KORTIKOSTEROIDI

• GLIKOKORTIKOIDI(HIDROKORTIZON = KORTIZOL)

• MINERALOKORTIKOIDI (ALDOSTERON)

CH2

CH

CH3

H

CH3

D1112

13 1617

18

19

20

21

CH3

H H

H

AB

CD

12

34

56

7

8

9

10

11 13

14 15

16

C21-PREGNAN

5α ili 5β

C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

A

1117

O

OH

glik

OH

glik

A 3-on-4-en

17 ketol

H HA3

4O

glik

C

CH3

C

H H

H

CH2OH

A

12

34

56

7

89

10

1112

13

14 15

1617

18

19

20

21

O

O

H

O

HO

MINERALOKORTIKOIDI

ALDOSTERON

C

CH3

C

H H

H

CH2OH

O

O

HO

H

O

poluacetal

Antagonisti aldosterona

• Spironolakton -

diuretik

O

O

H3C

O

CH3

S CH3

O

H

H H

21

C

CH3

CH2OH

O

H

DOC

DEOKSIKORTIKOSTERON

ACETATPIVALOAT

CH3

H H

H

O

1/30

O C

O

CH3

C

CH3

CH3

H

CH2OH

O

OHHO

ACETILOKSI

ACETAT

F H

O

FLUDROKORTIZON

↑ M.K.

-za G.A.

C

CH3

CH3

H

CH2OH

O

HHO

KORTIKOSTERON - GLIKOKORTIKOID

3

H H

O

11

C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

O

O

OHHO

11ββββ-dehidrogenaza

AK

KORTIZOL = HIDROKORTIZON

C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

O

O

OHO

AK

KORTIZON

AB

C D

3 5

11

20C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

O

O

OHHO

3α, 3β → OH

5α, 5β → H

20α, 20β → OH

20R

TETRAHIDRO

20C

CH2OH

OHH*

11

C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

O

HO

OHHO

H

11

C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

O

HO

OHO

H

TETRAHIDROKORTIZOL TETRAHIDROKORTIZON

3α, 5β 3α, 5β

11

20C

CH3

CH3

H H

H

CH2OH

OH

HO

OHHO

*

H

H

KORTOLONI (20α ili 20β)

20α ili 5β

HEKSA

R

Modifikovanje rastvorljivosti

• Hidrokortizon = kortizol

• 21-acetat – lipofilan - ⇑ resorpciju

• 17- butirat ili 21-cipionat

• 17-butirat ili 21-propionat• 17-butirat ili 21-propionat

• 21-dinatrijum-fosfat – rastvorljiv u vodi

• 21- natrijum-sukcinat – rastvorljiv u vodi

• Kortizonacetat ( per os) – ne može lokalno

Dejstvo

– Metabolizam

• Imunosupresivno

• Antiinflamatorno

• Antialergijsko i drugo....• Antialergijsko i drugo....

O

CH3

OH

H H

CH3 O

OH

OH

Kortizol

Beta strana molekula

alfa strana3-on-4en-↑ afinitet za receptor

O

CH3

OH

H H

CH3 O

OH

OH

Prednizolon

A B

CD

12

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHHO

PREDNIZOLON

STEROIDNI ANTIINFLAMATORI

A B

CD

12

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHO

PREDNIZOLON21-acetat21-dinatrijumfosfat

PREDNIZON

S.A.

NAJČEŠĆE PROMENE

pol 6 pol 9 pol 16

ALKILOVANJE ALKILOVANJE ALKILOVANJE

HALOGENOVANJE HALOGENOVANJE OKSIDACIJA

HALOGENOVANJE HALOGENOVANJE ALKILOVANJE

Modifikovanje rastvorljivosti -

Estri. Estri i soli, Acetonidi-ketali

C

CH3

CH3

CH2OH

O

OHHO

O

CH3

6α-METILPREDNIZOLON - URBAZON

- 21-ACETAT

- 21-NATRIJUM-SUKCINAT

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHHO

F

OH

9

13

18

1716

20

21

19

N

O C

CH3

CH3

δδδδ+δδδδ-

+

TRIAMCINOLON

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHO

F

O

9

13

18

1716

20

21

19CH3

CH3

TRIAMCINOLON ACETONID

ketal

CH OH

21

O C

CH3

CH3

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHO

F

O

9

13

18

1716

20

21

19

F

H

H

FLUOCINOLON

11

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHO

F

O

9

13

18

1716

20

19CH3

CH3

F

FLUOCINOLON ACETONID

ketal

izopropiliden

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHHO

F

CH3

C

CH3

CH2OH

O

OHHO

CH3

BETAMETAZON

21-ACETAT21-NATRIJUM-FOSFAT17-VALERAT

C

CH3

CH3

CH2OH

O

O

OHHO

F

CH3

CH3

O

CH3

F

O

PHO ONa

NaO

+

- ACETAT

DEKSAMETAZON

PARAMETAZON

6αααα F, 16αααα CH3

C

CH3

CH3

CH2OH

O

OHHO

CH3

C

O

HO C

CH3

CH3

CH3

PIVALOINSKA KISELINA

DEPO

CH3

O

F

F

FLUMETAZON PIVALOAT

CH3

CH3OH

O

C

OC

O

CH2 CH3

C O CH2

O

PROPIONILOKSI

NEFLUORIRANI - PREDNIKARBAT

O

OCH3

ETOKSIKARBONILOKSI

(ILI 17-ETILKARBONAT)

PREDNIZOLON – 24 – 36 h

TRIAMCINOLON – 48 h

DEKSAMETAZON48 – 56 h

Podele prema dužini dejstva

Podele prema jačini dejstva

-fluorirani

-nefluorirani

DEKSAMETAZON

BETAMETAZON48 – 56 h

INHALACIONI STEROIDNI

ANTIINFLAMATORI

• ASTMA

• ALERGIJSKI RINITIS

Smanjeno sistemsko dejstvoSmanjeno sistemsko dejstvo

Dejstvo lokalno

22

CH3

CH3

HO

O

∗∗∗∗O

O

CH2OH

H

C3H7

R,S (smeša)

O

BUDESONID

16αααα,17-[butilidenbis(oksi)-11ββββ,21-dihidroksipregna-1,4-dien-3,20-dion

22R >>> 22S

afinitet za receptor

Metaboliti – 6β-hidroksi-, 16α-hidroksiprednizolon

C

CH3

CH3

S

O

OHO

O

C2H5

CH3

CH2 F

FLUTIKAZON PROPIONAT

O

F

F

S(fluorometil)-6αααα,9-difluoro-11ββββ-hidroksi-16αααα-metil-3-okso-17αααα-(1-oksopropoksi)androsta-1,4-dien-17-karbotiolat

Metabolit - 17β karboksilat – smanjena glikokortikoidna aktivnost

Intranazalni – inhalacioni

CH3

HO

H

CH3

O

O O

O

CH3

Cl

O

CH3

Cl

H

H

CH3

Mometazonfuroat

O

CH 3

CH 3

OH

O

Cl

HO CH 3

OH

H

H

Beklometazon dipropionat

17-monopropionat-aktivan