HIP HI CÁC TRNG I HC, CAO NG VIT NAM
MT S T LIU V I MI GIÁO DC
I HC VIT NAM GIAI ON 1987-1997
Hà Ni, Tháng 8-2017
LI GII THIU
i hi ng Cng sn Vit Nam ln th 6 vào cui nm 1986 vi quyt nh thay i
ng li phát trin trin kinh t xã hôi, chuyn t nn kinh t k hoch hóa tp trung sang nn kinh
t th trng nh hng xã hi ch ngha, là du mc bt u thi k i mi quan trng nc ta.
T thi im ó h thng Giáo dc i hc (GDH) nc ta ã trin khai nhiu i mi, giúp h
thng thoát khi nhng khng hong trì tr phát trin.
Cho n nay quá trình i mi ã tri qua ba thp niên, vic nhìn li quá trình ó là ht sc
cn thit. Trong bc tranh chung v kinh t xã hi, giáo dc là lnh vc tác ng n mi ngi dân,
li là “quc sách hàng u”, nên i mi giáo dc là mt phn quan trng ca i mi nói chung.
Trong giáo dc thì GDH là bc giáo dc cao nht, liên quan trc tip n ngun nhân lc ging
dy trong giáo dc cng nh ngun nhân lc trình cao nói chung thúc y phát trin kinh t xã
hi. Do ó có th xem xét tìm hiu i mi giáo dc bt u t i mi GDH .
Thp niên u tiên ca quá trình i mi GDH (1987-1997) là giai on khi u c bn và
phc tp nht, vì ó là giai on phi thay i nhiu khái nim, trit lý và th ch, chuyn t h
thng c sang h thng mi. Cho nên có th hiu sâu sc các i mi trong GDH cn bt u
tìm hiu giai on khi u ó. Tuy nhiên, mt tr ngi rt ln trong vic tìm hiu giai on ó là
không có t liu, bi vì các s kin liên quan ã trôi qua gn ba thp niên.
giúp các nhà qun lý GDH hiu bit sâu sc hn v các ch trng chính sách hin ti,
giúp nhng ngi tìm hiu v lch s phát trin GDH và phát trin t nc nói chung có t liu
nghiên cu, Thng trc Hip hi các trng i hc và Cao ng Vit Nam ã t chc su tm
mt s t liu liên quan n khâu chun b xng các ch trng chính sách và ý tng i
mi GDH trong thp niên i mi u tiên ó. Tp tài liu này là kt qu ca c gng theo
phng hng nêu trên.
Tp tài liu này ra i nh là mt s vt nguyên s, không kèm theo bt c nhn xét, bình
lun hoc hng dn nào, mi ngi quan tâm có th c và nhìn nhn các ch trng, chính
sách và gii pháp i mi GDH trong giai on u mt cách khách quan theo quan im ca
riêng mình. Vi tp tài liu, chúng tôi hy vng các nhà qun lý giáo dc và GDH thuc các th h
tip ni trc ây và hin nay hiu rõ hn nhng ngun gc ca các ch trng chính sách v
GDH hiu và vn dng chúng mt cách úng n và ci tin chúng mt cách khoa hc. Chúng
tôi cng mong mun tp tài liu này s giúp cho các hc viên và nghiên cu sinh trong và ngoài
nc v lch s giáo dc, qun lý giáo dc liên quan vi GDH Vit Nam, d dàng hn trong vic
truy cp các tài liu nghiên cu vn rt khó su tp nc ta.
Xin trân trng gii thiu vi bn c. Mi ý kin nhn xét và phn ánh liên quan xin gi v
a ch:
Vn phòng Hip hi Các trng i hc và cao ng Vit Nam
Tng 8 Cung Trí thc, s 1 ph Tôn Tht Thuyt, Q. Cu Giy, TP Hà Ni
Thng trc Hip hi các trng
i hc và Cao ng Vit Nam
3
V I MI GIÁO DC I HC
QUYT TÂM I MI TOÀN DIN GIÁO DC I HC VIT NAM
4
(Bài phát biu ca ng chí Võ Nguyên Giáp, y viên Ban chp hành Trung ng ng,
Phó Ch tch Hi ng B trng, ti “Hi ngh xây dng chng trình hành ng 1987-
1990 ca ngành i hc và chuyên nghip” t chc ti Nha Trang t 3-12/8/1987)
Tha các ng chí.
Tôi rt phn khi ti d Hi ngh xây dng chng trình hành ng 1987-1990 ca
ngành i hc và chuyên nghip. Tôi ã c báo cáo ca ng chí B trng, bài phát biu
ca ng chí Trng ban khoa giáo Trung ng, sáng nay li nghe các ng chí phát biu
hi trng. Các ng chí tho lun sôi ni, i n nht trí nhiu im, nêu lên nhng vic có
th trin khai ngay sau hi ngh này. Tôi hoan nghênh tinh thn làm vic tích cc và khn
trng ca các ng chí. Tôi cho rng cht lng hi ngh ln này cao hn cht lng hi
ngh các nm trc.
Hi ngh các bí th, hiu trng các trng i hc, các trng ban giáo dc chuyên
nghip, các ng chí ph trách các cc, v ào to… ln này rt quan trng. Nó c tin
hành sau khi có Ngh quyt i hi VI ca ng, c th hóa thêm mt bc ng li chung
ca ng ta trong chng ng u tiên ca thi k quá i lên ch ngha xã hi và sau
khi có ngh quyt k hp ln th II ca Ban chp hành Trung ng khóa VI, ra nhng
bin pháp gii quyt mt bc vn lu thông phân phi. Gn ây li có ch th ca ng
chí Tng bí th v vn giá lng tin. Chúng ta thc hin Ngh quyt i hi VI và Ngh
quyt Trung ng II trong tình hình ht sc khó khn, phc tp do nhng nguyên nhân
khách quan và nhng sai lm ch quan ca ta trong cuc tng iu chnh giá lng tin nm
1985. Nhng khó khn này hin nay vn ang tip tc tác ng mc dù ã và ang xut hin
nhng biu hin tt mt s ngành, a phng, c s nhng nhìn tng th c nc ang có
khó khn ln.
Tuy vy, chúng ta tin rng vi s lãnh o ca Ban chp hành Trung ng ng,
chúng ta s vt qua c khó khn, thc hin mc tiêu do i hi VI ra là n nh tng
bc tình hình kinh t xã hi, to nhng tin , iu kin tin lên.
ng nhiên, chúng ta hiu rng nhng khó khn này có nguyên nhân khách quan và
ch quan t nhiu nm qua, không th khc phc mt sm mt chiu. Hi ngh Ban chp
hành Trung ng II (khóa VI) nói rõ làm gii cng phi mt ba nm.
Tôi nói nh vy thy rng, sau Hi ngh này, các ng chí v trin khai công vic
trong iu kin ht sc khó khn. Nhiu ng chí mong mun Nhà nc tng vn u t cho
giáo dc, mong mun này là úng n. Liên Xô ã tng gp ôi vn u t cho giáo dc,
Algerie ngân sách giáo dc chim 24% tng ngân sách, Mông C hn 30% còn ca ta thì
rt thp. Nhng mun tng t l ngân sách phi có ngun thu và nhn thc v làm k hoch
phi có s i mi tht s. Nhng nmtrc mt có th không tng hoc ch tng chút ít vn
u t cho giáo dc, trong lúc giá c hin nay vn tip tc bin ng.
Bây gi tôi nói my vn sau:
1. V trí nn giáo dc nói chung và giáo dc i hc và chuyên nghip nói riêng
trong chin lc xây dng con ngi mi.
5
Hi ngh này các ng chí ã nói nhiu v vn v trí ca nn giáo dc. My nm
gn ây khi nghiên cu v chin lc khoa hc công ngh chin lc giáo dc ào to, nhiu
vn c bàn bc tho lun. Va qua, Liên Xô, các nc XHCN anh em và nhiu nc
khác cng có ngh quyt v ci cách GD.
Giáo dc i hc và chuyên nghip không th tách ri giáo dc ph thông bi vì con
ngi sinh ra và ln lên ch là mt. Phi nhìn vn mt cách có h thng phát huy sc
mnh tng hp.
Sau khi t nc hoàn toàn gii phóng, dân tc ta ng trc mt thách thc ln ca
thi i. Thách thc ln trc ây là M xâm lc, ta ã thng. Thách thc hin nay là sau
100 nm thc dân c, thc dân mi xâm chim, nc ta lc hu n 3-4 thp k so vi mc
trung bình ca các nc XHCN. Ta có th vng lên, thu hp khong cách gia ta vi mc
trung bình ca các nc XHCN hay mc trung bình ca các nc tiên tin trên th gii hay
không?
chin thng thách thc, ta có th s dng nhiu ngun lc: t ai, khí hu, khoáng
sn, tài nguyên thiên nhiên… nhng tài nguyên (ngun lc) ln nht, quyt nh nht là con
ngi Vit Nam thông minh, sáng to, dng cm. Phi chin thng thách thc bng con
ngi Vit Nam XHCN, cách mng khoa hc. Ch tch H Chí Minh ã nói: “Mun có ch
ngha xã hi, trc ht phi có con ngi xã hi ch ngha”. Phi xây dng con ngi mi
XHCN và mu mc là Ch tch H Chí Minh.
V mt lý lun mà nói thì ngày nay chin lc con ngi, tng lai ca con ngi là
vn quan trng nht, quyt nh s thng li ca CNXH, là trung tâm ca cuc u tranh
gia CNXH và CNTB. “Con ngi, hnh phúc ca con ngi là mc ích t thân ca s
phát trin xã hi XHCN và CSCN” (Mác).
i hi VI ca ng ta ã nhn mnh nhân t con ngi. i hi XXVIII ng CS
Liên Xô ch rõ con ngi là nhân t quyt nh chin lc gia tc ca Liên Xô. Quan im
này cha i sâu vào nhn thc ca nhân dân ta, ca các cp lãnh o ng và Nhà nc.
Ngh quyt i hc VI ca ng ã t chính sách xã hi trong ó có chin lc con ngi
thành mt phn riêng. Con ngi mi XHCN quyt nh tin b kinh t, xã hi và tin b
khoa hc, k thut.
Thi i ngày nay là thi i XHCN và cách mng KHKT, khong 80% trí thc hin
nay ca nhân loi va c to ra trong 3 thp k gn ây. Cht lng ca xã hi phn ln
ph thuc vào vic xây dng con ngi. Con ngi mi XHCN Vit Nam là con ngi cách
mng và khoa hc, có tinh thn làm ch, có tri thc, có tm hiu bit v kinh t - xã hi,
mnh khe, tâm hn trong sáng, trí tu tài nng ngày càng phát trin. Chúng ta ã có nhng
con ngi mi xã hi ch ngha, mà Bác H và các ng viên u tú là mu mc Ta phi ào
to ra nhng con ngi nh th. ó là nhim v ca nn giáo dc nói chung và ca giáo dc
i hc và chuyên nghip nói riêng. Nhân cách con ngi bt u hình thành t tui th, t
vn tr mu giáo. Không th có nn giáo dc i hc u vit nu không có nn giáo dc
ph thông tt. i hc phi phc v giáo dc ph thông, i hc phi tái sn xut lc lng
khoa hc k thut, xây dng i ng trí thc XHCN. “S liên minh gia giai cp vô sn và
khoa hc là lc lng vô ch” (Lênin). Giáo dc ph thông, i hc và chuyên nghip có
nhim v tng bc góp phn to nên sc mnh ó. Hiu qu ca giáo dc i vi s phát
6
trin kinh t quc dân, i vi phát trin xã hi là rt ln. Liên Xô vic nâng cao trình
chuyên môn cho ngi lao ng ã làm tng t l thu nhp quc dân khong 30-40%. Kinh
t càng phát trin thì ngi lao ng càng phi có tri thc vn hóa, khoa hc và k thut cao.
Theo thng k ca mt s nc thì trc ây t l s vic làm ch òi hi trình vn hóa
PTCS chim khong 30% thì nay s vic ó ch còn 5%. Lao ng không có KHKT thì
không th có nng sut cao c. n cui th k này, cán b k thut mà không bit s
dng máy tính thì s không tìm c vic làm.
Chúng ta nói n tm quan trng ca giáo dc i hc và chuyên nghip nhng phi
t nó trong toàn b h thng giáo dc quc dân. Gn ây chúng ta sát nhp Tng cc dy
ngh vào B i hc và trung hc chuyên nghip, vic ó cng có cái hay. Sau này, toàn b
giáo dc ph thông s phi kt hp vi dy ngh. Bungari thc hin mt h thng thng nht
giáo dc ph thông và dy ngh. Liên Xô ã có ngh quyt xích dy ngh li gn ph thông.
Trung Quc cng có ch trng xp giáo dc ph thông và dy ngh thành mt h thng.
ta, giáo dc ph thông cng phi i lin vi dy ngh.
Bây gi chúng ta ang thc hin CCGD: thc hin giáo dc thng xuyên, sut i
kt hp giáo dc nhà trng, ngoài xã hi, trong gia ình, giáo dc liên tc. Ci cách giáo
dc là phi thc hin liên kt giáo dc vi lao ng sn xut trong mi iu kin. H thng
giáo dc ca chúng ta còn có các trng ng: trng oàn, trng Quân s, trng Công
oàn, các trng này cng phi có liên kt cht ch vi h thng chung. Tóm li, nn giáo
dc XHCN ca ta có nhim v nng n và v vang là o to th h tr - nhng ngi làm
ch t nc nm 2000 và tr thành nhng con ngi mi XHCN, nhng ngi lao ng có
nng sut cao, nhng chin s bo v T quc, kiên cng. Mun vy phi coi trng vic
nâng cao cht lng toàn din v giáo dc, khc phc nhng hin tng tiêu cc ang làm
xói mòn nhng c tính tt p ca thanh niên ta.
2. Mc tiêu ào to
Mc tiêu ào to là vn quan trng nht ca chin lc giáo dc, nó quyt nh c
cu h thng, danh mc ngành hc, k hoch chng trình, ni dung, phng pháp ào to…
Mc tiêu ào to phi gn vi mc tiêu kinh t xã hi. Ta cha làm tt cái này, khi
ra mc tiêu giáo dc vì ta cha nghiên cu c kinh t xã hi. Trong c cu kinh t xã hi
ca ta hin nay lao ng th công còn chim phn ln, lao ng c khí mi ch 15%. C cu
kinh t xã hi s bin i và vn còn có nhiu thành phn: quc doanh, tp th, gia ình.
Tình hình trong tng ngành kinh t k thut, tng a phng cng s bin i. Phi nghiên
cu tình hình ó xây dng mc tiêu ào to phù hp. Va qua ta cha gn lin mc tiêu
ào to vi mc tiêu kinh t xã hi nên cán b ào to ra khó phân phi, s dng.
Mc tiêu ào to có mc tiêu chung cng có mc tiêu riêng. Có nhng ngành có nhu
cu phát trin ln nhng hin có rt ít cán b. Ri ây, ta có th tr thành mt nc giàu
mnh trên thm lc a, trên bin nhng mt s k s, cán b khoa hc k thut v bin hin
không có bao nhiêu. Nc ta thuc vùng nhit i. ã có bao nhiêu k s. PTS nghiên cu
k thut nhit i?
Ngh quyt i hc VI ã xác nh mc tiêu kinh t xã hi và nhn mnh vn ct
lõi là vn c cu kinh t xã hi, t ó tác ng quyt nh n c cu giáo dc. Nói n c
7
cu h thng, mc tiêu, c cu ngành hc, k hach, ni dung ào to… phi c th, phi
gn lin vi c im tng vùng lãnh th.
Ví d: mt s vùng min núi vi nn kinh t ch yu da vào nông, lâm nghip hin
nay cha cn nhiu k s tin hc nhng rt cn giáo viên k thut, dy gii li nm vng k
thut trng trt. Do thiu cán b k thut mà mt s huyn ng bng sông Cu Long t
l c khí hóa nông nghip ã gim sút nhiu trong các nm qua và ri ây có th còn tip tc
nh hng. Chúng ta phi ào to nhng cán b, công nhân có th áp ng yêu cu ca c
khí hóa tng bc vic trng lúa, ngô và nhiu loi cây khác. Chúng ta ã i vào mt s mi
nhn nh tin hc, công ngh, sinh hc và ã có mt s thành công bc u có trin vng
tt.
Gn vi mc tiêu kinh t xã hi là phi gn vi tng ni, tng lúc c th, phi phù hp
vi c im ca nc ta. Do ó, giáo dc phi ht sc linh hot nm bt nhanh yêu cu ca
t nc và ca th trng quc t.
Va qua n Vladivoxtoc (Liên Xô), tôi thy da hu ca ta xut sang ó hng 50%,
da hng 40%, cà rt thì tng i tt. Làm sao gi c các th ó không b hng nhiu
nh vy. Các nhà khoa hc ca ta phi nghiên cu phng pháp bo qun cho tt áp ng
yêu cu cht lng ca các mt hàng xut khu.
Các ng chí ã tho lun và thng nht ý kin phi i mi c cu ào to, phi quan
ào to theo din rng, phi phân quá trình ào to thành giai on (giai on ào to c bn
và giai on ào to chuyên ngành) phù hp vi xu th chung hin nay trên th gii nh vy
là tt.
Các ng chí ra h thng chính quy, ào to vi cht lng cao, ào to nhân tài
cho c t nc, hc sinh c tuyn vào h này phi có phm cht tt, hc lc gii. Không
th a phng hóa chính sách ào to nhân tài. Phi có chun mc thng nht cho c nc.
Bên cnh ó có h thng không chính quy và các bin pháp ào to theo hp ng.
Các trng min Nam ã làm, ào to theo chng ch hc phn. Kinh t xã hi luôn luôn
bin ng, phi ào to hc sinh, sinh viên có kh nng thích ng vi tình hình ó, áp ng
yêu cu ca c trung ng và a phng.
S lng sinh viên i hc ca ta nên nhiu hay ít? Hin nay t l bình quân sinh viên
trên mt vn dân ca ta rt thp, thua nhiu nc XHCN, thp hn c Thái Lan, Philippin.
ó là iu rt áng suy ngh, phi ci thin tình hình này.
Nh vy là ta có mt h thng giáo dc i hc và chuyên nghip a dng, có kh
nng áp ng các yêu cu hc tp ca nhân dân và thanh niên ta, th là tt. Tuy nhiên, phi
tính toán c th, tránh làm t, làm sao ã ào to thì phi s dng c, s dng có hiu
qu. Cn xóa b quan im h vào i hc là ng nhiên vào biên ch Nhà nc (tôi nói c
vi h thng chính quy). Ta phi chú trng c thành phn kinh t tp th và gia ình, khoa
hc k thut bây gi vào c kinh t quc doanh rt khó, trong khi ó vào kinh t t nhân
li d hn. Ni nào có k s gii, có công nhân lành ngh, sn xut ni ó tng trng rõ
rt.
V ni dung, phng pháp ào to nht thit phi tinh gin ni dung trong chng
trình ào to, không nên kéo dài tình trng quá ti. Trong hc tp ca hc sinh, sinh viên
8
cn tng cng t hc, phát huy tính nng ng sáng to ca sinh viên, hc sinh, bi dng
và phát huy tính tích cc xã hi ca h. Tôi ngh, ng chí B trng có th có ch th tinh
gin mt s ni dung trong các chng trình hc.
Tôi bit làm theo c yêu cu trên không d dàng chút nào vì vy cn phi chn
hng, chn ni làm thí im, chc n. Trc ây, ta ào to theo hng chuyên sâu là ch
yu, bây gi phi làm ngc li theo din rng, theo hai giai on. Son tho chng trình
ging dy mi là iu không n gin. Mc dù vy, không c ch i, phi tích cc làm
mi tinh thn cách mng tin công.
Sinh viên, cán b khoa hc k thut ca ta yu v phng pháp t duy, yu v kin
thc công ngh, mc dù h rt trung thành vi ng, vi nhân dân.
Cn phi tip tc thc hin vic sp xp li mng li các trng, c i hc, trung
hc chuyên nghip, dy ngh trong c nc trên tng vùng lãnh th và tng a phng. Tôi
rt tán thành vic t chc liên kt các trng, tán thành các trung tâm phát huy sc mnh
tng hp ca nhà trng i vi vic thc hin các chng trình kinh t ln. Cn xây dng
c ch thích hp các trung tâm này hot ng có hiu qu thit thc. Chú trng hn na
vic ào to, bi dng sau i hc, phn u làm sao vic ào to nghiên cu sinh trong
nc tr thành ch yu, ng thi tip tc coi trng vic ào to nc ngoài. B i hc
và THCN ã có nhng c gng áng hoan nghênh v mt này. Ci tin ch hc sau i
hc theo hng thúc y vic cng hin vào thc t ca cán b khoa hc.
3. Giáo dc kt hp vi lao ng sn xut
Mác nói: “Giáo dc kt hp vi lao ng sn xut (c lao ng chân tay và lao ng
trí óc) là phng thc duy nht ào to ra con ngi phát trin toàn din”. thc hin mc
tiêu ào to thành con ngi mi XHCN, nm vng và thc hin úng nguyên lý giáo dc
kt hp vi lao ng sn xut. Con ngi tr nên con ngi là qua s dng công c lao
ng. Phi thc hin nguyên lý này tt c các cp hc, bc hc t ph thông n dy ngh,
THCN, i hc và sau i hc. Mi cp có mt phng thc kt hp: giáo dc, hc tp,
nghiên cu thc nghim KHKT kt hp vi lao ng sn xut, làm cho con ngi có kh
nng t duy cn thit tìm hiêu t nhiên, xã hi, tìm tòi ci to t nhiên, ci to xã hi,
ng thi hoàn thin bn thân. Khuyn khích thanh niên, sinh viên ham hc hi, không
ngng nâng cao trình góp phn thit thc ci to thc tin. Say mê lao ng sáng to là
mt phm cht, mt c tính cc k cao quý. Ngi nào ham lao ng sáng to s tip thu
quan im, chính sách ca ng nhanh hn, úng hn.
Giáo dc kt hp vi lao ng sn xut trc ht nhm nâng cao cht lng con
ngi, cht lng và hiu qu lao ng. Trong hoàn cnh khó khn ca các trng hc ca ta
hin nay, nguyên lý y càng có ý ngha thc tin to ln. Nhiu trng ã và ang thc hin
sáng to nguyên lý này, chng minh hùng hn sc sng ca nguyên lý giáo dc ca ng ta.
B i hc và THCN cn hoàn chnh c ch ch o các trng thc hin tt nht ch th 142
v lao ng sn xut trong các nhà trng.
Các trng hin nay gp rt nhiu khó khn. Tháo g bng cách nào? Trc ht phi
tp trung gii quyt vn i sng vt cht ca thy trò. Kt hp giáo dc vi lao ng sn
xut còn có mc ích ht sc quan trng là góp phn ci thin i sng. Hin nay có nhng
vic cha tht gn vi ngành ngh ào to ca nhà trng, nhng vn có th làm, không s
9
h thp trình khoa hc. Tôi ã n thm c s nghiên cu v c khí chính xác ca i
hc Bách khoa Hà Ni, vi nhng trang thit b thô s mà thy trò vn làm ra sn phm hin
i, nh vy là tt. Qua lao ng sn xut có th tng bc hin i hóa c s vt cht k
thut ca trng. Nhà trng áng ra phi có nhng thit b hin i hn c s sn xut. Phi
có mt c ch úng n m bo thc hin c vic này.
Tôi nhc li, không ch hin nay do vn cp thit là phi ci thin i sng mà sau
này i sng thy trò khá hn vn phi thc hin kt hp giáo dc vi lao ng sn xut
xây dng c s vt cht k thut ca trng.
Tôi c bit, ngành i hc ã thu c mt s vn áng k qua kt hp giáo dc
ào to vi sn xut. Bây gi cn làm mnh hn na hin i hóa c s vt cht k thut,
Do liên kt vi sn xut, trng i hc Hàng Hi ã có 5 tàu ánh cá, mi óng thêm hai
tàu na. Trng i hc Hàng hi t lc sm c tàu vin dng 1,5 vn tn vi trang b
hin i, va làm phng tin sn xut va làm phng tin ging dy, hc tp. Các trng
i hc: Cn Th, Bách khoa Hà Nôi, Bách khoa TP.H Chí Minh, Tng hp Hà Ni, S
phm K thut Th c… do kt hp vi lao ng sn xut cng ã có thu nhp khá. iu
quan trng là phi làm th nào các c s sn xut, coi trng khoa hc k thut, tìm n
khoa hc k thut nhiu hn, rng rãi hn na.
i hc Bách khoa Hà Ni cho bit có kh nng m ra mt hng lao ng k thut
mi, làm ra nhng linh kin k thut có giá tr cao và có th thu hút hàng vn lao ng, tôi
và ng chí B trng ht sc ng h hng này.
Các trng có th nhn mt s tài nghiên cu và trin khai ln ca Nhà nc. Ví
d, nghiên cu làm gim bt t l hao ht lng thc ng bng sông Cu Long t 30%
xung 5%, tng cng cht lng vn ti Bc – Nam, m rng khai thác vùng sông à….
Cn liên kt các trng mà làm, tin ti xây dng các t hp giáo dc – khoa hc – sn xut.
Có ni ã hình thành các t hp nh vy. Mt s trng trung hc chuyên nghip ã nhn
làm thí im v vn này, ây, hiu trng kiêm giám c nông – lâm trng, xí nghip
công nghip.
Ngh quyt v ci t nn giáo dc i hc Liên Xô ã ghi nht th hóa giáo dc – khoa
hc – sn xut, cho phép tp th các nhà khoa hc có t cách pháp nhân ký các hp ng
nghiên cu, trin khai vi các c s sn xut.
Các trng cn to ra ngun vn t u t cho trng, qua thc hin liên kt. Mt s
thông tin cho bit ti mt s trng i hc, Nhà nc ch cn u t cho nhà trng 20%
vn, còn 80% do nhà trng và c s sn xut u t.
4. Xây dng i ng cán b ging dy
ây là i ng ch lc ca nhà trng XHCN. Hin nay i sng ca i ng này rt
khó khn. Trình ca h cng phi c thng xuyên nâng cao lên áp ng yêu cu i
mi giáo dc. Cn có giáo viên tt, gii cho mi cp hc. Chng trình ca B có ý ngha
nhm gii quyt vn i sng ca giáo viên. Mun m bo mc tiêu ào to, dt khoát
phi có i ng cán b ging dy có cht lng, không th tình trng giáo viên gii chy
ra ngoài dy thêm, luyn thi kim sng.
10
Hin nay i ng giáo viên bc l nhng mt hn ch: t duy bin chng yu, kin
thc chuyên môn cng yu, lc hu so vi tin b khoa hc, k thut và công ngh ca th
gii. Phi bi dng nâng cao trình toàn din các giáo viên khoa hc t nhiên, khoa hc
xã hi, khoa hc k thut, theo các chng trình và k hoch nht nh.
i vi cán b nhiu tui cn có chính sách thích hp chn c mt t l i làm chuyên
gia nc ngoài. Phi nhanh chóng bi dng cán b tr, khc phc tình trng hng ht ca
i ng cán b ging dy, m bo tính k tha liên tc. Phi hc thêm v duy vt bin
chng, v kin thc s phm. Phi em khoa hc s phm vào ging dy tt c các trng
i hc góp phn ci thin cht lng ging dy trng ph thông. ng thi phi
nghiên cu vn khoa hc giáo dc, lý lun v t chc quá trình ào to, lý lun dy hc
trong các trng i hc và chuyên nghip.
Mun làm tt c nhng vic trên, phi có t chc và c ch cn thit. Tôi thy, cn
duy trì các ban giáo dc chuyên nghip, các B có nhiu trng cn gi các V, Cc ào to,
B i hc và THCN ã gi công vn lên Hi ng B trng v vn này, tôi hoàn toàn
ng b ngh ca các ng chí.
5. Vn hp tác quc t
ây là bin pháp rt quan trng, to iu kin cho các trng i hc và chuyên
nghip tip cn vi trào lu tin b khoa hc k thut chung ca khoa hc k thut th gii.
y ban KHKT Nhà nc mun 30% cán b KHKT có hot ng hp tác quc t không ta s
lc hu. Liên Xô hin nay 30% n 40% cán b KHKT có hot ng trong hp tác quc
t.
UBKHKT Nhà nc ta li có hai triu danh mc bng sáng ch phát minh, nm
1985 có 300 ngi n xem, nm 1986 có 800 ngi n xem, các con s ó quá ít i. Ta
cn phi khai thác mi thông tin quc t có th có c.
H thng i hc ca ta phi là h thng m. Ta cn hp tác rng rãi vi tt c các
nc, c XHCN và TBCN. C cán b i dy các nc và mi các giáo s, cán b khoa hc
n ging dy và trao i khoa hc ta, chú ý u tiên hp tác vi Liên Xô, vi Lào và
Campuchia vi các nc XHCN, các nc phát trin cao, các t chc quc t và các nc
trong khu vc.
Cn khai thác mi hiu bit, nht là kin thc công ngh cao ca anh, ch em Vit
kiu. Tôi ánh giá cao kin thc v công ngh, v t chc sn xut kinh doanh và trình
khoa hc ca nhiu anh ch em tri thc Vit kiu. Chúng ta cn ht sc coi trng và sm có
ch trng, chính sách thích hp i vi công tác hp tác quc t ca h thng giáo dc i
hc và chuyên nghip.
6. Nhng vic cn làm ngay
Trong chng trình hành ng, các ng chí ã nêu lên nhng vic cn làm ngay, khi
v trng các ng chí cn trin khai sm. Tôi nhn mnh, lúc này thc hin ch trng
chng tiêu cc theo tình thn các bài báo ca ng chí NVL là vic cp bách và quan trng,
phi chng tiêu cc trong các lnh vc công tác: tuyn sinh, t chc thi và chm thi, tuyn
hc sinh, nghiên cu sinh i nc ngoài, tuyn chuyên gia i hp tác quc t. Phi xây dng
c ch, quy nh cht ch thc hin công khai v chm dt tình trng thiu công bng trong
11
tuyn chn, phân phi hc sinh, sinh viên, NCS và trong chính sách cán b. Phi to ra môi
trng giáo dc – khoa hc thun li, trng i hc phi là mt trong nhng ni i u và
hng ng “nhng vic cn làm ngay”.
Phi làm cho nhà trng i hc thc s có c ch dân ch, chí công vô t, có công
bng xã hi, to môi trng lành mnh cho các nhà khoa hc chân chính phát huy tài nng,
cng hin xng áng cho xã hi, cho th h tr say sa, hng hái hc tp và rèn luyn.
V i sng, các ng chí phi giành công sc chm lo i sng cán b, thy trò, công
nhân viên. Tip Khc bình quân 80kg tht/ u ngi/nm nhng quân i Tip vn có
hot ng t túc mt phn thc phm. Tôi có thm mt n v xe tng ca h, ây ngi ta
t t chc chn nuôi, t túc c 48kg/ngi/nm.
Tôi ngh các trng i hc ca ta u có th làm c. Trong lãnh o B nên có
ng chí chuyên giúp B trng chm lo vic này ch o giúp các trng.
Hi ngh ln này hp Nha Trang, chúng ta cm n các ng chí lãnh o tnh Phú
Khánh. Tôi mong ây các trng s liên kt tt hn. Tôi ã ch th cho trng i hc Hi
sn óng Nha Trang thc hin tt vic này, Phú Khánh có 600km b bin, có nhng vùng
tt nuôi tôm, phi i vào th mnh là hi sn. Trng i hc Hi sn phi ch ng liên
kt giúp Phú Khánh phát trin kinh t bin thông qua hot ng hp tác KHKT.
Kt lun.
Giáo dc ào to là s nghip ca toàn ng, toàn din, phi làm chuyn bin nhn
thc ca nhân dân, các cp y ng, chính quyn t trung ng n c s. Ngành giáo dc
ào to có v trí cc k quan trng: giáo dc rèn luyn con ngi lao ng XHCN, nhng
chin s kiên cng bo v T quc góp phn thc hin ba chng trình kinh t ln do i
hi VI ra, góp phn n nh tình hình, to iu kin a t nc tin lên. Phi tng
cng s lãnh o ca ng và s ch o qun lý ca các c quan nhà nc i vi công
tác giáo dc, ào to. Các c s giáo dc, các c quan qun lý giáo dc cn tranh th s lãnh
o ca ng, s phi hp ca các lc lng kinh t xã hi tip tc phát trin và nâng cao
cht lng ca s nghip giáo dc và ào to.
Trong Hi ngh này, các ng chí có nêu lên nhiu khó khn, các ng chí là nhng
ngi lao ng trí óc, có phm cht nng lc, các ng chí bn khon, lo lng nhiu trc
tình hình hin nay, tôi hoàn toàn cm thông vi tâm trng ó, tôi trân trng ý thc trách
nhim ca các ng chí và tin tng các ng chí.
Tôi cng tin rng ngi khoa hc, ngi cng sn sinh ra là vt khó khn, chúng
ta nht nh thc hin c ngh quyt ca ng. Tôi gi li thm và chúc sc khe ti các
cô giáo, thy giáo. Chúc s nghip giáo dc ào to ca chúng ta t c thành tu xut sc
trong quá trình thc hin sáng to nguyên lý giáo dc ca ng.
12
CI CÁCH NN GIÁO DC I HC, TO RA S CHUYN BIN TRONG GIAI
ON MI
(Bài phát biu ca ng chí ng Quc Bo – Trng ban Khoa giáo Trung ng, ti
Hi ngh “Xây dng chng trình hành ng 1987-1990 ca ngành giáo dc i hc và
chuyên nghip” t chc ti Nha Trang t 3-12/8/1987).
Tha ng chí TrnHng Quân, y viên d khuyt TW ng, B trng B i hc
và Trung hc chuyên nghip thân mn.
Tha các ng chí thân mn;
Trc ht, cho phép tôi t li cm n ng chí B trng Trn Hng Quân cùng Ban
lãnh o B, ã mi tôi n d hi tho quan trng này và ã dành mt s thi gian ca hi
tho cho tôi phát biu ý kin.
Trc khi phát biu ý kin, tôi xin chuyn n tt c các ng chí li chào thân ái ca
/c Trn Xuân Bách, y viên B Chính tr, Bí th Trung ng ng, ph trách công tác
khoa giáo. ng chí Trn Xuân Bách rt cm n ng chí B trng và các ng chí lãnh
o B có li mi nhng vì bn công vic nên ng chí Trn Xuân Bách rt tic không th
n d hi tho c. ng chí Trn Xuân Bách chúc hi tho thành công tt p, ng thi
cng t ý mong mi và tin tng, i ng thy giáo cùng cán b qun lý các cp luôn vng
vàng trong mi th thách, nêu gng sáng v nhân cách XHCN, mang ht tình cm, tài trí
vào vic ào to th h tr thành nhng ngi k tc xng áng truyn thng cha anh, a
t nc mau chóng i lên trong giai on mi.
Nhng nm trc ây, trong công cuc hi tho ln, chúng ta ã trao i, tranh lun
vi nhau nhiu vn ca giáo dc i hc và chuyên nghip. Nhng ln này, di ánh sáng
ca Ngh quyt i hi ln th VI ca ng, Ngh quyt Hi ngh Trung ng ln th hai,
nhng vn giáo dc cn c t ra vi yêu cu i mi cách ngh, cách làm, tìm ra
nhng gii pháp va cho nhng vic làm cp bách trc mt, va cho nhng vic có tm
chin lc phát trin xa hn.
Trc khi trình bày ý kin ca mình, tôi mun khng nh s ng h v c bn
phng hng, mc tiêu, chng trình hành ng ca B nm 1987 và 3 nm 1987-1990 c
bit Ba chng trình ln ca B: Chng trình ci cách h thng giáo dc, chng trình kinh
t ào to và chng trình i ng giáo viên. Vi s ng tình y, tôi mun làm rõ hn
nhng quan im c t ra chúng ta thng nht v t tng, và hn na, thng nht
mi hành ng trin khai nhng vic c bàn trong hi tho.
Tôi cng mun nói thêm rng, trong Hi tho, ý kin ca Ban khoa giáo Trung ng
s mang tính cht nh hng, còn i vi nhng vn c th ca B, ca ngành giáo dc
i hc và chuyên nghip, ó là nhng vn rt phc tp và a dng, Ban ca ng không
th thay các ng chí có mt trong hi tho này sáng to nhng bin pháp gii quyt
c. Tt nhiên, trách nhim trc nhng vn c th thuc v các ng chí và cng thuc
v chúng tôi. Chúng ta phi hp tác cht ch vi nhau gii quyt nhng vn c th
13
hoc có tình cht rt cp bách hoc có tính cht ht sc c bn, i vi quá trình phát trin s
nghip giáo dc i hc và chuyên nghip.
Trong thi gian khá gp gáp chun b nhng ý kin phát biu hôm nay, tôi ã gi bn
d tho ti nhiu nhà khoa hc và mt s ng chí cán b qun lý ngành. Tôi ã nhn c
s ng tình và nhng góp ý có cht lng ca các ng chí. Tôi xin cm n các ng chí.
cho nhng ý kin phát biu hôm nay mang tính nh hng chính xác hn, tôi ã
báo cáo toàn b ni dung bài nói này vi ng chí Trn Xuân Bách và ã c ng chí
Trn Xuân Bách hoàn toàn nht trí.
Trc mt, chúng ta có vô vàn khó khn. Song, s thng nht t tng và hành ng
s là iu kin ht sc quan trng tng bc tho g nhng vn ang b tc, vt ra
khi th bí lúc này, a s nghip giáo dc i hc và chuyên nghip tr li trng thái n
nh và tin lên vng chc.
Cuc cách mng khoa hc – k thut ang to ra nhng c cu công nghip rt mi v
nguyên tc, so vi nhng c cu công nghip ã có trong th gii hôm qua. Ngi ta gi s
chuyn bin v c cu này là bc quá , t xã hi công nghip sang xã hi công ngh.
Trong quá trình bin i ln lao v c cu công nghip mi tim nng s c tn dng
y mnh sn xut theo nhp cha tng có, t ti nng xut lao ng cao gp bi so vi
hin ti. t ti gia tc phát trin kinh t- xã hi mong mun, không th i theo con
ng tim tin. Vn t ra là, phi có s thay i c bn v công nghip sn xut, khai
thác trit kh nng ca các c cu công nghip c trên bình din vi mô ln v mô, tn dng
mi nguyên liu và nhng nng lng “mm”... Và yu t quyt nh s thay i này là con
ngi, là cht xám trên cái “giá ”- con ngi, do nn giáo dc sn sinh ra.
Khi khoa hc ã tr thành lc lng sn xut trc tip, khi công ngh óng vai trò
quan trng i vi s i mi nn sn xut và khi giáo dc c coi là nhân t c bn làm
thay i lc lng sn xut thì ci cách nn giáo dc i hc và gia tng hiu sut phc v
ca nó, không còn là nhim v t thân ca ngành i hc mà chuyn thành yêu cu khách
quan ca kinh t - xã hi. Do ó, cuc chy ua v kinh t gia các nc, gia các h thng
chính tr - xã hi khác nhau, trong mt mc áng k, ã din ra di hình thc chy ua
trong lnh vc giáo dc, t bit giáo dc i hc, ráo rit và vô cùng quyt lit. Mt trào lu
ci cách nn giáo dc i hc ang lan rng dn trên phm vi toàn th gii.
Trong bi cnh y, nn giáo dc i hc ca chúng ta, cng cn c xem xét li trên
nhiu bình din. Chúng ta hiu rng, ci cách giáo dc là mt b phn ca chin lc giáo
dc, vi t cách là mt b phn trung tâm ca chin lc con ngi. Nhng chin lc con
ngi li chu s quy nh ca chin lc kinh t - xã hi. Vì vy, khi t vn ci cách
nn giáo dc i hc, chúng ta không th b quan s phân tích tình hình kinh t - xã hi
xác nh mc tiêu ci cách giáo dc. Là mt nc nông nghip lc hu, vi tim nng t ai
không ln, din tích t gieo trng tính trên u ngi thuc loi thp trên th gii cng nh
trong khu vc, nông nghip ca chúng ta không phi là mi nhn kinh t, lp li th cân
bng vi nhiu nc, trong cuc chy ua kinh t hin nay. Trong khi ó, khoáng sn không
phi là ngun tài tài nguyên phong phú, da vào ó làm xoay chuyn tình th khó khn,
trong kinh t lúc này.
14
Sc ép nng n ca dân s ang làm tng thêm nhng khó khn v i sng, v b trí
lao ng, v phát trin giáo dc. Tình hình y nhc nh chúng ta rng, con ng i lên ca
t nc không ch bng s khai thác tài nguyên thiên nhiên mà ch yu phi bng con
ngi, bng tài nguyên trí tu ca con ngi c ào to qua h thng giáo dc, bng trình
t duy và hành ng ca h.
Cho nên, chúng ta có th khng nh rng, mc tiêu tng quát ca cuc ci cách giáo
dc i hc ln này là ào to mt i ng cán b khoa hc k thut, công ngh và qun lý
ng b và cân i cho các ngành sn xut trong nn kinh t quc dân, hình thành nhân cách
toàn din, nng ng và có tc thích ng nhanh vi s phát trin cc k mau chóng trong
mi mt ca i sng xã hi do cách mng khoa hc – k thut và cách mng xã hi mang
li, có y nng lc, th cht và tinh thn góp phn n nh tình hình kinh t - xã hi
chun b nhng tin và iu kin phc v s nghip công nghip hóa t nc, phn u
theo kp trình th gii mt s ngành chung ca thi i. Nh vy, ci cách nn giáo dc
i hc ca chúng ta là mt hành ng chin lc, là mt nhu cu thc s ca kinh t - xã
hi, là công vic hp logic phát trin.
K t ngày min Nam gii phóng, t nc c thng nht, c bit t ngày Ngh
quyt 14-NQ-TW ca B Chính tr Ban chp hành Trung ng ng (khóa IV) v ci cách
giáo dc c ban hành (1/11/1979), nn giáo dc i hc ca chúng ta ã có nhng thành
tu ln lao. Mt h thng i hc XHCN thng nht trong c nc ã c thit lp, mt
mng li trng i hc và cao ng ã c tri ra sut các tnh phía Bc n các tnh
phía Nam. H thng ó ã góp phn không nh vào vic hình thành i ng cán b có trình
i hc và sau i hc, áp ng c mt phn nhu cu cán b trong các lnh vc khoa
hc, k thut, công ngh và qun lý ca các ngành sn xut, thuc nn kinh t quc dân. Ln
u tiên trong lch s, h thng ào to sau i hc ã hình thành và mau chóng phát huy tác
dng. H thng giáo dc i hc ca ta ã to ra mt tim lc cn thit chun b cho t
nc i vào giai on công nghip hóa, giai on ht sc quan trng ca thi k quá lên
ch ngha xã hi, ã góp mt phn không nh vào công tác an ninh và quc phòng.
Vào nhng nm u thp k này, chúng ta ã da vào nhng d báo phát trin kinh t
rt không chính xác, thit kt chng trình phát trin i hc. Chúng ta ã ánh giá tình
hình lc quan hn nhiu, so vi hoàn cnh và iu kin có thc ca mình. Trong thc t, nn
kinh t ang i xung, c tng bc bó tay h thng giáo dc li nhng li yêu cu giáo dc
phi tích cc góp phn tháo g khó khn chung và y kinh t lên bc phát trin mi. ng
trc mâu thun ó, i ng cán b thuc h thng các trng i hc, ã c gng rt ln
vt ra khi khuôn kh ca c ch qun lý cng nhc, mnh dn tìm mt li i mi nn
giáo dc i hc vn có th phát huy c tính tích cc ca mình trong hoàn cnh b ng.
Ch trng ào to theo chuyên môn rng, theo tng khi kin thc, theo tng hc phn…
là nhng sáng to, va gii áp c nhu cu a nhanh hc vn vào qun chúng, va phù
hp vi xu th ci cách nn giáo dc i vi din i trà. Nhng hình thc i hc ngn hn,
theo a ch, ào to ti chc, ào to “ghi danh”… là nhng sáng kin hay có nhiu yu t
tích cc cn c khai thác và áp dng rng rãi.
c bit là my nm qua, chúng ta ã ht sc c gng và rt sáng to, trong vic t
chc lao ng sn xut, tìm kim con ng t u t, ng thi coi lao ng sn xut nh
15
mt phng thc ào to c bn, nhm nâng cao cht lng giáo dc. Tuy có th có nhng
s h nht nh nhng phng hng lao ng sn xut ó là úng, cn khuyn khích.
Bên cnh nhng thành tu chung nêu ra trên ây, nn giáo dc i hc ã bc l
nhng yu kém nhiu mt, nh hng không nh n hiu qu phc v kinh t - xã hi, phc
v quc phòng. Trc ht, phi nói n cht lng giáo dc còn thp, so vi yêu cu xã hi
ang có chiu hng tip tc gim sút là biu hin c th in hình, là nhiu hc sinh i hc
ra trng ã t ra thiu nng ng trong sn xut và i sng, kém thích ng vi nhng thay
i mau chóng ca k thut và công ngh, th ng v chính tr. Nguyên nhân ch yu
làm ra sn phm y là ni dung và phng pháp giáo dc i hc ã tr nên li thi và lc
hu. Chúng ta ã nhi nhét lý lun Mc – Lênin cho hc sinh cùng vi nhiu khu hiu chính
tr rt hình thc mong có c h mt trình nht nh v t tng, o c và chính
tr. ng thi, chng trình va nng n va cha bám sát xu th hin i hóa mà c th gii
ang hng vào. Ch trng ào to theo chuyên môn hp ã kìm hãm kh nng áp ng
linh hot ca hc sinh, trc nhng chu k công ngh, chu k k thut ang k tip nhau
ngày càng mau hn. Ch trng ó cng làm mt i kh nng chuyn dch ngh nghip do
nhng thay i, bin ng ca sn xut, quy nh mà hc sinh buc phi có.
Nhng thành tu mi nht ca khoa hc – k thut cha c phn ánh trong sách
giáo khoa, trong các giáo trình cng nh trong các tài liu tham kho. Hc sinh i hc thiu
rt nhiu thông tin khoa hc k thut và kinh t nên t duy b x cng, s nh hng thiu
nhanh nhy, thng th ng chp nhn quá nhiu lý thuyt sách v. H ã thiu hn nhu
cu và hng thú hoàn thin kin thc ca mình thông qua th vin, phòng thí nghim, thông
qua hot ng thc tin sn xut và u tranh xã hi, mt i ngh lc và thói quen c sách,
thiu nguyn vng theo hc môn t chn, phong cách hc tp ca hc sinh i hc trong
nhiu trng hp, thiên v li hc ph thông trung hc, hn là theo li nghiên cu và t
hc. nhng mc khác nhau c thy ln trò ã mt liên h thng xuyên vi sn xut và
xã hi, do ó t ra b ng hoc có nhng biu hin xa l vi cuc sng ht sc sinh ng bên
ngoài. Tình trng “lão hóa” kin thc ca cán b tr làm cùn dn t duy ca h cng ang
bc l. Còn có mt mt yu kém khác ang làm gim sút cht lng giáo dc i hc cn
phi nói n là tình trng lc hu áng lo ngi ca nhng trang thit b dy hc, ca nhng
c s vt cht – k thut hu ht các trng i hc. S li thi n my th h trong trang
b k thut, cùng s xung cp liên tc ca c quan trng hc ã n mc cn báo ng.
Tình trng rách nát và tiêu iu trong khu vc làm vic và cnh sng nhch nhác trong khu
ký túc xá ca mt s trng hc ã khin cho nhà trng mt i tác dng trung tâm vn hóa,
khoa hc, k thut ca mình i vi a phng có trng óng.
i sâu phân tích c cu i ng cán b, có nhiu vn cn phi nêu lên, tìm bin
pháp gii quyt. Tuy chúng ta ã hình thành c mt i ng chuyên gia cho nhiu ngành
thuc nn kinh t quc dân, song s ngi có trình sau i hc so vi s cán b c ào
to bc i hc còn quá ít. Chúng ta còn lúng túng trong vic tìm ra bin pháp nâng cao t
l này áp ng nhng yêu cu bc thit v cán b u ngành, v chuyên gia cao cp trong
mi lnh vc sn xut và quc phòng. Gia cán b khoa hc t nhiên, khoa hc k thut vi
cán b khoa hc xã hi, có s chênh lch khá xa v s lng. Tuy vy, i ng khoa hc t
nhiên và khoa hc k thut còn thiu rt nhiu. i ng cán b khoa hc xã hi thì quá
mng, yu kém và lc hu so vi trình chung ca th gii. Do i ng cán b nh vy,
16
khoa hc xã hi ca chúng ta ã chm phát trin, cha góp phn c lc vào vic nâng cao
trình vn hóa chung trong nhân dân và trong cán b thuc các lnh vc khoa hc t nhiên
và khoa hc k thut. ng thi, nó cng cha làm y chc nng xây dng t tng, c
s trit hc cho vic nh ra ng li, chính sách ca ng. Trong c cu i ng cán b,
có nhiu lnh vc còn thiu, loi cán b lý thuyt – nhng cán b cp cao có chc nng nh
hng, thit k hot ng qun lý và ch o công vic. Mt khác, chúng ta cng rt thiu
cán b công ngh có trình bc cao v “thi công” trong các lnh vc sn xut, vn hóa giáo
dc… nâng cao t l cán b chuyên gia cp cao so vi s cán b có trình i hc,
chúng ta phi ht sc tranh th s hp tác quc t trong lnh vc ào to sau i hc nhng
ng thi phi nhanh chóng chun b mi iu kin chuyn dn sang ngun ào to trong
nc là ch yu.
Nn giáo dc i hc còn ít quan tâm phc v khu kinh t tp th, iu này th hin rt
rõ trong c cu b trí, s dng cán b có trình i hc cho các khu vc kinh t khác nhau.
Trong khong gn 400.000 cán b c ào to h i hc hin ch có 4% ang phc v
trong khu vc kinh t tp th. Nh vy là cha hp lý. Hu nh ti các c s sn xut tp th,
nht là các hp tác xã nông nghip, s cán b có trình i hc ht sc ít i. Trong khi ó,
nn kinh t tp th li có nhim v ln lao có vai trò vô cùng quan trng trong bc i ban
u ca thi k quá lên CNXH. Hin nay 5 thành phn kinh t c Nhà nc tha nhn.
ci tin t chc sn xut, nâng cao nng sut lao ng, mi lnh vc hot ng, thuc 5
thành phn kinh t này u cn n hc vn i hc.
Cùng vi vic ào to áp ng nhu cu cán b ca khu vc kinh t quc doanh,
chúng ta phi tính toán n nhng bin pháp có th a dn trí thc i hc vào các khu
vc kinh t khác, nhm to ra tim nng phát trin ó.
H thng giáo dc i hc ca ta hin nay ang trong tình trng b x cng, có xu
hng khép kín, óng khung trong nhng hình thc ào to chính quy là ch yu. V
phng din t chc h thng giáo dc i hc ri vào tình trng n iu, thiu a dng cn
thit. V phng din vn hành, h thng ó thiu mi liên h cht ch vi các h giáo dc
khác, gn vi u vào ca mình. Còn u ra nó bám vào nguyên tc “ào to – biên ch”
mt biu hin phi lý ca t tng bao cp. Hn na, h i hc ca chúng ta cha mnh dn
m ra nhng kênh mi cho hc vn i hc mau chóng n vi mi thành phn nhân dân
cng nh mi thành phn kinh t.
Cui cùng phi nói n ch ánh giá thi c trong h thng giáo dc i hc mà lâu
nay trong xã hi có nhiu d lun không tán thành, ã c công khai nêu lên di hình thc
này hay hình thc khác. Cung cách thi tuyn vào i hc hin nay ã góp phn không nh
làm bin dng mc tiêu giáo dc bc hc ph thông, làm lch hng nguyên lý giáo dc
trong hot ng dy và hc ca thy trò trng ph thông trung hc. Các k thi thi tuyn vào
i hc ang làm nhiu quá trình giáo dc toàn din ca trng ph thông, to ra nhiu hin
tng tiêu cc thông qua các hình thc chy hc thêm, bi dng và ph o ngoài gii hn
chng trình ph thông trung hc.
Nhng k thi tt nghip i hc cng bc l mt s nét cn phi lu ý ci tin. Gn
bng tt nghip vi vic làm là cách làm không kích thích hc sinh c gng hc tp, Chúng
ta hu nh cha và không t vn thi tuyn nhm chn úng ngi có trình phù hp
17
cao vi ngh. Hn na, chúng ta li ht sc lng lo trong kim tra vic s dng bng i
hc nên hin tng tuyn ngi không úng chuyên môn ào to rt ph bin trong xã hi.
Trong khu vc ào to sau i hc cn có chính sách, khuyn khích nhng ngi hot
ng c s có công trình thit thc phc v sn xut,c bit cn chú ý hng các công
trình vào vic trin khai nhng chng trình kinh t trng im ca Nhà nc. Chúng ta
cng cn ci cách ch phong hc hàm, hc v theo hng khuyn khích nhng ngi có
trình sau i hc, dn ht tâm trí phc v khoa hc, phc v sn xut, ngn chn hin
tng chy theo bng cp hình thc, h danh, khin cho s cng hin sau ào to không
tng xng vi công sc và tin ca do Nhà nc vào quá trình ào to.
Thc trng không có gì áng lc quan ca nn giáo dc i hc, ang òi hi chúng
ta phi suy ngh li v toàn b cách làm giáo dc nhng nm qua, nh ra nhng phng
hng chin lc, phát trin và xây dng nhng hành ng chin lc nhm làm cho cuc
ci cách i úng qu o phi i. ng trc yêu cu i mi nn giáo dc i hc, vn
có ý ngha quyt nh i vi nhng hành ng ca chúng ta là phi có nhng quan im
mi v giáo dc nói chung và v giáo dc i hc nói riêng, vi s thm nhun sâu sc t
tng dân ch hóa xã hi bao hàm tinh thn dân ch hóa nn giáo dc.
c im ni bt ca thi i chúng ta là s tp trung sn xut và s dng cht xám,
công ngh hóa quá trình tái sinh và phát trin cht xám, u t cht xám mt cách trit
vào nhng mi nhn chin lc kinh t ca tng quc gia, vào nhng vn nóng hi và cp
thit ca thi i. Tài nguyên cht xám có ý ngha rt quyt nh trong mi cuc chy ua
phát trin trên phm vi toàn th gii. Cùng vi cuc chy ua v cht xám, mt cuc chin
tranh thôn tính cht xám cng bt u. Gn ây, nn “chy máu não”, nn “cn cht xám”
ang là nguy c i vi mt s nc do chính sách “hút cht xám” ca mt s nc khác
gây ra.
c im này ca thi i buc chúng ta phi dt khoát và trit trong quan im v
v trí và chc nng giáo dc.
Mt là, chúng ta t giáo dc vào trung tâm nhng vn kinh t -xã hi, i vi giáo
dc nh i vi kinh t hay nhìn nhn giáo dc nh mt th phúc li xã hi;t ó luôn t
giáo dc ngoi vi kinh t - xã hi? ây là ranh gii phân nh h thng quan im giáo dc
mi vi h thng quan im giáo dc truyn thng ã li thi. Xp giáo dc vào phm trù
sn xut xã hi, cuc ci cách giáo dc s mang tính cht cách mng; t giáo dc vào phm
trù phúc li xã hi, cuc ci cách không th vt qua gii hn ca s ci lng na vi.
Hai là, khi coi giáo dc ph thông là nn tng vn hóa ca mt dân tc, chúng ta phi
khng nh giáo dc i hc là ng lc phát trin kinh t – xã hi, là nhân t y mnh cách
mng khoa hc k thuât, là yu t quyt nh cht lng toàn b hot ng ca các lnh vc
sn xut thuc nn kinh t quc dân trong ó có giáo dc ph thông. Do ó, quan tâm hàng
u n cht lng giáo dc i hc là thái úng n nht khi trin khai CCGD i hc.
Ba là, trng i hc phi thc s là ni sn xut ra cht xám, hn na, cht xám ó
phi mang cht lng thi i. Mi hc sinh i hc ra trng phi là i din ca cht xám
18
mi, có tác dng tt trong vic gii quyt nhng vn ca thc t lao ng sn xut ng
thi còn là vn dùng vào vic phát trin lâu dài ca nn kinh t t nc.
Bn là, trng i hc phi là ngun ào to lc lng d b có cht lng cao cho
công tác an ninh và quc phòng, góp phn vào quá trình hin i hóa quân i nhân dân
nhm tng cng bo v T quc và nn hòa bình th gii.
Trong thi i chúng ta, do c im ca nn sn xut xã hi nói trên nn giáo dc i
hc cng có nhng c im mi ni bt lên so vi nhng giai on ã qua. Trc ht, hc
vn i hc tr thành nhu cu trong mi hot ng ngh nghip cho tng lnh vc sn xut
công nông nghip, thng nghip, dch v, vn hóa ngh thut… Vì vy, nn giáo dc i
hc ngày càng tr thành nn giáo dc ca s ông dân c, nó không còn là nn giáo dc
dành riêng cho mt b phn nh trong nhân dân, cng không thuc “quyn s hu” ca mt
thành phn kinh t nào. Nn giáo dc i hc phi làm tng nhanh yu t trí tu và tim lc
cht xám cho mi lnh vc sn xut xã hi. T c im này, nn giáo dc i hc có c
im th hai cng rt ni bt: giáo dc i hc i theo con ngi trong sut cuc i hot
ng ca h di hình thc hc tp thng xuyên, bi dng liên tc, nâng cao và hoàn
thin không ngng trình tay ngh ca mi ngi.
ây là iu kin ht sc quan trng con ngi nh hng úng n trong i
dng thông tin ngày càng m rng. Mt khác, hn bao gi ht, ngành giáo dc i hc phi
thit lp c mi liên kt cht ch vi sn xut, vi kinh t, vi các c quan khoa hc. S
liên minh này s làm cho mi quan h “tri thc – sn xut” tr nên cht ch hn, tác ng
thúc y nhau phát trin mnh hn, ôi bên cùng chu trách nhim v cht lng ào to và
cht lng sn xut. Trong s liên kt, ngi ta s chuyn mt phn ca quá trình ào to
sang sn xut hình thành nên nhng t hp “khoa hc – sn xut” bao gm nhng trung tâm
hc tp gn lin vi c s sn xut. Nhng ngi i din cho k thut mi, công ngh mi
ang làm vic cho các nhà máy, xí nghip s có trách nhim tham gia quá trình ào to các
trng i hc, còn nhng cán b ging dy, nhng nhà s phm có thêm nhim v bi
dng cán b k thut, cán b công ngh, cán b qun lý… Cui cùng phi nói n s liên
minh quc t ca giáo dc i hc mà ngày nay ã tr thành mt tính cht nht thit phi có:
tính quc t ca nó. Mc ích ht sc c bn ca trng i hc hin i là hình thành hc
sinh vi t cách là nhng chuyên gia tng lai, nng lc t duy mi v nguyên tc và mi v
cht lng. ó là ngun gc ca nhng t tng sáng to k thut ca nhng cách gii quyt
v công ngh và k thut ngoài truyn thng. S liên kt quc t s bo m nhng iu kin
trong t duy hc sinh i hc có s kt hp gia yu t dân tc vi yu t thi i, gia
yu t truyn thng vi yu t cách mng…
Trong giai on mi, h thng i hc có trách nhim ào to nhng chuyên gia tr
cho nhng nm 2000 mà thi im ó s xut hin nhng loi nguyên liu mi, nhng
dng nng lng mi và nhng quá trình công ngh hoàn toàn mi. Do ó, khi t vn ci
cách giáo dc i hc phi t ra vn óng góp ca khoa hc (mà hin thân là trng i
hc) vào s tin b ca khoa hc – k thut, vào s nghip phát trin kinh t - xã hi….
Nhng vn ln t ra i vi s nghip ci cách và phát trin nn giáo dc i
hc
19
Hn bao gi ht tình hình kinh t - xã hi trong nc cùng vi s phát trin v bão ca
th gii hin i ã gây nên sc ép ht sc mnh m v i mi nn giáo dc i hc, yêu
cu giáo dc i hc phi vn lên góp phn a t nc i vào qu o phát trin, hòa
nhp vi dòng thi i. Vn trung tâm ca công cuc ci t nn giáo dc i hc là cách
mng hóa và hin i hóa con ngi c ào to trong trng i hc Vit Nam XHCN,
làm cho th h tr tr thành nhng lp ngi lao ng có ý chí cách mng cao, nng ng và
sáng to, sn sàng v mi mt i vào gii on công nghip hóa t nc và bo v T quc
Vit Nam xã hi ch ngha.
Có ý chí cách mng cao, nng ng và sáng to là c trng thi i, trong phm cht
nhân cách con ngi sng và hot ng trong th gii sc sôi u tranh giai cp, bin ng
mnh m v khoa hc- k thut. Trng i hc hin i, phi in c du n cách mng
nng ng và sáng to vào tng nhân cách hc sinh, vào tng tp th hc sinh t ó vào
phong cách và li sng ca th h tr, có hc vn i hc i din cho tng lp trí thc mi
ca t nc.
Vi t cách là mt chc nng ht sc quan trng ca nn giáo dc i hc, quá trình
cách mng hóa th h tr hng vào vic khc phc tình trng th ng chính tr ca không
ít hc sinh i hc hin nay, xây dng cho h ý chí và ngh lc cách mng, không m h
trc s u tranh giai cp, có nim tin vào ch ngha xã hi.
Giáo dc cng sn phi tr thành chng trình tác ng liên tc và mnh m, xuyên
sut mi quá trình ào to, mi hot ng dy và hc, mi phong trào hc sinh i hc. giáo
dc cng sn phi hình thành th h tr tinh thn trách nhim xã hi, tính trung thc, tính
k lut và tính t chc nh nhng phm cht hàng u trong nhân cách XHCN ca mi
ngi lao ng, mi chin s quân i nhân dân, mi cán b và mi công dân Vit Nam
trong giai on cách mng hin nay. S khng nh chc nng cách mng hóa th h tr ca
nhà trng s òi hi mt thái khác, mt nhn thc khác vi giáo dc cng sn. Coi giáo
dc cng sn ch nh môn hc dy ch ngha cng sn, nh mt giáo lý tru tng, cht
cng, mt hi th ca cuc sng, tách i sng hc sinh ra khi nhng hot ng xã hi,
không hc sinh m mình trong các phong trào cách mng ca nhân dân lao ng… là
nhng biu hin hình thc ch ngha ca giáo dc cng sn, làm mt kh nng hành ng
cách mng ca hc sinh i hc, phi c th hin c th qua nhng hành ng hc tp, lao
ng, chin u vi ý thc giác ng XHCN, giác ng giai cp.
Cùng vi vic cách mng hóa th h tr, nhà trng trong giai on mi còn thc hin
chc nng khoa hc hóa các lp hc sinh, trên c s hin i hóa trit ni dung và phng
pháp ào to. thc hin chc nng này, trng i hc phi nhanh chóng trang b cho hc
sinh mt h thng quan im mi, mt h thng phm trù và khái nim mi trong ó phn
ánh trình tiên tin ca nn sn xut hin i, xu th tt yu ca nn kinh t XHCN, trình
vn hóa cao nht mà ngi ng thi t ti. Quan im mi, khái nim mi là nhng
“vt liu” không th thiu c cho quá trình i mi t duy mà kt qu mong mun là t
ti nhng t tng tiên tin, hin i và cách mng. nm bt c nhng quan im mi,
nhng khái nim mi, hc sinh i hc phi khai thác c ngun tài nguyên, trí tu phong
phú ca nhân loi, phi chim lnh c kho tàng vn hóa s ca th gii trong ó cha
ng nhng hc thuyt, nhng trào lu t tng và nhng thành tu khoa hc – k thut tiên
tin.
20
ào to con ngi cách mng nng ng sáng to là “n t hàng” c bit ca kinh
t - xã hi, i vi giáo dc i hc. làm ra sn phm y, trng i hc phi tht s i
mi, tht s chuyn bin tr thành mt “liên hp xí nghip” có nhim v tái sn xut ra
nhng lc lng sn xut mi, tái sn xut rng nhng t tng mi bt kp vi nhng bc
tin ca khoa hc – k thut trong th gii hin i. Con ngi cách mng nng ng, sáng
to do trng i hc to ra phi m bo nhng ch s phát trin sau ây:
Mt là, nhân cách ca con ngi cách mng nng ng ó là s phn ánh tích cc
nhng c im in hình ca thanh niên Vit Nam thi i i mi t duy, i mi phong
cách, th hin ra bên ngoài nh mt kiu t duy riêng, phong thái lao ng riêng, phng
thc giao lu riêng. Cùng c mt nn giáo dc i hc ào to nhân cách hc sinh li
không b úc theo mt khuôn mu cng vi cá tính b mài mòn và ngc li, nhân cách
h không trùng lp ngi khác, không hòa tan trong cng ng luôn gi c cái tôi trong
tp th, không i lp vi tp th. Cái riêng (cá tính) ca hc sinh s c trng i hc
phát trin tn lc thành bn sc c áo, bn lnh riêng bit ca hc sinh.
Hai là, con ngi cách mng nng ng không ch có kh nng áp ng vi nhng
nhu cu hin i ca sn xut, ca xã hi mà phi thích ng linh hot vi tng lai, vi tc
nhanh nhy, phù hp vi nhiu chu k k thut, nhiu chu k công ngh, nhiu chu k
qun lý, nhiu chu k u tranh cách mng s din ra trong cuc i h. Trc ây, nn giáo
dc c truyn ch cn làm cho con ngi quen vi mt chu k là . Ngày nay, cách mng
khoa hc k thut ang rút ngn dn khong thi gian gia hai chu k, do ó, tc thích
ng chm s làm cho con ngi b ào thi khi h thng sn xut, tr nên xa l vi nhng
chuyn bin mau chóng ca h thng xã hi làm h mt kh nng di ng ngh nghip mà
nn sn xut hin i òi hi.
Ba là, con ngi cách mng nng ng, kt hp hu c hot ng lao ng ngh
nghip vi hot ng chính tr - xã hi. S kt hp này là iu kin ht sc cn thit trong
nhân cách hc sinh có s cân i gia nhng phm cht tâm lý – ngh nghip và nng lc k
thut chuyên môn vi nhng phm cht chính tr - o c và nng lc giao tip xã hi.
Xét trên bình din toàn xã hi, nhng con ngi cách mng nng ng do h thng
giáo dc ào to ra phi hp thành mt i ng lao ng cân i v c cu, ng b v
ngành ngh. C cu lý tng phi t là bên cnh i ng công nhân có tay ngh cao, ngày
càng ông v s lng do h thng giáo dc chuyên nghip ào to, h i hc phi hình
thành c mt i ng cán b có trình chuyên môn sâu vi chc nng thi công, i ng
cán b lý thuyt vi chc nng nh hng iu hành thit k và i ng nhà bác hc toàn
din v lý thuyt và thc nghim. i ng lao ng y s có ý ngha quyt nh trong s
nghip a t nc lên ngang tm thi i. Trong i ng nht thit phi có nhng nhân tài
và do ó chin lc nhân tài phi có ngay t bây gi.
Bên cnh chc nng ào to i ng lao ng nói trên nn giáo dc i hc còn có
chc nng nghiên cu khoa hc, coi công tác nghiên cu khoa hc va nh mt phng thc
ào to c bn, nâng cao cht lng giáo dc va là phng thc hot ng phc v nhng
mc tiêu kinh t - xã hôi. Trng i hc có nhng iu kin c bn tin hành công tác
nghiên cu khoa hc: là ni tp trung ông o nhng nhà khoa hc, nhng chuyên gia u
ngành và lc lng to ln, nhng hc sinh vi t cách là nhng cng tác viên, nhng iu
21
kin c s vt cht k thut nht nh thc hin các tài nghiên cu. Gn công tác
nghiên cu khoa hc ca mình vi phng hng phát trin sn xut xã hi, gn tài khoa
hc vào nhng hp ng kinh t vi c s sn xut là con ng úng nht chc nng
nghiên cu ca h thng trng i hc c thc hin y và trit . Trong quá trình
thc hin chc nng này, trng i hc phi có s kt hp cht ch vi các Vin nghiên
cu, to nên mt khi liên minh khoa hc to ln, huy ng c toàn b lc lng khoa hc
vào gii quyt nhng vn ca thc tin sn xut và chin u ang t ra. Mt khác vic
m rng hp tác quc t trong nghiên cu khoa hc cng là mt li i y trin vng
trng i hc vn lên nh cao ca cht lng ào to hc sinh, cng nh cht lng ào
to i ng cán b ging dy cho chính mình.
Nn giáo dc i hc không ch có chc nng ào to i ng lao ng có hc vn i
hc và sau i hc mà còn có nhim v nâng cao tim lc vn hóa – khoa hc trong nhân
dân, áp ng nhu cu hc hi, phát trin t duy ca các tng lp nhân dân lao ng. Hn na
nhng con ngi c ào to trong h thng i hc ang hot ng trên nhng v trí ngh
nghip khác nhau, cng cn c bi dng hoàn thin không ngng luôn bám sát c
à tin chung ca sn xut và xã hi. i vi i tng th nht cng nh i tng th hai,
nhu cu hc vn và nhu cu ào to liên tc ngày càng phát trin. Trc hin tng ó phi
tính n vic làm “mm hóa” h thng giáo dc quc dân trong ó phi k ti h thng i
hc theo hng kt hp cht ch, gia giáo dc chính quy vi giáo dc không chính quy,
gia ào to vi bi dng, gia dài hn vi ngn hn, hình thành nên h thng giáo dc
thng xuyên trong xã hi.
S phân hóa các i tng i hc theo nhng mc tiêu s dng a dng s kt hp
nhiu mc tiêu ào to, nhiu trình ào to trong mt trng hc, s gia tng các giáo
trình, các môn hc t chn, s áp dng cách ào to theo hc phn to ra mt t trng áng
k các phn “mm” trong k hoch ào to là bin pháp ht sc cn thit, áng c ng h
h thng giáo dc i hc tránh c trng thái x cng.
Hình thc giáo dc không chính quy là mt biu hin c th ca t tng “mm hóa”
h thng giáo dc. Tuy nhiên, xu hng chung hin nay là ngi ta vn tìm kim nhiu con
ng làm cho h thng giáo dc mm do hn, c ng hn, linh hot hn. các hình
thc giáo dc không chính quy nhanh chóng m rng, cn phi xác minh quan im ch o
trong ó có t tng tách mc tiêu ào to ra khi vic b trí biên ch làm vic, gn ào to
vi vic nâng cao dân trí, hoàn thin t duy. Nhng hình thc giáo dc không chính quy có
nhng u im mà h thng chính quy không có c: nó áp ng mt cách thit thc nhanh
chóng yêu cu nâng cao hc vn và trình chuyên môn ngh nghip bng nhng hình thc
phù hp vi nhiu i tng i hc, vi nhiu la tui có nhu cu hc tp vi nhiu iu
kin theo hc ht sc khác nhau.
H thng giáo dc chính quy và không chính quy hp li vi nhau thành mt h thng
thng nht trong ó hai h thành phn h tr ln nhau, nng ta vào nhau không mâu thun
và không i lp vi nhau. H thng giáo dc chính quy có trách nhim nâng cao cht lng
ào to, làm cho mt b phn ca mình t tiêu chun quc t, có tc phát trin ui kp
th gii v mt s lnh vc khoa hc k thut nht nh. Còn h thng giáo dc không chính
quy li hng vào vic tìm kim nhng con ng i ngn, hp lý nhanh chóng ph cp
mt trình vn hóa và chuyên môn nghip v trong qun chúng nhân dân mà không làm
22
gián on hot ng sn xut ca ngi i hc. Trong giai on trc mt, coi giáo dc
chính quy nh hình thc c tôn là t tng li thi, không chp nhn c.
Trong khi quan tâm n giáo dc không chính quy chúng ta cng cn nghiên cu
nhng hình thc giáo dc phi chính quy bc i hc. Da vào nhng phng tin thông tin
i chúng, nhng c s vn hóa qun chúng… giáo dc phi chính quy mang tính cht ht sc
mm do, mang li nhng ni dung thit thc (có th thiu tính cht h thng) áp ng c
nhu cu hc hi rt a dng trong nhân dân. S phát trin sn xut mnh m vi s thâm
nhp trc tip ngày càng nhiu ca khoa hc và k thut ã làm ny n nhu cu hc tp, nhu
cu nhn thc ca con ngi, thúc y con ngi tìm tòi nhng con ng, nhng bin pháp
làm h thng giáo dc mm do hn na. Gn ây, nhiu nc ã to ra hình thc giáo dc
gi là cn chính quy nhng chc rng, nó cng ch là mt gii pháp b sung trong nhiu gii
pháp cha c phát hin.
Nn giáo dc c truyn, kt thúc nhim v trc mt cá nhân bng vic dt dn qua h
thng giáo dc nht nh, a h n ngng ca cuc i lao ng. Khi nn kinh t xã hi
trình thp kém ngi ta có th chp nhn mc tác ng giáo dc ch giai on phát
trin u tiên ca con ngi. Nhng trong thi i cách mng khoa hc k thut ngày nay
bám sát c nhp phát trin nhanh ca sn xut, thích ng c nhng bin ng và thay
i ca k thut và công ngh phù hp vi i sng vn hóa ca xã hi hin i, con ngi
luôn luôn phi hoàn thin liên tc li sng li là yêu cu in hình ca kinh t xã hi t ra
trc mi con ngi. Do vy, s xut hin h thng giáo dc thng xuyên là mt tt yu
khách quan, là xu th phát trin giáo dc i hc. Trong giai on phát trin trc mt công
tác qun lý phi phát huy c tính c lp ca c s, m rng quyn ch ng cho c s.
Mt trong nhng nhim v c bn t ra cho công tác qun lý là xây dng c d báo chin
lc phát trin t ó “t hàng” ào to cho h thng trng i hc. Mt khác công tác
qun lý còn phi a ra c mt chin lc v c s vt cht k thut cho ào to, tng
ng vi nhng n “t hàng” to iu kin k hoch phát trin c hin thc hóa.
Trc mt, công tác qun lý phi th ch hóa vic gn trng i hc vi sn xut, vi
u tranh xã hi, xây dng mi quan h và trách nhim hai chiu “ào to – sn xut”, coi
sn xut là quá trình ào to, c s sn xut có trách nhim vi công tác ào to trng i
hc. ng thi, phi nhanh chóng hoàn thin nhiu c ch v lao ng sn xut, v u t
ngân sách cho giáo dc i hc, v xut khu cht xám trong ngành i hc…
Trong công tác qun lý, chúng ta phi chun hóa tng loi cán b trong h thng, k
c giáo viên, ó là yu tt rt c bn b trí li các lc lng trong các lnh vc qun lý
ào to, bi dng, nghiên cu khoa hc và lao ng sn xut. Tip sau ó là vic t chc
thanh tra toàn din, c bit là thanh tra chuyên môn,nhm a toàn b hot ng ca h
thng giáo dc i hc tp trung phc v nhim v chính tr c bn nht ào to nhng cán
b có trình i hc và sau i hc, cách mng, nng ng, sáng to, áp ng nhng nhu
cu kinh t - xã hi, an ninh quc phòng.
Mt yêu cu rt t bit i vi công tác qun lý lúc này là khc phc ngay s quá
chm tr trong ào to cán b khoa hc xã hi, làm lch c cu i ng. Bng mi hình thc
ào to, nht là ào to sau i hc, chúng ta phi nhanh chóng có c i ng trit hc,
23
kinh t hc, lut hc và xã hi hc… có iu kin a khoa hc xã hi ca t nc tin
lên.
Nhng vn cp thit cn c t ra trong nm hc 1987-1988 và trong k
hoch 1987-1990.
Trong my nm trc mt, mc tiêu ch yu ca chúng ta là phn u n nh tình
hình giáo dc, tng bc kìm li hin tng gim sút cht lng giáo dc và hiu qu ào
to, góp phn vào vic n nh tình hình kinh t - xã hi, chun b tin cho vic phát trin
giáo dc bc tip theo (1991-1995). Trong hoàn cnh và iu kin khó khn hin
nay, cn phi phân tích k tình hình, nh ra nhng công vic thit thc, va sc, tránh nôn
nóng, ch quan duy ý chí lun và cng cng quyt chng bnh hình thc ch ngha. Có
nhng loi vn sau ây c t ra gii quyt.
1. Nhng vn có tính cht cp bách, phi có ngay nhng gii pháp hu hiu nhm
bo m cho h thng khi b bin dng:
a. Nghiên cu trình ngay vi Ban bí th Trung ng ng và Thng v HBT v
ch lng bng và ph cp cùng vi mt s chính sách khác nhm làm cho giáo viên có
th sng bng ng lng ca mình, tp trung cht xám vào công tác ào to, bi dng th
h tr, xây dng ngay mt h thng ch chính sách khai thác s dng và phát huy c
cán b, giáo viên gii trong công tác ào to và nghiên cu khoa hc, khuyn khích c
giáo viên tr mau chóng vn lên trong chuyên môn.
b. Cp tc xut vi Ban bí th Trung ng ng và Thng v HBT v hc bng
ca hc sinh, v bin pháp c bit bo m i sng ca hc sinh ni