Tajuk 4-Modul SDP IPGM-PengetahuanKemahiranAsasSDP.pdf

7/24/2019 Tajuk 4-Modul SDP IPGM-PengetahuanKemahiranAsasSDP.pdf

1/30

4 - 1

4.0 Pengetahuan dan Kemahiran Asas Seni Dalam Pendidikan

4.1Seni Visual

4.1.1 Pengenalan Konsep Asas Seni Visual

Kurikulum PSV sekolah rendah merangkumi empat bidang kegiatan iaitu

menggambar, membuat corak dan rekaan, membentuk dan membuat binaan

dan mengenal kraf tradisional (rujuk Rajah 4.1). Murid dilatih untuk melihat

subjek ini pada perspektif yang lebih luas sama ada dari aspek estetik

mahupun gunaan. Melalui kefahaman tersebut, murid akan dapat membuat

pemahaman mengenai khazanah dalam konteks seni warisan bangsa.

Rajah 4.1:Pengetahuan Asas dalam Pendidikan Seni Visual

PENGETAHUAN ASAS

PEND. SENI VISUAL

Empat Bidang

Kegiatan

Menggambar

Membuat Corak &

Rekaan

Membentuk &Membuat Binaan

Mengenal Kraf

Tradisional

Asas Seni Reka

Unsur Seni Reka

Prinsip Seni Reka

Struktur Rekaan

TAJUK 4


2/30

4 - 2

4.1.2 Asas Seni Reka-Unsur Seni dan Prinsip Rekaan

Unsur Seni

Unsur seni terdiri daripada enam elemen asas yang penting dalam

komposisi sesuatu karya seni visual.

i. Garisan

ii. Jalinan

iii Rupa

iv Bentuk

v. Ruang

vi. Warna

Garisan

Garisan merupakan cantuman dari satu titik ke titik yang lain dengan

mempunyai jarak-jarak tertentu adalah unsur yang terpenting dalam

kerja melukis dan menggambar. Aplikasi berbagai jenis garisan dapat

mencipta rupa, jalinan, ton, corak serta menimbulkan gambaran

bentuk, ruang dan gerakan dalam seni visual. Garisan boleh jadi

dalam bentuk tebal, tipis, berbulu, purtus-putus, bergerigi, beralun,

zig-zagdan lain-lain lagi. Melalui garisan kita boleh menulis, melakar,

membuat jalinan gambar, membuat rupa dan membentuk. Garisan

boleh dihasilkan melalui pelbagai teknik seperti teknik koyakan,teknik tampalan, teknik kolaj, gosokan, cetakan dan capan (rujuk

Rajah 4.2).

Rajah 4.2 :Garisan

Rupa

Rupa mempunyai garisan luar (outline) dan sempadan

mengelilinginya. Rupa bersifat dua dimensi (tidak berjisim) dan

merupakan pertemuan antara penghujung garisan dan

permulaannya. Ia hanya sekadar garis luar sesuatu objek dan sifat

leper atau mendatar. Rupa terbahagi dua iaitu rupa organik dan rupa


3/30

4 - 3

geometri. Rupa organik mempunyai garisan luaran yang berbagai,

tidak menentu dan bersifat dominan. Rupa geometri yang terikat

dengan bentuk yang khusus seperti bulat, empat segi, kun, kubus,

selinder, empat segi bujur, dan piramid yang boleh dihasilkan

berbantukan alat geometri (rujuk Rajah 4.3).

Rajah 4.3 : Rupa

Bentuk

Mempunyai struktur jisim, isi padu dan berbentuk tiga dimensi. Bentuk

dapat dihasilkan melalui lukisan, catan, arca, komputer dan kraf tradisi

yang terdiri daripada dua jenis iaitu bentuk ilusi (maya) dan bentuk

konkrit. Bentuk ilusi wujud dalam bentuk gambar, catan, cetakan, foto,

illustrasi dan lukisan. Bentuk ilusi hanya dapat dilihat di satah gambar

dan apabila disentuh ia hanya permukaan datar dalam bentuk dua

dimensi. Bentuk konkrit bersifat tiga dimensi, maujud, berisipadu atau

berjisim dan mempunyai ton, warna, jalinan dan ruang. Contoh bentuk

konkrit ialah seperti bakul, bola, durian, bangunan, dan manusia (rujuk

Rajah 4.4).

Rajah 4.4 : Bentuk


4/30

4 - 4

Jalinan

Jalinan merujuk kepada kesan yang terdapat pada permukaan

sesuatu objek sama ada kasar, halus atau kesat. Jalinan dapat

menunjukkan kesan rasa dan ekspresi sesuatu objek kepada kita.

Jalinan yang wujud secara semulajadi mempunyai fungsi yang

tersendiri dari ciptaan Yang Maha Kuasa. Jalinan terbahagi dua jenis

iaitu jalinan tampak dan jalinan sentuh.Jalinan tampak adalah jalinan

yang dapat dilihat pada satah gambar yang bersifat dua dimensi yang

terdiri daripada gambar, slaid, bill-board, paparan jalan, simbol dan

logo. Oleh sebab jalinan tampak dalam bentuk gambar, kita tidak

dapat merasai jalinan secara sentuhan. Manakala jalinan sentuh

dapat dirasa kerana ia bersifat maujud dan sifatnya tiga dimensi

seperti kulit kayu, cermin, kulit kerang, simen, dan buah-buahan (rujuk

Rajah 4.5).

Rajah 4.5 : Jalinan Tampak

Ruang

Ruang merupakan kawasan yang dikelilingi oleh garisan, atau kawasan

kosong di sekeliling objek, atau jarak antara dua objek. Ruang merupakan

kawasan di antara atau kawasan di sekeliling objek yang menggambarkan

aspek kekosongan antara objek atau garisan. Ruang berada di luar, di tepi,

atau di atas. Dalam aktiviti menggambar, ruang boleh dihasilkan dengan

menggunakan garisan, jalinan dan warna. Pada kebiasaannya, ruang

dikaitkan kepada garisan, perspektif, warna dan bentuk.


5/30

4 - 5

Warna

Pigmen pewarna kimia yang bertindak balas pada sesuatu permukaan.

Warna terbahagi kepada tiga kumpulan utama iaitu warna asas, warna

sekunder dan warna tertier. Warna asas terdiri daripada warna merah, biru

dan kuning. Ianya boleh menghasilkan warna sekunder dan warna tertier.

Warna sekunder pula terdiri daripada warna hijau, jingga dan ungu yang

dapat dihasilkan daripada percampuran dua warna asas. Warna tertier

terhasil daripada percampuran warna asas dan sekunder (rujuk Rajah 4.6).

Rajah 4.6 : Roda Warna

4.1.3 Prinsip Rekaan

Prinsip Rekaan terdiri daripada:

i. Imbangan

ii Harmoni

iii. Kontra

iv. Penegasan

v. Pergerakan

vi. Kepelbagaaian

vii. Kesatuan

Harmoni

Kesan ini wujud di alam sekeliling apabila munculnya susunan atau

ulangan unsur-unsur seni mengikut cara atau gaya yang tertentu.

Tujuan menghasilkan kesan harmoni adalah untuk menarik perhatian

pada sesuatu gubahan, objek atau imej. Gabungan ini akan


6/30

4 - 6

menimbulkan keadaan yang selesa, aman dan tenang (rujuk Rajah

4.7).

Rajah 4.7 : Harmoni

Kontra

Keadaan ini berlaku apabila satu daripada unsur-unsur seni

mempunyai ciri-ciri yang bertentangan di antara satu sama lain. Ianya

bertujuan untuk menimbulkan kesan yang menarik pada sesebuah

karya seni. Kontra berkait rapat dengan penegasan (semakin tinggi

kadar kontra semakin jelas penegasan). Kontra boleh dikaitkan

dengan rupa, garisan, bentuk dan warna (rujuk Rajah 4.8).

Rajah 4.8 : Kontra

Penegasan

Sesuatu yang boleh menarik perhatian dan tumpuan kepada

pemerhatian tampak. Penegasan berfungsi sebagai daya penarik,

pemusatan karya, mengelak kebosanan dan menjadikan gubahan

lebih menarik. Penegasan diwujudkan untuk menimbulkan kesan

kelainan (rujuk Rajah 4.9).


7/30

4 - 7

Rajah 4.9 : Penegasan

Imbangan

Keadaan gubahan yang sama sempadan, sama berat dan graviti,

sama kecerahan warna , sama padan dan sama gaya penampilan.

Terdapat tiga jenis imbangan iaitu imbangan simetri, tidak simetri dan

imbangan semua arah. Secara umumnya imbangan adalah agihan

ruang dalam sesuatu hasil karya (rujuk Rajah 4.10).

Rajah 4.10 : Imbangan

Pergerakan

Pergerakan wujud apabila terdapatnya keadaan yang bergetar,

bergoyang, bergegar, berayun, dan bersinar-sinar. Pergerakan

bertujuan untuk memberi `nyawa, rupa dan bentuk visual dalam seni

tampak dua dimensi. Pergerakan boleh ditampilkan melalui jalinan,

rupa dan ruang.

Kepelbagaian

Sesuatu komposisi karya akan mengujudkan satu keadaan yang

terdapat penggabungan pelbagai gaya, nilai dan idea yang berbeza,

susunan atau ulangan unsur-unsur seni yang bertentangan arah dan


8/30

4 - 8

berbeza saiznya. Ketidakseragaman ini mempelbagaikan elemen

atau prinsip yang digubah dalam karya.

Kesatuan

Suatu olahan motif atau ulangan unsur-unsur seni secara sistematik,

berpandukan grid berdasarkan tema atau idea sesuatu hasil karya.

Susun atur yang kemas, teratur, lengkap dan sempurna dapat

mewujudkan keseragaman atau kesatuan.

4.1.4 Bidang Kegiatan Seni visual di Sekolah Rendah

Empat bidang dalam Pendidikan Seni Visual sekolah rendah

terdiri daripada:

Menggambar

Membuat Corak dan Rekaan

Membentuk dan Membuat Binaan

Mengenal Kraf Tradisional

Menggambar

Bidang ini menegaskan perkembangan persepsi terhadap aspek

melukis serta kegiatan menggunakan pelbagai media dan teknikdengan menekankan aspek ruang, struktur, imbangan dan komposisi.

Penguasaan gambar akan menjadi lebih baik dan menarik sekiranya

ada kepelbagaian bahan dan teknik yang diaplikasikan.

Di dalam bidang pengajaran dan pembelajaran sekolah rendah

kandungan subjek atau hal benda disesuaikan dengan pengalaman

sedia ada murid untuk merangsang dan meningkatkan pembelajaran.

Dalam aktiviti menggambar, kanak-kanak dapat menggunakan

berbagai alat dan bahan untuk menghasilkan gambar mengikut cara

ekspresinya yang tersendiri. Ini membantu perkembangan murid dari

aspek psikomotor dan emosi dan penting dari segi keperluan fisiologi

dan psikologi pelajar (rujuk Rajah 4.11).


9/30

4 - 9

Rajah 4.11 : Antara teknik menggambar yang sering dilaksanakandalam bilik darjah

Membuat Corak dan Rekaan

Bidang kegiatan ini memberi peluang kepada murid memahami

pelbagai cara untuk menghasilkan corak dan mengaplikasikannya

menjadi suatu rekaan lain. Corak dan rekaan tersebut boleh juga

dipadankan kepada mana-mana hasil daripada kegiatan lain seperti

binaan, kraf dan sebagainya. Corak terjadi daripada pelbagai teknik

dan cara.

Corak ialah struktur susunan ulangan berdasarkan motif yang dibuat

secara terkawal atau bebas, Seringkali corak boleh didapati daripada:

i. Alam semulajadi seperti bunga, siput, kayu, serangga dan

haiwan.

ii. Bahan buatan manusia seperti kerusi, meja, rumah dan

gunting.

iii. Geometri seperti bulat, segi tiga dan segi empat.iv. Rupa barangan kraf tradisional seperti wau, gasing dan keris.


10/30

4 - 10

Terdapat pelbagai jenis susunan dalam membuat corak. Antaranya

ialah penuh, turun separa, sisik ikan siku keluang, orgee, batu bata

dan banyak lagi. Dalam penghasilan corak, terdapat dua teknik iaitu

teknik terancang (rujuk Rajah 4.12) dan teknik tidak terancang (rujuk

Rajah 4.13).

Corak Terancang

Lukisan

Catan

Cetakan

Capan

Lipatan dan guntingan

Resis

Kolaj

Kaligrafi

Corak Tidak Terancang

Titisan

Renjisan

Ikatan dan celupan

Tiupan

Pualaman

Lipatan

Tarikan

Rajah 4.12 : Ikat dan celup


11/30

4 - 11

Rajah 4.13 : Pualaman

Membentuk dan Membuat Binaan

Bidang kegiatan ini menegaskan perkembangan persepsi pelajar

terhadap aspek seni dari segi bentuk, ruang, struktur, imbangan dan

kestabilan. Berpandukan aspek tersebut, murid dapat memahami

dengan lebih jelas bila mereka membentuk dan membuat binaan

sesuatu model. Bidang kegiatan ini juga mendedahkan murid dengan

penggunaan pelbagai bahan, alat dan teknik penghasilan. Ini

memberi peluang kepada pelajar berinteraksi secara aktif dengan alat

dan bahan.

Mengenal Kraf Tradisional

Kraf tradisonal boleh didefinisi sebagai perusahaan atau kerja-kerja

berunsurkan seni yang melibatkan kemahiran kerja tangan serta

memerlukan daya cipta dan kreatif masyarakat yang diwarisi turun-

temurun mengikut kaum masing-masing. Dalam bidang ini pelajar

diberi pendedahan untuk mengenal pelbagai jenis kraf (rujuk Rajah

4.14 dan Rajah 4.15).

Jenis-jenis Kraf Tradisional

Alat domestik

Alat permainan

Alat mempertahankan diri

Alat perhiasan diri

Batik

Seni tekat

Tembikar


12/30

4 - 12

Anyaman

Tenunan

Rajah 4.14 : Batik Tulis

Rajah 4.15 :Anyaman

Pendidikan Seni Visual merupakan satu subjek yang penting dipelajari oleh

murid semasa berada di alam persekolahan. PSV merupakan satu mata

pelajaran yang dapat memberi peluang kepada murid untuk

mengembangkan bakat dan minat dan seterusnya mendalami seni visual

mengikut disiplin yang betul dan sistematik. Pelajar yang sedemikian pada

jangka panjangnya akan memiliki ciri insan yang berbudaya, mempunyai

citarasa seni yang tinggi dan kreatif.


13/30

4 - 13

4.2 Seni Muzik

4.2.1 Pengenalan kepada pengetahuan asas konsep muzik

Muzik merupakan sejenis seni yang dibentuk berdasarkan

organisasi bunyi dalam masa (Kamien, 2008). Komponen

teras dalam bunyi muzik terdiri daripada pic, irama, dan

warna ton. Keupayaan muzikal termasuk sensitiviti pada bunyi

(memproses rangsangan auditori dari segi pic, irama, dan

warna ton yang mempengaruhi kehidupan seharian);

mengenal, menghasil, dan mengeluarkan semula pic, irama,

dan warna ton untuk mencipta, menyanyi, dan bermain alat

muzik; membentuk perkaitan auditori antara pelbagai bunyi,

pic, irama, dan warna ton yang diperdengarkan; apresiasi

struktur muzik; serta kepekaaan kepada corak auditori

(kebolehan menggunakan elemen muzik untuk

menyampaikan idea, emosi, dan konsep) [Gardner, 2004].

Terdapat tujuh konsep muzik asas dalam Pendidikan Muzik

(rujuk Rajah 4.16).

Rajah 4.16: Konsep Muzik


14/30

4 - 14

Irama

Irama merujuk kepada organisasi muzik mengikut masa. Irama mempunyai

bit iaitu denyutan/detik yang berulang secara berterusan yang

membahagikan muzik dalam unit masa yang seimbang. Irama juga

mempunyai meter. Meter ialah organisasi bit dalam himpunan tertentu

berasaskan tekanan kuat dan lembut berdasarkan corak irama corak tertentu.

Contohnya corak irama yang dihasilkan dalam meter empatan (rujuk Rajah

4.17).

Rajah 4.17: Contoh corak irama

Irama juga mempunyai tempo. Tempo merujuk kepada kelajuan sesuatu bit.

Sebuah lagu boleh dimainkan dengan tempo cepat atau lambat. Tempo cepat

boleh dikaitkan dengan perasaan yang bertenaga dan memberangsangkan

manakala tempo lambat boleh dikaitkan dengan mud yang tenang, dan sugul.

Melodi

Melodi ialah bunyi muzik yang berturut-turut atau satu siri ton muzik yang

digabungkan untuk mewujudkan sesuatu melodi yang menyeluruh. Melodi

mempunyai pic. Pic merujuk kepada tinggi dan rendah sesuatu bunyi yang

boleh dihasilkan oleh alat muzik ataupun suara. Pic tinggi dan rendah boleh

dinotasikan dalam skor muzik (rujuk Contoh muzik 4.1)

Contoh muzik 4.1: Pic rendah dan tinggi


15/30

4 - 15

Setiap melodi akan bermula, bergerak, dan berakhir mempunyai haluan,

bentuk dan kesinambungan. Melodi boleh bergerak secara menaik,

menurun atau secara pendulum(undulating) yang boleh dinotasikan dalam

skor muzik (rujuk Rajah 4.18).

Rajah 4.18 : Pergerakan Melodi

Ekspresi (Dinamik dan Mud)

Ekspresi dinamik dalam muzik merujuk kepada kekuatan atau kelembutan

bunyi dalam sesuatu lagu. Misalnya sesuatu lagu boleh dimainkan dengan

dinamik kuat, lembut, semakin kuat dan semakin lembut. Istilah dan isyarat

tertentu digunakan untuk menandakan dinamik dalam lagu (rujuk Rajah

4.19). Ekspresi mud pula merujuk kepada mud sesebuah lagu yang boleh

dimainkan secara ceria, gembira atau sedih.

Rajah 4.19: Istilah dan isyarat dinamik yang digunakan dalam lagu


16/30

4 - 16

Bentuk

Bentuk lagu merujuk kepada jumlah bahagian atau babak sesuatu karya

muzik. Misalnya bentuk binari dalam sebuah lagu mengandungi dua

bahagian (A dan B) Contohnya lagu Its a small world.

Bahagian A

It's a world of laughter, a world of tears

It's a world of hopes and a world of fears

There's so much that we share that it's time we're aware

It's a small world after all

Bahagian B




It's a small, small world

Bentuk ternari dalam sebuah lagu mengandungi tiga bahagian (A B A),

misalnya lagu Putera Puteri.

Harmoni

Harmoni wujud apabila lebih daripada satu pic dibunyikan pada masa yang

sama. Misalnya dua atau lebih pic dibunyikan atau dimainkan pada masa

yang sama; atau dua atau lebih melodi dibunyikan atau dimainkan pada

masa yang sama. Contohnya nyanyian koir yang mempunyai dua padu suara

atau empat padu suara. Contoh harmoni yang boleh dihasilkan ialah melodi

dengan dron (pic yang sama diulangi di sepanjang lagu); melodi dan bordun

(dua pic iaitu doh dan soh diulangi di sepanjang lagu); dan melodi dan

ostinato (corak melodi atau irama yang diulangi di sepanjang lagu).

Warna Ton

Warna ton ialah kualiti bunyi yang dihasilkan daripada alat muzik untuk

membezakan sesuatu alat muzik dengan yang lain. Misalnya kualiti ton

trumpet berbeza daripada gitar, suara kanak-kanak dan dewasa, ketukan

batu dan kayu, salakan anjing dan ngauman harimau. Perbezaan warna ton


17/30

4 - 17

dikenali sebagai timbre. Warna ton boleh dihuraikan sebagai gelap atau

terang. Timbre yang berbeza mewujudkan impak emosi yang berbeza.

Misalnya bunyi dram bes adalah gelap manakala bunyi kerincing adalah

terang.

Bunyi berwana gelap Bunyi warna terang

Tekstur

Tekstur merujuk kepada lapisan melodi yang dihasilkan dalam sesuatu karya.

Tekstur monofonik mengandungi satu baris melodi. Misalnya sebuah lagu

yang dimainkan oleh alat muzik trumpet secara solo. Tekstur homofonik

terdiri daripada lapisan melodi dan kord. Misalnya melodi yang dimainkan

dengan iringan kord pada alat muzik kibod. Tekstur polifoni terdiri daripada

beberapa lapisan melodi yang dimainkan serentak. Contoh permainan

ensembel gamelan yang melibatkan penghasilan melodi oleh alat muzik

saron, bonang, gambang secara serentak dan diringi dengan gendang alat

muzik penanda masa.

4.2.2 Pengenalan kepada konsep muzik asas melalui metodologi

Muzik Bunyi-Bunyian

Muzik Bunyi-Bunyian merupakan muzik eksperimental yang

dipelopori oleh Prof. Tan Sooi Beng pada tahun 1989. Objektif Muzik

Bunyi-Bunyian ialah untuk menunjukkan bahawa muzik adalah

sejagat dan boleh dihasilkan oleh sesiapa pun tanpa pembelajaran

muzik formal dan kebolehan bermain alat muzik; mewujudkan

kepekaan bahawa muzik boleh dihasilkan dari bunyi persekitaran

dengan menggunakan objek harian, anggota badan dan suara; dan

menggalakkan kreativiti dalam ciptaan muzik (Tan, 2008).


18/30

4 - 18

Pengajaran dan pembelajaran Muzik Bunyi-Bunyian berpusatkan

pelajar dan dikendalikan melalui pelbagai sudut kecerdasan

berasaskan teori kecerdasan pelbagai Gardner. Langkah

pengendalian sesi Muzik Bunyi-Bunyian pada lazimnya bermula

dengan aktiviti pemanasan dan diikuti dengan pengenalan topik

ataupun identifikasi masalah, penerokaan secara hands-on, aktiviti

dinamik kumpulan, persembahan pemahaman, dan sesi penilaian.

Dimensi pengendalian sesi P&P Muzik Bunyi-Bunyian

mengutamakan penerokaan hands-on dengan media untuk

pembelajaran konsep muzik, pelaksanaan aktiviti pembelajaran yang

dikaitkan dengan hasil ciptaan pelajar, pembelajaran dan

perkembangan berterusan untuk mengukuhkan konsep seni muzik,

pembelajaran secara kolaboratif, persembahan untuk menunjukkan

pemahaman.

Contoh : P&P konsep asas muzik (unsur corak irama, pic, warna

ton, dinamik, dan tempo) berdasarkan metodologi Muzik Bunyi-

Bunyian

Langkah 1. Aktiviti memanaskan badan dalam bentuk permainan.

Misalnya permainan irama Cap Cili Cap. Dalam permainan ini,

kanak-kanak dikehendaki menyebut satu perkataan dalam frasa ayat

cap cili cap cili cap, cap cap semasa gilirannya berdasarkan corak

irama berikut.

Langkah 2. Pemudah cara menunjukkan cara menghasilkan

unsur-unsur muzik seperti corak irama, pic tinggi dan rendah, warna

ton yang berbeza, dinamik kuat dan lembut, dan tempo cepat dan

lambat dengan menggunakan objek harian (botol dan sudu). Sesi ini

disusuli dengan demonstrasi cara untuk mengaturkan unsur-unsur

muzik tersebut untuk menghasilkan sebuah karya muzik.


19/30

4 - 19

Langkah 3. Kanak-kanak mengeksperimen cara menghasilkan

satu corak irama dengan menggunakan objek harian dan

memainkannya pada pic dan warna ton yang berbeza untuk

menunjukkan pemahaman (rujuk Gambar foto 4.1).

Gambar foto 4.1: Penerokaan unsur muzik menggunakan

bahan bukan muzikal

Langkah 4. Setelah menguasai kemahiran tersebut, setiap

kumpulan cuba untuk menghasilkan sebuah karya secara

kolaboratif dengan mengaplikasi semua unsur muzik (corak

irama, pic tinggi dan rendah, warna ton yang pelbagai, dinamik

kuat dan lembut, tempo cepat dan lambat) yang dipelajari(rujuk Gambar foto 4.2).

Gambar foto 4.2 :Penghasilan muzik secara kolaboratif

Langkah 5. Pelajar dari setiap kumpulan mempersembah

hasil karya masing-masing kepada rakan dan pemudah cara

untuk mendapat maklum balas yang konstruktif.


20/30

4 - 20

Langkah 6. Pelajar membuat refleksi mengenai aktiviti

yang dilaksanakan

Cadangan aktiviti susulan

i. Memindahkan unsur muzik yang diaplikasi pada objek harian

ke anggota badan untuk menunjukkan pemahaman

pembelajaran. Mengeksperimen dengan anggota badan

secara hands-onuntuk menghasilkan pelbagai perkusi badan

(menghentak kaki, menepuk tangan, peha, dada, lengan

tangan, dan punggung, menggelongsor, atau melompat)

dengan mengaplikasikan unsur muzik yang dipelajari seperti

corak irama, pic, warna ton, dinamik dan tempo (rujuk Gambar

foto 4.3).

Gambar foto 4.3: Perkusi badan

ii. Memindahkan unsur-unsur muzik yang diaplikasi pada objek

harian ke suara vokal. Misalnya, menghasilkan satu siri bunyi

vokal berirama untuk menggambarkan sebuah mesin.

Persembahan bunyi vokal boleh diiringi dengan pergerakan

berirama.

iii. Memindahkan unsur-unsur muzik yang dipelajari pada alat

perkusi tidak berpic seperti kerincing, kastenet, loceng dan

kayu tik tok untuk mengiringi lagu. Misalnya memainkan laguBermain dengan menggunakan kastenet dan loceng

berdasarkan corak irama dan dinamik tertentu (rujuk Contoh

muzik 4.2)


21/30

4 - 21

LAGU BERMAIN

Ra-mai ka-wan ka wan da-tang Ma- in ber- sa- ma

Contoh muzik 4.2: Permainan alat perkusi mengiringi lagu

4.3 Pergerakan

4.3.1 Pengenalan kepada pengetahuan asas konsep pergerakan

Konsep asas pergerakan terdiri daripada 4 komponen (rujuk

Rajah 4.20). di bawah.

Rajah 4.20:Konsep Pergerakan

Bi- la pe-tang sa- ya ma- in Di pa- dang bola


22/30

4 - 22

Kesedaran Tubuh Badan

Kesedaran tubuh badan merujuk kepada apa yang dapat dilakukan oleh

tubuh badan kita. Dalam komponen ini terdapat lima elemen seperti bentuk

badan, imbangan, pemindahan berat badan, layangan dan satah.

i. Bentuk Tubuh Badan

Tubuh badan manusia dapat membentuk perlbagai bentuk

bergantung kepada kreativiti setiap individu. Tubuh badan dapat

dibentuk seperti bulat, tajam, besar dan bongkok (rujuk Gambar foto

4.4).

Bulat Besar Bongkok

Gambar foto 4.4: Bentuk

ii. Imbangan

Imbangan bermaksud keupayaan individu atau kumpulan

mengekalkan kestabilan melalui pelbagai anggota badan bagi tempoh

tertentu. Imbangan terbahagi kepada tiga iaitu imbangan atas perut,

imbangan sokongan belakang dan imbangan atas punggung (rujuk

Gambar foto 4.5).


23/30

4 - 23

Atas punggung Sokongan belakang

Gambar foto 4.5: Imbangan

iii. Pemindahan Berat Badan

Pemindahan berat badan berlaku apabila pusat graviti tubuh badan

dipindahkan dari satu posisi ke posisi yang lain. Contoh Imbangan

bangauimbangan skala (rujuk Gambar foto 4.6)

Imbangan Bangau Imbangan Skala

Gambar foto 4.6: Pemindahan berat badan

iv. Layangan

Layangan merupakan satu fasa apabila badan terapung di udara

tanpa sebarang sokongan (rujuk Gambar foto 4.7). Contoh: Lompat

bintang, lompat sambil memusing dan mendarat .


24/30

4 - 24

Gambar foto 4.7: Layangan

v. Satah

Satah dapat dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu satah depan,

satah mendatar dan satah sisi. Satah depan (frontal plane)

merupakan dimensi abstrak yang membahagikan badan kepada dua

iaitu depan dan belakang. Satah mendatar (tranverse plane)

membahagikan badan kepada dua iaitu atas dan bawah. Satah sisi

(sagittal plane) membahagikan badan kepada dua iaitu sisi kanan dan

sisi kiri (rujuk gambar foto 4.8).

Satah hadapan

Gambar foto 4.8: Satah


25/30

4 - 25

Kesedaran Ruang

Kesedaran ruang merujuk kepada ke mana badan kita boleh bergerak.

Dalam komponen ini terdapat empat elemen iaitu lokasi, arah, aras danlaluan.

i. Lokasi

Lokasi terbahagi kepada dua iaitu ruang diri dan ruang am. Ruang diri

merupakan ruang yang dapat dicapai di lokasi setempat oleh

seseorang. Manakala ruang am pula merupakan ruang yang dilalui

apabila bergerak dari satu titik ke titik lain (rujuk Gambar foto 4.9).

Ruang diri Ruang diri Ruang diri

Ruang am Ruang am

Gambar foto 4.9: Ruang


26/30

4 - 26

ii. Arah

Arah menunjukkan pergerakan ke hadapan, ke belakang, ke atas, ke

bawah, ikut jam, lawan jam, ke kiri dan ke kanan (rujuk Gambar foto

4.10).

Sumber: https://foresthoesengleng.wordpress.com/the-things-that-interest-me-most/gimrama/

Gambar foto 4.10: Arah hadapan, belakang, bawah, kiri, kanan

iii. Aras

Menunjukkan pergerakan aras tinggi, sederhana dan rendah (rujuk

Gambar foto 4.11).

Aras rendah Aras sederhana Aras tinggi

Gambar foto 4.11: Aras


27/30

4 - 27

iv. Laluan

Menunjukkan pergerakan sama ada lurus, pepenjuru, zig-zag,

melengkung dan spiral (rujuk Rajah 4.21).

Lurus Pepenjuru zig-zag melengkung spiral

Rajah 4.21: Laluan

Kualiti Pergerakan

Kualiti pergerakan merujuk kepada bagaimana pergerakan itu dilakukan

oleh tubuh badan kita. Kualiti pergerakan ditentukan oleh dua elemen iaitu

masa, daya dan aliran.

i. Masa

Masa merujuk kepada kelajuan atau rentak sesuatu pergerakan.

Pergerakan boleh dilakukan dengan pelbagai kelajuan seperti cepat,

lambat, kawal-lambat dan serta merta.

ii. Daya

Komponen daya dalam kualiti pergerakan merujuk kepada jumlah

tenaga yang dihasilkan oleh otot untuk melakukan sesuatu

pergerakan seperti kuat, lembut, ringan dan tenang. Kualiti

pergerakan dapat dihasilkan dengan cara mengawal kekuatan dan

keupayaan otot semasa melakukan pergerakan.

Halus-ringan


28/30

4 - 28

Semasa bergerak bebas atau setempat, kualiti pergerakan

bersifat lembut, halus dan sensetif. Contoh : Burung

melayang, daun ditiup angin sepoi-sepoi bahasa.

Berat-kuat

Daya yang merujuk lakuan pergerakan yang tegas, kuat,

bertenaga dan pantas. Kualiti pergerakan seperti ini

memerlukan tenaga dan penggunaan otot yang kuat. Contoh

hentak kaki seperti gergasi, menolak kotak yang berat.

iii. Aliran

Aliran merupakan rangkaian beebrapa pergerakan berturutan,

berterusan dan licin. Rangkaian pergerakan boleh dilakukan melalui

dua cara iaitu aliran bebas dan aliran terikat.

Aliran bebas

Pergerakan yang berterusaan dan tidak boleh diberhentikan secara

serta-merta. Contoh pergerakan menghayun kayu hoki, melonjak

dalam acara lompat jauh.

Aliran terikat

Pergerakan yang boleh diberhentikan pada bila-bila masa. Contoh :

berlari, jogging.

Hubungan

Hubungan pula merujuk kepada dengan apadan dengan siapa badan

kita bergerak. Dalam hubungan terdapat dua elemen iaitu interaksi dengan

objek dan interaksi dengan orang lain.

i. Interaksi dengan objek (rujuk Gambar foto 4.12)

Secara individu. Contoh : berdiri hadapan bangku,

mengelilingi kerusi, merangkak di bawah meja.


29/30

4 - 29

Gambar foto 4.12: Merangkah di bawah meja

ii. Interaksi dengan orang lain (rujuk Gambar foto 4.13)

Secara berpasangan, berkumpulan kecil ataupun

berkumpulan besar. Contoh : mencermin, bayangan

Mencermin Bayangan / mengikut

Gambar foto : 4.13

4.3.2 Kemahiran Pergerakan Asas

Di dalam pergerakan asas terdapat 3 kemahiran iaitu Lokomotor,

Bukan Lokomotor dan Manipulasi Alatan (rujuk Jadual 4.1).

i. Lokomotor

Lokomotor merupakan perubahan tapak sokongan secara

mendatar dan menengak. Pergerakan ini terbahagi kepada

dua iaitu lokomotor beritma sekata, lokomotor beritma tidak

sekata.


30/30

Lokomotor beritma sekatapemindahan berat badan

dalam tempo yang sama. Contoh: Berlari, berjalan,

melompat, melonjak dan lompat sebelah kaki.

Lokomotor beritma tidak sekata pemindahan berat

badan terhadap satu atau lebih pergerakan dalam

tempo yang berbeza. Contoh : Mencongklang, berskip

dan menggelongsor.

ii. Bukan Lokomotor

Merupakan pergerakan yang melibatkan berat badan kekal di

tempat yang sama tetapi memusing di sekitar paksi mendatar

atau menegak. Pergerakan ini tidak mengubah tapak

sokongan. Contoh : Mengilas, mengimbang, meringkuk dan

meregang.

iii. Manipulatif Alatan

Kermahiran manipulasi alatan merujuk kepada keupayaan

seseorang memberi dan menerima daya daripada sesuatu

objek. Contoh : Membaling, menangkap, memukul,

menggolek, menggelecek, menendang, melantun, voli.

Jadual 4 1: Kemahiran Pergerakan Asas

Pergerakan Asas

Bukan Lokomotor: Lokomotor Manipulatif Alatan

Contoh: Contoh: Contoh:

Mengimbang Berjalan Melambung

Meregang Berlari Menyambut

Menolak Melompat Menghantar

Menghayun Menggelongsor (slide) Menyerap

Membongkok Skip Menggolek

Memusing Mengguling Menerusi

Merebah Mencongklang(gallop) Melantun

Meringkuk Melonjak (leap) Memukul

Documents

Tajuk 4-Modul SDP IPGM-PengetahuanKemahiranAsasSDP.pdf