SUN ČEV SISTEM I NJUTNOV ZAKON GRAVITACIJE

SUNSUNČEV SISTEMČEV SISTEMII

NJUTNOV ZAKON GRAVITACIJENJUTNOV ZAKON GRAVITACIJE

SUNSUNČEV SISTEM I ČEV SISTEM I NJNJUUTNOVTNOV ZAKON GRAVITACIJEZAKON GRAVITACIJE

Sunčev sistemSunčev sistem Materija prvobitne Materija prvobitne

magline grupisala se u magline grupisala se u rotirajući diskrotirajući disk

Veće protoplanete Veće protoplanete pokupile su manje i pokupile su manje i narasle do planetske narasle do planetske veličineveličine

Formirao se planetarni Formirao se planetarni sistem sa malim sistem sa malim stenovitim unutrašnjim stenovitim unutrašnjim planetama i velikim tečno-planetama i velikim tečno-gasovitim spoljašnjim gasovitim spoljašnjim planetamaplanetama

Gravitacija ima najvažniju Gravitacija ima najvažniju ulogu privlačne sile u ulogu privlačne sile u prvobitnom oblaku gasaprvobitnom oblaku gasa

SUNSUNČEV SISTEM I ČEV SISTEM I NJUTNOV ZAKON GRAVITACIJENJUTNOV ZAKON GRAVITACIJE

SunceSunce RR = = 1 392 0001 392 000 Km Km m = m = 333 434333 434 Mz Mz T = 24T = 24,6 d,6 d g g = = 28 gZ28 gZ t = t = 5 800 5 800 0 0 C (na C (na

površini)površini) t = 15 miliona t = 15 miliona 0 0 C (u C (u

jezgru)jezgru)


SunceSunce Kreće se po svojoj Kreće se po svojoj

putanji brzinom od 250 putanji brzinom od 250 km/skm/s

Obilazak galaksije traje Obilazak galaksije traje 225 miliona godina225 miliona godina

Zagreva se energijom Zagreva se energijom koja se oslobađa koja se oslobađa fuzijomfuzijom jezgara u jezgara u središtu zvezdesredištu zvezde

Sija stabilno tokom Sija stabilno tokom fuzije vodonika u fuzije vodonika u helijumhelijum

Sunce je približno na Sunce je približno na polovini svog procesa polovini svog procesa fuzije koji ukupno traje fuzije koji ukupno traje oko 10 milijardi godinaoko 10 milijardi godina


SunceSunce U reakciji nastaju fotoniU reakciji nastaju fotoni Energija se prenosi iz Energija se prenosi iz

ekstremno toplog jezgra ekstremno toplog jezgra pa se tip fotona menja pa se tip fotona menja od x- zraka ka uv a zatim od x- zraka ka uv a zatim ka vidljivoj svetlosti sve ka vidljivoj svetlosti sve dok energija ne izađe sa dok energija ne izađe sa svetleće površine suncasvetleće površine sunca

PPrenorenoššenje energije ka enje energije ka povrpovršini vrši se šini vrši se ogromnim stubovima ogromnim stubovima gasa koji se kreću gore - gasa koji se kreću gore - doledole


MerkurMerkur RR = 4 878 Km = 4 878 Km m = 0,m = 0,0606 Mz Mz T = 58,6 dT = 58,6 d g g = 3,7 m/s= 3,7 m/s22

evolucija je evolucija je 8888 d d t = +t = +430 430 00CC danjudanju

-1 -180 80 00CC nonoćuću Atmosfera: helijum u Atmosfera: helijum u

tragovimatragovima Sateliti : nema ihSateliti : nema ih


VeneraVenera RR = 12 10 = 12 1099 Km Km m = 0,81 Mzm = 0,81 Mz T = T = 243243 d d g g = 8,85 m/s= 8,85 m/s22

evolucija je 224,7 devolucija je 224,7 d t = 4t = 490 90 00CC Atmosfera: ugljen-Atmosfera: ugljen-

dioksid, azot u dioksid, azot u tragovimatragovima

Sateliti : nema ihSateliti : nema ih


ZemljaZemlja RR = = 12 75612 756 Km Km m = 6.27 10m = 6.27 102424 Kg Kg T = 23h 56minT = 23h 56min g g = 9.81 m/s= 9.81 m/s22

evolucija je 365 devolucija je 365 d t = -70t = -7000CC do + 55 do + 55 00CC Atmosfera: azot, kiseonik, Atmosfera: azot, kiseonik, vodena para vodena para Sateliti : jedan (MesecSateliti : jedan (Mesec))


MarsMars RR = 6 79 = 6 7977 Km Km m = 0,1 Mzm = 0,1 Mz T = 24T = 24,6 d,6 d g g = 3,7 m/s= 3,7 m/s22

evolucija je 687 devolucija je 687 d t = +t = +252500C do -1C do -1202000CC

na ekvatoru na ekvatoru Atmosfera: azot, ugljen-Atmosfera: azot, ugljen-

dioksiddioksid Sateliti : dva (Deimos, Sateliti : dva (Deimos,

Fobos)Fobos)


JupiterJupiter RR = 14 = 1433 8 88484 Km Km m = 318 Mzm = 318 Mz T = 9T = 9, 8 d, 8 d g g = 25,8 m/s= 25,8 m/s22

evolucija je evolucija je 11,8 d11,8 d t = -80t = -8000C do -1C do -1505000C C Atmosfera: vodonik, Atmosfera: vodonik,

helijumhelijum Sateliti : 62 (najveći su Sateliti : 62 (najveći su

Ganimed, Kalisto, Io, Ganimed, Kalisto, Io, Evropa)Evropa)


SaturnSaturn RR = 120 = 120 514514 Km Km m = 95 Mzm = 95 Mz T = 10T = 10,2 h,2 h g g = 11,1 m/s= 11,1 m/s22

evolucija je 29evolucija je 29,5 d,5 d t = -1t = -1808000CC Atmosfera: vodonik, Atmosfera: vodonik,

helijumhelijum Sateliti : 31 (najveći su Sateliti : 31 (najveći su

Titan, Rea, Japetus, Titan, Rea, Japetus, Diona, Tetis)Diona, Tetis)


PlutonPluton RR = = 2 3002 300 Km Km m = 0,1 Mzm = 0,1 Mz T = T = 6,4 d6,4 d evolucija je evolucija je 248,4248,4 godgod t = -220 t = -220 00CC Atmosfera: verovatno Atmosfera: verovatno

azot i metanazot i metan Sateliti : jedan ( Haron)Sateliti : jedan ( Haron)


Ptolomej Ptolomej (drugi vek naše ere )(drugi vek naše ere ) Napisao svoja dela između 127. i 145. godineNapisao svoja dela između 127. i 145. godine ““AlmagestAlmagest”” – zaokrugljuje grčku astronomiju – zaokrugljuje grčku astronomiju Postulati: Postulati: 1.1. Nebo je sferično i kreće se na način koji Nebo je sferično i kreće se na način koji

sferi odgovarasferi odgovara 2.2. Zemlja ima sferni oblik Zemlja ima sferni oblik 3.3. Zemlja je centar sveta Zemlja je centar sveta 4.4. Prema sferi zvezda Prema sferi zvezda,, Zemlja se odnosi po Zemlja se odnosi po

svojoj veličini kao tačkasvojoj veličini kao tačka 5.5. Zemlja ne čini nikakvo kretanje kojim bi Zemlja ne čini nikakvo kretanje kojim bi

promenila mesto promenila mesto


Nikola KopernikNikola Kopernik (1473 – 1543) (1473 – 1543)

Heliocentrični sistem (Helios – Sunce)Heliocentrični sistem (Helios – Sunce)

1. Zemlja se obrće oko svoje ose, od zapada na istok.Vreme jednog obrtaja Zemlje traje jedan dan.

2. Zemlja je jedna od planeta, te se kao i ostale planete kreće oko Sunca. Vreme jednog obilaska Zemlje oko Sunca je jedna godina.


Johan KeplerJohan Kepler (1571 – 1630) (1571 – 1630)

Otkrio i matematički dokazao tri svoja zakona Otkrio i matematički dokazao tri svoja zakona koji govore kako se planete kreću oko Sunca.koji govore kako se planete kreću oko Sunca.

To su zakoni kinematike. Oni samo opisuju To su zakoni kinematike. Oni samo opisuju kretanje a ne govore o uzrocima kretanja kretanje a ne govore o uzrocima kretanja planetaplaneta


Isak NjutnIsak Njutn (1644 –(1644 –1727)1727)

1661(19) – početak studija u 1661(19) – početak studija u KembridžuKembridžu

1665(23) – diploma1665(23) – diploma

1666 (24) – plodni boravak u 1666 (24) – plodni boravak u rodnom kraju zbog kuge u rodnom kraju zbog kuge u EngleskojEngleskoj

1667(25) – magistratura1667(25) – magistratura

1669(27) – profesor na 1669(27) – profesor na Lukasovoj katedri Lukasovoj katedri matematike u Kembridžumatematike u Kembridžu

1672(30) – član 1672(30) – član ““Kraljevskog Kraljevskog društvadruštva””..


R

Z

M

M1 M2


Dve materijalne taDve materijalne tačke međusobno se privlače čke međusobno se privlače silom koja je direktno proporcionalna proizvodu silom koja je direktno proporcionalna proizvodu njihovih masa, a obrnuto proporcionalna njihovih masa, a obrnuto proporcionalna kvadratu rastojanja njihovih centara.kvadratu rastojanja njihovih centara.

221

r

mmF

KonstantaKonstanta ne zavisi od prirode tela i zove ne zavisi od prirode tela i zove se se gravitaciona konstantagravitaciona konstanta

= 6.67 x 10= 6.67 x 10-11-11 Nm Nm22/kg/kg22

( Odredio( Odredio je 1798. godine engleski fizičar Kevendiš )je 1798. godine engleski fizičar Kevendiš )

Brojno je jednaka sili gravitacije izmedju Brojno je jednaka sili gravitacije izmedju dva tela masa po jedan kilogram na dva tela masa po jedan kilogram na rastojanju od jednog metra.rastojanju od jednog metra.



1.1. Koliko je rastojanje izmedju centara dveju Koliko je rastojanje izmedju centara dveju metalnih kugli čije mase iznose po 1212 kg ako metalnih kugli čije mase iznose po 1212 kg ako se one privlače silom od 9.81 x 10se one privlače silom od 9.81 x 10-7-7 N N ? ?

2.2. Odrediti masu tela koga Zemlja privlači silom Odrediti masu tela koga Zemlja privlači silom od 49 N kad se ono nalazi na njenoj površini. od 49 N kad se ono nalazi na njenoj površini. Zemlju smatrati sferom mase 5.97 x 10Zemlju smatrati sferom mase 5.97 x 1024 kg kg ! !

3.3. Sila uzajamnog privlačenja između Zemlje i Sila uzajamnog privlačenja između Zemlje i Meseca jeMeseca je 1.97 x 101.97 x 102020 N. Odrediti rastojanje N. Odrediti rastojanje između njihovih centara ako su im mase 5.97 x između njihovih centara ako su im mase 5.97 x 10102424 kg i 7.3 x 10 kg i 7.3 x 1022 22 kg respektivnokg respektivno ! !

4.4. Kolika je privlačna sila između Zemlje i Kolika je privlačna sila između Zemlje i Sunca ako se zna da su njihove mase 6 x 10Sunca ako se zna da su njihove mase 6 x 102424 kg i kg i

2 x 102 x 103030 kg a rstojanje između njihovih centara kg a rstojanje između njihovih centara

1.5 x 101.5 x 1088 km km ? ?


1. 1. ( 10 m( 10 m ) )

2. 2. ( 5 kg )( 5 kg )

3. 3. ( 3.84 x 10( 3.84 x 1088 m ) m )

4. 4. ( 3.56 x 10( 3.56 x 102222 N ) N )

Documents

SUN ČEV SISTEM I NJUTNOV ZAKON GRAVITACIJE