11

Typy produkcji w procesach dyskretnych

Duża

SKALA

PRODUKCJI

Mała

ZRÓŻNICOWANIE ASORTYMENTOWE PRODUKCJI

DużeMałe

JEDNOSTKOWE KOSZTY PRODUKCJI

WysokieNiskie

PRODUKCJA

POWTARZALNA

Produkcja

masowa PRODUKCJA

NIEPOWTARZALNA

Produkcja

seryjna

Produkcja

jednostkowa

2

Cele i strategie

zarządzania produkcją

Jak pogodzić cele klienta z celami producenta?

33

Ewolucja orientacji gospodarczych (1)

Nasycenie rynku

ERA

POSTINDUSTRIALNA

ERA MASOWEJ

PRODUKCJI

ERA

PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ERA MASOWEGO

MARKETINGU

Dawniej Jutro Dzisiaj Wczoraj

Rewolucja przemysłowa

Globalizacja i indywidualizacja rynku

Orientacja efektywnościowa

RYNEK PRODUCENTA

Orientacja rynkowa

RYNEK KONSUMENTA

„Wczoraj”

Rynek producenta (era masowej produkcji)

produkcyjna koncepcja zarządzania

zasada

„wytwórz produkt i poszukaj nabywcę”

IM WIĘCEJ, TYM LEPIEJ

„Dzisiaj”

Rynek konsumenta (era masowego marketingu)

marketingowa koncepcja zarządzania

zasada

„znajdź nabywcę i wytwarzaj według jego życzeń”

IM MNIEJ, TYM LEPIEJ

4

Czas Jankesów – „Fordyzm”

Henry Ford (1863-1947)Frederick Taylor (1856-1915)

Naukowa organizacja

pracy (1911)Pierwsza taśma

produkcyjna (1913)

Ford model T (1908-1927)

15 007 033

sprzedanych egzemplarzy

5

Rewolucja przemysłowa #

Ford Model T na taśmie produkcyjnej

6

Czas Jankesów – „Fordyzm”

Czas montażu 12 godzin 20 minut (1908) 1 godzina 20 minut (1918)

Tempo produkcji co 30 sekund 1 samochód

Rynek samochodów

USA

1903 rok

2700 fabryk samochodów

FMC koniec 1913 roku

1/2 produkowanych samochodów

Henry Ford (1863-1947)Frederick Taylor (1856-1915)

Naukowa organizacja

pracy (1911)Pierwsza taśma

produkcyjna (1913)

Ford model T (1908-1927)

15 007 033

sprzedanych egzemplarzy

Cena samochodu 20.000 $ (1903) 300 $ (lata ’20 XX)

77

Henry Ford – humanizacja pracy #

Henry Ford na własną rękę prowadził wiele badań

mających na celu usprawnienie organizacji pracy

Wiele operacji mogli wykonywać niepełnosprawni

2637 – inwalidzi o jednej nodze,

670 – kalecy bez obu nóg,

715 – inwalidzi o jednej ręce,

2 – kalecy bez obu rąk,

207 – ślepi na jedno oko,

10 – niewidomi,

37 – głuchoniemi,

60 – epileptycy.

947 – wymagało zaangażowania silnych pracowników,

3338 – przeciętnie sprawnych mężczyzn,

pozostałe mogły wykonywać kobiety i starsze dzieci.

W 1914 roku wprowadził:

ośmiogodzinny dzień pracy,

wysokie płace = 5 $ dziennie

(150% płacy rynkowej),

udział pracowników w zyskach

przedsiębiorstwa.

Obliczył, że montaż Forda T wymaga wykonania

7883 czynności

88

Ewolucja orientacji gospodarczych (2)

Lata ‘60 XX wieku

ERA

POSTINDUSTRIALNA

ERA MASOWEJ

PRODUKCJI

ERA

PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ERA MASOWEGO

MARKETINGU

Dawniej Jutro Dzisiaj Wczoraj

Rewolucja przemysłowa

Globalizacja i indywidualizacja rynku

Orientacja efektywnościowa

RYNEK PRODUCENTA

Orientacja rynkowa

RYNEK KONSUMENTA

„Wczoraj”

Rynek producenta (era masowej produkcji)

produkcyjna koncepcja zarządzania

zasada

„wytwórz produkt i poszukaj nabywcę”

IM WIĘCEJ, TYM LEPIEJ

„Dzisiaj”

Rynek konsumenta (era masowego marketingu)

marketingowa koncepcja zarządzania

zasada

„znajdź nabywcę i wytwarzaj według jego życzeń”

IM MNIEJ, TYM LEPIEJ

„Fordyzm”

99

Światła ziemskiej nocy #

Ameryka Północna

5% mieszkańców świata

(3 miejsce)

~ 25% światowej produkcji

gospodarczej

Europa zachodniaJaponia

i jej

otoczenie

Kraje rozwinięte gospodarczo

1010

Ewolucja orientacji gospodarczych (3)

Nasycenie rynku

ERA

POSTINDUSTRIALNA

ERA MASOWEJ

PRODUKCJI

ERA

PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ERA MASOWEGO

MARKETINGU

Dawniej Jutro Dzisiaj Wczoraj

Rewolucja przemysłowa

Globalizacja i indywidualizacja rynku

Orientacja efektywnościowa

RYNEK PRODUCENTA

Orientacja rynkowa

RYNEK KONSUMENTA

„Wczoraj”

Rynek producenta (era masowej produkcji)

produkcyjna koncepcja zarządzania

zasada

„wytwórz produkt i poszukaj nabywcę”

IM WIĘCEJ, TYM LEPIEJ

„Dzisiaj”

Rynek konsumenta (era masowego marketingu)

marketingowa koncepcja zarządzania

zasada

„znajdź nabywcę i wytwarzaj według jego życzeń”

IM MNIEJ, TYM LEPIEJ

„Porteryzm”„Fordyzm”

11

Orientacje zarządzania przedsiębiorstwem

Orientacja

rynkowa

Orientacja

efektywnościowa

Wysoki poziom

obsługi klientów

SKUTECZNOŚĆ

Utrzymanie wysokiej

rentowności

EFEKTYWNOŚĆSPRZECZNOŚĆ

zwiększone koszty redukcja kosztów

Zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem

wymaga pogodzenia sprzecznych orientacji

1212

Cele przedsiębiorstwa

Cele przedsiębiorstwa w wymiarze ekonomicznym i rzeczowym,

są pod wpływem orientacji rynkowej i efektywnościowej

CELE PRZEDSIĘBIORSTWA

WYMIAR EKONOMICZNY

1. Osiągnąć i utrzymać dobrą kondycję

finansową w kategoriach:

• zysk netto (net profit)

• zwrot nakładów (ROI)

• płynność płatnicza (cash flow)

2. Zwiększyć zysk zwiększając sprzedaż

3. Zwiększyć zysk zwiększając

efektywność

WYMIAR RZECZOWYSpójność

1. Zaspokoić potrzeby rynku dostarczając

odbiorcom produkty:

• właściwe (rodzaj, ilość, jakość)

• we właściwym czasie

• po akceptowalnej cenie

2. Zwiększyć udział w rynku

3. Zwiększyć produktywność

(obniżka kosztów)

13

Era konkurencji – „Porteryzm”

CZAS DOS-

TAWY CENA

(KOSZTY)

JAKOŚĆ

ELASTYCZNOŚĆ

dawniej

obecnie

JAKOŚĆ PRODUKTU (wyrobu i usługi) – przewaga w prawidłowości

ELASTYCZNOŚĆ DOSTAW (rodzaj, ilość, termin) – przewaga w zmienności

SZYBKOŚĆ DOSTAW – przewaga w dostępności

CENA (KOSZT) – przewaga efektywności (produktywności)

Dominacje w konkurencji

Lata 70-te

CENA PRODUKTÓW

Lata 80-te

JAKOŚĆ PRODUKTÓW

Lata 90-te

SZYBKOŚĆ DOSTAW

ZMIANA PREFERENCJI RYNKOWYCH

14

Niektóre restauracje McDonald’s oferują lunch w ciągu 90 sekund.

Wizyta lekarska trwa średnio 8 minut.

Bufet „jedz do syta” w Tokio wystawia rachunek na podstawie

tempa konsumpcji: im szybciej jesz, tym mniej płacisz.

Politycy odpowiadają na pytania zazwyczaj w 8 sekund,

bez względu na stopień złożoności zagadnienia.

Kupujemy gotowe potrawy i podgrzewamy je

w mikrofalówce, żeby było szybciej.

Optymalny czas czekania na windę wynosi 15 sekund

– później zaczynamy się niecierpliwić.

Cywilizacja niecierpliwości #

W XXI wieku prędkość stała się Bogiem, a czas szatanem

15

Wygrywa szybszy – usługi #

16

Podstawowe strategie konkurencji

CZAS REALIZACJI

(SZYBKOŚĆ)

CENA

(KOSZTY)

JAKOŚĆ

ELASTYCZNOŚĆ

Strategia

niskich cen

Alternatywa M. Porter’a

obecnie

dawniej

Strategia

różnicowania

17

Cele zarządzania produkcją

Orientacja rynkowa Orientacja efektywnościowa

CELE ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ

Sprzeczność

celówMAKSYMALIZACJA

POZIOMU OBSŁUGI

CELE ZEWNĘTRZNE

• jakość produktu

• elastyczność dostaw

• szybkość dostaw

• cena

Skuteczne zaspokajanie

zróżnicowanych potrzeb klientów

MINIMALIZACJA KOSZTÓW

CELE WEWNĘTRZNE

Maksymalne

wykorzystanie

zdolności

produkcyjnej

Minimalizacja

zapasów

Efektywne gospodarowanie

zasobami produkcyjnymi

18

Przedsiębiorstwo otrzymało dwa zamówienia: 250 sztuk wyrobu na koniec

stycznia i 250 sztuk na koniec lutego. Miesięczne zdolności produkcyjne

wynoszą 500 sztuk. Uruchomienie produkcji na początku miesiąca

kosztuje 400$, a magazynowanie jednej sztuki wyrobu przez miesiąc

kosztuje 3 zł. Który sposób realizacji zamówień wybrać (przy założeniu, że

dostawca surowca daje 10% rabatu przy zamówieniu powyżej 300 t

surowca, że jeden wyrób wymaga 1 t surowca, której cena podstawowa

wynosi 5 zł i że koszty stałe miesięczne wynoszą 4000 (ponosimy je tylko

wtedy, kiedy jest uruchomiona produkcja):

A) uruchamiamy produkcję tylko w styczniu i produkujemy na magazyn:

B) w styczniu i w lutym produkujemy tyle, ile wynosi zamówienie na dany

miesiąc.

Przykład #

Racjonalizacja wykorzystania

zdolności produkcyjnej

1919

Orientacja efektywnościowa – preferencje

Dlaczego zapasy ? - zmiana w strukturze kosztów wytwarzaniaZapasy - jeden z najkosztowniejszych aktywów przedsiębiorstw

„Dostarczać odpowiednie materiały, we właściwej ilości,

o odpowiedniej jakości, we właściwym miejscu i czasie”

KONCEPCJE LOGISTYCZNE

„Dzisiaj”

Rynek klienta

„Wczoraj”

Rynek producenta

- maksymalizacja wykorzystania maszyn

- maksymalizacja wykorzystania pracowników

Racjonalizacja przepływu

materiałów

- minimalizacja zapasów

- minimalizacja czasu realizacji

- terminowość dostaw

Współczesne podejścia w zarządzaniu produkcją

20

Strategie zarządzania produkcją

obecniedawniej

SZYBKOŚĆ

CENA

(KOSZTY)

JAKOŚĆ

ELASTYCZNOŚĆ

Strategia produkcji

efektywnej

Odchudzona produkcja

Lean Production

Strategia produkcji

reaktywnej

Zwinna produkcja

Agile Production

21

1. Wąski asortyment wysoka efektywność, mała elastyczność

standaryzacja produkcji i wyposażenia (wysoka produktywność)

uproszczenie procesów planowania i sterowania produkcją

ekonomia skali produkcji (niskie jednostkowe koszty wytwarzania)

możliwość utraty części klientów na rzecz konkurentów oferujących

inne lub bardziej urozmaicone wyroby

Problem decyzyjny w gospodarce rynkowej

STOPIEŃ ELASTYCZNOŚCI PRODUCJI

(szerokość i zmienność wytwarzanego asortymentu)

2. Szeroki asortyment niska efektywność, duża elastyczność

zaspokajanie zróżnicowanych wymagań klientów

uniwersalność wyposażenia (brak standaryzacji)

złożone procesy planowania i sterowania produkcją

brak korzyści ekonomii skali produkcji (wyższe koszty jednostkowe)

Konieczność szukania kompromisu

22

Środowisko produkcyjne

PRODUKCJA NA MAGAZYN PRODUKCJA NA ZAMÓWIENIE

Produkty standardowe

(standaryzacja)

Brak wpływu klienta

na ostateczną postać produktu

Produkcja powtarzalna

(masowa, wielkoseryjna)

„SPRZEDAWANIE TEGO,

CO SIĘ WYPRODUKOWAŁO”

ŚRODOWISKO PRODUKCYJNE relacja typu „przedsiębiorstwo - klient”

Środowiska klasyczne

FIRMA

dostawca

KLIENT

odbiorca

23

Produkcja na magazyn #

24

Środowisko produkcyjne

PRODUKCJA NA MAGAZYN PRODUKCJA NA ZAMÓWIENIE

Produkty standardowe

(standaryzacja)

Brak wpływu klienta

na ostateczną postać produktu

Produkcja powtarzalna

(masowa, wielkoseryjna)

Produkty zorientowane na klienta

(kastomizacja)

Duży zakres wpływu klienta

na ostateczną postać produktu

Produkcja niepowtarzalna

(jednostkowa, małoseryjna)

„SPRZEDAWANIE TEGO,

CO SIĘ WYPRODUKOWAŁO”

„WYTWARZANIE TEGO,

CO SIĘ FORMALNIE SPRZEDAŁO”

ŚRODOWISKO PRODUKCYJNE relacja typu „przedsiębiorstwo - klient”

Środowiska klasyczne

FIRMA

dostawca

KLIENT

odbiorca

FIRMA

dostawca

KLIENT

odbiorca

25

Produkcja na zamówienie #

Urządzenia przemysłowe Szafy wnękowe Meble ogrodowe

Maszyny i armatura przemysłowa

2626

Odraczanie różnicowania wyrobów

montaż wyrobu

montaż zespołów

produkcja części

surowce

wielkość produkcji i zakupów

zróżnicowanie produkcji (warianty, odmiany)

wykończenie wyrobu

Odraczanie (postponement)

ZASADA każdy wyrób należy różnicować w jak najpóźniejszej fazie

procesu produkcyjnego

Strategia

produkcji

efektywnej

Strategia

produkcji

reaktywnej

Kompromis między orientacją rynkową (elastyczność i szybkość dostaw)

a efektywnościową (niskie koszty)

27

Współczesne środowiska produkcyjne

FAZA PRODUKCJI FAZA DYSTRYBUCJI

PRODUKCJA NA MAGAZYN - PNM

Make to Stock - MTS

MONTAŻ NA ZAMÓWIENIE - MNZ

Assemble to Order - ATO

PRODUKCJA NA ZAMÓWIENIE - PNZ

Make to Order - MTO

KONSTRUKCJA NA ZAMÓWIENIE - KNZ

Engineer to Order - ETO

28

Montaż na zamówienie – zestaw komputerowy #

– oby nie taki !!!

29

Montaż na zamówienie – szwedzki stół #

Zaczynamy

od przekąsek

Danie główne

Jeszcze deser

Szwedzki stół

Po montażu

30

Montaż na zamówienie – bar „Bazylia” #

Wariant dietetyczny

Wariant

klasyczny

Wariant pasibrzucha

31

Współczesne środowiska produkcyjne

FAZA PRODUKCJI FAZA DYSTRYBUCJI

PRODUKCJA NA MAGAZYN - PNM

Make to Stock - MTS

MONTAŻ NA ZAMÓWIENIE - MNZ

Assemble to Order - ATO

PRODUKCJA NA ZAMÓWIENIE - PNZ

Make to Order - MTO

KONSTRUKCJA NA ZAMÓWIENIE - KNZ

Engineer to Order - ETO

WYKOŃCZENIE NA ZAMÓWIENIE

Finish to Order - FTO

KOMPLETOWANIE NA ZAMÓWIENIE

Kit to Order - KTO

PAKOWANIE NA ZAMÓWIENIE

Wrapp to Order - WTO

32

Wykończenie na zamówienie – samochód #

alufelgi

spoiler

centralny zamek

sportowa kierownica

33

Wykończenie na zamówienie – pizza #

Najpopularniejsze rodzaje pizzy

• Pizza alla napolitana - z pomidorami, mozzarellą, filetami z sardeli,

oregano i oliwą

• Pizza Margherita - z pomidorami, mozzarellą i bazylią

• Pizza pugliese - z drobno posiekaną cebulą, oregano, tartym serkiem

pecorino i oliwą

• Pizza calabrese - z pomidorami, tuńczykiem, sardelami, oliwkami,

kaparami i z wieprzowym smalcem zamiast oliwy

• Pizza alla vongole - z pomidorami, oregano, omułkami, natką pietruszki

i czosnkiem

• Pizza spinaci - ze świeżym szpinakiem i dużą ilością czosnku

• Pizza al prosciutto - z pomidorami, mozzarellą i gotowaną szynką

• Pizza con funghi - z pomidorami, mozzarellą, pokrojonymi w plasterki

pieczarkami, czosnkiem i natką pietruszki

• Pizza siciliana - z pomidorami, mozzarellą, duszonymi w oliwie paskami

żółtej, czerwonej i zielonej papryki, plasterkami salami i pieczarek

• Pizza alla romana - z pomidorami, mozzarellą, oregano i sardelami

• Pizza quattro stagioni - z pomidorami i mozzarellą; ponadto na każdej

ćwiartce kolejno: pieczarki, gotowana szynka, cienko pokrojone serca

karczochów i oliwki

• Calzone - połowę placka wypełnia się szynką, mozzarellą, często z

dodatkiem serka ricotta i oregano, przykrywa drugą połową i skleja brzegi.

34

Punkt oddzielenia zamówienia klienta

Customer Order Decoupling Point

Produkcja oparta o prognozy

standardowa

Produkcja oparta o zamówienia

zorientowana na klienta

PNM

MNZ

PNZ

KNZ

D

O

S

T

A

W

C

Y

Produkcja

części

Montaż

zespołów

Montaż

wyrobówZaopatrzenie

K

L

I

E

N

C

I

35

Punkt oddzielenia zapasu

Produkcja oparta o prognozy

standardowa

Produkcja oparta o zamówienia

zorientowana na klienta

Stock Decoupling Point

D

O

S

T

A

W

C

Y

Produkcja

części

Montaż

zespołów

Montaż

wyrobówZaopatrzenie

K

L

I

E

N

C

IPNZ

KNZ

MNZ

PNM

Zasada „pchania”

PUSH

Zasada „ssania”

PULL

36

Typy struktur produktów

Produkcja

na magazyn

Typ „A”

PNM

Wyroby

Surowce, materiały

Moduły opcjonalne

Produkcja

na zamówienie

PNZ

Typ „V”

Montaż

na zamówienie

PNZ

PNM

Typ „X”

Mała Duża DużaRóżnorodność

wyrobów

Mała Liczba modułów

Duża Mała DużaRóżnorodność

surowców

37

Środowisko produkcyjne a konkurencyjność

D

O

S

T

A

W

C

Y

Produkcja

części

Montaż

zespołów

Montaż

wyrobówZaopatrzenie

PNM

MNZ

PNZ

KNZ

K

L

I

E

N

C

I

Wzrost elastyczności dostaw Wzrost szybkości dostaw

Redukcja kosztów jednostkowych (cena)

Produkcja efektywna

Zasada „pchania”

Produkcja reaktywna

Zasada „ssania”

38

Przypadek IKEA (Ingvar Kamprad Elmtaryd Agunnaryd – od 1943) #

Ingvar Kamprad

Używany samochód

– volvo z roku 1973

W gabinecie siada na

prostym i tanim krześle

– oczywiście z IKEA

Wyposażenie domu

– meble własnej firmy

„Jak można wymagać od pracowników, by zaciskali pasa,

kiedy samemu żyje się w luksusie?

Nie wolno tracić kontaktu z rzeczywistością”

7 najbogatszy człowiek świata (> 30 mld dolarów)

Ponad 100 tysięcy pracowników na świecie

w czterdziestu czterech krajach

100 milionów klientów rocznie

Około 9,5 tysiąca asortymentów towarów

W Polsce od 1988 roku

Wzór oszczędności

39

Środowisko produkcyjne – przypadek IKEA ?

D

O

S

T

A

W

C

Y

Produkcja

części

Montaż

zespołów

Montaż

wyrobówZaopatrzenie

PNM

MNZ

PNZ

KNZ

K

L

I

E

N

C

I

Wzrost elastyczności dostaw Wzrost szybkości dostaw

Redukcja kosztów jednostkowych (cena)

Dziękuję za uwagę

POMINIĘTE

4242

Odraczanie różnicowania wyrobów

ODRACZANIE (postponement)

ZASADA

Każdy wyrób należy różnicować w jak najpóźniejszej fazie

procesu produkcyjnego lub złożenia montażowego

Umożliwia uzyskanie kompromisu

między orientacją rynkową (elastyczność i szybkość dostaw)

a efektywnościową (niskie koszty)