Ngµy so¹n: 01/02/2012 TiÕt 65 Ngµy d¹y: /02/2012 Đọc thêm

tùa trÝch diÔm thi tËp Hoµng §øc L¬ng.A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc niÒm tù hµo s©u s¾c vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm cña Hoµng §øc L¬ng trong viÖc b¶o tån di s¶n v¨n häc cña tiÒn nh©n.- N¾m ®îc nghÖ thuËt lËp luËn cña t¸c gi¶.- Gi¸o dôc th¸i ®é tr©n träng vµ yªu quý di s¶n v¨n hãa cña d©n téc.B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:- Sgk, sgv, mét sè tµi liÖu tham kh¶o - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc.C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.D. TiÕn tr×nh d¹y- häc:I. æn ®Þnh tæ chøc líp.II. KiÓm tra bµi cò: kh«ngIII. Bµi míi: Su tÇm, b¶o tån di s¶n v¨n hãa tinh thÇn cña tæ tiªn «ng cha lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt nhng còng hÕt søc khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng thÕ kØ tríc ®©y (®iÒu kiÖn su tÇm rÊt h¹n chÕ) hoÆc sau khi chiÕn tranh c¸c di s¶n v¨n hãa tinh thÇn thêng bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. TiÕn sÜ Hoµng §øc L¬ng lµ mét trong nh÷ng trÝ thøc thêi Lª ë thÕ kØ XV ®· ko tiÕc c«ng søc, thêi gian ®Ó lµm c«ng viÖc ®ã. Sau khi hoµn thµnh TrÝch diÔm thi tËp (TuyÓn tËp nh÷ng bµi th¬ hay), «ng l¹i tù viÕt mét bµi tùa ®Æt ë ®Çu s¸ch nãi râ quan ®iÓm, môc ®Ých su tÇm, t©m sù cña m×nh,...vµ giíi thiÖu s¸ch víi ngêi ®äc.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. TiÓu dÉn:

- Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Hoµng §øc L¬ng?

- Em hiÓu thÕ nµo lµ bµi tùa? Nã t¬ng ®¬ng víi c¸c kh¸i niÖm nµo ®îc dïng hiÖn nay: lêi ®Çu s¸ch, lêi nãi ®Çu, lêi b¹t, lêi cuèi s¸ch? Môc ®Ých cña nã? ThÓ v¨n thêng dïng?

Hs ®äc v¨n b¶n.- Theo em, Vb võa ®äc nªu lªn c¸c ý chÝnh nµo? Tõ ®ã, em h·y x¸c ®Þnh bè côc cña nã?

- Theo Hoµng §øc L¬ng, cã nh÷ng nguyªn nh©n nµo khiÕn s¸ng t¸c th¬ v¨n cña ngêi xa kh«ng ®-îc lu truyÒn ®Çy ®ñ cho ®êi sau?

1. T¸c gi¶ Hoµng §øc L ¬ng: - Quª qu¸n: ë huyÖn V¨n Giang (Hng Yªn), tró qu¸n ë Gia L©m (Hµ Néi).- §ç tiÕn sÜ n¨m 1478.2. Bµi Tùa TrÝch diÔm thi tËp:- Bµi tùa:+ Lµ bµi viÕt thêng ®Æt ë ®Çu s¸ch.+ Do t¸c gi¶ (ngêi kh¸c) viÕt nh»m môc ®Ých nãi râ h¬n víi ®éc gi¶ vÒ hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c, kÕt cÊu hoÆc néi dung hoÆc t©m sù cña t¸c gi¶ hay nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, phª b×nh hoÆc c¶m nhËn cña ngêi ®äc (nÕu lµ ngêi kh¸c viÕt).+ §îc viÕt b»ng thÓ v¨n nghÞ luËn, thuyÕt minh, biÓu c¶m hoÆc thÓ hçn hîp.- TrÝch diÔm thi tËp: tuyÓn tËp c¸c bµi th¬ hay.II. §äc – hiÓu:1. §äc vµ t×m bè côc: Bè côc: 2 phÇn.- P1: Tõ ®Çu ®Õn “r¸ch n¸t tan tµnh”- Nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho th¬ v¨n ko lu truyÒn hÕt ë ®êi.- P2: Cßn l¹i- T©m sù vµ c«ng viÖc su tÇm th¬ v¨n cña t¸c gi¶.2. T×m hiÓu v¨n b¶n:a. Nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho th¬ v¨n ko l u truyÒn hÕt ë ®êi: * Nguyªn nh©n chñ quan:- ChØ cã thi nh©n nhµ th¬. ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn míi thÊy ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña th¬ ca. + H×nh ¶nh liªn tëng so s¸nh: Th¬ v¨n- kho¸i ch¸ c¸i hÊp dÉn. - gÊm vãc c¸i ®Ñp. + Nhng vÎ hÊp dÉn, vÎ ®Ñp cña th¬ v¨n l¹i cßn nh lµ “s¾c ®Ñp ngoµi c¶

- T×m c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt lËp luËn cña t¸c gi¶?

- T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nªu c¸c nguyªn nh©n lµm th¬ v¨n thÊt truyÒn tríc khi tr×nh bµy c¸c c«ng viÖc su tÇm cña m×nh?

- Tríc thùc tr¹ng th¬ v¨n cña «ng cha bÞ thÊt truyÒn, hñy ho¹i, Hoµng §øc L¬ng cã xóc c¶m, t©m sù g×?

s¾c ®Ñp, vÞ ngon ngoµi c¶ vÞ ngon, ko thÓ ®em m¾t thêng mµ xem, miÖng tÇm thêng mµ nÕm ®îc” vÎ ®Ñp, vÎ hÊp dÉn ®Æc biÖt, trõu tîng, khã n¾m b¾t. CÇn ph¶i lµ ngêi cã tr×nh ®é, häc vÊn míi n¾m b¾t ®îc nhng sè ngêi ®ã trong x· héi ta kh«ng nhiÒu kh«ng ph¶i ai trong x· héi còng yªu quý, còng quan t©m su tÇm, lu gi÷.- Ngêi cã häc, cã hiÓu biÕt (bËc danh nho, ngêi lµm quan, c¸c sÜ tö) hoÆc v× bËn viÖc hoÆc ko quan t©m ®Õn viªc su tÇm v¨n th¬.- Ngêi yªu thÝch th¬ v¨n l¹i ko ®ñ tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ tÝnh kiªn tr×.- Nhµ níc (triÒu ®×nh, nhµ vua) ko khuyÕn khÝch viÖc in Ên (kh¾c v¸n) th¬ v¨n mµ chØ in kinh PhËt.* Nguyªn nh©n kh¸ch quan:- Søc ph¸ huû cña thêi gian ®èi víi s¸ch vë.- ChiÕn tranh, háa ho¹n. NghÖ thuËt lËp luËn:+ Ph¬ng ph¸p quy n¹p.+ Dïng h×nh ¶nh so s¸nh (®o¹n 1;5).- C©u hái tu tõ: “Huèng chi...tan tµnh?”* T¸c gi¶ nªu nguyªn nh©n khiÕn th¬ v¨n thÊt truyÒn tríc nh»m:+ NhÊn m¹nh vµo môc ®Ých cña viÖc su tÇm, biªn so¹n cuèn s¸ch cña m×nh lµ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cÊp thiÕt cña thùc tÕ chø ko ph¶i chØ do së thÝch c¸ nh©n.+ §ã lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n nhng ®¸ng quý, cÇn thiÕt, n»m trong trµo lu chung cña thêi ®¹i phôc hng d©n téc thÕ kØ XV.b. T©m sù vµ c«ng viÖc s u tÇm

- C«ng viÖc su tÇm, biªn so¹n cña t¸c gi¶ diÔn ra ntn?

- C¸ch giíi thiÖu viÖc lµm su tÇm, chia bè côc vµ néi dung cuèn s¸ch cña t¸c gi¶ ntn?

- Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi tùa trªn?

v¨n th¬ cña t¸c gi¶: - T©m sù cña t¸c gi¶ tríc thùc tr¹ng th¬ v¨n cña «ng cha bÞ thÊt truyÒn, hñy ho¹i:+ Xãt xa, th¬ng tiÕc tríc di s¶n quý b¸u bÞ t¶n m¸t, hñy ho¹i, ®¾m ch×m trong quªn l·ng khi ®Æt nÒn v¨n hãa d©n téc m×nh s¸nh víi v¨n hãa Trung Quèc.+ Khã kh¨n trong viÖc kh¶o cøu th¬ v¨n LÝ- TrÇn lµm t¸c ph¶i thêng thë than, cã ý tr¸ch lçi c¸c trÝ thøc ®¬ng thêi.- C«ng viÖc su tÇm, biªn so¹n cña t¸c gi¶:+ Su tÇm: - C«ng phu t×m tßi, thu l-îm: “t×m quanh hái kh¾p”. - Thu lîm thªm th¬ cña c¸c vÞ hiÖn ®ang lµm quan trong triÒu, chän lÊy bµi hay.+ Biªn so¹n: - Chia xÕp theo tõng lo¹i. - §Æt tªn s¸ch. - PhÇn cuèi s¸ch cã phô thªm th¬ v¨n cña m×nh. C¸ch giíi thiÖu viÖc lµm su tÇm, chia bè côc, néi dung cuèn s¸ch cña t¸c gi¶: ng¾n gän, ®ñ ý, giäng kÓ gi¶n dÞ, khiªm nhêng.III. Tæng kÕt bµi häc:1. Néi dung: Bµi tùa thÓ hiÖn niÒm tù hµo, sù tr©n träng vµ ý thøc b¶o tån di s¶n v¨n hãa d©n téc.2. NghÖ thuËt:- NghÖ thuËt lËp luËn:+ Ph¬ng ph¸p quy n¹p.+ Dïng h×nh ¶nh.+ C©u hái tu tõ. TÝnh chÊt chÆt chÏ, t¸c ®éng m¹nh vµo trÝ tuÖ vµ t×nh c¶m cña ngêi

®äc.- Lêi lÏ thiÕt tha.

IV. Cñng cè, dÆn dß: - Ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc - Chuẩn bị Bài:Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn , Thái sư Trần Thủ Độ

Ngày soạn: 01/02/2012 Tiết 66Ngày dạy: ../02/2010 Đọc thêm

HÖNG ÑAÏO VÖÔNG TRAÀN QUOÁC TUAÁN(Trích Ñaïi Vieät söû kí toaøn thö)

Ngoâ Só Lieân

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ThÊy ®îc c¸i hay, søc hÊp dÉn cña mét t¸c phÈm lÞch sö nhng ®Ëm chÊt v¨n häc qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa ch©n dung nh©n vËt lÞch sö.- C¶m phôc vµ tù hµo vÒ tµi n¨ng, ®øc ®é cña ngêi anh hïng d©n téc TrÇn Quèc TuÊn, ®ång thêi hiÓu ®îc nh÷ng bµi häc ®¹o lÝ quý b¸u mµ «ng ®Ó l¹i cho ®êi sau.B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:- Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc.C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: I. æn ®Þnh tæ chøc líp. II. KiÓm tra bµi cò: kh«ng III. Giôùi thieäu baøi môùi: Thîng quèc c«ng TiÕt chÕ Hng §¹o ®¹i v¬ng TrÇn Quèc TuÊn (?-1300) lµ mét bËc hiÒn tµi, ngêi anh hïng d©n téc vµ lµ mét trong nh÷ng danh tíng næi tiÕng toµn thÕ giíi bëi 2 lÇn chØ huy qu©n ®éi nhµ TrÇn ®¸nh tan giÆc M«ng- Nguyªn. Trong bµi th¬ “Tæ quèc bao giê ®Ñp thÕ nµy ch¨ng?” ChÕ Lan Viªn cã viÕt: Hôõi soâng Hoàng khuùc haùt boán ngaøn naêm Toå quoác bao giôø ñeïp theá naøy chaêng Khi Nguyeãn Hueä keùo quaân ra cöûa Baéc Höng Ñaïo dieät quaân Nguyeân treân soùng Baïch Ñaèng Traàn Höng Ñaïo laø con ngöôøi nhö theá naøo, chuùng ta cuøng tìm hieåu trích Ñaïi Vieät söû kí toaøn thö cuûa nhoùm Ngoâ Só Lieân vieát veà Traàn Höng Ñaïo.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹tHs ®äc tiÓu dÉn- sgk.- Nªu vµi nÐt chÝnh vÒ tiÓu sö cña Ng« SÜ Liªn?

- Thêi gian hoµn thµnh t¸c phÈm? Néi dung t¸c phÈm?

I. TiÓu dÉn:1. T¸c gi¶ Ng« SÜ Liªn:- §ç tiÕn sÜ n¨m 1442.- Gi÷ chøc H÷u thÞ lang bé LÔ, TriÒu liÖt ®¹i phu kiªm T nghiÖp (hiÖu trëng) Quèc Tö Gi¸m, Tu so¹n Quèc sö qu¸n.- V©ng lÖnh vua Lª Th¸nh T«ng viÕt §¹i ViÖt sö kÝ toµn th.2. §¹i ViÖt sö kÝ toµn th : - Hoµn tÊt n¨m 1499, gåm 15 quyÓn.- Néi dung: ghi chÐp lÞch sö tõ thêi Hång Bµng cho ®Õn khi Lª Th¸i Tæ lªn ng«i

C¬ së cña nã?

Hs ®äc v¨n b¶n.- T×m bè côc cña v¨n b¶n trªn?

Gv dÉn d¾t: Ngêi xa nãi con chim tríc khi chÕt th× cÊt tiÕng kªu th¬ng, con ngêi tríc khi chÕt th× thµnh thùc, tr¨ng trèi nh÷ng lêi t©m huyÕt... Tríc khi TrÇn Quèc TuÊn mÊt, vua TrÇn ®Õn hái «ng vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc. §iÒu ®ã cho thÊy sù tÝn nhiÖm rÊt cao cña nhµ vua ®èi víi «ng...- TrÇn Quèc TuÊn ®· tr×nh bµy víi vua TrÇn kÕ s¸ch gi÷ níc ntn? T¹i sao «ng l¹i nªu dÉn chøng vÒ hµng lo¹t c¸c triÒu ®¹i tríc?

Theo «ng, ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó th¾ng giÆc lµ g×?

Muèn vËy ph¶i lµm g×?

- Qua lêi dÆn vua TrÇn cña

(1428).- Dùa trªn: §¹i ViÖt sö kÝ (Lª V¨n Hu) vµ Sö kÝ tôc biªn (Phan Phu Tiªn).II. §äc- hiÓu v¨n b¶n:1. §äc2. Bè côc:- Bè côc: 3 phÇn.+ P1: “Th¸ng s¸u... gi÷ níc” Lêi khuyªn vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc cña TrÇn Quèc TuÊn.+ P2: “Quèc TuÊn lµ con... viÕng” TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña cha, trong c©u chuyÖn víi gia n« vµ hai con trai.+ P3: cßn l¹i Nh÷ng c«ng tÝch lín, tríc t¸c chÝnh vµ lêi dÆn con cña TrÇn Quèc TuÊn.3. T×m hiÓu v¨n b¶n:

a. Lêi khuyªn vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ n íc cña TrÇn Quèc TuÊn: - TrÇn Quèc TuÊn nªu dÉn chøng vÒ hµng lo¹t c¸c c¸ch trõ giÆc, gi÷ níc cña ngêi xa nh»m khuyªn vua TrÇn nªn tuú thêi thÕ mµ cã s¸ch lîc phï hîp, binh ph¸p chèng giÆc cÇn vËn dông linh ho¹t, kh«ng cã khu«n mÉu nhÊt ®Þnh.- §iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó th¾ng giÆc: toµn d©n ®oµn kÕt mét lßng. “Vua t«i ®ång t©m, anh em hßa môc, c¶ níc gãp søc”- Muèn vËy, ph¶i “khoan th søc d©n”:+ Gi¶m thuÕ khãa.+ Bít h×nh ph¹t.+ Kh«ng s¸ch nhiÔu nh©n d©n, ch¨m lo ®êi sèng nh©n d©n sung tóc. §iÒu ®ã lµ “thîng s¸ch gi÷ níc”. PhÈm chÊt cña TrÇn Quèc TuÊn:+ Cã lßng trung qu©n ¸i quèc- cã ý thøc

vÞ tíng giµ, em thÊy ë TrÇn Quèc TuÊn næi bËt lªn phÈm chÊt g×?

- T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng më ®Çu b»ng viÖc kÓ nguån gèc, lai lÞch cña nh©n vËt mµ lai më ®Çu b»ng lêi dÆn cña cha TrÇn Quèc TuÊn tríc lóc ®i xa?Hs th¶o luËn, tr¶ lêi.Gv nhËn xÐt, bæ sung: C¸ch më ®Çu ®ã t¹o sù hÊp dÉn cho b¶n kÓ. Bëi nã kh¬i dËy trong ngêi ®äc sù tß mß xem TrÇn Quèc TuÊn cã thùc hiÖn lêi di huÊn cña cha kh«ng.- ViÖc TrÇn Quèc TuÊn kh«ng cho lêi cha d¹y lµ ph¶i cã ý nghÜa g×?

- C©u chuyÖn gi÷a TrÇn Quèc TuÊn víi YÕt Kiªu, D· Tîng cã ý nghÜa g×?

- C©u chuyÖn cña TrÇn Quèc TuÊn víi hai ngêi con trai nãi lªn ®iÒu g× trong nh©n c¸ch vµ c¸ch gi¸o dôc con cña «ng?

tr¸ch nhiÖm rÊt cao víi vua víi níc.+ Lµ mét vÞ tíng tµi ba, mu lîc, cã kinh nghiÖm dåi dµo vµ tÇm nh×n xa tr«ng réng.+ Cã lßng th¬ng d©n, träng d©n, biÕt lo cho d©n.b. TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña ng êi cha, trong c¸c c©u chuyÖn víi gia n« vµ hai ng êi con trai: * TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña ng êi cha: ¤ng ghi nhí lêi cha nhng kh«ng cho lµ ph¶i.

§Æt ch÷ “trung” lªn trªn ch÷ “hiÕu” mét c¸ch tù nguyÖn, hÕt lßng trung nghÜa, dÑp thï riªng ®Ó phông sù ®Êt níc, kh«ng m¶y may t lîi.

* C©u chuyÖn víi YÕt Kiªu, D· T îng: - Kh¼ng ®Þnh nh©n c¸ch cao thîng, tÊm lßng trung nghÜa, th¼ng th¾n, c¬ng trùc cña hai ngêi n« béc trung thµnh.- Kh¼ng ®Þnh t tëng trung qu©n cña TrÇn Quèc TuÊn lµ hoµn toµn ®óng nªn míi t×m ®îc sù ®ång c¶m cña mäi ngêi, kÓ c¶ gia nh©n.- Chi tiÕt “Quèc TuÊn c¶m phôc ®Õn khãc, khen ngîi hai ngêi” n« béc trung nghÜa: C©u chuyÖn víi 2 n« béc chØ lµ mét phÐp thö lßng ngêi cña TrÇn Quèc TuÊn TrÇn Quèc TuÊn lµ mét con ngêi th¼ng th¾n, ch©n thµnh.* C©u chuyÖn víi hai ng êi con trai: + Hng Vò V¬ng (Quèc HiÕn): «ng “ngÇm cho lµ ph¶i”.+ Hng Nhîng V¬ng (Quèc T¶ng): «ng næi

- T×m nh÷ng dÉn chøng nãi vÒ uy tÝn vµ nh÷ng c«ng tÝch lín cña TrÇn Quèc TuÊn?

- NÐt ®Ñp nµo trong nh©n c¸ch cña TrÇn Quèc TuÊn biÓu hiÖn qua chi tiÕt: “Quèc TuÊn cha bao giê phong tíc cho mét ngêi nµo...vËy ®Êy”?- C¸c tríc t¸c chÝnh cña TrÇn Quèc TuÊn?

- Lêi dÆn dß c¸c con tríc lóc mÊt cña «ng cã ý nghÜa g×?

- NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ vÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña Hng §¹o V¬ng TrÇn Quèc TuÊn qua v¨n b¶n

giËn, rót g¬m ®Þnh téi, kh«ng muèn Quèc T¶ng ®îc nh×n mÆt lÇn cuèi. TÝnh c¸ch: thËn träng, trung nghÜa. C¸ch gi¸o dôc con: c«ng b»ng, rÊt nghiªm kh¾c.c. Nh÷ng c«ng lao vµ uy tÝn, tr íc t¸c chÝnh vµ lêi dÆn con cña TrÇn Quèc TuÊn:- C«ng lao: + Lµ tæng chØ huy qu©n ®éi nhµ TrÇn hai lÇn ®¸nh th¾ng qu©n Nguyªn- M«ng.+ TiÕn cö ®îc nhiÒu ngêi tµi trong sù nghiÖp b×nh Nguyªn vµ x©y dùng triÒu TrÇn.- Uy tÝn: + §îc truy tÆng tíc lín: Th¸i s Thîng phô Thîng quèc c«ng Nh©n Vò Hng §¹o §¹i V-¬ng ®îc vÝ nh thîng phô (cha vua).+ §îc hëng nh÷ng quyÒn h¹n ®Æc biÖt, ®îc phong tíc cho ngêi kh¸c.+ Lµ chç dùa tinh thÇn cña vua TrÇn nh÷ng lóc vËn níc l©m nguy (C©u nãi kh¶ng kh¸i cña «ng gîi nhí ®Õn c©u nãi cña TrÇn Thñ §é tríc «ng: “§Çu t«i cha r¬i, xin bÖ h¹ ®õng lo!”)+ Danh väng vµ tµi thao lîc cña «ng khiÕn kÎ thï ph¶i kÝnh sî ®Õn møc ko d¸m gäi tªn. + §îc thÇn th¸nh hãa trong t©m thøc d©n gian.- VÎ ®Ñp nh©n c¸ch: khiªm tèn, gi¶n dÞ, lu«n kÝnh cÈn gi÷ lÔ vua t«i.

- Nh÷ng tríc t¸c chÝnh:+ HÞch tíng sÜ (Dô ch t× tíng hÞch v¨n).+ Binh th yÕu lîc (Binh gia diÖu yÕu lîc).+ V¹n KiÕp t«ng bÝ truyÒn th.- Lêi dÆn con kÜ cµng viÖc mai t¸ng m×nh ntn tríc lóc mÊt cã thÓ do lo l¾ng s©u xa r»ng qu©n Nguyªn cã thÓ trë l¹i x©m lîc vµ ®Ço må m¶ cña «ng

trªn?

- NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ nghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt?Gv bæ sung: + M¹ch kÓ 1: T¸c gi¶ nªu 1 sù kiÖn thÓ hiÖn quan niÖm “thiªn nh©n t¬ng d÷” (trêi vµ ngêi cã mèi quan hÖ víi nhau)- sao sa (®iÒm xÊu, dù b¸o mét nh©n vËt cã vai trß träng yÕu víi quèc gia qua ®êi), ®iÒm b¸o nµy øng víi viÖc Hng §¹o V¬ng èm. Sau ®ã, ngîc thêi gian kÓ vÒ cuéc ®êi TrÇn Quèc TuÊn, gi¶i thÝch cho c©u hái “¤ng lµ ai?”(xuÊt th©n- tµi m¹o- gia c¶nh- nh÷ng viÖc ®¸ng chó ý)+ M¹ch kÓ 2: Khi TrÇn Quèc TuÊn mÊt, «ng ®îc phong tÆng rÊt träng hËu. V× sao? (V× «ng cã nhiÒu c«ng lao to lín víi ®Êt níc vµ lµ mét con ngêi ®øc cao väng träng).

lªn thÓ hiÖn tÝnh cÈn träng, lo xa.III. Tæng kÕt bµi häc:1. Néi dung: VÎ ®Ñp nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Quèc TuÊn:+ Trung qu©n ¸i quèc.+ Th¬ng yªu d©n.+ TËn t×nh víi tíng sÜ.+ Tµi n¨ng, mu lîc.+ Khiªm tèn, cÈn träng.+ C«ng b»ng vµ nghiªm kh¾c trong gi¸o dôc con...2. NghÖ thuËt:- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn:+ Kh«ng ®¬n ®iÖu theo tr×nh tù thêi gian, sö dông hai m¹ch kÓ rÊt ®iªu luyÖn, thu hót sù chó ý cña ngêi ®äc.+ KÜ thuËt kÓ chuyÖn phøc ®iÖu, khÐo lÐo ®an xen lêi nhËn xÐt tinh tÕ ®Ó ®Þnh híng cho ngêi ®äc; mçi sù kiÖn, chi tiÕt ®Òu t¬ng øng víi mét c©u chuyÖn sinh ®éng,... cã t¸c dông lµm næi bËt ch©n dung nh©n vËt lÞch sö.

- NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt:+ §Æt nh©n vËt trong nhiÒu mèi quan hÖ (víi cha, víi hai con, víi gia n« vµ vua TrÇn) vµ nh÷ng t×nh huèng cã thö th¸ch (t×nh huèng gi÷a viÖc trung víi vua vµ hiÕu víi cha; t×nh huèng giÆc trµn sang, nhµ vua hái kÕ s¸ch;...).+ Sö dông nh÷ng chi tiÕt ®Æc s¾c, chän läc tinh tÕ.

IV. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ

- Hoïc sinh veà tìm hieåu theâm veà thaân theá vaø söï nghieäp cuûa Höng Ñaïo Vöông Traàn Quoác Tuaán.

th¸i s trÇn thñ ®é(TrÝch “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th”)

Ng« SÜ Liªn.A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc nh©n c¸ch chÝnh trùc, chÝ c«ng v« t, biÕt l¾ng nghe vµ khuyÕn khÝch cÊp díi gi÷ v÷ng phÐp níc cña TrÇn Thñ §é, qua ®ã cµng thªm tù hµo vÒ truyÒn thèng cña cha «ng.- N¾m ®îc lèi viÕt kÕt hîp sö biªn niªn vµ tù sù cña Ng« SÜ Liªn.B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:- Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc.C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: I. æn ®Þnh tæ chøc líp. II. KiÓm tra bµi cò: kh«ng III. Bµi míi: TrÇn Thñ §é (1194- 1264), lµ chó hä TrÇn Th¸i T«ng (TrÇn C¶nh), «ng chó cña TrÇn Th¸nh T«ng (TrÇn Ho¶ng), gi÷ chøc Th¸i s (TÓ tíng- quan ®Çu triÒu, lo mäi viÖc chÝnh sù) lµ mét nh©n vËt lÞch sö kh¸ ®Æc biÖt, tõng cã nh÷ng ý kiÕn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau vÒ «ng. ¤ng tõng ®îc xem lµ nhµ chÝnh trÞ nhiÒu mu m«, thñ ®o¹n, kh¸ tµn nhÉn, kh«n khÐo bµy ®Æt, dµn xÕp ®Ó ®o¹t ng«i vua nhµ LÝ cho nhµ TrÇn, bøc tö LÝ HuÖ T«ng, s¸t h¹i hµng tr¨m t«n thÊt nhµ LÝ. Nhng xÐt mét c¸ch kh¸ch quan, c«ng b»ng, ta thÊy, viÖc chuyÓn ®æi triÒu ®¹i LÝ- TrÇn lµ tÊt yÕu lÞch sö mµ TrÇn Thñ §é chØ lµ ngêi thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra nhanh, khÐo lÐo nhng kh«ng kÐm phÇn quyÕt liÖt. VÒ phÝa nhµ TrÇn, TrÇn Thñ §é lµ mét trong nh÷ng ngêi cã c«ng ®Çu khai s¸ng, x©y dùng. ¤ng hÕt lßng, hÕt søc, tËn tuþ, trung thµnh gióp c¸c vua TrÇn gi÷ g×n c¬ ngiÖp, b¶o vÖ ®Êt níc, chèng ngo¹i x©m. Khi qu©n Nguyªn- M«ng trµn qua biªn giíi, vua TrÇn lo l¾ng, muèn nghe kÕ nghÞ hßa cña TrÇn NhËt HiÖu, TrÇn Thñ §é nãi: “§Çu t«i

cha r¬i, xin bÖ h¹ ®õng lo!”. Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu h¬n vÒ «ng.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ñoïc – hieåu tieåu daãn

TrÇn Thñ §é lµ ai?

Hs ®äc VB- sgk.- Theo em, ®o¹n trÝch cã thÓ ®îc chia theo bè côc ntn?Gv bæ sung: P1 nªu râ ngµy th¸ng mÊt cña TrÇn Thñ §é, tíc ®îc truy phong cña «ng. P2, t¸c gi¶ kÓ 4 c©u chuyÖn nhá ®Ó kh¾c häa ch©n dung nh©n c¸ch cña TrÇn Thñ §é, ko hÒ cã lêi b×nh luËn, t¹o tÝnh chÊt kh¸ch quan, ®Ó sù viÖc tù nã nãi lªn vÊn ®Ò t¸c gi¶ cÇn bµn luËn.

- C¸ch xö trÝ, th¸i ®é cña TrÇn Thñ §é víi ngêi hÆc téi m×nh cã g× kh¸c thêng? GV bình: Vua TrÇn ®em ngêi hÆc téi ®Õn vµ nãi râ lêi cña kÎ ®ã víi TrÇn Thñ §é. T×nh huèng nµy mang tÝnh chÊt cña mét cuéc ®èi chÊt ba mÆt mét lêi. Tr¸i víi lÏ thêng, nh÷ng hµnh ®éng, c¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §é khiÕn vua TrÇn ng¹c nhiªn vµ kh©m phôc, kÎ hÆc téi võa sî h·i võa kh©m phôc. V× c¶ hai ngêi ®ã cha hiÓu hÕt tÊm lßng vµ ý

I. Ñoïc – hieåu tieåu daãn1.Taùc gia:ûxem bµi “Hng §¹o V-¬ng TrÇn Quèc TuÊn”2. Vaên baûn: xem bµi “Hng §¹o V¬ng TrÇn Quèc TuÊn” 3. Nh©n vËt lÞch sö: Traàn Thuû Ñoä (1194 – 1264), ngöôøi coù coâng döïng neân nhaø Traàn, giuùp Traàn Thaùi Toâng, Traàn Thaùnh Toâng oån ñònh chính trò, kinh teá ñaát nöôùc. II. §äc vµ t×m bè côc: 1. §äc.2. Bè côc: Hai phÇn:- P1: Thêi gian vµ sù kiÖn träng ®¹i (TrÇn Thñ §é mÊt).- P2: Bèn c©u chuyÖn vÒ TrÇn Thñ §é: + Xö ngêi hÆc téi m×nh.+ B¾t tªn qu©n hiÖu.+ §èi víi kÎ cËy nhê xin chøc tíc+ §èi víi viÖc phong tíng

II. T×m hiÓu v¨n b¶n:1. Nh©n c¸ch cña TrÇn Thñ §é:a. C©u chuyÖn thø nhÊt: Xö ng êi hÆc téi m×nh. LÏ thêng C¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §éChèi c·i, Døt kho¸t c«ng nhËn, kh¼ng biÖn minh. ®Þnh sù thËt “§óng...”Thï o¸n, Ban thëng cho kÎ hÆc téi.trõng trÞkÎ hÆc téi.

chÝ cña TrÇn Thñ §é. Trong t×nh thÕ vua TrÇn cßn nhá, triÒu ®×nh nhµ TrÇn míi lËp, «ng ko thÓ ko chuyªn quyÒn nhng sù thùc, «ng tù biÕt m×nh Ýt häc, vâ biÒn, mu m« quyÒn biÕn, ko hÒ cã chÝ lµm vua, chØ cã lßng hÕt søc gióp vua mµ th«i. ¤ng nãi víi vua nh vËy ®Ó nhµ vua ko cßn mèi ngê vùc...

§iÒu ®ã cho thÊy ë «ng phÈm chÊt g×?

T¹i sao TrÇn Thñ §é l¹i sai ng-êi b¾t tªn qu©n hiÖu?

H¾n cã bÞ «ng trõng trÞ nh dù ®o¸n cña ngêi ®äc ko? C¸ch kÕt thóc bÊt ngê ®ã cã ý nghÜa g×?

Qua ®ã, em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh c¸ch cña TrÇn Thñ §é?

§èi víi kÎ cËy nhê xin chøc tíc, «ng xö trÝ nh thÕ nµo?

- C¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §é cho thÊy «ng lµ ngêi thÕ nµo?

là ngêi th¼ng th¾n, nghiªm kh¾c víi b¶n th, khÝch lÖ cÊp díi trung thùc, dòng c¶m d¸m v¹ch sai lÇm hoÆc téi lçi cña ngêi kh¸c, dï kÎ ®ã cã lµ bÒ trªn cña m×nh.b. C©u chuyÖn thø hai: B¾t tªn qu©n hiÖu.- Nguyªn nh©n: tríc yªu cÇu vµ lêi nãi khÝch cña Linh Tõ Quèc MÉu, TrÇn Thñ §é c¶ giËn, sai ®i b¾t ngay tªn lÝnh xÊc l¸o ph¹m thîng.- C¸ch xö trÝ: kh«ng bªn h vî b¾t téi tªn quan hiÖu mµ t×m hiÓu râ sù viÖc råi cßn khen thëng kÎ gi÷ ®óng ph¸p luËt.TÝnh c¸ch: chÝ c«ng v« t, t«n träng ph¸p luËt, kh«ng thiªn vÞ ngêi th©n.

c. C©u chuyÖn thø ba: §èi víi kÎ cËy nhê xin chøc t íc C¸ch øng xö: võa r¨n ®e kÎ hay û thÕ, cËy nhê n¬i quyÒn thÕ ®Ó xin xá chøc tíc mµ b¶n th©n kh«ng ®ñ t c¸ch ®Èm nhiÖm, l¹i võa r¨n ®e vî kh«ng dµo quyÒn thÕ cña chång ®Ó lµm ®iÒu bËyTÝnh c¸ch: gi÷ g×n sù c«ng b»ng cña ph¸p níc, bµi trõ tÖ n¹n ch¹y chät, ®ót lãt, dùa dÉm th©n

Gv dÉn d¾t: LÏ thêng, d©n gian cã c©u “Mét ngêi lµm quan, c¶ hä ®îc nhê”. VËy mµ ë ®©y TrÇn Thñ §é kh«ng chñ ®éng ®Ò xuÊt mµ lµ chñ ý cña vua TrÇn cho anh cña «ng lµm tíng. ¤ng chØ viÖc ®ång ý lµ xong, lµ cã thªm v©y c¸nh trong triÒu...

§èi víi viÖc phong chøc, «ng bµy tá quan ®iÓm nh thÕ nµo?

Nã cho thÊy tÝnh c¸ch g× cña «ng?

- Nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa nh©n vËt cña ®o¹n trÝch?

- NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña TrÇn Thñ §é?

thÝch.d. C©u chuyÖn thø t : ®èi víi viÖc phong t íng

th¼ng th¾n bµy tá quan ®iÓm: chØ nªn lùa chän ngêi giái nhÊt, cã thÓ lµ anh m×nh, cã thÓ lµ m×nh, kh«ng nªn hËu ®·i c¶ hai anh em sÏ lµm rèi viÖc triÒu chÝnhTÝnh c¸ch: th¼ng th¾n, c¬ng trùc, ®Æt lîi Ých cña quèc gia d©n téc lªn trªn lîi Ých c¸ nh©n, gia ®×nh, kh«ng t lîi, g©y bÌ kÐo c¸nh.2. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa nh©n vËt:- C¸c t×nh huèng giµu kÞch tÝnh.- Sö dông c¸c chi tiÕt ®¾t gi¸.III. Tæng kÕt bµi häc: Nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Thñ §é: trung thùc, nghiªm minh, liªm khiÕt, chÝ c«ng v« t.

IV. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ- Naém vöõng nhöõng caâu chuyeän vieát veà Traàn Thuû Ñoä ñeå hieåu theâm veà moät nhaân vaät coù coâng trong lòch söû, hieåu theâm veà ngheä thuaät vieát söû.- Tieát sau: §äc vµ so¹n tríc bµi “Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh”