TRAVNIKDobrodoli u grad vezira, grad nobelovca, grad u kojem se uvijek iri miris najboljih evapa i grad u kojem ne postoji sofra bez dobrog vlaikog sira, grad u kojem lete nadaleko poznati kratkokljuni golubovi, irin grad, grad u kojem raste endemsko cvijee, grad koji uva sjeanja na spomenike i turbeta,.... Dobro nam doli.

Prahistorija (odnosi se na podruje Travnik I okolo Travnika):

Prvi tragovi ivota potiu iz mlaeg kamenog doba, neolita. Naeni su u lokalitetima Nebo i Mujevine u dolini Bile i Crkvine u dolini Lave, a pripadaju treem i drugom mileniju (3 hiljade gosina prije nove ere) prije nae ere.U dolini Lave i njenih pritoka identificirano je oko 40 gradina (to su vam naselja na uzvienim mjestima, graeni na brdima radi zatite od neprijatelja) iz bronanog i eljeznog doba.

Antiki periodRimljani ove krajeve zauzimaju poetkom nae ere (tanije 9 godina nove ere nakon Batonovog ustanka Baton jedan od Ilirskih kraljeva koji je pogubljen)i u njima ostaju sve do propasti Zapadnog rimskog carstva 476. godine. U to vrijeme je okolica Travnika bila relativno gusto naseljena. U gornjoj dolini Lave, na podruju dananjeg Turbeta (Turbe je manje mjesto odma kad se izae iz Travnika prema Vlaiu) pronaeni su ostaci rimskih grobnica, vojne utvrde, temelji naselja, ranokranske bazilike, novac, keramika i dr. Period od V do VI stoljea predstavlja kraj rimske uprave na ovom podruju.

Srednji vijek(Proboj Slavena na podruje BiH poinje u VII st.)Na veem dijelu Bosne i Hercegovine nisu naeni ostaci slavenskih naselja, ali su na mnogim gradinama pronaeni fragmenti slavenske keramike. U IX i X stoljeu dolazi do pokrtavanja slavenskih plemena na Balkanu i stvaranja prvih dravica. Teritorijalno upravne jedinice srednjovjekovne Bosne bile su upe, od kojih je jedna obuhvaala porijeje rijeke Lave (podruje Travnika). Na podruju nekadanje upe Lave utvreno je postojanje velikog broja steaka, srednjovjekovnih nadgrobnih spomenika. Evidentirani je oko 900 ovakvih nadgrobnika. Sauvano je i nekoliko srednjovjekovnih utvrenih gradova (Travnik, Torian, Vrbenac, kaf i Katel). Meu najbolje sauvane tvrave spada travniki Stari Grad (Katel). Smjeten je na prirodnom uzvienju, koje je sa tri strane okruen vodenim tokovima to mu oteava pristup. Podignut je u prvoj polovini XV stoljea kao obrambeni punkt pred turskom najezdom koja je prijetila sa istoka. Ve 1463. godine u jednom trogirskom izvjetaju se kae da su Turci pored nekih drugih bosanskih gradova zauzeli i Travnik. Ujedno je to i prvo spominjanje imena ovog grada u njegovoj historiji.Pretpostavlja se da je i prije dolaska Turaka u podnoju grada ve postojalo manje podgrae sa trgom.

Turski periodU toku XVI i XVII stoljea ispod tvrave se formira manje naselje, kasaba, sa glavnim trgom Ba-arijom, na mjestu dananje damije Sulejmanije (to je arena damija koja je u centru starog grada, morate proi pored nje ima na zidovima foloralne (cvijetne motive) ). Krajem XVII stoljea Travnik postaje upravni centar bosanskog paaluka (ovo znai centar dave BiH, ko to je danas Sarajevo). Nakon ratnog pohoda austrijskog princa Eugena Savojskog (kreten koji je zaplaio Sarajevo, ak se I dananja kasarna Jace jedan dan zvala po njemu kad su je napravili, ali ljudi pobudalili I trailida se promijeni ime kasarne) na Bosnu i velikog poara kojeg je u Sarajevu izazvao, bosanski vezir Defterdar Halil-paa oso prenosi vezirsku stolicu iz Sarajeva u Travnik. Od 1699. godine, uz dva manja prekida, Travnik e biti sjedite bosanskih namjesnika. Za to vrijeme grad se ekonomski i teritorijalno razvija i postaje vaan zanatski i trgovaki centar.U prvoj polovini XVIII stoljea na periferiji grada, na lijevoj obali Lave, izgraena je vezirska rezidencija, zgrada Konaka (sruena nakon II S. rata debili -.- ). U Konaku je u toku 150 godina stolovalo 77 bosanskih vezira, od kojih je nekolicina vie puta postavljana na tu funkciju, tako da je bilo ukupno 90 promjena na vezirskoj stolici. Sedam vezira je umrlo u Travniku.Austrugarska upravaPo dogovoru velikih sila, na Berlinskom kongresu 1878. godine Austrougarska monarhija je dobila pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. godine slubeno je proglasila i njenu aneksiju. Uspostavljanjem nove vlasti u zemlji, prilike e se u Travniku naglo izmijeniti. Grad se polako poinje ukljuivati u industrijsku epohu. Otvaraju se prvi industrijski pogoni: Tvornica duhana (1893), Tvornica ibica (1901), Poduzee za preradu drveta "Ugar" u Turbetu (1912).

arena damijaarena damija ili Sulejmanija nazvana je "arena damija" zbog neobinih likovnih dekoracija na unutarnjim i vanjskim zidovima. Nalazi se u Travniku, na Donjoj ariji. Godine 1757. vezir amil Ahmed-aga podie damiju, koju stanovnici mahom prozvae amilija. amilija je izgorjela u poaru 1815. godine, a na njenom mjestu je novu damiju podigao bosanski vezir Sulejman-paa Skopljak. U prizemlju damije nalazi se bezistan. Sulejmanija predstavlja jedinstven primjer u osmanskoj arhitekturi gdje se ista graevina koristi u sakralne i svjetovne svrhe. Munara se nalazi na lijevoj umjesto na desnoj strani damije kako je, inae pravilo islamskih bogomolja.

Dodatne stvari Ovaj grad je takoer poseban i u svijetu jer je jedini grad sa dvije 20-metarske sahat kule, koje su travniki veziri podigli u 18 stoljeu, a jedini u BiH ima sunani sat te vrste, izgraen 1886. godine. Travnik je grad sa najveim brojem turbeta (mauzoleja) u Bosni i Hercegovini. u gradu su sauvna etiri otvorena i dva zatvorena turbeta.