierowane są przede wszystkim

do młodych ludzi. Warsztaty dzielą się na otwarte i zamknięte (laboratoria) i obejmują

pracę z ciałem, ruch, ale także pracę z obrazem i dźwiękiem. Teatr organizuje również "Terminowanie u Mistrzów" -

warsztaty dramaturgiczne i reżyserskie dla licealistów.

Galeria „Luksfera”Galeria „Luksfera”Tak naprawdę to koniec wielu historii, splecionych razem

w kwartale praskich ulic - Ząbkowskiej, Markowskiej, Białostockiej i Nieporęckiej. Znika fabryka, pozostanie

fabryczność miejsca i wspomnienia żywe dla tych, którzy pracowali tu przez lata, a nawet lat dziesiątki oraz dla

tych, którzy będą tu do końca. To miejsce to także, a może przede wszystkim, wyschnięte

wysokoprocentowe źródło, morze wódki, wielu odmian, smaków i zapachów, wysłanej stąd na cztery świata

strony, a może i na tamten świat... Sto lat śpiewane przez sto lat i dłużej. Na zdrowie, na szczęście, na drogę. Na

smutek, pogrzeb, wesele i chrzciny. Poważnie, dostojnie, rodzinnie, innym razem na szybko, na stojąco, na raz. W

bramie, kuchni i salonie. Koniec świata koneserów, koniec świata panie !

Pomysł na fotografie Konesera przyszedł z tej samej galerii, z Luksfery. Początkowo z myślą o

kalendarzu, później o wystawie. Cały czas ze świadomością unikalności tego miejsca i bliskości zmian. Pierwsze zdjęcia wykonałem pod koniec

roku 2006, kiedy losy zakładu jeszcze się ważyły. Dwa lata później przyszłość Konesera była już

przesądzona, wtedy powstała kolejna seria fotografii. Te dwa momenty pozwoliły mi boleśnie doświadczyć przemijania fabryki. Za pierwszym

razem jeszcze funkcjonującej, później już nieczynnej i demontowanej. Miejsca wcześniej

żywe, teraz ukazały się puste i wyludnione.

Realizacja tego cyklu stała się dla mnie rodzajem nostalgicznej podróży, również w przeszłość samej fotografii. Posłużyłem się

techniką skazaną na wymarcie, a tymczasem na marginalizację. Żywą tak długo, jak długo będą produkowane tradycyjne

materiały fotograficzne. Tak długo jak pozwoli na to bezwzględne kryterium rynkowej opłacalności. Aparat, którym fotografowałem, siłą rzeczy również należący do minionej epoki, jest wytworem przemysłu, który już się nie odrodzi. Należy do

skończonej liczby egzemplarzy, podobnych sobie mechanizmów, rozsianych po świecie.

Radosław Wojnar - rocznik 1974. Fotograf z zawodu i z pasji.

Zawodowo zajmuje się fotografią architektury wnętrz i przedmiotów.

Równolegle stara się realizować własne cykle tematyczne, najważniejsze z nich to :

"Dotknięcie przestrzeni", "teraz", "Łódź fabryczna". Były one

prezentowane w formie wystaw indywidualnych w : Małej galerii

ZPAF-CSW, BWA Wrocław, Galerii Luksfera i Galerii Forum

Fotografii.

Pomysłodawca Galerii Pomysłodawca Galerii

Radosław Wojnar

KONIECKONIEC