Vodewe na hroni~ni

bolestiAs. D-r B. Gerasimovska Kitanovska

Celi

1. Da se stekne soznanie za opteretenosta so hroni~ni

bolesti

2. Da se stekne soznanie za modelot na gri`a za

hroni~ni bolni

3. Da se stekne svesnost za va`nosta na semejnata

medicina vo vodeweto na tie pacienti

Va`nost na problemot

1. Hroni~nite bolesti gi zamenija akutnite

bolesti kako dominanten zdravstven

problem

2. Hroni~nite bolesti sega se glavna pri~ina

za onesposobenost i javuvawe vo

zdravstveni slu`bi

3. Hroni~nite bolesti odzemaat 78% od

zdravstvenite tro{oci

Holman H. JAMA Vol 292, No.9, Sept 1, 2004

Suboptimalna gri`a za hroni~no bolnite

1. Istoriski fokus na bolesta, a ne na liceto {to jaima bolesta

2. Lekarite pod pritisok i vo gu`va ne gi sledatvospostavenite preporaki

3. Nedostatok na koordinacija za gri`ata

4. Nedostatok na aktivno sledewe za da se garantiraatnajdobrite ishodi

5. Pacientite neadekvatno se obu~eni za vodewe nanivnite bolesti

Rezultatot e namalena komplijansa vo odnos na lekuvaweto, kvalitetot na `ivot i zdravstvenite ishodi

Informiran

Aktiviran

pacient

Produktivna

interakcija

Podgotven

ProaktivenTim vo praksa

Podobren ishod

Izgled nasistemot nauka`uvawe

gri`a

Donesuvaweodluki

Klini~kiinformativni

sistemi

Poddr{ka so samo-gri`a

Zdravstven sistem

Resursi i politiki

Zaednica

Zdravstvena organizacija

Model na hroni~na gri`a

Wagner EH. Chronic disease management: What

will it take to improve care for chronic illness?

Effective Clinical Practice. 1998;1:2-4.

Dokazi za modelot za hroni~na gri`a

Vagneroviot model za hroni~na gri`a go

podobruva zdravstveniot ishod, namaluva

tro{oci, i/ili namaluva hospitalizacii kaj

odredeni hroni~ni bolesti, me|u koi

Hipertenzija

Dijabet

Depresija

Kongestivna srceva slabost

Hroni~na opstruktivna belodrobna bolest

Primer #1Glavna tegoba

Svire`i-vizing

Dijagnoza:Astmati~en napad

bronhodilatatori kortikosteroidi

Stegawe vogradite

Nagolpo~etok

Anamneza zaastma

Nemawezdiv

Anamneza za sega{na bolest

Primer #2Glavna tegoba

Gradna bolka

Dijagnoza:Miokarden infarkt

angioplastika Tromboliti~na terapija

Ko~ewe narakata

Nemawezdiv

Anamneza za sega{na bolest

Potewe

Klini~arot direktno se dvi`i kon dijagnozata-za da se

otkrie kolku e mo`no pobrzo lekot za lekuvawe na

bolesta

REZULTATI:

Ne se obrnuva vnimanie na prikaznata na pacientot zad

glavnata tegoba i anamnezata na sega{nata bolest

Ne se razbira celata prikazna na pacientot

Sekoja `alba stanuva diskretno pra{awe, so izolacija

od drugite

Problemite nastanuvaat koga modelot na akutnagri`a se koristi vo re{avawe na hroni~nizdravstveni problemi

Hiperholesterolemija

Statin

Gastroezofagealen refluks

H2 blocker

Depresija

SSRI

HipertenzijaACE

inhibitorMigreni Triptan

Osteoartritis

NSAID

Sindrom na iritabilno crevo

Dicyclomine

..rezultatot e fokusirawe natretiraweto na sekoj

kompleks na simptomi kakoposebna i oddelna bolest so posebno i oddelno lekuvawe

Hypercholest-

erolemia

Statin

Gastroesophageal

Reflux Disease

H2 blocker

Depression

SSRI

HypertensionACE

inhibitorMigraines Triptan

Osteoarthritis

NSAID

Irritable Bowel Syndrome

Dicyclomine

Sekoja poedine~na

dijagnoza stanuva

oddelen entitet.

Celata prikazna na

pacientot nema

mo`nost da se ~ue i

razbere vo kontekst

Jasno e deka-vo brzanicata za postavuvawe na dijagnoza, konvencionalnata medicina se fokusira na grankite i

listovite na drvoto, a ne na stebloto i korenot

Cardiology Pulmonary

Endocrinology

Gastroenterology

Neurology

Organ System Diagnosis

Urology/Nephrology

Hepatology

Allergy

Signs and Symptoms

Fundamental Clinical Imbalances Hormonal and Neurotransmitter Imbalances

Redox Imbalance + Oxidative Stress + Mitochondropathy

Detox/Biotransformation/Excretory Imbalance

Immune Imbalance

Inflammatory Imbalance

Digestive/Absorptive and Microbiological Imbalance

Structural Integrity Imbalance

1. Communication

- Outside the cell

- Inside the cell

Mind and Spirit

Genetic PredispositionExperiences, Attitudes, Beliefs

Psycho-socialPhysical Exercise

Trauma

Diet, Nutrients,

Air/Water

Xenobiotics

Micro-organisms

RadiationEnvironmental Inputs

2. Bioenergetics/Energy Transformation

3. Replication/Repair/Maintenance/ Structural Integrity

4. Elimination of Waste

5. Protection/Defense

6. Transport/Circulation

Fundamental Physiological Processes

1. Od kade doa|aat simptomite?

Odnosno, koi se prethodnicite i faktorite za

projavuvawe na bolesta?

2. Zo{to bolesta prodol`uva?

Odnosno, koi se medijatorite?

3. I {to mo`e da se napravi za da se izmeni bolnata

homeostazna ramnote`a vo koja pacientot ostanuva?

Odnosno, koi se osnovnite to~ki kade

intervencijata mo`e da bide najefikasna?

Vo modelot na funkcionalna medicina, kompletnata prikazna

na pacientot e od su{tinsko zna~ewe

Namesto preokupiranost da se imenuva bolesta,

kriti~ni pra{awa se:

Prvo, mora da se razbere kompletnata prikazna vo kontekst na

prethodnici, faktori koi pridonesuvaat za nastanok na bolesta

i medijatori

Prethodnici i stimulansi

medijatori

Za da se odgovori na ovie pra{awa, potrebna e nova perspektiva

na modelot za hroni~na gri`a

Infectious micro-organisms

Structural or

physical damage

Nutrient insufficiency

Xenobiotics

Radiation

Emotional trauma

Spiritual angst

Nutrient excess

Food toxicants

(allergens, stimulants, etc,)

Drug side effects

Adiposity

Toxic metals

Psiholo{ka iduhovna

ramnote`a

Regulacija na hormoni inevrotransmiteri

Detoksikacija i biotransformacija

Strukturen integritet

Imunnadzor

Digestija, apsorpcija Oksidativno/reduktiven stres

Inflamatorenproces

Aging

Genetic pre-

disposition (SNPs)

Prikaznata na pacientot se filtrira niz

prethodnicite, stimulansite i

medijatorite, {to doveduvado razbirawe za osnovniot

dizbalans

Disrupted light cycles—circadian

dysrhythmias

Hyperglycemia

Hypoglycemia

Excessive exercise

Noise

Situational stress–fear, anxiety,

worry

Dysbiosis

Korisno e , no pomalku va`no da se postavi dijagnoza

Ovaa fundamentalna klini~ka neramnote`a e osnovniot

mehanizam na bolesta