Tanr Yanlgs - Richard Dawkins

8/14/2019 Tanr Yanlgs - Richard Dawkins

1/36

1

TTAANNRRII YYAANNIILLGGIISSIITThhee GGoodd DDeelluussiioonn

RRiicchhaarrddDDaawwkkiinnss

RRiicchhaarrdd DDaawwkkiinnssRichard Dawkins, bilimin halka anlalmas iin oluturulmu Oxford niversitesiCharles Simonyi krssnde profesr ve ayn zamanda New College bilim kurulunun biryesidir.

Gen Bencildir, Richard Dawkins'i ne kavuturan ve hali hazrda en nl ve ok okunankitabdr. Bir dizi ok satan kitap arkasndan gelmitir: Geniletilmi Fenotip (TheExtended Phenotype), Kr Saati (The Blind Watchmaker), Cennetten Akan Irmak(River Out of Eden), mkanszlk Dana Trmanmak (Climbing Mount Improbable),Gkkuan Skmek (Unweaving the Rainbow), Atalarmzn Hikayesi (The Ancestor'sTale) ve ksa yazlarndan oluan Bir eytan'n Papaz (A Devil's Chaplain). Dawkinshem Kraliyet Cemiyeti (The Royal Society) hem de Kraliyet Edebiyat Cemiyeti (Royal

Society of Literature) yesidir. Aralarnda 1987 Kraliyet Edebiyat Cemiyeti dl, 1990Kraliyet Cemiyeti Michael Faraday dl, 1997 nsan Biliminin lerlemesi inUluslararas Kozmos dl (International Cosmos Prize for Achievement in HumanScience), 2001 Kistler dl, 2001 Shakspeare dl ve 2007 Galaxy ngiliz Kitapdlleri Yln Yazar dlnn de olduu saysz onurlandrma ve dln de sahibidir.

Haziran 2006 da ngiliz televizyonu Kanal Drt, Richard Dawkins tarafndan hemyazlan hem sunulan ve bu kitapta geli tirilen konularn bazlarn irdeleyen, TmKtlklerin Kkeni isimli iki belgesel yaynlad.

******

EERRKK

nsz ..... 9

Blm 1. ten nanan Bir nansz 17Hakl itibar ..... 18Haksz itibar .. 27

Blm 2. Tanr Hipotezi ............................................ 35ok Tanrclk .... 37Tek Tanrclk .... 42

Laiklik, Amerika'nn Kurucular ve Dini .. 44Agnostisizmin Yetersizlii .... 51Noma ...... 58Byk Dua Deneyi .... 64Neville Chamberlain Evrimciler Okulu .... 69Kk Yeil Adamlar ... 72

Blm 3.


2/36

2

nnsszzBu kitap sizin iin. Bilinci arttrmay amalar, bir ateist olman n gereki, cesur vegrkemli bir istek olduu konusunda bilinci arttrmay. Mutlu olan, dengeli, ahlakl vemanta dayal fikirlerle tatmin olmu bir ateist olabilirsiniz.

Belki de agnostisizmin makul bir gr olduunu, ancak ateizmin en az dinsel inan

kadar dogmatik (inansal) olduunu dnyorsunuz.

Amerikan kamuoyu yoklamalar, ateistlerin ve agnostiklerin saysnn dindar Yahudilerinve hatta dier baz dindar topluluk yelerinin saysn ak ara farkla getiini ilerisryor. Ancak, Amerika'da en etkili siyasal lobi olduu herkese bilinen Yahudilerin vedaha byk politik gc kullanabilen evanjelik Hristiyanlarn aksine, ateistler veagnostikler organize deildirler ve bu yzden hemen hemen sfr etkiye sahiptirler.Aslnda ateistleri organize etmek, kedileri gtmeye benzetilir nk ateistler bamszcadnmeye yatkndrlar ve otoriteye boyun emeyeceklerdir.

Robert M. Pirsig yle demitir; Yanlgdan bir kii ac ekiyorsa, buna delilik denir.

Yanlgdan birok insan ac ektiinde ise buna Din denir.

BBLLMM 11..TTEENN BBRRNNAANNSSIIZZ

Kafamda insan suretinde bir Tanr canlandrmaya almam; dnyann yapskarsnda, onu kavramaya yetersiz alglarmzn el verdii lde huu duymakyeterlidir. ALBERT EINSTEIN

HHAAKKLLIITTBBAARR

Nobel dll fiziki (ve ateist) Steven Weinberg, Dreams of a Final Theory 'de (SonKuramn Dleri) basit bir aklamayla ta gediine oturtmutur: Baz insanlarnylesine geni, ylesine esnek Tanr grleri vardr ki her nereye bakarlarsa baksnlarTanry bulacaklarna hiphe yoktur. Onlara sorduunuzda, 'Tanr en byktr' ya da'Tanr bizim en stn yaradll halimizdir' ya da 'Tanr kainattr' diyeceklerdir. Elbette,tpk dier kelimelerde olduu gibi 'Tanr' kelimesine de istediimiz anlam verebiliriz.Eer 'Tanr enerjidir' demek isterseniz, onu bir avu kmrn iinde de bulabilirsiniz.

Daha talihsiz bir kafa karkl ise Einsteinc din denilebilecek eyi doa stc dindenayramamak yznden domutur. Einstein'n ara sra Tanrnn adn anmas, (ki bunuyapan tek ateist bilim adam o deildir) yanl anlamaya ve bu nl dnr zerindehak iddia etmeye can atan doa stclere cazip gelmiti.

Julian Baggini,Ateizm: ok Ksa Bir Takdim'de bir ateistin natralizmle balantsnnanlamn aklar: Ateistlerin temel inanc; kainatta yalnzca tek eit hammaddebulunduu ve bunun da fiziksel olduudur, bunun dndakieyler, gzellik, duygularve ahlaki deerler yani ksacas insan hayatna zenginlik katan zengin fenomenlerintm aklda oluur.


3/36

3

Eer kesin olarak anlalamad iin doann tesine uzanyormu gibi grnenherhangi bir ey varsa, eninde sonunda onu anlamay ve doann iinde onukucaklamay umarz. Ne de olsa bir gkkuan bilimsel tanmyla akladnzdamuhteemliinden hibir ey kaybetmeyecektir.

Yahudi olduunu gurur duyarak syleyen ve Yahudi dini kurallarna uyan bir ok

entelektel ateist vard r. Bunun sebebi belki eski geleneklere, ya da ldrlmakrabalara kar sadakat ve ayn zamanda "din"'i, biroklarmzn paylat en nltaraftar Albert Einstein olan panteistik sayg olarak snflandrmaya olan akn veartc isteklilik olabilir. nanmayabilirler ancak Dan Dennett'in syledii ekilde,'inanca inanrlar'.

Einstein'n en hevesle alnt yaplan dncesi udur, Dinsiz bilim topal, bilimsiz dinkrdr.Ancak Einstein ayn zamanda unlar da sylemitir: Dinsel grlerimhakknda okuduklarnz elbette bir yaland, dzenli olarak tekrar edilmekte olan biryalan. nsan suretinde bir Tanrya inanmam; ve bunu hibir zaman inkar etmedim,aksine bunu ak birekilde ifade ettim. Eer iimde dinsel olarak tanmlanabilecek bir

his var ise, bu dnyann yaps karsndaki snrsz hayranlmdr, elbette bilimimizinaklayabildii kadarna.

te Einstein'dan birka alnt daha, ama Einsteinc inancn lezzetini katmaktr.Ben iten inanan bir inanszm. Bu biraz yeni bir tr inantr.

Ben doaya hibir zaman bir ama, hedef veya antropomorfik (insan biiminde) olarakanlalabilecek birey yklemedim. Doadan anladm, onun sadece ok eksikekavrayabildiimiz, olaanst gzellikte bir yap olduu ve dnen insanaalakgnlllk hissini alamas gerektiidir. Bu, mistisizm ile hi alakas olmayangerek bir inanca dayal bir duygudur.

nsan suretinde bir Tanr fikri bana olduka yabancdr ve hatta safa gelir.

O halde, o da tpk Voltaire ve Diderot gibi bir deist miydi ? Yoksa felsefesine hayranolduu Spinoza gibi bir panteist miydi: Varolann sistemli harmonisinde kendisini bellieden, Spinoza'nn Tanrsna inanrm, kendisini insan eylemleri ve kaderleriyleilikilendiren bir Tanrya deil.?

Gelin terminolojiyi hatrlayalm. Bir teist, ilk ii olan evreni yaratmasnn yannda, halaortalklarda ilk yarattklarnn sonraki kaderini etkileyen ve gzleyen bir doastzekaya inanr. Tanrya inanan birok inan sisteminde, Tanr insani meselelerle ok

yakn ilikidedir. Dua edenlere cevap verir, gnahlar affeder ya da cezalandrr,mucizeler yaratarak dnyaya mdahale eder, iyi ve kt eylemlerimizin hesaplarntutar ve bunlar ne zaman yaptmz bilir (ve hatta ne zaman yapmaydndmz de bilir). Bir deistde doast bir zekaya inanr ancak bu zekanneylemleri, ncelikle kainata hkmeden kanunlar dzenlemekle snrldr. Deist Tanrasla daha sonra mdahale etmez ve insan meselelerine zel bir ilgi duymad kesindir.Panteistlerdoast bir Tanrya hi inanmazlar, ancak tarih kelimesini doann ya dakainatn ya da ileyie hkmeden kanunlarn doast olmayan eanlamls olarakkullanrlar. Ancak bu eanlamllk doa stcl iermez. Deistlerin Tanrs duaclara


4/36

4

cevap vermez, gnahlarla ya da gnah karmalarla ilgilenmez, dncelerimiziokumaz ve kaprisli mucizelerle mdahale etmez ve dolaysyla deistler teistlerden bunoktada ayrlr. Deistler ile panteistler arasndaki fark ise, deist Tanrnn panteistinkainatn kurallar iin belirledii mecazi ya da iirsel eanlam olmaktan ziyade, bir eitkozmik zeka olmasdr. Panteizm uyarlm ateizmdir. Deizm, sulandrlm teizmdir.

Einsteindan alnt yaparsak; Tecrbe edilebilecek herhangi bireyin arkasndaaklmzn kavrayamayaca birey olduunu ve bunun gzelliinin ve de hametininbize yalnzca dolayl bir yolla ve zayf bir yansma olarak ulatn hissetmek, budindarlktr. te ben bu anlamda dindarm. Ben de bu anlamda dindarm amakavrayamayaca ifadesinin sonsuza kadar kavranamazanlamna gelmemesikouluyla. Ancak kendime dindar dememeyi tercih ederim nk bu yanltc olur. CarlSagan bunu ok gzel ifade eder: Tanreer sadece ve sadece kainata hkmedenfiziksel kanunlar serisiyse, o halde byle bir Tanrnn varl ok aktr. Bu Tanrduygusal ynden tatmin edici deildir ... , yer ekimi kanununa dua etmenin pekanlaml olduu sylenemez.

Bu fizikilerin metaforik (mecazi) ya da panteistik T anrs, ncil'in, rahiplerin, molla vehahamlarn ve de Katolik Kilisesi'nin deimez kurallarnn mdahale eden, mucizereten, dnceleri okuyan gnah cezalandran, dualara yant veren, Tanrsndanbirka k yl uzaktadr. Bu ikisini kastlca kartrmak, benim kanaatimce entelek telhainliin daniskasdr.

HHAAKKSSIIZZTTBBAARRToplumumuzda dindar olmayanlar dahil neredeyse herkesin kabul ettii genel bir sanvardr; bu, dinsel inancn bilhassa saldrlara kar savunmasz olduu ve olaandkalnlkta bir sayg duvaryla korunmas gerektiidir. Douglas Adams bu konuya

ok ustaca aklk getirir, onun bu szlerini paylamaktan hi usanmam:Din ... merkezinde baz fikirler barndrr ve biz bunlar kutsal ya da mbarek diyeadlandrrz ya da benzer terimler kullanrz. Bu u anlama gelir, te hakknda kt szsyleme izninizin olmad bir fikir ya da bir kavram; tek kelimeyle, bu yasaktr. Pekineden olmasn ? nk yasaktr !Eer birisi sizin onaylamadnz bir partiye oyverirse, bu konuda onunla istediiniz kadar tartmakta serbestsiniz; herkes bir grbildirecek ama bu kimseyi rencide etmeyecektir. Eer birisi vergilerin artmas ya daazalmas gerektiini sylerse, bu konuda da yorum yapmakta zgrsnz. Ancak diertaraftan, birisiBir Sebt gn k dmesine dokunmamalymderse, ona yledersiniz, Buna sayg duyarm.

Neden Muhafazakar partiyi ya da i partisini, Cumhuriyetileri ya da Demokratlar, uyada bumodel ekonomiyi ya da Windows yerine Macintosh'u desteklemek" tamamenmerudur da kainatn nasl meydana geldii ve onu kimin yarattyla ilgili bir fikirbeyan etmek yasaktr ? Kutsal meseleler olduu iinmi ? ... Genelde dinsel grlereitiraz etmemeye alknz Yine de meseleyi mantklca irdelediinizde, bylesi fikirlerindier fikirlerle ekiebilmesi adna en az onlar kadar serbest olmamasnn birsebebiyoktur, tabi eer sylenmemeleri gerektiini aramzda birekilde kararlatrmadysak.'


5/36

5

Din, her zaman koz olarak kullan lmtr. Dinin gc adeta bir t lsm gibidir.

Ecinsel kart ayrmcln resmi davas, szm ona dinsel ayrmcla kar bir davaolarak dzenlenmitir ! Ve yasa buna sayg duyar grnmektedir. Eer ecinsellerehakaret etmemi engellemeye alrsanz, bu benim nyarg zgrlme tecavzetmektir.diyerek syrlamazsnz. Ancak unu diyerek kurtulabilirsiniz, Bu benim din

zgrlme tecavz etmektir.zerinde dndnzde, aradaki fark nedir ? Bir kezdaha din, baskn kmtr.

Ayrca hi kimsenin Peygamberin resmini izmemesini tleyen slami bir retivardr. Mueller'in incelemesine gre; Eer insanlar bir 7'nci yzyl vaizini kendiailelerinden daha ok seviyorlarsa, bu onlara kalm. Ancak onlardan baka kimse bunuciddiye almak zorunda deildir

H.L. Menken'in dedii gibi: Dier dostlarmzn inancna sayg gstermek zorundayzancak bu sayg yalnzca karsnn gzel, ocuklarnn da akll olduu teorisinegsterdiimiz anlayta ve boyutta olmaldr.

Olaylarn geliiminde dine benzersiz ekilde ve haddini aan sayg gsterilir ki ben bukitap iin bundan feragat ediyorum. Ne birilerini incitmek adna tarzmn dnakacam ne de inan meselesini dier meselelerden ayr tutarak daha yumuak birtutum sergileyeceim.

BBLLMM 22..TTAANNRRII HHPPOOTTEEZZ

Bir an dini, bir sonrakinin edebi elencesidir. RALPH WALD EMERSONEski Ahit'in Tanrs, tartmaya ak olarak, tm literatrn en tats z karakteridir.Kskan ve bundan gurur duyan, dar kafal, adaletsiz, balamak bilmez bir hakimiyetbamls, kindar, kana susam bir etnik temizliki, homofobik, rk, bebek katili,soykrmc, evlat katili, bir salgn hastalk gibi tehlike saan, megalomanyak,sadomazoist, ktcl, dnek bir zorba ve bir kad n dman. Thomas Jeffersondabenzer fikre sahipti: "Hristiyanlarn Tanrs korkun, kt huylu bi r varlktr; acmasz,kindar, kaprisli ve adaletsizdir"

Bu denli kolay bir hedefe saldrmak insafszlktr. Bunun aksine, Tanr Hipotezini dahasavunulabilir bir biimde tarif etmeliyim: bir stn insan, bir doa st zeka vardr vebu varlk, kainat ve de iindeki biz dahil hereyi bilinli olarak tasarlam veyaratmtr. Bu kitap daha farkl bir gr savunacaktr: herhangi birey tasarlamayayeter karmaklkta bir yaratc zeka, yalnzca kademeli evrimin uzun bir srecinin sonrn olarak ortaya kabilir. Evrim geirmi yaratc zekalar muhakkak kainata en gekatlanlardr ve bu sebepten tr, evrenin tasarmndan sorumlu olamazlar. Tanr butanma gre bir yanlgdr ve sonraki blmlerin gsterecei gibi, zararl bir yanlgdr.


6/36

6

OOKK TTAANNRRIICCIILLIIKK ((PPoolliitteeiizzmm)) ibn Warraq : tektanrcln nihai kaderi sras geldiinde bir tanr daha eksilterekateizm olmaktr.

Tabi ki en iyisi, dini, hayrseverliin sebebiymi gibi gstererek reklamn yapmaytamamen terk etmek olurdu.

(eer Mormonizmi' de sayarsak drt din) hepsinin de gemii mitolojik resul brahim'edayanr.

Benim saldrdm ey, Tanrdr, btn Tanrlardr ve ne zaman ve ne ekilde icatedilmi veya edilecek olurlarsa olsunlar doast olan her eydir.

TTEEKK TTAANNRRIICCIILLIIKK ((MMoonnootteeiizzmm))Eski Ahit adyla bilinen barbar bir Tun a metninden insanlk kart din gelimive dolaysyla, gk tanr ve dnyevi erkek elilerinin etkisine girmi olan bu diyarlarda2000 yldr bir kadn nefreti var olmutur.GORE VIDAL

Hristiyanln temeli, Filistin'in Roma igali srasnda Tarsuslu Paul tarafndan,Yahudiliin daha merhametli ve daha az ayr calkl tek tanrc bir mezhebi olarak atlmve dnyann geri kalanna Yahudilerden yaylmtr. Birka yzyl sonra, Muhammed vetakipileri Yahudi orijinalinin kat tektanrclna yeniden dndler ama ayrcaln birkenara ittiler. Ve inanc yaymak iin gl bir askeri fetih ideolojisi ekleyerek, yenikutsal kitap Kuran'n zerinden slam' kurdular. Hristiyanlk da, ilkin mparatorKonstantin'in bu inanc d merkezli bir mezhep olmaktan karp resmi inankonumuna ykseltmesinin ard ndan Romallarn, ardndan Hal savalarnn ve dahasonra vurguncular ve misyonerler eliindeki dier Avrupal igalci ve smrgecilerinkullandklar kllar sayesinde yaylmtr. ... Budizm ve de Konfyslk gibi dier

inanlar iin endielenmem gerekmiyor. Aslnda bunlara din yerine ahlaki dzen veyahayat felsefesi olarak baklmas gerektii eklinde sylenebilecek birka sz vardr.

Eski Ahit'in psikoz sorunlu tanrsna kyasla, 18. yzyl Aydnlanmasnn deist Tanrsbatan aa daha ulu bir varlktr: kozmik yaratmna yakan, ycelii itibariyle insanimeselelerle ilgilenmeyen, kiisel dnce ve umutlarmza kaytsz, kirli gnahlarmzya da gevelediimiz pimanlklarmz kafasna takmayan.

deistlerin ateistlerle elimesi, teistlerle ise birlemesi daha byk ihtimaldir. Hereyin tesinde, her iki grup da evreni yaratm olan stn bir zekaya gerekten inan r.

LLAAKKLLKK,, AAMMEERRKKAA''NNIINN KKUURRUUCCUULLAARRII VVEE DDNN kurulu temellerinde laiklik olan Amerika'nn u an Hristiyanlk aleminin en dindarlkesi olmas elikisine sklkla dikkat ekilir.

Yine bir dier varsayma gre Amerika'nn ar dindarl, paradoksal bir ekilde,yapsndaki laiklikten ileri gelmektedir. Amerika hukuki ynden aka laik olduu iin,din, hr teebbs halini almtr. ve sonu gnmzdeki az eitimli snflar arasndadin lgnlna yaklaan bir eydir.


7/36

7

Jefferson'n aadaki demeci, bugn agnostisizm dediimiz eyden ayrt edilemez:"Soyut varlklardan bahsetmek, hilerden bahsetmektir. nsan ruhunun, meleklerin vetanrnn soyut olduunu sylemek, ya bunlarn birer hi olduunu sylemek demektirya da Tanr, melekler ve ruhlar yoktur.

Zayf zihinleri kleletiren aalk nyarglarn yol at btn korkular zerinden at.

Mant bulunduu yuvasna skca oturtarak dzelt ve her olay ve dnce iin onunmahkemesine bavur. Tanrnn varln bile cesurca sorgula; nk eer bir Tanrvarsa, akla saygy gz kapal korkudan daha ok takdir edecektir.

Jefferson ve arkadalar teist, deist, agnostik ya da ateist olmalarnn yannda aynzamanda dinsel grleri olan ya da olmayan bir Bakann, ahsi meselelerini tamameniinde tutmas gerektiine inanan tutkulu laiklerdi. Amerika'nn kurucularnn hepsi, zeldinsel inanlar her ne olursa olsun, eer Baba George Bush'un kendisine gazeteciRobert Sherm tarafndan sorulan, Ateist olan Amerikallarn vatandalklarnn vevatanseverliklerinin eitliini onaylyor musunuz ?sorusuna verdii cevab okusalarddonakalrlard: Hayr, bu ateistlerin ne vatanda ne de vatansever olarak

saylmalarnn zorunlu olduunu dnmyorum. Bu millet Tanrnn emrindedir.

Ateizmi onaylayan her bakan adaynn ani bir siyasi intihara girimi olduu,evrensel bir grtr.

AAGGNNOOSSTTSSZZMMNN YYEETTEERRSSZZLLHibir ekilde kant bulamadmz konularda agnostik olmakta yanl olan bir eyyoktur. Manta uygun bir durutur. Agnostisizm, bir anlamda ou bilimselsorgulamada uygun bir durutur; mesela fosil tarihindeki en byk imha olan dinozorneslinin tkenmesine neyin yol atnn sorgulanmasnda olduu gibi.

Agnostisizmi iki eide ayrarak balayacam. UGA, yani Uygulamada GeiciAgnostisizm, gerekten kesin bir yantn olduu, yle ya da byle, ancak bu yantaulamak iin yeterli kantmzn olmad, (ya da kant anlamadmz ya da kantokumaya vaktimizin olmad, vesaire ... ) akla uygun hazr cevapllktr. UGA, dinozorkatliam karsnda mantkl bir durutur. Bir yerlerde bir gerek vardr ve bir gn bugerei bilmeyi umarz, geri o an bilmeyiz.

Ancak ayrca, hazr cevaplln son derece kanlmaz bir tr daha vardr ki bunaPrensipte Sabit Agnostisizm (PSA) diyeceim. Agnostisizmin PSA tr, ne kadar kanttoplarsak toplayalm asla cevaplanamayacak sorular iin uygundur, nk kant fikribal bana uygulanamazdr.

Tanrnn varl ya da yokluu evrenle ilgili bilimsel bir olgudur, uygulamada olmasabile prensipte kefi mmkndr....

1) Koyu Teistler. Tanrnn var olma olasl %100dr. C.G.Jungun szleriyle Beninanmam, bilirim.


8/36

8

2) Son derece yksek olaslk ama tam yzde 100 deildir. Fiili teistler (gerektenteist olanlar). Kesin olarak bilemem ama Tanr ya fazlasyla inanrm ve onunburada olduunu varsayarak hayatm srdrrm.

3) Yzde 50'den yksek ama ok yksek olmayanlar. Teknik adan agnostik amateizm meyilli. Son derece phe duyarm ama Tanrya inanmaya meyilliyim.

4) Tam yzde 50. Dpedz tarafsz agnostik. Tanrnn varl ya da var olmamas

tam anlamyla eit olaslktadr.5) Yzde 50'den dk ama ok dk deil. Teknik adan agnostik ama ateizm

meyilli. Tanrnn olup olmadn bilmem ama inansz olmaya meyilliyim.6) Son derece dk olaslk ama sfr deil. Fiili ateist. Kesin olarak bilemem ancak

Tanrnn epey olanak d olduunu dnrm ve burada olmadn varsayarakhayatm srdrrm.

7) Koyu ateist. Tanrnn olmadn bilirim, tpk Jung'un bir tanrnn olduunu"bilirim" gr gibi.

(Bu arada, Jung raflarndaki belirli kitaplarn grltl bir patlamayla kendiliindenpatladklarn da dnm birisidir.) Ateistler inan sahibi deildirler ve tek bana

mantk hi bir eyin kesinlikle var olmad grne itemez.

Bu allmn dndaki rneklerin tmnn ana fikri, rtlemez olduklardr, ancakyine de hi kimse bu rneklerin var olma hipotezlerinin, var olmama hipotezleriyle eitbir durumda olduunu dnmez. Russel'n belirtmek istedii, ispatn yknninanszlarn deil inanllarn srtnda olduudur.

nemli olan Tanrnn rtlebilir olup olmad deil (ki rtlemez deildir)varlnn mmkn olup olmad dr. Ve Tanr kantlanamayaca vertlemeyeceinden, var olma olaslnn yzde 50 olduunu varsaymak dakesinlikle mantk ddr ki bu dncenin geersizliini ayrca ele alacaz.

NNOOMMAA... bilim baz karmak sorular karlayamyorsa, insanlar bunu dinin yapabileceinidnmeye iten nedir ?

hepimiz hak etmeyen ama gl bir rakibe yaranmak iin gerekte inanmad klarmzonaylamaktan suluyuz

Bir yaratc doast zekann varl ya da yokluu ak bir biimde bilimsel birsorgudur, pratikte tartmasz olmasa bile (ya da henz). Ayrca dinlerin milyonlarcaimanly etkilemek iin bel balad her mucize hikayesinin yalanlanmas ya da

dorulanmas da yledir.

Ve ilgi ekmenin yollarndan biri gerekte onaylamad mz bir yne kaymak, yaniNOMA'y benimsemektir ve bu, bilimin dinin iddialarndan bamsz olup, hi tehditkarolmad konusunda hemfikir olmaktr.

Chicago genetikisi Jerry Coynenin Ruse hakkndaki szlerine kulak verdim:Ruse savan gerek doasn kavrayamamtr. Bu sava yalnzca evrim veyaradllk sava deildir. Dawkins ve Wilson gibi bilim adamlarna gre, gerek


9/36

9

ekime rasyonalizm ve hurafeler arasndadr. Bilim rasyonalizmin yalnzca bir formunutekil ederken, din hurafenin en bilindikeklidir. Yaradllk, sadece en gl dmanolarak grdklerieyin bir belirtisidir: din. Din yaradllk olmadan var olabilirken,yaradllk din olmadan var olamaz.

Arthur C. Clarke'nin, Third Law (nc Kural'da) dedii gibi: Yeterince ilerlemi

herhangi bir teknoloji byden farks zdr. Teknolojimizin ikram ettii mucizelereskilerin gzne, sular yaran Musa ya da su stnde yryen sa hikayelerinden dahaaz olaanst grnmeyecektir.

BBLLMM 33TTAANNRRIINNIINN VVAARRLLIIII YYNNNNDDEE KKAANNIITTLLAARR

TTHHOOMMAASS AAQQUUllNNAASS''IINN ''KKAANNIITTLLAARR''II1. Hareketsiz Hareket Ettirici: Hi bir ey bir ilk hareket ettirici olmadan hareket

etmeye balamaz. Bu bizi tek kn Tanr olduu ksr dngye yneltir. Bir ey ilkhareketi salam olmaldr ve biz buna Tanr deriz.2. Sebepsiz Sebep : Hibir ey kendi kendine sebep olamaz. Her sonucun ncl birsebebi vardr ve biz tekrar ksr dngye itiliriz. Bu durum, bir ilk sebep tarafndan sonaerdirilmi olmaldr ki biz buna Tanr deriz.3. Evrenselspat: Maddesel nesnelerin var olmad bir zaman dilimi mutlakaolmutur. Ancak, u an maddesel nesneler bulunduundan, bunlar var eden maddeselolmayan bir ey olmaldr ki biz buna Tanr deriz.

Bu arada, her eyi bilme ve her eye gc yetme vas flarnn birbirleriyle elitiimantklarn dikkatinden kamamtr. Eer Tanr her eyi biliyorsa, her eye gc

yetme zelliini kullanarak yapacaeyler zaten nceden bellidir. Demek ki Tanr bubelirli eylemlerini deitiremeyecektir, ki bu da her eyi yapabilme gcnn olmadanlamna gelir. Karen Owens bu nkteli kk paradoksu eit lde esprili birdrtlnde yakalamtr:Her eyi bilen,Gelecei gren TanrGelecekteki fikrini deitirmek iin,Her eye gc yetme zelliini kullanabilecek mi ?

4. Dereceden spat: Dnyadaki konularn (eylerin) farkl farkl olduklarn biliriz.Mesela, iyilik ve gzellik dereceleri vardr. Ancak bu dereceler yalnzca bir maksimumagre kyaslandktan sonra aklk kazanrlar. nsanlar hem iyi hem kt olabilirler,yleyse maksimum iyilik insanda gml olamaz. O halde, kusursuzluk standard nbelirlemek iin de baka bir maksimum olmaldr ve biz bu maksimuma Tanr deriz.

5. Teolojikspat ya da Tasardan spat: Dnyadakiler, zellikle yaayan nesneler,sanki birisi tarafndan tasarlanm gibi grnrler. Tasarlanmam gibi grnenbildiimiz hi bir ey yoktur. O halde bir tasarmc olmaldr ve biz ona Tanr deriz.


10/36

10

Anselme gre, kendisinden daha mkemmel hibir varln tasavvur edilemeyecei birvarl, en mkemmel olan tasavvur etmek mmkndr. Bir ateist dahi byle bir varlakla getirebilir, gerek dnyadaki varln inkar etse bile. Kant yle bir sonuca varr;gerek dnyada var olmayan bir varlk, bu duruma gre mkemmel olamaz. O haldebir elikiye deriz ve demek ki Tanr vardr !

Sonu itibariyle, bir budala dahi en azndan akln iinde daha stn bir rnei olmayanbireyin var olduuna ikna olmutur. Bunu hissetmesi iin kulak vermesi gerekir. Vehissedilen ey her ne ise, akln iindedir. Ve elbette, daha stn bireydnlemeyeceinden yalnzca zihnin iinde var olamaz. Zira yalnzca zihnin iindevar olduunu hayal edin: o halde gerekte de var olduu dnlebilir ki bu daha stnolandr.

Bertrand Russel (budala deildir) ilgin bir sz sylemitir, Safsatann tam olaraknereden kaynaklandn bulmak, - ontolojik kantn- safsata olmas gerektiine inanmolmay hissetmekten ok daha zordur.

Gaunilo, benzer bir reductio (Bir yanll mantksal sonularla rtmek, tuhaflindirgemek) ileri srmtr :

1. Dnyann oluumu akln hayalin alabilecei en harika baardr.2. Bir baarnn erdemi / deeri, gerek bir yetenein rndr (a) ve yarat csnn

gcdr (b)3. Yaratcnn yetersizlii (ya da gszl) ne kadar ok olursa, baar da o kadar

ok etkileyicidir.4. Bir yaratc iin en heybetli engel; var olmamasdr.5. O halde, eer kainatn var olan bir yaratcnn rn olduunu dnrsek, ondan

daha byk bir varln olduunu akla getirebiliriz; ismen, kendisi var olmadanher eyi var eden bir yaratc.

6. Bu durumda, var olan bir Tanr, kendisinden daha gl bir varln olmadndndmz bir yaratc olamaz nk ondan daha mthi ve daha inanlmazbir yaratc, var olmayan bir Tanr olacaktr.

Dolaysyla7. Tanr yoktur.

Euler, 'Bilimle Kr Et Kan t' diye adlandrabileceimiz bir yntem kullanyordu. Enerjinin Korunumu Yasas'n hatrlatarak ldmzde vcudumuzu oluturanatomlarndan hi biri kaybolmaz (ve enerjinin hibir ksm), o halde biz lmszz.

Byk bir lider u szyle insanlarn gvenini kazanr: Eer Mozart' dinleme imkannzvarsa Tanrya neden ihtiya duyas nz ?

Bir dier insan nasl olur da benim eriemeyeceim gzellikte mzik/iir/sanatretmeye cret edebilir ? Bunu ancak ve ancak Tanr yapar.

Kiisel deneyimden kant, bir Tanrya inanmaya ihtiyac olanlara en ikna edici gelenkant trdr. Ancak farkl dnen ve psikoloji hakknda az ok bilgi sahibi olanlar iinen gsz olandr.


11/36

11

Akl hastanesindekiler, Napolyon yada Charlie Chaplin olduklarn zannederler. Veyatm dnyann kendilerine suikast dzenlediini yada dncelerini dier insanlarnbeynine nakledebileceklerini dnrler. Onlarn suyuna gideriz ancak ilham aldklar idncelerini ciddiye almayz nk genelde insanlarn byk bir ksm bu fikirlerekatlmayacaktr. Dinsel deneyimlerdeki tek fark, birok insan tarafndan ne srlm

olmalardr. Sam Harris, The End of Faith eserinde (nancn Sonu) yazdklaryla pek dealayc bir tutumda deildi: Ve Yaratcnn, yatak odas pencerenize yamur damlalarn mors alfabesiylearptrarak sizinle iletiim kurduuna inanmak zihinsel bir hastaln kat ispat olurken,bu Yaratcnn dncelerinizi duyabildiine inanmann toplumumuzda normalolduunun dnlmesi aslnda basit bir tarihsel kazadr. Bylelikle, dindarlar geneldelgn olmazken, z inanlar tamamen yledir.

Burada ister istemez David Hume'un mucizeler iin rettii ksa ve z tanm akla gelir:Bir mucizenin kantlanmas iin ahitlik yeterli deildir ancak, bu ahitlik kantlanmayaallan gereklikten daha mucizeviyse durum deiir.

stn zekal erkeklerin ok byk ounluu Hristiyanlk dinine inanmaz ancak bugerei toplum iinde rt bas ederler nk kazanlarn kaybetmekten korkarlar.BERTRAND RUSSEL

bilim alanlarnda Nobel dl alanlar aras nda, edebiyat alanndakiler de buna dahilolarak, ait olduklar nfusa kyasla kayda deer oranda bir dinsizlik vardr.

(National Academy of Sciences ) seilenlerin yalnzca yzde yedisinin kiilemi birTanrya inandklarn gsterir. Ateistlerin bu ezici stnl, Amerikan halk nfusundaneredeyse tam zt yndedir. Buna gre insanlarn yzde 90ndan fazlas bir eit

doast varla inanrlar. Dikkat ekici nokta, Amerikan halknn genelindekidindarlk ile entelektel elit kesimin ateizmi arasndaki zt kutuplamadr.

ngiltere (KA) Krallk Ailesi yeleri'nin ezici bir ounluu, tpk Amerikanakademisyenlerinin ezici ounluu gibi ateisttir.

En ilgi ekici sonulardan birisi de dindarln gerekten de eitimle olumsuz yndeilikide olduunun fark edilmesidir (daha yksek eitimli insanlarn dindar olmas dahaolanakszdr). Dindarlk ayn zamanda bilime olan ilgi ve (ok keskin biimde) politikzgr dnceyle de olumsuz ili kidedir.

Bell yle bir sonu karm: Dinsel inan ve bir kimsenin zekas ve/veya eitimseviyesi arasndaki iliki zerine 1927'den beri yaplan aratrmalarn, drd hari hepsibu etmenler arasnda bir ters orant olduunu ortaya dker. Buna gre, bir kimseninzekas ya da eitim seviyesi ne kadar yksek olursa, bu kiinin dindar olmas ya daherhangi bir trden inanlarbarndrmas o kadar olanak ddr.

PPAASSCCAALLNN BBAAHHSSByk Fransz matematikisi Blaise Pascal'n hesabna gre Tanrya inansanz iyiedersiniz nk eer haklysa, sonsuz mutluluunuz sorunsuzca ilerleyecek, ancak eer


12/36

12

inanp da yanlyorsanz, herhangi bir kaybnz olmayacaktr. Dier taraftan, eerTanrya inanmazsanz, yanldnz anladnzda sonsuz bir ykm ierisine girersiniz,ancak eer inanmamakta haklysanz yine bir kaybnz olmayacaktr. Tanryainanmamak, bu durumda, dk bir zihinsel baarnn rettii bir fikirdir. Tanryainann.

nanmak, bir tedbir meselesi olarak deerlendirilmesinin ardndan uygulamaya konulanbir eylem olamaz. En azndan bu bir irade meselesi deildir. Pascal'in bahsi sadeceTanrya inanma numaras yapmann gstergesi olabilir. Ve inandnz iddia ettiinizTanr, her eyi bilme gc olan trden bir Tanr olmasa iyi olur yoksa bu dalaverenizisezebilir.

Bertrand Russel kendisine, ldkten sonra Tanrnn Neden bana inanmadn bilmekistiyorumsorusu karsnda ne cevap verecei sorulduunda, yle yantlamtr:Yeterli kant yoktu Tanrm, yeterli kant yoktu. Tanrnn ahlaktan yoksun sahteinanc (hatta drst inanc) ak yrekli septizmden daha deerli bulacana bahse girermiydiniz ?

Bununla beraber, eer yok olduu ynnde bahse girerseniz daha iyi, daha dolu birhayat sreceiniz sylenebilir. nk bahsiniz var olduu ynndeyse, kymetlizamannz ona tapmakla, ona kurban vermekle, onun iin savamak ve lmekle vsharcamak zorundasnz.

BBAAYYEESS KKAANNIITTLLAARRII... kant olmadnda bunu itiraf ederler: 'Bu konuda herhangi bir kant olmadnonaylyorum. Zaten bu yzden buna inan deriz.'

Kabul edilmelidir ki, ilahiyat eilimli kiiler genelde kronik olarak, gerei, arzulanan

gerekten ayrt etme yetisinden acizdirler. Ya da, eer bu hounuza gitmediyse, ferdibir kt tanr icat edin, buna eytan deyin ve dnyadaki btn ktlklerin varln,onun iyi tanryla yapt kozmik savalarn bir sonucu olarak grn. Veya (dahagelimi bir zm) insan skntlaryla zenlice uramaktan daha nemli vazifeleriolan bir tanry doru varsayn. Ya da ac ekilmesine kaytsz olmayan ancak bu aclarsistemli, adil bir kainatta zgr irade adna denmesi gereken bir bedel olarak gren birtanr. lahiyatlarn tm bu rasyonelletirmelere (akla uygun hale getirme) inandklargrlebilir.

Kantn znde u bildik Tanry kim yaratt ?sorusu vardr ki bu soru ou dneninsannkendi iinde kefettii bir sorudur.

BBLLMM 44TTAANNRRII NNEERREEDDEEYYSSEE KKEESSNN OOLLAARRAAKK YYOOKKTTUURR

Farkl dinsel cemaatlerin din adamlar, tpk cadlarn gn ndan korktuklar gibibilimin ilerlemesinden korkar ve benimsedikleri aldatmacalarn yok oluunu mjdeleyenkanlmaz sona nefretle ka atarlar. - THOMAS JEFFERSON


13/36

13

EESSRRAARREENNGGZZ BBOOEEIINNGG 774477htimalsizlikten kant en nemli olan dr.

Hoyle, Dnya zerinde yaamn kendiliinden balayabilmesi olaslnn, bir hurdalnaltn stn silip sprerek geen bir kasrgann rastlant eseri bir Boeing 747nin

paralarn (uak alacak ekilde) birletirebilmesi olaslndan daha yksekolmayacan sylemitir. Nitekim 747 sahasnda, paralarnn geliigzel kartrlpbirletirilmesiyle drt drtlk ileyen bir at, bcek ya da devekuu yaratmann kartolaslklar yaradllarca destek grr nk onlara gre bunu ancak Tanr yapabilir.Bu, zetle, yaradllarn en sevdikleri kanttr; lakin bu kan t yalnzca doal seilimidaha en bandan kavrayamam birisi tarafndan retilebilir.

BBLLNNLLEENNDDRRCC OOLLAARRAAKK DDOOAALL SSEELLMM bir retmenin rencilerine verebilecei en gzel hediyelerden biri ocuunebeveynlerini artabilecei bir bilgi sunmaktr.

ngilizce, kadnlar srekli dlyormu gibi grnr.

hafzamda Woody Allen'n zeka dolu szlanmas canlanverir: Sonuta bir Tanrvarsa, onun ktlk yapma peinde olduunuzu sanmam. Ancak onun hakknda enfena ekilde yorum yapmak isterseniz, onun baarsz bir Tanr olduunu sylersiniz

NNDDRRGGEENNEEMMEEZZ KKAARRMMAAIIKKLLIIKKBir kez daha, akll tasarm rastlantsalln tek doru alternatifi deildir. Doal seilimyalnzca sade, mantkl ve ho bir zm deildir; rastlantsalla karu ana kadarnerilmi ileyen tek alternatiftir.

Ancak yazarlar, ya zekalar yetmeyip kavrayamadklarndan, ya da bunu yapmay istemediklerinden, bir kez daha gerek alternatif doal seilimi ima etmeyi unuturlar.

Rastlantsalln tek alternatifi tasarm deildir. Doal seilim daha iyi bir alternatiftir.Aslnda, tasarm daha en banda gerek bir alternatif deildir nk zd sorundandaha byk bir sorun dourur: tasarmcy kim tasarlad ?

Darwin gzn zel bir sorun kardn belirlemitir: Gz, farkl mesafeleriodaklamaya, farkl miktardaki ieri almaya ve kresel ve renksel sapmalardzeltmeye yarayan esiz dzeneklerinin hepsiyle ele aldmzda, bu organn doal

seilimin etkisiyle meydana gelmi olma olasl drste itiraf ederim ki bana sonderece sama geliyor. Darwinin olduka rahat grnen bu i tiraf aslnda tumturaklbir hiledir.

BBOOLLUUKKBBAADDEETT ((BBLLGG BBOOLLUUKKLLAARRIINNAA TTAAPPIINNMMAA))Yaradllar gnmzn bilim ya da bilgi birikiminde boluklar bulmak iin can atarlar.Eer ak bir boluk bulunursa, bu boluu hkmen Tanrnn doldurma zorunluluuolduu addedilir. Cehaleti kabullenmek bilimsel atlmn balca grevlerindendir. Mistikler gizeme sevinirler ve gizemli kalmas n isterler. Bilim adamlar gizeme farkl bir


14/36

14

nedenle sevinirler: bu onlara kefedecek bir ey sunar. dinin gerekten de ktetkilerinden biri de bize, anlamadan tatmin olmann bir stnlk olduunuretmesidir.

Eer doru varsaydmz bir evrimsel geii belgeleyecek fosiller ortada yoksa evrimselgei yok farz edilir ve Tanrnn mdahalesi hkmen kazanr.

dinozor ayak izlerinin arasna karm insan ayak izleri hikayelerine ramenkronolojik adan hatal fosiller asla gerekten bulunamamtr.

Daha genel bir tanmla, bir parasnn eksiltilmesiyle ayakta kalamamas anlamndaindirgenemez olan birok yap vardr ancak bu yaplar sonradan karlan ve bir dahagzkmeyen iskelelerin yardmyla ina edilir.

ndirgenemez karmaklk yeni bir fikir deildir ama tabir yaradl Michael Behetarafndan 1996'da uydurulmutur.

ndirgenemez karmaay ispat etmenin kilit noktas, hibir parann kendi kendinekullanl olamayacan gstermektir.

St. Augustine'in epey aleni bir tabiri vardr: Gnah ilemenin farkl bir yntemi vardrki bu yntem tehlikeyle doludur. Bu, merak hastaldr. Bize, doann srlarnkefettirmeye alan ve kefettiren budur ancak bu srlar bizim kavraymzntesindedir. Merakn bize hibir yarar dokunmaz ve hibir insan renmeyi umutetmemelidir.

Eer hedefiniz gerek dnyayla ilgili mhim gereklikleri kefetmekten ziyade kolayaldanan halk ve politikaclar iinde propaganda yapmaksa elbette bunlar verimsiz

almalardr.

Amerikan genetik bilimci Jerry Coyne, Behe'nin kitabn eletirirken konuyu yle elealr: Eer bilim tarihi bize herhangi birey ispatlayacaksa bu cahilliimize Tanrismini vererek bir yere ulaamayacamzdr.

Neden Tanr hereyin bir aklamas olarak kabul edilsin ? Deildir. Bu bir aklamanoksanldr, bir omuz silkmedir, bilmiyorum demenin ruhsal ve ayin sel klkdeitirmesidir. Eer bir insan bireyi Tanryla ilikilendirirse genelde bunun anlam bukiinin elinde bir ipucu olmamas dr. Bylelikle bu bilinmezi eriilmez, zlmez bir gkperisine dayandrr.

Srt arsndan fta, sarkk rahimden sins iltihaplarna kadar ou insani rahatszlakar hassaslmz dorudan doruya u anda dik yrdmz bedenimizin, drtayak zerinde durmay terk etmek iin yzlerce milyon y ldan fazla ekil deitirmiolmasndan kaynaklanr. Yrtclar, kurban hayvanlar yakalamak iin mkemmelcetasarlanmgibi grnrken, kurban hayvanlar da kaabilmek iin en az onlar kadarmkemmelce tasarlanmgibi grnr. Peki, Tanr kimin tarafndadr ?


15/36

15

KOZMOLOJK VERSYONKainattaki dier tm elementler en nihayetinde, hidrojenin nkleer fzyon geirmesiyleolumulardr. byk yldzlar spernova gibi patlayabilip toz bulutlar iindemaddelerini (ki buna periyodik tablonun elementleri de dahildir) sap savururlar.Ardndan bu toz bulutlar, younlaarak yeni yldz ve gezegenleri olutururlar. Bizimyldzmz ve gezegenimiz de byle olumutur. Dnyann, her yerde bulunan hidrojenin

dndaki dier elementler ynnden bu kadar zengin olmasnn nedeni de budur: buelementler olmasa, doal etkilenme (kimya) ve yaam imkansz olurdu.

hidrojensiz bir madde yapsnn yaam balatmas mmkn deildir. nk hidrojenolmadan su olmaz.

J.Anderson Thomson, bir evrimsel psikiatrist bak asyla buna farkl bir aklamagetirir ki buna gre hepimiz, cansz nesneleri kiiletirerek bir ajan vasf kazandrmayaynelten bir psikolojik yanlgdan muzdaripizdir. Thomson'a gre, bir hrsz glgesanmaya bir glgeyi hrsz sanmaktan daha yatk nzdr. gemite, atalarmzzamannda, evremizdeki en byk drt birbirimizden kaynaklan rd. Bunun miras,

insani erein zorunlu olarak, genelde korkuyu, yklenmesidir. Neden sonu ilikileriniinsanolundan baka bir etmene balamakta epey glk ekeriz.Doal olarak, budrty ilahi eree genelledik.

evrimimizin balayabilmesi iin zen ve ngryle ayarlanm bir kainat tasarlamakapasitesine sahip herhangi bir Tanr , karlamakla ykml olduu aklamadan dahabyk bir aklamaya gereksinim duyan en st dzeyde karmak ve olanak d birvarlk olmaldr.

Kainattaki her paracn zgn konumlarn hi durmadan gzetleyebilen ve idareedebilen bir Tanr, basit olamaz. Bylesi bir varln dorulanmas dev gibi bir aklama

gerektirecektir. Daha kts (Sadelik bak as itibariyle), Tanrnn dev bilincinin dierblgeleri ise, e zamanl olarak insanolunun dualar, duygular ve faaliyetleriylemegul olacaktr. Ayrca bu galaksinin dier gezegenlerinde ve de dier yz milyarcagalaksilerdeki gezegenlerde zeki yabanclar varsa, Tanr onlarla da ilgilenmelidir.

milyonlarca kiiye e zamanl olarak anlalr sinyaller gnderebilen ve yine ezamanl olarak bu kiilerden sinyal alabilen bir Tanr, her nasl bir varlk olursa olsun,basit olamaz. ancak, kendisine atfedilen glere gerekten sahip olsayd, gnmznen byk bilgisayar ya da beyninden, ok daha ayrntl ve planl bir ekilde retilmibir eye sahip olmas gerekirdi.

BBLLMM 55DDNNNN KKKKEENN

Fayda ifadesiyle Darwinizm, gerekte genlerin sa kalma sresinin artmasna etkieden fayday ima eder. Darwinizmci faydann alan bireysel organizmann genleriylesnrl kalmamaktadr. kinci hedef The Extended Phenotypeta (Yaylm Fenotip)savunduum teoriden doar : gzlem altndaki bireyin genleri baka bir bireyin


16/36

16

genlerinin gl etkisi alt nda olabilir. Bnyesinde barndrd parazitin baka birbnyeye sramasna anak tutacak ekilde davranmaya itilen birok hayvan rneivardr. Bir hayvan davran, bu davrana ait genlerin yaam sresini uzun tutmayameyillidir. Bu genler bu davran sergileyen belirli bir hayvann bedenine ait olsa daolmasa da.

Dinin heryerdelii, dinin byk ihtimalle bir fayda salamakta olduu izlenimini yaratrancak bu fayda, biz ya da genlerimiz zerinde olamaz. Belki de, din tpk bir replikatrgibi genlerinkine benzer bir yntemle yayldndan, yalnzca dinsel grlerinsregelmesine fayda salam olabilir.

Papua-Yeni Gineli yerlileri bizzat tanr. Bu insanlar besinin zor elde edildii etinkoullarda biyolojik evreyi efsanevi biimde doru kavrayarak yaamay srdrrler.

Ayrntlar dnya genelinde farkllk gsterse de, her medeniyetin, zaman, salk ve gisrafna yol aan ve de dmanlk provoke eden ayinleri art koan, bunlara ek olarakgerek d fikirleri ve yaratcla ket vuran fantezileriyle zararl nitelik tayan bir

inanc vardr.

DNN BARZ FAYDALARIPlasebo ila etkisi yeter derecede belgelenmitir ve bunun ok da gizemli olduunusyleyemeyiz. Sahte haplar, hibir ekilde farmakolojik etkileri olmamakla birlikte,gzle grlr biimde sal dzeltirler.

Din stresi azaltarak mr uzatan bir plasebo mudur?

Elimizdeki mantn, dinin atalarmzn stresini azaltt ynnde olduunu sanmam. Buteori yardmc bir rol stlenmi olsa da bu meseleye ufak gelir. Din ok byk bir

fenomendir ve aklamas daha byk bir teoriyi gerektirir.

Tpk Steven Pinkerin Akl Nasllerde telkin teorisine ineleyici bir tarzda deindiigibi: Telkin teorisi yalnzca u soruyu aa karr; akl neden huzuru yanl olduuaka grlen inanlarda bulacakekilde evrim geirir ? Souk [yen] bir insan,scak olduuna inanarak huzura kavuamaz; bir aslanla kar karya gelen bir insan,bir tavan olduuna inanarak iini rahatlatamaz. nsanlarn baz inanlar ho ya darahatlatc bulmasnn psikolojik aklamalar, sanlann aksine, esasl deil belirli belirsizaklamalardr.

Darwinizm, insanlarn neden dinin albenisine kar savunmasz olduklarn ve dorudan

doruya papazlarn, politikaclarn ve krallarn istismarna ak olduklarn merak eder.

Cinsel ehvet meselesinde yant gayet basittir: beyinlerimiz cinsellikten zevk alacak birsistemle alr nk cinsellik, doal koullarda, bebek retir. ac hissetmeyen ya daacy umursamayan nadir bireyler genelde yaralanarak, erken yata lrler. Biz geriyekalanlar ise bundan ders alp, acdan korunmak iin geri adm atarz.


17/36

17

GRUP SELMCambridge'li arkeolog Colin Renfrew Hristiyanln bir eit grup seilimi sayesinde sakaldn ne srer. Bu grnda grup seilimi, grup ii ballk ya da grup iiarkadalk sevgisini beslemi ve bu durum dindar gruplara daha az dindar gruplarakyasla daha ok yaama ans tanmtr.

Son derece kavgac yapdaki bir sava tanrsna tapan bir kabile, tanrlar bar veuyumu tevik eden ya da bir tanrya inanmayan rakip kabilelere kar olan tmsavalar kazanr. Savata ehit dtklerinde, cesurca savamaktan tr dorucacennete gideceine sarslmaz biimde inanan savalar seve seve canlarn fedaederler. O halde bu tr dini olan kabilelerin; kabileler aras sava ortamnda ayaktakalmalar, yendikleri kabilenin s rlarn ve karlarn kendilerine almalar daha olasdr.

Darwin'in fikirleri Ayn blgede yaayan iki ilkel a kabilesi rekabet ettiklerinde,eer bu kabilelerden birisinde (dier koullar eit olduu dnlrse) byk saydacesur, duyguda ve inanl ye varsa, ki bunlar bir tehlike sezdiklerinde bir dieriniuyarmaya, yardm etmeye ve birbirini korumaya daima hazrdr, bu kabile hiphe

yok ki daha baarl olacak ve dier kabileyi yenecektir. Bencil ve kavgac insanlarbirleemezler ve uyum olmadan hibirey gerekletirilemez. Yukardaki zelliklereyksek miktarda sahip olan herhangi bir kabile genileyecek dier kabilelere stngelecektir; ancak bunu yapt zaman diliminde, tm gemi tarihi hesaba katarak,dier daha varlkl kabileler tarafndan sras geldiinde hezimete uratlacaktr.

BAKA BREYN YAN RN OLARAK DNYalnzca bizim mum ateimize ynelen gveleri grrz ve yanl soruyu sorarz:Neden btn gveler, intihar eder ? Buna intihar demek asla doru deildi.Genelde faydal bir pusulann, tekleyen yan rndr.

nsanlar bu inanlarna yalnzca tutkulu bir ekilde balanmakla kalmayp, buballklarndan kaynaklanan pahalya mal olan etkinlikler iin zaman ve kaynaklar nadarlar. Bu inanlar uruna lr ve ldrrler. Bunu garipseriz, t pk kendini kurbanetme davrann garipsediimiz gibi. yanl soruyu soruyor olabiliriz.

Teorik olarak, ocuklar kiisel deneyim sayesinde bir uurumun eiine fazlayanamamak, denenmemi ilekleri yememek ve timsahlarla dolu bir glde yzmemekgerektiini renebilirler. Ancak, en azndan, ocuun beyninde pratik yntemeegemen olan bir seici kar olacaktr: ebeveynlerin sana ne anlatrlarsa anlatsnlarsorgulamadan inan. Ebeveynlerine itaat et; kabile byklerine itaat et, zellikle deciddi, tehditkar bir ruh halindeler ise. Byklerine onlar sorgulamadan gven.

Emirlere riayet etmektense kendi inisiyatifini kullanan askerlerin lkeleri savalarkaybetmeye yatkndr. Askerler olabildiince makineletirilmeye ya dabilgisayarlatrlmaya talim edilir.

Bilgisayarlar sylenenleri yaparlar. Kendi programlama dillerinde verilen ynergelerekle gibi riayet ederler. Bu ekilde kelime ilem ve tablolama gibi faydal ilemlerigerekletirirler. Ancak, tpk kanlmaz bir yan rn gibi, hatal ynergelere uymaktada eit miktarda robotiklerdir.


18/36

18

Doal seilim, ebeveynleri ya da kabile bykleri onlara ne derse desin inanmayameyilli ocuk beyinleri ina eder. Bylesi gvenilir itaat, sa kalmak iin nemlidir. Ancak gvenilir itaatin yan etkisi kr krne saflktr. Darwinci sregelmeyle ilgilikusursuz sebeplerden tr, ocuk beyi nleri ebeveynleri ve emanet edildikleribyklerine gvenme gereksinimi duyar. Kendiliinden gelen sonu udur ki, gvenen

kii iyi tavsiyeyi ktden katiyen ay ramayacaktr. Ve byk olaslkla, ocukbyyp kendi ocuklarn yetitirmeye koyulduunda, doal olarak tpatp ayn bulacciddi tutumlarn hepsini ocuklarna aktaracaktr (samalklar da anlamllar da).

Diller, corafi ayrma yeterince olgunlatnda, ortak bir atann dilinden sapmayasrklenirler. Ayn durum nesilden nesile miras braklm temelsiz ve keyfi inanlar iinve de emirler iin de geerlidir; bunlar bir ihtimal, ocuk beyninin faydalprogramlanabilirliiyle kayda deer bir g kazanm inanlardr.

Dindar nderler, ocuk beyninin savunmaszlnn ve beyin ykamay erken yalardayapmann neminin epey farkndadrlar.

Genlere retilenleri ve genlerin deneyimlerini (grdklerini duyduklarn,dndklerini ve inandklarn) kontrol altnda tutanlar, ulus iin gelecein gidiatnbelirler.

... kendi inancnn samalklarna bakmadan dier inanlar aalyordu.

Atalarmzn yaad zamanlarda, bir adam, biyolojik bir babas olmakszn,bakire bir anneden dnyaya geldi.

Ayn babasz adam Lazarus isimli bir arkadan greve ard, ki Lazarus okuzun zaman nce lm, cesedi kokmutu ve Lazarus acilen yaama dnd.

Babasz adam ldkten sonra dirildi ve gn sakland. Krk gn sonra, babasz adam bir dan tepesine kt ve gkyzne ykselerek

tamamen gzden kayboldu. Eer kafanzn iinde gizli dnceler geirirseniz, babasz adam ve babas(ki

babas ayn zamanda kendisidir) dncelerinizi duyar ve buna gre davranabilir.Ayrca dnyadaki herkesin dncelerini e zamanl olarak duyma yetenei devardr.

Eer iyi ya da kt bir ey yaparsanz, ayn babasz adam bunlarn hepsini grr,hatta sadece siz yapm olsanz bile. Gereince cezalandrlabilir ya dadllendirilebilirsiniz, lmnzden sonra bile.

Babasz adamn bakire annesi hibir zaman lmedi ama bedenen cennete

ykseldi. Ekmek ve arap, eer bir papaz (testislere sahip olmak zorunda olan birisi)

tarafndan kutsanrlarsa, bu babasz adamn bedeni ve kanna dnverirler.

DNE DNK PSKOLOJK STEKPsikolog Paul Bloom, Din bir yan rndrgrnn bir dier savunucusu, ocuklarndalistikbir akl teorisine kar doal eilimli olduklarn belirtir. Biz insanlarn,zellikle ocuklarn doutan ikicil olduu fikrini ne srer.


19/36

19

Bir ikicil, madde ve akl arasnda temel bir fark olduunu benimser. Bir monist (teki)ise bunun aksine, akln maddenin bir aksi olduuna (bir beyin ya da bir bilgisayarbeynindeki madde, gere) ve madde olmadan var olamayacana inanr. Bir ikicil, aklnbir tr bedenden ayrlm ruh olduuna inanr. Ruh, bedende ikamet eder ve bu yzdenmakul olarak bedeni terk edip baka bir yerde bulunabilir. kicil herhangi bir zihinselhastal bir rpda cin arpmas olarak yorumlayabilir, bu kt ruhlar n bedendeki

hakimiyeti geicidir ve kovulabilirler. kiciler, en kk frsat yakaladklarnda canszfiziksel nesneleri kiiselletirirler, hatta elale ve bulutlarda eytanlar, hayaletlergrrler.

Paul Bloom buna yle bir aklama getirecektir; aydn bir monist olmay renmiolsam da, ben de bir tr hayvanm ve bu yzden igdsel bir ikicil olarak evrimgeirdim. baka birinin beynine g edebilen bir ben olduu fikri entelektel birmonist olsak da, benim ve herkesin iine derinden ilemitir. Bloom, bilhassa iyicekk ocuklarn ikicil olmalarnn yetikinlere kyasla daha olas olduu iddiasn,deneye dayal bir kantla desteklemitir. Bu, beyinde bir ikicilik eilimi gelitii fikriniakla getirir ve Bloom'a gre bu eilim dinsel grleri benimsemekte doal bir yatknlk

salar.

Bloom, ayrca doutan yaradl olmaya yatkn olduumuzu ne srer. Doal seilimsezgisel mantkla ilemez. zellikle de ocuklar n her eyde bir mesaj olduunudnmesi olasdr. ocuklar sezgileri olmayan teistler midir ? Bulutlar yamuriindir. Sivri kayalar hayvanlar n kendi kendilerini kamas iin sivridir. Her eye birama yklemeye teleoloji (erekbilim) denilir. ocuklar doutan erekbilimcidir ve oubu sfatndan asla syrlamaz.

Doutan gelen ikicilik ve erekbilim uygun koullar altnda bizi dine uygun hale getirir. Doutan kazanlan ikiciliimiz, bizi ruhun bedenin btnleyici bir paras olmas

grnden ziyade, bedende ikamet eden bir ruha inanmaya hazrlar. Tpk bedendenayrlm bir ruhun bedenin lmnden sonra baka bir yere gitmesinin kolayca hayaledilebilmesi gibi. Daha ak bir deyile, ocuksu erekbilim din iin zemin haz rlar.Eer her eyin bir amac varsa, bu amalar kime aittir ? Elbette Tanrnndr.

Dnyadaki varlklarn davranlar hakknda bilgi sahibi olmak, sa kalmak adnanemlidir ve doal seilimin, beynimizi bunu etkili ve hzl yapacak ekildebiimlendirmi olduunu dnebiliriz. O halde ikicillik ve erekbilimin bu yeteneimizeyarar dokunmu olabilir mi ? Bu varsaym, filozof Daniel Dennett'in kastl durumtabirinden anlayabiliriz.

Fiziksel durum, tasarmsal durum ve kastl durum vardr. Fiziksel durum, prensiptedaima iler nk her ey eninde sonunda fizik kanunlarna riayet eder.

Darwinci doal seilim gerekte tasarlanmam olan canllar iin tasarm durumunun biruyarlamasna olanak tanr. Eer kalbin kan pompalamak iin tasarlandn farz edersekkalbi anlamakta kestirme bir yol kullanm oluruz.


20/36

20

Kastl durum bir dier ksa yoldur ve tasarm durumundan bir gmlek daha stndr.Bir varln bir ama iin tasarlanmad ama kendi eylemlerini idare eden maksatl birajan olduu ya da bu ajan barndrd kabul edilir.

Kastl durumun tehlikeli koullarda karar almay hzlandran bir beyin mekanizmasolarak sa kalma deeri olmas bana btnyle mantkl gelir. kastl durumun

temelini oluturacak bir kant gelitirilebilir; karmak sosyal artlarda ve zellikle stsnf kasttan bahsediyorsak.

Tasarm durumu ve kastl durum faydal beyin mekanizmalar dr ve sa kalma iingerekten dikkat edilmesi gereken varlklar hakkndaki nseziye ivme kazand rrlar.

... ilgi ekici bir olas lk Dennett tarafndan dile getirilmitir ki bu, dinin mantkszlnn,beyindeki belirli bir yapsal mantksz mekanizmann yan rn olduunu belirtir:Muhtemelen genetik faydalar olan, ak olma eilimimizin.

Helen Fisher ve dierleri gstermilerdir ki ak olmak beyni esiz durumlara sokar. Bu

durumlar son derece zgndr ve sinirler zerinde etkin kimyasallarn (gerekte doaluyuturucular) tetiklenmesiyle ortaya karlar. Evrim psikologlar Helenle u noktadahemfikirdirler ki, mantksz kalp arpnts, ortak ebeveynlie olan sadakati garantiyealan ve birlikte bir ocuk yapmaya yetecek kadar uzun sre dayanan bir mekanizmaolabilir.

Mantksz din, sahiden de doal seilim tarafndan ak olmak iin ayklanm mantkszbeyin mekanizmalarnn bir yan rn olabilir mi ? Dinsel inan hi phesiz akolmakla ayn karakterde bir yapdadr (ve her ikisi de bamllk yapc biruyuturucunun etkisinin niteliklerinin ounu tar). Nropsikiatrist John Smythies ikitr dknlkle etkinleen farkl beyin blgeleri arasndaki belirgin farklara dikkatimizi

eker. Yine de birka benzerlie de deinmitir:Dinin birok yznn bir yn de, bir doast kiiye odaklanm, (rnek Tanr),iddetli ak ve buna ek olarak bu kiinin ikonalarna gsterilen derin sayg dr. ...Sevilmenin ve tehlikeli bir dnyada korunmann scak ve rahatlatc hisleri, daha azlm korkusu, zor zamanlarda edilen dualara ykseklerden gelen yardm vebenzerleri.

Biyolog Lewis Wolpert, ... Vurgulamak istedii, ... mantksz inancn kararszla karbir savunma olduudur: Eer hayat kurtaran inanlara sadakatle bal olunmasayd,insan evriminin ilk zamanlarnda bunun sakncalar olurdu. rnein, avlanrken ya daalet edevat imal ederken fikirlerin srekli deimesi ciddi bir zarar verirdi.Wolpert'in

grnn ierii, en azndan baz koullar altnda, mantksz bir grte sebat etmeninkararsz olmaktan daha iyi olduudur, stelik yeni bulgular ya da muhakemeler belirlibir deiimi desteklese bile. ... Wolpert'in mantkszlkta srar grn, sama dinseldavranlarn balca cephelerini aklayabilecek bir dier faydal psikolojik eilim olarakgrmek olduka makuldr.

Toplumsal Evrim'de, Robert Trivers 1976 senesinde rettii kendini kandrma teorisininayrntlarna girmitir: Kendini kandrma, gerei bilinli zihinden saklamaktr ki budier insanlardan saklamaktan daha iyidir. ... Kandrma eyleminden bilinsiz hale


21/36

21

gelerek, hilekar kimse bu iaretleri gzlemcisinden saklar. Bylece kandrmaya elikeden sinirlilik hali olmakszn, bu kimse istedii kadar yalan syleyebilir.

Lionel Tiger yimserlik: Umudun Biyolojisi'nde ... nsanlarn bilinli olarak grmekistediklerieyi grmeleriyle ilgili bir eilim vardr.

nsanlar bir kltr bir kez benimsediklerinde bu kltr srdrmekte srar eder,gelitirir ve farkllatrrlar ki bu bir bakma biyolojik evrimi anmsatmaktadr.

Bir evrimsel rnein herhangi bir doal seilimin etkisinde olmas zorunlu deildir.Biyologlar, bir genin bir nfus iinde yaylabilmesi iin iyi bir gen deil ama ansl birgen olmasnn bile yeterli olduunu bilirler. Buna genetik srklenme deriz.

Genetik srklenmenin kltrel edeeri, dinin evrimini akl mzdan geirirken gz ardedemeyeceimiz inandrc bir seenektir. Dil yar biyolojik bir yolla evrim geirir veevrimin yn adressiz grnr ki bu adeta geliigzel bir gidiattr. Dil, genetiin asrlarzarfnda yava yava deien kltrel bir benzeriyle sonraki nesillere devrolur, ta ki

eitli evrimsel aamalar karlkl anlamazla varana kadar.

Sanrm dinler tpk dillerde olduu gibi, gayet keyfi balanglardan, u angzlemlemekte olduumuz artc (ve bazen tehlikeli) dzeydeki eitlilik, zenginliinioluturmaya elverili bir geliigzellikle evrim geirmitir. ... bir tr doal seilim dabunu bir para etkilemi olabilir nk farkl dinlerin apak ortak zellikleri vardr.rnein birok din, objektif olarak mantksz ancak znel olarak albenili bir ilke retirki buna gre kiiliklerimiz bedensel lmn ardndan sa kalrlar. lmszlk fikri sakalmak ve yaylmakta ok baarldr nk hsnkuruntu salar. Ve hsnkuruntunemlidir nk insan psikolojisinde, inancn arzuyla renklendirilmesi gibi neredeyseevrensel bir eilim vardr.

Tasarm konusunda, dindar nderler dinin sa kalmasna yardmc olan aldatmacalaretraflca ifade etmekte bir hayli yeteneklidirler. ... nancn sahip olduu en bykdman mantktr ... Her kim bir Hristiyan olmak isterse, aklnn gzlerini oymaldr.

SSAAKKNN OOLL NNKK MMEEMMEE''LLEERRMMNN ZZEERRNNDDEE YYRRYYOORRSSUUNNDini meselelerdeki gereklik, temelsizce sregeImi bir fikirden baka birey deildir.OSCAR WILDE

Darwinci doal seilim, bir trn deersiz herhangi bir ortak zelliini aslaayklamayacandan (mesela din gibi) bu zellik mutlaka bir fayda salyor olmaldr,

aksi takdirde sregelemezdi. Lakin bu faydann bireyin sa kalmas ya da remebaarsyla ilgili olmas gerekmemektedir.

Aadaki ksmi listede, ya salt yararlolduklar iin ya da varolan memepleksleuyumlu olduklar iin sa kalmalar mmkn olabilen dinsel meme'ler vardr:

ldkten sonra yaamaya devam edeceksiniz. Eer savata ehit derseniz, cennetin bilhassa ahane bir blmne

gideceksiniz ve burada yetmi iki bakireyle keyif atacaksnz (zavall bakirelerinhalini bir dnn.)


22/36

22

Kafirler, kfrbazlar ve din deitirenler ldrlmelidir (ya da cezalandrlmaldr,rnein srgn edip, aileleriyle grmeleri engellenerek. )

Tanrnn yce meziyetlerine inan. Eer inancnn bocaladn hissedersen, bunuonarmak iin sk al ve inanszln konusunda yardm etmesi iin Tanr yayalvar.

man (kantsz inan) bir erdemdir. nanlarnz kanta ne kadar kar gelirse, o

lde erdemlisinizdir. Manta ve kanta gerek duymadan, gerekten tuhaf,dayanaksz ve katlanlmaz bir eye inanmay beceren stat inanllar zellikle okiyi dllendirileceklerdir.

Herkes, hatta dinsel inanlar olmayanlar dahi, bu statlara istemsiz ve sorgusuzbir riayetle azami seviyede sayg duymaldr.

Baz esrarengiz eyler vardr ki (Kutsal leme, dnm, cisimleme gibi)bunlar anlamay amalamayz. Bunlardan birini bile anlamaya almayn, nkbu giriim esrarengizliine zarar verebilir. Bunlara gizem diyerek tatmin olmannyollarn renin.

Ho mzik, sanat ve yaz tlar, dinsel fikirlerin kopyalanm simgeleridir.

Dzenli dinler halklar tarafndan dzenlenmitir: papazlar, piskoposlar, hahamlar,imamlar ve Ayetullahlar.

Teorik olarak tasarlanm bir dier aday din, Mormonizm'dir. Joseph Smith,Mormonizm'in giriimci, yalanc mucidi, tamamen yeni bir kutsal kitap toparlamak iinelinden geleni ardna koymaz. ... Halbuki Mormonizm on dokuzuncu yzyldaretildikten sonra evrim geirmeye balamt ve u anda Amerika'nn en itibarldinlerinden biri haline geldi.

KKAARRGGOOKKLLTTLLEERRDavid Attenborough, Cennetin Aray...Yeterli dzeyde ilerlemi herhangi bir teknoloji

byden ayrt edilemez.

Beyaz adam bu anlamsz eylemler, yani ayinleri kullanarak tanrlar bu kargolargndermeye ikna ediyordu. Eer yerli halk kargo istiyorsa, o halde onlar da ayn eyiyapmalyd.

... ou bir dierinden bamsz ve balantszd. Bu inanlarn ounda, vahiy gngeldiinde belirli bir Mesih kargoyu getirecekti.

Pistte John Frum'un uan piste inmeye cezbetmek iin tasarlanm, dekor vazifesigren sahte uaklar bile vard.

Kargo kltler... dinlerin neredeyse bir hiten tremelerinin ada, kusursuz birrneini temsil etmekteler. Dinlerin kkeniyle ilgili genel olarak drt ders verirler vebunlara burada zetle deineceim. lk ders, bir inancn tremekteki inanlmaz hzdr.kinci ders, kaynaklanma srecinin izlerinin stn rtmekteki hzdr. ... nc dersfarkl adalarda benzer kltlerin bamszca ortaya kmasndan kaynaklanr. ...Drdnc ders, kargo kltler benzerdir, yalnzca birbirlerine deil ayn zamanda eskidinlere de.


23/36

23

... ahlakn byk olaslkla dinden daha eski bir gemii vardr.

BBLLMM 66AAHHLLAAKKIINN KKKKEENN :: NNEEDDEENNYYYYZZ ??

Dnyadaki konumumuz pek tuhaf. Her birimiz, sebebini bilmeden buray ksaca ziyaretederiz ancak grnen o ki bazlarmz iin bunun ilahi bir amac var. Oysa, gndelikhayatn bak asyla bir deerlendirme yaplrsa gerekten bildiimiz birey var: insandier insanlar uruna burada; elbette, biz glmsemeyi ve iyi kalpli olmay en nemlideerler sayarak mutlu olabilenler iin. ALBERT EINSTEIN

Dindar insanlarn ou, din olmadan bir insan n deil iyi birisi olmas, iyi birisi olmayagerek duymasnn bile dnlmesinin zor olduunu sylerler. ... Ne ktdr ki bu tarzpheler bir adm daha ileri giderek ekil deitirir ve baz dindarlar, inanlarna itiraketmeyen kiilere kar fke nbetleri geirecek kadar etkiler. ... eer ocuklara

maymundan geldiimizi retirsen, bir maymun gibi davran rlar.

Kilise ve devlet ayrm diye bir ey OLAMAZ ve siz, kafirler bu sava kaybedeceksiniz... Eer bu lkenin kurulmasna sebep olan temelleri ve bu lkeyi sevmiyorsanz s .... rolup gidin, cehenneme kadar yolunuz var.

AAHHLLAAKK EELLMMMMZZNN DDAARRWWNNCC BBRRKKKKEENN VVAARRMMIIDDIIRR??Nihilizm, Hiilik veya Yokuluk: bilimsel bilgi dnda hibir gerek bilgi olmadn kabul etmektir. Buyaklamn uzants olarak da toplumda yerleik kurallarn, kurumlarn, deer yarglarnn ve ahlak kurallarnnyadsnmasna varr.Hazclk, dier adlaryla hedonizm, ... Sokratesin rencisi Aristippos'un retisidir. Aristippos'a gre iyi demekhaz demektir; haz veren herey iyi, ac veren herey de ktdr. Yaamn amac hazdr ve insan yaam sresincehazza ynelmeli, acdan kanmaldr.

Evrimin doal seilimle ilediini aklayan Darwinci gr sahip olduumuz iyilik,ahlak, namus, duygudalk ve merhamet gibi eilimlerimizi aklamakta yetersiz kalr.... yilik, 'bencil gen' teorisiyle uyumsuz deil midir ? Hayr. Bu uyumsuzluk teorininyanl yorumlanmasyla ortaya kar ve ok yaygndr; gerekte sknt verici (ve tahminedilebilir) bir yanl anlalmadr.

Darwinci mantk, yaam hiyerarisinde sa kalan ve doal seilimin filtresinden geenbir birimin bencil olmay gzetmesi sonucuna varr. ... bencil olan sadece gendir. Bilgihalinde ok uzun nesiller boyunca sa kalan ya da kalmayan gendir. Genlerden farklolarak (ve tartmaya ak olarak meme'lerden) organizma, grup organizma ve trler,

nesiller boyunca sa kalma konusunu aklamakta bir birim vazifesi grebilecek dorutrden varlklar olamazlar nk kendilerinin birebir kopyalarn tretmez ve kendinikopyalayan varlklarn havuzunda rekabet etmezler. Genler tam olarak bunu yaparlarve bu, bencilin zgn Darwinci anlam kapsamnda, geni bir 'bencillik' birimi olarakbelirlemenin (btnyle hakl) gerekesidir.

... bir genin bir gen havuzundaki frekansnn artabilmesi, akrabalk zgeciliinin birstandart halini almasyla mmkn olabilecektir. Kendi ocuklarna kar iyi kalpli olmak


24/36

24

bunun apak bir rneidir. ... baz omurgallar, byk kardelerin kk kardelerinbakmyla ilgilendii topluluklar gelitirmitirler ki bu "bakm geni" bu farkl trlerarasnda ortaktr. ... hayvanlar genelde savunma, kaynaklar paylama ve tehlikeuyarsna dikkat gsterme eilimindedirler ya da dier taraftan, yakn akrabalazgecil bir tavr sergilerler nk istatistiksel olas lklar gz nne alndnda,akrabalkta ayn genlerin kopyalar ortak kullanmdadr.

... bir dier balca zgecilik tr karlkl zgeciliktir (Sen benim srtm ka ben deseninkini.), ... yaygn biimde "ortakyaarlk" olarak tanmlanr. Alm satm ve deitoku ilkelerinden kaynaklanr. ... Her iki taraf da bu ilemden yararlanr ... Karlklzgecilik, karlanmas gereken yetenekler ve asimetriler sayesinde iler.

nsanolu dnyasnda, SV'ler (sana ihtiyacm var) ve para ilemleri erteleme yapmayaolanak tanyan aralardr. ... Doal seilim, asimetrik gereksinim ve frsat ilikilerindebireyleri, elverili olduunda vermeye, elverili olmadndaysa almak iin kar tarafkkrtmaya yatknlk kazandran genleri destekler. Doal seilim ayrca u eilimleri dedestekler; zorunluluklarn hatrlanmas, kin gtme, dei toku ilikilerinin kontrol

altnda tutulmas ve alan ancak sras geldiinde vermeyen hilebazlarncezalandrlmas.

Hilebazlar her zaman olacakt r ve karlkl zgeciliin oyun teorisel bilmecelerine karkalc zmler retilmesi iin her zaman hilebazlar n cezalandrlmasna dair bir unsurgerekmektedir. ... iki ana eit kalc zm getirir. 'Daima kt ol' kalc bir zmdr.... dier strateji yledir, 'iyi huylu olarak bala ve dierlerine kararszlk hakkn tan.Sonra, iyi eylemleri iyilikle karla ancak kt eylemlerin intikamn al.'

... Potlatch Effect olarak bilirler ki bu, Kuzey Bat Pasifik'teki kabilelerde, kabile reisiadaylarnn perian edici zenginlikte len verme dellolaryla birbirleriyle ekimeleri

geleneklerinden kaynaklanr. ... Zahavi'nin grnn znde, stnlk bildirilerinindoruluunun bildirilerin bedelleriyle kantlanmas vardr. ... Bireyler, (rnein elerinicezbederken) stnln pahalya mal olan gsterileri, gsterili cmertlikleri vevatansever atlmlaryla baary satn alrlar.

Bireylerin birbirlerine kar zgecil, cmert ya da 'drst' olmasn aklayan drtsalam Darwinci sebebimz var. Bir; zgn bir durum olan genetik akrabalk. ki;karlkl etki: alnan iyiliklerin karlanmas ve geri deneceini 'umarak' iyiliklersunma. Bunun sonrasnda, nc olarak, efkat ve cmertlikle n kazanman nDarwinci yarar. Ve drt, eer Zahavi haklysa, dikkat ekici cmertliin bir tr taklitedilemez, gvenilir bir bildiriye dnmesi ve bunun zgn bir ek fayda salamas.

Topluluk yesi arkadalarnzn ou akrabanzd ve dier topluluklarn yelerinden okdaha yakn ilikideydiniz; bylece akrabalk zgeciliinin gelimesi adna birok frsatdodu. Ve, akraba ya da deil, hayatnz boyunca hep ayn kiilerle karlamayameyilliydiniz; bylece karlkl zgeciliin gelimesi iin ideal koullar dodu. Bu ilkela atalarmzn neden kendi kmeleri iindeki bireylere kar iyi, dier kmelerdekilerekar kt (Ksenefobi) olduunu anlamak hi de zor deildir.

Doal seilimin menzilini yanl tanmlamamak burada nemlidir.


25/36

25

Doal seilim, atalarmz zamannda, kk ve duraan gruplar halinde, tpk babunlargibi yaadmz dnemde beynimiz iinde zgecil drtler programlad. Bunu cinseldrtler, alk drtleri, ksenefobik drtler ve benzerleri takip etti. ... Cinsel arzucinsel arzudur ve bireyin psikolojisi zerindeki etkisi, cinsel arzuyu harekete geirentemel Darwinci baskdan bamszdr. Cinsel arzu, temel mantndan bamszca

varolan gl bir drtdr.

efkat, zgecilik, cmertlik, duygudalk, merhamet konularnda da ayn mantngeerli olduunu iddia ediyorum. Atalar dneminde, yalnzca yakn akrabalk ve olasal veri meselelerinde zgecil olma frsatmz vard. Gnmzde bu kstlama yokturancak el yordam sregelir. ... Her ikisi de teklemedir, Darwinci tekleme: Mutlulukveren, deerli teklemeler.

AAHHLLAAKKIINN KKKKEENN HHAAKKKKIINNDDAA BBRRDDUURRUUMM AARRAATTIIRRMMAASSIIHauser'in kitabnn mesajAhlaki yarg larmzn kullanlmas evrensel bir ahlakigramerdir ve bu, olas bir ahlaki sistemler dizisini douracak ilkeleri barndrabilmek iin

milyonlarca yl boyunca evrimlemi bir zihin yetisidir. Dilde olduu gibi, ahlakigramerimizi oluturan ilkeler farkndalk radarnn kontrol sahas nn iindedir.

Immanuel Kant'n kusursuzca ifade ettii ilkeye gre, mantkl bir varlk asla razolmayaca bir sona doru srklenmemelidir. Bu son dierlerinin yararna olsa dahi.

... iyi ya da kt birisi olmak iin Tanr ya ihtiyacmz yoktur.

EEEERRTTAANNRRII YYOOKKSSAA NNEEDDEENNYYYYZZ ??Einstein'n dedii gibi, Eer insanlar sadece cezalandrlmaktan korktuklar ya dadllendirileceini umut ettikleri iin iyi kalplilerse, o halde gerekten ok ac nacak

haldeyiz. ... Birok dindar kiinin dinin kendilerini iyi birer birey olma konusundamotive ettiini dndklerini biliyorum, zellikle de kiisel gnahkarl sistematikbiimde smren inanlardan birinin mensubu iseler.

H.L.Mencken .... nsanlar dine ihtiyacmz var dediklerinde asl imalar kollukkuvvetlerine ihtiyacmz olduudur.

Eer ahlakl olmak iin Tanrya gereksinim duyduumuz doru olsayd bile, bu elbetteTanrnn varln daha olas yada daha ekici klmazd (birok insan aradaki farksyleyemez.)

Kant, ... Tanrya kar hizmetten ziyade, hizmete kar hizmet temelli bir ahlaki sistemyaratmay denemitir.

Doru ve yanl belirlemek ahlak felsefecilerinin mesleki grevidir. ... Deontoloji,ahlakn kurallara itaat etmekten ibaret olduu inanc iin kullan lan ssl bir isimdir. ...Saltlar salt doru ve salt yanllar olduuna inanrlar. ... Neticeciler daha bilgi biredayla bir eylemin ahlaknn bu eylemin sonular yla deerlendirilmesini geerlisayarlar.


26/36

26

Her salt gr dinden trememitir. Bununla birlikte, salt ahlak dinin dndakizeminlerle mdafaa etmek epey gtr. Aklma gelen tek unsur vatanseverliktir,zellikle de sava zamanlarnda. Tannmspanyol film ynetmeni Luis Bunuel'in dededii gibi, Tanr ve Vatan yenilmesi mmkn olmayan bir ekiptir; tm zulm vekatliam rekorlarn ellerinde tutarlar.

Profesyonel askerin ster hakl ister haksz, benim lkemgrnden ok ok dahasalt bir gr bulmak zordur, nk bu slogan gelecekte bir gnn politikac larnndman belleyecei herkesi ldrmenin szn vermektir.

BBLLMM 77YY KKTTAAPP vvee DDEEEENN AAHHLLAAKK AANNLLAAYYIIII

Politika, esaretindeki binlerce insan katletmitir, din ise on binlercesini. SEAN O'CASEY

Kutsal bir kitabn bir ahlak veya yaam kurallar kayna olabilmesi iki yolla gerekleir.Bu yollardan birincisi dorudan aklamadr. ... Dier yolsa rnekle aklamaktr.

ncil'in byk blmnn sistemli bir biimde zararl olduu sylenemez ancak bu kitapepey tuhaftr. Bu, bizim hi tan madmz ve birbirlerini genellikle tanmayan yzlerceanonim yazarn, editr ve kopyacnn dokuz yzyl boyunca dzenlemeler yaparak,deitirerek, tercme ederek, saptrarak ve 'gelitirerek' karman orman bir halegetirdikleri tutarsz belgelerden olumu bir antoloji iin gayet normal bir durumdur.

EESSKK AAHHTTBenim asl anlatmak istediim de zaten budur! Kutsal kitaplardaki bilgileri gerek,

simge ya da kinaye olarak snflandrr, ayklar ve seeriz. Bu gibi ayklama ve seimlerbir kiisel karar meselesidir ve bu, az ya da ok bir ateistin ahsi ahlak kurallarnbenimsemeyi semesine benzer ki bu mutlak bir temele dayanmayan znel bir karardr.Eer bu kararlardan biri geersiz ahlak kurallar sonucunu douruyorsa dieri de aynekilde deerlendirilmelidir.

Dorusu, kltrl ilahiyatlarn tm iyi niyetlerine ramen, insanlarn korkutucuseviyede byk bir ounluu kendi kutsal kitaplarnda anlatlan hikayelerin, (rneinNuh tufan) tmnn gerek olduunu dnmektedir.

brahimin hikayesi... ada ahlak normlar gz nne alndnda bu tatsz hikaye,

ocuk istismarna, asimetrik glerin ilikisindeki zorbala ve dier taraftan,Nuremberg savunmasnn ilk kaytl kullanmna rnek tekil eder: Ben yalnzcaemirlere uyuyordum.Oysa bu efsane tek tanrl dinin de balca efsanelerindendir,... gnmzde birok insan kendi kutsal kitaplarndaki olaylarn hepsinin gerekolduunu dnmektedir ve bu szde gerekliklerin biz geriye kalanlar zerinde basknbir siyasi gc vardr, zellikle A.B.D ve slam dnyasnda.

Fakat, bir erkekle asla yatmam tm kadnlar kendinize ayrn.Hayr hayr, Musaada ahlaklar iin iyi bir rol modeli olamaz.


27/36

27

Tek kantlamak istediim, ada ahlak anlaynn her kaynann ncil olmaddr. Dinsavunucular, dinin iyinin ve ktnn belirlenmesinde bir tr rota sunduunu nesrerek iin iinden syrlamazlar.

ncil'in drstle ilham verdii grn destekleyen insanlar acaba bu kitabn iinde

gerekte neler yazdnn farknda mdrlar ? ... sebt gnnde alrsanz hi kukusuzidam edilmelisiniz... aknlktan azmn ak kalmasna neden olan, gnmz moderninsanlarnn hayatlarna Yahweh gibi tyler rpertici bir rol modelinin yaptklaryla ynvermeleridir; ve daha da kts, otoriter bir slupla bu zararl canavar (ister gerekister kurgu) biz geriye kalanlara zorla benimsetmeye uramalardr.

Suudi Arabistan'da putperestlik uygulamasna kar boyun vurma cezas prensiptesrmektedir.

Nobel dll Amerikan fiziki, Steven Weinberg'in dedii gibi, Din insanolununyceliinin alaltlmasdr: Din olsa da olmasa da her zaman iyi eyler yapan iyi insanlar

ve ktlkler yapan kt insanlar olacakt r. Ancak iyi insanlarn ktlk yapabilmesiiin din gerekir.Blaise Pascal benzer bir sz sylemitir: nsanlar dinsel inan yoluylayaptklar ktlkleri baka bir yolla asla bu kadar eksiksiz ve neeyle yapmazlar.

YYEENN AAHHTT DDAAHHAAYY MMDDRR??Bu blmn balca tezi, ahlak kurallarmz kutsal metinlerden tretmediimiz vetretmememiz gerektii olduundan sa srf bu tez iin, bir rol modeli olarakonurlandrlabilir.

... bir dinin, bir idam ve ikence aletini kutsal bir sembol olarak kabul etmesi dikkatekicidir. ... Eer sa yirmi yl nce ldrlseydi, Katolik okulu rencileri boyunlarna

ha takmak yerine kk elektrikli sandalyeler takarlard.

KKOOMMUUNNUU SSEEVVKutsal Kitap der ki, cinayet ilememelisin. Eer birisi dierlerinin gz nnde kastencinayet ilerse, klla idam edilmelidir. Sylemek gereksizdir ki, eer bu kii bir dinsizildrdyse idam edilmemelidir. Sylemek gereksizmi !

... dindar olsak da olmasak da ahlak kurallarmz farkl bir kaynaktan trettiimizikantlamaktadr ve bu dier kaynak gerekte her ne olursa olsun , dinimize ya dadinsizliimize bakmakszn hepimiz iin geerlidir.

Soykrma gz yuman ve knayan bu denek ocuklar arasndaki fark yaratan, dindir.

Yahudi Tanrsn Gentileslere (Yahudi olmayan milletler ) benimsetme fikrini icat edenkii Paul idi.

Hartung'un ... ncil, bir rgt ahlak tasarsdr ve soykrm, rgt harici kiilerikleletirme ve dnya hakimiyetiyle ilgili talimatlar yla doludur. ... hi kimse lyadaDestan'n bir ahlak temeli olarak pazarlamaz. Asl sorun burada balar. ncil bir yaam


28/36

28

rehberi gibi satlp, satn alnmaktadr. Ve ak ara farkla tm zamanlarn en ok satankitabdr.

Din hi phesiz ayrlk yaratan bir gtr ve bu dine yneltilen balca sulamalardanyalnzca bir tanesidir. Ancak, dinsel rgt ya da mezhepler arasnda meydana gelensava ve kan davalarnn, gerekte nadiren ilahi anlamazlklardan kaynakland ska

ve hakl gerekelere dayandrlarak belirtilir. ... Din, topluluk ii ve toplu luk ddmanlk ve kan davasnn bir etiketidir ve deri rengi, dil ya da gzde futbol tak mgibi dier zararl etiketlerden aa kalr yan yoktur. Ve her yerde geerlidir.

Rudi yle bir kanya varm: Bu olanlarn hangisine sayg duyacaz ? Ya da dininkirlenmi adna, dnyann drt bir yannda neredeyse her gn ilenen sularn hangibirine sayg duyacaz ? Nasl oldu da tm mahvedici sonulara ramen din totemleridiriltebildi ? Ve totemler adna nasl gnllce ldrebiliriz ? ... Sorunun ad Tanrdr.

Bildiim bir ey var ki bu da, insanln toplumsal ballk ya da toplum d dmanlkeilimlerinin din olmadan da ayn gte var olmaya devam edeceidir. ... Ancak din en

az yolla bu zarar arttrr ve ktletirir: ocuklarn etiketlenmesi ya da snflandrlmas. Ayrm yapan okullar. Yabanc birisiyle evlenme kart tabular.

... dinsel homogami (ayn dinden birisiyle evlenmek) ve heterogami (farkl dindenbirisiyle evlenmek)...

Dinin kendi iinde belli bal birok zarar vardr fakat srf ahlakszlk ve zenle ilenenblclk zellikleriyle (insanolunun belirli bir topluluu benimserken, bu topluluktanolmayan insanlar yadrgamas doal bir eilimdir ve din bu eilimi sistemli yntemlerle

ileyerek glendirir) bile dnyaya ktlk samakta etkin bir g olabil ir.

ZZAAMMAANNLLAA DDEEEENN AAHHLLAAKK AANNLLAAYYIIII... insanlarn ou, ahlaki ilkeler konusunda genel ve liberal bir ortak gre ballkgsterirler. ... Bu yararl kurallarn bazlarna kutsal kitaplarda rastlayabiliriz ancakbunlar iyi kalpli birisinin asla benimsemeyecei dier birok bilginin arasnda gizlidir vekutsal kitaplar iyi ilkeleri ktlerinden ayrmaya yarayan kstaslar iermez.

te ateist bir web sitesinden bulduum yeni bir dizi, adaYeni On Emir: Sana yaplmasn istemediin eyleri bakasna yapma Her meselede, zarar vermemek iin mcadele et

Arkadalarna, arkada canllara ve dnya geneline sevgi, efkat, itenlik vesaygyla yakla. Ktle gz yumma ve adaleti uygulamaktan ekinme ama zgrce itiraf edilen

ve drste pimanlk belirtilen kabahatleri affetmeye daima hazr ol. Hayatn nee ve hayranlk duygusuyla yaa. Hep yeni eyler, renme araynda ol. Her eyi sna; durumlar karsndaki fikirlerini daima gzden geir. Eer uyumlu

deilse tutkuyla bal olduun bir inanc dahi terk et.


29/36

29

Dnce ayrlklarn asla sansrleme ya da yok etme; dier insanlarn seninleayn fikirde olmama haklar na daima sayg duy.

z deneyim ve mantnla kendi bamsz fikirlerini olutur; Bakalarnn senikr krne idare etmelerine izin verme.

Her eyi sorgula.

... filozof John Rawls 'Kurallarnz tasarlarken hiyerarik konumunuzundeiebileceini, bazen yukarlarda bazen aalarda olabileceinizi aklnzdan hikarmayn.

Ben ayrca u konulara da yer vermek isterdim: Cinsel yaantnzn tadn karn (hi kimseye zarar vermedii mddete) ve

dier insanlarn da kendi cinsel yaantlarn mahremce yaamalarna izin verin,eilimleri her ne ynde olursa olsun ki bu sizi hi ilgilendirmez.

Cinsiyet, rk ya da toplumsal farkllklara dayal bask ve ayrcalk uygulamaynz. ocuklarnzn beynini ykamaynz.Onlara ahsi menfaatleri ynnde fikir

yrtmeyi ve herhangi bir konuyla ilgili iddialarn nasl deerlendirileceini

retin. Ve sizinkilerden farkl fikirler retmeyi nasl baaracaklarn anlatn. Sonsuza kadar yaamayacanz aklnzdan karmayarak gn deerlendirin.

Dindar ya da deil hepimiz, dorular ve yanllar konusunda byk lde deiimgsterdik.

Her toplumda bir bakma gizemli bir ortak gr vardr ve her on y llk sre zarfndadeiim geirir. Bu olgu iin Almanca'dan geen Zeitgeist (her zamana ait bir ruhvardr) kelimesini kullanmak iddial olmayacaktr. ... eitli lkelerin kadnlarnn oyhakk kazandklar tarihlerden birka: Amerika 1920, ngiltere 1928, Fransa 1945,Belika 1946, svire 1971, Kuveyt 2006.

Bu deiim hepimizi iine ald ve dinle herhangi bir balants yoktu. Bir bakmadeiim din sayesinde deil, dine ramen gerekleti.

H.G.Wells'in topik New Republic(Yeni Cumhuriyet) kitab ndan... :Ve Yeni Cumhuriyet altrklara nasl davranacak ? Zencilere nasl davranacak ? ... pekiya sar tenliler ? Yahudiler ?.. siyah rklar, kahverengiler, kirli beyazlar ve sar insanlar.Yeni verim gereksinimlerine gre rabet grmeyen bu insanlara ne olacak? Aslnda,dnya bir alemdir ve merhametli bir kurum deildir ve sanyorum ki bu insanlar gitmekzorunda kalacaklar. Ve bu Yeni Cumhuriyet adamlarnn ahlak sistemi, yani dnyayahakim olacak ahlaki sistem, ilk hedefte insanlk adna gzel, yararl ve uygun olan n

retilmesini destekleyecekekilde dzenlenecektir; gzel ve gl bedenler, aydnlk veetkili zihinler... Ve doann imdiye kadar dnyann ekillenmesinde izledii yntem kibu yntem sayesinde var olan zayfln yeni zayflklar tretmesi nlenmitir...lmdr... Yeni Cumhuriyet'in adamlar... ldrmenin kayda deer bir eylem sayldbir gr benimseyeceklerdir.Bu 1902'de yazlmtr ve Wells zamannn nde gelen ilericilerindendi.


30/36

30

Deien ahlak anlaynn geni sayda insan arasnda nasl bu kadar e zamanlolabildiini aklamamz gerekiyor; ve anlay deiiminin istikrarl rotasn daaklamak zorunday z.

Deiim barlarda, yemeklerde ve sohbetlerde zihinden zihine aktarlr.

Bazlarmz ilerleyen ahlak anlay dalgasnn bir para gerisinde kal rz bazlarmz isebiraz daha ilerideyizdir. ... birey nderlerin roln es gememeliy iz.

Gelimi eitim ve zellikle de giderek artan bir uzlama gr sayesinde her birimizdier rklardan ve cinsiyetlerden bireylerle ortak bir konumu paylatmz fikrinibenimsedik; bu iki faktr kutsal kitaplara dayal deildir, biyoloji ve zellikle de evrimleilgilidir. Dnya genelinde siyah rklarn ve kadnlarn Nazi Almanya'sndaysa Yahudilerve ingenelerin kt muamele grmelerinin sebeplerinden birisi, bu insanlarnbtnyle insan olarak grlmemeleriydi.

PPEEKK YYAA HHTTLLEERRVVEE SSTTAALLNN ?? OONNLLAARRAATTEESSTT DDEELL MMYYDD ??

Hitler'in gr ve amalarnn, Caligula'nnkilerden ya da katliam ustalklar Noel Barbertarafndan tarif edilen Osmanl sultanlarnnkilerden daha zararl olmad iddiam birkez daha belirtmek isterim.

Hitler... Yahudilerin Tanr katili olduklarn aklndan hi karmamtr. Bu sayedevicdan azabna kaplmadan imhay gerekletirdi.

Din halk sakin tutmak iin mkemmel bir aratrdiyen Napolyon ve halk diningerekleri yansttn dnrken, bilgeler bunun bir yalan, yneticiler ise yararl birara olduunu sylerlerdiyen filozof Seneca ile ayn fikirdeydi belki de. ... Ya da belkide Hitler Hristiyanlk iin sahte bir sempati sergilemesinin zorunlu olduunu dnd

nk aksi takdirde sunduu rejim kiliseden almas gereken destei alamayacakt.

Baz ateistler kt eylemler sergileyebilir ancak bu ktlkleri ateizm adna yapmazlar.... Savalar ekonomik h rslar, siyasi tutkular, etnik ya da rksal nyarglar, keskinkindarlk, intikam ya da bir ulusun yapsndaki bir tr vatansever inanla balar. Birsavan fitilini ateleyebilecek bir dier gereki motivasyon ise, bir insan n sarslmazbir biimde kendi inancn tek gerek inan olarak grmesidir ve bu gr rakip dinlerintm kafir ve takipilerini lm cezas na mahkum eden ve aleni bir ekilde, Tanrnnaskerlerinin dorudan cennete gideceklerini vaat eden bir kutsal kitapla desteklenir.Sam Harris bu konuyla ilgili olarak The End of Faith (nancn Sonu) isimli kitabndaDinsel inancn tehlikesi, sradan insanlarn lgnlk meyvelerini toplamalarna ve bu

meyvelerin kutsal olduklarna inanmasna imkan vermesidir. Her yeni neslin ocuklarnadinsel konularn dier konular gibi hakl karlmasna gerek duyulmadretildiinden, medeniyetler hala aklsz ordularyla dolup tamaktadr. Bugn bilebirbirimizi eski literatre dayanarak ldrmekteyiz. Bundan daha zc ve sama birey olabilir mi ?

Bir dnn, hangi insan inans zl uruna savamak ister ?


31/36

31

BBLLMM 88DDNNNN SSAAKKIINNCCAASSII NNEEDDRR??

NNEEDDEENN DDMMAANN OOLLMMAAKK GGEERREEKKRR??

Din, insanlar gnn her an, yaptmz her hareketi gkyznden izleyen grnmez bir

adamn varlna inandrmtr. Ve bu grnmez adamn, on maddelik zel bir listesivardr, sizden bunlar yapmamanz ister. Eer bunlardan herhangi birisini yaparsanz,sizi sonsuza kadar kalacanz zel bir yere gnderir; buras ate ve dumanla kapldr,ikence ve zdrabn yuvasdr. Tanr, sizi buraya gnderirken yanmanz, ac ekmenizi,boulmanz, feryat etmenizi ve sonsuza kadar alamanz ister ... Ama 'Sizi Sever ! GEORGECARLIN

Tanrnn var olmad ve ahlakl olmak iin dine ihtiyacmz olmad fikri ...arkadalarm... Neden bu kadar dmansn ? Gerekten dinde yanl olan nedir ? Din,etkin biimde savamamz gerektirecek kadar zararl m ?

... takndmz bu dmanca tavr sadece kelimelerle snrldr. ... bir soruyneltecektir: Dmanln seni ar tutucu bir ateist yapmaz m ?

AAIIRRII TTUUTTUUCCUULLUUKK VVEE BBLLMMNN AALLTTSSTT EEDDLLMMEESSTutucular gerekleri bir kutsal kitaptan okuyarak rendikleri iin daima hakl olduklarn dnrler ve pein fikirli olarak hi bir eyin inanlarn sarsamayacanbeyan ederler. Kutsal kitabn sunduu gerek bir aksiyomdur, bir muhakeme srecininson rn deildir. Tutuculara gre, kitap gerei anlatr ve bilimsel kantlarla,kitaptaki dorularn elitii durumlarda pe atlmas gereken kitap deil, kanttr. ...Evrimle ilgili kitaplar kutsal deildir ve gvenilirliklerini bu yolla kazanmazlar ... eer birbilim kitabnda herhangi yanl bir bilgiye yer verilmise bu er ya da ge fark edilecek

ve kitabn sonraki basklarnda bu hata olmayacakt r. Ne hikmettir ki hi bir zamankutsal kitaplarda dzeltilmesi gereken yanllklar ortaya kmaz.

Filozoflar, zellikle de yetersiz felsefi bilgisi ol an amatrler ve hatta 'kltrelbantclk' virs kapm olanlar, bu noktada can skc bir krmz bayrakkaldrabilirler: bir bilim adamnn bilimsel kanta olan inanc bal bana bir tutucuinan konusudur. ... Hepimiz kafalar mzn zerindeki amatr felsefeci apkalaryla,hangi meslekten olursak olal m kendi kantlarmz retiriz.

Bilim adamlar, 'gerei' eitli kuramsal yntemlerle tanmlamaya alrken tutucu birizlenim brakyor olabilirler. Ama zaten herkes byledir. "Evrim gerektir" dediimde,

Yeni Zelanda'nn gney yarmkre de olduu gerektirdediimde olduumdan dahatutucu deilimdir. Evrime inanrz nk bilimsel kantla dorulanmtr ve yeni bir kantbu gerei rtrse bir gecede bu inancmzdan vazgeeriz. Gerek bir tutucu aslabunu syleyemez.

Tutuculuk kolaylkla tutkuyla kartrlabilir. ... Tutkulu grnmemin asl sebebi, evrimlehindeki kantlarn ezici seviyede gl olmas ve rakibimin bunu bir trlgrememesidir; ya da ok daha alldk olan, bunu grmeyi reddetmesidir.


32/36

32

Bir bilim adam olarak tutucu inanca kar dmanm nk bu eilimdeki bir inan herzaman bilimsel giriimin nn tkar. Din bize grlerimizi deitirmememizgerektiini ve ayrca, kavranmas mmkn; ilgi uyand rc konularn kefedilmesiniarzulamamay retir.

Tutucu din, saysz masum, iyi niyetli ve hevesli gen beyne ynelik bilimsel retimi

ykmann tutkusuyla hareket eder. Tutucu olmayan, 'duyarl' din bunu yapmyorolabilir. Ancak, ok kk yalardaki ocuklara sorgusuz sadakatin bir erdem olduunureterek dnyay tutucular iin gvenli bir yer haline getirir.

SSAALLTTIILLIIIINN KKAARRAANNLLIIKK YYZZSaltln temelleri neredeyse her zaman gl dinsel sadakate dayanr ve bu mant knda, dinin dnya zerindeki ktlklerin etkin bir kayna olduunu syleyebiliriz.

IILLIIMMLLIINNAANNCCIINN BBAANNAAZZLLIIAA GG KKAATTMMAASSIIMuriel Gray, 24 Temmuz 2005 Heralddaki yazsnda, Btn bu aclarn, kargaann,iddetin, terrn ve umursamazln nedeni elbette dinin kendisidir ve bylesi aikar bir

gerekliin altn izmek her ne kadar gln grnyor olsa da, gerek u ki hkmetve medya bunun doru olmadn iddia ederek her eyin zerini rttklerinizannediyorlar.

... terristleri ... motive eden ktlk deildir. ... terristler doruluk yolundaolduklarna karar verir ve tpk krtaj doktorlarn ldren Hristiyan katiller gibiinanlarndaki emirleri sadakatle yerine getirirler. ... eytan tarafndan ele geirilmiolduklar iin de deil ancak beikten itibaren tam ve sorgusuz bir inanca sahip olacakekilde yetitirildikleri iin.

Arclk dinsel inanca zg deildir. Arc vatan ya da etnik grup sevgisiyle de

tehlikesiz bir dnya yaratmaya allabilir. ... Ancak dinsel inan, ak lc kar hesabnnbilhassa etkili bir susturucusudur ve genelde dierlerine baskn kar. Byle olmasnnsebebi sanrm, lmn bir son olmamas vaadinin zahmetsiz ve batan karc bir szolmas ve ehit olarak cennete gitmenin ok gurur duyulacak bir ey olmasdr.

Hristiyanlk, en az slam'da olduu kadar, ocuklara sorgusuz inancn bir erdemolduunu retir. ... Eer birisi yaptklarnn inancnn bir paras olduunu sylersedierleri, ayn dinden ya da deil, ya da dinsiz, kklemi alkanlklar gerei hisorgulamadan buna 'sayg' duymak zorundadr. ... Papazlar ve 'topluluk liderleri' (buarada bu insanlar kimin setiini bilmeyiz) bu saldrlarn arkasnda gerek inancnarc bir arptmas olduu yalann srdrmek iin sraya girerler.

Patrick Sookhdeo'ya gre... Gnmzde Mslmanlarn ok byk bir ounluuhayatlarniddete bavurmadan yaamaktadr, nk Kuran esasnda bir karmdr.Eer huzur istiyorsanz, huzur dolu satrlar bulursunuz. Eer sava istiyorsanz, savasatrlar bulursunuz.

Ne yazk ki Kuran'daki bar yanls pasajlar, genelde sadece ilk blmlerdedir, yaniMuhammed'in Mekke'de olduu zamanlar. Daha kavgac satrlar kitabn sonraki


33/36

33

blmlerinde, Muhammed'in Medine'ye kamasyla balar. Sonu... slam yalnzca 13yl boyunca bar temsil etmitir

... gerekten zarar verici olan ey ocuklara inancn bir erdem olduununretilmesidir. nan kesinlikle kt bir eydir nk savunma gerektirmez, kantkaldrmaz. ... Bir ehit olarak cennete gideceinin vaadiyle korku karsnda baklk

kazanan gerek inanl-kafa, silahl kuvvetler tarihinde, uzun yay, sava at, tank vebombalarn yannda nemli bir yeri hak eder.

BBLLMM 99OOCCUUKKLLUUKK,,SSTTSSMMAARRvvee KKAAII

Her kyde retmen denen yanan bir ate var; ve yine her kyde papaz denen, buatei sndren biri var. VCTOR HUGO

Roma Katolik Kilisesi'nin temel inan sistemine gre, usule aykr ve gizlice yaplsa da,

ocuk bir kez vaftiz edildi mi geri dnlmez ekilde Hristiyan olmu saylr.

FFZZKKSSEELL vvee RRUUHHSSAALLSSTTSSMMAARRHibir kanta dayanmadan bal olduu inancn tek doru inan olduunu kabullenmek,baka inanlar sapma veya geersiz olmakla sulamak byklk taslamaktan baka birey deildir.

Laik grleri savunanlar uyank olmazlarsa, Dominyoncular (Hristiyan retisininegemenliini savunan dinsel gr yanllar) ve Yeniden Yaplanmaclar, ksa sreierisinde Amerika'nn dinsel yaamnda geerli ve etkili olacaklardr.

Cehennemin korkunluunun bu denli iirilmesinin, onun gerek olmasnn imkanszolmasn telafi etmek amac tadn olduunu ne srdm. Eer mantkl bir eyolsayd, caydrmak iin ok az hatrlatmak yeterli olurdu. Gerek olamayacandan,caydrclk deerini korumak ve olanakszln dengelemek iin ok ar miktardakorkutucu bir yer olarak tan tlmas gerekir.

OOCCUUKKLLAARRII KKOORRUUMMAAKKKonuma zgrl, mdahalede bulunulamayacak denli deerli bir zgrlktr. Fakatbir nemli istisna ... ocuklarn zel durumu iin sansr lehinde ...

Etnik gruplara ait dinsel uygulamalarn tuhafln ycelten ve bu yolda giriilenzalimlikleri hakl bulan gr, sk sk karmza kmakta.

Belirli bir yataki ocuklarn eitim grmeleri Ami'lerin dinsel deerlerine aykryd.zellikle Ami ocuklarnn 16 yana kadar okula zorunlu devamnn, ocuklarnbugnk Ami topluluunu bo vermesi ve dini konular nemsenmemesi ynnde okbyk tehlike tamaktadr. Amiler, bu durumda ya toplumda asimile olurlar ya dadaha dindar bir blgeye g etmek zorunda kalrlar.


34/36

34

BBLLNNLLEENNMMEE TTEEKKRRAARRYYKKSSEELLYYOORRLaik dzenin olmadngiltere'de, ateist aileler, ocuklarnn okullarda bulunduklartoplumda hakim olan dinsel inanla yetitirilmesine gz yummaktalar.

BBLLMM 1100OOKK GGEERREEKKLL BBRRBBOOLLUUKK ((MMUU)) ??

Dinin insan yaamnda balca drt rol olduu retilir: Aklama, tavsiye, teselli vetelkin.

Evrimciler, biz insanlar gen maymunlar olarak tanmlarlar ki gen empanze vegorillerin yetikin empanze ve gorillerden daha fazla insana benzedikleri su gtrmezbir gerektir.

AAVVUUNNTTUU -- TTEESSEELLLL

Avutma gcnn olmas , dinin gerek olduunun ispat olamaz. ... Bunlar yalnzca,kendinizi Tanrnn var olduuna ikna etmenin (gerekten var olmasa da) ekiciliinikantlayabilirdi. ... Tanrya inanmakla, inanca inanmak arasndaki fark aklar: Her nekadar sahte olsa da, inan lmas ekici olan bir inan: Tanrm, inanszlm konusundabana yardm edeceine inanyorumnanlar sallantda olan ama yine de dine sadkolan insanlar, bunlar dier insanlara retmeye tevik edilirler. Bir eyi yeterincetekrarladnzda, kendinizi bunun gerek olduuna ikna etmeyi baarabilirsiniz.

Tandm ateistlerin ounun ateizmlerini bir sahte dindarlk perdesinin arkasnasakladklarn sylemekle herhalde abartm olmam. Bu kiiler doast herhangi birgce inanmazlar ancak mant ksz inan iin belirsiz bir hissi barndrmaya devam

ederler. nanca inanrlar. Birok insann Xgerektir ifadesiyle, nsanlarn X'in gerekolduuna inanmak zorunda olmalar makuldr ifadesi arasndaki farkn ne olduunugrnrde aklayamyor olmasartcdr. Belki de bu mant k hatasna bile biledmyor ancak, gerein insani duygularn karsnda daha nemsiz olduunudnyorlardr. nsani duygular ktlemek istemem. Ama neyi tarttmz aakavuturmamz gerekiyor: duygular m gerekler mi ? Her ikisi de nemlidir ancaktamamen farkleylerdir.

Avuntu, ... ruhsal sknt ya da kederin yattrlmas olarak aklanmaktadr. Avuntuyuikiye ayracam :

1. Dorudan fiziksel avuntu.2. nceden kabul edilmeyen gerekleri kefederek veya mevcut gerekleri, yeni bir

bak asyla irdeleyerek avuntu.

kinci tip avuntuya baktmzda, burada dinin son derece etkili olduuna inanmak hig deildir. ... Hi phesiz zaman iinde Tanr hayrleyler de gnderecektir.lmden korkan birisinin itenlikle lmsz bir ruha sahip olduuna inanmas bu kiiyiavutabilecektir. ... Sahte inanlar en az gerekleri kadar avutucu olabilir, ta kigereklerin su yzne kt ana kadar.


35/36

35

Amerika Birleik Devletleri'nde yaplan

Documents

Tanr Yanlgs - Richard Dawkins