Urteko/ikasturteko programazio didaktikoa Programación didáctica anual/de curso

ikastetxea:

centro: IES ZABALGANA BHI

kodea: código:

010513

etapa: etapa:

DBH zikloa/maila:

ciclo/nivel: 3. MAILA

arloa/irakasgaia: área / materia:

FISIKA ETA KIMIKA

osatutako arloak/irakasgaiak áreas/materias integradas

TEKNOLOGIA, MATEMATIKA, BIOLOGIA ETA GEOLOGIA,HIZKUNTZAK

diziplina barruko oinarrizko konpetentzia elkartuak

competencias disciplinares básicas asociadas

HIZKUNTZA KONPETENTZIA MATEMATIKA KONPETENTZIA TEKNOLOGIA KONPETENTZIA

irakasleak: profesorado:

SAIOA REDONDO

ikasturtea: curso:

2019/2020

Zeharkako konpetentziak / Competencias transversales:

1. Hitzez,hitzik gabe edo modu digitalean komunikatzeko konpetentzia

2. Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia

3. Elkarbizitzarako konpetentzia

4. Ekimenerako eta ekitekoespiriturako konpetentzia

5. Izaten izateko konpetentzia

helburuak objetivos

ebaluazio-irizpideak criterios de evaluación

1) Ezagutza zientifikoa baliatzea, naturako fenomenoak nahiz gizakiaren jarduerak eragindakoak interpretatzeko, eta zientziaren, teknologiaren, gizartearen eta ingurumenaren arteko interakzioak ikuspegi kritikoz aztertzeko, eta garapen iraunkorraren alde modu aktiboan eta arduratsuan parte hartzea.

2) Problemak identifikatzea, planteatzea eta ebaztea, eta ikerketa soil batzuk egitea, banaka nahiz lankidetzan zientziaren prozedurekiko koherenteak diren estrategiak aplikatuz, hala nola azalpen-hipotesiak formulatzea, eta datuak lortzea eta haietatik judizioak egitea ahalbidetzen duten emaitzak eta ondorioak ateratzea, iritzi hutsa eta froga zehatzetan oinarritutako ebidentzia bereiziz, norberaren nahiz gizartearen intereseko benetako egoerei testuingurua aintzat hartuta heltzeko eta erabaki arduratsuak hartu ahal izateko.

1. Gidoi bat oinarri hartuta, ikerketak, laborategiko praktikak edo lan-azterketak egitea, lan zientifikoaren berezko metodologia eta estrategiak aplikatuz, eta haien garapena balioestea eta emaitzak interpretatzea.

● Zientziaren aldetik ikertu daitezkeen problemak hautematen ditu.

● Problemen aurrean, aieru edo hipotesi egiaztagarriak egiten ditu.

● Esperimentuetako datuak bildu, antolatu eta interpretatzen ditu, zenbait baliabide erabiliz (euskarri digital zein analogikoak): taulak, grafikoak, mapak.

● Azalpen arrazoituak ematen ditu, hipotesia egiaztatzen dela edo ez dela egiaztatzen adierazteko.

● Laburpen moduan, txostenak egiten ditu, deskripziozkoak zein argudiozkoak, behaketetatik edo esperimentuetatik abiatuta, ondorioak ateratzeko eta errealitate hurbilenarekin lotutako gai zientifikoei buruzko monografiak egiteko.

3) Gai zientifikoei buruzko informazioa lortzea zenbait iturritatik –analogikoak nahiz digitalak–, eta informazio hori erabiltzea, edukia balioetsiz eta kontuan hartuta gai zientifikoei buruzko lanak funtsatzeko, bideratzeko eta lantzeko baliagarritasuna, eta gai horiei buruz nork bere jarrerak hartzea, funtsatuta eta ikuspegi kritikoz.

4) Zientziei buruzko informazioa duten mezuak modu aktiboan eta kritikoan interpretatzea, eta mezu zientifikoak sortzea, ahozko nahiz idatzizko hizkuntza zuzen erabiliz, bai eta beste notazio- eta adierazpen-sistema batzuk ere, zehaztasunez komunikatu ahal izateko eta zientziaren esparruan azalpenak eta argudioak eman ahal izateko.

5) Errealitatea azaltzeko eskemak egitea, kontzeptu, printzipio, estrategia, balio eta jarrera zientifikoak baliatuz, naturako fenomeno nagusiak interpretatzeko, eta gure gizarteko garapen eta aplikazio zientifiko eta teknologiko garrantzitsuenak ikuspegi kritikoz aztertzeko.

6) Zientziaren nolakotasuna, saiakera-izaera eta izaera sortzailea baliatzea, dogmatismoak gainditzeko bide eman duten eztabaida nagusiak aintzat hartuz, bai eta historian zehar izandako iraultza zientifikoak ere, gizadiaren kultura-bilakaeran ezagutza zientifikoak izan duen garrantzia ulertzeko eta balioesteko, gizakiaren beharrak asetzeko eta haren bizi-baldintzak hobetzeko bitarteko den aldetik.

● Ikerketaren emaitzak zenbait bitartekotan (idatzizkoak zein ahozkoak) eta euskarritan jakinarazten ditu, izan digitalak, izan analogikoak.

● Fenomeno naturalen berri izateko jakin-mina eta interesa adierazten du.

● Banakako lanean ahalegina egiten du eta autonomiaz jarduten du, lanean arduraz eta modu aktiboan jardunez.

● Talde-lanaren aldeko jarrera du, dela presentziala dela birtuala, lankidetzako eta parte hartzeko jarrera du lanetan, eta desberdintasunak onartzen ditu, pertsonekiko errespetuz eta tolerantziaz.

● Parte-hartze aktiboa du eztabaidetan, arrazoiak ematen ditu, gainerakoen txandak eta iritziak errespetatzen ditu, eta sareko eztabaidetan netiketa-arauak errespetatzen ditu.

● Sormena erabiltzen du planteatutako galderei erantzuna ematean, eta, beharrezkoa bada, tresna digital egokienak erabiltzen ditu, produktu berritzaileak eta sormenezkoak egiteko.

● Simulazio-programak egoki erabiltzen ditu eta fenomenoen aurreikuspena egiteko erabiltzen du.

2. Hiztegi zientifikoa zuzen erabiltzea, bere mailarako egokia den testuinguru zehatz batean adierazpenak egitean.

● Badakizki hiztegi zientifikoko termino ohikoenak eta zuzen adierazteko gai da, bai ahoz, bai idatziz.

● Ikasitako gaiei buruzko deskribapen, azalpen eta argudiatzeak egiten ditu, hizkuntza zientifikoa zuzen erabiliz, eta adierazpenak zuzen eta txukun egiteko ahalegina egiten du.

3. Bere iritzia eratzea, adierazpenak zehaztasunez egitea, eta problema-egoerei buruzko argudioak ematea, informazio zientifikoa bilatuz, hautatuz eta interpretatuz.

● Ikasten ari denari buruzko informazioa bilatzen eta aurkitzen du eta ideiak topatzen ditu, zenbait formatu eta iturritan, izan idatzizkoak, ahozkoak zein digitalak.

● Informazioa irizpide kritikoz aukeratzen eta interpretatzen du.

● Argudioak emanez arrazoitzen du, ebidentzia zientifikoetan oinarrituta.

4. Laborategiko oinarrizko materiala hautatu eta sailkatzea, eta behar bezala erabiltzea.

● Egoki erabiltzen du laborategiko materiala. ● Produktu kimikoen etiketetan eta

instalazioetako oharretan erabiltzen diren ikur ohikoenak zein diren badaki eta haien esanahia interpretatzen du.

● Magnitudeak zuzen neurtzen ditu eta unitate egokietan adierazten ditu.

● Autonomiaz planifikatzen ditu lanak. ● Laborategian zer segurtasun-arau dauden

badaki eta bete egiten ditu, eta erabilitako tresnak eta materialak zaindu egiten ditu.

5. Ideia zientifikoak aurrerapen teknologikoekin eta beste arlo batzuekin lotzea, eta bizi-kalitatearen hobekuntza dakartela ohartzea.

● Zientziak zenbait testuinguru pertsonaletan eta sozialetan (medikuntzan, norberaren osasunean eta ingurumenean, besteak beste) egindako ekarpenak kritikoki aztertzen ditu.

● Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal dela.

6. Materiak hainbat agregazio-egoeratan dituen propietateak deskribatzea, eta interpretatzea, eredu zinetiko-molekularra oinarri hartuta, eta deskribapen makroskopikoa eta eredu bidezko interpretazioa bereiziz.

● Gasen propietateak azaltzen ditu, bai eta gas baten presioaren kontzeptua ere.

● Eredu zinetiko-molekularra eta gasen legeak erabiliz, hipotesiak egiten ditu eta problemak azaltzen ditu.

● Eredu zinetiko-molekularra eta gasen legeak erabiliz gas baten presioa, bolumena eta tenperatura lotzen duten grafikoak, datu-taulak eta esperimentuak interpretatzen ditu.

● Gas baten egoeran eragiten duten aldagaien arteko erlazioak ezartzen ditu, laborategiko esperimentuak, ordenagailu bidezko simulazioak, grafikoak, datu-taulak eta abar erabiliz.

● Eguneroko bizitzan gasek duten portaera azaltzen du, gasen legeekin eta eredu zinetiko-molekularrarekin lotuz.

7. Arrazoiak emanez, azaltzea naturako substantziak askotarikoak direla baina denak elementu gutxi batzuez osatuta daudela, hipotesi atomiko-molekularra eta lehenengo eredu atomikoak oinarri hartuta, eta substantzia batzuek bizirako duten garrantzia balioestea.

● Substantzia puruen propietate bereizgarrietan oinarritutako

esperimentuak diseinatzen eta egiten ditu, eta material bat nahaste bat, substantzia bakun bat edo substantzia konposatu bat den adierazten du (destilazioa, elektrolisia...).

● Eredu atomiko-molekularrean oinarrituta, bereizi egiten ditu substantzia bakunak, substantzia konposatuak eta nahasteak.

● Eguneroko bizitzako ohiko disoluzioetan (itsasoko ura, iturriko ura, serum fisiologikoa...) solutua eta disolbatzailea bereizten ditu.

● Nahasteen osaerarekin lotutako ariketak eta problemak ebazten ditu, disoluzioen azterketan, bereziki.

● Eskema eta marrazki sinpleen bidez adierazten du materiak maila mikroskopikoan duen aniztasuna.

● Lehen eredu atomikoak bereizten ditu, eta adierazten du zergatik ezarri ziren eta nola bilakatu ziren.

● Elementu kimikoaren kontzeptua erabiltzen du, eta bizitzarako oinarrizko elementu kimikoak eta haien ugaritasuna azaltzen ditu.

8. Atomo-egitura deskribatzea, Rutherforden planeta-eredua baliatuta.

● Atomoa adierazten du, zenbaki atomikoa eta masa-atomikoa erabiliz, planeta-eredua baliatuta.

● Oinarrizko partikula azpiatomikoen ezaugarriak bereizten ditu eta atomoan non dauden adierazten du.

● notazioa zenbaki atomikoarekin lotzen du, eta masa-zenbakia adierazten du, partikula azpiatomiko mota bakoitzaren kopurua zehaztuz. X A Z

● Ereduak materiaren egitura ulertzeko beharrezkoak direla ulertzen du.

● Isotopo bat zer den adierazten du, eta isotopo erradioaktiboen aplikazioa, sortutako hondakinek dakarten arazoa eta haiek kudeatzeko konponbideak aztertzen ditu.

● Eredu atomiko-molekularrean oinarrituta, bereizi egiten ditu substantzia bakunak, substantzia konposatuak eta nahasteak

9. Elementu kimiko garrantzitsuenek taula periodikoan zer kokapen duten jakitea, eta kokapen hori elementu bakoitzaren propietateekin eta beste elementu batzuekin elkarketak eratzeko joerarekin lotzea.

● Gaur egun elementuak taula periodikoan taldetan eta periodotan horrela zergatik antolatuta dauden arrazoitzen du.

● Taula periodikoan metalen, ez-metalen eta gas nobleen kokapena adierazten du.

● Zenbait elementu kimikoren propietateak agerian jartzen dituen laborategiko esperimentuak diseinatu eta egiten ditu, eta elementu horiek taula periodikoan duten kokapenarekin lotzen ditu.

● Badaki atomoek biltzeko joera dutela, eta beste propietate batzuk dituzten substantzia batzuk sortzen direla atomoak bilduta.

● Badaki zer atomo eta molekulaz osatuta dauden egunerokotasunean erabiltzen diren substantziak, eta substantzia bakunak edo konposatuak diren adierazten du.

● Interes bereziko elementu edo konposatu baten propietateei eta erabilerei buruzko informazioa bilatzen du, txosten batean jasotzen du eta aurkeztu egiten du.

● Konposatu kimiko bitarrak izendatu eta formulatzen ditu, IUPACen arauei jarraituz

10. Erreakzio kimikoak deskribatzea, substantzia batzuk beste substantzia mota batzuk bihurtzeko aldaketa makroskopikoak diren aldetik; ekuazio kimikoen bidez adieraztea; arrazoiak emanez, teoria atomiko-molekularra oinarri hartuta azaltzea; substantzia berriak lortzeko aukera aintzat hartzea; eta ingurumena babesteko beharraz jabetzea.

● Maila mikroskopikoan deskribatzen du zer prozesuren bidez eraldatzen diren erreaktiboak beste produktu batzuetan, atomoen berrantolaketaren ondorioz.

● Erreakzio kimiko errazetako erreaktiboak eta produktuak identifikatzen ditu, eta erreakzio horiek eskematikoki adierazi eta interpretatu egiten ditu.

● Lavoisierren masaren kontserbazioaren legea ondorioztatzen du, laborategiko esperimentu errazen eta ordenagailu bidezko simulazioen bidez.

● Aztertutako erreakzio kimikoetan, Lavoisierren legearekin lotutako ariketak eta problemak ebazten ditu.

● Laborategian egindako erreakzioei dagozkien ekuazio kimikoak idatzi eta doitzen ditu.

● Laborategiko esperimentu errazen bidez, erreakzioen kontzentrazioak eta tenperaturak erreakzio kimikoen

abiaduran nola eragiten duen egiaztatzen du.

● Badaki zein garrantzitsuak diren erreakzio kimikoak, bizi-kalitatearen hobekuntzan.

● Zenbait substantziaren (karbono dioxidoa, sufre oxidoak, nitrogeno oxidoak eta CFCak) eta prozesu kimikoren ingurumen-inpaktua deskribatzen du, eta neurriak proposatzen ditu, banakakoak zein taldekoa, haien eraginak arintzeko.

11. Eguneroko bizitzan behagarriak diren higidurekin lotutako problema-egoerak ebaztea, haiek adierazteko magnitudeak, unitateak eta funtzio matematikoak erabiliz.

● Higidura deskribatzeko erabiltzen diren magnitudeak eta haien unitate bereizgarriak zein diren adierazten du.

● Magnitude bat eskalarra edo bektoriala den bereizten du eta magnitude bektorialaren ezaugarriak deskribatzen ditu.

● Higidura motak bereizten eta deskribatzen ditu.

● Zenbait higidura motatan, ibilbidea eta posizio-bektoreak, desplazamendua eta abiadura adierazten ditu grafikoki, erreferentzia-sistema bat erabiliz.

● Batez besteko abiadura eta aldiuneko abiadura bereizten ditu.

● Higidura azeleratuetan, azelerazioa zer den azaltzen du.

● Tauletan eta grafikoetan, higidurak deskribatzen dituzten funtzio matematikoak adierazten eta interpretatzen ditu.

● Badaki zein garrantzitsua den zinematika, zientzia modernoaren sorreran lagundu baitzuen.

EDUKIEN SEKUENTZIA [denbora-tarteka, unitate didaktikoak, proiektuka, ikaskuntza-nukleoka edo beste moduren batera antolatuta…].

SECUENCIACIÓN DE CONTENIDOS [organización en períodos, unidades didácticas, proyectos, núcleos de aprendizaje…].

33 h 1. Ebaluazioa 36 h 2. Ebaluazioa 36 h 3. Ebaluazioa

● Fisika eta Kimika. Neurketa. Magnitudeak eta unitateak. S.I. Neurtzeko tresnak: kalibrea.

● Kimika. Materia. Egoera fisikoak eta ezaugarrriak. Egoera aldaketak. Grafikoak. TCM. Gasen legeak.. Grafikoak.

● Materiaren egitura (I). Sistema homogeneoak eta heterogeneoak. Nahasteak eta disoluzioak. Kontzentrazioak . Osagaiak banatzeko teknikak..

● Materiaren egitura (II). Atomoa. Rutherford-ren teoria. Z eta A. Isotopo eta ioiak.

● Formulazioa: konposatu bitarrak eta hidroxidoak.

● Fisika: erreferentzi sistemak eta higidura. MRU: ekuazioak eta grafikoak. Azelerazioa.

● Indar bektorialak. Indarren batuketa grafikoa. Newton-en 1 eta 2. legeak. Hooke-ren legea.

● Indarrak naturan.

1. MULTZOA: Eduki komunak

A. Arlo eta ikasgai guztietan komunak diren oinarrizko zehar-konpetentziekin lotutako edukiak. Eduki multzo honetako prozesu eta jarreren xede dira:

● Informazioa identifikatzea, lortzea, gordetzea eta berreskuratzea. ● Informazio-iturrien eta informazioaren beraren egokitasuna ebaluatzea. ● Informazioa ulertu (alderatu, sailkatu, sekuentziatu, aztertu eta laburtu), buruz ikasi eta

adieraztea (deskribatu, definitu, laburtu, azaldu...). ● Informazioa balioetsi eta adieraztea (argudiatu, justifikatu...). ● Ideiak sortu, aukeratu eta adieraztea. ● Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzea, eta haien bideragarritasuna aztertzea. ● Planifikatutakoa gauzatzea, eta beharrezkoa izanez gero, egokitzea. ● Plangintzaren eta egindako lanen ebaluazioa egitea eta hobekuntza-proposamenak lantzea. ● Lortutako emaitza jakinaraztea. ● Harremanak eta komunikazioa lantzea (enpatia eta asertibitatea). ● Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea. ● Giza eskubideak eta gizarteko konbentzioak errespetatzea. ● Gatazkak kudeatzea. ● Norberaren gorputza erregulatzea. ● Norberaren emozioak erregulatzea. ● Norberaren alderdi kognitiboa erregulatzea. ● Norberaren komunikazioa erregulatzea (hitzezkoa, hitzik gabekoa eta digitala). ● Norberaren jokabide morala erregulatzea. ● Norberaren motibazioa eta gogo-indarra erregulatzea.

B. Ikasgai honetako multzo guztien eduki komunak

● Metodologia zientifikoa eta haren oinarrizko ezaugarriak fenomeno naturalak eta benetako egoerak aztertzeko, identifikatzeko eta ebazteko aplikatzeko irizpideak eta jarraibideak: behaketa, eztabaida, hipotesiak egitea, egiaztatzea, esperimentazioa, ondorioak ateratzea eta emaitzak jakinaraztea.

● Lan zientifikoaren berezko estrategiak, lagungarriak direnak alderdi hauekin lotutako jarrerak garatzeko: jakin-mina, interesa, zehaztasuna eta zorroztasuna, sormena , pentsamendu kritikoa, ahalegina eta autonomia norberaren lanean, eta jarrera aktiboa eta arduratsua lanean.

● Eguneroko bizitzan baliabideekiko jarrera arduratsua izateko eta ingurumena hobetzeko jarduerak garatzeko estrategiak.

● Gizakiak, bizi ahal izateko, naturarekiko duen mendekotasuna aintzat hartzeko baliabideak. ● Zientzian jarduten duten pertsonen ikuspegi estereotipatua gainditzeko estrategiak, eta ezagutza

zientifikoak testuinguru sozialetik eta historikotik ateratzekoa gainditzekoak.

● Fisikako eta kimikako laborategian erabiliko den oinarrizko materiala erabiltzeko prozedura. ● Portaera-, lan-, eta segurtasun-arauak laborategian eta talde-lanetan

2. MULTZOA: Materiaren egitura-unitatea

Materiaren gorputz-izaera

● Gasen azterketa: materialaren egituraren ezagutzan egiten duen ekarpena. Gasen legea. ● Eredu zinetiko-molekularra: gasen propietateak interpretatzeko eta azaltzeko egiten duen

ekarpena. ● Gasen legeei buruzko diseinu esperimental txikiak egiteko arauak. ● Gasen eredu zinetiko-molekularra materiaren beste egoera batzuetara estrapolatzea. ● Materiaren teoria atomiko-molekularra alkimiatik kimikara: Dalton. Hipotesi atomiko-

molekularra: nola erabiltzen den substantzien aniztasuna azaltzeko. ● Nahastea eta substantzia purua: kontzeptu horiek berrikustea, hipotesi atomiko-molekularra

ikusita. Eguneroko bizitzan duen garrantzia. ● Material bat substantzia purua den edo nahaste bat den jakiteko diseinu esperimental txikiak

egiteko arauak, eta nahaste batean substantzia puruak banatzekoak egitekoak. ● Substantzia puruak: sinpleak eta konposatuak. Nahastea eta substantzia konposatua bereiztea. ● Nahaste homogeneoen konposizioa neurtzeko kontzeptuak (g/L, masaren % eta bolumenaren %).

Materiaren egitura

● Elektrizitatearen azterketak materiaren egituraren ezagutzan egiten duen ekarpenaren garrantzia. Thomsonen eta Rutherforden eredu atomikoak.

● Elementu kimikoa: sarrera. Elementu berekin osatutako unibertsoa. Zenbaki atomikoa eta masa-zenbakia. Elementu kimikoen sistema periodikoa: sarrera.

● Isotopoak: karakterizazioa. Masa atomiko erlatiboa. Substantzia erradioaktiboen aplikazioen garrantzia eta haien erabilerak izaki bizidunengan eta ingurumenean dituen ondorioak balioestea.

● Lotura kimikoa: sarrera. Atomoen arteko loturak: molekulak eta kristalak. ● Substantzia ohikoenen formulazioa eta nomenklatura, IUPACen arauei jarraituz. ● Elementu eta konposatu bereziki interesgarriak, industrian, teknologian eta biomedikuntzan

erabiltzen direnak.

3. MULTZOA. Aldaketa kimikoak

● Erreakzio kimikoaren interpretazio makroskopikoa, substantzia bat beste bat bihurtzeko prozesu moduan. Zenbait aldaketa kimikori buruzko diseinu esperimental txikiak egiteko arauak.

● Daltonen teoria atomiko-molekularra, erreakzio kimikoen azalpenean. Masaren kontserbazioa: Lavoisierren legea. Erreakzio kimiko bat sinbolo bidez adieraztea. Masa atomikoa eta masa molekularra. Kalkulu estekiometriko errazak.

● Substantzia bereziki interesgarriak, industrian, teknologian eta biomedikuntzan erabiltzen direnak.

● Prozesu kimiko garrantzitsu-garrantzitsuak. Errekuntza-erreakzioa. Uraren elektrolisia: H2-a energia-etorkizunerako.

● Prozesu kimikoekin lotutako giza jardueren ingurumen-inpaktuak. ● Ingurumena zaintzeko beharraz jabetzea eta hura errespetatzeko elkartasuneko jarrerak.

4. MULTZOA: HIGIDURA ETA INDARRAK

● Higidura eta haren ezaugarriak ● Abiadura.Higidura zuzen uniformea. ● HZU. Grafikoak egin eta bereiztu. ● Abiadura aldaketak. Azelerazioa. ● HZUA. Grafikoak egin eta bereiztu ● Higidura bertikala ● Indar-bektorea. Ezaugarriak ● Indarren konposizioa eta oreka ● Indarren efektuak: deformazioa, higidura egoeren aldaken ● Indarrak naturan: Indar grabitatorioa, Indar elektrikoa

5. MULTZOA. Ikerketa-proiektua

● Aurreko eduki multzo bati buruzko ikerketa-proiektua, metodologia zientifikoari buruz ikasitakoa praktikan jartzeko.

METODOLOGIA [edukien antolaketa, jarduera motak, baliabide didaktikoak, ikasleen taldekatzeak, espazioen eta denboren antolaketa, irakasleen eta ikasleen eginkizuna… ikuspegi inklusibo batetik].

METODOLOGÍA [organización de contenidos, tipo de actividades, recursos didácticos, agrupamiento del alumnado, organización de espacios y tiempos, papel del profesorado y el alumnado… desde una perspectiva inclusiva].

1. Sarrera eta motibazio ekintzak. Ikaslearen interesa pizteko. 2. Aurretik dituzten kontzeptuak birpasatu eta ikusi ikaslearen aurre ideiak. 3. Irakaslearen gai bakoitzaren aurkezpen eta azalpenak. 4. Banaka eta taldeko lanak. 5. Aurreko lanen azalpena eta zuzenketa. 6. Finkatzeko ekintzak, ikasleen ideia berriak eta zaharrak konparatuz. Hauen artean kontrol

azterketa egongo da 7. Laborategiko praktikak 8. Atal bakoitzean agertzen diren hasierako eta prozedurako ebaluaketa 9. Errekuperazio ariketak Helburuak lortu ez dituzten ikaslentzak

IKT Baliabideak 1. Chromebookak eta Arbela digitala. 2. Bideoak: Naukas

3. Baliabide informatikoak. Kahoot, youtube, Drive, Hi Score Science, Phet colorado applet 4. Liburu-digitala: Fisika eta kimika 3.DBH. SANTILLANA-ZUBIA. Unitate didaktikoak lantzeko eta irakurketak aukeratzeko erabiltzen da.

EBALUAZIO-TRESNAK [ahozko eta idatzizko probak, galdetegiak, banakako eta taldeko lanak, behaketa-eskalak, kontrol-zerrendak, ikasgelako koadernoa, portfolioa, kontratu didaktikoa…]

INSTRUMENTOS DE EVALUACIÓN [pruebas orales y escritas, cuestionarios, trabajos individuales y en grupo, escalas de observación, listas de control, cuaderno de aula, portafolio, contrato didáctico…].

KALIFIKAZIO-IRIZPIDEAK [ebaluazio-tresna bakoitzaren pisua eta balioa]

CRITERIOS DE CALIFICACIÓN [peso y valor de cada instrumento de evaluación].

TRESNAK:

1. Ikasleen jarrera klasean jarraituz. Klaseko lanen behaketa eta zuzenketa.

2. Laborategiko txostenaren zuzenketa. 3. Autoebaluazio ariketak. 4. Klaseko kontrolak non lorpen adierazleak

kontuan hartuko diren . Errekuperazio ariketak helburuak lortu ez dituzten ikasleentzat.

5. Ordenagailuak 6. Liburua. 3.DBH Fisika eta Kimika. EDEBE-

GILTZA eta Physics and chemistry. Anaya.

KALIFIKAZIO IRIZPIDEAK:

● Gutxienez bi azterketa ebaluazio bakoitzeko, kontrol bat edo gehiago eta ebaluzio azterketa bat. Ebaluazio azterketak kontrolen bikoitza balioko du. Ebaluazioko azterketan ebaluaketako eduki guztiak sartuko dira. Lehenengo eta bigarren ebaluaketetan errekuperazio azterketa ere egingo da. Hirugarren ebaluaketaren errekuperazioa ohiko azterketan egingo da.

● Ebaluaketa gainditzeko laborategiko txostenak, eduki minimoak eta epearen barne, entregatu behar dira.

● %50 formula gainditu behar dira gutxienez formulazioan.

KALIFIKAZIOA:

● Jarrera: % 20 ● Laborategiko koadernoa edo proiektuak: % 20 ● Azterketak: % 60

EBALUAZIOAREN ONDORIOAK [indartzeko eta zabaltzeko neurriak, antolamendu-egokitzapenak eta egokitzapen metodologikoak, emaitzen analisia, plangintza didaktikoaren berrikuspena, errekuperazio-sistema...].

CONSECUENCIAS DE LA EVALUACIÓN [medidas de refuerzo y ampliación, adaptaciones organizativas y metodológicas, análisis de resultados, revisión de la planificación didáctica, sistema de recuperación…].

EBALUAKETA BATEN ERREKUPERAZIOA:

● Errekuperazioa azterketa baten bidez egingo da. ● Laborategiko txostena errekuperatzeko ikasleak, irakaslearen agindutako hutsuneak eta

zuzenketak bete behar ditu. ● Errekuperazio nota hau eta ebaluazioaren nota kontuan hartuko dira bukaerako nota ipintzeko

ARLO ERREKUPERAZIOA:

● Ebaluazio bat edo bat baino gehiago gainditu ez duten ikasleek, errekuperazioa egin beharko dute. Gainditu ez duten ebaluazio-zatiaren azterketa egin beharko dute.

● Azterketaren balorazio maximoa 6 izango da.

EZOHIZKO ERREKUPERAKETA:

● Ikasgaia gainditu ez duten ikasleek, ikasturte osoko azterketa globala (gutxieneko edukiekin) egin beharko dute. Ez dira gordeko gainditutako ebaluaketa solteen notak.

● Azterketaren balorazio maximoa 6 izango da.

3. KURTSO-ko DBH-ko ERREKUPERAKETA 4. DBH-n dauden eta ikasgai hau suspendituta duten ikasleentzat:

● %70 froga idatziak: o Bi froga idatzi egin beharko dituzte. Bata kimikari dagokiona eta bestea Fisikari

dagokiona. Datak hauek izanik: urtarrilak 16 ● %20 laneko karpeta

o Kimika eta fisika atalari dagokion lantxoa egin beharko dute aurreko ikasturtekoa errepasatzeko. Lan hauek zehaztasunez eta zorroztasunez eginda egon behar dira. Lanak entregatzeko datak: Azaroak 28 eta maiatzak 14

● % 10 behaketa o Azterketa eta lanak entregatzeko momentu arte ikasleak izan duen jarrera (

adierazitako jakin-mina eta interesa, banakako lanaren ardura, taldeko lanaren ardura eta parte-hartze aktiboa besteak bbeste) eta prozedurei( hipotesiak egitrea, azalpen arrazoituak, ahozkotasunaren erabilera anitza, sormena, informazioaren kudeaketa, argudioen eraketa eta laborategiko lana besteak beste) dagokien lorpen adierazleen jarraipena eginez ebaluatuko da.

Horrela gainditzen ez duten ikasleek beste azterketa bat egin ahal izango dute kurtsoaren amaieran, zuzendaritzak jarriko duen datan. 4. kurtsoko fisika eta kimika egitekotan, irakasgai honen ebaluaketaren bat gainditzen badute, gaindituta izango dute 3. Mailakoa.

OHARRAK / OBSERVACIONES

ANEXO II

PLANTILLA PARA LA PROGRAMACIÓN DE UNA UNIDAD DIDÁCTICA A PARTIR DE UNA SITUACIÓN PROBLEMA

Materia: FISIKA ETA KIMIKA

Tema: Materiaren egitura-unitatea. Nahasketa homogeneoen konposaketa.

Nivel: 3. DBH

Sesiones: 6

Justificación de la propuesta:

Edaten dugun uraren ezaugarriak eta konposaketa ezagutzea (txorroteko ura eta botileko ura). Balioa eman egiten dugun aukera dakartzan arazo sozial eta ingurumenarekiko arazoei.

Situación problema:

A. Contexto:

Kontsumitzen den botiletako ur kantitatea igotzen joan da azken urteetan. Berez, elikagaien eta edarien sektoreko aktibitaterik dinamikoena suposatzen duelarik: munduan kontsumitzen den kantitatea urtero %12-a igotzen da, nahiz eta bere prezioa txorroteko urarekin konparatuta askoz ere altuagoa den. Munduan kontsumitzen den botiletako uraren hiru laurdenak, hamar bat estatutan gertatzen da, estatu hauetan ez dagoelarik edateko uraren kalitatezko hornikuntzarekin arazorik. Kontsumitzaileen artean Italia lehenengo postua daukana eta Espaina bostgarren postua dauka. Txorroteko uraren ordez botiletako ura aukeratzeko hainbat arrazoi egon daitezke. Izan ere kontsumitzen diren maila altuak azaltzen dute estatu aberatsetan prezioa ez duela garrantzi haundirik. Izan ere, botiletako uraren prezioa, txorroteko urarekin (osasun garantia guztiekin kontatzen duen txorroteko urarekin) konparatuta 250 aldiz garestiagoa da. Ingurumena nabaritzen du botiletako uraren gehiegikeria honek.

B. Problema:

munduan kontsumitzen den kantitatea urtero %12-a igotzen da, nahiz eta bere prezioa txorroteko urarekin konparatuta askoz ere altuagoa den. Galdetzen diogu gure buruari: Zergatik edaten dugu botiletako ura? Beharrezkoa al da botiletako ura edatea? Hobeagoa al da txorroteko ura? Ekologiaren aldetik zer dakar botiletako ur kontsumo honen igotzeak? Jasangarria al da?

Zuk aukeratzen duzu: txorrotetik edo botiletik? Zein ur edango duzu?

C. Finalidad:

Egunero gure inguruko disoluzioen garrantzia, eta hauek ikertzearen inportantzia ikustea eta erabiltzen

jakitea.

Tarea:

Ikerketa bat egitea txorroteko uraren konposaketari buruz eta botiletako urarena ere bai. Informazio guzti honekin poster edota powerpoint bat prestatuko da arrazoituz zergaitik aukeratu beharko genuke bat ala bestea.

Competencias básicas:

A. Transversales:Hitzez eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia, ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia, elkarbizitzarako konpetentzia

B. Disciplinares: konpetentzia zientifikoa, konpetentzia matematikoa, Gizarterako eta

herritartasunerako konpetentzia.

Objetivos didácticos:

● Edaten den urarekiko zientzia bidez ikertu daitezkeen gaiak ikusi eta desberdindu. ● Edaten den urarekin eta disoluzioekin erlazionatuta dagoen terminologia era zehatz eta

aproposean erabiltzea ● Kimikarekin erlazionatuta dauden jakintzak eraiki eta aplikatu(nahasketa homogeneoa,

disoluzioak, banaketa teknikak, konposizio kimikoa, kontzentrazioa-g/l) eguneroko sustantzia bat ikertuz.

● Idatzitako testu, botileko uraren etiketa, bideo edo publizitatetik hartutako informazio adierazgarria aukeratu eta bilatu.

● Egunero gure inguruko disoluzioen garrantzia, eta hauek ikertzearen inportantzia ● Kimikaren garantizaz jabetzea eguneroko bizitzan. ● Komunikatzeko trebezia garatzea, eta besteen azalpenak ulertzeko trebezia ere garatzea. ● Espiritu kritikoa zuztatzea. ● Erabakiak hartzerakoan nonbait oinarrituta daudela konturatzea.

Contenidos:

● Nahastea eta substantzia purua: kontzeptu horiek berrikustea, hipotesi atomiko-molekularra ikusita. Eguneroko bizitzan duen garrantzia.

● Material bat substantzia purua den edo nahaste bat den jakiteko diseinu esperimental txikiak egiteko arauak, eta nahaste batean substantzia puruak banatzekoak egitekoak.

● Substantzia puruak: sinpleak eta konposatuak. Nahastea eta substantzia konposatua bereiztea.

● Nahaste homogeneoen konposizioa neurtzeko kontzeptuak (g/L, masaren % eta bolumenaren %).

Secuencia de actividades:

A. Fase inicial: Informazioa aurkitu

B. Fase de desarrollo: inkesta bat egin, ingurukoek zer egiten duten ikertzeko.

C. Fase de aplicación y comunicación: datuak aztertu eta posterra edo powerpoint

bat egin

D. Generalización y transferencia: besteekin partekatzeko lortutako informazioa edota

ondorioak.

ANEXO II

PLANTILLA PARA LA PROGRAMACIÓN DE UNA UNIDAD DIDÁCTICA A PARTIR DE UNA SITUACIÓN PROBLEMA

Arloa: Fisika eta Kimika

Gaia: Materiaren izaera

Maila: DBH 3

Saioak: 9

Proposamenaren justifikazioa: 3. mailako ikasleek aurreko mailan materiaren izaera maila mikroskopikoan eta egoera fisikoen aldaketak ikasi zituzten. Maila honetan gai hauetan sakontze prozesua jarraituko dute. Teoria zinetiko molekularrak gasen legeak eta egoera fisikoen aldaketak azaltzen dituela ikasiko dituzte. Horrela materiaren izaeraren ezagutzak ikasten jarraituko dute atomoaren egitura ezagutu arte.

Arazo-egoera:

A. Testuingurua: Gasteizko klima.

B. Arazoa: Gasteizen 2009ko uztailaren 1ean kazkabar itzela bota zuen. Klima aldaketaren seinalea edo egoera berezia besterik gabe?

C. Helburua: Materiaren egoera fisikoen aldaketei azalpena ematea teoria zinetiko

molekularraren bidez.

Eginkizuna: Bideo bat grabatu behar dute ikasleek kazkabarra nola sortzen den azalpena emateko

Oinarrizko konpetentziak:

A. Zeharkakoak: Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako eta komunikazio digitalerako konpetentzia. Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia.

B. Diziplina-konpetentziak: Matematikarako konpetentzia, zientziarako konpetentzia,

konpetentzia sozial eta zibikoa.

Helburu didaktikoak: Klima aldaketari buruzko informazioa bilatzea eta kritikoki aztertzea. Europako klima aldaketari buruzko datuak bilatzea eta aztertzea. Euskadin azken urteotan izandako klima aldaketaren datuak bilatzea eta aztertzea. Klima aldaketaren seinaleak identifikatzea (batez besteko tenperaturaren igoera, euriteak, uholdeak, lehorteak, kazkabarrak …) Gasteizen gertatu zen kazkabarren erregistroa bilatzea 2009ko uztailaren 1ean Gasteizen bota zuen kazkabarrari buruzko informazioa bilatzea Kazkabarraren sorreraren faseak ezagutzea. Fenomeno atmosferiko horren sorrera teoria zinetiko molekularraren bidez azaltzea. Classroom eta Googleren baliabideak erabiltzea

Edukiak: Materiaren hiru egoera fisikoak eta beren propietateak. Gasak definitzen dituzten magnitudeak: presioa, bolumena eta tenperatura.

Presio atmosferikoa. Gasen legeak. Teoria zinetiko molekularra. Substantziaren berotze grafikoa.

Jardueren sekuentzia: A. Hasierako fasea:

1) Gaia aurkeztea Klima aldaketak ekar ditzakeen ondorioek gure eguneroko bizitzan eraginik edukiko dute?

2) Unitate didaktikoa aurkeztea Klima aldaketari buruzko informazioa bilatu eta jasoko dute. Atmosferako fenomenoak ezagutuko dituzte. Gure bizitzan bizi ditugun atmosferako fenomenoak identifikatuko dituzte. Laborategian saiakuntza xumeak egingo dituzte Gasen legeak ikasiko dituzte Atmosferako gasen portaera ezagutuko dute. Gasteizen gertatutako kazkabarra aztertuko dute.

B. Garapenaren fasea: 1) Ezagutza berriak:

Gasen portaera eta gasen legeak Materiaren izaera maila mikroskopikoa, teoria zinetiko-molekularra Egoera fisikoak eta egoeren aldaketak. Teoria zinetiko molekularraren postulatuak.

2) Aplikatzea eta finkatzea: Teoria zinetiko-molekularrak gasen portaera eta egoera fisikoen aldaketak azaltzen ditu. Atmosferako fenomeno batzuei azalpena ematea

3) Ikaskuntzen egitura: Saiakuntza xumeak laborategian egingo dituzte Datu taula jasoz Boyle-Mariotte, Gay-Lussac eta Charles zientzialariek egindako saiakuntzen emaitzak grafikoetan irudikatuko dituzte. Gasen legeei lotutako ariketak ebatziko dituzte Materiaren izaera maila mikroskopikoa ikusiko dute bideoetan Ur-berote grafikoa egingo dute saiakuntza birtualaren bidez

C. Aplikazio eta komunikazioaren fasea:

Ebaluazioa: HASIERAKO EBALUAZIOA A. Adierazleak: Gaiarekiko interesa adierazten duen eta gaia kezkagarria dela ohartzen de B. Tresnak: Gelako behaketa: lana aurrera ematen duen, galderak egiten dituen, parte hartzen duen EBALUAZIO HEZIGARRIA ETA PROZESUALA A. Adierazleak: Gasen legeei lotutako ariketak ebazten dituen Materiaren izaera maila mikroskopikoan azaltzen du hiru egoera fisikoetan eta eskemen bidez irudikatzen duen. Egoera fisikoen ezaugarriak ezagutzen dituen eta egoera fisikoen prozesuak identifikatzen dituen Laborategiko saiakuntzak modu egokian egiten dituen B. Tresnak: Laborategiko txostenak Etxerako lanen jarraipena Idatzitako azterketak AMAIERAKO EBALUAZIOA A. Adierazleak:

Bideoa grabatzea, bideoan kazkabarra nola sortzen den azalduko dute eta youtuben eskegiko dute

Bere burua aurkezten duen Bideoaren edukia aurkezten duen Kazkabarraren sorrera azaltzen duen hiztegi zientifikoa erabiliz Sekuentzia logikoa jarraitzen duen kontzeptuak azaltzean Zientzialarien izenak eta gasen legeak aipatzen dituen Bideoa editatzen dakien Bideoa youtubera igotzen dakien B. Tresnak: Errubrikak

D. Orokortzea eta transferentzia: Ikasleek irakaskuntza prozesua eta lortutako ezagutzak ebaluatuko dituzte (koebaluazioa eta autoebaluazioa)