TÜRKİYE'DE İLAÇTA GENEL TÜRKİYE'DE İLAÇTA GENEL ÇERÇEVE ve ÇÖZÜM ÇERÇEVE ve ÇÖZÜM

ÖNERİLERİÖNERİLERİ

Dr. Ali Rıza ÜçerDr. Ali Rıza Üçer

Tıp KurumuTıp Kurumu

Türkiye’de 2003 yılında ilaç Türkiye’de 2003 yılında ilaç harcamasıharcaması

• ÜÜretici fiyatlarıyla 3,5 milyar $ retici fiyatlarıyla 3,5 milyar $

• TTüketici (perakende /eczacı satış) fiyatları üketici (perakende /eczacı satış) fiyatları ile 5 milyar $ile 5 milyar $

• Türkiye’de toplam sağlık harcamalarının Türkiye’de toplam sağlık harcamalarının yarıya yakını ilaç harcamalarıdır. yarıya yakını ilaç harcamalarıdır.

• Gelişmiş ülkelerde ilaç harcamalarının toplam Gelişmiş ülkelerde ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamalarına oranı %10-20’dir.sağlık harcamalarına oranı %10-20’dir.

2003 yılında

• İİlaç ticaret açığı 1.6 milyar $laç ticaret açığı 1.6 milyar $• TToplam petrol ithalatımız 5 milyar $oplam petrol ithalatımız 5 milyar $• İİlaç ihracatının ithalatını karşılama oranı % 10’un laç ihracatının ithalatını karşılama oranı % 10’un

altındaaltında

• Ulus ötesi ilaç şirketleri Türk ilaç pazarının Ulus ötesi ilaç şirketleri Türk ilaç pazarının %60’ından fazlasını kontrollerinde %60’ından fazlasını kontrollerinde tutmaktadır.tutmaktadır.

• Bu şirketler hızla tekelleşerek pazarın Bu şirketler hızla tekelleşerek pazarın rekabetçi yapısını bozmaktadır.rekabetçi yapısını bozmaktadır.

• Türkiye’de yerli ilaç sanayisi pazar payı her Türkiye’de yerli ilaç sanayisi pazar payı her yıl gerilerken yerli ilaç şirketleri ulus ötesi yıl gerilerken yerli ilaç şirketleri ulus ötesi şirketler tarafından yutulmaktadır. şirketler tarafından yutulmaktadır.

• SSK’nın 77 trilyon liralık ilaç ihalesinin SSK’nın 77 trilyon liralık ilaç ihalesinin büyük kısmını oluşturan Eritropoietin büyük kısmını oluşturan Eritropoietin (NeoRocormon ve Eprex) ve İnterferon (NeoRocormon ve Eprex) ve İnterferon (Roferon) gibi pahalı ithal ilaçlar (Roferon) gibi pahalı ithal ilaçlar biyoteknolojik ilaçlardır (biyofarmasötikler)biyoteknolojik ilaçlardır (biyofarmasötikler)

Biyofarmasötikler

• KKimyasal ilaçlar (küçük moleküller)imyasal ilaçlar (küçük moleküller)• TTerapötik proteinler (daha büyük moleküller)erapötik proteinler (daha büyük moleküller)

– EEritropoietinler ritropoietinler

– İİnterferonlarnterferonlar

– İİnsan insülini ve analoglarınsan insülini ve analogları

– BBüyüme hormonlarıüyüme hormonları

– KKoloni uyarıcı faktörleroloni uyarıcı faktörler

– MMonoklonal antikorlaronoklonal antikorlar

2002 yılında

• DDünya ilaç harcamaları % 10 artıyorünya ilaç harcamaları % 10 artıyor

• TTerapötik protein harcamaları % 25 artıyor erapötik protein harcamaları % 25 artıyor (33.5 milyar $) (33.5 milyar $)

• 2010 yılında 70-100 milyar $2010 yılında 70-100 milyar $

21 yüzyıl terapötik protein yüzyılı

• ABD, AB, JaponyaABD, AB, Japonya

• Güney Kore, Çin, Hindistan, Küba, Meksika, Güney Kore, Çin, Hindistan, Küba, Meksika, Arjantin, BrezilyaArjantin, Brezilya

• Ya Türkiye?Ya Türkiye?

2003 yılında

• Türkiye’de biyotek ilaç pazarı 500 milyon $Türkiye’de biyotek ilaç pazarı 500 milyon $

• 2010 yılında (1,5 milyar $)2010 yılında (1,5 milyar $)

• Sosyal güvenlik kurumları ilaç harcamaların Sosyal güvenlik kurumları ilaç harcamaların patlatacakpatlatacak

• 2003 yılında: Türkiye’de eritropoietin harcaması 2003 yılında: Türkiye’de eritropoietin harcaması yaklaşık 100 milyon $yaklaşık 100 milyon $

• İnterferon ve insülin analaogları eritropoietini İnterferon ve insülin analaogları eritropoietini yakın ara izliyoryakın ara izliyor

• Türkiye’nin mutlaka bu ilaçların jeneriklerini ulus Türkiye’nin mutlaka bu ilaçların jeneriklerini ulus ötesi ilaç tekellerinin dışındaki ülkelerden (Güney ötesi ilaç tekellerinin dışındaki ülkelerden (Güney Kore, Arjantin, Hindistan, Çin, Meksika, Küba Kore, Arjantin, Hindistan, Çin, Meksika, Küba gibi) hem ithal etmesi hem de teknoloji transferi gibi) hem ithal etmesi hem de teknoloji transferi yoluyla üretmesi için hızlı ve somut adım atması yoluyla üretmesi için hızlı ve somut adım atması gerekmektedir.gerekmektedir.

Sosyal güvenlik kurumları

• SSağlık harcamalarının yarıdan fazlası ilaç ağlık harcamalarının yarıdan fazlası ilaç harcamasıharcaması

• Emekli Sandığı ve Bağ-Kur % 60’ı ilaçEmekli Sandığı ve Bağ-Kur % 60’ı ilaç

• SSK’nın % 40’ı ilaç SSK’nın % 40’ı ilaç

2003 yılında

• SSK ilaç harcamasıSSK ilaç harcaması: : 2.1 katrilyon lira 2.1 katrilyon lira (kapsamı 35 milyon)(kapsamı 35 milyon)

• Emekli Sandığı İlaç Harcaması: 1.5 Emekli Sandığı İlaç Harcaması: 1.5 katrilyon lira ( kapsamı 2.5 milyon)katrilyon lira ( kapsamı 2.5 milyon)

SSK herşeye rağmen ilaçta avantajlı

• Perakende satış fiyatı üzerinden değil, Perakende satış fiyatı üzerinden değil, imalatçı/ithalatçı/depocu satış fiyatı imalatçı/ithalatçı/depocu satış fiyatı üzerinden iskonto sağlıyorüzerinden iskonto sağlıyor

• Bir bölüm ilacı kendisi üretiyorBir bölüm ilacı kendisi üretiyor

• HHizmete ulaşmak güç (kuyruk çilesi)izmete ulaşmak güç (kuyruk çilesi)

• SSK eczanelerden ilaç alımına başlarsa SSK eczanelerden ilaç alımına başlarsa avantajını yitirecekavantajını yitirecek

• YYıllık yük 1,5-2 katrilyon olacak (2 katı)ıllık yük 1,5-2 katrilyon olacak (2 katı)

• BuBu yük ya sigortalıya, ya da sosyal güvenlik yük ya sigortalıya, ya da sosyal güvenlik açığı olarak bütçeye binecekaçığı olarak bütçeye binecek

SSK’da kuyruk çilesinin nedeni?

• 2003 yılında toplumun yarısını kapsıyor2003 yılında toplumun yarısını kapsıyor

• YYalnızca 1235 eczacısı var (% 5’den az)alnızca 1235 eczacısı var (% 5’den az)

Kuyruk çilesinin çözümü

• AAcilen eczacı sayısı artırılmalıcilen eczacı sayısı artırılmalı

• DDispanser, iş yeri sağlık birimleri gibi ispanser, iş yeri sağlık birimleri gibi birinci basamak hizmetler geliştirilmelibirinci basamak hizmetler geliştirilmeli

SSK’nın medya gündemine giren ilaç ihalesinin analizi

İhale Tarihi:İhale Tarihi: 22 Aralık 2003 22 Aralık 2003

Yeri:Yeri:İstanbul Satın Alma Sigorta Müdürlüğü (İSSM)İstanbul Satın Alma Sigorta Müdürlüğü (İSSM)

Usulü:Usulü: Açık İhale (KİK 19. Madde) Açık İhale (KİK 19. Madde)

Dosya No ve Yılı:Dosya No ve Yılı: 8103-12 /2003 8103-12 /2003

Yayınlanma Tarihi:Yayınlanma Tarihi: 27.10.2003 27.10.2003

İhale Tarihi:İhale Tarihi:22.12.200322.12.2003

İhale Konusu:İhale Konusu: İSSM-Sağlık Tesisleri İhtiyacı İlaç İSSM-Sağlık Tesisleri İhtiyacı İlaç İhalesiİhalesi

İhale Tutarı:İhale Tutarı: 193.4 trilyon lira (KDV Hariç) 193.4 trilyon lira (KDV Hariç)

Gerçekleşen:Gerçekleşen: 77.8 trilyon lira 77.8 trilyon lira

İhaledeki ilaç kalemleri

• Ertropoietin (biyotek)Ertropoietin (biyotek)• İnterferon (biyotek) İnterferon (biyotek) • Büyüme Hormonu (biyotek)Büyüme Hormonu (biyotek)• İmmunglobulin, İmmunglobulin, • Faktör-VIIIFaktör-VIII• İnhalasyon Anestezikleriİnhalasyon Anestezikleri• İntravenöz Anesteziklerİntravenöz Anestezikler• Opiyoid (Narkotik) AnaljeziklerOpiyoid (Narkotik) Analjezikler• Lokal AnesteziklerLokal Anestezikler• MR Kontrast MaddeleriMR Kontrast Maddeleri• Antikanser İlaçlarAntikanser İlaçlar

• Tıp Kurumu’nun gündeme getirdiği Tıp Kurumu’nun gündeme getirdiği aksaklık, eksiklik, yanlışlık ve usulsüzlük aksaklık, eksiklik, yanlışlık ve usulsüzlük olan ilaç kalemleri:olan ilaç kalemleri:– EritropoietinEritropoietin– İİnterferonnterferon– FFaktör VIII aktör VIII

(53 trilyon lira % 70)(53 trilyon lira % 70)

Eritropoietin• Böbrek yetmezliğine bağlı kansızlıkta (anemi)Böbrek yetmezliğine bağlı kansızlıkta (anemi)• NeoRocormon (Roche/Beşer)NeoRocormon (Roche/Beşer)• ToplamToplam:: 45.550 kutu (1000, 2000 ve 5000 IU) 45.550 kutu (1000, 2000 ve 5000 IU)• TToplam tutarı:oplam tutarı: 23 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 30’u) 23 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 30’u)• Özelliği:Özelliği: Biyotek Biyotek• Sorun:Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve

mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. yok.

• İskonto:İskonto: 0 0• Yapılması gereken:Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması

Eritropoietin• Eprex (Santa Farma-Gürel)Eprex (Santa Farma-Gürel)

• Toplam:Toplam: 36 bin kutu. 36 bin kutu.

• Toplam tutarı:Toplam tutarı: 15.2 trilyon lira (gerekleşen ihalenin % 20’si) 15.2 trilyon lira (gerekleşen ihalenin % 20’si)

• Özelliği:Özelliği: Biyotek Biyotek

• Sorun:Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok.

• İskonto:İskonto: 0 0

• Yapılması gereken:Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması. Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması.

NeoRocormon+Eprex toplam tutarı gerçekleşen ihalenin yarısı

İnterferonBazı kanser türleri, Hepatit B-C ve Delta gibi hastalıklardaBazı kanser türleri, Hepatit B-C ve Delta gibi hastalıklarda• Roferon (Roche)Roferon (Roche)• Toplam:Toplam: 113 bin kutu 113 bin kutu• Toplam Tutarı:Toplam Tutarı: 7 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 9’u) 7 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 9’u)• Özelliği:Özelliği: Biyotek: Biyotek: • Sorun:Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve

mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok.

• İskonto:İskonto: 0 0• Yapılması gereken:Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması. Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması. • Diğer Ürün: İntron-A (Schering Plough): Teknik nedenlerle ihaleye Diğer Ürün: İntron-A (Schering Plough): Teknik nedenlerle ihaleye

alınmamış alınmamış

Faktör-VIII

Hemofili Hastalığında (pıhtılaşma faktörü eksikliği)Hemofili Hastalığında (pıhtılaşma faktörü eksikliği)• Toplam:Toplam: 34 bin kutu 34 bin kutu• Toplam Tutarı:Toplam Tutarı: 8 trilyon lira ( gerçekleşen ihalenin % 8 trilyon lira ( gerçekleşen ihalenin %

10’u)10’u)• Sorun:Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında

ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. yok.

• İskonto:İskonto: % 5-35 % 5-35• Yapılması gereken:Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye Birim ünite üzerinden ihaleye

çıkılması. çıkılması.

Faktör VIII• Hemofil Baxter Hemofil Baxter 250 ve 500 IU /10 ml (Eczacıbaşı):250 ve 500 IU /10 ml (Eczacıbaşı):

14 14 000000 kutu tanımlanmış. kutu tanımlanmış. Toplam tutarı: 5.1 trilyon liraToplam tutarı: 5.1 trilyon lira

• İmmunate Baxter:İmmunate Baxter: 500 IU /5 ml (Eczacıbaşı) 500 IU /5 ml (Eczacıbaşı)5150 kutu tanımlanmış.5150 kutu tanımlanmış.Toplam tutarı 1.9 trilyon lira. Toplam tutarı 1.9 trilyon lira.

5.1+1.9= 7 trilyon lira (bu kalem tutarının % 87’si Eczacıbaşı)5.1+1.9= 7 trilyon lira (bu kalem tutarının % 87’si Eczacıbaşı)• OctanateOctanate:: 1000 IU/10 ml (Berk): 1000 IU/10 ml (Berk):

1100 kutu tanımlanmış1100 kutu tanımlanmışTToplam tutarı 870 milyar liraoplam tutarı 870 milyar lira

•   BPL SodhanBPL Sodhan 500 IU/20 ml 500 IU/20 ml1000 kutu tanımlanmış1000 kutu tanımlanmışTToplam tutarı 235 milyar lira,oplam tutarı 235 milyar lira,

• % 30-35 iskonto% 30-35 iskonto