ความรเรองอคคภย Fire Prevention And Control

ไฟเปนพลงงานชนดหนงซงกอใหเกดประโยชนตอมนษยอยางมหาศาล เพราะไฟเปนตน กำาเนดของพลงงานตางๆ ทมนษยนำาไปใชในชวตประจำาวน แต ไฟ อาจกอใหเกดภยอยางมหนตได หากขาดความร” หรอขาดความระมดระวงในการใชและการควบคม ดแลแหลงกำาเนดไฟ ประชาชนทวไปควรรภยนตรายจากไฟไหม เพอจะไดมแผนการควบคมการใชไฟ การใชความรอนอยางมประสทธภาพ ปลอดภย พรอมทงเรยนรวธ การปองกนและระงบอคคภยเพอลดภยนตรายทจะเกดขนสงทควรร ไดแก ภยนตรายจากไฟไหม , การปองกนและระงบอคคภย , วธใชเครองดบเพลง, ขนตอนทง 4 เมอมไฟไหม, หลก 5 ตองปองกนไฟ , บญญต 10 ประการ ในอาคารสง , และความรเบองตนเพอพนอคคภยและใชแกสปลอดภย 10 วธ โดยมรายละเอยดดงน

1. ภยนตรายจากไฟไหม1.1 ไฟไหมจะมความมดปกคลมไมสามารถมองเหนอะไรได

ความมดนนอาจเนองจาก อยภายในอาคารแลวกระแสไฟฟาถกตด หมอกควนหนาแนน หรอเปนเวลากลางคน

วธแกไข ตดตงอปกรณไฟสองสวางฉกเฉน ( Emergency Light )  ซงทำางานไดดวยแบตเตอรทนททกระแสไฟฟาถกตดตดตงเครองกำาเนดไฟฟาสำารองเมอกระแสไฟฟาถกตดเตรยมไฟฉายทมกำาลงสองสวางสงไวใหมจำานวนเพยงพอในจดทสามารถนำามาใชไดสะดวกฝกซอมหนไฟเมอไมมแสงสวาง ดวยตนเองทงทบาน ททำางานในโรงแรม หรอ แมแตในโรงพยาบาล โดยอาจใชวธหลบตาเดน (ครงแรกๆ ควรใหเพอนจงไป) และควรจนตนาการดวยวาขณะนกำาลงเกดเหตเพลง ไหม

1.2 ไฟไหมจะมแกสพษและควนไฟผเสยชวตและบาดเจบในเหตเพลงไหมประมาณ รอยละ 90 เปนผลจากควนไฟ ซงมทงกาซพษ และทำาใหขาดออกซเจน

วธแกไข จดเตรยมหนากากหนไฟฉกเฉน (Emergency smoke mask) ใชถงพลาสตกใสขนาดใหญตกอากาศแลวคลมศรษะหน

ฝาควน (หามฝาไฟ) คบ คลานตำา อากาศทพอหายใจไดยงมอยใกลพนสงไมเกน 1 ฟต แตไมสามารถทำาไดเมออยในชนทสงกวาแหลงกำาเนดควน

1.3 ไฟไหมจะมความรอนสงมากหากหายใจเอาอากาศทมความรอน 150 องศาเซลเซยส เขาไปทานจะเสยชวตทนท ในขณะทเมอเกดเพลงไหมแลวประมาณ 4 นาท อณหภมจะสงขนกวา 400 องศา-เซลเซยส

วธแกไข ถาทราบตำาแหนงตนเพลงและสามารถระงบเพลงไดควรระงบเหตเพลงไหมดวยความรวดเรวไมควรเกน 4 นาทหลงจากเกดเปลวไฟควรหนจากจดเกดเหตใหเรวทสดไปยงจดรวมพล (Assembly area)

1.4 ไฟไหมลกลามรวดเรวมาก เมอเกดเปลวไฟขนมาแลวทานจะมเวลาเหลอในการเอาชวตรอดนอยมากระยะการเกดไฟไหม 3 ระยะ ดงน

1.4.1 ไฟไหมขนตน คอ ตงแตเหนเปลวไฟ จนถง 4 นาท สามารถดบไดโดยใชเครองดบเพลงเบองตน แตผใชจะตองเคยฝกอบรมการใชเครองดบเพลงมากอน จงจะมโอกาสระงบไดอยาง มประสทธภาพ

1.4.2 ไฟไหมขนปานกลาง ถงรนแรง คอ ระยะเวลาไฟไหมไปแลว 4 นาท ถง 8 นาท อณหภมจะสงมากเกนกวา 400  องศาเซลเซยส หากจะใชเครองดบเพลง เบองตน ตองมความชำานาญ และตองมอปกรณ จำานวนมากเพยงพอจงควรใชระบบดบเพลงขนสงจงจะมความปลอดภย และมประสทธภาพมากกวา

1.4.3 ไฟไหม...

-2-1.4.3 ไฟไหมขนรนแรง คอ ระยะเวลาไฟไหมตอเนองไป

แลว เกน 8 นาท และยงมเชอ-เพลง อกมากมายอณหภมจะสงมากกวา 600 องศาเซลเซยส ไฟจะลกลามขยายตวไปทกทศทางอยางรนแรง และรวดเรว การดบเพลงจะตองใชผทไดรบการฝกพรอมอปกรณในการระงบเหตขนรนแรง

2. การปองกนและระงบอคคภย เมอรภยนตรายจากไฟไหมแลวการปองกนมใหเกดจะเปนหนทางแรกทประชาชนทกคน ควรเลอกปฏบต ซงการปองกนนนมหลกอยวา

* กำาจดสาเหต* คมเขตลกลาม* ลดความสญเสย

“ปองกนอยาใหเกด คอสงประเสรฐสด”

2.1 กำาจดสาเหต สาเหตแหงอคคภย*ประมาทในการใชเชอเพลง การใชความรอน การใชไฟฟา*อบตเหตทงโดยธรรมชาต และเกดจากมนษย*ตดตอลกลามการนำาความรอน การพาความรอน การแผรงส

ความรอน*ลกไหมขนเองการทำาปฏกรยาทางเคม การหมกหมม อนทรย

สารวางเพลงทงทางตรง และทางออม

2.2 คมเขตลกลาม รบระงบ ยบยงไฟ ดวยการทำาความเขาใจในหลก

ตวเลขรกษาชวต  “3 – 4 – 6 เดนชดขวา รกษาชวต “เลข 3 คอ องคประกอบของไฟ Component of Fire

องคประกอบของไฟม  3 อยาง คอ1. ออกซเจน ( Oxygen )ไมตำากวา 16 % (ในบรรยากาศ ปกตจะมออกซเจนอย    ประมาณ 21 %)2. เชอเพลง ( Fuel )  สวนทเปนไอ (เชอเพลงไมมไอ ไฟไมตด)3. ความรอน ( Heat ) เพยงพอทำาใหเกดการลกไหม ไฟจะตดเมอองคประกอบครบ 3 อยาง  ทำาปฏกรยาทางเคมตอเนองเปนลกโซ ( Chain Reaction )

การปองกนไฟ คอ การกำาจดองคประกอบของไฟ การดบไฟ     คอ การกำาจดองคประกอบของไฟ เชนกน

วธการดบไฟ จงมอยางนอย 3 วธ คอ1. ทำาใหอบอากาศ ขาดออกซเจน2. ตดเชอเพลง กำาจดเชอเพลงใหหมดไป3. ลดความรอน ทำาใหเยนตวลง

*และการตดปฏกรยาลกโซ*

เลข 4 คอ...

-3-เลข 4 คอ ประเภทของไฟClassification of Fire

ไฟม 4 ประเภท คอ A B C D ซงเปนขอกำาหนดมาตรฐานสากล

ไฟประเภท เอ  มสญลกษณเปน รปตว A สขาวหรอดำา อยในสามเหลยมสเขยว ไฟประเภท A คอ ไฟทเกดจากเชอเพลงทมลกษณะเปนของแขงเชอเพลงธรรมดา เชน ฟน ฟาง ยาง ไม ผา กระดาษ พลาสตก หนงสตก หนงสตว  ปอ  นน  ดาย  รวมทงตวเราเองวธดบไฟประเภท A ทดทสด คอ การลดความรอน (Cooling) โดยใชนำา

ไฟประเภท บ มสญลกษณเปนรปตว B สขาวหรอดำา อยในรปสเหลยม สแดงไฟประเภท B คอ ไฟทเกดจากเชอเพลงทมลกษณะเปนของเหลวและกาซเชน นำามนทกชนด  แอลกอฮอล ทเนอร ยาง

มะตอยจารบ และกาซตดไฟทกชนด เปนตนวธดบไฟประเภท B ทดทสด คอ กำาจดออกซเจนทำาใหอบอากาศโดยคลมดบ ใชผงเคมแหงใชฟองโฟมคลมไฟประเภท ซ   มสญลกษณเปนรป C สขาวหรอดำา อยในวงกลมสฟา ไฟประเภท C คอ ไฟทเกดจากเชอเพลงทมลกษณะเปนของแขงทมกระแสไฟฟาไหลอย เชน อปกรณไฟฟาทกชนด การอารค การสปารควธดบไฟประเภท C ทดทสด คอ ตดกระแสไฟฟา แลวจงใชกาซคารบอนไดออกไซด หรอนำายาเหลวระเหยทไมม CFC ไลออกซเจนออกไปไฟประเภท ด  มสญลกษณเปนรปตว D สขาวหรอดำา อยในดาว 5 แฉก สเหลองไฟประเภท D คอไฟทเกดจากเชอเพลงทมลกษณะเปนโลหะและสารเคมตดไฟ เชน วตถระเบด , ปยยเรย (แอมโมเนยมไนเตรต) , ผงแมกนเซยม ฯลฯวธดบไฟประเภท D ทดทสด คอ การทำาใหอบอากาศ หรอใชสารเคมเฉพาะ (หามใชนำาเปนอนขาด) ซงตองศกษาหาขอมลแตละชนดของสารเคมหรอโลหะนนๆ  

No Picture

เลข 6 คอ...

-4-เลข 6 คอ เครองดบเพลงแบบมอ

Portable Fire Extinguishers

เครองดบเพลงแบบมอถอ (Portable Fire Extinguisher) หรออาจเรยกวาแบบยกหว มประโยชนในการระงบไฟเบองตนไมควรฉดถาไมเหนแสงไฟเครองดบเพลงมมากกวา 20 ชนด แตควรรเปนหลก 6 ชนด คอ

1. เครองดบเพลงชนดกรดโซดา ( Soda  Acid )หรอกรดชนดอน(นยมบรรจในถงสแดงไมมสาย ไมมคนบบ) เวลาใชตองทำาใหหลอดบรรจกรดโซดาแตก (โดยการทบปมเหนอถง) เพอทำาปฏกรยากบนำาเกดแกสขบดน ใหถอถงควำาลง แลวนำาจะพงผานหวฉดเขาดบไฟ ซงยงยากซบซอนตรวจสอบยาก ปจจบนไมนยมใชไมมจำาหนายในเมองไทยแลวแตในตางประเทศยงมใชอย*ใชดบไฟประเภท A อยางเดยว*

2. เครองดบเพลงชนดฟองโฟม ( Foam ) หรอนำ2าผสมสาร(Water Base)(นยมบรรจในถงอลมเนยมสครมหรอถงสแตนเลส มหวฉดเปนหวฝกบว(Water Base บรรจถงสเขยว) ในถงมนำายาโฟมผสมกบนำาแลวอดแรงดนไว ( นยมใชโฟม AFFF) เวลาใชถอดสลกและบบคนบบแรงดนจะดนนำาผสมกบโฟมผานหวฉดฝกบว พนออกมาเปนฟองกระจายไปปกคลมบรเวณทเกดไฟไหม ทำาใหอบอากาศขาดออกซเจน และลดความรอนถาเปน "นำ2าผสมสาร" Water Base จะบรรจนำาผสมสารสงเคราะหจากสมนไพรบางชนด มคณสมบตในการควบคมอณหภมและไมเปนสอไฟฟา แตการนำาไปใชกบอปกรณไฟฟาอาจมผลเสยจากนำาในระยะยาวได*ใชดบไฟประเภท B และ A (Water base ดบไฟ  C ได)*3. เครองดบเพลงชนดนำ2าสะสมแรงดน ( Water Pressure )(นยมบรรจถงแสตนเลส ตางประเทศบรรจถงกนสนมสแดง) บรรจนำาอยในถงแลวอดแรงดนนำาเขาไว จงเรยกวา นำาสะสมแรงดนควรเปนเครองดบเพลงหลก เนองจากวตถเชอเพลงประเภท A อาท ฟน ฟาง ยาง ไม ผา กระดาษ พลาสตก หนงสตก หนงสตว  ปอ  นน  ดายมอยทวไป และถาเปนสถานประกอบการทมพนกงานเปนจำานวนมาก สามารถนำามาฝกสอนการดบเพลงไดเองเพยงเตมนำาแลวนำาไปเตมลมตามป มนำามนทวไป

สะดวก ประหยด (ขอทราบรายละเอยดเพมเตมไดท สมาคมฯ FARA โทร.0816393529) *ใชดบไฟประเภท A*

4. เครองดบเพลง...-5-

4. เครองดบเพลงชนดกาซคารบอนไดออกไซดหรอซโอท (Carbondioxide) (นยมบรรจถงสแดง ตางประเทศบรรจถงสดำา) บรรจกาซคารบอนไดออกไซดไวในถงททนแรงดนสงประมาณ 800 ถง 1200 ปอนด ตอตารางนวทปลายสายฉดจะมลกษณะเปนกระบอกหรอกรวย  เวลาฉดจะมเสยงดงเลกนอยพรอมกบพนหมอกหมะออกมาไลความรอน และออกซเจนออกไปควรใชภายในอาคารทตองการความสะอาด โดยฉดเขาใกลฐานของไฟใหมากทสดประมาณ 1.5 – 2 เมตร เมอใชงานแลวจะไมมสงสกปรกหลงเหลอ *ใชดบไฟประเภท C และ B*5. เครองดบเพลงชนดผงเคมแหง ( Dry Chemical Powder )(นยมบรรจถงสแดง ตางประเทศบรรจถงสฟา) บรรจผงเคม ซง มหลายชนด หลายคณภาพไวในถง แลวอดแรงดนเขาไป เวลาใช ผงเคมจะถกดนออกไปคลมไฟทำาใหอบอากาศ  และทำาปฏกรยาทางเคมควรใชภายนอกอาคารเพราะผงเคมเปนฝนละอองฟงกระจายทำาใหเกดความ

สกปรก และเปนอปสรรคในการเขาผจญเพลง อาจทำาใหอปกรณไฟฟาราคาแพง เสยหายไดในโรงพยาบาลบรเวณพนทปลอดเชอ หามใชเดดขาด เพราะผงเคมทมอณทเลกมาก เปนทแฝงตวของเชอโรค(แผนก IC ของโรงพยาบาล HA กรณาตรวจสอบดวย)*ใชดบไฟไดดคอ ไฟประเภท B*ผงเคมไมเปนสอไฟฟา สามารถดบไฟประเภท C ได (แตอปกรณไฟฟาอาจเสยหาย) การดบไฟประเภท A ตองมความชำานาญและควรใชนำาดบถาน6. เครองดบเพลงชนดนำ2ายาเหลวระเหย ฮาโลตรอน ( Halotron )( นยมบรรจถงสเขยว) แตเดมบรรจนำายาเหลวระเหย ชนด BCF Halon โบรโมคลอโร ไดฟลออโร  ซงเปนสาร CFC ไวในถงสเหลองใชดบไฟไดดแตมสารพษ และในปจจบนองคการสหประชาชาต ประกาศใหเลกผลตพรอมทงใหทกประเทศลดการใชจนหมดสนเพราะเปนสารททำาลายสงแวดลอมโลกบางประเทศ เชน ออสเตเลย ถอวาเปนสงผดกฎหมายปจจบนนำายาเหลวระเหยทไมมสาร CFC มหลายยหอ และหลายชอ*ใชดบไฟประเภท C และ B*สวนไฟประเภท A ตองมความชำานาญ สามารถฉดใชไดไกลกวากาซคารบอนไดออกไซดออกไซด คอระยะ 3-4 เมตร

การตรวจสอบ...

-6-

การตรวจสอบแรงดนในถงดบเพลงมาตรวด (Pressure Gauge) เครองดบเพลง

ถามมาตรวด  (Pressure Gauge) ตองดทเขม  เขมต2งยงใชได“ เขมเอยงซายไมไดการ” หากแรงดนไมมเขมจะเอยงมาทางซายตองรบนำาไปเตมแรงดนทนท อยาตดตงไวใหคนเขาใจผดคดวายงใชได หากเขมเอยงไปทางขวาอาจเกดจากความรอนรอบถงทำาใหแรงดนในถงสงขนซงไมมผลเสยการตรวจสอบเครองดบเพลงนควรเปนหนาทของเจาของพนททตดตงเครองดบเพลงนนๆ ควรตรวจสอบอยางนอยเดอนละ 1 ครงถาไมมมาตรวด (Pressure Gauge) คอเครองดบเพลงชนดกาซคารบอนไดออกไซด (ซโอท) ใชวธชงนำาหนกกาซทอยในถงหากลด ลงตำากวา 80 % ควรนำาไปอดเพมเตม

การบำารงรกษาเครองดบเพลงเครองดบเพลงเปนอปกรณทสำาคญตอชวตและทรพยสนเปนอยาง

ยง จงควรไดรบการดแลเอาใจใสใหสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพในระยะยาวนาน ขนตอนทสำาคญในการบำารงรกษา คอ

1. อยาตดตงอปกรณดบเพลงไวในอณหภมสง มความชน หรอเกดความ สกปรกไดงาย เชน ตากแดด ตากฝน ตดตงใกลจดกำาเนดความรอนตางๆ อาท หมอตมนำา เครองจกรทมความรอนสง เตาหงตม หองอบตางๆ เปนตน

2.    ทำาความสะอาดตวถงและอปกรณประกอบ (สายฉด , หวฉด)เปนประจำา สมำาเสมอ (อยางนอยเดอนละ 1 ครง) เพอใหดดมระเบยบและพรอมใชงาน

3.   หากเปนเครองดบเพลงชนดผงเคมแหง ควรเคลอนผงเคมทบรรจอยภายใน โดยยกถงพลกควำาพลกหงาย 5 - 6 ครง (จนแนใจวาผงเคมแหงไมจบตวเปนกอน) อยางนอยเดอนละ 1 ครง

4. ตรวจสอบสลากวธใช ปายบอกจดตดตงปายแสดงกำาหนดการบำารงรกษา และผตรวจสอบ (Maintenance Tag ) ใหสามารถอานออกไดชดเจนตลอดเวลา หากทานไดตรวจสอบและบำารงรกษาตามทกลาวมานแลว  อปกรณของทานจะมอายยนยาว  สามารถใชไดไมตำากวา  5 ป

หมายเหต  ขอใหระวงผไมหวงดมาหลอกทานเพอขอนำาเครองดบเพลงไปเตมแรงดน หรอผงเคมแหง โดยอางวาเสอมสภาพทานควรซอเครองดบเพลงจากบรษทขายเครองดบเพลงทรบประกนอยางนอย 5 ป และในระยะเวลารบประกน หากแรงดนในถงลดลงโดยทไมมการดงสายรด (Lockseal) สลกนรภย (Safety Pin) ออก บรษท ขายเครองดบเพลงนนจะตองทำาการเตมแรงดน หรอผงเคมใหทานโดยไมคดคาใชจาย“หากมขอสงสย กรณาตดตอสมาคมการดบเพลงและชวยชวต FARA ” โทร Hotline  01-4844838 , 01-6393529

การตดต2ง...

-7-

การตดต2งเครองดบเพลง  ใหตดตงสงจากพน โดยวดถงสวนทสงทสดของเครองดบเพลง  ตองไมเกน 140 ซม. สำาหรบถงดบเพลง ขนาดเบาทมนำาหนกรวมไมเกน 10 กก. เพอใหทกคนสามารถหยบใชไดสะดวก และตดตงสงไมเกน 90 ซม. สำาหรบถงขนาดหนกพรอมตดตงปายชตำาแหนงไวเหนอเครองดบเพลงเพอใหมองเหนไดชดเจนในระยะไกลจากทกมมมองและทงกลางวนและกลางคน เครองดบเพลงทกเครองทตดตงในประเทศไทยตองมรายละเอยดเปนภาษาไทยดวยและจะตองมปายระบระยะเวลาการตรวจสอบบำารงรกษา (Maintenance Tag) ทเครองดบเพลงทกๆเครองดวย (ซงกำาหนดใหตรวจสอบอยางนอยเดอนละ 1 ครง โดยเจาของพนท)

วธใชเครอง...

-8-วธใชเครองดบเพลงแบบมอถอ

ภาพ ข2นตอน ทองจำาใหข2นใจ ขอสงเกตและขอควรระวง

การหวถง

สนวเรยงชดตดกน

จบใตคนบบดานลาง

หนสายฉดไปดานหนา

หามยกหวทโคนสายฉดเพราะอาจทำา

ใหหก ขาด จนใชงานไมได

การนำาพา แลวนำาพาไปควรนำาไปทเกดเหต 2 ถง เพอ

สำารอง ถาระงบไมอยในถงเดยว

  มองหาเปาหมาย

พอเหนแสงไฟ ไมเหนแสงไฟอยาฉด

  การเขาดบ ใหเขาเหนอลมหากเขาใตลม กาซพษควนไฟจะ

ถกพดเขาหาตว

  ระยะหาง ระยะเหมาะสม3 ถง 4 ม.ถาชนดซโอท 1½ ม.

ถง 2 ม.

การดงสลก ดงสลกออกมาหมนใหเสนพลาสตกทคลองสลก

ขาดกอน

  ยกสายฉดยกสายฉดตรง

หนา

ควรสงเกตใหแนใจวา จะนำาสายฉดออก

ใชไดอยางไร

จบปลายสาย จบปลายใหมน จบปลายสายฉดใหแนน

บบคนบบ บบคนบบฉบพลน  บบคนบบอยางแรง และตอเนอง

สายหวฉด สายหวฉดไปมา สายหวฉดเพอใหสารดบไฟจากถง ครอบคลม

ฐานของไฟ

การเลง เปาหมายตรงหนา ตามองเปาหมาย กมหรอยอตว

เลกนอยเพอหลบควนและความรอน

  เปาหมาย ฉดทฐานไฟ ฉดกลบฐานของไฟ

ทศทางการฉด ฉดจากใกลไปไกลเมอแรงดนในถงลดลง ควรกาว

เดนเขาสเปาหมายอยางระมดระวง

ดบใหสนท ดบไดแนนอนตองแนใจวาไฟดบ กอนถอยอก

จากทเกดเหต หมายเหต : เครองดบเพลงแบบสะสมแรงดน จะมประสทธภาพในการดบไฟสง ใน 10 วนาทแรกเทาน2น  (ระยะเวลารวมใน 1 ถงสวนใหญประมาณ 20 วนาท) กอนฉดใชจงควรมนใจวา จะฉดไดถกเปาหมาย : กอนนำาเครองดบเพลงไปใช ตองมนใจวาเครองดบเพลงนนใชได และใชใหตรงกบประเภทของไฟ : ควรฉดใชเมอเหนแสงไฟเทานน : ระวงอนตรายจากแกสพษ ควนไฟ และการขาดอากาศหายใจ : ไมควรเขาดบไฟคนเดยว Don't fight fire alone : ไมมนใจ  อยาเสยง ! only if you are trained and it is safe to do so.

“เดนชดขวา”...-9-

“เดนชดขวา ”  ทศทางคนไทยเดนอยางปลอดภย เปนกฎสากลในเรองทศทางการเดนอยางปลอดภย คอ ใหเดนสวนทศรถยนตวง ประเทศไทยเรารถวงชดซายคนจงเดน ชดขวาเพอจะไดแลเหนกนทงรถทงคนอกทงในกรณฉกเฉน ทมฝงชนจำานวนมาก การหนภยจะไดรบความปลอดภย มากขนไมสบสนและไมเกดการชนหรอกดขวางทางกน…..คนไทยทกคน  จงควรสำานกและปฏบตไปในแนวทางเดยวกนน คอ รถวงชดซาย คนเดนชดขวา “ ” (เวลาสวนกน)  ยามวกฤตจำาเปนตองเคลอนยายผคนจำานวนมาก  ในสถานทคบแคบ ใหใชคำาวา เดนชดขวา แถวเรยงเดยว หามดง หามดน หามผลก หาม“ – – – – –แซง กมตวตำา – ” (ในกรณมควน)

สรป  ตวเลขรกษาชวต  ……… คอ   “3 – 4 – 6  เดนชดขวา  รกษาชวต”

ลดความสญเสย โดยใชขนตอน 3 ขนคอ*สำารวจตรวจตรา*จดหาเครองมอ*ฝกปรอผใช

สำารวจตรวจตรา อปกรณเตอนภย

:  เครองดกจบควน  (Smoke detectors):  เครองดกจบความรอน  (Heat detectors):  สญญาณแจงเหตเพลงไหม  (Fire alarm):  แผงควบคมอปกรณเตอนภย (Fire control panel) ซงตองมทมดบเพลงคอยตอบสนอง ERT Emergency Response Team: โทรทศนวงจรปด (Close circuit TV)

อปกรณสองสวางฉกเฉน  (Emergency light) อปกรณดบเพลงอตโนมต

: หวฉดนำาอตโนมต (Sprinkler)  ฯลฯ อปกรณดบเพลงประจำาอาคาร

: ระบบทอยน  (Stand pipe) : หวรบนำาดบเพลง  (Inlet Valve): ป มนำาดบเพลง  (Fire Pump) : ทางจายนำา  (Fire Hydrant): แหลงเกบนำาสำารอง  (Water Tank) : มวนสายยางดบเพลงในวงลอ  (Fire Hose Reel): สายสงนำาดบเพลงแบบแขวน  (Fire Hose Rack) : มวนสายสงนำาดบเพลง (Fire Delivery Hose)Hose Line: สายฉดนำาดบเพลง (Fire fighting Hose) : สายสบนำาดบเพลง (Suction Hose) เปนสายตวหนอน: หวฉดแบบตางๆ ( Nozzle) : เครองดบเพลงแบบถอหวตาง ๆ   (Portable Fire Extinguisher)

: ผาหมดบไฟ (Fire Blanket)

ทางหนไฟ...-10-

ทางหนไฟและอปกรณชวยชวตฉกเฉน *ทางหนไฟ (Fire Exit) ใชเฉพาะหนไฟ

*ตองมประตททนไฟไดไมตำากวา 2 ชม. *ความกวางของประตมากกวา 1.10 เมตร *ใหผลกเขาไปภายในชองไดตลอดเวลา และมอปกรณปดประตกลบเขามาเองโดยอตโนมต (โชคอพ) *เมอเปดประตเขาไปแลวตองมชานพก *ชองทางหนไฟตองทำาดวยวสดทเปนคอนกรต ทนไฟไดไมตำากวา 2 ชม. *ลกตงบนไดสงไมเกน 20 ซม. ลกนอนไมแคบกวา 20 ซม. *ตองมแสงสวางทมองเหนไดตลอดเวลา *ตองไมมสงกดขวาง พนไมลน *เครองปรบแรงดนอากาศในชองหนไฟ  (Stair Pressurized) *ลานจอดเฮลคอปเตอร  (Heliport) *ลฟทดบเพลง  (Fire - man Lift)

อปกรณชวยชวตอน ๆ   :  ทอผาหนไฟฉกเฉน  (Chute):  เบาะลมชวยชวต  (Air Cushion):  รอกหนไฟ  (Fire Escape Device):  หนากากหนไฟ  (Emergency Smoke Mask):  หนากากกนควนพษแบบมถงอดอากาศ  (S.C.B.A.  Self Contained Breathing  Apparatus):  บนไดลง (Emergency Ladder)       

ปายเตอนเพอความปลอดภยตาง ๆ  (Safety Sign):  ปายทางออก ทางเขา – (Exit – Entrance)  ใชเขา-ออกปกต:  ปายทางออกฉกเฉน (Emergency Exit)  ใชเฉพาะเหตฉกเฉน เชน หนาตาง, ทางลบ, บนไดลง:  ปายทางหนไฟ (Fire Exit)  ใชเฉพาะเวลาหนไฟ:   ปายแสดงจดตดตง

-  เครองดบเพลง-  สายฉดนำาดบเพลง-  สญญาณแจงเหตเพลงไหม

: ปายบอกหองหรอชองทางทงหมดทม  รวมทงบอกทางตนดวย: ปายแสดงพนท หรอวตถอนตราย

จดหาเครองมอ เมอสำารวจแลววายงขาดสงใดควรจดซอ จดหาตามความเหมาะสม ฝกปรอผใช  ควรฝกอบรมใหบคลากรมความรโดยเนนวา  อยาเพยงชม สาธต “แลวคดวาร คนจะรจะตองฝก”

และตองจดทำาแผนฉกเฉนและทำาการฝกซอมตามแผนนน ๆ โดยสมำาเสมอ อยางนอยปละ 1 ครง ครงละ 10 เทยว ทงกลางวน และกลางคนโดยปรบเปลยนเหตการณสมมตไปเรอยๆ พรอมทงมการประเมนอยางตอเนอง

ข2นตอนท2ง...-11-

ข2นตอนท2ง 4 เมอมไฟไหม(ACTIONS TO BE CONSIDERED ON DISCOVERING A FIRE)

1. พบเหต FIRE In the event of fire. Remove people from immediate danger area.       

เมอพบเหตเพลงไหม  ใหแจงเหตพรอมชวยคนทอยในอนตราย

2. แจงเหต ALARM Raise the alarm and follow your emergency procedures.แจงใหผอยใกลทเกดเหตร  และไปกดสญญาณแจงเหตเพลงไหม (Fire Alarm) และดบไฟ

        

3. ระงบเหต EXTINGUISHAttempt to extinguish the fire only if you are trained and it is safe to do so.ผทรวามเหตเพลงไหม ตองเขาชวยกนดบไฟ ( ควรฝกใชเครองดบเพลงใหเปนทกคน ) และปฏบตตามแผนฉกเฉน

4. หนเหต ESCAPE Decide on meeting place outside where everyone will gather after they escape. Crawl low under smoke.ผไมมหนาทเกยวของกบการดบไฟ  ใหรบหนทางชองหนไฟทปลอดภยซงตองเตรยมไวอยางนอย 2 ทางใหหนลงอยาหนขนหากมกลมควนใหคลานตำาแลวไปรวมตวทจดรวมพลเพอตรวจสอบจำานวนคนวาออกมาครบ หรอตดคางในอาคาร

จดนดพบ...-12-

จดนดพบทเหมาะสม  ควรมลกษณะดงน21. ใกลและสะดวกตอการอพยพมากทสด2. กวางขวางเพยงพอรบผอพยพ พรอมหนวยชวยเหลอและทรพยสนทเคลอนยายมา3. หลกเลยงการขามถนนหรอเขาไปวนวายในถนนจนอาจเกดอนตราย4. จะตองปลอดภยจากควนไฟ เปลวไฟ แรงระเบด

หลก"5 ตองปองกนไฟ"กฎระเบยบทใชในชมชน1.  ตองจดใหเรยบรอย2.  ตองคอยซอมบำารง3.  ตองมงทำาตามกฎ4.  ตองลดความขดแยง5.  ตองรวมแรงเตรยมพรอม

1.  ตองจดใหเรยบรอย   จดบานเรอน  สถานททำางาน ทอยอาศยใหเรยบรอยอยาใหรกรงรง  ระวงเรองการเดนสายไฟฟา   การเกบเชอเพลงและการใชความรอนควรคำานงถงทางหนเมอเกดเหตฉกเฉนดวย ซงอยางนอยตองม 2 ทาง 2. ตองคอยซอมบำารง  ดแลเอาใจใสอปกรณไฟฟา  เครองจกรกล  เครองมอหรออปกรณทกอใหเกดความรอนใหอย ในสภาพสมบรณและปลอดภยเสมอ 3. ตองมงทำาตามกฎ   ตองศกษาและทำาความเขาใจกฎแหงความปลอดภยแลวปฏบตตาม  อาท  ไมปลอยใหเดกเลนไฟ   จดธปเทยนบชาพระโดยไมดแล สบบหรในทหามสบ เผาขยะมลฝอยโดยไมควบคม

ฯลฯ 4. ตองลดความขดแยง  ความขดแยง  ความไมรก ไมสามคคกนในชมชน คอ ภยอนมหนต  ควรสรางความกลมเกลยว ใหเกดขน  ทงเพอนบานและหนวยราชการทเกยวของ 5. ตองรวมแรงเตรยมพรอม

*เตรยมอปกรณดบเพลง ( ตองแนใจวาพรอมใช) นำาใสตมพรอมภาชนะตกทรายใสกระปอง สำารวจ แหลงนำา ตรวจสอบประปาหวแดงวามนำาหรอไม ใชไดหรอเปลา *มแผนฉกเฉน และจดบคลากรทำาหนาทตามแผน *เตรยมเสนทางหน เสนทางเขาระงบเหต และจดรวมพลของชมชน

*มการฝกซอมเปนประจำา อยางนอยปละ 2 ครง พงระลกเสมอวา“

เครองหมายและสเพอความปลอดภยเครองหมายเพอความปลอดภย ( Safety Signs )

มาตรฐาน IOS 3864 กำาหนดรปเครองหมายเพอความปลอดภยเปน 3 แบบ ใหมความหมายสมพนกบการใชส คอ วงกลม หมายถง การหามและขอบงคบ 3 เหลม หมายถง การเตอนสต และ 4 เหลยม หมายถงขอมลหรอขอแนะนำา นอกจาก IOS 3864 ยงไดใหรายละเอยดทางวชาการดานอนๆทจำาเปนตอการกำาหนดขอปฏบตโดยทวไป สำาหรบผปฏบตงานเกยวของกบการออกแบบแลอตสาหกรรมการผลตสญลกษณเหลานเพอใหเปนสากลและเปนทยอมรบรวมกนทวโลก เครองหมายเพอความปลอดภยหรอปายเตอนความปลอดภย (Safety Poste) มไวเพอปองกน

อบตเหต จำาแนกเปนเครองหมายเพอความปลอดภย และเครองหมาย ดงตอไปน

1. การใชเครองหมายเพอความปลอดภย     *เพอเตอนใหระวงอนตรายทจะเกดขนกบสขภาพรางกาย     *กำาหนดใหใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล     *แนะนำาใหพงปฏบตหรอละเวนการปฏบตเพอวามปลอดภยเครองหมายเสรมความปลอดภย 

2. เครองหมายเสรมความปลอดภย                                                 *รปแบบของเครองหมายเสรม เปน 4 เหลยมผนผา หรอ 4 เหลยมจตรส     *มพนใหใชสเดยวกบสเพอความปลอดภย และสขอความใหใชสตด หรอสพนใหใชสขาวและสของขอความใหใชสดำา     *ตวอกษรทใชในขอความ             ก.  ชองไฟระหวางตวอกษรตองไมแตกตางกนมากกวารอยละ 10             ข.  ลกษณะของตวอกษรตองดเรยบงาย ไมเขยนแรเงาหรอลวดลาย             ค.  ความกวางของตวอกษรตองไมนอยกวารอยละ 70 ของความสงของตวอกษร     *ใหแสดงเครองหมายเสรมไวใตเครองหมายเพอความปลอดภย

สเพอความปลอดภยและสตด

สเพอความปลอดภยความหมาย

ตวอยางการใชงาน สตด

หยด

1)  เครองเหตหยด

2)  เครองหมายอปกรณหยดฉกเฉน

3)  เครองหมายหาม

สขาว

สเพอความปลอดภย...

-2-

สเพอความปลอดภยความหมาย

ตวอยางการใชงาน สตด

 

บงคบใหตองปฏบต

1)  บงคบใหตองสวมเครองปองกน

2)  เครองหมายบงคบ

 

สขาว

 

แสดงภาวะความ

ปลอดภย

1)  ทางหน2)  ทางออกฉกเฉน3)  ฝกบวชำาระลางฉกเฉน4)  หนวยปฐมพยาบาล5)  หนวยกภย6)  เครองหมายสารนเทศแสดงภาวะ

 

สขาว

 

 ระวงมอนตราย

1)  ชบงวามอนตราย เชน ไฟ วตถระเบด 2)  ชบงถงเขตอนตราย ทางผานทมอนตราย เครองกดขวาง เครองหมายเตอน

  สขาว

        

หมายเหต : สแดงยงใชสำาหรบอปกรณเกยวกบการปองกนอคคภย อปกรณดบเพลงและตำาแหนงทตงดวยอาจใชสแดงสมวาวแสงแทนสเหลองดวย แตไมใหใชแทนสเหลองกบเครองหมายเพอความปลอดภย

รปแบบของ...

-3-

รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภยและเครองหมายหาม

1. รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภยและสทใชแบงเปน 4 ประเภท ตามจดประสงคของการแสดงความหมายตามตารางขางลาง         2. ใหแสดงสญลกษณภาพไวตรงกลางของเครองหมายโดยไมทบแถบขวางสำาหรบเครองหมายหาม         3. ในกรณทไมมสญลกษณภาพทเหมาะสมสำาหรบสอความหมายตามทตองการ ใหใชเครองหมายทวไปสำาหรบเครองหมายปลอดภยแตละประเภท รวมกบเครองหมายเสรม รปแบบเครองหมายของความปลอดภย

ประเภท รปแบบ สทใช หมายเหต1.  เครองหามหาม

1)  สพน : สขาว2)  สของแถบตามขอบ

พนทของสแดงตองมอยางนอย

วงกลมและแถบขวาง : สแดง3)  สของสญลกษณภาพ : สดำา

รอยละ 35 ของพนท

2.  เครองหมายบงคบ

 1)  สพน : สฟา 2)  สของสญลกษณภาพ : สขาว 

พนทของสฟาตองมอยางนอย

รอยละ 50 ของพนท 3.  เครองหมายนเทศเกยวกบภาวะปลอดภย

  1)  สพน : สเขยว2)  สของสญลกษณภาพ : สขาว

พนทของสเขยวตองมอยางนอย

รอยละ 50 ของพนท

4.  เครองหมายเตอน

   

1)  สพน : สเหลอง2) สองแถบตามขอบ : สดำา3)  สของสญลกษณภาพ : สขาว  

พนทของสเหลองตองมอยางนอย

รอยละ 50 ของพนท

เครองหมายหาม...

-4-

เครองหมายหาม (Prohibition) เครองหมายหามเปนวงกลมสแดงคาดเสนผานศนยกลางสแดงพนขาวมรปภาพหามสำาดำาอยตรงกลางวงกลม เพอปองกนอบตภย เปนการจงใจในการรวมมอและแขงขนกนลดอบตเหต

เครองหมาย...

-5-

เครองหมายเตอนและเครองหมายบงคบเครองหมายเตอนภย (Warning Signs)           เครองหมายเตอนภยเปนกรอบ 3 เหลยมสดำา ภายใน 3 เหลยมเปนพนสเหลองมรปภาพ เตอนภยสดำาอยภายในกรอบ 3 เหลยม อาจจะมคำากำากบไวใตรป 3 เหลยม เปนกรอบ 4 เหลยมพนทเหลอง เพอใหเขาใจไดทงการดและการอาน

 

เครองหมายบงคบ...

-6-เครองหมายบงคบ (Mandatory Signs)        กฎระเบยบใดๆในโรงฝกงาน หรอสถานประกอบการควรมแผนภาพและปายเครองหมายบงคบใหปฏบตเปนภาพอยในพนทวงกลมสนำาเงนรปภาพสขาวอาจมคำากำากบไวใตเครองหมายบงคบใหเขาใจงายขนการปฏบตการใช เปนภาพเตอนใจหรอเตอนสตไมใหกระทำา หรอระวงความปลอดภย

เครองหมาย...-7-

เครองหมายแนะนำาและเครองหมายเสรมเครองหมายแนะนำา ( Information Signs )

เครองหมายแนะนำา  เปนกรอบ 4 เหลยมผนผาสดำาหรอสเขยว ภายใน 4 เหลยมผนผามรปภาพแนะนำาอยกลาง 4 เหลยมหรอเจาะขาว นน

เครองหมายเสรม...

-8-เครองหมายเสรม ( Supplementary Signs )

1) รปแบบเครองหมายเสรม เปน 4 เหลยมผนผา หรอ 4 เหลยมจตรส

2) สพนใหใชสเดยวกบความปลอดภย และสของขอความใหใชสตด หรอสพนใหใชสขาวและสของขอความใหใชเปนสดำา

3) ตวอกษรทใชในขอความ     ก. ชองไฟระหวางตวอกษรตองไมแตกตางกนมากกวารอยละ 100     ข. ลกษณะของตวอกษรตองดเรยบงาย ไมเขยนแรเงาหรอลวดลาย     ค. ความกวางของตวอกษรตองไมนอยกวารอยละ 70 ของความสงของตวอกษร

4) ใหแสดงเครองหมายเสรมไวใตเครองหมายเพอความปลอดภย

เครองหมาย...

-9-

เครองหมายปองกนอคคภยและสตกเกอรเครองหมายปองกนอคคภย Fire (Equipment Signs)

สตกเกอรเรองแสง ...

-10-สตกเกอรเรองแสง  (Phofoluminescent Sheetings)

1 ประโยชนของสตกเกอรเรองแสง นวตกรรมใหมของความปลอดภย สตกเกอรเรองแสงเหมาะสำาหรบปายเตอน ปายแสดงทางออก ทางหนไฟ โดยเฉพาะอยางยงทมดทกแหง เชน โรงภาพยนตร สถานบนเทงตางๆ ภายในอโมงค เหมองแร ลฟต บนได เปนตน

2 คณสมบตพเศษของสตกเกอรเรองแสง     2.1 เปลงแสงในทมด     2.2 ใหความเขมขนของแสงสวางสง     2.3 ใหสารพษไมวาจะเปนตะกว ปรอท สารหนและโครเมยม     2.4 ทนทานถง 5 ป ดวนชนเคลอบพเศษ     2.5 เกบแสง ความสวางไดถง 1 ชวโมง 30 นาท

สญลกษณ...

-11-สญลกษณเพอความปลอดภยของสารเคม             สมยกอนภาชนะทบรรจสารเคมแทบทกชนด ตดสญลกษณหวกะโหลกไวเสมอ โดยมไดแบงแยกตามลกษณะของอนตรายทอาจเกดขนจากสารเคมนนๆ ทำาใหเขาใจสบสน ตอมาจงมการกำาหนดมาตรฐานตางๆขนใชเพอความปลอดภยตอสาธารณชนผใชสารเคมนนๆ และสงแวดลอม ตวอยางเชน องคการพาณชยนาวระหวางประเทศไดจำาแนกสนคาอนตรายออกเปน 9 จำาพวก เพอประโยชนในการขนสง การใชและการเกบวตถอนตรายประเภทตางๆใหมความปลอดภย โดยมรายละเอยดแตละประเภท ดงน

ประเภทท 1 วตถระเบด (Explosives) เปนวตถทสามารถระเบดไดเมอไดรบความรอนประกายไฟ เปลวไฟ หรอเมอไดรบการกระทบกระเทอนการเสยดสหรอถกกระทำาโดยตวทำาระเบด เชน ดนปนไฟ ไนโตรเซลลโทส ไดนาไมท แอมโมเนย เปนตน

ประเภทท 2 กาซไวไฟ (Gases) เปนวตถทอยสภาพกาซมคณสมบตไวไฟ เชน อเชทลน โฮโรเจน มเทน เปนตน เปนพษ เชน  คลอรน ภายใตความดนสง เชน อารกอน คารบอนไดออกไซด เปนตน

ประเภทท 3 วตถเหลวไวไฟหรอวตถเหลวตดไฟงาย (Flammable and Combustion Liquid) เปนวตถทเปนของเหลวหรอของเหลวผสมโดยใหไอระเหยทไวไฟสามารถตดไฟได สวนใหญอยในรปของสทนเนอร เลกเกอร เปนตน

ประเภทท 4...

-12-ประเภทท 4 วตถแขงไวไฟทลกไหมไดเอง หรอวตถทสมผสกบนำาจะ

ใชกาซไวไฟ (Flammable Solid , Substanceliable to Spontaneous Combustion) เชน ผงกำามะถน ฟอสฟอรส ไตรซลไฟตฟอสฟอรสแดง เปนตน

ประเภทท 5  วตถรวมตวกบออกซเจน เชน อะลมเนยมไนเตรท แอมโมเนยมไนเตรท เปนตน

ประเภทท 6  วตถมพษและตดเชอ เชน แบเรยม ไซยาไนด ไดคลอโรมเทน เมททลไดคลอโรอาซเอท เปนตน

ประเภทท 7...

-13-ประเภทท 7 วตถกมมนตรงส เปนวตถทสลายตวใหมรงสออกมา

ปรมาณเกนกวา 0.002 ไมโครครตอนำาหนกสารนน 1 กรม เชน พลโตเนยม -238 ยเรเนยม -223

ประเภทท 8 วตถกดกรอน มคณสมบตในการทำาลายเนอเยอของสงมชวตไดบางชนด มไอระเหยททำาใหเกดความระคายเคองตอตาและระบบทางเดนหายใจ ตวอยางเชน กรดกำามะถน กรดไนตรก โซเดยมไฮครอกไซต เปนตน

ประเภทท 9 วตถอนตรายอนๆ ทอยนอกเหนอจาก 8 ประเภทขางตน ตวอยางเชน ปย แอมโมเนยไนเตรทชนดบ แอสเบสตอส เปนตน นอกจากจะจำาแนกวตถอนตรายตามลกษณะของอนตรายทอาจจะเกดขนแลว องคกรพาณชยนาวระหวางประเทศยงกำาหนดสญลกษณของวตถอนตรายในแตละประเภทแยกยอยออกไปอก