T.C. ÇEVRE ve EHRCLK BAKANLII ANKARA · Kanunu’nda belirtilen farkl kurumlara çevre denetimi ve yaptrmlarn uygulanmas konusunda yetki devri yaplabilmektedir. ... durumlarda aada

T.C.ÇEVRE ve �EH�RC�L�K BAKANLI�I

ANKARA2011

012010 Y�l� Çevre Denetim Raporu

Sanayinin geli�mesiyle birlikte tüm dünyada çevre sorunlar� ortaya ç�km�� ve do�al kaynaklar konusunda s�k�nt�lar ya�anmaya ba�lanm��t�r. Bu nedenle, daha temiz üretim proseslerinin kullan�lmas�, at�klar�n azalt�lmas�, at�klar�n ve yan ürünlerin yeniden üretimde kullan�lmas� gibi konular gündeme gelmi�tir. Bu çerçevede, çevre mevzuat�n�n daha etkin uygulanmas� için sanayi tesislerine verilen izinlere uygunlu�un tespiti amac�yla yap�lan çevre denetimleri oldukça önemlidir.

Bakanl��m�z 2005 y�l�ndan bu yana, Avrupa Birli�i üyesi ülkelerdeki çevre denetçilerini bir araya getiren IMPEL A�� faaliyetlerini yak�ndan takip etmektedir. Bu kapsamda gerçekle�tirilen e�itim ve projelerde elde edilen bilgi ve deneyimlerin payla��m�, ulusal düzeyde gerçekle�tirilen e�itimlerle gerçekle�tirilmi�tir. Elde edilen bilgilerin denetim faaliyetlerimize yans�t�lmas� sa�lanm��t�r.

2010 y�l� içerisinde Çevre ve Orman Bakanl�� merkez ve ta�ra te�kilat� taraf�ndan 45.000’in üzerinde denetim yap�lm��t�r. 2010 Y�l� Çevre Denetimi Raporu ile tüm bu denetim faaliyetleri hakk�nda bilgi verilmi�, bu denetimler sonucunda uygulanan yapt�r�mlara ili�kin veriler toplanm��t�r. Ayr�ca çevre denetçileri için yürütülen e�itimler ve projeler, denetim faaliyetlerinin genel de�erlendirmesini yapmak için oldukça önemlidir. Bu nedenle rapor kapsam�nda bu konulara da yer verilmi�tir.

2010 Y�l� Çevre Denetimi Raporu’nun sizler için Çevre ve Orman Bakanl�� denetim faaliyetleri ile ilgili faydal� bir kaynak te�kil etmesini umuyorum.

Sedat KADIO�LUMüste�ar Yard�mc�s�

ÖNSÖZ

KISALTMALAR

1. G�R��

2. DENET�M FAAL�YETLER�

3. ��KÂYETLER�N DE�ERLEND�R�LMES�

4. �DAR� YAPTIRIM UYGULAMALARI

5. ULUSLARARASI DENETÇ� A�LARI ÇALI�MALARINA KATILIM

6. E��T�M VE PROJE FAAL�YETLER�

7. SONUÇ VE ÖNER�LER

EK �L ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜKLER�NE �L��K�N VER�LER

01

03

04

08

20

22

29

33

38

41

AB

ÇDY

ÇEDPGM

ÇEDY

ÇYGM

ECENA

IMPEL

�ÇOM

Avrupa Birli�i

Çevre Denetimi Yönetmeli�i

Çevresel Etki De�erlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlü�ü

Çevresel Etki De�erlendirmesi Yönetmeli�i

Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü

Kat�l�m Ülkeleri için Çevresel Uygunluk ve Yapt�r�m A��

Çevre Mevzuat�n�n Uygulanmas� ve Yapt�r�m� A��

�l Çevre ve Orman Müdürlü�ü

04 2010 Y�l� Çevre Denetim Raporu

Çevre Kanunu’nun 12 ve 24 üncü maddelerine göre, çevre ile ilgili denetim ve yapt�r�m�n uygulanmas�nda Çevre ve Orman Bakanl�� yetkilidir, fakat Çevre Kanunu’nda belirtilen farkl� kurumlara çevre denetimi ve yapt�r�mlar�n uygulanmas� konusunda yetki devri yap�labilmektedir.

“Yürürlükte olan Çevre Kanun hükümlerine uyulup uyulmad��n� denetleme yetkisi Bakanl��a aittir. Gerekti�inde bu yetki, Bakanl�kça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye ba�kanl�klar�na, Denizcilik Müste�arl��na, Sahil Güvenlik Komutanl��na, 13/10/1983 tarihli ve 2918 say�l� Karayollar� Tra� k Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine veya Bakanl�kça uygun görülen di�er kurum ve kurulu�lara devredilir (madde-12).

Bu Kanunda öngörülen idarî yapt�r�m kararlar�n� verme yetkisi Bakanl��a aittir. Bu yetki, 12 nci maddenin birinci f�kras� uyar�nca denetim

Toplam 81 adet ile sahip ülkemizde, Çevre ve Orman Bakanl�� merkez ve ta�ra te�kilat� olarak çevresel uygunlu�un kontrolü amac�yla 2872 say�l� Çevre Kanunu kapsam�nda denetim faaliyetleri yürütmektedir.

yetkisinin devredildi�i kurum ve merciler taraf�ndan da kullan�l�r. Bu Kanunda öngörülen idarî yapt�r�m kararlar� Bakanl�k merkez te�kilât�nda genel müdürler, ta�ra te�kilât�nda il çevre ve orman müdürlerince verilir (madde-24).”

Birle�ik Çevre Denetimini temel alan “Çevre Denetimi Yönetmeli�i” 05 Ocak 2002 tarih ve 24631 mükerrer say�l� Resmi Gazete’de yay�mlanarak yürürlü�e girmi�tir. Yönetmeli�in yay�mlanmas�ndan sonra Bakanl�kta Çevre Denetimi �ube Müdürlü�ü kurulmu�, �ube müdürlü�ünün personelinin gerek-li e�itimleri almas� sa�lanm�� ve 2004 y�l�ndan itibaren Bakanl�kta y�ll�k denetim programlar� yap�larak birle�ik denetimler ba�lam��t�r. Daha sonra yönetmelik, AB uyum sürecinde ortaya ç�kan yeni bak�� aç�s� ve uygulamada kar��la��lan sorunlar� gidermek amac�yla 21 Kas�m 2008 tarihli ve 27061 say�l� Resmi Gazete’de yay�mlanarak 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlü�e giren Çevre Denetimi Yönetmeli�i ile güncellenerek yenilenmi�tir.


Bakanl�kça iki tür denetim yap�lmaktad�r. Bunlardan ilki, mevcut yönetmelikler çerçevesinde ilgili yönetmeli�in hükümlerine uyulup uyulmad��n�n belirlendi�i ortam bazl� denetimler ve ikinci denetim türü ise faaliyet veya tesislerin tüm çevre mevzuat�na uygunlu�unun kontrolünün yap�ld�� birle�ik çevre denetimleridir. Her iki denetim de Bakanl��n ilgili birimleri ve il müdürlükleri taraf�ndan yap�lmaktad�r.

�ekil 1’de verilen düzenleyici döngüde görüldü�ü üzere de Bakanl�k öncelikle Çevre Kanunu kapsam�nda gerekli mevzuat� haz�rlamakta, bu mevzuat kapsam�nda tesis ve faaliyetlere izinler vermekte ve sonras�nda uygunlu�un kontrolü amac�yla ilgili mevzuat, izin ve lisanslar kapsam�nda denetimler yapmaktad�r.

Denetimler sonras�nda uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ise yapt�r�m uygulanmaktad�r. Bütün bu çal��malar sonucunda denetim ve yapt�r�m faaliyetlerinin gözden geçirilerek sonuçlar�n�n de�erlendirilmesi ve bu de�erlendirmelerin ��nda gerekli görüldü�ü durumlarda mevzuatta ve izin ko�ullar�nda de�i�ikliklere gidilmesi gerekmektedir. Bu nedenle düzenleyici döngünün tamamlanmas� amac�yla denetim faaliyetleri ile ilgili y�ll�k bir de�erlendirme yap�lmas� oldukça önemlidir.

�ekil 1 - Düzenleyici Döngü


Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü (ÇYGM), Çevre Denetimi Yönetmeli�i (ÇDY) kapsam�nda 344 ki�ilik teknik personeliyle birle�ik ve ortam bazl� denetimler gerçekle�tirmektedir. 2004 y�l�ndan bu yana uygulanmakta olan birle�ik denetimler ÇDY’de a�a��daki �ekilde tan�mlanm��t�r;

“Tesis veya faaliyetlerin, çal��malar�n�n Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayan�larak yürürlü�e giren hava, su, toprak, at�k, kimyasallar, deniz ve gürültüye ili�kin tüm yönetmeliklere uygunlu�unun bir arada ele al�nd�� denetimler”.

Birle�ik denetimlerin yan� s�ra yürütülmekte olan or-tam bazl� denetimler ise ÇDY’de a�a��daki �ekilde tan�mlanm��t�r;

“Tesis veya faaliyetlerin Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayan�larak yürürlü�e giren hava, su, toprak ortamlar� ile at�klara, kimyasallara ve gürültüye ili�kin mevzuattan birinin uygunlu�unun ele al�nd�� denetimler”.

Çevresel Etki De�erlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlü�ü (ÇEDPGM) taraf�ndan 17 Temmuz 2008 tarihli ve 26939 say�l� Resmi Gazete’de yay�mlanarak yürürlü�e giren Çevresel Etki De�erlendirmesi Yönetmeli�i (ÇEDY) kapsam�nda gerçekle�tirilen izleme ve kontrol faaliyetleri söz konusu yönetmelikte �u �ekilde tan�mlanm��t�r;

“Çevresel Etki De�erlendirmesi Gerekli De�ildir” veya “Çevresel Etki De�erlendirmesi Olumlu” karar� al�nd�ktan sonra, projenin in�aat, i�letme ve i�letme sonras� a�amalar�nda, karar�n verilmesine esas te�kil eden �artlar do�rultusunda ve çevre de�erlerini olumsuz etkilemeyecek biçimde yürütülmesinin sa�lanmas� için yap�lan çal��malar�n bütünü”.

81 �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü (�ÇOM) ise ÇDY ve ÇEDY kapsam�nda denetim, izleme ve kontrol çal��malar�n� yürütmektedir.

Bu raporla, 2010 y�l� içerisinde gerçekle�en denetim faaliyetleri ile ilgili istatistikî verilerin sunulmas� ve söz konusu faaliyetlerin etkinli�ine ili�kin bir de�erlendirme yap�lmas� hede� enmi�tir. Denetim sonucunda uygulanan idari yapt�r�mlara ili�kin veriler, yürütülen proje faaliyetleri, uluslararas� denetçi a�lar� ile ba�lant�lar ve bu a�lar bünyesinde gerçekle�en e�itim faaliyetleri ile ilgili bilgiler de rapor kapsam�ndad�r.


Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü, Çevresel Etki De�erlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlü�ü ve �l Çevre ve Orman Müdürlükleri taraf�ndan yürütülen çal��malara ili�kin veriler a�a��da yer almaktad�r.

2.1. Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü Denetim Faaliyetleri

2010 y�l�ndaki ÇYGM’nin organizasyon �emas� �ekil 2’de görülmekte olup, Genel Müdürlük bünyesinde denetimler büyük bir oranda �zin ve Denetim Dairesi Ba�kanl�� taraf�ndan yap�lmakta ve gerekli oldu�u durumlarda a�a��da s�ralanmakta olan di�er teknik birimler, denetimlere destek verebilmektedirler.

Bunlara ek olarak, yukar�da say�lan Daire Ba�kanl�klar�, görev alanlar� kapsam�nda izin ve lisans ba�vurular�n� de�erlendirmek ve sonuçland�rmak amac�yla da denetimler yapabilmektedirler.

• At�k Yönetimi Dairesi Ba�kanl��

• Deniz ve K�y� Yönetimi Dairesi Ba�kanl��

• Hava Yönetimi Dairesi Ba�kanl��

• Kimyasallar Yönetimi Dairesi Ba�kanl��

• Ölçüm ve �zleme Dairesi Ba�kanl��

• Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Ba�kanl��

Literatüre bak�ld��nda çevre denetimlerine yönelik olarak çok say�da denetim tipleri tan�mland�� görülmektedir. Bu raporda, denetim faaliyetleri de�erlendirilirken, gerçekle�tirilen denetimler planl� ve plans�z denetimler olarak ikiye ayr�lm��t�r. Planl� denetimler y�ll�k bir program çerçevesinde haberli veya habersiz olarak gerçekle�tirilmektedir. Plans�z denetimler ise genellikle kaza, ihbar veya �ikâyet sonras�nda ani olarak gerçekle�en veya Bakanl�k ya da �ÇOM taraf�ndan gerekli görüldü�ü durumlarda herhangi bir programa ba�l� kal�nmaks�z�n yap�lan denetimlerdir.

2. Denetim Faaliyetleri

Prof. Dr. Cumali KINACIGenel Müdür

Recep �ahinGen. Md. Yrd.

Su ve ToprakYönetimi Dairesi

B�k.

Su Kaynaklar��ube Md.

T�bbi ve Özel At�k�ube Mdr.

Deniz ÇevresiYönetimi�ube Md.

TehlikeliKimyasallar�ube Md.

Çevre �zin veLisans �ube Md.

End. Kay. Hava. Kirl. Kont.�ube Md.

Ozon Tabakas�n�n Korunmas��ube Md.

Politika ve Strateji �ube Md.

Sera Gazlar� �zleme ve Emsiyon

Tic. �ube Md.

Gürültü ve Titre�imKont. �ube Md.

Kont. Tabi Yak�t ve Mad. �zi. �ube Md.

Is�nma ve Mot. Ta�. Kayn. Hava Kir.

�ube Md.

Piyasa Gözetimi ve Denetimi �ube Md.

Çevre Denetimi �ube Md.

Entegre Kirlilik Önleme �ube Md.

Hava Kalitesi�ube Md.

Laboratuar�ube Md.

Endüstriyel Kirlilik�zleme �ube Md.

Su ve ToprakKirlili�i �zleme

�ube Md.

Yeterlilik�ube Md.

Envanter ve RiskDe�erlendirme

�ube Md.

Kimyasal veEndüstriyel Kazalar

�ube Md.

Bütçe ve Gelirler�ube Md.

Finansman ve PI. �ube Md.

�zleme ve Kontrol�ube Md.

�hale ve Sat�n Alma�ube Md.

Risk Yönetimi veAcil Müdehale

�ube Md.

Denizcilik Faaliyetlerinin Çevresel Yönetimi

�b. Md.

Ambalaj At�klar��ube Md.

Tehlikeli At�klar�ube Md.

Belediye At�klar��ube Md.

Maden At�klar� veTehlikesiz At�k Yön.

�ube Md.

�çme Suyu Hav.�ube Md.

Toprak�ube Md.

At�ksu Yönetimive Planlama

Birimi

At�ksu Ar�tma Tek.�ube Md.

Deniz ve K�y�Yönetimi Dairesi

B�k.

Finansman ve PI. Dairesi B�k.

Kimyasallar Yön.Dairesi B�k.

Ölçüm ve �zlemeDairesi B�k.

�zin ve DenetimDairesi B�k.

Hava YönetimiDairesi B�k.

�klim De�i�ikli�iDairesi B�k.

At�k YönetimiDairesi B�k.

Dr.Ayd�n YILDIRIMGen. Md. Yrd.

Eyüp YAH��Gen. Md. Yrd.

Dr. Mustafa �AH�NGen. Md. Yrd.AB ve Koor.

�ube Müdürlü�ü�dari ve Mali ��ler�ube Müdürlü�ü

�ekil 2 - Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü Organizasyon �emas�



21 Kas�m 2008 tarihli ve 27061 say�l� Resmi Gazete’de yay�nlanarak 01 Ocak 2009 tarihinde yürürlü�e giren Çevre Denetimi Yönetmeli�i’nin 22 nci maddesi uyar�nca Bakanl�k Merkez ve 63 �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü taraf�ndan gerçekle�tirilecek olan 2010 Y�l� Y�ll�k Denetim Program� 07.01.2010 tarih ve 156 say�l� Bakan Olur’u ile onaylanm�� ve bu Y�ll�k Denetim Program� kapsam�nda planl� denetimler gerçekle�tirilmi�tir.

ÇYGM taraf�ndan 2010 y�l� içerisinde gerçekle�tirilen planl� denetimlere ili�kin veriler �ekil 3’te verilmektedir.

Ortam bazl� denetimler kapsam�nda yürütülen planl� havza denetimleri çerçevesinde 8 havzada 165 tesis denetlenmi�, at�ksu de�arj noktalar�ndan numune al�narak analizleri yap�lm��t�r.

Ayr�ca söz konusu havzalarda su kalitesinin izlenmesi amac�yla nehir boyunca da numuneler al�nm��t�r. 2010 y�l� içerisinde gerçekle�en havza denetimlerine ili�kin bilgi Tablo 1’de yer almaktad�r. Havza denetimlerinin d��nda su kirlili�i konusunda 3 denetim daha yap�lm��t�r.

�ekil 3 - ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimler

Tablo 1 - ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen havza denetimleri

Denetim Türü

Pla

nl� D

enet

im S

ay�s

�

Havza Tesis Say�s�

Ergene 85

B.Menderes 20

Susurluk 10

K�z�l�rmak 11

Gediz 14

Ye�il�rmak 10

Van 8

Seyhan - Ceyhan 7

Toplam 165



ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimlerin yüzdelik da��l�m� �ekil 4’te görülmekte olup, % 61,8 da��l�m pay�na sahip olan Su Kirlili�i konulu denetimleri % 24,3 ile Birle�ik denetimler izlemektedir.

Su %61,1At�k Kabul Tesisleri

%2,2

Bal�k Çiftlikleri %10,9

Birle�ik %25,1

Derin Deniz De�arj� %0,7

�ekil 4 - ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimlerin da��l�m�

0

5

10

15

20

25

30

Hava Su Toprak

2010 y�l� içerisinde ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen plans�z denetimler ise �ekil 5’de görülmektedir.

ÇYGM’ye gelen �ikâyetler sonucunda, 6 tesiste birle�ik denetim uygulanm�� olup, At�k yönetimi konusunda 5 tesis, Toprak Kirlili�i konusunda 1 tesis denetlenmi�tir. Hava emisyonlar� ile ilgili 9 tesis denetlenmi� olup, bu denetimlerin 4’ünü Kocaeli ili Dilovas� ilçesinde gerçekle�tirilen ani gece denetimleri olu�turmaktad�r.

�ekil 5 - ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen plans�z denetimler

Denetim Türü


�ekil 6 incelendi�inde, ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen ani denetimlerin büyük bir k�sm�n� %53,3’lük payla Su Kirlili�i konulu denetimlerin, %20’lik k�sm�n� Hava Kirlili�i konulu denetimlerin, %13,3’lük k�sm�n� ise Birle�ik denetimlerin olu�turdu�u görülmektedir.

�ekil 7 - ÇYGM denetimleri için kar��la�t�rma

�ekil 6 - ÇYGM taraf�ndan yap�lan plans�z denetimlerin da��l�m�

ÇYGM taraf�ndan 2010 y�l�nda 275 planl� denetim, 45 plans�z denetim yap�lm��t�r. Gerçekle�en toplam denetim say�s� 320’dir. Planl� ve plans�z denetimlere ili�kin kar��la�t�rma �ekil 7’de verilmi�tir. Söz konusu �ekilden görüldü�ü üzere 2010 y�l� denetimlerinin %85,9’unu planl� denetimler, %14,1’ini ise plans�z denetimler olu�turmaktad�r.

ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� ve plans�z denetimlere ek olarak, 2010 y�l�nda çevre denetim görevlisi e�itimlerini tamamlayarak birle�ik denetime geçen 24 �ÇOM’un yapt�� planl� birle�ik denetimlerin bir bölümüne gözlemci olarak kat�l�m sa�lanm��t�r.

Su %53,3

Hava% 20,0

Birle�ik %13,3

Toprak %2,2At�k %11,1

Plans�z Denetimler %14,1

Planl� Denetimler %85,9


�ekil 8 - ÇEDPGM organizasyon �emas�

4.2. Çevresel Etki De�erlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlü�ü �zleme-Kontrol Faaliyetleri

ÇEDPGM taraf�ndan 2010 y�l� içerisinde 701 faaliyet için izleme ve kontrol çal��mas� yürütülmü�tür. Söz konusu çal��malar ÇED �zleme ve Kontrol �ube Müdürlü�ü’nde görev alan 13 ki�ilik teknik personel ile gerçekle�tirilmi� olup, çal��malar�n tümü y�ll�k bir plan çerçevesinde yap�lm��t�r.

Genel Müdür

�dari ��ler�ube Müdürlü�ü

Genel MüdürYard�mc�s�



Altyap� Yat�r�mlar� Dairesi Ba�kanl��

Planlama ve SÇD Dairesi Ba�kanl��

Marmara ve Karadeniz Havzalar�

Planlama �ube Müdürlü�ü

Ege ve Güneydo�u Havzalar� Planlama

�ube Müdürlü�ü

Akdeniz ve Do�u Anadolu Havzalar�

Planlama �ube Müdürlü�ü

Endüstriyel Yat�r�mlar Dairesi

Ba�kanl��

Çevre Envanteri Dairesi Ba�kanl��

ÇED ve Plan �zleme Kontrol

Dairesi Ba�kanl��

Mali ��ler �ube Müdürlü�ü

ÇED �zleme Kontrol �ube Müdürlü�ü

SÇD ve Plan �zleme Kontrol


Yeterlilik Belgesi �ube Müdürlü�ü

Çevre Ajans� �ube Müdürlü�ü

Veri De�erlendirme �ube Müdürlü�ü

Çevre Durum Raporlar� Haz�rlama


At�k ve Kimya Tesisleri �ube

Müdürlü�ü

Petrol ve Madencilik Yat�r�mlar�


Sanayi Yat�r�mlar� �ube Müdürlü�ü

Tar�m ve G�da Yat�r�mlar� �ube

Müdürlü�ü

Turizm Yat�r�mlar� �ube Müdürlü�ü

Ula��m ve K�y� Yat�r�mlar� �ube

Müdürlü�ü

Enerji Yat�r�mlar� �ube Müdürlü�ü

ÇED E�itim ve Bilgi Merkezi


�ÇOM personeli 2006 y�l�ndan bu yana kademeli olarak e�itim program�na al�nmakta ve birle�ik denetim uygulamas�na geçmektedir. 2010 y�l�na kadar gerekli e�itimleri tamamlam�� olan 63 �ÇOM 07.01.2010 tarih ve 156 say�l� Bakan Olur’u çerçevesinde onaylanan 2010 Y�l� Denetim Program� çerçevesinde birle�ik çevre denetimlerini gerçekle�tirmi�tir.

81 �ÇOM taraf�ndan yürütülen planl� ve plans�z denetimlere ili�kin veriler s�ras�yla �ekil 10 ve �ekil 12’de görülmektedir. �llere göre denetim say�lar� ekte verilmektedir.

4.3.�l Çevre ve Orman Müdürlükleri Denetim Faaliyetleri

�ÇOM organizasyon �emas� �ekil 9’da görülmekte olup, denetim faaliyetleri Çevre Yönetimi �ube Müdürlü�ü ve ÇED ve Planlama �ube Müdürlü�ü personeli taraf�ndan yürütülmektedir. Ekte verilmekte olan tabloda da görülece�i üzere baz� illerde personel say�s�n�n azl�� nedeniyle söz konusu iki �ube müdürlü�ü birle�ik durumdad�r ve tek bir �ube müdürü bulunmaktad�r. Tüm �ÇOM’larda 1181 personel bulunmakta olup bu say�ya �ube müdürleri de dahildir.

�ekil 9 - �ÇOM organizasyon �emas�

�l Çevre ve Orman Müdürlüklerinde

Mevcut Yap�

Do�a Koruma ve Milli Parklar �ube

Müdürlü�ü

�dari ve Mali ��ler �ube Müdürlü�ü

ÇED ve Planlama �ube Müdürlü�ü

A�açland�rma ve Erozyon Kontrolü �ube Müdürlü�ü

Ortaköy �ube Müdürlü�ü

Etüd Proje �ube Müdürlü�ü

Çevre Yönetimi �ube Müdürlü�ü


�ekil 10 - 81 �ÇOM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimler

�ekil 11 - 81 �ÇOM taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimlerin da��l�m�

Denetim Türü

Pla

nl� D

enet

im S

ay�s

�

ÇED %41,2

Birle�ik %5,0Hava %23,6

Su %12,0

Toprak %1,4

At�k %11,7

Kimyasallar %0,3

Gürültü %4,7

Derin Deniz De�arj� %0,1

�ekil 11 incelendi�inde, �ÇOM’lar taraf�ndan gerçekle�tirilen planl� denetimlerin büyük bir k�sm�n�n %41,2’lik pay ile ÇED izleme ve kontrol faaliyetleri konusunda yap�ld�� görülmektedir. Hava kirlili�i konulu denetimler %23,6’l�k, Birle�ik denetimlerin ise %5’lik paya sahip oldu�u görülmektedir.


3920

10

2372

4462

397

4925

7280

741

20

Denetim Türü

Pla

ns�z

Den

etim

Say

�s�

�ekil 12 - 81 �ÇOM taraf�ndan gerçekle�tirilen plans�z denetimler

�ekil 13 - 81 �ÇOM taraf�ndan gerçekle�tirilen plans�z denetimlerin da��l�m�

ÇED %16,2

At�k %18,5

Kimyasallar %0,1

Gürültü %9,8

Birle�ik %3,1

Hava %30,2

Su %20,4

Toprak %1,6


�ekil 14 - �ÇOM denetimleri için kar��la�t�rma

Tablo 2 - �llere göre denetim say�lar�

Tablo 3 - 2009 / 2010 y�llar� için denetim say�lar�

�ekil 13 incelendi�inde, �ÇOM’lar taraf�ndan yap�lan plans�z denetimlerin büyük bir k�sm�n�n %30,2’lik payla hava kirlili�i konusunda oldu�u görülmektedir. Hava denetimlerini, s�ras�yla, %20,4 ile Su kirlili�i, %18,5 ile At�k yönetimi konulu denetimler izlemektedir. Birle�ik denetimlerin da��l�m�n�n %3,1 oldu�u görülmektedir.

2010 y�l� içerisinde �ÇOM taraf�ndan 20.556 planl� denetim, 24.127 plans�z denetim yap�lm��t�r. Gerçekle�en toplam denetim say�s� 44.683’tür. Planl� ve plans�z denetimlere ili�kin kar��la�t�rma �ekil 14’te verilmektedir. Söz konusu �ekilde de görüldü�ü üzere denetimlerin %46’s�n� planl� denetimler, %54’ünü ise plans�z denetimler olu�turmaktad�r.

Tesislerin yo�un olarak faaliyet gösterdi�i baz� illere ait planl� ve plans�z denetim say�lar� Tablo 2’de verilmi�tir.

2009 ve 2010 y�llar� için toplam denetim say�lar� Tablo 3’te görülmektedir.

Planl� Denetimler

%46Plans�z

Denetimler %54

�ÇOM Planl� Denetim Say�s�

Plans�zDenetim Say�s�

Adana 1.147 1.005

Ankara 56 1.553

�stanbul 3.924 2.148

�zmir 20 2.599

Kocaeli 259 1.204

Tekirda� 817 937

Tüm �ÇOM 20.556 24.127

Denetim BirimiDenetim Say�s�

2009 2010

ÇYGM 289 320

ÇEDPGM 680 701

81 �ÇOM 33.476 44.683

Toplam 34.445 45.704


Çevre ve Orman Bakanl��’na gerek yaz�l� olarak gerekse telefon ve elektronik ileti ile gelen �ikâyetler Bakanl�kça de�erlendirilerek gerekli görülen durumlarda Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat� taraf�ndan denetim gerçekle�tirilmektedir.

2010 y�l�nda ÇYGM’ye gelen �ikâyetler do�rultusunda 6 birle�ik denetim, 9 hava kirlili�i konulu ve 3 at�k yönetimi konulu denetim yap�lm��t�r.

�ikâyetlerin büyük ço�unlu�u, gerçekle�ti�i bölgeye �ÇOM’lar�n yak�n olmas� nedeniyle �ÇOM’lara gönderilmekte ve �ÇOM’lar taraf�ndan denetimler gerçekle�tirilmektedir.

81 �ÇOM’a 2010 y�l� içinde gelen �ikâyetlere ili�kin veriler �ekil 15’te verilmi�tir. �ÇOM’a gelen toplam �ikâyet say�s� 11.329, denetimle sonuçlanan �ikâyet say�s� ise 9054’tür. Bu durumda �ÇOM, 2010 y�l�nda gelen �ikâyetlerin %79,9’unu denetimle sonuçland�rm��t�r.

�ÇOM’lar taraf�ndan 2010 y�l�nda toplam 44.683 tane denetim yap�lm��t�r. Bu denetimlerin 9.054 tanesinin �ikâyet üzerine yap�lan denetimler oldu�u bilindi�inden, �ÇOM’lar taraf�ndan yap�lan denetimlerin %20,3’ünün �ikâyet üzerine gerçekle�tirildi�i ortaya ç�kmaktad�r.

Gürültü ile ilgili �ikayetler sonucunda �ÇOM’lar taraf�ndan denetim gerçekle�tirildi�i gibi yetki devri yap�lan belediyeler taraf�ndan da söz konusu �ikayetler do�rultusunda gürültü denetimleri yap�lm��t�r.


�ekil 16 incelendi�inde, �ÇOM’lara gelen �ikâyetlerin büyük bir k�sm�n�n %25,9 ile hava kirlili�i, %22,9 ile at�k yönetimi ve %20,3 ile su kirlili�i konular� üzerine oldu�u görülmü�tür.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

1078

1448

2011

241

1964

2287

2932

2302

326

2598

2534

1955

1182

�ikayet Türü

�ik

ayet

Say

�s�

�ikayet Say�s� Denetimle Sonuçlanan �ikayet Say�s�

�ekil 15 - 81 �ÇOM’a gelen ve denetimle sonuçlanan �ikâyetlerin say�s�

�ekil 16 - 81 �ÇOM’a gelen �ikâyetlerin da��l�m�

ÇED %10,4

Hava %25,9

Su %20,3

Toprak %2,9

At�k %22,9

Kimyasallar %0,3

Gürültü %17,3


Yap�lan çevre denetimleri s�ras�nda uygunsuzluk tespit edilmesi halinde Çevre Kanunu Madde 20 kapsam�nda idari para cezalar� uygulanmaktad�r.

ÇYGM taraf�ndan gerçekle�tirilen 320 denetim sonucunda uygulanan idari para cezalar� �ekil 17’de görülmektedir. 2010 y�l�nda ÇYGM taraf�ndan uygulanan ceza miktar� 2.278.184 TL’dir. Söz konusu cezalar�n ceza türlerine göre da��l�m� �ekil 18’de görülmektedir.

Ceza Türü

Cez

a M

ikta

r� (T

L)

539.494

63.490

1.452.985

222.215

0

200.000

Hava Su Toprak

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

�ekil 17 - ÇYGM taraf�ndan uygulanan idari para cezalar�

�ekil 18 incelendi�inde, ÇYGM taraf�ndan uygulanan idari para cezalar�nda en büyük pay %63,8 ile su kirlili�i konusuna aittir. Su kirlili�ini %23,7’lik dilim ile at�k yönetimi, %9,7’lik dilim ile hava kirlili�i ve %2,8 ile toprak kirlili�i konular�na ili�kin cezalar izlemektedir.

ÇYGM taraf�ndan tespit edilen ve yapt�r�m uygulanan uygunsuzluk say�lar� ve da��l�mlar� �ekil 19 ve�ekil 20’de görülmektedir.


Su %63,8

Toprak %2,8

At�k %23,7

Hava %9,7

�ekil 18 - ÇYGM taraf�ndan uygulanan cezalar�n da��l�m�

0

10

20

30

40

50

60

Hava Su Toprak

8

2

51

7

Ceza Türü

Uyg

ulan

an C

eza

Say

�s�

�ekil 19 - ÇYGM taraf�ndan tespit edilen uygunsuzluklar

�ekil 20 - ÇYGM taraf�ndan tespit edilen uygunsuzluklar�n da��l�m�

ÇEDPGM taraf�ndan gerçekle�tirilen 701 izleme ve kontrol çal��mas� sonucunda 175 faaliyete toplam 11.934.007 TL ceza uygulanm�� olup 41 faaliyet için durdurma karar� verilmi�tir.

81 �ÇOM taraf�ndan gerçekle�tirilen 44.683 denetim sonucunda uygulanan cezalar �ekil 21’de görülmektedir. 2010 y�l�nda �ÇOM taraf�ndan uygulanan toplam ceza 49.338.910 TL’dir. Söz konusu cezalar�n ceza türlerine göre da��l�m� �ekil 22’de verilmi�tir. �llere göre ceza miktarlar� ekte yer almaktad�r.

Hava %10,3

Su %75,0At�k %11,8

Toprak %2,9


Ceza Türü

Cez

a M

ikta

r� (M

ilyon

TL)

�ekil 21 - 81 �ÇOM taraf�ndan uygulanan idari para cezalar�

�ekil 22 - 81 �ÇOM taraf�ndan uygulanan cezalar�n da��l�m�

�ÇOM’lar taraf�ndan uygulanan idari para cezalar�n�n da��l�m�n� gösteren �ekil 22 incelendi�inde, en büyük pay %29,9’luk dilimle at�k yönetimi konusunda uygulanan cezalard�r. At�k yönetimini, %27,7’lik dilimle Su kirlili�i, %23,5’lik dilimle ÇED izleme ve kontrol ve %12,1’lik dilimle hava kirlili�i konular�ndaki cezalar� izle-mektedir.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Hava Su Toprak Gürültü ÇED

Su %27,7

At�k %29,9

Gürültü %4,1

ÇED %23,5

Di�er %0,5

Hava %12,1

Toprak %2,2

5,98

13,6514,73

2,05

0,24

1,09

11,61


0

500

1000

1500

2000

2500


Ceza Türü

Uyg

ulan

an C

eza

Say

�s�

�ÇOM’lar taraf�ndan tespit edilen ve yapt�r�m uygulanan uygunsuzluk say�lar� �ekil 23’de görülmektedir.

�ÇOM’lar taraf�ndan tespit edilen ve yapt�r�m uygulanan uygunsuzluk say�lar�n� gösteren �ekil incelendi�inde, hava kirlili�i konusunda 1939 adet uygunsuzluk tespit edilerek yapt�r�m uyguland�� görülmektedir. Hava kirlili�ini 565 ile ÇED izleme ve kontrol faaliyetlerinde tespit edilen uygunsuzluklar izlemekte olup, at�k konusunda uygulanan yapt�r�m say�s� ise 422’dir.

�ekil 23 - 81 �ÇOM taraf�ndan tespit edilen uygunsuzluklar

1939

328

93

422

163

565

53


�ÇOM’lar taraf�ndan tespit edilen ve yapt�r�m uygulanan uygunsuzluk say�lar�n�n da��l�m� �ekil 24’te görülmektedir.

�ÇOM’lar taraf�ndan tespit edilen uygunsuzluklar�n da��l�m�n� gösteren �ekil 24 incelendi�inde, en büyük pay %54,3’lük dilimle hava kirlili�i konusundad�r. Hava kirlili�ini, %16,3’lik dilimle ÇED izleme ve kontrol, %11,5’lik dilimle at�k yönetimi, %9’luk dilimle de su kirlili�i konular�nda tespit edilen uygunsuzluklar izlemektedir.

�dari para cezalar�n�n yan� s�ra Çevre Kanunu Madde 15 gere�ince 209 i�letmeye �ÇOM’lar taraf�ndan faaliyeti durdurma karar� uygulanm��t�r.

�ekil 24 - 81 �ÇOM taraf�ndan tespit edilen uygunsuzluklar�n da��l�m�

Su %9,0Toprak %2,8

At�k %11,5

ÇED %16,3

Di�er %1,5

Hava %54,3

Gürültü %4,6


0

5

10

15

20

25


6,20

15,10

1,15

15,27

2,05

23,55

0,24

Ceza Türü

Cez

a M

ikta

r� (M

ilyon

TL)

2010 y�l�nda Çevre ve Orman Bakanl��nca uygulanan toplam ceza miktar� 63.551.101 TL’dir. Söz konusu cezalara ili�kin ceza türleri ve cezalar�n da��l�m� �ekil 25 ve �ekil 26’de görülmektedir.

�ekil 25 - Toplam ceza miktar�

�ekil 26 - Toplam ceza miktar�n�n da��l�m�

Su %23,8

Toprak %1,8

At�k %24,0

Gürültü %3,2

ÇED %37,1

Di�er %0,3

Hava %9,8


Bakanl�k merkez ve �ÇOM’lar taraf�ndan uygulanan idari para cezalar�n�n da��l�m�n� gösteren �ekil 26 incelendi�inde, çevre mevzuat� kapsam�nda uygulanm�� olan idari para cezas� miktar�n�n büyük bir k�sm�n� ÇED izleme ve kontrolü takiben at�k yönetimi ve su kirlili�i konular�ndaki uygunsuzluklara istinaden uygulanan cezalar�n olu�turdu�u görülmektedir. At�k yönetimi ile ilgili uygunsuzluklara kesilen idari para cezalar� toplam cezalar�n %24’ünü, su kirlili�i konusunda kesilen cezalar toplam cezalar�n %23,8’ini ve hava kirlili�i konusunda kesilen cezalar ise toplam cezalar�n %9,8’ini olu�turmaktad�r. Bunlar� %3,2’lik dilime sahip olan çevresel gürültü konusunda uygulanan idari para cezalar� izlemektedir.

Y�llara göre uygulanan ceza miktarlar� ÇYGM ve ÇEDPGM için �ekil 27, 81 �ÇOM için �ekil 28’de görülmektedir.

�ekil 27 - Y�llara göre ÇYGM ve ÇEDPGM taraf�ndan uygulanan cezalar

Tablo 4 - Y�llara göre uygulanan ceza miktar� (TL)

2006

0,021,69

2,54

6,57

14,21

2007 2008 2009 20100

5

10

15

Cez

a M

ikta

r� (M

ilyon

TL)

�ekil 28 - Y�llara göre 81 �ÇOM taraf�ndan uygulanan cezalar

2006

12,19

32,79 34,36 36,14

49,34

0

20

40

30

10

60

50

2007 2008 2009 2010

Cez

a M

ikta

r� (M

ilyon

TL)

YIL

YIL

Ceza Uygulayan Birim 2006 2007 2008 2009 2010

ÇYGM ve ÇED PGM 24.000 1.690.182 2.542.552 6.567.935 14.212.191

�ÇOM 12.191.700 32.794.910 34.362.370 36.142.451 49.338.910

Toplam 12.215.700 34.485.292 36.904.922 42.710.386 63.551.101


5.1. IMPEL A�� Çal��malar�na Kat�l�m

IMPEL A�� (European Network for the Implementation and Enforcement of Environmental Law - Çevre Mevzuat�n�n Uygulanmas� ve Yapt�r�m� Avrupa Birli�i A��), ilk olarak, çevre mevzuat�n�n uygulanmas� ve yapt�r�m� ile ili�kili olan Avrupa Birli�ine üye ülkelerin çevre ile ili�kili resmi kurulu�lar�n�n (Bakanl�k veya Çevre Ajanslar�) AB Komisyonu ile birlikte kurmu� oldu�u resmi olmayan bir a� idi. 1992 y�l�ndan bu yana “gayri resmi” bir kimlikle faaliyetlerine devam etmekte olan IMPEL A��’n�n, ya�anan baz� nansal sorunlar�n a��lmas� amac�yla tüzel bir ki�ili�e kavu�turulmas�na karar verilmi� ve Avrupa Komisyonu taraf�ndan da desteklenen bu karar çerçevesinde IMPEL’in “kar amac� gütmeyen organizasyon (non-pro t organisation)” haline getirilmesi karar� al�nm��t�r. Bu çerçevede haz�rlanan dernek tüzük belgesi, 09.05.2008 tarihinde Belçika Resmi Gazetesi’nde yay�mlanarak yürürlü�e girmi�tir.

Bakanl��m�z�n IMPEL A��’na üyeli�i 06.03.2009 tarihli ve 2009/14822 say�l� Bakanlar Kurulu Karar� ile kararla�t�r�lm��t�r.

Çevre ve Orman Bakanl��, Avrupa Birli�i (AB) ülkelerinde görev yapan denetçilerden olu�an IMPEL A�� faaliyetlerine 2005 y�l�ndan bu yana aktif olarak kat�lmaktad�r. Söz konusu a� AB üyesi 27 ülke, Türkiye, H�rvatistan, Norveç, �zlanda ve Makedonya’dan olu�maktad�r. IMPEL’in amaçlar� �u �ekildedir;

2001 y�l�nda Avrupa Parlamentosu ve Konseyi, IMPEL A�� taraf�ndan haz�rlanm�� olan 4 Nisan 2001 tarih ve 2001/331/EC say�l� Çevre Denetimleri �çin Minimum Kriterler Tavsiye Kararlar�’n� (RMCEI) kabul etmi�tir. Tavsiye karar�n�n amac� tüm Üye Ülkelerde, Topluluk çevre mevzuat� ile uyumu güçlendirmek ve yasan�n daha tutarl� �ekilde uygulanmas� ve yapt�r�m�na katk�da bulunmakt�r.

Tavsiye karar�; Topluluk çevre mevzuat� kapsam�nda hava emisyonlar�, su de�arj�, at�k bo�alt�m� veya geri kazan�m faaliyetleri aç�s�ndan yetki, izin veya lisansa tabi olan i�letmelerin, tesis veya faaliyetlerin çevre denetimleri için rehber ilkeleri belirlemektedir. Bu ba�lamda 2010 y�l� içerisinde Mart ay�nda Avusturya’n�n Viyana kentinde düzenlenen Küme (1) Toplant�s�na, Nisan ay� içerisinde �spanya’n�n Cordoba kentinde 3. Genel Kurul Toplant�s�na, Haziran ay� içerisinde �sviçre’nin Basel kentinde TFS Konfrenas�na yine Haziran ay� içerisinde Polonya’n�n Var�ova kentinde EasyTools Projesi Proje Toplant�s�na, Temmuz ay� içerisinde Avusturya’n�n Viyana kentinde AB Mevzuat� Kar��la�t�rmas� Projesi Çal��tay�na ve son olarak Kas�m ay� içerisinde Belçika’n�n Brüksel kentinde 4. Genel Kurul Toplant�s�na kat�l�m sa�lanm��t�r.


ECENA 3. Karşılıklı Değişim Programı (İstanbul)


ECENA Çal��ma Grubunun 2013 y�l�na kadar gerçekle�tirece�i faaliyetlerinin gözden geçirilmesi amac�yla 20 Ekim 2010 tarihinde Karada�’�n Budva �ehrinde 8 ülke temsilcisinin ve proje uzmanlar�n�n kat�l�m�yla ECENA Çal��ma Grubu Toplant�s� yap�lm��t�r. Söz konusu Çal��ma Grubunun faaliyet-lerini 3 küme alt�nda yürütmesi planlanmaktad�r;

Bu kapsamda önümüzdeki dönemde, ülkemizde görev yapmakta olan izin yaz�c�lar ve denetçiler için Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direkti üzerine bir e�itim gerçekle�tirilmesine ve ülkemizdeki izin ve denetim sisteminin proje uzmanlar� taraf�ndan gözden geçirilmesine karar verilmi�tir.

Stratejik Planlama ve Yat�r�mlar�klim De�i�ikli�iS�n�r Ötesi ��birli�i ve Çok Tara� � Anla�malarECENA

1.2.3.

4.

Küme 1: E�itimler

Küme 2: Kurumsal ve metodolojik geli�meler

Küme 3: S�n�r ötesi uygulamalar

5.2. ECENA A�� Çal��malar�na Kat�l�m

Bakanl�k ayn� zamanda 2005 y�l�nda kurulmu� olan Kat�l�m Ülkeleri için Çevresel Uygunluk ve Yapt�r�m A�� (ECENA) faaliyetlerine de kat�l�m sa�lamaktad�r. Söz konusu a�da Türkiye’nin yan� s�ra, Arnavutluk, Bosna Hersek, Makedonya, S�rbistan, H�rvatistan, Karada� ve Kosova bulunmaktad�r. Bugüne kadar birçok etkinlikte bulunmu� olan a�, IMPEL ile ortak çal��malar da yapm��t�r. A��n amac�, belirtilen ülkelerde yürütülen AB çevre mevzuat�n�n içselle�tirme, uygulama ve yapt�r�m çal��malar�n�n etkinli�inin art�r�lmas�, denetim birimlerinin veriminin yükseltilmesi ve bilgi ve deneyimlerin payla��lmas�d�r.

A� faaliyetleri kapsam�nda 29 - 30 Nisan 2010 tarihlerinde �stanbul’da 3. Kar��l�kl� De�i�im Program� gerçekle�tirilmi�tir. Program s�ras�nda ülkeler kendi yapt�klar� çal��malar� aktarm��, bilgi payla��m� sa�lanm��t�r.

Ayn� zamanda bir saha ziyareti düzenlenerek 8 ülkeden kat�lan temsilcilerin ortak bir çevre denetimi yapmas� ve deneyimlerini payla�mas� sa�lanm��t�r. Program s�ras�nda Türkiye’deki izin, izleme ve denetim sistemleri ilgili sunumlar yap�lm��t�r.

�stanbul’da gerçekle�en 3. Kar��l�kl� De�i�im Program� sonras�nda ECENA A��, faaliyetlerine 2010 y�l�nda olu�turulan Kat�l�m �çin Bölgesel Çevre A�� (RENA) bünyesinde sürdürmeye ba�lam��t�r. RENA A�� alt�nda 4 adet çal��ma grubu tan�mlanm��t�r;


6.1. Çevre Denetim Görevlisi E�itimleri

Çevre Denetimi Yönetmeli�i’nin 35 inci maddesi gere�ince Çevre Denetim Görevlisi olabilmek için çevre denetimi e�itimi ve uluslararas� yetkili k�l�nm�� ve belgelendirilmi� ki�i veya kurulu�larca düzenlenen ISO 14001 Çevre Tetkik Görevlisi E�itimi’nin al�nmas� gerekmektedir. Bu kapsamda 2006 y�l�ndan bu yana Bakanl��m�z�n Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü, ÇEDP Genel Müdürlü�ü ve �l Çevre ve Orman Müdürlüklerinde çal��an personele söz konusu e�itimler verilmektedir.

2006 y�l�nda, Çevre Denetimi Yönetmeli�i kapsam�nda Bakanl�k merkez te�kilat� taraf�ndan uygulanan birle�ik denetimlerin yayg�nla�t�r�lmas� karar� al�nm�� ve Adana, Ankara, Bursa, �zmir ve Tekirda�’� kapsayan 5 �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü’ne e�itimler verilmi�tir. Söz konusu e�itimlere dahil edilen �l Müdürlüklerinin y�llara göre da��l�m� Tablo 5’te verilmi�tir.

Çevre Denetim Görevlisi yeti�tirmek amac�yla 2010 y�l�nda denetçi adaylar�na iki tür e�itim verilmi�tir. �lk olarak, Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat�nda görev yapan 305 ki�ilik personel Türk Standardlar� Enstitüsü’nden Çevre Tetkik – Ba� Tetkik Görevlisi E�itimi’ni alm��t�r.

6. Egitim ve Proje FaaliyetleriE�itime Kat�lan Müdürlük Say�s�

2006 5

2007 11

2008 24

2009 24

2010 16

Toplam 80

Tablo 5 - Y�llara göre e�itim program�na al�nan �ÇOM say�s�


Çevre Denetim Yönetmeli�i kapsam�nda çevre denetim görevlisi adaylar�na verilen di�er e�itim ise Bakanl�k taraf�ndan verilen Çevre Denetim Görevlisi E�itimi’dir. Söz konusu e�itimler, 1-5 Kas�m 2010, 22-26 Kas�m 2010 ve 6-10 Aral�k 2010 tarihlerinde toplam 269 ki�ilik personele 3 grup halinde verilmi�tir. 5 günlük e�itimin içeri�inde yer alan konular a�a��da listelenmi�tir;

6.2. Denetim Bilgi Sistemi

Çevre ve Orman Bakanl��, Türkiye’deki çevresel konular ile ilgilenen kurum ve kurulu�lar aras�nda tek bir elektronik a� üzerinden çevresel veri payla��m�n� sa�layacak ve kolay eri�ime izin verecek olan TEIEN’i ba�latm��t�r. Ulusal Strateji Belgesi’nin bir parças� olan a� kurulumu ile çevre sektöründeki kurumsal i�birli�inin art�r�lmas� ve böylece çevresel sorunlar�n ulusal politika ve planlama sürecine entegre olmas�n� hede� enmektedir.

TEIEN ile hem ulusal ihtiyaçlara hizmet edecek bir ulusal a��n kurulmas�, hem de Avrupa Çevre Ajans�’n�n bir üyesi ve bir aday ülke olarak Türkiye’nin çevresel raporlama alan�ndaki kapasitesini art�r�lmas� sa�lanacakt�r. Ayr�ca, TEIEN, nesnel, güvenilir ve ilgili çevresel bilgiye genel eri�imi destekleyecektir. Böylece Türkiye’nin e-devlet kurulumu giri�imine katk�da bulunaca�� dü�ünülmektedir.

Çevre Kanunu ve Çevre Denetimi Yönetmeli�i

Çevresel denetimler için minimum kriterler

Planlama, denetim s�kl��, raporlama

Çevre denetim görevlileri için ileti�im teknikleri

Numune alma (teorik ve uygulamal�)

Çevre mevzuat�nda idari yapt�r�m

•

•

•

•

•

•

Çevre Denetim Görevlisi Eğitimi - Numune alma uygulaması


1.2.3.

4.

Bu veriler tablo ve �ekillere dökülebilmektedir. 2010 y�l� için Ankara ve Çank�r� �l Müdürlükleri pilot il olarak seçilerek yürüttükleri denetimlere ili�kin verileri sisteme kaydetmi�tir. Denetim Bilgi Sistemi ile tüm �l Müdürlüklerinden gelen veriler de�erlendirilerek, günümüzde resmi yaz��malar ile edinilebilen denetim göstergeleri olarak kullan�lan bir çok bilgiye kolayca eri�ilebilecek ve sene sonunda haz�rlanan ve sunulan y�ll�k denetim raporunda, Bakanl�k denetim faaliyetlerinin performans� daha rahat de�erlendirilebilecektir.

Denetim Bilgi Sisteminde yer alan denetim göstergelerinin kullan�larak de�erlendirme raporu edinilmesinde kullan�lan �ekil 29’daki Denetim Bilgi Sistemi ara yüzünde de görüldü�ü üzere istenilen göstergeye ait istenilen bilgiye eri�im gayet kolayd�r.

Bu proje kapsam�nda olu�an Denetim Bilgi Sistemi a��na, 81 ilimizin hepsinden eri�im ve bilgi aktar�m� olacakt�r. Bu sayede �l Müdürlüklerimizce planlanan denetim programlar�, yap�lan denetimlerin raporlar� ve sonuçlar� sisteme yüklenebilecek ve girilen bu bilg-iler ��nda denetim göstergeleri k�sm�nda a�a��dakiverilere ula��labilecektir;

�l Bazl� Kesilen Cezalar�l Bazl� Denetim Say�lar�Y�l, Tesis ve �dari Yapt�r�m Bazl� CezalarCeza Kar��la�t�rmas�Kapanan/Durdurulan TesislerDenetim Say�s� Kar��la�t�rmas�Harita GösterimiY�l Bazl� Ceza Da��l�mlar�

••••••••

�ekil 29 - Denetim Bilgi Sistemi Ara Yüzü Görünümü


7. Sonuc ve Öneriler2004 y�l�nda uygulamaya geçen birle�ik denetimlerle denetimlerin daha planl� yap�lmas� ve bir denetim s�ras�nda tüm çevresel unsurlar�n gözden geçirilmesi hede� enmi�tir. Böylece denetim say�s� azalt�l�rken denetimin daha kapsaml� ve etkin hale gelmesi amaçlanm��t�r.

2010 y�l�nda ÇYGM taraf�ndan 320 denetim gerçekle�tirilirken, bu denetimlerin %85,9’unun planl� yap�ld�� görülmü�tür. ÇEDPGM ise 701 izleme ve kontrol çal��mas�n�n tamam�n� y�ll�k bir program dahilinde gerçekle�tirmi�tir. 44.683 denetim yapan �ÇOM için planl� denetimlerin %46 oldu�u görülmü�tür.

2010 y�l� içerisinde ÇYGM’ye ula�an �ikâyetlerin 18’i denetim ile sonuçland�r�lm��, geri kalan� denetimi gerçekle�tirilmek üzere �ÇOM’lara bildirilmi�tir. �ÇOM’lar ise gelen 11.329 �ikâyetin %79,9’unu denetimle sonuçland�rm��t�r.

2010 y�l�nda uygulanan idari para cezalar�na ili�kin veriler Tablo 6’da verilmi� olup, toplam ceza miktar� 63.551.101 TL’dir. Y�llara göre Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat�nca uygulanan cezalar ise �ekil 30’da görülmektedir.

Uygulayan Birim Ceza Miktar�

ÇYGM 2.278.184

ÇEDPGM 11.934.007

�ÇOM 49.338.910

Toplam 63.551.101

0

20

40

30

10

60

70

50

2006

12,22

34,4936,9

42,71

63,55

2007 2008 2009 2010

�ekil 30 - Y�llara göre Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat� taraf�ndan uygulanan cezalar

Cez

a M

ikta

r� (M

ilyon

TL)

YIL

2010 y�l� boyunca uluslararas� denetçi a�lar� olan IMPEL ve ECENA faaliyetlerine aktif olarak kat�l�m sa�lanm��t�r. Bu faaliyetler AB üyesi ve adayl�k sürecinde olan ülkelerdeki denetim ve yapt�r�m uygulamalar�yla ilgili bilgi al��veri�ini sa�lam��t�r.

Bu raporda verilmi� olan veriler de�erlendirilmi� olup, denetim sisteminin geli�tirilmesi için önerilen faaliyetler a�a��da s�ralanm��t�r;

Tablo 6 - 2010 y�l� idari para cezalar� (TL)


�zin ve Denetim Dairesi Ba�kanl��’n�n ikiye ayr�lmas�:

Denetim faaliyetlerinin daha etkin yürütülebilmesi için izin ve denetim faaliyetlerini gerçekle�tiren birimlerin birbirinden ayr�larak ayr� Daire Ba�kanl�klar� alt�nda faaliyet göstermesi faydal� olacakt�r.

�l Çevre ve Orman Müdürlüklerinde Çevre Denetimi �ube Müdürlüklerinin Olu�turulmas�:

�ÇOM bünyesinde ‘Çevre Denetimi �ube Müdürlü�ü’ kurularak tüm denetim faaliyetlerinin bu birim taraf�ndan yürütülmesi denetim faaliyetlerinin verimini artt�racakt�r. Böylece izin ve benzeri faaliyetlerin denetimlerin önüne geçmesi engellenecektir.

Planl� denetim yüzdesinin art�r�lmas�:

�ÇOM için planl� denetim yüzdesinin 46 oldu�u görülmü� olup, bu çerçevede planl� denetim yüzdesinin daha yukar�ya ta��nmas� gerekmektedir. Denetimlerin belirli bir zaman dilimi için (örne�in 1 y�l) program�n�n yap�larak gerçekle�tirilmesi oldukça önemlidir. Planlama a�amas�nda denetlenecek tesisler belirlenirken kullan�lmak üzere yöntem geli�tirilmesi gerekmektedir. Bu rapordaki verilerden de görüldü�ü üzere Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat�na çok say�da �ikâyet ula�maktad�r. �ikâyet sonucu yap�lan denetimlerin planl� denetimlerin önüne geçmesinin engellenmesi gerekmektedir. Tüm tesislerin belirli bir plan çerçevesinde denetlenmesinin �ikâyet ve �ikâyet sonucunda yap�lacak denetim say�s�nda azalma sa�layaca�� öngörülmektedir.

Birle�ik denetimlerin yayg�nla�t�r�lmas�:

Birle�ik denetimlerin yayg�nla�t�r�lmas�yla denetim say�s�n�n azalmas�, bununla beraber denetim s�ras�nda tüm çevresel unsurlar denetlendi�i için denetimden al�nan verimin artmas� beklenmektedir. 2011 y�l� sonunda 81 �ÇOM gerekli e�itimleri tamamlayarak yayg�n bir �ekilde birle�ik denetim uygular hale gelecektir. Her ilin personel kaynaklar�na uygun y�ll�k programlar haz�rlayarak birle�ik denetimleri programda belirtildi�i �ekilde gerçekle�tirmesi oldukça önemlidir. Ayn� zamanda �ikâyet sonras�nda gerçekle�en denetimlerde de birle�ik denetim uygulanmas� denetimden al�nan verimi art�racakt�r.


1.2.3.

4.

Uluslararas� denetçi a�lar�na kat�l�m�n devam etmesi:

IMPEL ve ECENA faaliyetlerine kat�l�ma devam edilmesi ve bu a�lar taraf�ndan gerçekle�tirilen projelerde aktif rol al�nmas� oldukça önemlidir. Ayr�ca tüm dünyadaki denetçileri bir araya getiren bir a� olan INECE a�� toplant�lar�na kat�l�m, dünya genelindeki uygulamalar hakk�nda bilgi edinilmesini sa�layacakt�r.

E�itim ihtiyac�n�n belirlenmesi:

IMPEL ve ECENA Arac�l��yla Çevre Yasas�n�n Uygulanmas� ve Yapt�r�m�nda Kapasite Geli�tirilmesi Projesi kapsam�nda Bakanl�k merkez te�kilat�nda görev yapan yerel denetçiler e�itilerek Çevresel Denetimler için Minimum Kriterler konusunda e�itim verecek hale gelmi�tir. Bundan sonraki dönemde bu konuda e�itimin yerel e�itimciler taraf�ndan verilmesine devam edilmesi, projeler kapsam�nda ise farkl� konularda e�itim al�nmas� gerekmektedir. Bu kapsamda önerilen e�itim ba�l�klar� a�a��da s�ralanm��t�r;

Ulusal denetçi a��n�n kurulmas�:

Ülke genelinde benzer yapt�r�m uygulamalar�n�n sa�lanmas� oldukça önemlidir. Bu nedenle yerel denetçiler aras�nda bilgi al��veri�ini sa�layacak bir a��n olu�turulmas� faydal� olacakt�r.

Denetim Bilgi Sistemi’nin geli�tirilmesi:

Bakanl�k merkez ve ta�ra te�kilat�nca kullan�lmaya ba�layan Denetim Bilgi Sistemi’nin yap�lacak projelerle geli�tirilmesi sa�lanmal�d�r. Yap�lacak de�i�ikliklerle denetim ve yapt�r�m faaliyetlerinin tüm a�amalar�n�n (örne�in tutanak haz�rlama, raporlama) elektronik ortamda yürütülmesi faydal� olacakt�r.

• Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Direkti ve Mevcut En �yi Teknikler

• Temiz üretim teknolojileri

• Büyük Endüstriyel Kazalar (SEVESO II) Direkti

• Uygunluk te�viki

• �leti�im ve müzakere teknikleri


EK �l Çevre ve Orman Müdürlüklerine �li�kin VerilerTablo 7 - 2010 y�l� illere göre personel ve denetim say�s�Tablo 7 - 2010 y�l� illere göre personel ve denetim say�s�

�L ADI

Personel Say�s� Denetim Türü

Çevre Yönetimi �ubesi

ÇED �ubesi Birle�ik Hava Su Toprak At�k Kimyasallar Gürültü

Derin Deniz

De�arj�ÇED Toplam

ADANA 26 11 22 759 452 0 207 11 176 13 512 2152

ADIYAMAN 8 0 28 27 2 17 0 9 0 19 102

AFYONKARAH�SAR 9 29 47 89 13 4 1 1 0 34 218

A�RI 1 1 50 165 1 0 1 0 2 0 35 254

AKSARAY 6 3 21 24 9 3 17 0 3 0 30 107

AMASYA 7 4 29 16 0 32 0 7 0 87 175

ANKARA 32 13 56 573 219 0 245 0 36 0 480 1609

ANTALYA 15 11 20 169 194 99 135 14 130 0 608 1369

ARDAHAN 4 0 24 7 0 21 0 0 0 16 68

ARTV�N 7 10 56 20 0 20 0 19 0 13 138

AYDIN 16 10 20 173 197 0 155 0 21 0 82 648

BALIKES�R 14 4 19 114 204 0 93 0 56 0 9 495

BARTIN 3 19 143 20 0 7 0 20 0 2 211

BATMAN 9 0 750 49 39 81 0 16 0 100 1035

BAYBURT 4 1 4 21 0 7 0 0 0 15 48

B�LEC�K 7 10 44 22 1 26 0 0 0 35 138

B�NGÖL 6 0 30 9 0 12 0 1 0 22 74

B�TL�S 2 0 147 0 0 26 0 0 0 20 193

BOLU 6 2 12 52 180 2 142 0 0 0 20 408

BURDUR 6 3 20 29 34 18 154 0 8 0 156 419

BURSA 25 19 19 307 142 6 106 1 111 0 862 1554

ÇANAKKALE 15 4 18 126 87 0 115 0 107 0 0 453

ÇANKIRI 8 6 12 13 19 11 0 39 0 49 149

ÇORUM 10 4 19 159 85 16 130 0 53 0 55 517

DEN�ZL� 12 9 20 101 21 4 62 10 27 0 21 266

DIYARBAKIR 10 4 10 251 28 3 160 0 8 0 103 563

DÜZCE 6 18 129 123 5 70 0 11 0 136 492


Tablo 7 - 2010 y�l� illere göre personel ve denetim say�s� (devam)

�L ADI




Derin Deniz


ED�RNE 6 2 18 93 152 0 433 0 0 0 67 763

ELAZI� 12 9 20 145 149 2 129 2 32 0 65 544

ERZ�NCAN 4 0 115 50 5 10 0 35 0 82 297

ERZURUM 13 4 1 149 13 4 59 0 35 0 73 334

ESK��EH�R 9 4 20 386 37 14 92 0 162 0 116 827

GAZ�ANTEP 16 6 20 194 110 0 229 0 82 0 319 954

G�RESUN 11 16 89 76 0 158 0 0 4 62 405

GÜMÜ�HANE 7 3 27 40 36 45 0 14 0 14 179

HAKKAR� 5 1 8 0 0 23 0 0 0 43 75

HATAY 12 5 20 16 190 0 0 0 69 0 22 317

I�DIR 4 0 58 2 2 22 0 13 0 20 117

ISPARTA 18 114 50 10 62 0 0 0 0 0 236

�STANBUL 69 16 2 927 202 0 251 0 740 0 3950 6072

�ZM�R 49 25 482 571 741 1 532 0 102 5 185 2619

KAHRAMANMARA� 10 7 20 242 79 30 123 0 73 0 12 579

KARABÜK 8 4 60 15 50 40 0 0 0 10 179

KARAMAN 5 2 10 19 6 0 5 0 1 0 20 61

KARS 6 0 61 9 2 1 0 0 0 27 100

KASTAMONU 8 15 35 36 31 3 0 4 0 20 144

KAYSER� 16 5 20 118 66 0 83 0 36 0 78 401

KIRIKKALE 7 4 20 42 21 44 33 2 7 0 79 248

KIRKLAREL� 6 2 6 156 20 0 68 0 8 0 62 320

KIR�EH�R 2 2 7 15 18 8 44 0 10 0 33 135

K�L�S 7 103 51 61 0 75 0 18 0 77 385

KOCAEL� 24 9 20 459 183 0 300 0 0 0 501 1463

KONYA 19 8 20 44 68 2 110 0 18 0 50 312

KÜTAHYA 7 3 18 101 65 7 45 0 0 0 13 249


Tablo 7 - 2010 y�l� illere göre personel ve denetim say�s� (devam)

�L ADI




Derin Deniz


MALATYA 10 9 40 57 95 25 26 5 7 0 95 350

MAN�SA 13 6 20 406 281 2 67 0 174 0 723 1673

MARD�N 5 1 0 55 13 7 23 8 40 0 80 226

MERS�N 25 15 20 100 560 7 157 0 81 2 70 997

MU�LA 13 5 2 97 179 0 68 0 150 0 180 676

MU� 6 0 29 26 4 11 0 1 0 16 87

NEV�EH�R 5 17 20 11 0 15 0 0 0 21 84

N��DE 5 1 9 74 40 0 42 0 4 0 102 271

ORDU 11 3 8 141 55 0 27 0 28 0 30 289

OSMAN�YE 11 6 133 12 0 75 0 53 0 123 402

R�ZE 6 3 15 146 36 9 7 1 9 0 58 281

SAKARYA 11 5 22 143 65 4 70 0 7 0 169 480

SAMSUN 19 6 20 129 227 9 450 0 60 0 76 971

S��RT 5 3 398 10 0 11 0 22 0 39 483

S�NOP 7 10 0 44 0 40 0 0 0 15 109

S�VAS 6 10 30 20 2 62 6 52 0 78 260

�ANLIURFA 10 5 10 192 192 27 265 7 81 0 89 863

�IRNAK 4 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1

TEK�RDA� 17 5 46 651 446 11 128 0 131 0 341 1754

TOKAT 12 2 64 3 0 4 0 22 0 44 139

TRABZON 17 10 17 187 108 3 70 0 20 0 254 659

TUNCEL� 4 0 12 9 0 4 0 23 0 10 58

U�AK 7 20 74 79 0 70 0 22 0 55 320

VAN 10 10 119 49 2 85 0 14 0 45 324

YALOVA 7 1 42 58 39 5 54 0 10 0 31 239

YOZGAT 4 11 24 54 21 21 0 3 0 40 174

ZONGULDAK 7 4 3 120 49 19 52 20 10 0 70 343

TOPLAM 1181 1766 12136 7390 687 6873 88 3344 24 12375 44683


1.2.3.

4.

EK �l Çevre ve Orman Müdürlüklerine �li�kin VerilerTablo 8 - 2010 y�l� �llere göre ceza miktar� ve uygunsuzluk say�s�


Tablo 8 - 2010 y�l� �llere göre ceza miktar� ve uygunsuzluk say�s� (devam)


1.2.3.

4.

Tablo 8 - 2010 y�l� �llere göre ceza miktar� ve uygunsuzluk say�s� (devam)

TOPLAM 5.979.001 1.939 13.649.281 328 1.088.332 93 14.726.245 422 2.045.379 163 11.612.090 565 238.581 53 49.338.910 3.563 209

�L ADI

Çevre Yönetimi �ube Müdürlü�ü ve ÇED ve

Planlama �ube Müdürlü�ü Personel Say�s�

Denetim Say�s� Ceza Miktar� (TL)

2009 2010 2009 2010 2009 2010ADANA 32 37 1.800 2152 1.417.159 1.175.590ADIYAMAN 5 8 107 102 97.158 7.934AFYONKARAH�SAR 8 9 110 218 176.667 3.926A�RI 2 2 183 254 31.062 2.792AKSARAY 3 9 188 107 99.149 91.076AMASYA 6 7 82 175 75.752 97.384ANKARA 27 45 1.051 1609 1.870.175 3.257.365ANTALYA 26 26 1.068 1369 572.108 1.198.190ARDAHAN 3 4 79 68 52.490 157.267ARTV�N 3 7 99 138 290.209 193.854AYDIN 21 26 747 648 967.913 34.598BALIKES�R 9 18 792 495 465.931 1.677.790BARTIN 2 3 92 211 98.612 157.705BATMAN 3 9 805 1035 7.764 214.799BAYBURT 1 4 45 48 0 35.372B�LEC�K 4 7 311 138 120.865 222.878B�NGÖL 4 6 39 74 15.526 22.867B�TL�S 2 2 69 193 51.768 148.656BOLU 5 8 102 408 131.776 283.464BURDUR 6 9 157 419 54.501 98.812BURSA 34 44 503 1554 2.314.090 1.619.493ÇANAKKALE 14 19 454 453 543.695 1.031.543ÇANKIRI 5 8 98 149 57.971 172.003ÇORUM 10 14 436 517 543.861 517.866DEN�ZL� 12 21 229 266 31.062 31.745DIYARBAKIR 7 14 87 563 165.626 2.516.813DÜZCE 4 6 343 492 458.078 319.105ED�RNE 4 8 401 763 123.545 331.053ELAZI� 16 21 587 544 177.729 264.943ERZ�NCAN 3 4 33 297 43.755 26.452ERZURUM 14 17 773 334 293.306 361.606ESK��EH�R 9 13 917 827 337.633 319.858GAZ�ANTEP 20 22 998 954 284.905 336.367G�RESUN 11 11 769 405 116.401 419.538GÜMÜ�HANE 6 7 0 179 0 33.094HAKKAR� 5 5 136 75 0 26.452HATAY 15 17 274 317 2.561.833 443.177I�DIR 4 4 30 117 2.000 1.973ISPARTA 16 18 312 236 132.677 175.390�STANBUL 78 85 5.154 6072 1.392.267 5.894.647�ZM�R 63 74 1.801 2619 2.183.008 1.764.220


Tablo 9 – 2009 ve 2010 y�llar� için illere göre personel say�s�, denetim say�s� ve ceza miktar� verileri

�L ADI

Çevre Yönetimi �ube Müdürlü�ü ve ÇED ve

Planlama �ube Müdürlü�ü Personel Say�s�

Denetim Say�s� Ceza Miktar� (TL)

2009 2010 2009 2010 2009 2010KAHRAMANMARA� 16 17 318 579 137.589 720.267KARABÜK 6 8 52 179 55.906 13.226KARAMAN 5 7 65 61 0 0KARS 4 6 27 100 0 119.570KASTAMONU 6 8 77 144 141.414 292.017KAYSER� 15 21 526 401 249.721 887.412KIRIKKALE 9 11 33 248 62.124 233.463KIRKLAREL� 4 8 235 320 186.360 457.599KIR�EH�R 2 4 25 135 124.620 0K�L�S 5 7 373 385 193.292 11.150KOCAEL� 26 33 925 1463 1.558.722 1.391.115KONYA 23 17 69 312 366.797 326.506KÜTAHYA 8 10 152 249 82.829 1.001.743MALATYA 21 19 40 350 197.250 242.484MAN�SA 13 19 629 1673 227.913 642.712MARD�N 3 6 249 226 349.768 85.917MERS�N 30 40 68 997 1.201.074 1.940.330MU�LA 6 18 152 676 2.532.802 816.913MU� 3 6 77 87 14.351 215.107NEV�EH�R 3 5 48 84 54.330 27.742N��DE 5 6 172 271 47.224 126.517ORDU 11 14 344 289 359.599 434.188OSMAN�YE 7 11 397 402 337.131 219.713R�ZE 5 9 110 281 264.670 692.968SAKARYA 8 16 350 480 1.337.523 904.304SAMSUN 21 25 667 971 248.438 1.183.548S��RT 2 5 25 483 0 0S�NOP 6 7 306 109 13.206 442.511S�VAS 6 6 86 260 275.082 448.168�ANLIURFA 13 15 348 863 449.398 1.598.339�IRNAK 1 4 0 1 214.923 7.934TEK�RDA� 14 22 966 1754 3.384.130 5.002.499TOKAT 9 12 152 139 259.560 651.859TRABZON 25 27 1.750 659 1.664.102 519.550TUNCEL� 3 4 35 58 0 13.226U�AK 5 7 506 320 7.891 146.120VAN 12 10 267 324 21.857 284.495YALOVA 5 8 180 239 532.749 242.275YOZGAT 3 4 23 174 13.262 35.430ZONGULDAK 9 11 391 343 614.820 1.270.336TOPLAM 900 1.181 33.476 44.683 36.142.451 49.338.910


Tablo 9 – 2009 ve 2010 y�llar� için illere göre personel say�s�, denetim say�s� ve ceza miktar� verileri (devam)


ÇEVRESEL KİRLİLİKİZLEME REHBERİ

ÇEVRE DENETÇİLERİEL KİTABI

T.C.ÇEVRE ve �EH�RC�L�K BAKANLI�I

2011Sö�ütözü Caddesi 14/E 06560 Ankara

Telefon: 0312 207 50 00 - Faks: 0312 207 64 46

Documents

T.C. ÇEVRE ve EHRCLK BAKANLII ANKARA · Kanunu’nda belirtilen farkl kurumlara çevre denetimi ve yaptrmlarn uygulanmas konusunda yetki devri yaplabilmektedir. ... durumlarda aada