Upload
lyquynh
View
220
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Wymagania edukacyjne: Przyroda klasa V. Program: „Tajemnice przyrody”
Tytuł
w podr
ęczniku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania wykraczające
(ocena celująca)
1. O czym
będziemy
się uczyć
na lekcjach
przyrody
w klasie 5?
Uczeń:
wymienia zagadnienia, które będą omawiane w klasie 5; wyjaśnia, na czym polega przedmiotowy system oceniania;
wymienia przykładowe sposoby pracy na lekcjach przyrody; prezentuje sposób korzystania z płyty CD
Dział 1. Polska – moja ojczyzna
1.
Pols
ka
w E
urop
ie
2.
Położenie
Polski
w Europie
wymienia państwa
graniczące z Polską
(A); odczytuje z
wykresu nazwy
państw mających
większą powierzchnię
niż Polska (C)
wymienia stolice
państw graniczących
z Polską (A);
wymienia kraje
europejskie wysoko
rozwinięte gospo-
darczo (A)
wskazuje na mapie
granice Polski z
krajami sąsiadującymi
(C)
wykorzystując
wiadomości z historii,
opowiada, jak
zmieniały się granice
Polski (w XVII w.,
w okresie rozbiorów,
po I i II wojnie
światowej) (D)
prezentuje informacje o
jednym z państw sąsiadują-
cych z Polską (powierzchnia,
stolica, liczba ludności itd.)
3. Polska
w Unii
Europejsk
iej
wymienia
przynajmniej 5 państw
należących do Unii
Europejskiej (A);
opisuje flagę Unii (A);
podaje nazwę waluty
obowiązującej
w części państw Unii
Europejskiej (A)
podaje przykłady
inwestycji lokalnych
powstałych dzięki
funduszom unijnym
(A)
podaje datę
powstania Unii
Europejskiej (A);
wymienia cele Unii
Europejskiej (A)
wymienia przykłady
inwestycji
współfinansowanych
przez Unię Europejską
(A); wymienia prawa
państw członków Unii
Europejskiej (A)
wyszukuje w różnych
źródłach ogólne informacje o
sposobach zarządzania w Unii
Europejskiej (D)
2.
Podzi
ał
4. Podział
administr
acyjny
podaje nazwę
województwa,
powiatu i gminy, w
podaje nazwy władz
lokalnych (wójt,
burmistrz) (A)
wyjaśnia, co to jest
podział
administracyjny
nazywa władze
wojewódzkie,
powiatowe, gminne
wyszukuje w różnych źródłach
informacje o swojej gminie
(liczba ludności, sposób
2
Tytuł
w podr
ęczniku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania wykraczające
(ocena celująca)
admi
nistra
cyjny
Polsk
i
Polski których mieszka (A) kraju (B); wskazuje
na mapie Polski
województwa oraz
powiaty w swoim
województwie (C);
wymienia
województwa
sąsiadujące z tym, w
którym mieszka (A)
(D) zarządzania, podział admini-
stracyjny, charakter gminy)
(D)
3.
Ukszt
ał-
towa
nie
powi
erzch
ni
Polsk
i
5. Jakie siły
kształtował
y rzeźbę
Polski?
wyjaśnia znaczenie
pojęcia „epoka
lodowcowa” (B);
podaje 2 dowody
działalności lądolodu
na terytorium Polski
(A)
wymienia 2–3
przykłady śladów
działalności lądolodu
w Polsce (A)
charakteryzuje epokę
lodowcową (C);
wyjaśnia znaczenie
pojęć „morena
czołowa” i „morena
denna” (B)
opisuje krajobraz
polodowcowy (D);
wskazuje obszary w
Polsce, na których
występuje rzeźba
polodowcowa (A)
wyszukuje w najbliższej
okolicy (lub w miejscach
odwiedzanych w czasie
wakacji) ślady działania
lądolodu (D); opracowuje
opis wyprawy „Śladami
lądolodu” (D)
6.
Charakte-
rystyczne
cechy
rzeźby
Polski
wskazuje na mapie
fizycznej Polski
główne pasy rzeźby
(C); odczytuje z mapy
ogólno-geograficznej
nazwy głównych
pasów rzeźby w Polsce
(C)
wyjaśnia, dlaczego
rzeźba terenu w Polsce
ma charakter pasowy
(B)
opisuje rzeźbę
terenu wybranego
pasa, podając także
m.in.: nazwy krain
geograficznych,
nazwy i wysokości
najwyższych
wzniesień (C)
na podstawie analizy
mapy wskazuje
obszary w Polsce,
na których działanie
sił zewnętrznych jest
najbardziej widoczne
(D)
opisuje krajobraz okolicy
swojego miejsca zamiesz-
kania, uwzględniając działanie
sił wewnętrznych i
zewnętrznych (D)
3
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 4.
Skały,
po
których
chodzi
my
7.
Poznajemy
skały
podaje po 1
przykładzie skał
litych, zwięzłych i
luźnych (A);
rozpoznaje wybrane 3
skały (C); podaje
przykłady
zastosowania
2 wybranych skał (C)
przyporządkowuje
poznanym grupom
skał po 2 nazwy skał
spośród podanych
przez nauczyciela (C);
podaje przykłady
zastosowania
3–4 wybranych skał
(C)
omawia budowę
skał (A); wyjaśnia,
od czego zależy
twardość skały (B)
wymienia rodzaje skał
przeważających
(występujących
najczęściej) w
poszczególnych
częściach Polski (C);
porównuje budowę
skał litych, zwięzłych
i luźnych (D)
wyszukuje w różnych
źródłach dodatkowe
informacje o jednej
z omawianych grup
skał (D)
8. Jakie
rodzaje
skał
występują
w
okolicy?
(wycieczk
a)
podczas wycieczki
wskazuje przykłady
skał: litej, zwięzłej
i sypkiej (D)
segreguje znalezione
okazy skał na skały:
lite, zwięzłe i luźne
(D)
przygotowuje
wystawę skał
(klasyfikacja, opisy,
zastosowanie) (D)
przygotowuje
wystawę skał
(klasyfikacja, opisy,
zastosowanie, a także
zdjęcia terenu, na
którym znaleziono
okazy oraz
ciekawostki
zaczerpnięte z różnych
źródeł informacji) (D)
wykonuje folder
„Skały w naszej
okolicy” (D)
5. Gleby
Polski
9. Jakie
rodzaje
gleb
występują
w Polsce?
omawia znaczenie
gleby w rozwoju
roślin (A)
wyjaśnia, od czego
zależy żyzność
gleby (B)
omawia skład
próchnicy (A);
wymienia typy gleb
(A)
wymienia
najżyźniejsze i mało
żyzne gleby
występujące w Polsce
(A); wskazuje na
mapie Polski miejsca
występowania
czarnoziemów (D)
opisuje gleby
występujące
w najbliższej
okolicy (D)
4
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 6. Lasy
Polski
10.
Rozmiesz-
czenie
lasów
w Polsce
podaje przykłady
wykorzystywania
lasów w Polsce
we wcześniejszych
okresach
historycznych (A)
na podstawie tekstu
omawia zmiany w
rozmieszczeniu lasów
w Polsce w dziejach
(D); wyjaśnia,
dlaczego korzystne
jest sadzenie lasów
mieszanych (B)
wskazuje obszary w
Polsce, na których
zachowało się
najwięcej i najmniej
lasów (D); podaje
przyczyny zmniejsza-
nia się w przeszłości
powierzchni
lasów (A)
wyjaśnia, dlaczego
drzewa iglaste są
mniej odporne na
zanieczyszczenia
przemysłowe
i szkodniki niż
drzewa liściaste (B)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
szkodnikach lasu;
przedstawia kilka
szkodników lasu (D)
11.
Poznajemy
typy lasów
w Polsce
rozpoznaje pospolite
drzewa iglaste (C);
rozpoznaje pospolite
drzewa liściaste (C);
opisuje wybrany typ
lasu (D)
odróżnia las
naturalny
od posadzonego
(C); wymienia po
kilka roślin
charakterystycznyc
h dla poznanych
typów lasu (C)
wymienia
podstawowe typy lasu
występujące w Polsce
(A); wskazuje na
mapie Polski tereny,
na których występują
bory świerkowe i
jodłowe (D);
wymienia gatunki
charakterystyczne dla
poznanych typów
lasu (A)
wyjaśnia związek
między
rozmieszczeniem
lasów a rodzajem gleb
(D); porównuje grądy
z lasami bukowymi
(D); wyjaśnia,
dlaczego runo lasu
liściastego jest
najbogatsze
wiosną (B)
uzasadnia, popierając
to przykładami, że
sadzenie lasów
jednogatunkowych
ułatwia ich niszczenie
przez szkodniki (D);
wymienia gatunki
chronione rosnące w
borach, lasach
grądowych, lasach
łęgowych i lasach
bukowych Polski (A)
7. Wody
powierzc
hniowe
Polski
12.
Poznajemy
rzeki Polski
wskazuje na mapie
rzekę główną i jej
dopływy (C);
odczytuje z mapy
Polski nazwy kilku
rzek głównych (D)
wyjaśnia, które rzeki
nazywamy głównymi,
a które – dopływami
(B); odczytuje z mapy
nazwy dopływów
Wisły i Odry (D)
wskazuje na mapie
dorzecza Wisły i Odry
oraz dział wodny
między tymi rzekami
(C); wskazuje na
mapie Kanał Bydgoski
i Kanał Augustowski
(C)
korzystając z mapy i
podręcznika,
przygotowuje
informacje na temat
Wisły i Odry – „od
źródła do ujścia” (D)
ocenia (ogólnie)
czystość głównych
rzek Polski (D)
5
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 13.
Jeziora
i bagna
w Polsce
wskazuje na mapie
największe jeziora w
Polsce (C);
wymienia 2 różnice
między jeziorami
a stawami (A)
wskazuje na mapie
Polski obszary
bagienne (C);
wyjaśnia, w jakim
celu buduje się
sztuczne zbiorniki
wodne (B); wymienia
zastosowania torfu
(A)
wymienia typy jezior
występujące w Polsce
(A); charakteryzuje
typy jezior
występujące w Polsce
(C)
omawia powstawanie
bagien (A); wyjaśnia,
dlaczego na
obszarach
wcześniejszych
zlodowaceń
występuje niewiele
jezior (B)
opracowuje folder
„Typy jezior
w Polsce” (A)
8. Bogaty
świat
przyrody
ożywionej
14. Jak
podzielo
no świat
orga-
nizmów?
odróżnia komórkę
roślinną od komórki
zwierzęcej (C);
wymienia 2
charakterystyczne
cechy roślin (A)
podaje nazwy
królestw, na które
podzielono organizmy
(A); wyjaśnia,
dlaczego rośliny
są organizmami
samożywnymi (B)
charakteryzuje
poszczególne
królestwa (C); omawia
funkcje
poszczególnych
struktur komórkowych
(C)
przyporządkowuje
wymienione przez
nauczyciela organizmy
odpowiednim
królestwom (D)
wyszukuje w różnych
źródłach przykłady
roślin pasożytniczych
i mięsożernych (A)
15. W jaki
sposób
uporządko
wano
królestwo
roślin?
podaje nazwy
gatunkowe 2–3
dowolnych
organizmów (A)
w podanej przez
nauczyciela nazwie
organizmu (np. sosna
zwyczajna) wskazuje
człon oznaczający
rodzaj i człon
oznaczający gatunek
(C)
omawia zasługi
Karola
Linneusza (A)
na podstawie
ilustracji wskazuje
podobieństwa
między gatunkami
sosny (C)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje i
ciekawostki dotyczące
roślin (A)
9.
Formy
ochro
ny
przyro
dy
16. W
jaki
sposób
chronim
y
przyrodę
w Polsce
?
wymienia 2–3 formy
ochrony przyrody w
Polsce (A); omawia
sposób zachowania się
na obszarach
chronionych (B)
wyjaśnia, dlaczego
należy chronić
przyrodę (B); wskazu-
je na mapie 2–3 parki
narodowe położone
najbliżej miejsca
zamieszkania (C)
charakteryzuje
poszczególne formy
ochrony przyrody
(C); wyjaśnia, na
czym polega ochrona
całkowita, a na czym
– ochrona częściowa
(B)
porównuje park
narodowy
z rezerwatem
przyrody (C)
wymienia formy
ochrony przyrody w
najbliższej okolicy
(A); prezentuje
informacje
o najbliższym parku
narodowym (D)
6
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 10.
Podsu-
mowani
e
17,18. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Polska – moja ojczyzna”
Dział 2. Morze Bałtyckie – słonowodne środowisko życia
1.
Warunki
życia w
Morzu
Bałtyckim
19. Jakie
warunki
panują w
Morzu
Bałtyckim?
wskazuje na mapie
Polski rzeki
wpadające do Morza
Bałtyckiego (C);
odczytuje z mapy
w podręczniku nazwy
krajów nadbałtyckich
(C)
wyjaśnia, dlaczego
najwięcej
organizmów
występuje w wodach
przybrzeżnych (B)
wyjaśnia, dlaczego
Morze Bałtyckie jest
nazywane morzem
śródziemnym (B);
porównuje
wschodnie wybrzeże
Morza Bałtyckiego z
wybrzeżem
zachodnim (C)
wyjaśnia, dlaczego
Morze Bałtyckie jest
bardzo słabo zasolone
(B); omawia związek
zasolenia wód z
występowaniem
roślinności (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
stanie czystości Morza
Bałtyckiego (D)
2.
Podwodny
świat
morskich
glonów
20.
Poznajemy
glony
morskie
wyjaśnia, co
nazywamy plechą
(B); opisuje plechę
dowolnego glonu
(D)
na podstawie ilustracji
omawia
rozmieszczenie
glonów morskich (C);
omawia rolę planktonu
w morzu (A)
wymienia
przystosowania
glonów do życia w
morzu (A); wyjaśnia,
czym glony różnią się
od roślin (B)
wyjaśnia związek
między przenikaniem
światła w morzu
a rozmieszczeniem
glonów morskich (C)
podaje przykłady
wykorzystania przez
człowieka glonów
morskich (A)
3. Tam,
gdzie ląd
styka się
z morzem
21.
Poznajemy
„rzeźbiarzy
” wybrzeża
na podstawie ilustracji
opisuje wybrzeże
wysokie i wybrzeże
niskie (C); wskazuje
na mapie mierzeję i
jezioro przybrzeżne
(C)
wymienia cechy
charakterystyczne
wybrzeża niskiego
i wybrzeża
wysokiego (A)
charakteryzuje
działalność fal
na wybrzeżu niskim i
wybrzeżu wysokim
(C); omawia rolę
Wisły w tworzeniu
Żuław Wiślanych (A)
wyjaśnia, dlaczego
wybrzeże wysokie
cofa się (B); podaje
przykłady budującej
działalności morza
(A)
przygotowuje w formie
plakatu ilustrowany
słowniczek pojęć
(np.: wybrzeże
wysokie, wybrzeże
niskie, mierzeja,
jezioro przybrzeżne,
zatoka, półwysep,
wyspa) (D)
7
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 22. Czym
charakteryz
uje się
pogoda nad
morzem?
wymienia
charakterystyczne
cechy pogody nad
morzem (A)
wskazuje 2–3 różnice
między pogodą nad
morzem a pogodą
w głębi lądu i (D)
wyjaśnia, jak
powstaje bryza
morska (B)
wyjaśnia, dlaczego
bryza w nocy wieje
od lądu ku morzu,
a w dzień – odwrotnie
(B)
wyjaśnia, dlaczego
pobyt nad morzem
korzystnie wpływa na
drogi oddechowe (B)
4.
Wędrujem
y po
pobrzeżac
h
bałtyckich
23.
Osobliwo-
ści
przyrodni-
cze
pobrzeży
bałtyckich
wskazuje na mapie
Polski pas pobrzeży
(C); wymienia parki
narodowe na
pobrzeżach (A);
wskazuje na mapie
wymienione parki (C)
podaje przykłady
osobliwości
nadmorskich parków
narodowych (C)
opisuje
Woliński Park
Narodowy (A)
podaje przykłady
niszczącej i budującej
działalności morza
(A); charakteryzuje
parki narodowe na
pobrzeżach (C)
planuje tygodniową
wycieczkę po
pobrzeżach bałtyckich
i uzasadnia wybór
trasy (D)
24. Jak
ludzie
gospodaruj
ą
na
pobrzeżach
bałtyckich?
wymienia główne
miasta pobrzeży
(A)
wymienia główne
zajęcia
mieszkańców
pobrzeży (A)
omawia główne
cechy krajobrazu
pobrzeży (A)
wymienia gałęzie
przemysłu
przeważające w
głównych miastach
pobrzeży (A)
5.
Podsu-
mowan
ie
25, 26. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Morze Bałtyckie – słonowodne środowisko życia”
Dział 3. Jeziora – słodkowodne środowisko życia
1.
Warunk
i życia
w jezio
rze
27. Jakie
czynniki
umożliwi
ają życie
w jeziorz
e?
wymienia czynniki
niezbędne do życia
roślinom wodnym (A)
wymienia źródła
dwutlenku węgla
zawartego w wodzie
(A); porównuje
temperaturę wody
w jeziorze latem i
zimą (C)
wyjaśnia, od czego
zależy ilość światła w
jeziorze i głębokość,
na jaką ono dociera
(B); omawia korzyści,
jakie mieszanie się
wody przynosi
wyjaśnia związek
przenikania światła z
występowaniem roślin
w jeziorze (B);
wyjaśnia, dlaczego
woda w jeziorze nigdy
nie zamarza do dna
porównuje warunki
życia w jeziorze z
warunkami życia
na lądzie (D)
8
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) organizmom wodnym
(C)
(C)
2.
Słodko-
wodne
glony
28.
Poznajemy
glony
słodkowodn
e
podaje przykłady
glonów występujących
w wodach słodkich
(A); rozpoznaje
struktury
organizacyjne glonów
(jednokomórkowe,
kolonijne,
wielokomórkowe) (C)
rysuje schematycznie
glony
jednokomórkowe i
kolonijne (C); omawia
znaczenie glonów (A)
dzieli glony
słodkowodne
na jednokomórkowe,
kolonijne
i wielokomórkowe
(C); podaje przykłady
glonów jedno-
komórkowych,
kolonijnych
i wielokomórkowych
(C)
omawia budowę
okrzemek (A);
porównuje okrzemkę
z pierwotkiem (D);
wyjaśnia, dlaczego
glonów nie zalicza
się do roślin (B)
korzystając z różnych
źródeł informacji,
analizuje możliwe
przyczyny śnięcia ryb
w jeziorze w okresie
letnim (D)
3. Jak
rośliny
przystoso
wały się
do życia
w wodzie
?
29. Jak
rośliny
przystosow
ały się do
życia
w wodzie?
wyjaśnia, dlaczego
łodygi roślin wodnych
są elastyczne
i wytrzymałe na
rozerwanie (C)
wymienia 2–3 cechy
budowy
przystosowujące
rośliny do życia w
wodzie (A)
posługując się
przykładami,
charakteryzuje rodzaje
liści występujących u
roślin wodnych (C)
wyjaśnia rolę komór
powietrznych w
liściach i łodygach (B);
omawia sposób
rozmnażania się roślin
wodnych (A)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje i
ciekawostki dotyczące
roślin wodnych (D)
4.
Roślinnoś
ć naszych
jezior
30. Jakie
rośliny
spotyka
my
w jeziorz
e?
rozpoznaje 2–3
rośliny strefy
przybrzeżnej (C);
podaje nazwy stref
życia w jeziorze (A)
opisuje warunki życia
w strefie przybrzeżnej
(B); określa granicę
między strefą
przybrzeżną a strefą
otwartej toni wodnej
(B)
omawia znaczenie
szuwarów (C);
omawia
przystosowania roślin
do życia w strefie
otwartej toni wodnej
(A)
przyporządkowuje
wymienione przez
nauczyciela gatunki
roślin odpowiednim
strefom życia
w jeziorze (C/D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
ptakach mających
miejsca lęgowe w
szuwarach (D)
9
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 5.
Wędruje
my po
Poje-
zierzach
Mazurski
m
i Suwalski
m
31. W
Krainie
Wielkich
Jezior
Mazurskich
wskazuje na mapie
Polski Pojezierze
Mazurskie (C);
odczytuje z mapy
nazwy kilku jezior (C)
wskazuje na mapie
szlak opisany w
podręczniku (C)
charakteryzuje miasta
leżące nad wielkimi
jeziorami: Ruciane-
Nidę, Mikołajki,
Giżycko (C)
opisuje osobliwości
przyrodnicze na trasie
rejsu po wielkich
jeziorach mazurskich
(A)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
wybranym jeziorze
i okolicach (D); na ich
podstawie opracowuje
folder (D)
32.
Poznajemy
Pojezierze
Suwalskie
wskazuje na mapie
Polski Pojezierze
Suwalskie (C);
wskazuje na mapie
Polski jezioro
Hańcza (C)
wymienia
osobliwości
przyrodnicze
Puszczy
Augustowskiej
(A)
opisuje Puszczę
Augustowską (C)
opisuje krajobraz
Pojezierza
Suwalskiego,
uwzględniając siły,
które go kształtowały
(D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
Wigierskim Parku
Narodowym (D)
6.
Podsu-
mowan
ie
33, 34. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Jeziora – słodkowodne środowisko życia”
Dział 4. Ląd jako środowisko życia
1. Mchy
– jedne
z
pierwszyc
h roślin
lądowych
35.
Poznajemy
budowę
mchów
wymienia 2–3
siedliska, w których
występują mchy (A);
rysuje mech na
podstawie obserwacji
makroskopowej (C)
na okazie mchu lub na
planszy wskazuje
chwytniki, łodyżkę
i zarodnię (C)
opisuje budowę i rolę
poszczególnych części
mchu (C)
uzasadnia
stwierdzenie, że mchy
są najprostszymi
roślinami lądowymi
(D); wymienia 3–4
gatunki mchów
występujące w Polsce
(A)
opracowuje informacje o
wybranych gatunkach
mchów (w formie
albumu lub wystawki)
(D)
10
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 36. Jaką
rolę mchy
odgrywają
w przyrodzi
e
i w gospodar
ce?
odróżnia torfowiec od
innych mchów (C);
podaje 2 przykłady
wykorzystania torfu
(A)
omawia rolę mchów w
przyrodzie
i gospodarce (A)
opisuje budowę liści
torfowca (C)
wyjaśnia związek
budowy liści
z magazynowaniem
wody przez torfowiec
(B)
wyjaśnia, dlaczego
mchy nazywamy
roślinami pionierskimi
(B)
2. Bliscy
krewni
olbrzymó
w sprzed
milionów
lat
37.
Poznajemy
paprocie
nazywa części paproci
(A);
wskazuje zarodnie na
liściu paproci (C)
wymienia miejsca
występowania paproci
(A); rozpoznaje na
ilustracjach paprocie
chronione (C)
omawia kształt blaszek
liściowych u paproci
(A);
opisuje położenie
zarodni
u paproci (C)
wyjaśnia sposób
otwierania zarodni u
paproci (B)
przygotowuje informacje
o paprociach
uprawianych w klasie
(D); wyszukuje w
różnych źródłach
informacje o salwinii
pływającej (D)
11
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 38.
Poznajemy
skrzypy
i widłaki
odróżnia skrzyp od
innych
roślin (C); odróżnia
widłak
od innych roślin (C)
wymienia 2–3 miejsca
występowania
skrzypów
i widłaków (A);
wymienia
2–3 gatunki widłaków
występujące w Polsce
(A)
odróżnia pędy
wiosenne
od letnich u skrzypu
(C); opisuje budowę
morfologiczną
widłaka (C)
charakteryzuje rolę
pędów
wiosennych i letnich
skrzypu
(B); uzasadnia nazwę
„rośliny
zarodnikowe” (D)
wykonuje folder (album,
wystawkę) „Rośliny
zarodnikowe” (D);
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
powstawaniu węgla
kamiennego (D)
3. Rośliny
nasienne
39. Które
rośliny
należą
do
nasiennych?
wymienia rośliny
należące
do nagonasiennych
(A); podaje
3–4 przykłady roślin
okrytonasiennych (A);
rozpoznaje
nasiona wybranych
roślin (C)
podaje przykłady
wykorzystania roślin
nasiennych (C)
wyjaśnia znaczenie
nazw:
„nagonasienne” i
„okryto-
nasienne” (B)
wyjaśnia, w jakim celu
rośliny
wytwarzają nasiona
(B);
wskazuje różnice
między
roślinami
zarodnikowymi
a roślinami nasiennymi
(D)
wyszukuje w różnych
źródłach
informacje o roślinach
nasiennych
występujących
w najbliższej okolicy
(D)
4. Jak jest
zbudowan
a
roślina
nasienna?
40. Budowa
i rola
korzeni
roślin
nasiennych
nazywa części rośliny
nasiennej (A);
wymienia
2 funkcje korzeni (A)
rozpoznaje typy
systemów
korzeniowych roślin
(C)
porównuje systemy
korzeniowe
– palowy i wiązkowy
(C);
opisuje budowę
morfologiczną
korzeni (C)
wymienia przykłady
roślin
mających korzenie
spichrzowe
(A)
podaje przykłady
przekształceń korzeni
(A)
12
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 41.
Poznajemy
budowę
i funkcje
pędu
opisuje budowę pędu
nadziemnego (B);
omawia rolę
łodygi (A); opisuje
budowę
zewnętrzną liścia (C)
podaje przykłady
roślin mających pędy
podziemne (A);
wymienia funkcje
liścia (A)
omawia funkcje pędów
– nadziemnego i
podziemnego (A);
wymienia funkcje
łodygi (A); omawia
rolę aparatu
szparkowego u roślin
(A)
podaje przykłady
przekształceń łodyg
(A); omawia kształt
liści, podając
przykłady (C)
podaje przykłady
przekształceń liści (A);
omawia wykorzystanie
poszczególnych części
roślin przez człowieka
(A)
42. Jak
zbudowany
jest kwiat
rośliny
nasiennej?
podaje nazwy części
kwiatu
(A); na modelu lub
planszy
wskazuje poszczególne
części
kwiatu (C)
podaje nazwy części
kwiatu
(A); na modelu lub
planszy
wskazuje poszczególne
części
kwiatu (C); wyjaśnia
znaczenie pojęć:
„kwiaty jednopłciowe”
i „kwiaty obupłciowe”
(B)
opisuje kwiatostany
męskie
i żeńskie roślin
nagonasiennych (C);
odróżnia kwiat od
kwiatostanu (C);
charakteryzuje rolę
poszczególnych części
kwiatu (C)
wyjaśnia znaczenie
pojęć:
„zapylenie” i
„zapłodnienie”
(B); rozpoznaje typy
kwiatostanu (D);
korzystając ze
schematu, omawia
cykl rozwojowy
rośliny
okrytonasiennej (D)
wykazuje związek
budowy
kwiatu ze sposobem
zapylania
rośliny (D)
43. Co
kryje
owoc?
dzieli owoce na suche i
mięsiste (C); podaje
przykłady owoców
suchych i mięsistych
(C); rozpoznaje
nasiona fasoli, grochu,
słonecznika itd. (D)
opisuje
przystosowania
owoców do
rozprzestrzeniania
przez zwierzęta (C);
omawia warunki
niezbędne do
kiełkowania nasion
(A)
charakteryzuje
przystosowania
owoców do różnych
sposobów rozsiewania
(C)
omawia budowę
owocu (C); planuje
doświadczenie, które
pozwoli określić
warunki kiełkowania
nasion (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
nasionach bogatych w
białka, węglowodany,
tłuszcze, witaminy
sole mineralne (D)
13
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 5. Budowa
i różnorod
ność
grzybów
44.
W króle
stwie
grzybów
na podstawie
obserwacji rysuje
grzyb kapeluszowy
(D); podaje nazwy
części grzyba
(kapelusz, trzon) (A)
wyjaśnia, dlaczego
grzyby tworzą
odrębne królestwo (B)
podaje przykłady
grzybów jedno- i
wielokomórkowych
(A); podaje
przykłady
szkodliwego
działania grzybów
na żywność i
organizmy (B)
wyjaśnia, dlaczego nie
należy niszczyć
owocników grzybów
(B); opisuje kształty
owocników, podając
przykłady (C)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
grzybicy (D)
45. Jak
odróżniać
grzyby
jadalne
od
trujących?
wyjaśnia, dlaczego
należy zbierać tylko
znane sobie grzyby
(B); rozpoznaje 2–3
gatunki grzybów
jadalnych (C)
odróżnia gatunki
jadalne grzybów
od gatunków
trujących (D)
wymienia cechy
budowy
morfologicznej
grzybów ułatwiające
ich rozpoznawanie (A)
wymienia objawy,
które mogą świadczyć
o zatruciu grzybami
(A)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
chronionych
gatunkach grzybów
(D); przygotowuje spis
zasad obowiązujących
podczas grzybobrania
(D)
14
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 6. Porosty 46.
Poznajemy
porosty
wymienia miejsca
występowania
porostów (A);
wymienia organizmy
tworzące porost (A)
omawia znaczenie
porostów (A)
omawia kształt i
barwę plech porostów
(A)
wyjaśnia, dlaczego
porosty nazywa się
organizmami
symbiotycznymi (B);
wyjaśnia, dlaczego
porosty nazywamy
wskaźnikami czystości
powietrza (B)
charakteryzuje porosty
występujące w
najbliższej okolicy (D);
wnioskuje o czystości
powietrza na podstawie
obecności porostów
(D)
7.
Podsu-
mowan
ie
47, 48. Powtórzenie wiadomości z działu „Ląd jako środowisko życia"
49. Sprawdzian wiadomości
Dział 5. Krajobrazy Nizin Środkowopolskich
1.
Niziny
Środko
wo-
polskie
50.
Poznajemy
Nizinę
Śląską
wskazuje na mapie
Polski pas nizin (C);
odczytuje z mapy
nazwy
najważniejszych miast
Niziny Śląskiej (C)
odczytuje z mapy
Polski nazwy nizin
(C); na podstawie
mapy określa
położenie Niziny
Śląskiej (C); omawia
cechy klimatu Niziny
Śląskiej (A)
wymienia cechy
krajobrazu nizin
(A); omawia
związek warunków
klimatycznych
i glebowych z
gospodarką
na Nizinie Śląskiej
(C)
omawia rolę lądolodu
w kształtowaniu
krajobrazu nizin (B);
na podstawie mapy
wymienia bogactwa
mineralne występujące
na Nizinie Śląskiej (C)
przygotowuje
przewodnik
turystyczny po
wybranej nizinie,
uwzględniający
walory przyrodniczo-
geograficzne, zabytki i
miejsca, które warto
odwiedzić (D)
51.
Poznajemy
Nizinę
Mazowieck
ą
wskazuje na mapie
Polski Nizinę
Mazowiecką (C);
wskazuje na mapie
Polski Wisłę,
Warszawę, Łódź (C)
wskazuje na mapie
Polski rozległe
obszary leśne na
Nizinie
Mazowieckiej (C)
wymienia cechy
krajobrazu Niziny
Mazowieckiej (A)
opisuje krajobraz
Niziny Mazowieckiej,
uwzględniając wpływ
lądolodu (D)
15
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 52. Jakie
osobliwo
ści
spotkamy
na
Polesiu
Lubelski
m
i Nizinie
Podlaskie
j?
wskazuje na mapie
Polski Polesie
Lubelskie i Nizinę
Podlaską (C);
wskazuje na mapie
Polski główne miasta
Polesia Lubelskiego i
Niziny Podlaskiej (C)
omawia klimat
Niziny Podlaskiej
(A); wymienia parki
narodowe na Polesiu
Lubelskim i Nizinie
Podlaskiej (A)
wyjaśnia, dlaczego
Polesie Lubelskie
jest krainą słabo
przekształconą przez
człowieka (B);
omawia wybrany
park narodowy
(nazwa, symbol,
położenie, co
podlega ochronie)
(C)
omawia pochodzenie
jezior występujących
na Polesiu Lubelskim
(A); charakteryzuje
parki narodowe na
Polesiu Lubelskim i
Nizinie Podlaskiej (C)
2.
Puszcza
Białowie
ska
–
pierwotn
y obszar
leśny
53.
Poznajemy
Puszczę
Białowiesk
ą
wskazuje na mapie
Polski Puszczę
Białowieską (C); na
podstawie zdjęcia
opisuje wygląd żubra –
symbolu
Białowieskiego Parku
Narodowego (C)
podaje przykłady
roślin
występujących w
Puszczy
Białowieskiej (A)
wyjaśnia, w jaki
sposób odbywa się
krążenie substancji
pokarmowych w lesie
(B)
opowiada historię
Puszczy
Białowieskiej (A);
wyjaśnia, w jaki
sposób drzewa
oddziałują na inne
organizmy (i
odwrotnie) (B)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
osobliwościach
Białowieskiego Parku
Narodowego (D)
3.
Podsu-
mowan
ie
54. Powtórzenie wiadomości z działu „Krajobrazy Nizin Środkowopolskich"
Dział 6. Krajobrazy wyżyn
1.
Wyżyn
a
Śląska
55. Czym
charakteryz
uje się
krajobraz
Wyżyny
Śląskiej?
na podstawie zdjęcia
lub obserwacji opisuje
krajobraz Wyżyny
Śląskiej (C); wskazuje
na mapie Polski
główne miasta
Wyżyny Śląskiej (C)
wskazuje na mapie
Polski Wyżynę Śląską
(C); wymienia 2–3
bogactwa mineralne
występujące na
Wyżynie Śląskiej (A)
omawia wpływ
działalności
człowieka na
krajobraz Wyżyny
Śląskiej (C)
uzasadnia
stwierdzenie,
że środowisko
Wyżyny Śląskiej nie
jest przyjazne dla jej
mieszkańców (D)
proponuje działania,
które mogą poprawić
stan środowiska
przyrodniczego
Wyżyny Śląskiej (D)
17
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 2.
Wyżyna
Krakow
sko- -
Często-
chowska
– kraina
białych
skał
56. Czym
charakteryz
uje się
krajobraz
Wyżyny
Krakowsko-
- Często-
chowskiej?
na podstawie zdjęcia
omawia wygląd
Jaskini Łokietka (A);
opowiada historię
Jaskini Łokietka (A)
wskazuje na mapie
Polski Wyżynę
Krakowsko-
- Częstochowską (C)
wymienia cechy
krajobrazu
krasowego (A)
opisuje krajobraz
krasowy (D);
wymienia osobliwości
krajobrazu Wyżyny
Krakowsko-
- Częstochowskiej (A)
omawia
zastosowanie skał
wapiennych (A)
57.
Dlaczego
na Wyżynie
Krakowsko-
- Często-
chowskiej
jest duża
różnorod-
ność roślin?
wymienia typy lasu,
które występują na
Wyżynie Krakowsko-
- Częstochowskiej (A)
podaje przykłady
roślin występujących
na Wyżynie
Krakowsko-
- Częstochowskiej (A)
omawia
przystosowania
suchorośli do
warunków życia (A)
uzasadnia celowość
utworzenia
Ojcowskiego Parku
Narodowego (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
Ojcowskim Parku
Narodowym (D)
3. Wśród
wąwozów
i pól
Wyżyny
Lubelskiej
58.
Poznajemy
Wyżynę
Lubelską
wskazuje na mapie
Polski Wyżynę
Lubelską (C);
wskazuje na mapie
Polski główne
miasta Wyżyny
Lubelskiej (C)
wymienia rośliny
uprawiane
na Wyżynie
Lubelskiej
najczęściej (A)
charakteryzuje
krajobraz Wyżyny
Lubelskiej (C)
wyjaśnia, w jaki
sposób powstają
wąwozy (B)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
Roztoczańskim Parku
Narodowym (D)
4.
Podsu-
mowan
ie
59. Powtórzenie wiadomości z działu „Krajobrazy wyżyn”
60. Sprawdzian wiadomości z działów „Krajobrazy Nizin Środkowopolskich” i „Krajobrazy wyżyn”
Dział 7. Krajobrazy gór
1. Góry
Świętokrz
61. Góry
Świętokrzy
wskazuje na mapie
Polski Góry
wyjaśnia przyczyny
zniszczenia lasów w
wyjaśnia, dlaczego
Góry Świętokrzyskie
podaje przykłady
zjawisk krasowych w
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
18
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) yskie –
kraina
gołoborzy
skie
– kraina
gołoborzy
Świętokrzyskie (C);
odczytuje z mapy
wysokość
najwyższych
wzniesień w Górach
Świętokrzyskich (C)
Górach Święto-
krzyskich (B)
są pasmami
niewysokich
wzniesień (B);
wyjaśnia, w jaki
sposób powstały
gołoborza (B)
Górach Święto-
krzyskich (C);
wyjaśnia przyczyny
wymierania jodeł
w Puszczy Jodłowej
(B)
Świętokrzyskim Parku
Narodowym (D)
2. Sudety
– góry
o osobliw
ych
formach
skalnych
62.
Poznajemy
Sudety
wskazuje Sudety na
mapie Polski (C);
odczytuje nazwę
wysokość
najwyższego szczytu
Sudetów (C)
wyjaśnia znaczenie
pojęcia „kotlina” (B);
wskazuje na mapie
Polski Kotlinę
Jeleniogórską (C)
wskazuje na mapie
Polski pasma górskie
otaczające Kotlinę
Jeleniogórską (C);
wskazuje na mapie
Polski miasta
uzdrowiskowe w
Kotlinie
Jeleniogórskiej (C)
opisuje krajobraz
Karkonoszy (C);
wyjaśnia, dlaczego
w Sudetach
obumierały lasy (B)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
parkach narodowych
w Sudetach (D)
3. Tatry
– kraina
turni,
dolin i
jezior
górskich
63.
Poznajemy
wysokogórs
ki krajobraz
Tatr
wskazuje Tatry na
mapie Polski (C); na
podstawie zdjęcia
omawia charakterys-
tyczne cechy
krajobrazu
wysokogórskiego (C)
wskazuje Rysy na
mapie Polski (C);
wymienia charakte-
rystyczne elementy
krajobrazu
wysokogórskiego (A)
opisuje krajobraz Tatr
Wysokich (C); opisuje
krajobraz Tatr
Zachodnich (C);
wyjaśnia, jak powstają
żleby (B)
używa ze
zrozumieniem
terminów: „turnia”,
„grań”, „żleb”,
„stożek piargowy”
(D); porównuje
krajobraz Tatr
Wysokich z
krajobrazem Tatr
Zachodnich (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
miejscach w Tatrach
Wysokich, które warto
zobaczyć (D)
4.
Pogoda
i roślinn
ość Tatr
64. Czym
charakteryz
uje się
pogoda
w Tatrach?
wymienia 2–3 cechy
tatrzańskiej pogody
(A)
wyjaśnia, dlaczego
w wyższych
partiach gór dłużej
zalega śnieg (B)
oblicza temperaturę
na szczytach, znając
temperaturę u
podnóża gór (D)
omawia
charakterystyczne
cechy wiatru
halnego (A)
opracowuje spis
zasad, których należy
przestrzegać,
wybierając się w
góry (D)
19
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 65.
Poznajemy
roślinność
Tatr
podaje nazwy pięter
roślinnych w Tatrach
(A); omawia wybrane
piętro roślinne w
Tatrach (C)
odróżnia limbę od
sosny zwyczajnej
(C); wyjaśnia,
dlaczego limba jest
drzewem chronionym
(B)
opisuje
przystosowania
kosodrzewiny do
życia w warunkach
górskich (C);
wyjaśnia, co
decyduje
o piętrowym
rozmieszczeniu
roślinności w górach
(B)
opisuje
przystosowania roślin
(innych niż
kosodrzewina)
do życia w surowym
klimacie górskim (C)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
Tatrzańskim Parku
Narodowym (D)
5.
Podsu-
mowan
ie
66, 67. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Krajobrazy gór"
Dział 8. Budowa i właściwości materii
1. O
oddzia-
ływaniac
h
w przyro
dzie i ich
skutkach
68. Jakie
siły
działają
w przyrodz
ie?
podaje przykłady
zjawisk związanych z
przyciąganiem
ziemskim (C)
podaje nazwy 2 sił,
które wprawiają
przedmioty w ruch
(A); wskazuje
przykłady
oddziaływań
sprężystych w życiu
codziennym (C)
podaje przykłady
pozytywnego
i negatywnego
działania siły
grawitacji i siły tarcia
(A)
podaje przykłady
współdziałania siły
grawitacji z siłą tarcia
(A)
proponuje, posługując
się przykładami,
sposoby zmniejszania
siły tarcia (C);
wyjaśnia, czym jest
spowodowany stan
nieważkości (D)
20
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 69.
Poznajemy
przykłady
działania
siły
oddziaływa
nia
magnetycz-
nego i siły
oddziaływa
nia
elektrostaty
cznego
nazywa bieguny
magnesu (A); podaje
przykłady
przedmiotów
przyciąganych przez
magnes (A)
wskazuje przykłady
oddziaływania
magnetycznego
i oddziaływania
elektrostatycznego w
życiu codziennym (C)
wyjaśnia znaczenie
pojęć: „bieguny
jednoimienne",
„bieguny
różnoimienne" (B)
wyjaśnia działanie sił
elektrostatycznych
(B)
podaje przykłady
praktycznego
zastosowania magnesu
(A)
2. Jak
przezwyci
ężyć siłę
grawitacji
?
70. Jak
działa
dźwignia?
podaje 2 przykłady
wykorzystania
dźwigni w życiu
codziennym (C);
rysuje żuraw (A)
wymienia urządzenia,
w których budowie
wykorzystano zasadę
działania dźwigni (C);
wymienia nazwy
maszyn prostych (A)
rysuje
schematycznie
dźwignię
dwustronną (C);
rysuje
schematycznie
dźwignię
jednostronną (C)
porównuje budowę
dźwigni
dwustronnej i
dźwigni
jednostronnej (D);
omawia zasadę
działania dźwigni
dwustronnej i
dźwigni
jednostronnej (A)
konstruuje model
wskazanej przez
nauczyciela maszyny
prostej (D);
prezentuje działanie
skonstruowanej przez
siebie maszyny
prostej (D)
71. Czym
są: blok,
równia
pochyła
i
kołowrót?
podaje 2 przykłady
zastosowania bloku,
równi pochyłej
i kołowrotu (A);
rozpoznaje
na ilustracjach blok,
równię pochyłą i
kołowrót (C)
omawia działanie
wybranej maszyny
prostej (A)
wyjaśnia zasadę
działania bloku (C);
opisuje budowę
kołowrotu (A);
podaje przykłady
praktycznego
wykorzystania równi
pochyłej (A)
podaje 2 przykłady
zastosowania
poznanych maszyn
prostych
we współczesnych
urządzeniach
technicznych (A)
3. Z czego 72. Z rysuje modele atomu i podaje przykłady podaje przykłady porównuje ruch wyszukuje w różnych
21
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) jest
zbudowan
y
otaczający
nas świat?
czego jest
zbudowany
otaczający
nas świat?
cząsteczki (C);
odróżnia na rysunkach
schematycznych
atomy
od cząsteczek (C);
wymienia stany
skupienia substancji
(A)
substancji
w poszczególnych
stanach skupienia
(C)
cząsteczek
zbudowanych z
jednakowych
i z różnych atomów
(C); omawia
podstawowe właści-
wości ciał stałych,
cieczy i gazów (A)
cząsteczek w ciałach
stałych, cieczach
i gazach (D); wyjaśnia
zależność właściwości
ciał stałych, cieczy
i gazów od odległości
między cząsteczkami
w tych substancjach
(B)
źródłach i prezentuje
(w formie plakatu,
rysunków
schematycznych,
modeli) informacje o
największych i
najmniejszych
atomach (D)
22
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 73.
Poznajemy
właściwości
fizyczne
substancji
omawia właściwości
fizyczne wybranych
substancji (C)
wymienia cechy, które
pozwalają określić
właściwości substancji
(A)
porównuje
właściwości tej samej
substancji w różnych
stanach skupienia (D)
wyjaśnia, od czego
zależą właściwości
substancji (C)
dowodzi
doświadczalnie,
że rozdrobnienie
substancji
nie wpływa na
zmianę ich
właściwości (D)
4.
Właściwoś
ci ciał
stałych
74.
Poznajemy
właściwości
ciał stałych
podaje przykłady ciał
stałych dobrze i źle
przewodzących
ciepło (C); podaje
przykłady ciał
twardych, kruchych,
plastycznych i
sprężystych (C);
rysuje ułożenie
cząsteczek w ciałach
stałych (C)
wymienia właściwości
mechaniczne ciał
stałych (A); na rysunku
schematycznym
rozpoznaje ciała
bezpostaciowe i
kryształy (C)
wyjaśnia, dlaczego
ciała stałe mają
określony kształt i
określoną objętość
(B); dzieli ciała stałe
w zależności od
sposobu ułożenia
cząsteczek (C);
wyjaśnia znaczenie
pojęć: „przewodnik”
i „izolator” (B)
porównuje ułożenie
cząsteczek w ciałach
bezpostaciowych
i kryształach (C);
podaje przykłady
zastosowania
przewodnictwa
cieplnego ciał stałych
(D)
wyjaśnia zasadę
działania termosu (D);
wyjaśnia, czy
powiedzenie „futro
grzeje” jest prawdziwe
(D)
5.
Właściwoś
ci cieczy
75, 76.
Poznajem
y budowę
i właściwo
ści cieczy
omawia podstawowe
właściwości cieczy
(A)
porównuje właściwości
fizyczne cieczy i ciał
stałych (C)
wyjaśnia, dzięki jakim
siłom krople mają
kształt zbliżony
do kuli; wyjaśnia,
dlaczego lekkie
przedmioty utrzymują
się
na powierzchni cieczy
(B)
wyjaśnia, kiedy
powstaje menisk
wklęsły, a kiedy
– menisk wypukły
(B); porównuje
przewodnictwo
cieplne cieczy i ciał
stałych (D);
wyjaśnia, o czym
decydują siły
spójności i siły
przylegania (B)
wyjaśnia,
wykorzystując
informacje zdobyte
samodzielnie, dlaczego
niektóre owady mogą
„chodzić” po
powierzchni wody(D)
6.
Właściwoś
77.
Poznajemy
omawia właściwości
gazów (A); podaje
wyjaśnia, dzięki czemu
możliwe jest
podaje przykłady
świadczące o tym, że
uzasadnia związek
budowy
omawia zasady
bezpieczeństwa przy
23
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) ci gazów budowę
i właściwoś
ci gazów
przykłady
praktycznego
wykorzystania
ściśliwości i
rozprężliwości gazów
(C)
ogrzewanie mieszkań
za pomocą kaloryferów
(B)
gazy nie są dobrymi
przewodnikami ciepła
(C)
cząsteczkowej gazów
z ich właściwościami
(D); porównuje
oddziaływania
międzycząsteczkowe
w ciałach stałych,
cieczach i gazach (D)
posługiwaniu się
urządzeniami, w
których
wykorzystano
zjawisko ściśliwości
gazów (A)
7. Jak
zmiana
temperatu
ry
wpływa
na ciała
stałe,
ciecze i
gazy?
78. W jaki
sposób
zmiana
temperatury
wpływa na
ciała stałe?
podaje przykłady z
życia codziennego
potwierdzające
zjawisko
rozszerzalności tem-
peraturowej ciał
stałych (A)
wyjaśnia, dlaczego
latem na jezdniach
powstają koleiny (B)
wyjaśnia, czym jest
gęstość substancji (B);
wyjaśnia, na czym
polega anomalna
rozszerzalność
temperaturowa wody
(B)
wyjaśnia związek
rozszerzalności
temperaturowej ciał
stałych z ich budową
cząsteczkową (C);
podaje przykłady ciał,
które nie zmieniają
stanu skupienia pod
wpływem temperatury
(A)
wyjaśnia, dlaczego
nocne przymrozki i
ocieplenia
na przedwiośniu
wpływają
niekorzystnie na stan
dróg (D)
79. W jaki
sposób
zmiany
temperatury
wpływają
na ciecze i
gazy?
podaje przykłady
wykorzystania w
praktyce zjawiska
rozszerzalności
temperaturowej cieczy
(A)
wyjaśnia, na jakiej
zasadzie zamyka się
szczelnie słoiki
z przetworami (B)
porównuje zjawisko
parowania ze
zjawiskiem wrzenia
(C); podaje przykłady
z życia świadczące
o rozszerzalności
temperaturowej gazów
(A)
wyjaśnia, dlaczego
balony wypełnia się
podgrzanym
powietrzem (B)
podaje przykłady
wykorzystania
zjawiska
rozszerzalności
temperaturowej
cieczy i gazów (inne
niż omawiane na
lekcji) (A)
8.
Podsu-
mowan
ie
80, 81. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Budowa i właściwości materii"
24
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) Dział 9. Przemiany chemiczne wokół nas
1.
Substancj
e proste i
złożone
82.
Poznajemy
substancje
proste
rysuje modele
budowy
pierwiastków (C);
podaje przykłady
pierwiastków
chemicznych (A);
wymienia
właściwości i
zastosowania
wybranych metali
(A)
odróżnia na
rysunkach
schematycznych
pierwiastki
chemiczne od
związków
chemicznych (C);
określa właściwości
metali wskazanych
przez nauczyciela
(C); podaje
przykłady niemetali
będących ciałami
stałymi i będących
gazami (C)
wyjaśnia, dlaczego
pierwiastki chemiczne
nazywa się
substancjami prostymi
(B); podaje przykłady
związków
chemicznych (A);
wymienia
zastosowania metali o
największej
ciągliwości
i kowalności (A);
podaje przykłady
zastosowania
niemetali (A)
rysuje modele
wskazanych
przez nauczyciela
pierwiastków
chemicznych i
związków
chemicznych (D);
podaje przykłady
metali o różnej
twardości (A)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
metalach i niemetalach
występujących
w organizmach (D)
83.
Związki
chemiczne
–
substancje
złożone
rysuje model
cząsteczki wody (C);
wymienia 3–4
związki chemiczne
występujące
w przyrodzie (A)
podaje 2
zastosowania
dwutlenku węgla
(A)
wyjaśnia, dlaczego
dwutlenek węgla jest
używany do
wypełniania gaśnic
(B); wyjaśnia,
dlaczego związki
chemiczne
to substancje złożone
(B)
porównuje wybrane
właściwości
pierwiastków i
związku chemicznego,
który z nich powstał
(D); wyjaśnia, czym
jest reakcja chemiczna
(B)
wskazuje miejsca
występowania
w Polsce wybranych
minerałów (D)
25
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 2.
Mieszanin
y
substancji
84, 85. Co
to są
miesza-
niny?
wykonuje
doświadczenie
zgodnie z instrukcją
(D); zapisuje
obserwacje (D); na
podstawie obserwacji
odróżnia mieszaninę
jednorodną od
mieszaniny niejedno-
rodnej (C); wyjaśnia,
dlaczego powietrze
jest mieszaniną
jednorodną (B);
omawia właściwości
fizyczne powietrza (A)
wyjaśnia, dlaczego
gleba jest mieszaniną
niejednorodną (B);
wymienia 2–3
przedmioty wykonane
z mosiądzu, brązu (A);
odczytuje z wykresu
skład ilościowy
powietrza (C)
podaje inne niż
wymienione
na lekcji przykłady
mieszanin
jednorodnych i
niejednorodnych (D);
wyjaśnia, podając
przykłady, że woda
może tworzyć
zarówno mieszaninę
jednorodną, jak
i niejednorodną (D)
projektuje
doświadczenie
potwierdzające, że
woda jest mieszaniną
niejednorodną (D);
wyjaśnia, dlaczego
w praktyce częściej
używa się stopów niż
czystych metali (B)
wyjaśnia, dlaczego
katastrofy tankowców
są groźne dla
środowiska (B)
86. W
jaki
sposób
rozdziela
ć
składniki
mieszani
n?
rozdziela składniki 2–
3 mieszanin
niejednorodnych (np.
grochu i piasku,
spinaczy i siarki,
trocin i piasku) (D)
wyjaśnia, jak
rozdzielić
mieszaninę soli z
wodą (A)
proponuje sposób
rozdzielenia
składników
mieszaniny
jednorodnej,
uwzględniając różne
właściwości ciał
tworzących tę
mieszaninę (D)
wyjaśnia, na czym
polega
odparowanie (D)
omawia różne
sposoby
rozdzielania
mieszanin (A)
26
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 3.
Właściwoś
ci
roztworów
wodnych
87. Jak
powstaj
e
roztwór
?
sporządza roztwór
według instrukcji
(D); wymienia
czynniki
przyspieszające
proces
rozpuszczania (A);
otrzymuje kryształy
soli z roztworu
wodnego (D)
wyjaśnia, dlaczego
roztwór jest
przykładem
mieszaniny
jednorodnej (B)
używa ze
zrozumieniem pojęć:
„rozpuszczalnik”,
„substancja
rozpuszczona” (B);
wyjaśnia, na czym
polega krystalizacja
(B)
wyjaśnia, dlaczego
podwyższenie
temperatury przyspie-
sza rozpuszczanie (B)
wskazuje procesy
krystalizacji
zachodzące w
przyrodzie (A)
88. Jakie
znaczenie
mają
roztwory
wodne w
przyrodzie?
wyjaśnia znaczenie
tlenu rozpuszczonego
w wodzie
dla organizmów (B)
wyjaśnia, dlaczego
picie wody mineralnej
jest korzystne
dla organizmu (B)
wskazuje przykłady
pozytywnej
i negatywnej roli wody
jako rozpuszczalnika
(D)
dowodzi, że nie
wszystkie roztwory
są przyjazne dla
środowiska (D)
podaje przykłady
potwierdzające
szkodliwość niektó-
rych roztworów dla
środowiska (D)
27
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 4. Udział
tlenu w
niektórych
przemiana
ch
chemiczn
ych
89. Na
czym
polega
spalanie,
a na czym
utlenianie
podaje przykłady
spalania (A);
wymienia 2 skutki
korozji (A); wymienia
2 sposoby zapobie-
gania korozji (A)
wymienia cechy
spalania (A); opisuje
sposoby zapobiegania
korozji (A)
wyjaśnia różnice
między utlenianiem a
spalaniem (C);
wyjaśnia rolę tlenu w
procesie spalania (B);
podaje przykłady
skutków korozji (A)
wyjaśnia, na czym
polega utlenianie w
komórkach (B)
porównuje: spalanie,
utlenianie
i oddychanie (D)
5.
Podsu-
mowan
ie
90, 91. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Przemiany chemiczne wokół nas”
Dział 10. Ochrona przyrody
1. Co i
jak
zagraża
przyrodz
ie?
92. W jaki
sposób
człowiek
wpływa na
środowisko
przyrodnic
ze?
podaje przykłady
działań człowieka
niekorzystnych dla
środowiska
przyrodniczego (C)
wymienia 2 źródła
zanieczyszczeń
powietrza (A);
wyjaśnia, dlaczego nie
należy wypasać bydła
i uprawiać gleby w
pobliżu ruchliwych
tras komunikacyjnych
(B)
omawia działania
człowieka w dawnych
czasach, których
szkodliwe skutki w
środowisku trwają do
dziś (C); wyjaśnia, jak
powstaje smog (B)
wyjaśnia, jak powstają
kwaśne opady (B);
dowodzi, że zatrucie
jednego składnika
środowiska powoduje
niekorzystne zmiany
pozostałych (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
najbardziej
zanieczyszczonych
miejscach w Polsce i
wykonuje mapę tych
miejsc, ilustrując ją
zdjęciami, rysunkami
itd. (D)
93. W jaki
sposób
ścieki
i odpady
stałe
niszczą
środowisko
?
wymienia 2–3 źródła
zanieczyszczeń wód
powierzchniowych
(A); podaje przykłady
zanieczyszczeń
środowiska
w najbliższej okolicy
(D)
wyjaśnia, dlaczego
hałdy stanowią
zagrożenie dla
środowiska (B);
proponuje sposoby
zagospodarowania
hałd (C/D)
wyjaśnia, dlaczego
wylewanie ścieków do
rzek stanowi
zagrożenie dla
środowiska i zdrowia
człowieka (B)
dowodzi, że odpady
składowane
na wysypiskach mogą
zanieczyścić wody
podziemne
i duże powierzchnie
gleby (D); ocenia stan
środowiska
w najbliższej okolicy
(D)
28
Tytuł
w podręcz
niku
Numer
i temat
lekcji
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania
podstawowe
(ocena dostateczna)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca) 2. Jak
ratować
przyrodę?
94. Jakie
działania
służą
ochronie
przyrody?
podaje 3 przykłady
działań globalnych
służących ochronie
środowiska (A)
uzasadnia celowość
segregacji odpadów
(C)
omawia globalne
akcje
na rzecz ochrony
przyrody (C)
podaje przykłady
odpadów
szczególnie
groźnych dla
środowiska (D)
wyszukuje w różnych
źródłach informacje o
historii ochrony
przyrody w Polsce (D)
95.W
jaki
sposób
możemy
chronić
przyrodę
?
podaje 3 przykłady
indywidualnych
działań służących
ochronie środowiska
(A)
charakteryzuje
indywidualne
działania służące
ochronie środowiska
(C)
wyjaśnia znaczenie
pojęcia „utylizacja”
(B)
proponuje działania
lokalne służące
ochronie środowiska
(D)
charakteryzuje stan
środowiska w
najbliższej okolicy
(D)
3.
Podsu-
mowan
ie
96, 97. Powtórzenie i sprawdzian z działu „Ochrona przyrody”