TMMOB – EMO ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI MERSİN ŞUBESİ

TMMOB – EMOTMMOB – EMOELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASIELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI

MERSİN ŞUBESİMERSİN ŞUBESİ

NÜKLEER ENERJİ SEMPOZYUMUNÜKLEER ENERJİ SEMPOZYUMU

NÜKSEM’07NÜKSEM’07(19-20 EKİM 2007)(19-20 EKİM 2007)

NÜKLEERDEN ELEKTRİK OLUR NÜKLEERDEN ELEKTRİK OLUR MU..?MU..?

ya da NÜKLEER ŞART MIDIR..?!!!ya da NÜKLEER ŞART MIDIR..?!!!

Necati İPEK Necati İPEK (Elk.-Eln. Yük. Müh)(Elk.-Eln. Yük. Müh)

EMO EMO Enerji Br. KoordinatörüEnerji Br. Koordinatörü

2006 yılı elektrik enerjisi 2006 yılı elektrik enerjisi üretimi 173,2 Milyar üretimi 173,2 Milyar Kwh;Kwh;

DoğalgazDoğalgaz % 43,8 % 43,8

LinyitLinyit % 21,1 % 21,1

HidrolikHidrolik % 22,5 % 22,5

Fuel-OilFuel-Oil % 2,9 % 2,9

Taş KömürüTaş Kömürü % 1,6 % 1,6

İthal Kömürİthal Kömür % 5,9 % 5,9

Nafta % 1,4Nafta % 1,4

Diğer % 0,9 Diğer % 0,9 75,8

37,1

39

5

2,7

10,2

2,5

0,9

Doğalgaz

Linyit

Hidrolik

Fuel-Oil

Taş Kömürü

İthal Kömür

Nafta

Diğer

milyar kWh

Ülkemizde Elektrik Enerjisi Üretimi

““Yeni ve Yenilenebilir”e Yeni ve Yenilenebilir”e (Y&Y)(Y&Y) bir bir örnekörnek: : RüzgarRüzgar Bugün:Bugün:

• Almanya : 16.649 MW Almanya : 16.649 MW

• İspanya : 8.263 MWİspanya : 8.263 MW

RES kurulu gücüne sahip RES kurulu gücüne sahip

Dünya Nükleer’den vazgeçiyorDünya Nükleer’den vazgeçiyor

Günümüz Dünyasında elektrik enerjisi Günümüz Dünyasında elektrik enerjisi üretiminin;üretiminin;

• %15’i nükleer enerji santrallerinden%15’i nükleer enerji santrallerinden

Sağlanıyor,Sağlanıyor,

Ancak ;Ancak ;

Uluslararası Enerji Ajansı öngörülerine göre Uluslararası Enerji Ajansı öngörülerine göre 2030 yılında nükleer enerjinin toplam enerji 2030 yılında nükleer enerjinin toplam enerji üretimi içindeki payı %9’lara kadar düşecektir.üretimi içindeki payı %9’lara kadar düşecektir.

Nükleer gündem ;Nükleer gündem ;

• Yeni Meclisin acilen ve yeniden Yeni Meclisin acilen ve yeniden gündeme getirmeye kararlı gündeme getirmeye kararlı göründüğü “Nükleer” yasası ve NES göründüğü “Nükleer” yasası ve NES kurma hazırlıklarında gerekçe, kurma hazırlıklarında gerekçe, ülkemizin “enerji ihtiyacı” olarak ileri ülkemizin “enerji ihtiyacı” olarak ileri sürülse de, nükleer enerjinin “Siyasi” sürülse de, nükleer enerjinin “Siyasi” bir “tercih” olarak dayatıldığı çok bir “tercih” olarak dayatıldığı çok yakın geçmişten çok iyi bilinmektedir.yakın geçmişten çok iyi bilinmektedir.

……nükleer gündem (?)nükleer gündem (?)

• NES konusu ilk olarak 1970’in ilk yıllarında NES konusu ilk olarak 1970’in ilk yıllarında gündeme getirilmiş ve 1976 yılında Akkuyu gündeme getirilmiş ve 1976 yılında Akkuyu için yer “izni” onayı alınmıştır. Diğer bir NES için yer “izni” onayı alınmıştır. Diğer bir NES ihalesi girişimi de 1996 yılında ihalesi girişimi de 1996 yılında kamuoyundan gizlenerek Resmi Gazetede kamuoyundan gizlenerek Resmi Gazetede “Muhtelif Malzeme Satın Alınacaktır” ilanıyla “Muhtelif Malzeme Satın Alınacaktır” ilanıyla başlayan ve yolsuzluk soruşturmaları ile başlayan ve yolsuzluk soruşturmaları ile devam eden acıklı ve gülünç çabalar olarak devam eden acıklı ve gülünç çabalar olarak belleklerimize yerleşmiştir.belleklerimize yerleşmiştir.

……nükleer gündem (?)nükleer gündem (?)

• Nükleer lobilerin santral kurma hezeyanları, geçen 37 Nükleer lobilerin santral kurma hezeyanları, geçen 37 yıllık süreçte dönem dönem yoğunlaşarak sürse de, yıllık süreçte dönem dönem yoğunlaşarak sürse de, akademik/bilimsel çevrelerin, çevre ve meslek akademik/bilimsel çevrelerin, çevre ve meslek kuruluş-larının, doğaya ve geleceğe karşı sorumluluk kuruluş-larının, doğaya ve geleceğe karşı sorumluluk duyanların ülkemizin mevcut enerji kaynaklarının duyanların ülkemizin mevcut enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması yönündeki haklı karşı etkin ve verimli kullanılması yönündeki haklı karşı duruşları ile NES’ların çevresel-teknik-mali sorunları duruşları ile NES’ların çevresel-teknik-mali sorunları ve atıklarının güvenliğine ilişkin olarak dünyada ve atıklarının güvenliğine ilişkin olarak dünyada yaşanan olumsuz örnekler toplumsal duyarlılıkları yaşanan olumsuz örnekler toplumsal duyarlılıkları arttırmış, ayrıca firmalar arası çekişmelere ve arttırmış, ayrıca firmalar arası çekişmelere ve şikayetlere açık yönetim yetersizlikleri sonucunda şikayetlere açık yönetim yetersizlikleri sonucunda dönemin iktidarları geri adım atmak zorunda dönemin iktidarları geri adım atmak zorunda kalmışlardır.kalmışlardır.

..nükleer gündem (?)..nükleer gündem (?)

• Bastıralamayan NES istekleri bu güne değin Bastıralamayan NES istekleri bu güne değin hep aynı “Senaryo” ile gündeme hep aynı “Senaryo” ile gündeme getirilmiştir. Mevcut kaynaklarımızın getirilmiştir. Mevcut kaynaklarımızın yetersiz olduğu, nükleer santral kurulması yetersiz olduğu, nükleer santral kurulması yönünde adımlar atılmaz ise mevcut talebin yönünde adımlar atılmaz ise mevcut talebin karşılanamayacağı ve enerji krizinin karşılanamayacağı ve enerji krizinin kaçınılmaz olduğu ısrarla vurgulanmıştır. kaçınılmaz olduğu ısrarla vurgulanmıştır. Şimdi de yeniden benzer söylemlerle Şimdi de yeniden benzer söylemlerle nükleer santral ön plana çıkarılmaya nükleer santral ön plana çıkarılmaya çalışılmaktadır.çalışılmaktadır.

Nükleer : maliyet & güvenlikNükleer : maliyet & güvenlik

• Nükleer santral ilk yatırım ve işletim maliyeti çok Nükleer santral ilk yatırım ve işletim maliyeti çok yüksek, 35-40 yıllık ekonomik ömrü boyunca sıkça yüksek, 35-40 yıllık ekonomik ömrü boyunca sıkça arıza ve güvenlik sorunları yaşayan, atık arıza ve güvenlik sorunları yaşayan, atık sorunlarına çözüm bulunamamış bir enerji sorunlarına çözüm bulunamamış bir enerji teknolojisidir. Geçmişte ülkemizde Çernobil’in teknolojisidir. Geçmişte ülkemizde Çernobil’in etkileri, Marmara Depremi, Hızlı Tren faciası gibi etkileri, Marmara Depremi, Hızlı Tren faciası gibi olaylarda, siyasi ve idari açıdan “sorumluluk olaylarda, siyasi ve idari açıdan “sorumluluk almama” yönünde pek çok sayıda örnekle almama” yönünde pek çok sayıda örnekle karşılaşılmıştır. Bu örneklerden hareketle karşılaşılmıştır. Bu örneklerden hareketle Türkiye’de nükleer santralın yapılması halinde, Türkiye’de nükleer santralın yapılması halinde, gerek inşa gerekse işletme döneminde çok ciddi ve gerek inşa gerekse işletme döneminde çok ciddi ve geri dönülemeyecek güvenlik sorunları ile geri dönülemeyecek güvenlik sorunları ile karşılaşılacağını belirtmek yanlış olmayacaktır.karşılaşılacağını belirtmek yanlış olmayacaktır.

Nükleer : Maliyet & GüvenlikNükleer : Maliyet & Güvenlik

• Bilindiği üzere ülkemizde nükleer santral Bilindiği üzere ülkemizde nükleer santral yapılmasını isteyen kesimler tarafından yapılmasını isteyen kesimler tarafından sürekli olarak nükleer santralların maliyetler sürekli olarak nükleer santralların maliyetler açısından diğer santrallar ile rekabet edebilir açısından diğer santrallar ile rekabet edebilir hale geldiği iddia edilmektedir. Nükleer hale geldiği iddia edilmektedir. Nükleer santrallar, doğal gaz kombine çevrim santrallar, doğal gaz kombine çevrim santralları ve karbon vergisi uygulanmaması santralları ve karbon vergisi uygulanmaması halinde, kömür santralları karşısında daha halinde, kömür santralları karşısında daha yüksek ömür boyu maliyetlere (overall yüksek ömür boyu maliyetlere (overall lifetime costs) sahiptir. lifetime costs) sahiptir.


• Aşağıda, “Massachussets Institute of Aşağıda, “Massachussets Institute of Technology (MIT)” tarafından kullanılan bir Technology (MIT)” tarafından kullanılan bir modele göre nükleer enerjiden elektrik üretimi modele göre nükleer enerjiden elektrik üretimi maliyetlerinin diğer kaynaklarla maliyetlerinin diğer kaynaklarla karşılaştırılması yapılmakta ve nükleerin hangi karşılaştırılması yapılmakta ve nükleerin hangi koşullarda diğerlerine tercih edilebileceği koşullarda diğerlerine tercih edilebileceği gösterilmektedir. gösterilmektedir. (Not: Bu tablonun yer aldığı (Not: Bu tablonun yer aldığı çalışma nükleer santralların yapılmasına karşı nitelikte çalışma nükleer santralların yapılmasına karşı nitelikte olmayıp, tam tersine nükleer santralların hangi olmayıp, tam tersine nükleer santralların hangi şartlarda kabul edilebilir hale gelebileceğini irdeleyen şartlarda kabul edilebilir hale gelebileceğini irdeleyen bir çalışmadır.) bir çalışmadır.)


SANTRAL TÜRÜ ve ÜRETİM MALİYETLERİSANTRAL TÜRÜ ve ÜRETİM MALİYETLERİ (YAPIM VE İŞLETME MALİYETLERİNİN BUGÜNKÜ DEĞERİ) (YAPIM VE İŞLETME MALİYETLERİNİN BUGÜNKÜ DEĞERİ) (CENT/KW- SAAT - 2002 YILI $) (CENT/KW- SAAT - 2002 YILI $)

Nükleer (Hafif Sulu Reaktör) : Nükleer (Hafif Sulu Reaktör) : 6.76.7

- İnşa maliyeti % 25 düşürülürse : 5.5- İnşa maliyeti % 25 düşürülürse : 5.5 - İnşa süresi5 yıldan 4 yıla inerse : 5.3 - İnşa süresi5 yıldan 4 yıla inerse : 5.3 - İşletme-bakım masrafları 13 mills/kWs’e düşürülürse : 5.1 - İşletme-bakım masrafları 13 mills/kWs’e düşürülürse : 5.1 - Sermaye maliyeti gaz/kömür seviyesine düşürülürse) : 4.2- Sermaye maliyeti gaz/kömür seviyesine düşürülürse) : 4.2

SANTRAL TÜRÜ ve ÜRETİM SANTRAL TÜRÜ ve ÜRETİM MALİYETLERİMALİYETLERİ

• Pulverize kömür : Pulverize kömür : 4.24.2• DGKÇS (Gaz fiyatı 3.77 $ / Mcf ) : DGKÇS (Gaz fiyatı 3.77 $ / Mcf ) : 3.8 3.8• DGKÇS (Gaz fiyatı 4.42 $ / Mcf) : DGKÇS (Gaz fiyatı 4.42 $ / Mcf) : 4.14.1• DGKÇS (Gaz fiyatı 6.72 $ / Mcf) : DGKÇS (Gaz fiyatı 6.72 $ / Mcf) : 5.65.6

Mills : 1/10 centMills : 1/10 centMcf : bin ft3Mcf : bin ft3

(Kaynak : An Interdisciplinary MIT Study / (Kaynak : An Interdisciplinary MIT Study / 2003) 2003)

Çevre, maliyet, dışa Çevre, maliyet, dışa bağımlılık..bağımlılık..• Çevresel faktörler, yüksek maliyetler ve Çevresel faktörler, yüksek maliyetler ve

dışa bağımlılık gibi argümanların dışa bağımlılık gibi argümanların yanısıra, önemli bir “EV” potansiyelimiz yanısıra, önemli bir “EV” potansiyelimiz ve “Yeni & Yenilenebilir” kaynaklarımız ve “Yeni & Yenilenebilir” kaynaklarımız varken, dünyada “gözden düşmüş varken, dünyada “gözden düşmüş nükleer santralların” Türkiye’ye nükleer santralların” Türkiye’ye pazarlanmasının arkasında hangi pazarlanmasının arkasında hangi “realite”lerin olduğunu araştırmak ve “realite”lerin olduğunu araştırmak ve karşı çıkmak gerekmektedir.karşı çıkmak gerekmektedir.

DeğerlendirmeDeğerlendirme

• 4628 sayılı EPY ile, yeni yatırımlar 4628 sayılı EPY ile, yeni yatırımlar yapmasına engel olunarak ve kendine ait yapmasına engel olunarak ve kendine ait mevcut enerji santrallarını da özelleştirerek mevcut enerji santrallarını da özelleştirerek kamunun dışlanmakta olduğu enerji kamunun dışlanmakta olduğu enerji sektöründe, talep artışına paralel yeni sektöründe, talep artışına paralel yeni yatırımların özel sektörce yapılmaması yatırımların özel sektörce yapılmaması halinde ufukta enerji krizlerinin olduğu, bu halinde ufukta enerji krizlerinin olduğu, bu nedenle tek çözümün NES’lar olduğu fikrinin nedenle tek çözümün NES’lar olduğu fikrinin ısrarla kamuoyuna dayatıldığı izlenmektedir.ısrarla kamuoyuna dayatıldığı izlenmektedir.

Tahkim…Tahkim…

• Türkiye’nin, elektrik enerjisinin 2004’te Türkiye’nin, elektrik enerjisinin 2004’te %39’unun, 2005’te yaklaşık %45’inin %39’unun, 2005’te yaklaşık %45’inin doğalgazdan üretildiği dikkate doğalgazdan üretildiği dikkate alındığında, alım ve fiyat garantili doğal alındığında, alım ve fiyat garantili doğal gaz ve santral sözleşmelerine bağımlı gaz ve santral sözleşmelerine bağımlı hale getirildiği, uluslararası tahkim hale getirildiği, uluslararası tahkim kıskacında olduğu, bu kıskaçtan uzun kıskacında olduğu, bu kıskaçtan uzun yıllar kurtulamayacağı anlaşılmaktadır. yıllar kurtulamayacağı anlaşılmaktadır.

……Doğal Gaz sevgisi..!Doğal Gaz sevgisi..!

• Norveç gibi dünyanın 4. büyük Norveç gibi dünyanın 4. büyük doğalgaz ihracatçısı bir ülke bile, doğalgaz ihracatçısı bir ülke bile, ürettiği elektrik enerjisinin %99.5 ini ürettiği elektrik enerjisinin %99.5 ini HES dan elde ederken, önemli HES HES dan elde ederken, önemli HES potansiyeline sahip Türkiye’nin, ürettiği potansiyeline sahip Türkiye’nin, ürettiği elektrik enerjisinin %45’ini doğalgazdan elektrik enerjisinin %45’ini doğalgazdan üretmesinin hesapsız, ve bilinçsiz enerji üretmesinin hesapsız, ve bilinçsiz enerji politikalarının sonucu olduğu politikalarının sonucu olduğu görülmüştür.görülmüştür.

EV (Enerji Verimliliği)EV (Enerji Verimliliği)

• Enerji verimliliği ve tasarrufu konusunda Enerji verimliliği ve tasarrufu konusunda atılan adımlar sevindirici olmakla birlikte atılan adımlar sevindirici olmakla birlikte gerek bu bilincin oluşması ve gerekse gerek bu bilincin oluşması ve gerekse yaptırımlara karşı duyarlı davranılması yaptırımlara karşı duyarlı davranılması zaman alacak gibi görünmektedir. Bu ise zaman alacak gibi görünmektedir. Bu ise pahalı elektriğe mahkum olmak anlamına pahalı elektriğe mahkum olmak anlamına gelmektedir. Enerjinin akılcı kullanımı ile gelmektedir. Enerjinin akılcı kullanımı ile kayıpların en aza indirilmesi, aynı enerji ile kayıpların en aza indirilmesi, aynı enerji ile daha çok iş yapılması veya aynı iş için daha daha çok iş yapılması veya aynı iş için daha az enerji kullanılması mümkündür.az enerji kullanılması mümkündür.

Kayıp ve kaçaklar = 3 NESKayıp ve kaçaklar = 3 NES

• Resmi açıklamalara göre elektrik Resmi açıklamalara göre elektrik ağındaki kayıp ve kaçak oranı, ağındaki kayıp ve kaçak oranı, ortalama %22-25’leri bulmaktadır. ortalama %22-25’leri bulmaktadır. Başka bir deyişle üretilen elektrik Başka bir deyişle üretilen elektrik enerjisinin beşte biri, bakım ve enerjisinin beşte biri, bakım ve yenileme yapılmadığından tüketime yenileme yapılmadığından tüketime sunulmadan yok olmaktadır. sunulmadan yok olmaktadır.

Maceraya gerek yok..!Maceraya gerek yok..!

• Kayıp ve kaçakların azaltılmasına Kayıp ve kaçakların azaltılmasına yönelik yapılacak yatırımlarla bu oranın yönelik yapılacak yatırımlarla bu oranın AB ülkelerinin ortalaması olan % 6-8’ler AB ülkelerinin ortalaması olan % 6-8’ler seviyesine çekilmesi olanaklıdır. Bu seviyesine çekilmesi olanaklıdır. Bu sayede yüzde 15’ler seviyesinde sayede yüzde 15’ler seviyesinde yapılacak bir tasarrufla hem elektrik yapılacak bir tasarrufla hem elektrik enerjisi kullanımı bu denli lüks bir enerjisi kullanımı bu denli lüks bir tüketim olmaktan çıkacak hem de NES tüketim olmaktan çıkacak hem de NES macerasının gerekçeleri (?) ortadan macerasının gerekçeleri (?) ortadan kalkacaktır..!kalkacaktır..!

Bilim adamları ne diyor :Bilim adamları ne diyor :

• ••1. Çok sınırlı ve düşük yoğunluktaki tıbbi 1. Çok sınırlı ve düşük yoğunluktaki tıbbi ve endüstriyel amaçlı kullanımları dışında, ve endüstriyel amaçlı kullanımları dışında, çevreye yayılan zararlı radyasyonun en çevreye yayılan zararlı radyasyonun en önemli kaynağı olan nükleer santral kazaları önemli kaynağı olan nükleer santral kazaları ve radyoaktif atıkları; karşılaştığımız çevre ve radyoaktif atıkları; karşılaştığımız çevre sağlığı risklerinin ağırlık derecesini gösteren sağlığı risklerinin ağırlık derecesini gösteren ""Risk Uzayı"Risk Uzayı" dediğimiz bilimsel tabloda dediğimiz bilimsel tabloda en en ağır risk grubuağır risk grubu olan hem olan hem "gözlemlenemez"gözlemlenemez", hem de ", hem de "denetlenemez""denetlenemez" riskler arasındadır. riskler arasındadır.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam) (devam)

• 2. Nükleer santral kazaları ve atıkları 2. Nükleer santral kazaları ve atıkları kaynaklı radyasyon,kaynaklı radyasyon, gözlemlenemez olduğu gözlemlenemez olduğu için etkisi geç anlaşılan ve insanlık ve bilim için etkisi geç anlaşılan ve insanlık ve bilim tarihi bakımından yeni; bu nedenle bilimin tarihi bakımından yeni; bu nedenle bilimin ve risk altındaki toplum çoğunlu-ğunun ve risk altındaki toplum çoğunlu-ğunun yeterince bilmediğiyeterince bilmediği riskler grubunda; riskler grubunda; denetlenemediği için de denetlenemediği için de korkutucu, dünya korkutucu, dünya çapında felaket yapıcı; sonuçları öldürücü, çapında felaket yapıcı; sonuçları öldürücü, gelecek kuşak-lar için çok tehlikeli; kolayca gelecek kuşak-lar için çok tehlikeli; kolayca azaltılamayan ve miktarı giderek artan; azaltılamayan ve miktarı giderek artan; gönüllü hizmetin olmadığı ve yürürlükteki gönüllü hizmetin olmadığı ve yürürlükteki yasalara uygun olmayanyasalara uygun olmayan riskler grubundadır. riskler grubundadır.

Bilim adamları ne diyor :… Bilim adamları ne diyor :… (devam)(devam)

• ••3. Nükleer santral ve zararlı radyasyon konusunda 3. Nükleer santral ve zararlı radyasyon konusunda Türkiye‘nin hukuk metinlerinde nükleer suç ve cezası Türkiye‘nin hukuk metinlerinde nükleer suç ve cezası tanımlanmamıştır. Riskin kabulüne ve cezaya temel tanımlanmamıştır. Riskin kabulüne ve cezaya temel olacak standartlar, insanda ve canlılarda alınmasına olacak standartlar, insanda ve canlılarda alınmasına izin verilen doz ve kirletici sınır değerleri ve uyulması izin verilen doz ve kirletici sınır değerleri ve uyulması gereken kurallar eksiklerle doludur. Örneğin gereken kurallar eksiklerle doludur. Örneğin yürürlükteki yürürlükteki Çevre Yasası‘nda zararlı ışınlar ve Çevre Yasası‘nda zararlı ışınlar ve radyasyon ile ilgili düzenleyici bir madde radyasyon ile ilgili düzenleyici bir madde yoktur. Türkiye‘nin bugün itibarıyla izin verilen yoktur. Türkiye‘nin bugün itibarıyla izin verilen yıllık radyasyon dozu A.B.D.‘nin 4, Almanya‘nın yıllık radyasyon dozu A.B.D.‘nin 4, Almanya‘nın 3,3, İngiltere‘nin 2 katıdır. Türkiye Çernobil 3,3, İngiltere‘nin 2 katıdır. Türkiye Çernobil Kazası‘nı bu dozların beş katına izin veren bir Kazası‘nı bu dozların beş katına izin veren bir mevzuatla yönetmiştir.mevzuatla yönetmiştir.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)• ••4. Kamu yaşamında iyiyi kötüden, doğruyu 4. Kamu yaşamında iyiyi kötüden, doğruyu

yanlıştan ayırmanın yolu olan demokrasi ve siyaset, yanlıştan ayırmanın yolu olan demokrasi ve siyaset, toplumun bütün katmanlarının yönetime katılması ile toplumun bütün katmanlarının yönetime katılması ile yapılır. Çevreyi ve sağlığı etkileyen nükleer santral yapılır. Çevreyi ve sağlığı etkileyen nükleer santral gibi önemli yatırım kararlarında gibi önemli yatırım kararlarında danışma ve karar danışma ve karar verme süreçlerine katılımaverme süreçlerine katılıma dair birey hakları, dair birey hakları, ülkemizde eksik ve engellerle doludur.ülkemizde eksik ve engellerle doludur. Önemli Önemli kararların oluşumunda ve uygulanmasında bilgili kararların oluşumunda ve uygulanmasında bilgili tartışmayı oluşturan; tartışmayı oluşturan; kamuoyunun ve çeşitli kamuoyunun ve çeşitli sektör ve toplum katmanlarının uygun, doğru sektör ve toplum katmanlarının uygun, doğru ve zamanındaki bilgilendirmesini sağlayıcı, ve zamanındaki bilgilendirmesini sağlayıcı, halk katılımını güçlendiren toplantılar ve işleyiş halk katılımını güçlendiren toplantılar ve işleyiş yollarıyolları Türkiye‘de göstermeliktir ve veya Türkiye‘de göstermeliktir ve veya kurumlaşmamıştır.kurumlaşmamıştır.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)

• ••5. Enerji ve nükleer enerji 5. Enerji ve nükleer enerji yalnızca sanayi sektörünün değil; yalnızca sanayi sektörünün değil; tarım, orman, turizm, sağlık gibi tüm tarım, orman, turizm, sağlık gibi tüm sektörlerin içinde bir yerdedir. sektörlerin içinde bir yerdedir. Yalnızca nükleer enerji ve sanayi Yalnızca nükleer enerji ve sanayi sektörünün katkısı ve katılımıyla sektörünün katkısı ve katılımıyla alınan kararlar ülke ve enerji alınan kararlar ülke ve enerji sorunlarını çözemez.sorunlarını çözemez.


• ••6. Küresel ısınmanın çözümü6. Küresel ısınmanın çözümü nükleer nükleer santrallar değil; başta ABD, Rusya ve Çin santrallar değil; başta ABD, Rusya ve Çin olmak üzere tüm dünya ülkeleriyle birlikte olmak üzere tüm dünya ülkeleriyle birlikte ülkemizde de kömür, petrol ve doğalgaz ülkemizde de kömür, petrol ve doğalgaz tüketiminin ciddi olarak azaltılması ve bunun tüketiminin ciddi olarak azaltılması ve bunun için de önce kamu ve özel sanayi için de önce kamu ve özel sanayi kuruluşlarından başlayarak tüketim kuruluşlarından başlayarak tüketim alışkanlıkları ve yaşam tarzlarımızda zorunlu alışkanlıkları ve yaşam tarzlarımızda zorunlu değişikliklerdir. değişikliklerdir. Küresel ısınmanın çözümü Küresel ısınmanın çözümü diye nükleer santral yatırımı yağmurdan diye nükleer santral yatırımı yağmurdan kaçarken bataklığa saplanmaktır.kaçarken bataklığa saplanmaktır.


• 7. İstatistik önemli bir bilim ve tekniktir. 7. İstatistik önemli bir bilim ve tekniktir. Ülkemiz, en çok görülen, en çok sakat bırakan ve Ülkemiz, en çok görülen, en çok sakat bırakan ve en çok öldüren hastalıklarının; hastalık en çok öldüren hastalıklarının; hastalık nedenlerinin, nüfusunun yaklaşık %30‘unun nedenlerinin, nüfusunun yaklaşık %30‘unun yaşadığı köy ve beldelerde gerçekleşen ölümlerinin yaşadığı köy ve beldelerde gerçekleşen ölümlerinin ve toplam kanserlerinin vb. gerçek sayısını hâlâ ve toplam kanserlerinin vb. gerçek sayısını hâlâ bilememektedir. Nükleer teknolojiye göre çok daha bilememektedir. Nükleer teknolojiye göre çok daha basit olan istatistik tekniği olmayan bir ülke, basit olan istatistik tekniği olmayan bir ülke, nükleer santrallarından gelecek çevre ve sağlık nükleer santrallarından gelecek çevre ve sağlık risklerini izleyemez, değerlendiremez, yönetemez, risklerini izleyemez, değerlendiremez, yönetemez, iletemez, algılayamaz, denetleyemez, ve iletemez, algılayamaz, denetleyemez, ve toplumunu radyasyonunun zararlı etkilerine karşı toplumunu radyasyonunun zararlı etkilerine karşı koruyamaz. koruyamaz.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)• 8.8. Meclis‘teki söz konusu yasa önerisi ile kendisine Meclis‘teki söz konusu yasa önerisi ile kendisine

nükleer santralların ruhsatlandırma ve teknoloji seçimi ile nükleer santralların ruhsatlandırma ve teknoloji seçimi ile ilgili önemli görevler verilmek istenen; ülkemizin nükleer ilgili önemli görevler verilmek istenen; ülkemizin nükleer enerjinin yönetimi ve denetlenmesi ilgili temel kurumu enerjinin yönetimi ve denetlenmesi ilgili temel kurumu durumunda olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu‘nun kuruluş durumunda olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu‘nun kuruluş ve çalışma ilkelerini belirleyen 2690 sayılı ve çalışma ilkelerini belirleyen 2690 sayılı Türkiye Atom Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu,Enerjisi Kurumu Kanunu, 13 Temmuz 1982 tarihli 13 Temmuz 1982 tarihli baskıcı bir dönemin yasasıdır.baskıcı bir dönemin yasasıdır. Kurum, çok sektörlü ve Kurum, çok sektörlü ve çok bilimli kurullara sahip değildir; bilimsel ve idari çok bilimli kurullara sahip değildir; bilimsel ve idari özerkliği yoktur; nükleer enerjiden yana tek yanlı, özerkliği yoktur; nükleer enerjiden yana tek yanlı, bir yaklaşım sergiler ve siyasal etkilere açıktır. bir yaklaşım sergiler ve siyasal etkilere açıktır. Böyle bir kurumun nükleer enerji yatırımları Böyle bir kurumun nükleer enerji yatırımları konusunda ruhsatlandırmaya yetkili tek üst kurum konusunda ruhsatlandırmaya yetkili tek üst kurum olması, yönetsel ve bilimsel anlamda olması, yönetsel ve bilimsel anlamda multidisiplinerliğe aykırı ve ülkemiz açısından multidisiplinerliğe aykırı ve ülkemiz açısından sakıncalıdır.sakıncalıdır.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)• 9.9. Ülkemizde çevreyi tehdit etme Ülkemizde çevreyi tehdit etme

olasılığı bulunan büyük sanayi yatırım ve olasılığı bulunan büyük sanayi yatırım ve kuruluşlarına Umumi Hıfzısıhha Yasası gereği kuruluşlarına Umumi Hıfzısıhha Yasası gereği Sağlık Bakanlığı tarafından verilen Sağlık Bakanlığı tarafından verilen Gayrı Sıhhi Gayrı Sıhhi Müessese (GSM) RuhsatıMüessese (GSM) Ruhsatı ve Çevre Yasası ve Çevre Yasası gereğince Çevre Bakanlığı tarafından verilen gereğince Çevre Bakanlığı tarafından verilen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Olumlu Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Olumlu RaporuRaporu uygulamaları uygulamaları genel toplumu ve genel toplumu ve ekosistem içindekileri koruyucu değil; ekosistem içindekileri koruyucu değil; göstermeliktir. göstermeliktir. ÇED, dinamik bir süreç olup bir ÇED, dinamik bir süreç olup bir rapordan öte bilimsel olarak bir fayda-maliyet rapordan öte bilimsel olarak bir fayda-maliyet bütçesidir. bütçesidir.

Bilim adamları ne diyor :Bilim adamları ne diyor :

• ÇED raporu, herhangi bir faaliyetin ÇED raporu, herhangi bir faaliyetin çevre çevre kaynaklarına olası risklerini ve tahriplerini kaynaklarına olası risklerini ve tahriplerini tahmin ederek bunları en aza indiren bir tahmin ederek bunları en aza indiren bir önlemler projesi ile ilgili ekosisteme önlemler projesi ile ilgili ekosisteme zararsız bir faaliyet olduğunu kanıtlamış zararsız bir faaliyet olduğunu kanıtlamış olmalıolmalı ve ve ilgili ekosistemin yaşayan ilgili ekosistemin yaşayan canlılarının iznini almalıdır.canlılarının iznini almalıdır. Yani halkı hiçe Yani halkı hiçe saymamalıdır. Oysa ÇED, ticari bir iş olarak özel saymamalıdır. Oysa ÇED, ticari bir iş olarak özel firmalara yaptırılmaktadır. Bu nedenle işletme firmalara yaptırılmaktadır. Bu nedenle işletme ÇED‘e değil; ÇED işletmeye uydurulmakta; bazı ÇED‘e değil; ÇED işletmeye uydurulmakta; bazı (madencilik, petrol arama gibi) sektörler kapsam (madencilik, petrol arama gibi) sektörler kapsam dışında tutularak ÇED anlamsızlaştırılmaktadır. dışında tutularak ÇED anlamsızlaştırılmaktadır.


• Ülkemizin uygulanmayan Ülkemizin uygulanmayan mahkeme kararları ile dolu bozuk mahkeme kararları ile dolu bozuk çevre koruma sicili bizlerin ve çevre koruma sicili bizlerin ve tüm yurttaşların nükleer tüm yurttaşların nükleer santrallar konusunda son derece santrallar konusunda son derece ihtiyatlı olmasını ihtiyatlı olmasını gerektirmektedir.gerektirmektedir.


• ••10. 10. Nükleer santrallar, hiçbir ülkede Nükleer santrallar, hiçbir ülkede sigorta şirketlerince sigortalanmazsigorta şirketlerince sigortalanmaz; ; çünkü bir nükleer kaza sonucunda oluşacak çünkü bir nükleer kaza sonucunda oluşacak ve kuşaklar boyu sürecek, Çernobil ve kuşaklar boyu sürecek, Çernobil Felaketi‘nde olduğu gibi bir kaç ülkenin Felaketi‘nde olduğu gibi bir kaç ülkenin ekolojik felâket bölgesi ilan edilmesine ekolojik felâket bölgesi ilan edilmesine neden olabilecek insan ve çevre sağlığı neden olabilecek insan ve çevre sağlığı kayıplarının maddi ve manevi boyutu, kayıplarının maddi ve manevi boyutu, tahmin edilemeyecek ve karşılanamayacak tahmin edilemeyecek ve karşılanamayacak ölçüde büyük olabilir. ölçüde büyük olabilir.

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)• ••11. Yüksek teknoloji ürünü olan, her türlü 11. Yüksek teknoloji ürünü olan, her türlü

terörist saldırısına karşı korumalı makam arabası terörist saldırısına karşı korumalı makam arabası içinde bayıldığı sırada şöför ve korumalarının içinde bayıldığı sırada şöför ve korumalarının eğitimsizliği ve bilgi hatası nedeniyle hapis kalan eğitimsizliği ve bilgi hatası nedeniyle hapis kalan başbakanımızın nasıl balyozla kurtarılmak başbakanımızın nasıl balyozla kurtarılmak zorunda kalındığı belleklerdedir. Bu durum, zorunda kalındığı belleklerdedir. Bu durum, doğduğu ortamdan koparılmış bilginin nasıl yıkıcı doğduğu ortamdan koparılmış bilginin nasıl yıkıcı eğilimler ve beklenmeyen sonuçlar taşıyabildiğine eğilimler ve beklenmeyen sonuçlar taşıyabildiğine iyi bir örnektir. iyi bir örnektir. Her ülkenin enerji ve doğal Her ülkenin enerji ve doğal kaynak, ekonomik, sosyo-kültürel, hukuksal, kaynak, ekonomik, sosyo-kültürel, hukuksal, bilimsel, eğitilmiş insangücü ve ahlâki vb. bilimsel, eğitilmiş insangücü ve ahlâki vb. altyapısı farklıdıraltyapısı farklıdır. .

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam(devam

- Nükleer santralların, zaten var olan yüzyıllar - Nükleer santralların, zaten var olan yüzyıllar boyu radyasyon kaynağı olacak atıklarıyla, boyu radyasyon kaynağı olacak atıklarıyla, barışta ve savaşta, kaza ve düşmanca barışta ve savaşta, kaza ve düşmanca saldırılara maruz kalma riskleri ile ülkenin saldırılara maruz kalma riskleri ile ülkenin ekonomik bağımsızlığını tehlikeye ekonomik bağımsızlığını tehlikeye düşürecek denli yüksek parasal kayıplara düşürecek denli yüksek parasal kayıplara neden olabilme riskleri; eksik ve yetersiz alt neden olabilme riskleri; eksik ve yetersiz alt yapısı nedeniyle ülkemiz için daha fazladır. yapısı nedeniyle ülkemiz için daha fazladır. Bu nedenle başka ülkeler örnek gösterilerek Bu nedenle başka ülkeler örnek gösterilerek Türkiye‘ye nükleer santral kurulmamalıdır. Türkiye‘ye nükleer santral kurulmamalıdır.


- Örnek gösterilecekse nükleer teknoloji - Örnek gösterilecekse nükleer teknoloji ve santral sahibi ülkelerin teker teker ve santral sahibi ülkelerin teker teker örneğin A.B.D.‘nin 1979 yılındaki “örneğin A.B.D.‘nin 1979 yılındaki “Three Three Miles Island”Miles Island” nükleer santralı kazasından nükleer santralı kazasından sonra niçin nükleer santral sonra niçin nükleer santral yatırımlarının durdurduğu hiçbir yanlış yatırımlarının durdurduğu hiçbir yanlış anlamaya gerek bırakmayacak biçimde anlamaya gerek bırakmayacak biçimde kamuoyuna açıklanmalıdır.kamuoyuna açıklanmalıdır.


• 12. Riskin en büyüğü atıkların 12. Riskin en büyüğü atıkların yönetimi ile ilgilidir. Ne yazık ki, yönetimi ile ilgilidir. Ne yazık ki, bazılarının yarısının yok olması için 210 bazılarının yarısının yok olması için 210 000 (iki yüz on bin) (teknetyum) ila 000 (iki yüz on bin) (teknetyum) ila 15,8 milyon (on beş milyon sekiz yüz 15,8 milyon (on beş milyon sekiz yüz bin) (iyot-129) yıl gereken bin) (iyot-129) yıl gereken radyasyonlu atıkları tehlikesiz radyasyonlu atıkları tehlikesiz olarak yöneten bir teknoloji henüz olarak yöneten bir teknoloji henüz geliştirilememiştirgeliştirilememiştir. .


- Bu nedenle bu atıklar çok yüksek - Bu nedenle bu atıklar çok yüksek maliyetlerle kimi ülkelere satılmaktadır. maliyetlerle kimi ülkelere satılmaktadır. Yalnızca bu durum bile, nükleer lobinin Yalnızca bu durum bile, nükleer lobinin neden bizim ülkemizi seçtiğini neden bizim ülkemizi seçtiğini göstermeye yeterlidir. Ülkemize NES göstermeye yeterlidir. Ülkemize NES yapmak isteyenlerin, ortaya çıkacak yapmak isteyenlerin, ortaya çıkacak radyasyonlu atıkları nasıl radyasyonlu atıkları nasıl yöneteceklerini de şimdiden yöneteceklerini de şimdiden açıklamaları gerekir..! açıklamaları gerekir..!

Bilim adamları ne diyor : …Bilim adamları ne diyor : …(devam)(devam)• 13.13. Nükleer santrallarNükleer santrallar, gerek yatırım ve işletme , gerek yatırım ve işletme

aşamasında; gerekse atıkları ve ekonomik ömür sonu aşamasında; gerekse atıkları ve ekonomik ömür sonu sökümü yüzyıl süren radyasyonla kirlenmiş santral sökümü yüzyıl süren radyasyonla kirlenmiş santral parçaları nedeni ile parçaları nedeni ile kirli, yatırımı ve ürettiği kirli, yatırımı ve ürettiği enerji maliyeti pahalı olduğu kadar tümüyle enerji maliyeti pahalı olduğu kadar tümüyle dışa bağımlı ve yakıt kaynakları sınırlı dışa bağımlı ve yakıt kaynakları sınırlı teknolojilerdirteknolojilerdir. Buna karşın ülkemiz doğal, aynı . Buna karşın ülkemiz doğal, aynı zamanda teknik ve ekonomik potansiyel bakımından zamanda teknik ve ekonomik potansiyel bakımından hidroelektrik, rüzgar, güneş, biyokütle, biyoyakıt, hidroelektrik, rüzgar, güneş, biyokütle, biyoyakıt, biyogaz gibi çok daha biyogaz gibi çok daha bol, yeterli, ucuz, yerli, bol, yeterli, ucuz, yerli, temiz ve yenilenebilirtemiz ve yenilenebilir enerjisi kaynakları enerjisi kaynaklarına, yerli na, yerli enerji üretme teknolojilerine ve büyük bir enerji enerji üretme teknolojilerine ve büyük bir enerji tasarrufu potansiyeline sahiptir. tasarrufu potansiyeline sahiptir.


• 14.14. Ülkemiz, imzaladığı uluslar Ülkemiz, imzaladığı uluslar arası anlaşmalarla, nükleer silah arası anlaşmalarla, nükleer silah yapmayacağını kabul etmiştir.yapmayacağını kabul etmiştir. Bu Bu nedenle Türkiye‘ye nükleer santral nedenle Türkiye‘ye nükleer santral yapma gerekçelerinden birisi "nükleer yapma gerekçelerinden birisi "nükleer silah üretmek" olamaz. Üstelik, nükleer silah üretmek" olamaz. Üstelik, nükleer santral ve nükleer bomba yapma santral ve nükleer bomba yapma teknolojisini oluşturacak teknolojisini oluşturacak ‘doğal bir ‘doğal bir sanayi süreci‘ sanayi süreci‘ ülkemizde ülkemizde oluşmamıştır oluşmamıştır


• Yukarıda açıkladıklarımızdan anlaşıldığı gibi ; Yukarıda açıkladıklarımızdan anlaşıldığı gibi ; biz aşağıda imzası olan bilim insanları , biz aşağıda imzası olan bilim insanları , Türkiye‘ye “Türkiye‘ye “nükleer santral yapma kararı” nükleer santral yapma kararı” bilimsel değil,bilimsel değil, siyasal bir seçimdirsiyasal bir seçimdir diyoruz. diyoruz.

Saygılarımızla bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla bilgilerinize sunarız. 10 Mart 200710 Mart 2007

İmza : İmza : Yaklaşık 35 değişik ÜniversitedenYaklaşık 35 değişik Üniversiteden (ODTÜ, İTÜ, YTÜ, (ODTÜ, İTÜ, YTÜ,

Boğaziçi, Hacettepe, Gazi, Akdeniz, Mersin Ün. Dahil)Boğaziçi, Hacettepe, Gazi, Akdeniz, Mersin Ün. Dahil) toplam 165 toplam 165 bilim insanıbilim insanı

Nükleersiz aydınlık ve sağlıklı bir Nükleersiz aydınlık ve sağlıklı bir yaşam / sağlıklı bir gelecek yaşam / sağlıklı bir gelecek İçin İçin Yeni ve Yeni ve

Yenilenebiliri Yenilenebiliri Seçin..!Seçin..!

Kaynaklar :Kaynaklar :

• 1) TMMOB – EMO Yayınları1) TMMOB – EMO Yayınları• 2) EMO Etkinlikleri2) EMO Etkinlikleri• 3) 3) 165 Akademisyenin 10.03.2007 165 Akademisyenin 10.03.2007 tarihli "NES Karşıtı Bilim tarihli "NES Karşıtı Bilim İnsanları Bildirisi”İnsanları Bildirisi”• 4) DEK-TMK yayınları4) DEK-TMK yayınları

[email protected]@emo.org.tr

EMO Enerji B. KoordinatörlüğüEMO Enerji B. Koordinatörlüğü

TEŞEKKÜRLER.TEŞEKKÜRLER.

Documents

TMMOB – EMO ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI MERSİN ŞUBESİ