Egazmin gimnazjalny 2012: Przyroda

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

Ukad graficzny CKE 2011

UZUPENIA UCZE miejsce na naklejk z kodem

KOD UCZNIA

PESEL

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA

UZUPENIA ZESP NADZORUJCY dysleksja

PRZEDMIOTY PRZYRODNICZEInstrukcja dla ucznia 1. Sprawd, czy zestaw zada zawiera 13 stron (zadania 124). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgo nauczycielowi. 2. Na tej stronie wpisz swj kod, numer PESEL i naklej naklejk z kodem. 3. Na karcie odpowiedzi wpisz swj kod i numer PESEL, wypenij matryc znakw oraz naklej naklejk z kodem. 4. Czytaj uwanie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 5. Rozwizania zada zapisuj dugopisem lub pirem z czarnym tuszem/atramentem. Nie uywaj korektora. 6. W arkuszu znajduj si rne typy zada. Ich rozwizania zaznaczaj na karcie odpowiedzi w nastpujcy sposb: wybierz jedn z podanych odpowiedzi i zamaluj z odpowiadajc jej liter, np. gdy wybrae odpowied A: kratk

KWIECIE 2012

Czas pracy: 60 minut

wybierz waciw odpowied i zamaluj kratk z odpowiednimi literami, np. gdy wybrae odpowied FP lub NT: lub

do informacji oznaczonych waciw liter dobierz informacje oznaczone liczb lub liter i zamaluj odpowiedni kratk, np. gdy wybrae liter B i liczb 1 lub litery NB: lub

7. Staraj si nie popenia bdw przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeli si pomylisz, bdne zaznaczenie otocz kkiem i zaznacz inn odpowied, np.

8. Rozwizujc zadania, moesz wykorzysta miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie bd sprawdzane i oceniane. Powodzenia! GM-P1-122

Informacje do zadania 1. Jednokomrkowe glony yjce w wodzie stawu rybnego wykorzystuj promieniowanie soneczne w procesie fotosyntezy. Od iloci glonw i od intensywnoci wiata zaley ilo wydzielonego przez nie tlenu. Na wykresie przedstawiono badane (w tych samych dniach) wczesn wiosn dobowe zmiany iloci tlenu rozpuszczonego w powierzchniowej (00,5 m) warstwie wody w trzech ssiednich stawach (o podobnej iloci glonw): A, B i C.

Na podstawie: K. Bieniarz, A. Kownacki, P. Epler, Biologia staww rybnych, Olsztyn 2003.

Zadanie 1. Czy analiza tekstu i wykresu potwierdza prawdziwo poniszych stwierdze? Wybierz T (tak), jeli stwierdzenie jest uzasadnione, lub N (nie) jeli jest nieuzasadnione.

Najwiksze wytwarzanie dobowe tlenu jest w stawie C. Najwicej rozpuszczonego tlenu zawiera woda staww pod koniec dnia.

T T

N N

Zadanie 2. Wybierz spord podanych zestaw, w ktrym poprawnie przyporzdkowano choroby do odpowiednich kategorii. Nowotworowe A. B. C. D. malaria rak skry AIDS rak puc Genetyczne hemofilia mukowiscydoza rak skry opryszczka

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI!

Strona 2 z 13

Informacje do zada 3.5. W futrze maej rolinoernej myszy, yjcej w lasach Kostaryki, przebywa stale kilkanacie chrzszczy. Owady wczepiaj si swymi silnymi uwaczkami w jej uszy i kark. Chrzszcze te tylko bardzo rzadko mona spotka gdzie indziej ni w futrze myszy. Gryzo podrujcy stale z gromad pasaerw nie wykazuje bynajmniej oznak osabienia ani niedokrwistoci. Przeciwnie, tryska zdrowiem. Chrzszcze zaczynaj erowa dopiero w cigu dnia, gdy ich gospodarz przebywa w norze. Opuszczaj wtedy jego futro i poluj na krwiopijne pchy, od ktrych a roi si mysie gniazdo.Na podstawie: D. Attenborough, Na ciekach ycia, Warszawa 1993.

Zadanie 3. Poniszy schemat odpowiada acuchowi pokarmowemu opisanemu w tekcie. I II III IV

Dokocz zdanie tak, aby otrzyma zdanie prawdziwe. Na schemacie acucha pokarmowego mysz i chrzszcz zostay oznaczone odpowiednio numerami A. B. C. D. II i IV I i II III i IV III i II

Zadanie 4. Wybierz T (tak), jeli informacja jest prawdziwa, lub N (nie) jeli jest nieprawdziwa. Pcha, w zalenociach opisanych w tekcie, jest pasoytem. ofiar. T T N N

Zadanie 5. Dokocz zdanie tak, aby otrzyma zdanie prawdziwe. Opisan zaleno midzy mysz a chrzszczami mona nazwa A. B. C. D. symbioz. pasoytnictwem. konkurencj. drapienictwem.


Strona 3 z 13

Zadanie 6. Barwa oczu u ludzi dziedziczy si jednogenowo. Barwa oczu niebieska jest cech recesywn (a) w stosunku do barwy brzowej (A). Matka ma oczy brzowe i jest homozygot dominujc, a ojciec ma oczy niebieskie. Jaki kolor oczu bd miay ich dzieci? Wybierz odpowied spord podanych. A. Wszystkie dzieci tych rodzicw bd miay oczy niebieskie. B. Wszystkie dzieci tych rodzicw bd miay oczy brzowe. C. 50% dzieci bdzie miao oczy niebieskie i 50% dzieci bdzie miao oczy brzowe. D. 75% dzieci bdzie miao oczy brzowe, a 25% dzieci bdzie miao oczy niebieskie. Zadanie 7. Na rysunku przedstawiono fragment ukadu okresowego pierwiastkw. liczba atomowa1 1H 1 Wodr 2 1 3Li 4Be Lit Beryl 2 7 9 Na Mg 11 12 Sd Magnez 3 23 2411Na

symbol pierwiastka nazwa pierwiastka masa atomowa (u)

18 2He Hel 13 14 15 16 17 4 5B 6C 7N 8O 9F 10Ne Bor Wgiel Azot Tlen Fluor Neon 11 12 14 16 19 20 Al Si P S Cl 13 14 15 16 17 18Ar Glin Krzem Fosfor Siarka Chlor Argon 27 28 31 32 35,5 40

Sd 23

W poniszych zdaniach podano informacje o pierwiastkach i ich tlenkach. Ktre to tlenki? Wybierz je spord podanych AE. A. NO B. NO2 C. MgO D. SO2 E. SO3

W tym tlenku pierwiastek poczony z tlenem ma 7.1. wartociowo rwn II. W skad jdra atomu tego pierwiastka wchodzi 7 protonw. Pierwiastki tworzce ten zwizek le w tej samej grupie 7.2. ukadu okresowego. Masa czsteczkowa tlenku tego pierwiastka jest mniejsza od 70 u.

A

B

C

D

E

A

B

C

D

E


Strona 4 z 13

Informacje do zada 8.9. Jacek zaplanowa eksperyment z uyciem jednakowych gwodzi stalowych. Jego przebieg zilustrowa rysunkiem.

Po kilku dniach obserwacji Jacek zapisa nastpujce wyniki. Probwka 1. 2. 3. 4. 5. Wynik brak rdzy rdza brak rdzy brak rdzy bardzo duo rdzy

Zadanie 8. Zaznacz T (tak), jeli uzasadnienie jest trafne, lub N (nie) jeli jest nietrafne w odniesieniu do wykonanego eksperymentu. Jacek wla do probwki 4. wod przegotowan, poniewa gotowanie niszczy bakterie i inne drobnoustroje. gotowanie usuwa powietrze rozpuszczone w wodzie. T T N N

Zadanie 9. Ktre zdanie nie jest wnioskiem z eksperymentu Jacka? Wybierz odpowied spord podanych. A. B. C. D. Stal rdzewieje szybciej, jeli w wodzie jest sl. Stal nierdzewna jest bardziej odporna na korozj ni stal zwyka. Woda i powietrze to zasadnicze czynniki powodujce rdzewienie stali. Brak wody lub powietrza sprawia, e korozja nie zachodzi.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 5 z 13

Zadanie 10. Ucze przeprowadzi dowiadczenie, ktrego przebieg przedstawiono na rysunku. fenoloftaleina

Na

H2O

H2O Fe 1. 2.

H2O Ca 3.

H2O Cu 4.

Fenoloftaleina zabarwia si na malinowo w probwce 1. i 3. Ktry wniosek z przeprowadzonego dowiadczenia jest poprawny? Wybierz odpowied spord podanych. A. B. C. D. W wyniku reakcji kadego metalu z wod powstaj zasady. W wyniku reakcji sodu i wapnia z wod powstaj kwasy. W wyniku reakcji sodu i wapnia z wod powstaj zasady. W wyniku reakcji elaza i miedzi z wod powstaj kwasy.

Zadanie 11. Na opakowaniu rodka do udroniania rur kanalizacyjnych zawierajcego stay wodorotlenek sodu znajduj si nastpujce zdania: Uwaga! W adnym wypadku nie wlewa wody do pojemnika z preparatem. W przypadku nieprzestrzegania tego ostrzeenia zachodzi moliwo oparzenia wypryskujc ciecz! Wybierz najlepsze wyjanienie tego ostrzeenia spord podanych. A. Wodorotlenek sodu ulega gwatownemu rozkadowi, gdy si go ogrzewa, i dlatego ciecz pryska. B. Wodorotlenek sodu jest substancj rc i nie naley go rozpuszcza w wodzie, bo wtedy pryska. C. Podczas rozpuszczania wodorotlenku sodu w wodzie wydzielaj si znaczne iloci ciepa, wskutek czego ciecz wrze i pryska. D. Wodorotlenek sodu szybko wchania wod i dlatego ciecz pryska.


Zadanie 12. W ktrym wierszu tabeli poprawnie scharakteryzowano wymienione wglowodory? Wybierz odpowied spord podanych. Metan A. B. C. D. jest gazem w jego czsteczce wystpuje wizanie podwjne odbarwia wod bromow jest zwizkiem nasyconym jest gazem odbarwia wod bromow ulega polimeryzacji jest zwizkiem nienasyconym Eten Etyn jest ciecz nie odbarwia wody bromowej jest gazem w jego czsteczce wystpuje wizanie potrjne

Zadanie 13. Wzdu drg krajowych umieszczone s w rwnych odstpach (co 100 m) biao-czerwone supki. Tomek, jadc z tat samochodem, zauway, e od pewnego czasu mijaj je rwno co 5 sekund. W pewnej chwili prdko samochodu zacza stopniowo male. Tomek, kontynuujc w tym czasie swoje obserwacje, otrzyma dwa kolejne wyniki. Ktre spord podanych niej wynikw (zapisanych w kolejnoci ich otrzymania) mg uzyska Tomek? A. 4 s i 3 s B. 3 s i 4 s C. 6 s i 7 s D. 7 s i 6 s

Zadanie 14. Na rysunku pokazano przecinanie sznurka w punkcie S za pomoc noyczek.

Oce prawdziwo poniszych zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F jeli jest faszywe. Aby zwikszy warto siy tncej, naley sznurek przysun bliej punktu O. Praca wykonana przez si tnc jest wiksza od pracy wykonanej przez si nacisku rki. P P F F


Strona 7 z 13

Informacje do zada 15. i 16. Uczniowie, podzieleni na cztery grupy (IIV), otrzymali zadanie wyznaczenia mocy arwki. W tym celu zbudowali obwody elektryczne, ktre przedstawili na schematach.

Zadanie 15. Ktra grupa uczniw poprawnie zbudowaa obwd potrzebny do przeprowadzenia pomiaru? Wybierz odpowied spord podanych. A. I B. II C. III D. IV

Zadanie 16. Grupa, ktra poprawnie zbudowaa obwd elektryczny, odczytaa, e napicie i natenie prdu s rwne odpowiednio: 4,5 V i 0,3 A. Za pomoc ktrego dziaania uczniowie oblicz moc arwki? Wybierz odpowied spord podanych. A.4,5 V 0,3 A

B. 4,5 V 0,3 A

C.

0,3 A 4,5 V

D. 4,5 V + 0,3 A

Zadanie 17. Uczennica wyznaczya objto zabawki o masie 20 g po zanurzeniu jej w menzurce z wod za pomoc sztywnego, cienkiego drutu (patrz rysunek).

Nastpnie zdja zabawk z drutu i wrzucia j do miski wypenionej wod (przyjmij gsto g wody rwn 1 3 ). cm PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI!

Strona 8 z 13

Czy zabawka bdzie w misce pywa, czy zatonie? Wybierz odpowied A albo B i jej uzasadnienie 1. albo 2. A. B. Zabawka bdzie pywa, Zabawka zatonie, 1. poniewa 2. warto siy wyporu dziaajcej na zabawk jest mniejsza od ciaru zabawki. gsto zabawki jest mniejsza od gstoci wody.

Zadanie 18. Janek ma wad wzroku. Poniej na uproszczonym rysunku przedstawiono bieg dwch promieni wietlnych od przedmiotu do wntrza jego oka.

siatkwka

obraz przedmiotu soczewka oka Dokocz ponisze zdania: wybierz waciwe odpowiedzi spord podanych. Janek jest A / B. W celu skorygowania o ksztacie C / D. wady wzroku powinien otrzyma soczewki okularowe

A. dalekowidzem C.

B. krtkowidzem D.


Strona 9 z 13

Zadanie 19. Na rysunku przedstawiono fragment mapy poziomicowej.

Ktra informacja jest prawdziwa? A. B. C. D. Punkt B ley na szczycie pagrka. Wysoko bezwzgldna punktu C wynosi 100 m n.p.m. Wysoko wzgldna punktu A wzgldem punktu C wynosi wicej ni 80 m. Odlego pomidzy punktami A i C wynosi 120 km.

Informacje do zada 20. i 21. Trzsacz to maa nadmorska miejscowo znana przede wszystkim z pooonych na wysokim brzegu morza ruin gotyckiego kocika. Koci zbudowano na przeomie XIV i XV wieku 1800 m od brzegu morza. W 1750 r. koci by odlegy od brzegu morza ju tylko o 58 m, a w 1850 r. o 5 metrw. W 1901 roku zawalia si pierwsza jego cz. Dzi pozosta jedynie fragment ciany. Obecnie trwaj intensywne prace nad ochron ruin przed sztormami.

Zdjcie z 1870 r.

Zdjcie z 2007 r.

Zadanie 20. Dokocz zdanie tak, aby otrzyma zdanie prawdziwe. Po zwiedzeniu Trzsacza pojedziesz do Rewala. Rewal w stosunku do Trzsacza jest pooony w kierunku A. B. C. D. poudniowo-wschodnim. wschodnim. pnocno-zachodnim. zachodnim.


Zadanie 21. Oce prawdziwo poniszych zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F jeli jest faszywe. Od koca XIV w. do dzi Batyk zabiera rednio ok. 300 m ldu na sto lat. Midzy poow XVIII w. a poow XIX w. rednie tempo erozji wynioso okoo 0,5 m na rok. P P F F

Informacje do zada 22. i 23. Na tej samej dugoci geograficznej co Trzsacz (54N, 15E) pooone s: Gmnd (49N, 15E), Motala (59N, 15E) i Katania (37N, 15E) odpowiednio w Austrii, Szwecji i Woszech. Zadanie 22. Na ktrym rysunku prawidowo dobrano do zaznaczonych punktw nazwy krajw i miast? Wybierz odpowied spord podanych.

A.

B.

C.

D.


Zadanie 23. Oce prawdziwo poniszych zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F jeli jest faszywe. W Trzsaczu i Gmnd Soce gruje w tym samym momencie, poniewa maj one t sam dugo geograficzn. W Trzsaczu w czerwcu dzie trwa krcej ni w Gmnd, poniewa Trzsacz pooony jest na wyszej szerokoci geograficznej. P P F F

Informacje do zadania 24. W tabeli przedstawiono informacje dotyczce urodze i zgonw w 2009 r. oraz struktury zatrudnienia ludnoci w 2007 r. w Polsce i wybranych krajach ssiadujcych z Polsk. Kraj A B C D Urodzenia Zgony Struktura zatrudnienia w % rolnictwo 15,8 3,7 17,6 2,2 przemys 30,0 40,0 24,2 30,0 usugi 54,2 56,3 58,2 67,8

na 1000 osb 10,9 10,0 11,5 10,1 11,1 16,4 8,3 10,2

Na podstawie: wiat w liczbach 2010, Warszawa 2010.

Zadanie 24. Uzupenij ponisze zdania. Zaznacz przy kadym z nich liter (A, B, C lub D), ktr oznaczono w tabeli wybrany kraj. 24.1. Najwikszy przyrost naturalny na 1000 osb zanotowano w kraju A A B B C C D D

24.2. Najbardziej rozwinity gospodarczo jest kraj


Brudnopis ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

Strona 13 z 13

Documents

Egazmin gimnazjalny 2012: Przyroda