studija o utjecaju na okoliš centra za gospodarenje otpadom

10000 ZAGREB, Savska cesta 41/IV usluge zatite okolia

d.o.o.

lan HEP grupeZagreb, prosinca 2013.

STUDIJA O UTJECAJU NA OKOLI CENTRA ZA GOSPODARENJE OTPADOM

ZADARSKE UPANIJE

Naruitelj: Eko d.o.o. Zadar SUO Centra za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, revizija 5

Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 i

S A D R A J

UVOD ................................................................................................................... 1 1. SVRHA I OPRAVDANOST PODUZIMANJA ZAHVATA ............................................ 4 2. POSTOJEE STANJE U GOSPODARENJU OTPADOM U ZADARSKOJ UPANIJI .. 5 2.1. Procjena postojeih koliina otpada u Zadarskoj upaniji .............................................. 6 2.1.1. Komunalni otpad ....................................................................................................... 6 2.1.1.1. Koliine komunalnog otpada ............................................................................... 6 2.1.1.2. Prosjeni sastav komunalnog otpada .................................................................... 7 2.1.1.3. Procjena koliina komunalnog otpada u jedinicama lokalne samouprave ............ 9 2.1.1.4. Prikupljanje komunalnog otpada u jedinicama lokalne samouprave ................... 10 2.1.2. Neopasni proizvodni otpad ........................................................................................ 11 2.1.3. Graevni otpad .......................................................................................................... 12 2.1.4. Ostatni mulj iz ureaja za proiavanje otpadnih voda ........................................... 14 2.2. Aktivna neusklaena odlagalita otpada u Zadarskoj upaniji ...................................... 16 3. PLANIRANO STANJE U GOSPODARENJU OTPADOM U ZADARSKOJ UPANIJI . 18 3.1. Procjena koliina otpada Zadarske upanije u planiranom razdoblju koritenja zahvata (2016.-2045. g.) ................................................................................................... 18 3.1.1. Projekcija kretanja broja stanovnika Zadarske upanije ........................................... 18 3.1.2. Projekcija koliina odvojeno prikupljenog otpada .................................................... 20 3.1.3. Projekcija koliina komunalnog otpada u predvienom periodu koritenja zahvata .. 23 3.1.4. Projekcija proizvedenih koliina istog komposta ............................................. 28 3.1.5. Projekcija koliina neopasnog proizvodnog otpada .................................................. 29 3.1.6. Projekcija koliina graevnog otpada ....................................................................... 31 3.1.7. Projekcija koliina ostatnog mulja iz ureaja za proiavanje otpadnih voda ......... 33 3.1.8. Otpad koji sadri azbest ............................................................................................ 35 3.1.9. Zakljuak ................................................................................................................... 35 3.2. Predvieni tokovi otpada na podruju planiranog zahvata .............................................. 37 3.2.1. Popis vrsta i koliina tvari koje ulaze u tehnoloki proces ....................................... 44 3.2.2. Popis vrsta i koliina tvari i emisija koje ostaju nakon tehnolokih procesa .............. 44 3.3. Pretovarne stanice .......................................................................................................... 46 3.3.1. Planirane lokacije pretovarnih stanica u Zadarskoj upaniji ..................................... 47 3.3.2. Mini-pretovarne stanice na otocima .......................................................................... 48 3.4. Prometnice kojima e se otpad dovoziti u Centar .......................................................... 48 3.5. Infrastruktura .................................................................................................................. 51 3.5.1. Pristupna cesta prikljuna prometnica od javne prometnice do Centra ................ 51 3.5.2. Prikljuenje na elektroopskrbnu mreu ..................................................................... 52 3.5.3. Vodoopskrba ............................................................................................................. 52 3.5.4. Sustav odvodnje ........................................................................................................ 53 3.5.5. Telekomunikacije ...................................................................................................... 53 3.5.6. Rasvjeta ................................................................................................................... 54 4. OPIS ZAHVATA ................................................................................................................ 55 4.1. Opis zahvatom zauzetog zemljita ................................................................................. 55 4.2. Operativni plan izgradnje Centra za gospodarenje otpadom .......................................... 57 4.3. Opis fizikih obiljeja zahvata ......................................................................................... 58


Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 ii

4.4. Upravna zgrada s parkiralitem (zona 1) ........................................................................ 59 4.4.1. Lokacija graevine .................................................................................................... 59 4.4.2. Dimenzije i povrina graevine ................................................................................. 60 4.4.3. Opis konstrukcije ....................................................................................................... 60 4.4.4. Materijali i obrade ..................................................................................................... 60 4.4.5. Infrastruktura ............................................................................................................. 60 4.4.6. Opis graevine ........................................................................................................... 61 4.5. Reciklano dvorite otvorenog tipa (zona 2) .................................................................. 61 4.5.1. Lokacija reciklanog dvorita unutar Centra ............................................................ 61 4.5.2. Plato reciklanog dvorita ......................................................................................... 62 4.5.3. Namjena i opis operativnih dijelova reciklanog dvorita ........................................ 62 4.5.4. Namjenske povrine za postupanje pojedinim vrstama sortiranog otpada ................ 63 4.5.4.1. Povrina za glomazni otpad .................................................................................. 63 4.5.4.2. Povrina za skladitenje neopasnog korisnog otpada ........................................... 63 4.5.4.3. Povrina za skladitenje opasnih komponenata komunalnog otpada .................... 63 4.5.5. Potrebna radna snaga ................................................................................................. 64 4.6. Transportni centar s garaama, radionicama i prostorom za zaposlenike (zona 3) ......... 64 4.6.1. Predvieni objekti u sastavu transportnog centra ...................................................... 64 4.6.2. Opis objekata i ploha u sastavu transportnog centra ................................................. 64 4.6.3. Graevina garae za servisiranje vozila i radionice ................................................. 65 4.6.3.1. Opis konstrukcije graevine ................................................................................. 66 4.6.3.2. Prikljuenje graevine na infrastrukturne sustave ............................................... 66 4.7. Postrojenje za mehaniko-bioloku obradu otpada (zona 4) .......................................... 67 4.7.1. Uvod ................................................................................................................... 67 4.7.2. Ulazni podaci ............................................................................................................. 67 4.7.3. Poloaj, dimenzije, namjena i opi opis graevine MBO postrojenja ....................... 68 4.7.4. Opis procesnih faza rada postrojenja ........................................................................ 72 4.7.4.1. Prihvat ostatnog komunalnog i neopasnog proizvodnog otpada .......................... 72 4.7.4.2. Rukovanje otpadom .............................................................................................. 73 4.7.4.3. Usitnjavanje i predobrada otpada ......................................................................... 73 4.7.4.4. Bioloka obrada otpada (biosuenje) .................................................................... 73 4.7.4.5. Sekundarna mehanika obrada (rafinacija) .......................................................... 75 4.7.4.6. Predobrada otpada prije aktivirane faze kompostiranja ....................................... 75 4.7.4.7. Aktivirana faza kompostiranja i dodatna rafinacija ............................................. 75 4.7.4.8. Dozrijevanje i konana rafinacija komposta ....................................................... 76 4.7.4.9. Skupljanje i skladitenje procjednih voda ............................................................ 76 4.7.4.10. Obrada i filtriranje zraka ...................................................................................... 76 4.7.4.11. Sustav automatiziranog reima rada .................................................................... 77 4.7.5. Bilanca ukupnih koliina ulaznih i izlaznih frakcija MBO postrojenja .................... 77 4.7.6. Glavna oprema u pojedinim fazama procesa mehaniko-bioloke obrade otpada ..... 77 4.7.7. Infrastrukturna opremljenost, instalacijski sustavi i protupoarna zatita ................. 78 4.7.8. Emisije iz postrojenja za mehaniko-bioloku obradu otpada .................................. 80 4.7.8.1. Emisija istog zraka nakon procesa biofiltracije .................................................. 80 4.7.8.2. Emisija istog zraka nakon procesa filtracije vlaknastim filtrom ........................ 81 4.7.8.3. Emisija tehnolokih (procjednih) voda iz procesa biosuenja i kompostiranja otpada ................................................................................................................... 81 4.7.9. Postupanje otpadnim vodama .................................................................................... 81 4.8. Odlagalite neopasnog otpada (zona 5) .......................................................................... 82 4.8.1. Dimenzije, zapremina, izgradnja i razvoj odlagalita ............................................... 82 4.8.2. Otpad prihvatljiv za odlaganje .................................................................................. 85 4.8.2.1. Kriteriji za odlaganje otpada u odlagalite neopasnog otpada ............................. 86


Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 iii

4.8.2.1.1. Granine vrijednosti parametara eluata otpada za stabilizirani nereaktivni opasni otpad i ostali neopasni otpad ................................................................. 86 4.8.3. Koliine otpada predviene za odlaganje u odlagalitu neopasnog otpada .............. 87 4.8.4. Temeljni brtveni sustav ............................................................................................. 88 4.8.5. Zatvaranje odlagalita i izgradnja pokrovnog brtvenog sustava ............................... 89 4.8.6. Sustav otplinjavanja odlagalita ................................................................................ 91 4.8.7. Skupljanje procjednih voda ....................................................................................... 92 4.8.8. Kontrola odvodnje odlagalita neopasnog otpada ..................................................... 93 4.8.8.1. Hidrauliki proraun obodnog kanala .................................................................. 93 4.8.9. Ozelenjavanje odlagalita .......................................................................................... 94 4.9. Sortirnica i natkriveno skladite (zona 6) ....................................................................... 95 4.9.1. Sortirnica ................................................................................................................... 95 4.9.1.1. Dimenzije objekta, radni kapacitet i vrste otpada ................................................ 95 4.9.1.2. Opis tehnolokog postupka u sortirnici ................................................................ 97 4.9.1.3. Tehniki opis sortirnice ........................................................................................ 97 4.9.1.3.1. Opis konstrukcije .............................................................................................. 97 4.9.1.3.2. Primijenjeni materijali i nain obrade .............................................................. 98 4.9.1.3.3. Infrastrukturna opremljenost ............................................................................ 98 4.9.2. Natkriveno skladite .................................................................................................. 99 4.9.2.1. Dimenzije graevine ............................................................................................ 99 4.9.2.2. Opis konstrukcije graevine ................................................................................. 99 4.9.2.3. Primijenjeni materijali i nain obrade .................................................................. 99 4.9.2.4. Infrastrukturna opremljenost ................................................................................ 99 4.10. Podruje za obradu oborinskih voda, procjeda i odlagalinog plina (zona 7) ................ 100 4.10.1. Postupanje oborinskim vodama ................................................................................ 100 4.10.2. Postupanje tehnolokim i procjednim otpadnim vodama ......................................... 101 4.10.2.1. Ureaj za obradu otpadnih tehnolokih i procjednih voda in situ ................... 102 4.10.3. Postupanje sanitarno-potronim (fekalnim) otpadnim vodama ................................ 103 4.10.4. Zakljuak o postupanju otpadnim i oborinskim vodama .......................................... 103 4.10.5. Skupljanje i obrada odlagalinog plina ..................................................................... 106 4.11. Prostor za obradu i recikliranje graevnog otpada (zona 8) .......................................... 107 4.11.1. Lokacija unutar obuhvata Centra .............................................................................. 107 4.11.2. Opis prostora (pogona) za obradu graevnog otpada ................................................ 108 4.11.3. Postupanje graevnim otpadom, ukljuujui i zemlju od iskopa .............................. 108 4.11.4. Procijenjene koliine i sastav graevnog otpada ....................................................... 109 4.11.5. Predviena tehnologija obrade graevnog otpada i oprema ..................................... 109 4.11.6. Mogui utjecaji obrade graevnog otpada na okoli i njihovo sprjeavanje ............. 110 4.11.7. Ureaji, oprema i infrastrukturna podrka potrebna za obradu graevnog otpada ..... 110 4.11.8. Upotrebljivost materijala dobivenih reciklaom ....................................................... 112 4.11.9. Mjere za sprjeavanje nepovoljnog utjecaja na okoli .............................................. 112 4.12. Odlagalite inertnog otpada (zona 9) ............................................................................ 112 4.12.1. Otpad prihvatljiv za odlaganje .................................................................................. 113 4.12.1.1. Kriteriji za odlaganje otpada na odlagalite inertnog otpada ............................. 113 4.12.1.1.1. Granine vrijednosti parametara eluata otpada .............................................. 113 4.12.1.1.2. Dodatne granine vrijednosti parametara oneienja otpada ....................... 114 4.12.1.1.3. Inertni otpad koji se bez prethodne analize eluata i organskih parametara oneienja moe odlagati na odlagalite inertnog otpada ........... 114 4.12.2. Predviene koliine otpada za odlaganje i prihvatni kapacitet odlagalita ................ 115 4.12.3. Izvedba, fizionomija i elementi odlagalita inertnog otpada ..................................... 115 4.12.4. Temeljni brtveni sustav ............................................................................................. 116 4.12.5. Pokrovni brtveni sustav ............................................................................................. 116


Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 iv

4.12.6. Ozelenjavanje povrine pokrovnog sloja odlagalita ................................................ 117 4.12.7. Sustav odvodnje odlagalita inertnog otpada ............................................................ 118 4.12.7.1. Hidrauliki proraun obodnog kanala ................................................................ 119 4.13. Ulazno-izlazna zona (zona 10) ...................................................................................... 120 4.13.1. uvarska kuica ........................................................................................................ 120 4.13.2. Ulazno-izlazne elektrine mosne vage ...................................................................... 120 4.13.3. Plato za pranje vozila ................................................................................................ 120 4.14. Unutranje prometnice, zatitni pojas i zelene povrine te ograda ............................... 121 4.14.1. Unutranje prometnice .............................................................................................. 121 4.14.2. Zelene povrine ........................................................................................................ 121 4.14.3. Ograda i protupoarni put (pojas) oko obuhvata Centra ........................................... 122 4.15. Planirana oprema i organizacijski aspekti ..................................................................... 122 4.15.1. Potrebna radna mehanizacija i oprema ...................................................................... 122 4.15.2. Predviena organizacijska struktura .......................................................................... 123 5. VARIJANTNA RJEENJA ZAHVATA ............................................................................ 124 5.1. Izbor tipa odlagalita neopasnog otpada ........................................................................ 124 5.2. Izbor tehnike varijante sanitarnog odlagalita neopasnog otpada ................................ 124 5.2.1. Odlagalite neopasnog otpada Plan A ................................................................ 124 5.2.2. Odlagalite neopasnog otpada Plan B ................................................................. 125 5.2.3. Zakljuak o odabranom varijantnom rjeenju odlagalita neopasnog otpada ............ 125 6. USKLAENOST ZAHVATA S PROSTORNO-PLANSKOM DOKUMENTACIJOM ... 126 6.1. Prostorni plan Zadarske upanije ................................................................................. 126 6.2. Prostorni plan ureenja Grada Benkovca ..................................................................... 127 6.3. Zakljuak o usklaenosti zahvata s dokumentima prostornog ureenja ...................... 130 7. PROCJENA INVESTICIJSKIH TROKOVA IZGRADNJE ZAHVATA ........................ 131 8. OPIS LOKACIJE ZAHVATA I PODACI O OKOLIU ................................................... 133 8.1. Geografski, topografski i geoprometni poloaj Zadarske upanije ................................. 133 8.2. Lokacija zahvata ............................................................................................................. 133 8.3. Geomorfoloka obiljeja ................................................................................................ 136 8.4. Litostratigrafske osobine ................................................................................................. 137 8.4.1. Litostratigrafske osobine ireg podruja lokacije ...................................................... 138 8.4.1.1. Turon (K22) ............................................................................................................ 138 8.4.1.2. Senon (K23) ............................................................................................................ 138 8.4.1.3. Paleogen (Pg) ....................................................................................................... 138 8.4.1.4. Kvartar (Q) ........................................................................................................... 139 8.4.2. Litostratigrafske osobine ueg podruja lokacije ...................................................... 139 8.5. Strukturno-tektonski i seizmotektonski odnosi .............................................................. 143 8.5.1. Strukturno-tektonska obiljeja ue lokacije zahvata ................................................. 143 8.6. Hidrogeoloke znaajke ................................................................................................. 145 8.6.1. Hidrogeoloke znaajke ireg podruja zahvata ....................................................... 145 8.6.2. Hidrogeoloke znaajke ueg podruja zahvata ........................................................ 149 8.6.3. Zakljuak o hidrogeolokim odnosima na podruju lokacije planiranog zahvata ..... 153 8.7. Geomehanike osobine stijena ....................................................................................... 154 8.8. Seizminost ................................................................................................................... 155 8.9. Klimatoloko-meteoroloka obiljeja ............................................................................ 157 8.9.1. Temperatura zraka ..................................................................................................... 158 8.9.2. Broj sunanih sati (insolacija) ................................................................................... 159 8.9.3. Oborina i vlanost zraka ............................................................................................ 160


Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 v

8.9.4. Tlak zraka i vjetrovitost ............................................................................................. 161 8.10. Hidroloke osobine ....................................................................................................... 163 8.11. Biljni i ivotinjski svijet ............................................................................................... 164 8.11.1. Biljni pokrov ........................................................................................................... 164 8.11.2. ivotinjski svijet ...................................................................................................... 164 8.11.2.1. Ornitofauna ......................................................................................................... 165 8.12. Zatieno prirodno i kulturno nasljee ......................................................................... 165 8.12.1. Zatita prirodnog nasljea ....................................................................................... 166 8.12.2. Zatita kulturno-povijesnog nasljea ...................................................................... 167 8.13. Stanovnitvo i naseljenost ............................................................................................ 167 8.14. Odnos zahvata prema zatienim podrujima i podrujima ekoloke mree ............... 168 8.15. Prikupljeni podaci i provedena mjerenja na lokaciji zahvata ....................................... 170 8.15.1. Rezultati provedenih fizikalno-kemijskih i mikrobiolokih analiza podzemne vode in situ .......................................................................................................... 170 8.15.2. Mjerenje nultog stanja kvalitete zraka na lokaciji planiranog zahvata .................. 172 8.15.3. Mjerenje nultog stanja buke na lokaciji planiranog zahvata ............................... 172 9. OPIS MOGUIH UTJECAJA ZAHVATA NA OKOLI TIJEKOM GRADNJE I KORITENJA ZAHVATA ........................................................................................... 174 9.1. Mogui utjecaji na okoli tijekom gradnje zahvata ........................................................ 174 9.1.1. Mogui utjecaji na tlo i vode ..................................................................................... 174 9.1.2. Mogui utjecaji na zrak ............................................................................................. 174 9.1.3. Mogui utjecaji buke ................................................................................................. 174 9.1.4. Mogui utjecaji opasnih tvari u otpadu ..................................................................... 175 9.1.5. Mogui utjecaji na promet ......................................................................................... 175 9.1.6. Mogui utjecaji na biljni i ivotinjski svijet .............................................................. 175 9.1.7. Mogui utjecaji na kulturna dobra i graditeljsko nasljee ........................................ 175 9.1.8. Mogui utjecaji na krajobrazno-estetske vrijednosti .................................................. 176 9.1.9. Mogui utjecaji u sluaju akcidenta .......................................................................... 176 9.2. Mogui utjecaji na okoli tijekom koritenja zahvata ....................................................... 176 9.2.1. Mogui utjecaji na tlo ............................................................................................... 176 9.2.2. Mogui utjecaji na vode ............................................................................................ 176 9.2.3. Mogui utjecaji na zrak ............................................................................................. 177 9.2.3.1. Postrojenje za mehaniko-bioloku obradu otpada .............................................. 177 9.2.3.2. Odlagalite neopasnog otpada .............................................................................. 179 9.2.4. Mogui utjecaji buke ................................................................................................. 180 9.2.5. Mogui utjecaji opasnih tvari u otpadu ..................................................................... 182 9.2.6. Mogui utjecaji na promet ......................................................................................... 183 9.2.7. Mogui utjecaji na biljni i ivotinjski svijet .............................................................. 183 9.2.8. Mogui utjecaji na kulturna dobra i graditeljsko nasljee ........................................ 183 9.2.9. Mogui utjecaji na krajobrazno-estetske vrijednosti .................................................. 183 9.2.10. Mogui utjecaji na zdravlje i socijalni efekti ............................................................ 184 9.2.11. Mogui utjecaji u sluaju akcidenta .......................................................................... 184 9.3. Procjena mogueg kumulativnog utjecaja na okoli ..................................................... 184 9.4. Mogui utjecaji nakon prestanka koritenja zahvata ...................................................... 185 10. PRIJEDLOG MJERA ZATITE OKOLIA TIJEKOM GRADNJE I/ILI KORITENJA ZAHVATA ............................................................................................. 186 10.1. Mjere zaite okoli tijekom gradnje zahvata ................................................................ 186 10.1.1. Mjere zatite tla i voda .............................................................................................. 186 10.1.2. Mjere zatite zraka .................................................................................................... 186 10.1.3. Mjere zatite od buke ................................................................................................ 187


Izradio: APO d.o.o., usluge zatite okolia Ugovor br. 10-12-1363/07 vi

10.1.4. Mjere postupanja otpadnim tvarima .......................................................................... 187 10.1.5. Mjere zatite prometnica ........................................................................................... 187 10.1.6. Mjere zatite kulturnih dobara i graditeljskog nasljea ............................................. 187 10.1.7. Mjere zatite estetsko-krajobraznih vrijednosti .......................................................... 188 10.1.8. Mjere zatite u sluaju akcidenta .............................................................................. 188 10.2. Mjere zatite okolia tijekom koritenja zahvata .......................................................... 188 10.2.1. Mjere zatite tla i voda .............................................................................................. 188 10.2.2. Mjere zatite zraka .................................................................................................... 190 10.2.3. Mjere zatite od praine ............................................................................................. 190 10.2.4. Mjere zatite od neugodnih mirisa ............................................................................ 191 10.2.5. Mjere prevencije emisija odlagalinog plina ............................................................. 191 10.2.6. Mjere zatite od raznoenja otpada ........................................................................... 191 10.2.7. Mjere zatite od buke ................................................................................................ 192 10.2.8. Mjere zatite prometnica ........................................................................................... 192 10.2.9. Mjere zatite od pristupa ivotinja ............................................................................ 193 10.2.10. Mjere zatite estetsko-krajobraznih vrijednosti ......................................................... 193 10.2.11. Mjere prevencije poara ............................................................................................ 194 10.2.12. Organizacijske mjere i mjere odravanja zahvata ..................................................... 194 10.2.13. Mjere zatite od minsko-eksplozivnih sredstava ....................................................... 195 10.3. Mjere zatite okolia u sluaju akcidenta ..................................................................... 196 10.4. Mjere zatite okolia nakon prestanka koritenja zahvata ........................................... 196 11. PRIJEDLOG PROGRAMA PRAENJA STANJA OKOLIA TIJEKOM GRADNJE, KORITENJA I NAKON PRESTANKA KORITENJA ZAHVATA ........................... 197 11.1. Praenje stanja tla ......................................................................................................... 197 11.2. Praenje stanja voda ..................................................................................................... 197 11.3. Praenje stanja zraka .................................................................................................... 198 11.4. Praenja razine buke ..................................................................................................... 199 12. POPIS LITERATURE ...................................................................................................... 200 13. POPIS PROPISA I PROSTORNO-PLANSKIH DOKUMENATA ................................. 202 14. POPIS TABLICA, SLIKA I PRILOGA ........................................................................... 204 PRILOZI


Izradio: APO d.o.o. usluge zatite okolia Ugovor br.: 10-12-1363/07

1

U V O D Implementacijom Strategije gospodarenja otpadom Republike Hrvatske (Narodne novine, br. 130/05) (u daljnjem tekstu: Strategija) i Plana gospodarenja otpadom u Republici Hrvatskoj za razdoblje 2007.-2015. godine (Narodne novine, br. 85/07, 126/10 i 31/11) (u daljnjem tekstu: Plan gospodarenja otpadom) kao krovnih strategijsko-planskih dokumenata na podruju gospodarenja otpadom1, predviena je izgradnja upanijskih/regionalnih centara za gospodarenje otpadom, koji e predstavljati najvanije i najzahtjevnije infrastrukturne objekte u okviru uspostave predvienog cjelovitog sustava gospodarenja otpadom u Republici Hrvatskoj, kao i sanacija te zatvaranje postojeih djelatnih neusklaenih odlagalita otpada2. Cjeloviti sustav gospodarenja otpadom na nacionalnoj razini uspostavlja se u svrhu postizanja ciljeva postavljenih u gore spomenutoj nacionalnoj Strategiji te u kontekstu ispunjenja obveza koje proizlaze iz usklaivanja nacionalnog zakonodavstva s pravnom steevinom Europske unije (EU), a naroito s Direktivom o odlagalitima otpada (1999/31/EC) i Okvirnom direktivom o otpadu (2008/98/EC). Prema definiciji iz Zakona o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., gospodarenje otpadom obuhvaa djelatnosti sakupljanja, prijevoza, oporabe3 i zbrinjavanja4 i druge obrade otpada, ukljuujui nadzor nad tim postupcima te nadzor i mjere koje se provode na lokacijama nakon zbrinjavanja otpada, te radnje koje poduzimaju trgovac otpadom ili posrednik. S gledita zatite okolia, ista se aktivnost u Zakonu o zatiti okolia (Narodne novine, br. 80/13), lanak 33., definira kao djelatnost koja obuhvaa mjere za sprjeavanje nastanka i smanjivanje koliina otpada, bez uporabe postupaka i/ili naina koji predstavljaju rizik po okoli, te mjere za sprjeavanje tetnog djelovanja otpada na ljudsko zdravlje i okoli. Za uspostavu cjelovitog sustava gospodarenja otpadom u Hrvatskoj, koji ukljuuje izgradnju niza objekata u funkciji gospodarenja otpadom (centri za gospodarenje otpadom, pretovarne stanice, reciklana dvorita, zeleni otoci) potrebno je osigurati znatna financijska sredstva, koja se u znaajnom udjelu planiraju pribaviti iz raspoloivih sredstava fondova EU. Suglasno Strategiji i Planu gospodarenja otpadom te Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom, istovremeno s procesom uspostave upanijskih ili regionalnih centara za gospodarenje otpadom u okviru implementacije cjelovitog sustava gospodarenja otpadom, u Republici Hrvatskoj se provode i postupci sanacije te postupnog zatvaranja postojeih djelatnih neusklaenih odlagalita otpada. Naime, pregovarakim stajalitima Republike Hrvatske s Europskom unijom u poglavlju zatite okolia utvreno je da se za sva postojea odlagalita otpada u Republici Hrvatskoj moraju ispuniti zahtjevi Direktive 1999/31/EZ o odlaganju otpada najkasnije do 31. prosinca 2018. g. To podrazumijeva i obvezu provedbe sanacije i zatvaranja svih djelatnih neusklaenih odlagalita otpada, kao i uspostavu upanijskih (regionalnih) centara za gospodarenje otpadom najkasnije do kraja 2018. g.

1 Otpad je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., svaka

tvar ili predmet koji posjednik odbacuje, namjerava ili mora odbaciti. Otpadom se smatra i svaki predmet i tvar ije su sakupljanje, prijevoz i obrada nuni u svrhu zatite javnog interesa.

2 Neusklaeno odlagalite je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., odlagalite koje ne ispunjava uvjete propisane pravilnikom iz lanka 104. ovog Zakona i odreeno je odlukom iz lanka 26., stavka 6. ovog Zakona.

3 Oporaba otpada je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., postupanje otpadom kojime se primijenjuje jedan ili vie postupaka, navedenih u Dodatku II. istog Zakona pod oznakama R 1 do R 13.

4 Zbrinjavanje otpada je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., svaki postupak koji nije oporaba otpada, ukljuujui sluaj kada postupak kao sekundarnu posljedicu ima obnovu tvari ili energije. U Dodatku I. ovog Zakona sadran je popis postupaka zbrinjavanja koji ne iskljuuje druge mogue postupke zbrinjavanja otpada. Postupci zbrinjavanja otpada navedeni su u Dodatku I. Zakona pod oznakama D 1 do D 14.



2

Uvoenjem cjelovitog sustava gospodarenja otpadom, odnos prema otpadu podie se na kvalitativno viu razinu. Cjeloviti sustav gospodarenja otpadom podrazumijeva i pretpostavlja racionalan odnos adekvatno informiranog, odnosno educiranog stanovnitva i svih drutvenih subjekata prema otpadu, i to prije svega u smislu spremnosti za djelovanje u cilju stvaranja to manjih koliina otpada ve na samom mjestu nastanka, a isto tako i maksimalnog iskoritavanja otpada kao sekundarne sirovine u tvarnom i/ili energetskom smislu te odlaganja to manjih koliina otpada. Pri tome, otpad koji se namjerava odloiti prethodno mora biti adekvatno pripremljen (obraen5), a tek zatim pohranjen u namjenske graevine (odlagalita)6 prikladnih tehniko-tehnolokih svojstava. Centri za gospodarenje otpadom7 u upanijama ili regijama u kontekstu uvoenja cjelovitog sustava gospodarenja otpadom postaju svojevrsna industrijska postrojenja namijenjena sigurnom uvanju (skladitenju) i/ili obradi otpada u svrhu njegove ponovne upotrebe te odlaganju ostatnih, neiskoristivih koliina otpada, na siguran nain za okoli i zdravlje ljudi. Suglasno ciljevima i odlukama, donesenima u spomenutim strategijskim, odnosno planskim dokumentima, a u skladu sa steevinama Europske unije i pregovarakim stajalitima Republike Hrvatske u poglavlju zatite okolia te u kontekstu pristupanja nae zemlje Europskoj uniji, Zadarska upanija poduzela je odgovarajue korake u vezi uspostave upanijskog centra za gospodarenje otpadom, ija je lokacija predviena na podruju Grada Benkovca, i to na teritoriju administrativnog podruja naselja Donje Biljane. Uspostavu Centra za gospodarenje otpadom Zadarske upanije (u daljnjem tekstu: Centar), potrebno je gledati upravo kao na oivotvorenje spomenute potrebe izgradnje cjelovitog sustava gospodarenja otpadom na dijelu dravnog teritorija, odnosno u prostoru Zadarske upanije kao jedinice podrune (regionalne) samouprave u RH. Cjeloviti sustav gospodarenja otpadom u razmatranom je smislu vierazinski, hijerarhijski organiziran sustav, u kojemu upanijski (ili regionalni) centar za gospodarenje otpadom predstavlja samo vrh planirane hijerarhijsko-organizacijske strukture. U takav e se centar otpad redovito i organizirano dovoziti bilo izravno iz veih ili bliih populacijsko-gospodarskih sredita, bilo posredno, preko pretovarnih ili transfer stanica za prikupljanje i selekciju otpada. Te stanice uspostavljaju se za potrebe vie gradova ili opina. Meutim, primarni korak vaan za djelovanje cjelovitog sustava gospodarenja otpadom, a suglasno strategijskim i planskim dokumentima, kao i, na razini upanije relevantnom Planu gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09), ogleda se u primarno odvojenom skupljanju otpada, koji zapoinje ve kod individualnih korisnika domainstava8, odnosno pravnih subjekata (tvrtki, institucija, proizvodnih pogona i sl.), a ukljuuje i razvrstavanje otpada po vrstama na zelenim otocima i u reciklanim dvoritima9, koji su kao javni objekti otvoreni za sve zainteresirane privatne i pravne subjekte. 5 Obrada otpada su, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4.,

postupci oporabe ili zbrinjavanja i postupci pripreme prije oporabe ili zbrinjavanja otpada. 6 Odlagalite otpada je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak

4., graevina namijenjena odlaganju otpada na povrinu ili pod zemlju (podzemno odlagalite), ukljuujui: (a) inertno odlagalite otpada na kojemu proizvoa odlae svoj otpad na samom mjestu proizvodnje, (b) odlagalite otpada ili njegov dio koji se moe koristiti za privremeno skladitenje otpada (npr. za razdoblje due od jedne godine) i (c) iskoritene povrinske kopove ili njihove dijelove nastale rudarskom eksploatacijom i/ili istraivanjem pogodne za odlaganje otpada.

7 Centar za gospodarenje otpadom je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., sklop vie meusobno funkcionalno i/ili tehnoloki povezanih graevina i ureaja za obradu komunalnog otpada.

8 Kuanstva u upaniji bit e u pravilu opremljena trima posudama za odvojeno skupljanje otpada: u jednu e se odvajati isti kuhinjski i vrtni (zeleni) otpad, u drugu tzv. suha frakcija, odnosno otpad pogodan za recikliranje poput otpadne plastike, PET i ALU-ambalae, papira i kartona i stakla, dok e se u treu pohranjivati sav ostali, mijeani komunalni otpad.

9 Reciklano dvorite je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., je nadzirani ograeni prostor namijenjen odvojenom prikupljanju i privremenom skladitenju manjih koliina posebnih vrsta otpada.



3

Ova Studija o utjecaju na okoli (u daljnjem tekstu: Studija) izraena je na temelju relevantnih vaeih propisa domae regulative i prostorno-planskih dokumenata, kao to su Zakon o zatiti okolia (Narodne novine, br. 80/13), Prostorni plan Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 2/01, 6/04, 2/05, 17/06 i 3/10) i Prostorni plan ureenja Grada Benkovca (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 1/03; Slubeni glasnik Grada Benkovca, br. 2/08, 4/12 i 2/13). Sadrajno se temelji na Uredbi o procjeni utjecaja zahvata na okoli (Narodne novine, br. 64/08 i 67/09), a suglasno Prilogu IV. Uredbe, u kojemu je definiran obvezni sadraj Studije. U kontekstu osiguranja pretpostavki za ishoenje lokacijske dozvole za predmetni zahvat, Upravni odjel za provedbu dokumenata prostornog ureenja i gradnje Zadarske upanije Ispostava Benkovac, izdao je Miljenje o usklaenosti zahvata s Prostornim planom i referentne izvode iz prostorno-planske dokumentacije Zadarske upanije (Prilog 6.2-5.). Studija je izraena kao struna podloga, iji je cilj prepoznati i vrednovati mogue utjecaje predmetnog zahvata na okoli i zdravlje ljudi te donijeti zakljuak o prihvatljivosti ili neprihvatljivosti zahvata na okoli. Na taj se nain eli omoguiti struno utemeljenu podlogu za procjenu utjecaja planiranog zahvata na okoli i zdravlje ljudi te ocjenu opsega potrebnog usklaenja i prilagodbe zahvata s relevantnim receptivnim mogunostima okolia u irem i uem okruju predloene lokacije zahvata. Studija se temelji na analizi postojeeg stanja okolia, evaluaciji vaee prostorno-planske dokumentacije, izvjeu o osnovnim odrednicama i tehnikim mogunostima zahvata, idejnom projektu te na prepoznavanju moguih, prvenstveno negativnih utjecaja na okoli, a s ciljem definiranja mjera za njihovo smanjenje do razine prihvatljivosti za praktinu primjenu zahvata. Pri izradi Studije koriteni su i podaci slinog tematskog karaktera, iskustveni podaci izraivaa, literaturni podaci te vaei zakonski i podzakonski propisi RH, kao i smjernice EU. U Studiji prikazani i interpretirani meteoroloki podaci odnose se na rezultate redovitih motrenja i mjerenja, provedenih na meteorolokoj postaji koja je predmetnom zahvatu najblia, a to je meteoroloka postaja Puntamika kod Zadra, koja se nalazi na 18 km zrane udaljenosti u smjeru zapada-jugozapada od predmetne lokacije. U analizi nekih meteorolokih podataka koriteni su i podaci, dobiveni mjerenjima na lokaciji Zrane luke Zadar kod Zemunika Donjeg (oko 8 km jugozapadno od lokacije zahvata). Nositelj predmetnog zahvata je tvrtka Eko d.o.o. za gospodarenje otpadom, obnovljivim izvorima energije i energetsku uinkovitost Zadarske upanije iz Zadra, koja e kao operater upravljati radom Centra. Izvadak iz Sudskog registra Trgovakog suda u Zadru za tvrtku-nositelja predmetnog zahvata nalazi se u Prilogu 1. Zbog nastojanja da se u to veoj mjeri smanji pritisak na okoli, a posebno na podzemne vode, odustalo od prvotne ideje gradnje bioreaktorskog odlagalita namijenjenog odlaganju metanogene frakcije iz procesa mehaniko-bioloke obrade otpada, a s time u vezi i od proizvodnje odlagalinog plina (osobitno metana) u anaerobnim uvjetima. Posljedino se u obuhvatu zahvata nee graditi niti postrojenje za proizvodnju elektrine energije iz odlagalinog plina. O spomenutoj izmjeni tehniko-tehnolokog rjeenja predmetnog zahvata oitovalo se nadleno Ministarstvo zatite okolia i prirode, koje je svojim Miljenjem (KLASA: 351-01/12-02/248; URBROJ: 517-06-3-2-1-12-2 od 13. srpnja 2012. g.; Prilog 2.) dalo suglasnost predloenim izmjenama projekta. S obzirom na zahtjeve vaee regulative, prije svega Uredbe o procjeni utjecaja zahvata na okoli (Narodne novine, br. 64/08 i 67/09) i Uredbe o postupku utvrivanja objedinjenih uvjeta zatite okolia (Narodne novine, br. 114/08), procjenu utjecaja predmetnog zahvata na okoli provodi Struno povjerenstvo, imenovano od strane nadlenog Ministarstva zatite okolia i prirode. Popis propisa koji su koriteni u izradi Studije naveden je u zavrnom dijelu ovog dokumenta.



4

1. SVRHA I OPRAVDANOST PODUZIMANJA ZAHVATA

Opravdanost uspostave predmetnog Centra proizlazi iz postavljenih glavnih ciljeva na podruju cjelovitog gospodarenja otpadom u Zadarskoj upaniji. Suglasno tome, potrebno je naglasiti da su glavni ciljevi na podruju gospodarenja otpadom u upaniji definirani u vaeem Planu gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09), poglavlje 4.2.1. Oni obuhvaaju ostvarenje sljedeih aktivnosti:

osigurati sustav gospodarenja otpadom, koji e pomoi u postizanju nacionalnih ciljeva, uz potivanje regionalnih specifinosti i

osigurati gospodarski opravdan (isplativ) sustav gospodarenja otpadom u skladu s nacionalnim i meunarodnim standardima.

Regionalni ciljevi na podruju gospodarenja otpadom Zadarske upanije formulirani su u vaeoj Strategiji gospodarenja otpadom Republike Hrvatske (Narodne novine, br. 130/05),:

izbjegavanje nastanka i smanjivanje koliina otpada na izvoru smanjenje koliine otpada za odlaganje poboljanje naina odlaganja otpada na odlagalita poboljanje gospodarenja otpadom na otocima ostvarenje suradnje izmeu jedinica lokalne samouprave poboljanje kvalitete praenja stanja (monitoringa) okolia u gospodarenju otpadom.

U skladu s Planom gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09), poglavlje 5.4., predvieni cjeloviti sustav gospodarenja otpadom u Zadarskoj upaniji podijeljen je u tri meusobno povezana projekta, koji ukljuuju:

1. izgradnju i upravljanje upanijskim centrom za gospodarenje otpadom 2. izgradnju i organiziranje sustava za sakupljanje i recikliranje10 otpada 3. sanaciju i zatvaranje preostalih (neusklaenih) odlagalita komunalnog otpada u

Zadarskoj upaniji.

Izgradnja i organiziranje sustava za sakupljanje i recikliranje otpada ukljuuje izgradnju pretovarnih (transfer) stanica uglavnom na kopnu te mini-pretovarnih stanica na otocima, kao i nabavu vozila za prijevoz otpada od pretovarne stanice do Centra i uspostavu sustava odvojenog sakupljanja i recikliranja otpada. Suglasno Planu gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09), poglavlje 5.8.4., uspostava Centra koji je namijenjen zadovoljavati potrebe cijele upanije neminovno pretpostavlja i znaajno poveanje udaljenosti nekih proizvoaa otpada (ovisno o geografskom poloaju pojedine jedinice lokalne samouprave) od mjesta njegova zbrinjavanja (tj. od planirane lokacije Centra), a s obzirom na dosadanju praksu odlaganja otpada u lokalnim odlagalitima. Zbog toga, projekt uspostave Centra kao i cjelokupnog planiranog sustava cjelovitog gospodarenja otpadom u upaniji ukljuujui organiziranje, odnosno planiranje prijevoza otpada i formiranje odgovarajueg tarifnog sustava, predstavlja vrlo zahtjevan zadatak. U tom smislu, veina gradova i opina u upaniji trebat e se odluiti za izbor jedne od sljedeih mogunosti: (a) izgradnju pretovarne stanice kojom e se omoguiti prijevoz otpada iz pojedinih mikroregionalnih sredita do Centra vozilima velikog kapaciteta, to je daleko racionalnije od prijevoza otpada obinim kamionima-smearima, ili (b) poboljanje postojeeg voznog parka komunalnih vozila za prijevoz otpada u cilju postupnog poveanja kapaciteta vozila i poboljanja ekonominosti odvoza otpada do lokacije Centra. Projektirani radni vijek Centra iznosi 30 godina i odnosi se na razdoblje 2016. - 2045. g. 10 Recikliranje je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4.,

svaki postupak oporabe, ukljuujui ponovnu preradu organskog materijala, kojim se otpadni materijali prerauju u proizvode, materijale ili tvari za izvornu ili drugu svrhu osim uporabe otpada u energetske svrhe, odnosno prerade u materijal koji se koristi kao gorivo ili materijal za zatrpavanje.



5

2. POSTOJEE STANJE U GOSPODARENJU OTPADOM U ZADARSKOJ UPANIJI Dananje stanje u gospodarenju otpadom u Zadarskoj upaniji obiljeeno je visokim obuhvatom organiziranog prikupljanja otpada, koje u veini gradova iznosi 100 %. Otpad se odlae na lokacijama odreenim od strane lokalne samouprave. U upaniji trenutno djeluje 22 komunalna poduzea, koja sakupljaju komunalni otpad i odvoze ga na slubena aktivna neusklaena odlagalita. Pored toga, nekoliko tvrtki bavi se nekim od specifinih vidova gospodarenja otpadom. Uz izuzetak vrlo ograniene koliine otpada za reciklau, komunalni otpad koji se prikuplja u Zadarskoj upaniji uglavnom se odlae na nekom od postojeih devet slubenih neusklaenih odlagalita otpada. Naalost, ilegalno odlaganje otpada, a posebno bijele tehnike i graevnog otpada te otpada od ruenja objekata, jo uvijek je uobiajena praksa na podruju upanije. Vaganje i odvajanje otpada izvodi se jedino na najveem upanijskom odlagalitu Diklo kod Zadra, gdje se redovito vodi evidencija o dovezenom i zaprimljenom komunalnom, neopasnom proizvodnom i graevnom otpadu. Na ostalim odlagalitima vaganje i odvajanje otpada prije odlaganja se ne provodi, tako da se sav otpad na tim odlagalitima zaprima kao komunalni otpad. U upaniji se jo uvijek u mnogim sluajevima ne potuje zakonska obveza odvojenog skupljanja i skladitenja otpada kojega se vrijedna svojstva mogu iskoristiti. U tim sluajevima ne provodi se niti zakonom propisana obveza izdvajanja opasnih komponenti iz komunalnog otpada. U posljednjih nekoliko godina koncept odvojenog skupljanja otpada u Zadarskoj upaniji provodi se uz sudjelovanje privatnog i javnog sektora. Na taj se nain postupno razvijaju sustavi odvojenog skupljanja papira, kartona, amblanog otpada (staklo, PET, metali), otpada iz vrtova i parkova, starih baterija, lijekova, ulja, auto-guma, metalnog glomaznog i graevnog otpada. Istovremno su na vie mjesta uspostavljena reciklana dvorita i zeleni otoci. Na podruju upanije skupljeni otpad prevozi se izravno na postojea aktivna neusklaena odlagalita. Prema raspoloivim podacima u Zadarskoj upaniji redovno se skupljaju i obrauju papir, PET, staklo, eljezo, bakar, mjed, aluminij, akumulatori i olovo. Meu desetak slubenih djelatnih neusklaenih odlagalita otpada svojom vanou, odnosno koliinom odloenog otpada, daleko najvei znaaj ima odlagalite komunalnog otpada Diklo na teritoriju Grada Zadra (po koliini odloenog otpada pripada meu etiri najvea odlagalita otpada u Republici Hrvatskoj). Na odlagalite otpada Diklo, koje je trenutno u fazi sanacije s perspektivom konanog zatvaranja nakon uspostave predmetnog Centra, jo uvijek se redovito i organizirano dovozi i odlae oko 70 % ukupnih koliina otpada nastalog na podruju Zadarske upanije. Odlagalite je u funkciji jo od 1963. g. Procjenjuje se da je do danas na njemu ukupno odloeno neto vie od 2 milijuna m3 raznovrsnog, a prije svega mijeanog komunalnog otpada. Odlagalitem upravlja komunalno poduzee istoa d.o.o. Zadar, koje je u veinskom vlasnitvu Grada Zadra te jo 15 jedinica lokalne samouprave u Zadarskoj upaniji. Vozilima ove tvrtke na odlagalite se dovozi i odlae mijeani komunalni otpad iz kuanstava te neopasni proizvodni otpad, koji je nastao u razliitim gospodarstvenim djelatnostima, ustanovama i uslunim djelatnostima. Otpad koji se odlae na odlagalitu Diklo potjee ne samo s podruja Grada Zadra (za odlaganje ijeg je otpada prvotno bilo namijenjeno), ve s podruja Grada Nina te 17 opina Zadarske upanije (Bibinje, Galovac, Kali, Kukljica, Novigrad, Polinik, Posedarje, Preko, Privlaka, Raanac, Sali, Starigrad11, Sukoan, kabrnja, Vir, Vrsi i Zemunik Donji) s kojima je komunalno poduzee istoa d.o.o. Zadar ugovorilo suradnju o zbrinjavanju otpada, i to kako komunalnog, tako i neopasnog proizvodnog te inertnog, graevnog otpada.

11 Otpad s podruja Opine Starigrad zapoeo se odlagati na zadarskom odlagalitu Diklo 2012. g., tako da se

danas na Diklu odlae sav organizirano prikupljeni otpad s podruja 19 (od ukupno 34) jedinice lokalne samouprave Zadarske upanije.



6

2.1. PROCJENA POSTOJEIH KOLIINA OTPADA U ZADARSKOJ UPANIJI

Budui da e se u Centar na zavrno sortiranje, obradu i/ili odlaganje dovoziti mijeani komunalni otpad, neopasni proizvodni otpad, graevni otpad te ostatni obraeni odvodnjeni (dehidrirani) i higijenizirani mulj iz ureaja za obradu otpadnih komunalnih voda s podruja Zadarske upanije, u nastavku slijedi pregled godinjih koliina tih vrsta otpada, nastalog na podruju upanije.

2.1.1. Komunalni otpad Komunalni otpad je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., otpad nastao u kuanstvu i otpad koji je po prirodi i sastavu slian otpadu iz kuanstva, osim proizvodnog otpada i otpada iz poljoprivrede i umarstva. Sav komunalni otpad, koji obuhvaa otpad iz kuanstava i slian otpad iz obrta, industrije i ustanova, ukljuujui odvojeno skupljene sastojke, prema vaeoj Uredbi o kategorijama, vrstama i klasifikaciji otpada s katalogom otpada i listom opasnog otpada (Narodne novine, br. 50/05 i 39/09), uvrten je u kategoriju pod kljunim brojem 20, a obuhvaa: (a) odvojeno skupljene sastojke (20 01), (b) otpad iz vrtova i parkova, ukljuujui otpad sa groblja (20 02) i (c) ostali komunalni otpad (20 03). Budui da se kategorizacija otpada temelji na djelatnostima u kojima otpad nastaje, a ne nuno na vrsti otpada, komunalni otpad ukljuuje i sav ambalani, razliiti kemijski, tiskarski, elektrini i elektroniki, farmaceutski i drugi otpad koji se koristi u kuanstvima, bez obzira to takav se otpad prema sastavu i karakteristikama uvrtava u druge kategorije otpada prema djelatnosti kojom nastaje. 2.1.1.1. Koliine komunalnog otpada U Zadarskoj upaniji slubeno su prema Izvjeima o komunalnom otpadu [1]-[6] koje u okviru Katastra otpada, odnosno Registra oneiavanja okolia redovito godinje objavljuje Agencija za zatitu okolia u razdoblju 2006.-2011., registrirane sljedee koliine komunalnog otpada:

2006. g. 91.970 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 90.512 t (98,4 %) 2007. g. 75.251 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 75.226 t (99,9 %) 2008. g. 83.848 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 83.144 t (99,2 %) 2009. g. 88.936 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 85.288 t (95,9 %) 2010. g. 78.928 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 74.579 t (94,5 %) 2011. g. 87.242 t od ega, mijeanog komunalnog otpada (20 03 01) 82.478 t (94,5 %) U prikupljenom komunalnom otpadu redovito je zastupljen otpad koji, prema Uredbi o kategorijama, vrstama i klasifikaciji otpada s katalogom otpada i listom opasnog otpada (Narodne novine, br. 50/05 i 39/09), pripada potkategorijama komunalnog otpada (kljuni brojevi 20 01 01, 20 01 21*, 20 01 23*, 20 01 35*, 20 02 01, 20 03 01, 20 03 03 i 20 03 07) i otpadne ambalae (kljuni brojevi 15 01 01, 15 01 02 i 15 02 07). Kao to je pokazano, daleko najvei udio u komunalnom otpadu ini (neopasni) mijeani komunalni otpad, koji tijekom cijelog razmatranog razdoblja u pravilu sudjeluje s vie od 95 % ukupne koliine komunalnog otpada. Oko 75 % preostalog komunalnog otpada ini glomazni otpad (klj. br. 20 03 07), a u gotovo neznatnom udjelu prisutna je otpadna ambalaa od papira i kartona, plastike i stakla. Tek oko 8 % preostale koliine otpada odnosi se na problematine komponente komunalnog otpada. Tako je 2008. g. prijavljena 1,1 t otpadnih ulja za kuhanje (klj. br. 20 01 26*), a 2011. g. 262 t ostale odbaene elektrine i elektronike opreme koja sadri opasne komponente (klj. br. 20 01 35*), 120 t odbaene opreme koja sadri klorofluorougljike (klj. br. 20 01 23*) te 0,34 t fluorescentnih cijevi i ostalog otpada koji sadri ivu (klj. br. 20 01 21*). U svim ostalim



7

godinama razmatranog razdoblja nije bilo prijavljeno problematinih komponenti u komunalnom otpadu. S obzirom na prijavljenu koliinu prikupljenog komunalnog otpada i broj stanovnika upanije (170.017), proizlazi da je u Zadarskoj upanije u 2011. g. prikupljeno oko 512 kg (tj. 1,4 kg/dan) komunalnog otpada po stanovniku, to je znatno vie od prikupljene koliine komunalnog otpada iste godine u cijeloj Hrvatskoj (365 t/stanovnik/godina ili 1,0 kg /stanovnik /dan). Tome svakako znaajno pridonose dodatne koliine komunalnog otpada kojega stvaraju turisti (prema Elaboratu odabira s prijedlogom konanih lokacija i idejnim rjeenjima za pretovarne stanice u Zadarskoj upaniji [7], a s obzirom na prosjean broj od oko 8,5 milijuna turistikih noenja u upaniji godinje, procjenjuje se da na podruju upanije prosjeno godinje nastaje oko 12.500 t otpada iz turizma, i to daleko najvie tijekom ljetnih mjeseci vidi tablicu 2.1.1-3.). Karakteristino je da koliine komunalnog otpada prikupljene na podruju Zadarske upanije u razdoblju 2006.-2011. g. ne pokazuju jednoznaan trend promjene: prijavljene godinje koliine kreu se izmeu 75.000 i 92.000 t, no gotovo se u pravilu, slijedno godinama, smjenjuju pad i porast godinjih koliina. Prosjena godinja koliina prikupljenog komunalnog otpada tijekom navedenog estgodinjeg razdoblja u Zadarskoj upaniji iznosi 84.362 t. 2.1.1.2. Prosjeni sastav komunalnog otpada U razdoblju od 2.-7. veljae 2009. g. (zimski period) te od 24.-29. kolovoza 2009. g. (ljetni period) tvrtka IPZ Uniprojekt TERRA iz Zagreba je na zadarskom odlagalitu otpada Diklo provela uzorkovanje, sortiranje i vaganje sortiranih komponenti otpada, kao i statistiku obradu i interpretaciju rezultata, a sve u cilju to tonije odredbe sastava komunalnog otpada. Istovrsno sortiranje u razdoblju od 7.-10. oujka 2011. g. provedeno je i na ostalom dijelu upanije, tj. na podruju Grada Biograda na Moru, Opine Sveti Filip i Jakov te na podruju Grada Paga, a nakon toga ponovno u Gradu Zadru i opinama Preko i Privlaka. Za odreivanje sastava komunalnog otpada odabrana je i organizacijski pripremljena ope prihvaena metoda uzorkovanja, sortiranja, vaganja sortiranih komponenti otpada te statistika obrada i interpretacija rezultata. Na slici 2.1.1-1. su prikazani podaci o procijenjenom prosjenom ljetnom i zimskom tjednom sastavu komunalnog otpada iz 2009. g., a koji su dobiveni iz sortiranih uzoraka prema tipu naselja u kojima je provedeno uzorkovanje (grad, otok, priobalje, unutranjost).

20,8

3,41,0

13,3

4,05,3 4,1

2,9

30,7

4,1 2,9

13,2

8,2

4,2 3,6 2,6

29,0

2,5

11,6

1,2

12,5

18,2

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

Papir ikarton

Staklo Plastika Metal Drvo Kuhinjskibiootpad

Vrtnibiootpad

Tekstil Pelene Inertni Sitnica

Udio %

Zima 2009. Ljeto 2009.

Slika 2.1.1-1. Usporedba udjela pojedinih komponenti komunalnog otpada Zadarske upanije u razdoblju sortiranja za zimski i ljetni dio godine

Izvor: Idejni projekt za zahvat Centar za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, rev. 2., 2013. [8] Navedeni prosjeni tjedni sastav otpada u ljetnom i zimskom razdoblju koriten je u procjeni prosjenog godinjeg sastava otpada na podruju s kojega se prikupljao otpad.



8

U tablici 2.1.1-1. prikazan je prosjeni godinji sastav komunalnog otpada prema udjelu pojedinih komponenti u ukupnom komunalnom otpadu, nastalom od stalnog stanovnitva.

Tablica 2.1.1-1. Prosjeni godinji sastav komunalnog otpada Zadarske upanije prema vrstama otpada na temelju sortiranja, provedenog 2009. g.

Broj Vrsta otpada Udio mase zimi (%) Udio mase ljeti (%)

Prosjean godinji

udio mase (%) 1 Ambalani otpad 25,1 24,6 24,9 2 Biorazgradivi otpad (ukupni) 43,6 46,1 44,8 3 Opasni otpad (sa ili bez ambalae) 0,0 0,1 0,1 4 Glomazni otpad 0,2 0,0 0,1 5 Graevni otpad (> 40 mm) 3,6 1,1 2,4 6 Gorivi dio (guma, papir, drvo, tekstil, pelene) 19,8 19,1 19,4 7 Ostale vrste otpada 7,7 8,9 8,3

Izvor: Idejni projekt za zahvat Centar za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, rev. 2., 2013. [8] Prosjeni godinji sastav komunalnog otpada Zadarske upanije po osnovnim vrstama obiljeen je sljedeim masenim udjelima:

guma 0,1 % papir i karton 21,9 % staklo 5,2 % plastika 13,0 % metal 2,7 % drvo 0,8 % kuhinjski otpad i otpad iz vrtova i parkova 45,7 % tekstil 4,5 % pelene 3,5 % inertni otpad 2,4 % posebni otpad 0,2 %

Na temelju provedenog sortiranja komunalnog otpada u zimskom i ljetnom razdoblju 2009. g. te podataka prikupljenih od ovlatenih osoba iz komunalnog poduzea "istoa" d.o.o. Zadar, a suglasno predmetnom Idejnom projektu [8], proizlaze sljedei zakljuci:

najzastupljenija komponenta komunalnog otpada je biorazgradivi (organski) otpad iz kuhinje i od ienja vrtova, sadran u krupnoj i sitnoj frakciji (sitnica), ukupno oko 45,7 %

druga komponenta po zastupljenosti su papir i karton u krupnoj i sitnoj frakciji, s udjelom od oko 21,9 %

plastika je trea po zastupljenosti s oko 13,0 % ukupnog otpada, a zatim slijede staklo (5,2 %), tekstil (4,5 %) i pelene (3,5 %)

oko 90 % cjelokupnog otpada moe obraditi primjenom biolokih, mehanikih ili termikih postupaka

koliina komunalnog otpada tijekom godine varira, s time da su najvee koliine otpada zabiljeene tijekom ljetnih mjeseci (7.000 t/mjesec), a najmanje zimi gotovo dvostruko manje (3.600 t/mjesec); ove varijacije koliina mogu se pripisati utjecaju turistike sezone, tijekom koje se znatno poveavaju koliine nastalog otpada.

specifina godinja prosjena koliina komunalnog otpada koju, na temelju viegodinjeg usrednjavanja, godinje proizvede stanovnik Zadarske upanije iznosi oko 395 kg, odnosno oko 1,08 kg na dan

specifina prosjena koliina komunalnog otpada iz turizma u Zadarskoj upaniji iznosi oko 1,5 kg po noenju.



9

U tablici 2.1.1-2. usporedno je prikazan maseni udjel sortiranog otpada u zimskom periodu 2009. i 2011. g. Tablica 2.1.1-2. Prosjeni sastav komunalnog otpada Zadarske upanije prema vrstama otpada, utvren na temelju provedenog sortiranja u zimskom dijelu 2009. i 2011. g.

Broj Vrsta otpada Udio mase

zimi 2009. g. (%)

Udio mase zimi 2011. g.

(%) 1 Ambalani otpad 24,4 21,5 2 Biorazgradivi otpad (ukupni) 45,4 38,4 3 Opasni otpad (s ambalaom ili bez nje) 0,0 1,6 4 Glomazni otpad 0,3 0,0 5 Graevni otpad (granulacija > 40mm) 3,7 2,3 6 Gorivi materijali (guma, papir, drvo, tekstil, pelene) 18,4 19,3 7 Ostale vrste otpada 7,8 16,9

Izvor: Idejni projekt za zahvat Centar za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, rev. 2, 2013. [8] Sortiranje otpada 2009. g. je obavljeno uglavnom na podruju koje gravitira Gradu Zadru, dok je 2011. g. provedeno na irem podruju upanije, ukljuujui podruje otoka Paga i Grada Biograda na Moru, kao i njima susjednih opina. Potrebno je istaknuti da su koliine ambalanog otpada u ukupnoj masi tijekom sortiranja 2011. g. smanjene iz razloga to je u Zadarskoj upaniji uvedeno nekoliko programa recikliranja otpada, ukljuujui i skupljanje otpadne ambalae izraene od drugih polimera. U rezultatima iz 2011. g. vidljivo je i smanjenje koliine biorazgradivog otpada u podrujima u kojima je provedeno sortiranje. Na temelju obraenih rezultata prosjenog sastava komunalnog otpada moe se zakljuiti da 2011. g. nisu zabiljeene znaajnije promjene u prosjenom sastavu otpada, karakteristinom za podruje Zadarske upanije. Stoga se kao mjerodavni podaci mogu koristiti rezultati ispitivanja sastava komunalnog otpada iz 2009. g., budui da su ta ispitivanja provedena u podruju najvee koncentracije stanovnitva u upaniji u Gradu Zadru i okolnom prostoru. 2.1.1.3. Procjena koliina komunalnog otpada u jedinicama lokalne samouprave Prosjene koliine komunalnog otpada u Zadarskoj upaniji po jedinicama lokalne samouprave u razdoblju 2008.-2011. g., procijenjene na temelju broja stalnih stanovnika i broja ostvarenih turistikih noenja, metodom ekstrapolacije podataka o zaprimljenom i izvaganom otpadu na odlagalitu Diklo za period 2008.-2011. g. prikazane su u tablici 2.1.1-3.

Tablica 2.1.1-3. Procjena koliina proizvedenog komunalnog otpada po jedinici lokalne samouprave (JLS) na temelju podataka o koliinama odloenog otpada izvaganim na odlagalitu Diklo

(Zadar) u razdoblju 2008. - 2011. g.

Redni broj

Jedinica lokalne samouprave

Broj stanovnika

(2011.)

Broj turistikih noenja*

Komunalni otpad od

stanovnitva (t)

Komunalni otpad iz turizma

(t)

Ukupno komunalni

otpad (t)

1. Grad Zadar 75.062 1.234.567 34.020 1.852 35.872 2. Opina Raanac 2.940 106.470 1.314 160 1.474 3. Opina Sukoan 4.583 312.248 2.078 468 2.546 4. Opina Novigrad 2.375 35.386 1.075 53 1.128 5. Opina Posedarje 3.607 68.562 1.637 103 1.740 6. Opina Polinik 4.469 0 2.015 0 2.015 7. Opina Galovac 1.234 0 561 0 561



10

Redni broj

Jedinica lokalne samouprave

Broj stanovnika

(2011.)

Broj turistikih noenja*

Komunalni otpad od

stanovnitva (t)

Komunalni otpad iz turizma

(t)

Ukupno komunalni

otpad (t)

8. Opina Zemunik Donji 2.060 0 929 0 929 9. Opina kabrnja 1.776 0 810 0 810 10. Opina Bibinje 3.985 280.007 1.821 420 2.241 11. Opina Kukljica 714 78.032 329 117 446 12. Opina Preko 3.805 202.308 1.746 303 2.049 13. Grad Nin 2.744 899.952 1.247 1.350 2.597 14. Opina Vrsi 2.053 131.344 915 197 1.112 15. Opina Privlaka 2.253 263.562 1.010 395 1.405 16. Opina Vir 3.000 907.812 1.374 1.362 2.736 17. Opina Kali 1.638 23.803 750 36 786 18. Opina Sali 1.698 137.462 765 206 971 19. Grad Biograd na Moru 5.569 1.001.798 1.434 1.503 2.937 20. Opina Pakotane 4.123 511.599 1.082 767 1.849 21. Opina Sveti Filip Jakov 4.606 358.684 1.148 538 1.686 22. Opina Paman 2.082 163.105 544 245 788 23. Opina Tkon 763 64.565 195 97 292 24. Opina Polaa 1.468 0 380 0 380 25. Grad Benkovac 11.026 45.121 2.858 68 2.926 26. Opina Liane Ostrovike 698 0 185 0 185 27. Opina Stankovci 2.003 0 514 0 514 28. Grad Obrovac 4.323 68.252 1.124 102 1.227 29. Opina Jasenice 1.398 97.147 364 146 509 30. Opina Starigrad 1.876 363.955 486 546 1.032 31. Grad Pag 3.846 813.977 1.025 1.221 2.246 32. Opina Kolan 791 192.933 213 289 502 33. Opina Povljana 759 159.141 204 239 442 34. Opina Graac 4.690 0 1.306 0 1.306

U k u p n o 170.017 8.521.792 67.459 12.541 80.242

* Procjenjuje se da svaki turist po ostvarenom noenju proizvede 1,5 kg komunalnog otpada (1,5 kg/turist/dan).

Izvor: Idejni projekt za zahvat Centar za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, rev. 2, 2013. [8]

2.1.1.4. Prikupljanje komunalnog otpada u jedinicama lokalne samouprave Tvrtke-skupljai komunalnog otpada u gradovima i opinama Zadarske upanije te odlagalita na koja se otpad iz pojedinih jedinicama lokalne samouprave (JLS) trenutno odvozi i odlae, prikazani su u tablici 2.1.1-4.

Tablica 2.1.1-4. Tvrtke-skupljai otpada u gradovima i opinama Zadarske upanije te odlagalita otpada na koja se otpad pojedinih JLS odvozi i odlae

Redni broj Jedinica lokalne samouprave Tvrtka za sakupljanje otpada Odlagalite otpada

1. Grad Zadar istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 2. Opina Raanac istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 3. Opina Sukoan istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 4. Opina Novigrad istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 5. Opina Posedarje istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 6. Opina Polinik istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar)



11

Redni broj Jedinica lokalne samouprave Tvrtka za sakupljanje otpada Odlagalite otpada

7. Opina Galovac istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 8. Opina Zemunik Donji istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 9. Opina kabrnja istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 10. Opina Bibinje P.O. Marija Diklo (Zadar) 11. Opina Kukljica Sabua d.o.o. Diklo (Zadar) 12. Opina Preko Otok Ugljan d.o.o. Diklo (Zadar) 13. Grad Nin istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 14. Opina Vrsi istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 15. Opina Privlaka istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 16. Opina Vir isti otok d.o.o. Diklo (Zadar) 17. Opina Kali istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 18. Opina Sali KD Dugi Otok i Zverinac d.o.o. Diklo (Zadar) 19. Grad Biograd na Moru Boana d.o.o. Batijunski Brig (Biograd) 20. Opina Pakotane Loi Pakotane Batijunski Brig (Biograd) 21. Opina Sveti Filip Jakov Loi Pakotane Batijunski Brig (Biograd) 22. Opina Paman JKU Otok Paman Batijunski Brig (Biograd) 23. Opina Tkon JKU Prvenj Tri luke (Tkon) 24. Opina Polaa Komunalni pogon opine Polaa elinka (Jagodnja Gornja) 25. Grad Benkovac Benkovi d.o.o. elinka (Jagodnja Gornja) 26. Opina Liane Ostrovike Mull-trans d.o.o. Draevac (Jasenice) 27. Opina Stankovci Michieli-Tomi d.o.o. Bikarac (ibenik) 28. Grad Obrovac Infra-grad d.o.o. Kljakovaa (Biliane) 29. Opina Jasenice Eko Flor Plus d.o.o. Draevac (Jasenice) 30. Opina Starigrad istoa d.o.o. Zadar Diklo (Zadar) 31. Grad Pag Komunalno drutvo Pag d.o.o. Sveti Kuzam (Pag) 32. Opina Kolan Komunalno drutvo Pag d.o.o. Sveti Kuzam (Pag) 33. Opina Povljana Komunalno drutvo Povljana Vulina draga (Povljana) 34. Opina Graac Komunalno d.o.o. Graac Strabenica 2 (Graac)

Izvor: Idejni projekt za zahvat Centar za gospodarenje otpadom Zadarske upanije, rev. 2, 2013. [8]

2.1.2. Neopasni proizvodni otpad Neopasni proizvodni otpad je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., otpad koji nastaje u proizvodnom procesu u industriji, obrtu i drugim procesima, osim ostataka iz proizvodnog procesa koji se koriste u proizvodnom procesu istog proizvoaa, a ne posjeduje niti jedno od opasnih svojstava odreenih Dodatkom III. ovog Zakona. O koliinama nastalog neopasnog proizvodnog otpada u Zadarskoj upaniji nema tonih podataka. Meutim, za razdoblje od 2008. g. postoje evidentirani podaci o izvaganim koliinama neopasnog proizvodnog otpada koji je zaprimljen i odloen na odlagalitu Diklo. Budui da se na Diklo odlae oko 70 % cjelokupnog otpada upanije, ekstrapolacijom odloenih koliina na odlagalitu Diklo, date su u nastavku i procijenjene koliine neopasnog proizvodnog otpada za cijelu upaniju (uzimajui u obzir eventualna odstupanja od stvarnog stanja zbog postojeih razlika u gospodarskoj, a posebno industrijskoj razvijenosti pojedinih dijelova upanije):

Odlagalite Diklo Zadarska upanija

2008. g. 2.036 t 2.909 t 2009. g. 2.155 t 3.079 t 2010. g. 1.478 t 2.111 t 2011. g. 422 t 603 t 2012. g. 4.147 t 5.924 t



12

Iz navedenih podataka proizlazi da je na podruju Zadarske upanije u periodu 2008.-2011. g. prosjeno godinje nastalo oko 2.200 t neopasnog proizvodnog otpada. Procijenjene koliine neopasnog proizvodnog otpada u Zadarskoj upaniji, odloenog na odlagalita komunalnog otpada u 2004. g., prema Planu gospodarenja otpadom u Republici Hrvatskoj za razdoblje 2007.-2015. godine (Narodne novine, br. 85/07, 126/10 i 31/11), iznose 2.000 t. S druge strane, prema podacima dobivenim anketiranjem, a ostvarenim 2004. g. kroz projekt Municipal Environmental Management Capacity and Infrastructure (MEMCI) u okviru programa Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS), na podruju Zadarske upanije ukupno je godinje prijavljeno oko 8.050 t neopasnog proizvodnog otpada [9]. Meutim, anketno istraivanje kojeg je 2007. g. u jedinicama lokalne samouprave i komunalnim poduzeima Zadarske upanije provela tvrtka Navigator d.o.o. iz Zadra, rezultiralo je posve neusporedivim podacima o koliinama nastalog neopasnog otpada: prema podacima komunalnih poduzea, u upaniji je tada nastalo 9.680 t neopasnog proizvodnog otpada, dok su jedinice lokalne samouprave prijavile koliinu od ak 20.605 t tog otpada. Nadalje, prema teorijskoj procjeni temeljenoj na broju zaposlenih u industriji i poljoprivredi Zadarske upanije (37.831 osoba), godinja koliina nastalog neopasnog proizvodnog otpada u upaniji iznosila bi 22.699 t. U ovu koliinu neopasnog proizvodnog otpada ukljuen je otpad, nastao u razliitim proizvodnim djelatnostima, te je dijelom odloen u odlagalitima otpada (npr. Diklo u Zadru), a dijelom je izdvojeno prikupljen i predan na daljnju obradu. S obzirom na razliite metodologije izrauna, ali i nedostatak jedinstvenog slubenog oevidnika o nastalim koliinama neopasnog proizvodnog otpada na podruju upanije, a imajui u vidu broj stanovnika Zadarske upanije te usporedbu razvijenosti Zadarske upanije u odnosu na druge upanije Republike Hrvatske, u predmetnom se Idejnom projektu [8] zakljuuje da se ukupna godinja koliina neopasnog proizvodnog otpada u Zadarskoj upaniji 2012. g. moe maseno procijeniti na 5.000 t, a to zapreminski (na temelju nasipne teine 1 m3 = 0,8 t) iznosi 6.250 m3. 2.1.3. Graevni otpad Graevni (ili graevinski) otpad je, prema Zakonu o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13), lanak 4., otpad nastao prilikom gradnje graevina, rekonstrukcije, uklanjanja i odravanja postojeih graevina, te otpad nastao od iskopanog materijala, koji se ne moe bez prethodne oporabe koristiti za graenje graevine zbog kojeg je graenja nastao. Vrste graevnog otpada definirane su u Uredbi o kategorijama, vrstama i klasifikaciji otpada s katalogom otpada i listom opasnog otpada (Narodne novine, br. 50/05 i 39/09) pod kljunim brojem 17. Vrste materijala, koje se mogu pojaviti u graevnom otpadu, ovise o vrsti radova kojima je takav otpad nastao. U tom smislu posebno se izdvajaju:

zemljani radovi (iskop tla) zemlja, pijesak, ljunak, glina, ilovaa, kamen niskogradnja bitumen/asfalt ili cementom vezani materijal, pijesak, ljunak, drobljenac visokogradnja beton, opeka, mort, gips, plinobeton, prirodni kamen te mijeani graevni otpad drvo, plastika, papir, karton, metal, kablovi, boja, lak, uta.

Meutim, najvei dio nastalog graevnog otpada u pravilu se odnosi na iskope zemljanog materijala i kamena. O tome svjedoe i podaci o sastavu graevnog otpada koji je tijekom 2011. g. odloen na odlagalitu Diklo [8]:



13

Kljuni broj O p i s m a t e r i j a l a Odloeno (masa)

17 01 01 beton 3,78 t 17 01 07 mjeavina betona, opeke i keramike 12.886,07 t 17 02 03 plastika 56,63 t 17 04 07 mijeani metali 3,06 t 17 05 04 zemlja i kamenje 115.453,97 t 17 06 04 izolacijski materijali 4,48 t 17 08 02 graevni materijali na bazi gipsa 90,21 t 17 09 04 mijeani graevni otpad i otpad od ruenja 221,42 t

Iz ovih je podataka vidljivo da najvei dio, gotovo 90 % ukupnih koliina odloenog graevnog otpadnog materijala, predstavljaju iskopi kamena i zemlje. Imajui u vidu injenicu da u Zadarskoj upaniji prevladavaju karbonatni, krki tereni (vapnenci, dolomiti i sl.) a to je sluaj i s lokacijom planiranog zahvata najvei dio iskopa se sastoji od velikog kamenja i kamenih gromada koje je potrebno usitnjavati (drobiti) kako bi se mogle koristiti u druge svrhe. U Strategiji gospodarenja otpadom RH (Narodne novine, br. 130/05) i Planu gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09), godinja koliina graevnog otpada koja nastaje u dravi, kao i svakoj upaniji zasebno, teorijski je procijenjena na prosjenu vrijednost od 582 kg graevnog otpada po stanovniku. Odatle proizlazi da je u Zadarskoj upaniji, na ijem je podruju popisom stanovnitva 2011. g. registrirano 170.017 stalnih stanovnika, nastalo ukupno oko 99.170 t graevnog otpada (naalost, tone koliine nastalog graevnog otpada, ukljuujui i otpad o ruenja objekata, nije do sada bilo mogue utvrditi, budui da se taj otpad jo uvijek u velikoj mjeri nekontrolirano odlae na divljim odlagalitima, odnosno na mjestima koja samoinicijativno odaberu graani). Vaganje za odlaganje zaprimljenih koliina graevnog otpada danas se na cijelom podruju Zadarske upanije provodi samo na odlagalitu Diklo. Iz raspoloivih podataka vidljivo je da je 2008. g. (kada se zapoelo vaganjem graevnog otpada) na odlagalite Diklo zaprimljeno 64.627 t, a 2009. g. 70.770 t, 2010. g. 104.623 t, 2011. g. 132.652 t, a 2012. g. 113.553 t. Iz ovih se podatka ekstrapolacijom na itav prostor upanije procjenjuje da je u Zadarskoj upaniji 2008. g. nastalo oko 84.000 t, a 2009. g. oko 91.000 t graevnog otpada. Godinu dana kasnije, 2010. g., na odlagalite Diklo zaprimljeno je ukupno 104.623 t izvaganog graevnog otpada. Ova, poveana koliina graevnog otpada posljedica je intezivnih graevinskih radova tijekom izgradnje Turistikog naselja Punta Skala u Petranima kod Zadra. Zbog toga je, u svrhu objektivne procjene koliine graevnog otpada u 2010. g. za podruje Zadarske upanije (a kojom bi se uklonilo odstupanje zbog specifinog graevinskog zahvata), prosjena godinja koliina izvaganog graevnog otpada na odlagalitu Diklo u 2008. i 2009. g. uveana za 2 %, odnosno za vrijednost prosjene godinje stope rasta koliine graevnog otpada u upaniji do 2016. g. Tako je dobivena korigirana koliina zaprimljenog graevnog otpada na odlagalite Diklo u iznosu od 69.053 t, tj. oko 595 kg po stanovniku (ova koliina odnosi se na oko 120.000 stanovnika, odnosno na oko 70 % stanovnitva upanije ije se otpad odlae na Diklu). Korigira li se specifina koliina graevnog otpada za preostali dio upanije faktorom 0,7 (zbog manje gospodarske razvijenosti tog dijela upanije, a time i manjeg pretpostavljenog opsega graevinskih radova) tada je u tom dijelu upanije 2010. g. nastalo oko 416 kg graevnog otpada po stanovniku. Budui da u razmatranom podruju ivi oko 50.000 stanovnika, ukupna koliina graevnog otpada u tom, preostalom dijelu upanije iznosila je oko 21.000 t. Odatle proizlazi da se korigirana vrijednost ukupno nastalog graevnog otpada na teritoriju cijele upanije 2010. g. moe procijeniti na vrijednost od oko 90.000 t ili, u prosjeku, 529 kg po stanovniku. Zbog intenzivnih graevnih radova na nekoliko lokacija u upaniji, 2011. g. je vaganjem pri prijemu na odlagalitu Diklo utvreno 132.652 t graevnog otpada. Iz ove koliine, primjenom istog metodskog postupka kao to je gore opisano, moe se procijeniti da je na podruju cijele upanije 2011. g. zanemarujui odstupanja u koliinama zbog nekoliko specifinih zahvata 2011. g. nastalo oko 96.170 t graevnog otpada, odnosno prosjeno 566 kg



14

graevnog otpada po stanovniku. Konano, 2012. g. na Diklu je vaganjem ustanovljena masa od ukupno 113.553 t graevnog otpada, pri emu koliinom dominiraju iskopi zemlje i kamena. Lokacije za odlaganje graevnog otpada definirane su u Planu gospodarenja otpadom Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 15/09). Odlukom o odreivanju lokacija za gospodarenje graevnim otpadom na podruju Zadarske upanije (Slubeni glasnik Zadarske upanije, br. 24/08), Zadarska upanija utvrdila je da nekoliko postojeih aktivnih odlagalita otpada postaju i lokacije na kojima e se odlagati graevni otpad, nastao na dijelu teritorija upanije koji gravitira pojedinom od utvrenih odlagalita. Pored toga, svaka jedinica lokalne samouprave duna je osigurati prostor za oporabu/recikliranje te privremenu pohranu (skladienje) graevnog otpada. U sklopu planiranog Centra planira se izgradnja prostora za recikliranje graevnog otpada gdje e se oporabiti ili reciklirati oko 50 % graevnog otpada dopremljenog u Centar, dok bi se druga polovica ukupne koliine nastalog graevnog otpada Zadarske upanije obradila izravno na lokacijama namjenskih prikupljalita, organiziranih unutar podruja svake pojedine jedinice lokalne samouprave. Unutar prostora Centra izgradit e se i odlagalite inertnog otpada, namijenjeno odlaganju graevnog otpada koji nee moi biti koriten kao reciklani materijal. 2.1.4. Ostatni mulj iz ureaja za proiavanje otpadnih voda Mulj iz ureaja za proiavanje (obradu) otpadnih komunalnih voda jo je jedna od vrsta otpadnih tvari koji e se dopremati u Centar, i to iskljuivo radi odlaganja. To znai da e dopremljeni mulj prije dovoza u Centar biti adekvatno obraen i pripremljen za odlaganje te nee imati svojstva koja bi ga inila opasnim kako je to definirano u Dodatku III. Zakona o odrivom gospodarenju otpadom (Narodne novine, br. 94/13). Pri tome, u mulju predvienom za odlaganje nee biti konstituenata navedenih u Pravilniku o nainima i uvjetima odlaganja otpada, kategorijama i uvjetima rada za odlagalita otpada (Narodne novine, br. 117/07, 111/11, 17/13 i 62/13) u koncentracijama koje bi nadmaivale prema istom Pravilniku utvrene maksimalne dozvoljene vrijednosti (npr. teki metali i sl.). Osim toga, prije odlaganja mulja u namijenjeni dio odlagalita neopasnog otpada bit e potrebno redovito provjeravati da li su ispunjeni uvjeti za njegovo odlaganje definirani u lanku 5. Pravilnika o nainima i uvjetima odlaganja otpada, kategorijama i uvjetima rada za odlagalita otpada (Narodne novine, br. 117/07, 111/11, 17/13 i 62/13), kojim se zabranjuje prihvat otpada na odlagalite otpada ukoliko je masa biorazgradive komponente u mulju (kao, uostalom, i u komuna

Documents

studija o utjecaju na okoliš centra za gospodarenje otpadom