1

STRATEŠKI PLAN RAZVOJA

OPŠTINE BRATUNAC

2008. – 2012.

2

Bratunac, maj 2008

Panoramski snimak opštine Bratunac

3

SOCIO-EKONOMSKA ANALIZA

1. UVOD

Socio-ekonomska analiza opštine Bratunac služi kao jedna od osnova za izradu plana strateškog razvoja opštine Bratunac. To je prvi i glavni zadatak s ciljem detaljnijeg upoznavanja opštine, snage i slabosti kroz razumjevanje njenih osnovnih karakteristika ( lokacija, klima, demografska slika, prirodni i drugi resursi, infrastruktura i sl ), koji služe kao polazna tačka pri definisanju vizije razvoja i koje određuju strateške pravce razvoja te, na kraju razvojne projekte. Ovaj socio-ekonomski pregled je baziran na podacima prikupljenim iz statistike za prijeratni i poslijeratni period. Prikupljanje podataka obuhvatilo je sljedeće oblasti:

1. Geografija i topografija,

2. Prostorni karakter i prirodna bogastva,

3. Stanovništvo i demografija,

4. Ljudski resursi i tržište radne snage,

5. Infrastruktura,

6. Privreda,

Sam dokument je otvoren za izmjene i dopune. Potrebno ga je stalno ažurirati kako bi odražavao stvarnu sliku stanja, koja pruža mogućnost analitičke razrade svih promjena koje se javljaju.

2. OPŠTI PODACI I KARAKTERISTIKE

2.1. Geografski položaj Opština Bratunac smještena je u istočnom dijelu Bosne i Hercegovine i Republike Srpske.

Rasprostire se na površini od 293 km2 i to između susjednih opština: Srebrenice, na jugozapadu i

Mili ća, na sjeverozapadu i Zvornika, na sjeveru. Lijeva obala rijeke Drine, u dužini od 68 km,

predstavlja prirodnu granicu Bratunca sa susjednom Republikom Srbijom (opštine Ljubovija i Bajina

Bašta). Zemljište uz rijeku Drinu, kao ravničarski pojas obuhvata 30% ukupne teritorije opštine.

Gradsko jezgro Bratunca udaljeno je 3 km od graničnog prelaza ka Republici Srbiji, a 140 km

od Sarajeva, 100 km od Tuzle i 210 km od Beograda. Grad Bratunac, kroz koji protiču rječice

Križevica i Glogovačka rijeka, smješten je u ravničarskom pojasu opštine, na nadmorskoj visini

od 180 m.

4

Cjelokupna teritorija opštine nalazi se u pojasu umjereno kontinentalne klime, s velikim

ravničarskim pojasom uz lijevu obalu Drine, gdje je nadmorska visina 174 m, na koji se nastavlja ka

unutrašnjosti opštine brdski pojas (70% cjelokupne površine opštine), nadmorske visine od 300 do

772 m.

2.1.1. Klima Teritorija opštine, s manjom ravničarskom i većom brdskom konfiguracijom terena, pripada

pojasu umjereno kontinentalne klime s dugim i toplim ljetom i hladnom zimom, s mnogo sniježnih

padavina. Prosječna godišnja temperature je 16˚C. Januar je najhladniji mjesec, s prosječnom

temperaturom od 1 do 2˚C, a juli najtopliji mjesec, s prosječnom temperaturom od 24˚C. Prosječni

nivo padavina je 1.000 mm/m2, a najobilnije su u proljeće i u jesen. Gradsko jezgro, kao i ravničarski

pojas uz rijeku Drinu, okruženi su brdima, što prouzrokuje duže zadržavanje magle u jutarnjim satima,

a što nepovoljno utiče na uzgoj određenih poljoprivrednih kultura

2.1.2. Teritorijalna organizacija opštine Do maja 2006. godine područje opštine Bratunac teritorijalno je bilo podijeljeno na 18 mjesnih

zajednica. Odlukom Skupštine opštine s kraja maja 2006. godine, definisan je broj, naziv i novi

teritorijalni raspored mjesnih zajednica na području opštine Bratunac, prema kojoj je ustanovljeno da

se područje opštine Bratunac sastoji od 27 mjesnih zajednica, a koje su na osnovu udaljenosti

razvrstavne u tri grupe (tabela 1.1.)

Grupa I

(14 MZ udaljene do 5 km)

Grupa II

(7 MZ udaljene do 10 km)

Grupa III

(6 MZ udaljene od 10-30 km)

Pobrđe, Bratunac I, Bratunac II,

Podčauš, Moštanice, Suha, Selišta,

Pilana, Borići-Podgradac,

Zagoni-Blječeva, Repovac, Zalužje,

Voljavica, Mihaljevići

Bjelovac, Osamsko,

Krasan polje, Slapašnica,

Hranča, Glogova, Ježeštica

Žljebac, Fakovići, Tegare,

Polum, Kravica, Konjević

polje

Ukupno 27 Mjesnih zajednica

Tabela 1.1. - Pregled mjesnih zajednica razvrstane po udaljenosti

- Izvor informacija oština Bratunac 2006

Sagledavanjem efikasnosti javne administracije opštine Bratunac, konstatovan je nedostatak

stručnog kadra. U skladu sa Zakonom o lokalnoj upravi i samoupravi, opštinska administracija u

5

saradnji s OSCE-om realizuje u posljednje dvije godine opsežne pripreme za provođenje reforme

javne uprave. U materijalno-tehničkom smislu ocijenjeno je da je zgrada Skupštine opštine Bratunac

neuslovna, a budžetska sredstva su nedovoljna za obezbjeđenje adekvatnog prostora. U saradnji s

UNDP SRRP i USAID GAP, opština Bratunac je pokrenula aktivnosti na uspostavljanju

informacionog centra unutar opštine pod nazivom „Sve na jednom mjestu“.

2.2. Stanovništvo i demografija

Naselja bratunačke opštine raspoređena su u okviru 27 mjesnih zajednica, u kojima danas živi

21.800 stanovnika. U strukturi ukupnog broja stanovnika, više od polovine čine raseljena lica i

povratnici (oko 4.500 povratnika Bošnjaka).

Prema podacima Ministarstva za izbjegla i raseljena lica, postoji zainteresovanost, iskazana

putem zahtjeva za povratak u bratunačku opštinu oko 4.300 bošnjačkih i oko 4.000 srpskih raseljenih

lica.

Procjenjuje se da na području opštine Bratunac trenutno živi oko 21.800 stanovnika, od kojih je

17.300 žitelja srpske nacionalnosti i 4.500 Bošnjaka.

Sadašnja socijalno-demografska slika žitelja bratunačke opštine prikazana je u sljedećem

pregledu:

Red. br. Elementi Broj-struktura

1 Ukupan broj stanovnika (procjena 2006.god.) 21.800

2 Broj zaposlenih lica 2.423

3 Broj evidentiranih nezaposlenih lica putem Biroa 3.599

4 Broj učenika 2.245

4a u osnovnim školama 1.740

4b u srednjim školama 505

5 Broj stanovnika životne dobi do 18 godina 6.000

6 Broj penzionera 2.350

7 Broj korisnika socijalne pomoći 135

Shodno trendu smanjenja broja stanovnika, u odnosu na prijeratno stanje, na području

bratunačke opštine uočeno je i smanjenje gustine naseljenosti na 74 stanovnika po 1 km2. U okviru

ukupne populacije od 21.800 lica, takođe su evidentne i promjene u odnosu na domicilno stanovništvo

(14,3% izbjeglih i raseljenih lica i 20,6% povratnika), kao i promjene u nacionalnoj strukturi, u odnosu

6

na stanje prije rata, tako da srpska populacija čini 79,4%, bošnjačka 20,5% i hrvatska 0,1%.

.

O smanjenju životnog standarda i opadanju imovinskog stanja govore i podaci da tek polovina

batunačkih žitelja, pretežno nastanjenih u ruralnom području, posjeduju izvjestan stočni fond i

obradivo zemljište, te da je u okviru ruralne populacije konstatovano 27% izrazito siromašnih.

2.3. Pokazatelji životnog standarda Koristeći uobičajenu statističku metodologiju iskazivanja pokazatelja životnog standarda u

odnosu na hiljadu stanovnika, dolazi se do veoma nepovoljnih rezultata, s obzirom da na području

opštine Bratunac na 100 zaposlenih radnika dolazi 126 registrovanih nezaposlenih lica, na hiljadu

stanovnika 152 putnička vozila, jedan ljekar na 2.311 stanovnika, a 111 telefona fiksne mreže na 1000

stanovnika i to urbanog područja opštine. Pored navedenog, još dvije područne škole u ruralnom

području opštine nisu obnovljene (7 ih je devastirano tokom rata), kao ni više od 3.000 stambenih

objekata, uglavnom izvan gradskog jezgra. Uz veoma nisku stopu zaposlenosti, konstatovan je i

izuzetno nizak nivo prosječne mjesečne zarade po zaposlenom (280 KM).

Na osnovu prezentiranih podataka konstatuje se da na 1.000 stanovnika bratunačke opštine radi

tek 127 i to ostvarujući prosječnu mjesečnu zaradu od 280 KM. S obzirom da trećinu ukupnog

stanovništva predstavljaju izdržavana lica (djeca predškolskog i školskog uzrasta, stara i nezbrinuta

lica bez primanja), a prosječna porodica je četvoročlana, proizlazi da po članu domaćinstva mjesečno

dolazi samo 70 KM.

3. SOCIO-EKONOMSKO STANJE OPŠTINE PRIJE RATNIH ZBIVANJA Prema posljednjem zvaničnom popisu stanovništva iz 1991. godine, na području opštine

Bratunac živjelo je 33.575 stanovnika. U 13 mjesnih zajednica bilo je 50 naselja, u kojima je živjelo

7.919 domaćinstava, s prirodnim priraštajem stanovništva od 12,7% i gustinom naseljenosti od 114

stanovnika po 1 km2.

Od ukupno 33.575 stanovnika, u ruralnom području živjelo je 25.905 stanovnika (77,2%), a u

urbanom 7.670 stanovnika, odnosno 22,8 %.

Nacionalna struktura stanovnika grada i opštine Bratunac, prema popisu iz 1991. godine,

predstavljena je apsolutnim brojem i procentualnim učešćem u sljedećem pregledu:

7

Bratunac-grad Bratunac-opština Nacionalna

struktura Broj stanovnika Učešće u % Broj stanovnika Učešće u %

Bošnjaci 4.307 56,15 21.564 64,23

Srbi 3.021 39,39 11.479 34,19

Hrvati 32 0,42 41 0,12

Ostali 310 4,04 491 1,46

Ukupno 7.670 100,00 33.575 100,00

Do izbijanja ratnih sukoba, odnosno prema podacima za 1992. godinu, opština Bratunac je

raspolagala šumskim blagom u državnom vlasništvu na površini od 12.612 ha, od kojeg je bilo više od

10 hiljada ha zemljišta pod visokim šumama, kao i u privatnom vlasništvu na površini od 5.263 ha

(visoke šume na 3.141 ha).

Saobraćajna infrastruktura, sistem vodosnabdijevanja, snadbijevanje električnom energijom i

telekomunikacije ni prije ratnih dejstava nisu zadovoljavali u kvantitativnom i kvalitativnom smislu

potrebe opštine Bratunac, a tokom rata su u velikoj mjeri oštećena ili uništena. U određenom broju

ruralnih naselja opštine Bratunac do danas nije rekonstruisana uništena elektro-mreža, niti postoji

napajanje električnm energijom.

Opština Bratunac do 1992. godine imala je status nerazvijene opštine i raspolagala je s 13

privrednih kapaciteta, u kojima je bilo zaposleno 2.719 radnika, a u oblasti industrije, ugostiteljstva,

trgovine, transporta i poljoprivrede.

U tim sektorima bila su zaposlena 3.754 radnika (u privredi 2.719, u vanprivredi 716 i u

privatnom sektoru 319 radnika), što je 11,18% ukupne tadašnje populacije, odnosno 18,1% radno

sposobne populacije.

U prijeratnom periodu broj registrovanih nezaposlenih lica na evidenciji Biroa za zapošljavanje

Bratunac bio je 2.359 (11,3% nezaposlenih, u odnosu na radno aktivni kontingent ili 7% u odnosu na

ukupnu populaciju).

Primarnu zdravstvenu zaštitu u opštini Bratunac do 1992. godine ostvarivao je Dom zdravlja u

Bratuncu, s pet ambulanti u ruralnom području, dok su sekundarnu zdravstvenu zaštitu do početka rata

žitelji bratunaćke opštine ostvarivali u većim centrima: Tuzla, Zvornik i Sarajevo.

Usljed ratnih dejstava na području opštine Bratunac uništeno je 80% stambenog fonda,

prvenstveno u ruralnom području, tako da, osim raseljenih lica, postoji i veliki broj interno raseljenih

lica iz ruralnog u urbano područje bratunačke opštine. Od 5.188 stambenih objekata na području

opštine, u ratnim dejstvima je oštećeno 4.220, a do sada je obnovljeno i rekonstruisano manje od 800

objekata.

8

Polovinom 2006. godine sredstvima međunarodnih organizacija i domaćih investitora otpočela

je rekonstrukcija 276 stambenih objekata na području opštine Bratunac. Realizaciju projekata obnove

stambenih objekata preduzeli su sljedeći investitori: Ministarstvo za izbjeglice i raseljena lica RS (19

objekata), Federalno ministarstvo socijalne politike, raseljenih lica i izbjeglica (25 objekata),

Luteranski svjetski savez (80 objekata), Caritas (32 objekta), Care (30 objekata), DRC (20

objekata),CRS (15 objekata), Hilfswerk (37 objekata), Islamik (12 objekata) i UNHCR (6 objekata).

4. PRIVREDNI I VANPRIVREDNI KAPACITETI

4. 1. Presjek privrednog razvoja Stagnacija privrednog razvoja opštine Bratunac šezdesetih i sedamdesetih godina dvadesetog

vijeka posljedica je prvenstveno državnog dugoročnog ekonomskog plana, prema kojem je bila

predviđena izgradnja hidroelektrane Velika Dubravica na rijeci Drini, a pri realizaciji projekta

izgradnje akumulacije došlo bi do potapanja plodnog, ravničarskog dijela opštine, velikog broja

naselja pa i samog gradskog jezgra Bratunca. Dugogodišnji izostanak ulaganja u razvoj opštine

prouzrokovao je izrazitu privrednu nerazvijenost.

Iako je 1970. godine došlo do odustajanja od navedenog projekta i podignuta rampa za

investiciona ulaganja, dugogodišnje zaostajanje u razvoju nije bilo moguće ublažiti ni najefikasnijim

mjerama ekonomske politike.

Period ekonomskog razvoja od 1970. godine do izbijanja ratnih sukoba, bio je veoma kratak da

bi se ostvarila značajnija privredna osnova i povećao obim investicija. U 1991. godini u bratunačkoj

opštini poslovalo je 13 preduzeća (u oblasti industrije, trgovine, ugostiteljstva, transporta i

poljoprivrede), u kojima je bilo zaposleno 2.719 radnika. Deset godina kasnije, odnosno 2001. godine,

na području opštine Bratunac poslovalo je 19 pravnih lica, kod kojih su bila zaposlena 1.364 radnika,

iz čega proističe zaključak da je u odnosu na 1991. godinu broj zaposlenih dvostruko manji (indeks

50,2).

4. 2. Dosadašnji tok privatizacije i kretanja u oblasti privrede S obzirom da su, prema Zakonu o privatizaciji državnog kapitala u preduzećima, rezultati

poslovanja i stanje imovine privrednih subjekata iz 1998. godine, postali jedinstvena osnova za izradu

9

programa privatizacije državnog kapitala u preduzećima, za realizaciju procesa privatizacije državnog

kapitala pripremljeno je 15 bratunačkih preduzeća, od kojih su svi izvršili vlasničku transformaciju,

kao i Veterinarska stanica „Bratunac“.

Nakon izvršene svojinske transformacije u većini bratunačkih preduzeća, shodno odredbama

Zakona o javnim preduzećima, većina privrednih subjekata izvršila je preregistrovanje u novi oblik

organizovanja-akcionarsko društvo i konstituisanje nove upravljačke strukture (izuzev komunalnih

preduzeća, čiji je postupak privatizacije obustavljen sve dok ne bude definisano pitanje opštinskog

vlasništva nad objektima i infrastrukturom komunalnih preduzeća).

Na početku realizacije projekta privatizacije, odnosno 2001. godine, u 15 bratunačkih

preduzeća bilo je zaposleno 965 radnika. Međutim, u očekivanju prodaje državnog kapitala, dolaska

novog vlasnika i oživljavanja proizvodnje, privredne aktivnosti u preduzećima su se postepeno gasile,

tako da u 2006. godini u cjelokupnoj bratunačkoj privredi radilo oko 350 radnika.

Iako je Direkcija za privatizaciju u Republici Srpskoj odobrila programe privatizacije državnog

kapitala bratunačkih preduzeća, usljed obustavljene proizvodnje, dugotrajne nelikvidnosti, kao i usljed

velikih dugovanja prema povjeriocima i neizmirenih obaveza prema radnicima, nad devet bratunačkih

preduzeća otvoren je stečajni postupak (AD „Vihor“, AD „Gradac“, AD „Dalekovodinženjering“, AD

„Unioninvest“, AD „Ingrap-Javor“, AD „Ukrasna keramika“, AD „Drina“ , AD „Podrinje“ i AD

„Gradina“) i imenovan stečajni upravnik, u cilju izmirivanja obaveza iz stečajne mase i oživljavanja

dijela proizvodnje, koji ima razvojne pretpostavke.

Rezultati privatizacije državnog kapitala bratunačkih preduzeća, pripremljenih za gotovinske

prodaje, veoma su skromni sa stanovišta broja privatizovanih preduzeća. Budući da je organizovan

veliki broj licitacija u cilju njihove uspješne prodaje, nezainteresovanost potencijalnih kupaca i visok

nivo dugovanja preduzeća osnovni su razlozi brojnim neuspjelim licitacijama. Od ukupno 18

bratunačkih preduzeća, čiji je državni kapital ponuđen na prodaju, do 2006. godine je privatizovano

samo šest preduzeća ili 33%, a i privatizovana preduzeća ne pokazuju bilo kakve ekonomske pomake.

Zajedničke karakteristike bratunačke privrede su: nelikvidnost, odsustvo investicija, propadanje

imovine, obustavljanje proizvodnje, enormna dugovanja, neuposlenost radnika i otvaranje postupka

stečaja, koji više nagovještava likvidaciju preduzeća, nego ozivljavanje proizvodnje kroz stečanji plan.

Međutim, u skladu sa Zakonom o javnim preduzećima, sva bratunačka preduzeća konstituisala

su organe upravljanja i izvršila preregistraciju u akcionarska društva.

Novembra 2000. godine putem licitacije izvršena je prodaja 25,31% državnog kapitala

„Duvan“, AD po prodajnoj cijeni od 433 486 KM. Nakon izvršene privatizacije nastupio je period

jenjavanja privrednih aktivnosti pa sve do njihovih obustavljanja.

10

DP „Kartonaža“, čiji je kapital niži od 300 hiljada KM, privatizovano je u prvom krugu

privatizacije metodom direktne prodaje po cijeni od 214 000 KM. Nakon toga preduzeće je prestalo sa

radom.

Pregled Bratunačkih privrednih preduzeća, koja učestvuju u procesu privatizacije

državnog kapitala i vlasničke transformacije

Stanje Red. broj

Sadašnji

oblik organiz.

Naziv preduzeća

Poslovanja Privatizacije Stečaja

Poljoprivreda 1 ZZ „Poljoprivrednik“ 2 ZZ „Fakovi ći“

3 ZZ „Kravica“

Potrebno izvršiti uskladjivanje i doregistraciju sa novim Zakonom o zadrugama

4 AD Veterinarska stanica (veterinarske usluge) Radi

Privatizovano putem tendera s varijabilnim uslovima

Šumarstvo 5 Drina „Srebrenica“ Ne radi Industrija

6 AD „Ukrasna keramika“ (proizvodnja ukrasnih predmeta od keramike)

Ne radi Stečaj

7 AD „Dalekovodinženjering“ (izgradnja dalekovoda, žičara i ski-liftova)

Privatizovano putem licitacije

8 AD „Tehnički remontni zavod“ Radi

9 AD „Gradac“ (proizvodnja rezane građe, elem. za namještaj i paleta)

Privatizovano putem licitacije

10 AD „Unioninvest“ (proizvodnja elektro-opreme)

Ne radi Stečaj

11 AD

„Gradina“ (eksploat. pijeska, šljunka i kvarca, proizvodnja i promet ciglarskih proizvoda)

Ne radi Stečaj

12 AD „Kartonaža“ Ne radi Privatizovano putem direktne prodaje

13 AD „Duvan“ (otkup i prerada duvana)

Ne radi Privatizovano putem licitacije

Komunalna djelatnost

14 AD „Rad“ (vodosnabdijevanje)

Nakon rješavanja pitanja opštinskih

11

15 AD „Gradska čistoća“ (odvoz i deponovanje komunalnog otpada)

vlasničkih prava nad komunalnim infrastrukturnim objektima, Vlada RS će utvrditi metod privatizacije javnih komunalnih preduzeća.

Saobraćaj

16 AD

„Vihor“ (javni putni čki i teretni saobraćaj, međumjesni i međunarodni)

Ne radi Stečaj

Građevinarstvo

17 AD „Ingrap-Javor“ (građevinski radovi, trgovina i otkup sekundarnih sirovina)

Privatizovano putem licitacije

Trgovina

18 AD „Guber“ Ne radi Privatizovan dio državnog kapitala

19 AD „Drina“ Ne radi Stečaj Ugostiteljstvo i turiz.

20 AD „Podrinje“ Ne radi Privatizovan dio državnog kapitala

Stečaj

Preduzeće „Ukrasna keramika“ osnovano je 1960. godine, čija je osnovna djelatnost bila izrada

ukrasnih upotrebnih predmeta od keramike (činije, vaze, šolje, pepeljare i dr.), bazirana na kaolinskoj

glini, kao osnovnoj sirovini. U predratnom periodu preduzeće je zapošljavalo 240 radnika, a instalirani

kapaciteti su korišteni sa 40%. „Ukrasna keramika“ AD, zbog obustavljene proizvodnje i neizmirenih

obaveza nad preduzećem je otvoren postupak stečaja. Do momenta pokretanja stečaja u preduzeću je

bilo zaposeno 70 radnika. Programom privatizacije utvrđena je ukupna vrijednost kapitala od

1.186.109 KM (objekti površine 5.667 m2, zemljište 7.768 m2).

U oblasti metaloprerađivačke djelatnosti „Dalekovodinženjering“, AD sa zaposlenih 138

radnika i s registrovanom djelatnosti projektovanje, proizvodnja i izgradnja dalekovoda, turističkih

žičara i ski liftova, ne obavlja svoju osnovnu djelatnost. Programom privatizacije utvrđena je

vrijednost ukupnog kapitala od 1.044.837 KM (građevinski objekti površine 1.974 m2, zemljište 8.877

m2), a zbog obustavljene proizvodnje i neizmirenih obaveza, nad preduzećem je otvoren postupak

stečaja i kroz ovaj postupak preduzeće je prodato.

„Tehnički remontni zavod“, AD registrovano je za obavljanje metaloprerađivačke djelatnosti.

Pored građevinskih objekata površine 26.423 m2, posjeduje i zemljište površine 79.245 m2, a

programom privatizacije utvrđena je 100%-tna vrijednost državnog kapitala u iznosu od 30 miliona

KM.

12

„Gradac“, AD, koje je zapošljavalo 250 radnika i obavljalo primarnu i finalnu obradu drveta,

predstavljalo je najznačajnijeg drvoprerađivača na području bratunačke opštine. Pored građevinskih

objekata površine 8.138 m2, posjedovalo je i zemljište površine 68.520 m2. Prema programu

privatizacije, vrijednost kapitala preduzeća utvrđena je u iznosu od 2,42 miliona KM. S obzirom da

preduzeće nije u dužem vremenskom periodu radilo i izvršavalo svoje obaveze (ukupna potraživanja

povjerilaca 2,25 miliona KM), nad preduzećem je otvoren stečajni postupak. Sa danom pokretanja

stečaja u preduzeću je bilo zaposleno 200 radnika. Kroz postupak stečaja preduzeće je gotovo u

cjelosti prodato (ostalo oko 10 000 m2 zemljišta vrijednosti oko 100 000 KM).

„Unioninvest“, AD pripadalo je metaloprerađivačkoj djelatnosti i sa 24 radnika organizovalo je

proizvodnju elektroopreme. Nije raspolagalo vlastitim građevinskim objektima i zemljištem. Zbog

nelikvidnosti nad preduzećem je pokrenut postupak stečaja.

„Gradina“,AD čija je osnovna djelatnost bila proizvodnja ciglanskih proizvoda, pjeska i

šljunka raspolaže zemljištem površine 129 351 m2 i objektima površine 2 372 m2. Ukupna vrijednost

kapitala je 2 437 328 KM. Zbog obustavljene proizvodnje i neizmirenih obaveza, nad preduzećem je

otvoren postupak stečaja i u tom momentu je u radnom odnosu bilo 20 radnika.

„Vihor“, AD čija je osnovna djelatnost bila prevoz robe i putnika raspolaže zemljištem

površine 70 826 m2 i objektima površine 7 278 m2. Ukupna vrijednost kapitala je 2 049 020 KM. Zbog

obustavljanja pužanja usluga i neizmirenih obaveza, nad preduzećem je otvoren postupak stečaja i u

tom momentu je u radnom odnosu bilo 100 radnika. Kroz stečajni postupak dio preduzeća je prodat

(autobuska stanica 359 m2 i auto-servis 522 m2).

Građevinsko preduzeće „Ingrap Javor“,AD sa 56 radnika je obavljalo poslove visoko i

niskogradnje i trgovine. Zbog nesolventnosti i s obzirom na velike obaveze prema dobavljačima i

radnicima nad preduzećem je pokrenut postupak stečaja i u tom momentu je u preduzeću bilo 24

radnika. Preduzeće je raspolagalo zemljištem površine 11 600 m2 i objektima površine 800 m2 čija je

ukupna vrijednosti kapitala bila 680 113 KM. Kroz proces stečaja preduzeće je prodato.

Preduzeće „Guber“ registrovano je kod nadležnog suda kao akcionarsko društvo. Nakon

prodaje dijela državnog kapitala, urađen je sanacioni program, čija etapna realizacija predviđa

realizaciju obaveza AD „Guber“ prema radnicima i drugim povjeriocima (doprinosi i porezi,

dobavljači i dr.) i to putem prodaje kapitala preduzeća. Sanacionim programom je planirana prodaja

upravne zgrade s poslovnim prostorima, poslovni prostor u Lamelama i poslovni prostori u Ulici

Svetog Save u Bratuncu. Prodajom poslovnih prostora u vrijednosti od 500 hiljada KM uglavnom su

izmirene obaveze prema Poreskoj upravi i djelimično prema radnicima. Dio radnika AD „Guber“ je

penzionisan, a određenom broju radnika je na ime njihovih potraživanja dodijeljen poslovni prostor u

zakup.

13

„Drina“, AD koje je registrovano za obavljanje trgovine na veliko, prema bilansnom stanju

raspolaže građevinskim objektima površine 4 060 m2 i zemljištem površine 17 100 m2. Programom

privatizacije utvrđena je vrijednost ukupnog kapitala od 1 162 000 KM. Zbog obustavljanja pužanja

usluga i neizmirenih obaveza, nad preduzećem je otvoren postupak stečaja i u tom momentu je u

radnom odnosu bilo 17 radnika.

Preduzeće „Podrinje“, AD koje je registrovano za obavljanje ugostiteljsko-turističkih usluga,

raspolagalo je građevinskim objektima površine 2.567 m2 (zgrada “Fontana” 2 040 m2, zgrada “Bosna

expres” 527 m2) i zemljištem površine 2.633 m2. Ukupno procjenjena vrijednost preduzeća je 946 774

KM. Zbog neizmirenih obaveza nad preduzećem je otvoren postupak stečaja kroz koji je i jedan dio

preduzeća prodat - zgrada “Bosna expres” 527 m2. Do momenta pokretanja stečaja u preduzeću je

bilo zaposeno 47 radnika.

4.3.3.9. Privatno preduzetništvo

Samostalno privređivanje na području opštine Bratunac odvija se u okviru 69 privatnih

preduzeća i 177 samostalnih radnji. Zajednička karakteristika privatnog sektora opštine Bratunac u

cjelini je dominantno učešće trgovine, u ukupnoj privrednoj strukturi privatnog preduzetništva (60,9%

trgovinskih privatnih preduzeća i 58,5% samostalnih trgovinskih radnji).

Od ukupno 69 privatnih preduzeća, osim 42 trgovinska (60,9%), na području opštine Bratunac

posluje i 14 privatnih građevinskih preduzeća (20,3%), zatim 8 privatnih preduzeća u oblasti industrije

(11,6%), tri privatna preduzeća obavljaju saobraćajnu djelatnost (4,3%), a 2 poljoprivrednu (2,9%).

Evidentno je da samostalni preduzetnici pokazuju najveći interes za otvaranje trgovinskih

radnji (102 ili 38,1% ukupnog broja samostalnih radnji), zatim zanatskih (91 ili u strukturi 34,0%) i

ugostiteljskih radnji (39 ili 14,6%). Privatnih prevoznika u putničkom (taksi služba) i teretnom

saobraćaju registrovano je 32 (11,9% ukupnog broja samostalnih radnji), a uslužnih samostalnih radnji

je najmanje, samo 4 ili 1,4% ukupnog broja samostalnih radnji.

U cjelini posmatran bratunački privatni sektor (337 subjekata) ima sljedeću gransku strukturu:

trgovina (144 subjekta) i dalje zauzima dominantno mjesto, učestvujući u ukupnoj strukturi sa 42,7%,

zanatstvo (91 samostalna zanatska radnja) sa 27,0%, ugostiteljstvo (39 samostalnih ugostiteljskih

radnji) sa 11,6%, saobraćaj sa 10,4%, građevinarstvo sa 4,1%, industrija sa 2,4%, usluge sa 1,2% i

poljoprivreda sa 0,6%.

Navedena struktura ukazuje da je simbolično učešće proizvodnje i proizvodno-uslužnog

zanatstva u privatnom sektoru (industrija, poljoprivreda i građevinarstvo), što je uglavnom posljedica

nedostatka značajnijeg početnog kapitala za nabavku opreme i organizovanje proizvodnje, dok

14

dominira učešće samostalnog preduzetništva u oblastima trgovine, zanatstva i ugostiteljstva, za koje su

potrebna manja ulaganja, a tradicionalno obećavaju veću dobit, bez velikog poslovnog rizika.

Način udruživanja 2003 2007

STR 25 20

*SUR 12 11

*SZR 23 30

Tabela 1.3. Prikaz trenda

U tabeli 1.3. je prikazan negativan trend u slučaju Samostalnih ugostiteljskih radnji i Samostalnih

trgovinskih radnji, odnosno pozitivan trend u slučaju Samostalnih zanatskih radnji.

Granska struktura samostalnog privređivanja

Privatna

preduzeća

Samostalne radnje Privatni sektor

ukupno

Red.

broj

Djelatnost

Broj %

učešća

Broj %

učešća

Broj %

učešća

1 Industrija 8 11,6 - - 8 2,4

1.1. Prehrambena industrija 5 - 5

1.2. Industrija obuće i tekstila

- - -

1.3. Metalna industrija 3 - 3

2 Poljoprivreda 2 2,9 - - 2 0,6

3 Šumarstvo i vodoprivreda

- - - - - -

4 Građevinarstvo 14 20,3 - - 14 4,1

5 Saobraćaj 1 4,3 32 11,9 35 10,4

6 Trgovina 42 60,9 102 38,1 144 42,7

7 Ugostiteljstvo i turizam - - 39 14,6 39 11,6

8 Zanatstvo - - 91 34,0 91 27,0

9 Usluge - - 4 1,4 4 1,2

Ukupno 69 100,0 268 100,0 337 100,0

15

4.3.4. Vanprivredni sektor

Budući da je finansiranje društvenih djelatnosti koncipirano na dugogodišnjem sistemu

alimentiranja nadgradnje izdvajanjem iz ostvarene dobiti utvrđenih stopa doprinosa, evidentno je da je

finansiranje vanprivrede uslovljeno rezultatima poslovanja privrede. Bratunačke obrazovne,

zdravstvene i druge vanprivredne ustanove dijele sudbinu nepovoljnog privrednog ambijenta i u

velikoj mjeri snose posljedice stagnacije privrednih aktivnosti i to u još naglašenijem obliku, s

obzirom da predstavljaju društvenu nadgradnju. Navedeno se odnosi na zdravstvo, obrazovanje,

kulturu, sport i socijalnu zaštitu.

Opština Bratunac je 2001, godine ostvarila partnerske i pobratimske odnose s opštinom Čačak

u kulturnim, sportskim i drugim aspektima, dok se posljednjih godina aktivno radi na ponovnom

uspostavljanju iskidanih partnerskih, privrednih i drugih ekonomskih odnosa sa ostalim opštinama u

okruženju.

4.3.4.1. Zdravstvo i socijana zaštita Dom zdravlja u Bratuncu je jedina javna zdravstvena ustanova primarne zdravstvene zaštite na

području opštine, u čijem sastavu je i sedam ambulanti, dislociranih u naselja Fakovići, Bjelovac,

Osamsko, Kravica, Konjević Polje, Glogova i Žlijebac. U okviru osnovnih djelatnosti Doma zdravlja,

na području opštine djeluje i patronažna i kućna zdravstvena njega. Pored 39 zdravstvenih radnika

srednjeg i višeg nivoa obrazovanja, na pružanju zdravstvenih usluga angažovano je i devet doktora

medicine i stomatologije, od kojih je pet specijalista. Iako je evidentan nedostatak kadrova, kao i

prostora i medicinske opreme, u čiju modernizaciju i proširenje treba uložiti znatna finansijka sredstva,

i kod postojećih kapaciteta utvrđena je neophodnost hitne rekonstrukcije vodovodnih i kanalizacionih

instalacija, kako u objektu Doma zdravlja, tako i u mjesnim ambulantama, zatim popravke krova u

ambulantama Žlijebac i Osamsko (predračunska vrijednost 5.000 M), nabavke medicinske opreme za

ambulantu u Glogovoj (20.000 KM), kao i krečenja unutrašnjih zidova objekta Doma zdravlja u

Bratuncu, za što je potrebno obezbijediti 30.000 KM.

Iz aktivnosti Poslovnice Fonda zdravstvenog osiguranja u Bratuncu indikativne su činjenice da

su zemljoradnici, kao najbrojnija kategorija stanovništva, gotovo u potpunosti izostavljeni iz sistema

zdravstvenog osiguranja (zdravstveno osiguran samo 71 zemljoradnik, kao i 91 lice po osnovu

porodične povezanosti s osiguranim zemljoradnicima), a takođe i povratnici, s obzirom na podatak da

je od 5.000 povratnika zdravstveno osigurano samo 150 povratnika na području opštine Bratunac.

U oblasti socijalne zaštite, Centar za socijalni rad u Bratuncu provodi aktivnosti, koje se

finansiraju sa oko 6% izvornih prihoda budžeta grada.

16

Ukupan prihod Centra u 2005.godini iznosio je 140.357,88KM od čega je 98.417,57 KM utrošeno na

korisnike socijalne zaštite a ostali dio na obaveze radnicima i druge materijalne troškove. Odnosno

oko 70% ukupnih finansijskih sredstava je realizovano za pružanje pomoći građanima.

U prvih devet mjeseci ove godine utrošeno je oko 180.000,00KM od čega je oko 70% utrošeno takođe

na korisnike socijalne zaštite.

Iz navedenih podataka se vidi da se više od dvije trećine doznačenih sredstava usmjerava se ka

pružanju pomoći socijalno ugroženim kategorijama stanovništva na području opštine Bratunac. Centar

raspolaže novom socijalnom kartom stanovništva opštine, a u tehničkom smislu raspolaže računarom i

terenskim vozilom, a nalazi se u bivšim prostorijama suda (tri kancelarije)

Na području opštine Bratunac postoje tri kolektivna centra (stari objekti područnih škola), u kojima su

smještene izbjeglice i raseljena lica, i to jedan na području grada, a druga dva u Bjelovcu i

Fakovićima.

4.3.4.2. Obrazovanje, nauka i kultura

Tokom ratnih dejstava školski objekti na području opštine Bratunac u velikoj mjeri bili su

oštećeni ili pak uništeni, a većina školskih zgrada, adaptiranih kao kolektivni centri, korištena je tokom

i neposredno po završetku rata za smještaj raseljenih lica.

Izuzev dvije područne škole, koje još uvijek nisu rekonstruisane i sanirane, ostali školski objekti s

područja bratunačke opštine su obnovljeni i osposobljeni za funkcionisanje u skladu sa svojom

namjenom.

Na području opštine Bratunac postoje tri ustanove osnovnog obrazovanja (OŠ “Vuk Karadžić”,

OŠ “Branko Radičevič” i OŠ “Petar Kočić” u Kravici), koje imaju svoja područna odjeljenja. Osnovno

obrazovanje pohađa 1.740 bratunačkih učenika, a raspoređeni su u 95 odjeljenja, iz čega proističe da u

jednom odjeljenju nastavu pohađa prosječno 18 učenika. Na nivou bratunačkog osnovnog obrazovanja

na jednog nastavnika prosječno se odnosi 10 učenika osnovnog obrazovanja. U strukturi ukupnog

broja učenika osnovnih škola na području opštine Bratunac, 930 je učenika razredne nastave (53,4%),

kao i 810 učenika predmetne nastave (46,6%).

OŠ “Branko Radičevič” sa 71 članom osoblja organizuje nastavno-obrazovni proces za 759

učenika, raspoređenih u 41 odjeljenje (po jednom nastavniku prosječno je 11 učenika, a u jednom

odjeljenju prosječno je 19 učenika).

Druga po brojnosti učenika je OŠ “Vuk Karadžić” u centru Bratunca, sa 708 učenika i 68

nastavnika. U jednom odjeljenju obrazuje se prosječno 19 učenika, a na jednog nastavnika odnosi se

prosječno 10 učenika. U OŠ “Vuk Karadžić” formirano je i odjeljenje za učenike s posebnim

17

potrebama, koje čini šest učenika, a kojima nastavu izvodi diplomirani defektolog. Osnovna škola

“Vuk Karadžić” ima u svom sastavu tri područne škole i to u Voljevici, Bjelovcu i Fakovićima.

Prijeratne područne škole u selima Žlijebac i Blječeva nisu obnovljene, prvenstveno usljed nedostatka

djece školskog uzrasta.

Osnovnim obrazovanjem u OŠ “Petar Kočić” u Kravici obuhvaćena su 273 učenika,

raspoređena u 16 odjeljenja, a nastavni proces organizuje i ostvaruje 36 nastavnika (po jednom

nastavniku prosječno 8 učenika, a jedno odjeljenje čini prosječno 17 učenika).

Zajedničke karakteristike bratunačkih ustanova osnovnog obrazovanje su: izražena tendencija

smanjenja broja učenika, što implicira pojavu tehnološkog viška nastavnog osoblja, a u ekonomskom

smislu konstatovan je dugogodišnji problem nedostatka finansijskih sredstava za nabavku nastavnih

sredstava i učila, kao i za nabavku ogreva za grejnu sezonu.

Na nivou osnovnog obrazovanja utvrđeno je da 294 učenika putuju do škole više od 4 km, a na

nivou srednjeg obrazovanja 107 učenika.

Iako je na području Bratunačke opštine evidentirano 30 djece s posebnim potrebama i dalje je

prisutan nedostatak stručnog kadra, naročito u inkluzivnoj nastavi za djecu s posebnim potrebama.

U Bratunačkom srednjoškolskom centru nastavu pohađa 505 učenika u 20 odjeljenja (12

odjeljenja četvrtog stepena-tehničara i 8 odjeljenja trećeg stepena-zanatska zanimanja). Za sticanje

zvanja građevinskog tehničara formirano je pet odjeljenja, a po četiri za školovanje mašinskih i

elektro-tehničara. Realizaciju nastavnog programa u bratunačkom srednjoškolskom centru obavljalo je

49 radnika (profesori i istalo osoblje). Imajući u vidu broj formiranih odjeljenja i učenika srednjeg

obrazovanja, proizlazi da jedno odjeljenje obuhvata prosječno 25 učenika, što predstavlja 38,9% veću

brojnost učenika po jednom odjeljenju, nego što je to zabilježeno na nivou osnovnog obrazovanja. U

okviru zanatskih zanimanja, formirano je jedno odjeljenje budućih keramičara, a po tri odjeljenja

automehaničara i električara.

Zgrada srednjoškolskog centra je u zadovoljavajućem stanju i tokom ljetnih ferija obavlja se

redovno investiciono održavanje prostorija (krečenje i neophodne popravke), ali je izražen problem

nedostatka radioničkog prostora, savremene opreme i učila.

18

Stanje obrazovanja na području opštine Bratunac

Pokazatelj Osnovno

obrazovanje

Srednje

obrazovanje

Ukupno

Broj ustanova 3 1 4

Broj učenika 1.740 505 2.245

Broj odjeljenja 95 20 115

Broj kadrova 71 49 120

Broj učenika u odjeljenju 18 25 20

Broj učenika po jednom nastavniku

25 10 19

Pored osnovnog i srednjeg obrazovanja, na području grada funkcioniše i jedna ustanova

predškolskog obrazovanja i vaspitanja-Dječji vrti ć “Radost”, u kojem borave djeca predškolskog

uzrasta.

Na području Opštine Bratunac u toku je proces izrade Strategije omladinske politike, a

sredinom mjeseca aprila 2006.godine je na Skupštini Opštine usvojena Odluka o izradi dokumenta

“Strategija za mlade opštine Bratunac”.

Neposredno nakon usvajanja Odluke Načelnik Opštine je imenovao Tim za podršku za izradu

dokumenta “Omladinska politika na lokalnom nivou” koji se sastoji od 7 članova: samostalni stručni

saradnik za mlade, stručni saradnik za sport, kulturu i obrazovanje, inspektor za zaštitu životne

sredine, diplomirani pravnik, odbornik i dva omladinca iz omladinske organizacije. Usaglašavanjem

Tima došlo se do toga da Strategija treba da tretira slijedeća programska područja:

• Zapošljavanje

• Kultura, rekreativni život, učešće mladih u društvu i volonterski rad

• Zdravlje mladih

• Obrazovanje i kultura življenja

• Mirovne inicijative

Sredstva informisanja i elektronski mediji Na području opštine Bratunac ne postoje lokalne novine, a mjesečno se štampaju zajedničke

novine za područje tri opštine (Srebrenica, Bratunac i Milići), zahvaljujući finansijskim sredstvima

UNDP SRRP.

Radio Bratunac je jedina javna radio stanica u opštini i to kao organizacioni dio sistema RTRS,

s obzirom da Regulatorna agencija za komunikacija-CRA, usljed nedostatka finansijskih sredstava,

19

nije dala Radio Bratuncu odobrenje za emitovanje programa. Radio stanica u Bratuncu emituje

program u trajanju od 4 h dnevno.

Usljed konfiguracije terena i oštećenih predajnika, stanovnici Bratunca nemaju ravnomjeran

prijem televizijskih stanica na cijeloj opštini. Prijem je ograničen na samo dvije televizijske stanice

(RTRS i Alternativna televizija Banjaluka), dok se u zavisnosti od mjesta može pratiti i javni

televizijski servis BH-1, OBN te određene televizijske stanice u Srbji. U skorije vrijeme je izvršena

modernizacija informativnog sistema uvođenjem kablovske televizije.

Ustanove kulture

Iako je urađen plan rekonstrukcije zgrade Doma kulture u Bratuncu, ograničavajući faktor je

nedostatak finansijskih sredstava. Rekonstrukcijom zgrade Doma kulture ujedno bi se riješili i

problemi smještajnih kapaciteta za gradski bioskop i biblioteku, koja ima knjižni fond od 30 hiljada

primjeraka.

Kulturno-istorijsko naslje đe

Naseobina pod imenom Bratunac ima dugu istoriju. Otkriveni su fragmenti arhitekture i

spomenici iz rimskog doba. Batunac, kao mjesto na putu između Bosne i Srbije, pominje se prvi put

1381. godine i to kao naselje s nekoliko kuća i 30 stanovnika. Tek 1927. godine Bratunac je proglašen

opštinom i uvršten na spisak mjesta, koja treba proglasiti varošicom. Početak organizovanog otkupa

duvana u Bratuncu 1886. godine ujedno predstavlja i početak ekonomskog razvoja, čemu je

doprinijela i izgradnja objekta za otkup i sezonsku preradu duvana 1911. godine. Međutim, izgradnja

mosta na rijeci Drini 1926. godine obilježila je početak nove epohe za grad Bratunac.Sakralni objekti

na području opštine Bratunac pripadaju novijoj istoriji i uglavnom su vjerski objekti islamske i

pravoslavne vjerske zajednice. Pored bratunačke džamije, na području opštine u funkciji je još pet

džamija, u Konjević Polju, Pobuđu, Hrnčićima, Glogovoj i Voljavici. Na području grada postoje dvije

pravoslavne crkve, u centru grada i u naselju Kravica, dok je pet pravoslavnih crkvi na seoskom

području (Bjelovac, Fakovići, Polom, Konjević Polje i Žlijebac).

U centru grada, okružen parkom, nalazi se spomenik žrtvama NOR-a, podignut 1978. godine.

4.3.4.3. Sport i fizička kultura U opštini Bratunac djeluju dva fudbalska kluba, jedan košarkaški, dva karate kluba, kao i

jedan ženski odbojkaški klub „Bratunac“. Postojao je i ženski rukometni klub, međutim isti je prestao

s radom usljed nedostatka finansijskih sredstava. Sportsko-rekreativnu infrastrukturu čine Kulturno-

20

sportski i rekreativni centar, gradski stadion, dva poligona za sportske aktivnosti i tereni prilagođeni za

izvođenje sportskih aktivnosti u naseljima Bjelovac, Konjević Polje, Osamsko i Voljevica.

5. RESURSI

5.1. Prirodna bogatstva

Poljoprivredno zemljište, vodeni tokovi, šumsko bogatstvo i nalazišta ruda nemetala i

određenih količina ruda metala predstavljaju značajne prirodne resurse opštine Bratunac, koji s aspekta

ekonomskog razvoja nisu iskorišteni. Ako se ima u vidu da se poljoprivredno zemljište i vodeni tokovi

uz veoma skromna investiciona ulaganja stavljaju u funkciju razvoja, indikativno je zanemarivanje

takvih resursa, čije je iskorištavanje u dugom vremenskom periodu potpuno simbolično.

5.1.1. Poljoprivredno zemljište

Predstavlja osnovno i najveće prirodno bogatstvo opštine Bratunac. Kao neiscrpan resurs

zahvalan je strateški pravac razvoja, koji daje efekte uz skromna investiciona ulaganja. Klima,

nadmorska visina i hidropotencijal, udruženi s tradicijom područja u poljoprivrednoj proizvodnji,

predstavljaju osnovne faktore budućeg razvoja poljoprivrede, kao strateškog pravca razvoja

bratunačke opštine.

Prema katastarskim podacima iz 1991. godine, na području opštine Bratunac registrovano je

10.736 ha obradivih površina, od čega se na oranice odnosilo 9.337 ha, na livade 617 ha i na voćnjake

740 ha.

U 2006. godini, nakon petnaest godina, katastarsko stanje površina zemljišta nije bitnije

izmijenjeno. Od ukupno 16.698 ha zemljišta u individualnom sektoru, na poljoprivredno zemljište

odnosi se 68,0% (11.350 ha), na šumsko zemljište 30,3% (5.054 ha), dok se na nepolodno zemljište

odnosi 1,7% (294 ha). Obradive površine su čak neznatno smanjene u odnosu na 1991. godinu (10.372

ha), a taj blagi trend smanjenja uočava se i kod ukupne površine oranica i bašta (9.087 ha), voćnjaka

(734 ha), kao i kod livada (551 ha). U državnom sektoru površina oranica iznosi 287 ha, voćnjaka 8

ha, livada 31 ha i pašnjaka 387 ha.

Planom proljetne sjetve u 2006. godini predviđeno je da se poljoprivrednim kulturama zasije na

području bratunačke opštine 4.280 ha u privatnom sektoru i samo 10 ha (pod kukuruzom) u državnom

sektoru. Od ukupno planiranih sjetvenih površina (4.290 ha), predviđeno je da se kukuruzom zasije

78,3%, krompirom 9,1%, ostalim povrćem 9,8%, dok je svim ostalim kulturama (ječam, zob, krmno

bilje, duvan, voćni zasadi i jagodičasto voće) planirano da se zasije 2,8% ukupno planiranih sjetvenih

površina.

21

S obzirom da je u odnosu na plan proljetne sjetve realizovano 48,6% (zasijano 2.087 ha i to u

individualnom sektoru), konstatuje se da su planski zadaci postavljeni veoma skromno, ako se imaju u

vidu prirodni potencijali, a s druge strane i tako skromne projekcije su ostvarene polovično (najveća

odstupanja kod kukuruza-zasijano 1.935 ha manje od predviđenog). Kao razlozi znatnog podbačaja

istaknuti su: visoke cijene repromaterijala i obrade zemljišta, nedostatak mehanizacije (kombajni,

vršalice-brdski kombajni, berači kukuruza), nedostatak finansijskih sredstava, kao i nezainteresovanost

za organizovanje poljoprivedne proizvodnje.

Pod pšenicom na području opštine Bratunac zasijana su u jesenjoj sjetvi 84 ha zemljišta i to u

individualnom vlasništvu, što je nedovoljno, ako se imaju u vidu obradive površine plodnog zemljišta.

Postojeće stanje kapaciteta poljoprivredne mehanizacije za žetvu i vršidbu srnih žita je kritično (pet

kombajna u privatnoj svojini, od kojih su dva dotrajala i uključuju se povremeno za vlastite potrebe).

Potrebno je naglasiti da određene poljioprivredne kulture se siju na jako malim površinama

tako da njihova sjetva nije uopšte ekonomski isplativa što direktno ima uticaja na odustajanje od sjetve

ovih kultura.

Od voćarskih kultura na području opštine Bratunac najviše se gaji malina (tradicionalna sorta

Vilamet i posljednjih godina mjestimično se podižu zasadi američke sorte Heritidz), na ukupnoj

površini od 150 ha (pojedinačne parcele prosječne veličine od 0,2 ha).

Kupina se uzgaja na površini od 40 ha, a jagoda na površini od 50 ha zemljišta. Manifestacija

“Dani malina” održana je po prvi put 2006. godine, s intencijom da postane tradicionalna, što je i

nastavljeno u 2007 godini.

U odnosu na prijeratno stanje, stočni fond u cjelini je više nego prepolovljen, što je posljedica

sporog oživljavanja seoskih domaćinstava, nedostatka kapitala, opreme i radne snage. Prema statistički

podacima,u odnosu na 1990. godinu, broj konja je pet puta manji (145), broj ovaca je smanjen više od

četiri puta (2.490), peradi gotovo tri puta (14.380), a broj svinja je dvostruko manji (3.420). Stočni

fond opštine Bratunac bogatiji je za više od 1.000 grla goveda, koja su dopremljena posljednjih godina

u vidu donatorske pomoći.

Za razliku od perioda 1998-2002. godina, u kojem je implementirano nekoliko socijalnih

programa donatorske pomoći u vidu mliječnih krava, o kojima ne postoji evidencija, u periodu od

2002. do 2005. godine UNDP je dopremio najprije 70 grla austrijsko-njemačkog simentalskog

govečeta, a tokom 2005. godine 80 grla holandskog holnštajn govečeta i 210 grla austrijsko-

njemačkog simentalskog govečeta, UMCOR 150 grla, a Care 70 grla. Pored osnivanja farmi i dopreme

goveda, UNDP je osnovao i 10 otkupnih stanica sa po dva laktofriza, obezbijedio mehanizaciju za

proizvodnju kabaste stočne hrane i donirao vozila, kojima je obezbijeđen transport mlijeka do

tuzlanske Mljekare, s kojom je sklopljen ugovor o otkupu i isporuci. Na osnovu profesionalne

22

dijagnostike od strane poljoprivredne službe u septembru 2007 godine, opština Bratunac raspolaže sa

slijedećim brojem farmi muznih krava i to :

• 41 farma : broj muznih krava od 1 do 5 po farmi;

• 24 farme : broj muznih krava od 5 do 10 po farmi;

• 7 farmi : broj muznih krava preko 10 po farmi.

Imajući u vidu, veličinu farmi i broj muznih krava, mora se reći da se radi o slabije organizovanoj

održivoj proizvodnji milijeka. Uočena su nastojanja farmera, da značajno povećaju broj muznih krava

po farmi i da se tehnički osposobe za prijem i skladištenje mlijeka, do dolaska transportnih vozila koja

bi odvozila mlijeko do Mljekare. Postoje projekti koji su predstavljeni institucijama koje bi mogle to i

finansirati, međutim nema još konkretnih pomaka u organizovanoj podršci.

5.1.2. Šume

Prema podacima za 1991. godinu, na području bratunačke opštine pod šumama (bukva, hrast,

jela, smrča,bor) je bilo 17.881 ha zemljištu, od kojih je 70,6% bilo u državnom vlasništvu, a 29,4% u

privatnom vlasništvu.

U strukturi šuma u privatnom vlasništvu (5.263 ha), na visoke šume odnosilo se 3.141 ha

zemljišta, na niske 1.744 ha, na šikare 191 ha, šibljake 17 ha i na goleti 170 ha.

Šume u državnom vlasništvu rasprostirale su se 1991. godine na površini od (11.724) ha

zemljišta, od kojih visoke šume na površini od 10.010 ha, izdanačke šume na površini od 1.333 ha, a

goleti na 381 ha zemljišta.

U 2006. godini prema podacima Šumske uprave opštine Bratunac evidentirano je 16765 ha, od

kojih je 68.61% u državnom vlasništvu, a 31.39% u privatnom vlasništvu. Šume u državnom

vlasništvu zauzimaju površinu od (10563 ha) od kojih se na visoke šume odnosi 7126 ha, visoke

degradirane šume 1088 ha, šumske kulture 484 ha, izdanačke šume 1229 ha, površine podesne za

pošumljavanje 555 ha, površine nepodesne za pošumljavanje 81 ha. Potrebno je naglasiti da je

površina od 940 ha u sporu, što čini ukupnu površinu (11503 ha) U strukturi šuma u privatnom

vlasništvu (5262 ha) na visoke šume odnosilo se 3141 ha, izdanačke šume 1933.5 ha, šumske kulture

2.5 ha i površine podesne za pošumljavanje 185 ha.

Detaljan prikaz pojedinih kategorija na prostoru opštine Bratunac i njihovih ukupnih površina u

društvenom i privatnom vlasništvu (šume), nalazi se u tabeli 1.2.

Šumska kategorija

Državne šume (površina u ha)

Privatne šume (površina u ha)

Bukva 8714 1624

Hrast 658 1123

23

Jela i Smrča 238 0.5

Bijeli i Crni bor 197 2

Šibljaci 41

Goleti 514 185

Ostale šume 116 782

Nepodesne površine za gazdovanje 38

UKUPNO 10 563 5 262

Tabela 1.2. - Prikaz šumskih kategorija u društvenom i privatnom vlasništvu

- Izvor Šumska uprava Bratunac

5.1.3. Vodeni tokovi

Predstavljaju takođe bitan prirodni resurs. Pored rijeke Drine, područje opštine presijeca

svojim tokom i 14 manjih rijeka. Prirodno bogatstvo vodenih tokova opština je iskoristila u svrhu

zahvata vode iz rijeke Drine za dugoročno snabdijevanje grada pitkom vodom, dok je sasvim

zanemarljiv stepen korištenja vodenih tokova za navodnjavanje zemljišta, namijenjenog

poljoprivrednoj proizvodnji. Rijeka Drina svojim mogućnostima može obezbijediti značajne turističo-

sportske manifestacije i omogućiti brz razvoj turizma u dolini Drine. U protekle dvije godine i u

narednoj godini organizacija CARE Balkan ulaže značajna sredstva u infrastukturu i ljudske resurse

kako bi isti pokrenuli turističku zajeedničku ponudu u dolini Drine i omogućili efikasnu privrednu

međugraničnu saradnju. Već nekoliko projekata se finansira kako bi se pokrenuli ovi neiskorišteni

kapaciteti u turizmu opštine Bratunac i opština partnera.

5.1.4. Nalazišta ruda nemetala (kaolin i glina)

Eksploatacija kaolina i gline vršila se na lokalitetu Zagoni. Kaolin na području Bratunca

predstavlja osnovnu sirovinu za proizvodnju ukrasnih i upotrebnih predmeta od keramike, dok se

glina koristi u proizvodnji cigle i drugih ciglarskih građevinskih proizvoda. Na navedenom lokalitetu

još uvijek postoje veliki potencijali za pokretanje proizvodnje pločica, upotrebne keramike i ostalih

sličnih artikala, jer sadašnja procjenjena količina ove sirovine iznosi 2.5 miliona tona.

Na osnovu geoloških istraživanja od 50-tih do danas, na području MZ Polom-brdo Gradac,

procijenjeno je da su zalihe dacita 100 miliona tona. Ova sirovina (dacit) se koristi u izgradnji podloga

za puteve prvog reda.

Detaljna geološka istražiavnja karbonatne sirovine (krečnjak) u periodu od 2004/05, pokazuju

da zalihe ove sirovine su 50 miliona tona.

24

Inače krečnjak se koristi u industriji šećera, aditiva za stočnu hranu, mineralnog đubriva,

industriji zaštite bilja, industiji plastičnih masa, industriji kože, industriji gume, papira, tekstila i

sredstava za izbjeljivanje.

Ovjeren elaborat ovih rezervi od Ministarstva privrede, energetike i razvoja

Banja luka (22.07. 2005)

(Podaci iz Zavoda za geološka istraživanja Republike Srpske-Zvornik)

5.1.5. Nalazišta ruda metala (olovo, cink, srebro)

Određene količine olova, cinka i srebra nalaze se na lokalitetu Slapašnice, ali ova nalazišta

ruda nikada nisu eksploatisana, kao ni znatne količine kamena dacitandezita. Procjenjuje se da na

području Čauša i Mihaljevića postoje zalihe metala i iznose oko 100 miliona tona.

6. INFRASTRUKTURA

6. 1. Saobraćajna infrastruktura

Na području bratunačke opštine saobraćajna infrastruktura se sastoji od putne mreže, koja je u

veoma lošem stanju. Teritorijom opštine prolaze putevi svih kategorija u dužini od 198,5 km (7 km

magistralnog puta; 95,5 km regionalnih puteva i 95,5 km lokalnih puteva). Izraženo stepenom

modernizacije, može se konstatovati da je magistralni putni pravac, koji dužinom od 7 km prolazi kroz

teritoriju Bratunca, 100,0% modernizovan, regionalni putni pravci su modernizovani sa 45,9%, dok ni

jedan procenat modernizacije ne nose lokalni putevi s područja opštine, s obzirom da su makadamski i

da je na njima potrebno izvršiti sanaciju u dužini od 77 km. Iako je regulacionim planom predviđena

izgradnja zaobilaznice oko grada, planirana magistrala, koja bi se vezala za granični pojas sa Srbijom,

još uvijek nije izgrađena. U ovom dijelu uočena je zainteresovanost Vlade RS da određene projekte

preko Razvojno Investicione Banke finansira u narednom periodu.

6. 2. Snabdijevanje pitkom vodom

Vodosnabdijevanje stanovnika opštine Bratunac vrši AD “Rad” putem gradskog vodovodnog

sistema (centar grada i četiri prigradska naselja) i nekoliko manjih lokalnih vodovoda. Vodovodni

sistem opštine Bratunac zasnovan je na crpljenju vode iz bunara na području Bjelovca. Kapacitet vode

iz bunara je 63,57 lit/sec. Distributivna mreža vodovodnog sistema građena je u periodu od 1965. do

1990. godine i nakon toga nije proširivana, niti modernizovana, tako da su u funkciji cjevovodi

prečnika manjih nego što propisi dozvoljavaju. Lokalni seoski vodovodi su dotrajali, a sanitarna

ispravnost vode iz tih sistema se ne kontroliše.

25

Shodno konstatovanom stanju sistema vodosnabdijevanja, neophodno je dograditi distributivnu

mrežu novim dionicama cjevovoda i povezivanjem pojedinih čvorova, otkloniti kvarove na mreži, koji

prouzrokuju gubitke vode na mreži i izvršiti zoniranje cjelokupne mreže kao i izmjenu postojećih

dionica cjevovoda.

6. 3. Snabdijevanje električnom energijom

Potrošači opština Bratunac i Srebrenica snabdijevaju se iz prenosnog sistema snage 60 MV,s

dostupnim kapacitetima 32 MV. Tokom ratnih dejstava uništene su lokalne mreže prenosa električne

energije. Rekonstrukcija postojeće mreže i povećanje kapaciteta elektrosnabdijevanja iziskuje znatna

investiciona ulaganja, koja se procjenjuju na oko 8,5 miliona KM.

6. 4. Odlaganje komunalnog otpada Prikupljeni komunalni otpad bratunačka “Gradska čistoća” odlaže na deponiju (lokacija

Jelovci), udaljenu 4 km od grada. Prikupljanje i odvoz smeća domaćinstava i pravnih lica iz I gradske

zone vrši se svakodnevno, dok se odvoz smeća iz II gradske zone vrši sedmično. Postojeća gradska

deponija nije ograđena niti je zaštićena od atmosferskih voda. Nema drenažni sistem i ne prekriva se

zemljom, tako da su česte pojave paljenja otpada. Ne vrši se ozelenjavanje zaštitnog pojasa niti postoji

mehanizacija za održavanje deponije. Odvoz otpada i održavanje puta do deponije u zimskom periodu

veoma je otežano. Pored nužnosti nabavke nove mehanizacije za održavanje javne higijene u gradu i

gradske deponije, neophodno je izvršiti rekonstrukciju postojeće deponije prema propisanim

standardima, kao i utvrditi novu lokaciju za deponovanje, koja bi bila regionalnog karaktera (

Bratunac, Srebrenica, Milići).

6. 5. Telekomunikacije

U predratnom periodu opština Bratunac je raspolagala ograničenim kapacitetom telefonskih

linija, koje su bile uvedene uglavnom u centru grada i određenim prigradskim naseljima. Fiksna

telefonska mreža kapaciteta do 2.500 telefonskih priključaka ne zadovoljava potrebe ni užeg gradskog

područja, te je neophodno izvršiti dodatna ulaganja u cilju proširenja telefonske mreže na području

cijele opštine, a posebno u naseljima u rubnim dijelovima opštine. Na području opštine Bratunac

registrovano je 2006. godine 2.360 korisnika fiksne telefonske mreže užeg gradskog područja.

Preduzete su aktivnosti na postavljanju optičkog kabla od Konjević Polja do Bratunca i Srebrenice,

kao i na izgradnji tri bazne stanice za mobilnu telefoniju, kojom bi se pokrilo područje Kravice,

Osamskog i Fakovića.

26

Na području grada postoji poštanska zrgada za obavljanje usluga poštanskog, telegrafskog i

telefonskog saobraćaja.U skorije vrijeme je izvršena modernizacija telekomunikacijskog sistema -

ADSL, i Wireless.

7. POLJOPRIVREDA

Na području opštine Bratunac većina poljoprivrednika se bavi poljoprivredom radi

zadovoljenja svojih potreba, dok veoma mali broj proizvodi za tržište.

Osnovni problemi u poljoprivrednoj proizvodnji leže u nedostatku potrebne mehanizacije,

prerađivačkih kapaciteta i tržišnog pristupa u oblasti poljoprivrede.

Isto tako domaćinstva su zadržala stare načine obrade i prihodovanja od poljoprivrede što je

dovelo do slabijih prinosa, neekonomične obrade zemljišta, siromašenja sela, te neefikasnog

pojedinačnog nastupanja na tržištu. Infrastruktura, izolovanost i slaba dostupnost savremenih znanja

koja poljoprivrednu proizvodnju čine isplativom takođe se mogu navesti kao razlog usporenog razvoja

sela. Kvalitetan razvoj pojedinačnih gazdinstava može ići samo preko prilagođavanja istih u novi

tržišni sistem, praćenjem novih tehnologija i usvajanjem novog znanja.

Razvijena poljoprivredna proizvodnja u ogromnoj mjeri bi osigurala razvoj sela i bila osnova

za razvoj svih vidova turizma, a naročito seoskog, pa je s toga potrebno poljoprivrednu proizvodnju

ukrupniti, modernizovati te stvoriti uslove za plasman viška proizvoda i razvijati proizvodnju

certifikovane i ekološki prihvatljive zdravstveno bezbijedne hrane.

Imajući to u vidu uspostavljen je institucionalni okvir i razvoju poljoprivrede se pristupa

planski. Planiranjem ovog razvojnog sektora bavi se Odsjek za razvoj Oštine Bratunac, prateći ciljeve

i pravce Strateškog razvoja i pokrivajući razvojni aspekt, RSS - Agro-biznis centar pokriva stručni

aspekt, a Udruženje voćara izvršava organizaciono – tehnički dio. Na taj način je u potpunosti razvijen

partnerski odnos na relaciji lokalna samouprava – Udruženja građana. Uspostavljen je balans između

prvaca i ciljeva iz Strateškog plana i interesovanja poljoprivrednih proizvođača, što je dovelo do

pozitivnih rezultata. Iskristalisale su se dvije dominantne proizvodnje:

- proizvodnja voća i proizvodnja mlijeka, po čemu je Bratunac postao prepoznatljiv.

Ovim su se stekli i uslovi za organizovanje Sajma poljoprivrede “Dani maline”. Obzirom da je

Bratunac najveći proizvođač maline u Bosni i Hercegovini, cilj je promocija ove proizvodnje, kako bi

proizvod bio prepoznatljiv i van granica BiH, kao i njegova prerada na području Bratunca, a sve u cilju

povećanja proizvodnje jagodičastog i ostalog voća i jačanja tržišnih veza.

Udruženje voćara „Fruktus“ osnovano je u cilju upotpunjavanja institucionalnog okvira, za

planski razvoj poljoprivrede.

27

Udruženje voćara „Fruktus“ je u saradnji sa CARE NWB obezbijedilo 20.000 sadnica

drvenastog voća ( jabuke, kruške, šljive i višnje ), za sadnju 2006./2007.god. Ovo udruženje ima na

raspolaganju stručnu pomoć 10 agronoma i okuplja oko 300 proizvođača iz ovog kraja. Takođe,

posjeduje i savremenu pedološku laboratoriju kojom se može odrediti pH zemljišta i sadržaj važnijih

makro i mikro elemenata.

Činjenica je da je srednjoročna razvojna šansa Bratunca u razvoju poljoprivrede. Zbog

usitnjenosti parcela ratarska proizvodnja koja preovlađuje na ovom području ne donosi

zadovoljavajuće prihode, pa se proizvodnja i prerada voća nameće kao jedna od razvojnih šansi

opštine Bratunac.

Poljoporivredna proizvodnja postaje sve organizovanija, a proizvođači sve zainteresovaniji za

savremene načine pristupa ovoj grani privrede. Tako su organizovane razne prezentacije i edukacije

poljoprivrednog stanovništva, kao i posjete poljporivrednim proizvođačima, davanje savjeta na terenu

i studijska putovanja.

Opština predviđa sredstva u Budžetu za podsticaj poljoprivrednoj proizvodnji, a 2007. godine

je pružen i veliki doprinos u zaštiti zasada i usjeva od grada tako što je opština ušla u sistem

protivgradne zaštite, koju provodi J.O.D.P. “Protivgradna zaštita” iz Gradiške.

Veterinarske usluge na području opštine Bratunac izvršava Veterinarska stanica sa 7

zaposlenih radnika. Putem tendera s varijabilnim uslovima izvršena je prodaja 65% državnog kapitala,

po prodajnoj cijeni od 26.300 KM i uz obavezu kupca „Vulis“ Bratunac da investira u razvoj

veterinarske službe 195.166 KM.

Djelovanjem organizacije UNDP i CARE NWB na području opštine Bratunac, čije su

aktivnosti usmjerene ka razvoju zadrugarstva, oživljavanju poljoprivredne proizvodnje na

individualnim gazdinstvima, razvoju malih i srednjih preduzeća i edukaciji individualnih

poljoprivrednih proizvođača, ostvareni su u posljednje četiri godine značajni rezultati u sektorima

mljekarstva, peradarstva, ljekovitog bilja, voćarstva i u edukaciji poljoprivrednih proizvođača.

U saradnji s organizacijom Mercy Corps i CARE NWB osnovano je deset porodičnih

peradarskih farmi, pojedinačnog kapaciteta 1.000 koka nosilja i jedna farma brojlera, za koje je

obezbijeđena potrebna oprema, trening proizvođača i uspostavljen kooperantski lanac sa srebreničkim

pogonom tvornice „Gusto e Sapore“.

U sektoru ljekovitog bilja edukovano je i angažovano 75 porodica na prikupljanju šumskih

gljiva, aromatičnog i ljekovitog bilja, namijenjenih otkupu, a za koje je obezbijeđeno tržište

posredstvom zvorničkog preduzeća „Smrčak“, s tim da se ova djelatnost u 2007 godini značajno

proširuje i pojavljuju incijative za otvaranje Regionalnog centra Birča u Bratuncu za primarnu

proizvodnju, sakupljanje i plantažiranje aromatičnog, začinskog i ljekovitog bilja , šumskih plodova ,

njihovu preradu, sertifikaciju i organizovan plasman.

28

U cilju podizanja zasada pod jagodičastim voćem realizovani su programi organizovanog

zasada maline i kupine, njihovog uzgoja, otkupa i prerade, i to organizacije „Insieme“ (150 hiljada

sadnica maline), „Caritas“-Bos agrofud (15 hiljada sadnica maline i 3.350 sadnica kupine) i „Agros“

(10 hiljada sadnica kupine).

U okviru promocije novih tehnologija, sistema i metoda proizvodnje, kao i novih sorti,

organizacija CARE NWB je obezbijedila sredstva za podizanje oglednog zasada drvenastog voća (

jabuka i kruška ) na parceli površine 0,3 ha. Ovaj zasad predstavlja produktivni mješoviti voćnjak, a

načinom na koji je zasnovan i svim elementima koje sadrži je intenzivan, sa najsavremenijom

tehnologijom.

7.1 Poljoprivredne zadruge

Evidentno je da na teritoriji opštine Bratunac preovlađuju parcele manjih površina i nema

velikih mogućnosti za intenzivniju proizvodnju. Samim tim je i proizvod skuplji, a proizođači

neefikasan pojedinačan nastup na tržištu. Da bi se povećao obim proizvodnje poljoprivredni

proizvođači se postepeno udružuju i registruju udruženja i zemljoradničke zadruge.

Naziv Zemljo-radnička zadruga

Udruženje voćara

Stočarska zadruga

Udruženje pčelara

Druge vrste zadruga

Broj aktivnih zadrugara

„Agrokoperativa“

X 10

„Giga“ X 10 „Insieme“ X 10 „Fungus-prom“ X 10 „Povratak“ X 10 „Sole-sunce“ X 10 „Bratunac“ X 10 „Fructus“ X 200 „Uspjeh“ X 89 „Kesten“ X 70 „Propolis“ X 50 „Napredak“ X u razvoju

Pored ovih zadruga i udruženja postoje i D.O.O. „Agros“ i D.O.O. „Tehnorad“, kao i pomenuta

ZZ „Insieme“ koji se bave otkupom maline i kupine i D.O.O. „Helix-export“ koje se bavi otkupom

puževa i jagodičastog voća.

29

7.2. Stočarstvo

7.2.1. Proizvodnja mesa i mlijeka

Proizvodnja junećeg mesa, odnosno tov junadi ostvaruje se na 30 farmi. Kapacitet većih farmi

u jednom turnusu kreće se u rasponu od 50 – 60 tovnih grla ( na tri farme), dok na preostalih 27 farmi

kapacitet tovnih grla je u rasponu od 5 – 10. Proizvodnja po grlu iznosi od 200 – 400 kg. Prosječna

godišnja proizvodnja iznosi 100,5 tona. Prodaja proizvoda ostvaruje se u okviru lokalnih mesara ( 4

mesarske radnje ) i kroz stočne pijace.

UNDP je implementirao projekat razvoja infrastrukture u oblasti mljekarstva, organizovanja

komercijalne proizvodnje mlijeka i povećanja zaposlenosti realizovan je putem nabavke steonih

junica, uspostavljanjem modela oglednih farmi za obuku (sedam farmi sa po 10 grla), zatim farmi za

komercijalnu proizvodnju i otkup mlijeka (140 grla), kao i putem otvaranja sedam centara za otkup i

kontrolu mlijeka i nabavke rashladnih cisterni, a sve uz tehničku pomoć i obuku farmera povodom

primjene standarda Evropske unije, uspostavljanje mreže otkupa i formiranje zadruga proizvođača

mlijeka sa trendom proširenja i povećanja proizvodnje.

7.2.3 Peradarstvo – proizvodnja mesa i jaja

U saradnji s organizacijom Mercy Corps na području opštine Bratunac izgrađen je sistem,

odnosno mreža za proizvodnju i otkup pilećeg mesa i jaja. Podignuto je 11 porodičnih farmi kapaciteta

1000 koka nosilja i jedna farma za tov brojlera – proizvodnju mesa.

Tržište za navedenu proizvodnju, odnosno prodaju konzumnih jaja realizuje se kroz

kooperantski odnos sa fabrikom „Gusto E Sapore“ – pogon u Srebrenici.

Proizvodnja plećeg mesa ostvaruje se na jednoj farmi, kapacitet proizvodnje iznosi 5.500 grla

po jednom turnusu ( 12 tona ). Proizvodnja na godišnjem nivou je oko 90 tona. Prodaja cjelokupne

proizvodnje realizuje se u kooperantskom odnosu sa preduzećem „OVAKO“ – Sarajevo.

7.2.4. Pčelarstvo – proizvodnja meda

Proizvodnja meda na području opštine Bratunac vrši se u oko 200 domaćinstava. Postoje dva

udruženja pčelara na teritoriji opštine. Udruženje pčelara „Kesten“ koje broji preko 70 članova i

Udruženje pčelara „Propolis“. Broj košnica po članu je različit i kreće se od 5 do 150 košnica, a

najveći broj članova ima 10 – 30 košnica. Ukupan broj košnica je oko 2.000. Prosječan prinos meda

po košnici je 15 – 20 kg. Proizvodnja na godišnjem nivou je oko 40 tona. Pčelari se pretežno

30

košnicama „LR“ i „DB“ tipa. Vrste meda koje se proizvode su: livadski, bagremov i šumski. Pored

meda, pčelari proizvode propolis, polen, mleč, rojeve i mlade oplođene matice.

Plasman svojih proizvoda pčelari ostvaruju putem udruženja i individualnom prodajom.

7.2.5 . Druge vrste stočarstva

Uzgoj i proizvodnja u neformalnom sektoru stočarstva po principu slučajnih tržišnih viškova u

okviru domaćinstva odnose se na uzgoj ovaca, svinja, koza, ćurki, konja, pataka, zečeva i dr.

7.2.6 . Voćarstvo

Na području opštine Bratunac, programima Nevladinih organizacija i Ministarstva

poljoprivrede Republike Srpske, implementirano je više projekata koji su se odnosili na voćarsku

proizvodnju. Zahvaljujući ovoj vrsti projekata i tradiciji u uzgoju jagodičastpg voća u periodu od 2000.

– 2005. god. podignuto je više zasada pod ovim voćem koji zajedno sa starim zasadima zauzimaju

površinu od oko 220 ha, od čega je oko 150 ha pod malinom sa pojedinačnim parcelama prosječne

veličine 0,2 ha, a ostalo pod kupinom i jagodom. Od sorata maline najviše je rasprostranjen Vilamet, a u

poslednje tri godine sporadično se podižu zasadi sorte Heritidž. Bratunac, kao najveći proizvođač maline u

BiH godišnje proizvede preko 2.000 tona ovog voća.

Do kraja 2007.godine planirano je da se pod drvenastim voćem posadi preko 30 ha ( jabuka,

kruška, šljiva, višnja ), od čega je 10 ha posađeno u proljećnoj sadnji.

Na području opštine Bratunac trenutno ima oko 500 ha pod zasadima drvenastog voća, od

čega se preko 40 % intenzivno održava.

Intenzivno voćarstvo daje visoke prinose po jedinici površine, a u isto vrijeme omogućava

ekonomsko korištenje zemljišta na kome se ne živi, što ga čini izrazito povoljnom kulturom za

povratnike ili ljude koji se nalaze u procesu migracije selo – grad. Takođe, uvođenjem ove vrste

proizvodnje ovaj proces migracije bi se znatno ublažio.

R.B. VRSTA VOĆA POVRŠINA U ha 1. Jabuka 68 ha 2. Kruška 38,9 ha 3. Šljiva 262 ha 4. Trešnja 33,17 ha 5. Višnja 23,20 ha 6. Breskva 10,50 ha 7. Kajsija 9,30 ha

31

8. Orasi 41,80 ha 9. Jagodasto voće 220 ha UKUPNO: 706,87 ha

7.2.7. Žitarice

Površine koje su pod kukuruzom iznose 2.087 ha. Najveća proizvodnja kukuruza odnosi se na

silažni materijal za proizvodnju mlijeka i tov junadi.

Pod pšenicom na području opštine Bratunac zasijane površine zemljišta iznose 84 ha. Najveći dio

sjetvenih površina pod pšenicom ostvaruju se radi plodoreda u okviru poljoprivredne proizvodnje.

Glavni razlog ovako malih površina pored nedostatka mehanizacije ogleda se u ekonomskoj

neisplativosti proizvodnje pšenice na malim zemljišnim površinama.

8. TURIZAM I EKOLOGIJA

Opština Batunac ne oskudijeva jedino u prirodnom potencijalu za razvoj turizma, a to su:

bogatstvo vodenih tokova, flore i faune, pogodna klima i čist zrak.

Lovni tereni su najvećim dijelom u brdskom području opštine, na nadmorskoj visini od 174 do

772 m i na površini od 29.996 ha. Organizovanje lova u nadležnosti je lovačkog društva „Čauš“, a

bratunačka lovišta bogata su medvjedima, divljim svinjama, lisicama, kunama, divljim mačkama,

jazavcima, zečevima, fazanima, poljskim i šumskim jarebicama.

Protičući kroz područje opštine Bratunac, rijeka Drina sa 14 manjih riječnih tokova raskošan je

dar prirode i do sada je bila najatraktivnija za ljubitelje sportskog ribolova.

U rijeci Drini dominantno je prisustvo ribe mladica, škobalj, kao i kapitalnih primjeraka klena,

mrene i soma. Od pritoka rijeke Drine, u svrhu poribljavanja potočnom pastrmkom najzanimljivije su

Loznička, Grabovačka i Slapašnička rijeka, na kojima postoje optimalni uslovi za izgradnju ribnjaka i

proizvodnju konzumn ribe, kao i mlađi pastrmke.

Priobalno područje uz rijeku Drinu atraktivno je za izgradnju sportskih objekata i terena za

sportske aktivnosti. Brzi tok rijeke Drine, na prostoru između Perućanskog i Zvorničkog jezera, pruža

idealne prirodne uslove za organizovanje splavarenja.

Kao jedan od odgovora na kompleksnost pitanja i aktivnosti vezanih za oblast zaštite životne

sredine, opština Bratunac je uz pomoć Regionalnog ekološkog centra (REC) pristupila izradi

Lokalnog ekološkog akcionog plana (LEAP-a) kao jednog od metoda rješavanja ekoloških problema u

lokalnoj zajednici. LEAP kao poseban dokument je usvojen na SO Bratunac.

Sa stanovišta zaštite životne sredine, značajno je konstatovati da područje opštine Bratunac ima

zavidan kvalitet vazduha i u određenoj mjeri i vodenog potencijala.

32

U smislu sadašnjih ekoloških zahtjeva potrebno je istaći nužnost sanacije postojeće deponije,

potrebno je riješiti problem nedovoljnog broja kontejnera i kanti za odlaganje komunalnog otpada kao

i podizanje kvaliteta komunalnih usluga.

Potrebno je naglasiti da naseljeno mesto Bratunac ne poseduje izgradjen centrani sistem za

prečišćavanje otpadnih voda ali urbanističkom dokumentacijom je definisano da zona ušća rijeke

Glogove u rijeku Drinu bude rezervisana kao površina za izgradnju centralnog gradskog uređaja za

prečišćavanje otpadnih voda.

Pored navedenog, potrebno je riješiti problem vodosnabdijevanja gradskog područja Bratunca.

Vodosnabdijevanje u ostalim naseljima opštine predstavlja poseban problem, prije svega zbog

organizacije upravljanja ovim vodovodima koje je sada na nivou mjesnih zajednica ili čak grupa

građana.

Bratunac inače nema zelenu površinu koja bi spadala u kategoriju parka. Glavni gradski park je

trebao biti prostor oko spomenika borcima iz II svjetskog rata, koji nikada nije uređen kao park iako je

idealan za tu namjenu.

9. LOKALNE NEVLADINE ORGANIZACIJE

Na području Bratunačke opštine postoji pet udruženja žena i to: “Priroda” i “Forum žena” iz

Bratunca, “Jadar” iz Konjević Polja, “Maja” iz Kravice i “Golub” iz Fakovića, kao i omladinsko

udruženje “Odisej” iz Bratunca.

Udruženje žena “Golub” iz Fakovića osnovano je 2002. godine u cilju odobravanja i raspodjele

humanitarne pomoći, kao i edukacije žena i drugih aktivnosti, koje su usmjerene ka poboljšanju

kvaliteta života uopšte.

Udruženje žena “Jadar” iz Konjević Polja, je osnovano 2003. godine, pruža usluge iz oblasti

poljoprivredne proizvodnje.

Udruženje žena “Maja” iz Kravice osnovano je 2000. godine i s dva zaposlena radnika

ostvaruje programe edukacije i emancipacije žena u ruralnoj sredini, kao i jačanje socijalnog statusa

žena putem njihovog angažovanja u razvoju agrara i oživljavanju stočarstva.

Udruženje žena “Priroda” iz Bratunca realizuje programe psihosocijalne i ekonomske podrške

ženama, programe pomoći ženama u odgoju i vaspitavanju djece, kao i programe zagovaranja i

promocije suživota u zajednici.

„Forum žena” je dobrovoljno, demokratsko, nevladino humanitarno udruženje žena. Osnovano

je sa ciljem očuvanja, definisanja i pomaganja u riješavanju problema i potreba žena i djevojaka u

društvu, naročito u oblasti pravnih, socijalnih, zdravstvenih i kulturnih prilika kao i u oblasti javnog

života.

33

Omladinska organizacija „Odisej” je nezavisna organizacija registrovana 2001. Godine koja

samostalno ili sa partnerima realizuje programe razvoja kulturno-sportskih sadržaja, neformalne

edukacije, te organizovano djeluje i doprinosi aktivnijem i ravnopravnijem uključivanju mladih u

društvene procese, donošenju odluka i stvaranju šansi i preduslova za zapošljavanje.

10. FINANSIJSKE INSTITUCIJE I MIKROKREDITNE ORGANIZ ACIJE

Na području opštine Bratunac posluju ekspoziture, agencije i poslovne jedinice sljedećih

finansijskih institucija:

-Nova Banjalučka banka, AD Banja luka -Agencija Bratunac

-Razvojna banka, AD Banjaluka-Poslovna jedinica Bratunac

-Nova banka, AD Filijala Zvornik- Ekspozitura Bratunac.

Mikrokreditne organizacije, koje obavljaju na području opštine Bratunac finansijsko-kreditne poslove,

usmjerene ka oživljavanju proizvodnje, usluga i trgovine, a naročito finansiranje razvoja poljoprivrede

i stočarstva su: “Partner”, Eki”, “Benefit”, “Bos-vita” i „Miba”

U cilju stvaranja uslova za povratak stanovništva i za samoodrživ razvoj, na području opštine

Bratunac realizuje se nekoliko projekata međunarodnih organizacija, od kojih se većina odnosi na

unapređenje poljoprivredne proizvodnje i u manjoj mjeri proizvodno-uslužnih i zanatskih djelatnosti.

Implementacijom takvih projekata korisnicima se uglavnom odobravaju grantovi-bespovratna

sredstva, a u određenim slučajevima radi se o “socijalnim” kreditima, koje korisnici vraćaju u

utvrđenom procentualnom omjeru i to naturalno, u određenim količinama proizvodnje.

“Eki” odobrava mikrokredite do 20.000 KM na najduži rok od 3 godine i uz nisku kamatnu

stopu i povoljan grejs period, a koji su namijenjeni razvoju poljoprivredne proizvodnje, proizvodnog

zanatstva i trgovinskih usluga.

Mikrokreditna organizacija “Benefit” odobrava kredite do 30.000 KM fizičkim i pravnim

licima, koja započinju ili razvijaju poljoprivrednu proizvodnju, proizvodne, zanatske i trgovinske

usluge, s posebnim pogodnostima za razvoj poljoprivredne proizvodnje.

Mikrokreditna organizacija “Partner” odobrava kredite do 20.000 KM svim fizičkim licima,

koja započinju biznis u oblasti poljoprivredne proizvodnje, proizvodnih, zanatskih i trgovinskih usluga

i za povećanje prihoda u domaćinstvima.

11. LJUDSKI RESURSI I TRŽIŠTE RADNE SNAGE

Na osnovu statističkog praćenja stanja i kretanja u oblasti zaposlenosti, počev od 1996. godine,

konstatuje se da su ukupan broj zaposlenih, kao nezaposlenih relativno konstantne veličine i ne bilježi

34

znatnije oscilacije. Navedeni ujednačeni trend u postojećim uslovima privrednog života Bratunca ne

može se smatrati pozitivnom karakteristikom, s obzirom da je uglavnom posljedica odsustva

privrednih aktivnosti i nepostojanja koncepcije oživljavanja perspektivnih sektora privrede, za koje su

utvrđene komparativne prednosti i strateški značaj u budućim razvojnim projekcijama.

Uzevši za bazu 1996. godinu, dolazi se do relevantnog podatka da ukupan broj zaposlenih lica

na području opštine Bratunac iz godine u godinu opada, dok broj registrovanih nezaposlenih lica

počev od 1996. godine konstantno raste i od 1997. godine premašuje ukupan broj zaposlenih za oko

400 lica u svakoj godini posmatranog perioda. Iako se radi o oscilacijama u oblasti zapošljavanja od

nekoliko stotina lica, nepovoljan trend nije zanemarljiv, ako se ima u vidu da ukupnu populaciju čini

20.800 žitelja.

Sagledavajući raspoložive podatke o broju zaposlenih i nezaposlenih lica u proteklom

desetogodišnjem periodu, maksimalan broj zaposlenih iskazan je 2000. godine (2.986 zaposlenih), a

najniži 2005. godine (2.423 zaposlenih), dok je kod nezaposlenih lica sasvim suprotna tendencija, a

obje su itekako negativne. U 1996. godini registrovano je 2.688 nezaposlenih lica, dok 2005. godine

broj nezaposlenih, koji su evidentirani na Birou Bratunac, iznosi 3599, što predstavlja povećanje od

24,4%.

U sljedećim pregledima prikazane su apsolutne vrijednosti i relativni bazni i lančani odnosi

ukupnog broja zaposlenih i nezaposlenih lica na području Bratunca u periodu od 1996. do 2005.

godine, i to u pregledu A, kao i kvalifikaciona struktura nezaposlenih lica, registrovanih putem Biroa u

Bratuncu u 2005. godini, u pregledu B.

Pregled A

Zaposleni Nezaposleni Godina

Ukupan broj Bazni

indeks

Lančani

indeks

Ukupan broj Bazni

indeks

Lančani

indeks

1996 2.873 100,0 - 2.688 100 -

1997 2.945 102,5 102,5 3.583 133,3 133,3

1998 2.981 103,8 101,2 3.356 124,9 93,7

1999 2.896 100,8 97,1 3.445 128,2 102,7

2000 2.986 103,9 103,1 3.422 127,3 99,3

2001 2.796 97,3 93,6 3.244 120,7 94,8

2002 2.831 98,5 101,3 3.028 112,6 93,3

2003 2.723 94,8 96,2 3.157 117,4 104,3

35

2004 2.651 92,3 97,4 3.249 120,9 102,9

2005 2.645 92,1 99,8 3.344 124,4 102,9

Pregled B

Kvalifikaciona struktura

nezaposlenih lica

Broj nezaposlenih lica prijavljenih

Birou za zapošljavanje u Bratuncu

2005. godine

Struktura u %

NK 1.410 42,2

PK, NSS 160 4,8

KV 989 29,6

VK 47 1,4

SSS 681 20,4

VŠS 43 1,3

VSS 14 0,3

Ukupno 3.344 100,0

Analizirajući kvalifikacionu strukturu ukupnog broja nezaposlenih lica, registrovanih putem

Biroa za zapošljavanje Bratunac u 2005. godini (3.344 lica), uočava se najveće učešće NK radnika od

42,2% (1.410), a zatim slijede KV radnici, kojih je prijavljeno 989 ili 29,6% i lica sa srednjom

stručnom spremom, koja učestvuju u ukupnom broju nezaposlenih 20,4% (681). Na ostale

kvalifikacije i stepene obrazovanja odnosi 7,8% ukupnog broja registrovanih nezaposlenih lica,

odnosno 264 lica (VSS, VŠS, VKV, PK, NSS), što je prikazano u tabelarnom pregledu B.

Pri utvrđivanju stope zaposlenosti od 21,24% korišten je model stvarnog broja zaposlenih

lica u odnosu na radno aktivni kontigent stanovništva, dok stopa nezaposlenosti od 34,11% predstavlja

odnos registrovanih nezaposlenih lica i razlike između radno aktivnog kontingenta stanovništva i broja

zaposlenih lica. Pored navedena dva nepovoljna pokazatelja, potrebno je navesti i znatno razumljivije

omjere, a to su: u odnosu na ukupnu populaciju (21.800 stanovnika), zaposleni čine 12,7%, a

registrovani nezaposleni 16,1%.

Pokazatelji zaposlenosti na području opštine Bratunac

Red. Br. Elementi Pokazatelj

1 Ukupan broj stanovnika 21.800

36

2 Radno aktivni kontigent 12.450

3 Broj zaposlenih 2.423

4 Broj registrovanih nezaposlenih lica 3.599

5 % zaposlenosti

(3/2) 21,24

6 % nezaposlenosti

(4/2-3) 34,11

Shodno navedenom, konstatuje se da radni potencijal, kao značajan faktor budućeg privrednog

razvoja, predstavlja resurs, kojim opština Bratunac ne oskudijeva, kao ni u prirodnim resursima,

istaknutim u prethodnim poglavljima.

12. MEĐUNARODNE NEVLADINE ORGANIZACIJE

UNDP od oktobra 2002. do septembra 2006. godine realizuje program oporavka regije

Srebrenica, obuhvatajući tri opštine (Srebrenica, Bratunac i Milići) ukupne teritorije 1.100 km2, s

osnovnim ciljevima projekta, koji su sadržani u poboljšanju socioekonomskog oporavka multietničkih

zajednica kroz jačanje struktura lokalne uprave.

U proteklom periodu UNDP kroz implementaciju projekata investirano je u rekonstrukciju

stambenih objekata u područjima povratka, sanaciju ratom devastiranih objekata u javnom i privatnom

vlasništvu, kao i objekata komunalne infrastrukture, u jačanje strukture vlasti, osposobljavanje

funkcija primarne zdravstvene zaštite, socijalne zaštite i javnih ustanova, zatim u pravcu podrške

procesu ekonomske tranzicije i povećanja stope zaposlenosti. Do sada je u navedenim područjima

implementirano 12,3 miliona $ donatorske pomoći.

U segmentu jačanja i modernizacije lokalne uprave, u opštinskoj administraciji kreirana je baza

podataka i obezbijeđeni alati za efikasan sistem prikupljanja podataka, modernizovana šalter-sala,

izvršena obuka kadrova u pogledu pripreme analiza opravdanosti i održivosti projekata i definisanja

strateških pravaca razvoja.

U oblasti ekonomskog razvoja uspostavljene su organizovane farmerske grupe za proizvodnju i

otkup mlijeka, zatim nezavisne stručne službe za poljoprivredu (poboljšanje prakse u mljekarstvu,

ovčarstvu, voćarstvu, posebno jagodičastog voća), realizovana institucionalna podrška poboljšanju

upravljačkih sposobnosti lokalnih preduzetnika, grant podrška neregistrovanim zanatsko-

preduzetničkim aktivnostima i uvođenje poreskih olakšica za razvoj malog bizisa, kao i obezbjeđenje

ekonomske pomoći ugroženim domaćinstvima i samohranim majkama.

37

U oblasti obnove infrastrukture realizovana je znatna donatorska pomoć, prvenstveno u vidu

podrške povratku raseljenih lica u njihova predratna prebivališta (obnova stambenih objekata, škola,

ambulanti, puteva), zatim etapna realizacija projekta elektrifikacije, kao i projekta poboljšanja

snabdjevenosti stanovništva pitkom vodom.

38

13. ORGANIZACIONA STRUKTURA

Budžet Budžet opštine Bratunac predstavlja procjenu godišnjih prihoda, grantova i finansiranja te utvrđeni iznos rashoda i drugih izdataka. Usvojeni budžet za 2008.god. opštine Bratunac iznosi 4 871 000 KM. Planirana sredstva u budžetu opštine za kapitalne troškove iznose 749 000 KM koja obuhvataju slijedeće stavke: - nabavka zemljišta, šuma i višegodišnjih zasada - nabavka građevinskih objekata - nabavka opreme - nabavka ostalih stalnih sredstava - nabavka stalnih sredstava u obliku prava

OPŠTINA BRATUNAC

NAČELNIK OPŠTINE

STRUČNA SLUŽBA S.O.

PREDSEDNIK S.O.

Odjeljenje za privredu i društvene djelatnosti

Odsjek za privredu i razvoj

Odsjek za društvene djelatnosti

Odsjek za inspekcijske poslove

Odjeljenje za finansije Odsjek za budžet

Odjeljenje za opštu upravu

Odsjek za boračko invalidsku zaštitu

Odjeljenje za prostorno uređenje i stambeno-komunalne poslove

Odsjek za prostorno uređenje

Odsjek za stambeno komunalne poslove

39

- rekonstrukcija i investiciono održavanje - otplate domaćeg zaduživanja

14. VEZA STRATEGIJE PARTNERSTVA SA DRUGIM DOKUMENTI MA

Statutom Opštine Bratunac regulisano je pravo građana na neposredno učešće u vršenju

poslova iz nadležnosti opštine koje se ostvaruje u skladu sa zakonom, Statutom i drugim aktima

opštine. Dakle Statut Opštine je predvidio mogućnost ostvarivanja partnerskih odnosa između građana

i lokalne vlasti. Sama Strategija Partnerstva predstavljaće aneks Strategije razvoja opštine Bratunac,

odnosno postaće sastavni dio tog dokumenta. Usvajanjem dokumenta Strategija Partnerstva građanima

će se pružiti nove mogućnosti neposrednog odlučivanja u poslovima iz nadležnosti opštine, odnosno

zajednička realizacija utvrđenih ciljeva i interesa.

15. ZAKLJUČNA RAZMATRANJA

Analizirani segmenti sadašnjeg privrednog i društvenog života opštine Bratunac, prezentirani u

prijedlogu ažuriranja strateškog plana opštine Bratunac, putem pokazatelja stvaraju objektivnu sliku,

markirajući pri tom ključne faktore, kako ograničavajuće, tako i perspektivne, a koji su od presudnog

značaja za smjernice budućem razvoju. Imajući u vidu da je od početka ratnih sukoba do danas

zabilježena dugotrajna stagnacija i izrazit pad brojnih privrednih aktivnosti, kao i odsustvo

preduzetničke inicijative i investicija, u smislu zaključka može se konstatovati:

U sadašnjoj strukturi i dostignutom nivou privrednog razvoja opštine Bratunac prelamaju se

posljedice sistemskog zanemarivanja privrednog razvoja do 1970. godine. Period planskog investiranja

i industrijskog zamaha bio je prekratak, s obzirom da je prekinut početkom izbijanja ratnih sukoba.

Četvorogodišnja ratna dejstva ostavila su destruktivne tragove na ionako skromnim privrednim i

infrastrukturnim objektima, a zabilježena su velika migraciona kretanja stanovništva, posebno iz

ruralnih područja. Poslijeratna privredna slika područja opštine objelodanila je zapuštena

poljoprivredna imanja, oštećene ekonomske zgrade, stambene i školske objekte, uništen stočni fond, a

u gradskoj zoni oštećenu infrastrukturu, zatvorene fabrike, veliku nezaposlenost, pad životnog

standarda i znatnu socijalnu ugroženost stanovništva.

RAZVOJ KROZ STRATEŠKE PRAVCE

Poljoprivredno zemljište, rude nemetala, vodeni tokovi i šume, kao prirodni resursi, čije

iskorištavanje ne iziskuje velika finansijaka ulaganja, predstavljaju veoma značajan pravac

dinamiziranja aktivnosti u smislu razvoja poljoprivrede, stočarstva, proizvodnje građevinskog

40

materijala, eksploatacije šuma i prerade drveta. Imajući u vidu da na području opštine postoji

dugogodišnja tradicija u bavljenju navedenim djelatnostima, jedan od prvih koraka u njihovom

oživljavanju je sanacija, adaptacija i stavljanje u funkciju zanemarenih i napuštenih kapaciteta (plodno

zemljište, mini farme, otkupne stanice, voćnjaci i malinjaci, separacije i ciglane, pilane i pogoni za

preradu drveta). Međutim, izgradnjom malih prerađivačkih kapaciteta i pogona prehrambene

industrije, postigli bi se, uz skromna ulaganja, višestruki pozitivni efekti, izraženi kroz smanjenje

visoke stope nezaposlenosti, a finalizacija proizvoda omogućila bi da se na tržištu ostvaruje veća dobit,

nego što je to kod prodaje sirovina i poluproizvoda, s posebnim naglaskom na organsku proizvodnju i

orijentisanost ka ponudi zdravstveno bezbijedne hrane.

Budući da se navedena prirodna bogatstva ne iscrpljuju samo u svojoj upotrebnoj vrijednosti,

sljedeći strateški pravac je razvoj ugostiteljstva i turizma. S obzirom da je razvijeni turizam bilo kojeg

vida (lovni, ribolovni, banjski, sportsko-rekreativni, seoski, tranzitni ili neki drugi) nezamisliv bez

visokog nivoa infrastrukture, aktivnosti treba usmjeriti ka rekonstrukciji i modernizovanju putne mreže

(asfaltiranje lokalnih makadamskih puteva i sanacija magistralnih putnih pravaca), rješavanju

problema otpadnih i oborinskih voda na području opštine, a posebno ka sprečavanju daljnjeg izlivanja

kanalizacione mreže u rijeku Drinu putem izgradnje kolektora, zatim ka sanaciji deponije, podizanju

nivoa ekološke svijesti, kao i ka rekonstrukciji objekata i proširenju kapaciteta turističke ponude, uz

razvoj komplementarnih djelatnosti (osavremenjavanje trgovine, razvoj uslužnih i zanatskih

kapaciteta, saobraćaja, kao i obogaćivanje kulturno-zabavnog života u gradu, kreativnog i umjetničkog

izražavanja).

Osvrt na privatizaciju u cilju ubrzanja procesa

Sa aspekta dosadašnjeg toka privatizacije državnog kapitala bratunačkih preduzeća, potrebno je

konstatovati da je za proces gotovinske prodaje pripremljeno do 2006. godine 16 preduzeća (odobreni

programi, izuzev zemljoradničkih zadruga, te utvrđena vrijednost državnog kapitala), ali ni osme

godine od početka prodaje državnog kapitala nisu zabilježeni značajniji rezultati, kako u smislu broja

privatizovanih preduzeća, tako ni u smislu postprivatizacionog stanja u preduzećima. Putem tendera s

varijabilnim uslovima privatizovana je Veterinarska stanica Bratunac, u okviru aktivnosti Direkcije za

privatizaciju, kada su privatizovane sve veterinarske stanice u Republici Srpskoj. Potrebno je ovaj

proces (privatizacije) ubrzati jer svako otezanje je gubljenje ne samo vremena nego i značajnih

finansijskih sredstava (rast dospjelih obaveza, kamate..).

Pored toga, “Kartonaža”, s malim kapitalom, privatizovana je metodom direktne prodaje, a

građevinsko preduzeće “Ingrap-Javor”, putem berze, iznošenjem paketa akcija na prodaju, nakon toga

je u preduzeću pokrenut postupak stečaja kroz koji je preduzeće i prodato. Metodom licitacije

41

privatizovana je preduzeće “Duvan” (otkup i prerada duvana), a dio državnog kapitala (nekretnina)

ugostiteljskog preduzeća “Podrinje” i trgovinskog preduzeća “Guber” prodat je u cilju pokrivanja

neizmirenih obaveza. Ekonomski najatraktivnije bratunačko saobraćajno preduzeće “Vihor”, s

dugogodišnjom tradicijom, u četiri navrata je putem tendera ponuđeno na prodaju, ali nije bilo

zainteresovanih kupaca, te je zbog dugotrajne nelikvidnosti i nesolventnosti nad njim otvoren stečajni

postupak kroz koji je i prodat dio preduzeća. Pored AD “Vihor”, u stečajnom postupku su i „Podrinje“,

AD, „Ukrasna keramika“, AD; „Unioninvest“, AD; „Drina“, AD; „Gradina“, AD.

Imajući u vidu efekte do sada provedenih stečaja u Republici Srpskoj, teško je očekivati da će

kroz postupak stečaja doći do oživljavanja proizvodnje u preduzećima, preuzimanjem firmi od strane

povjerioca ( ili stečajnog upravnika). I pored usporene dinamike privatizacije i loših privatizacionih

rezultata, neophodno je okončati vlasničku transformciju, kako bi se drugim konceptom razvoja

privukla značajnija investiciona sredstva i područje učinilo atraktivnim za potencijale ulagače.

S obzirom da su utvrđene komparativne prednosti razvoja poljoprivede, ekploatacije šuma i

prerade drveta, prerade kaolonske gline i posebno razvoja turizma, neophodno je putem programa

Razvojno investicione Banke RS i finansijskih institucija, stranih donacija i kooperantskih odnosa

ubrzati obnovu stočarskih, voćarskih i drugih poljoprivrednih kapaciteta i izgraditi male prerađivačke

kapacitete atraktivnog programa (šumski plodovi, plantažno ljekovito bilje i dr.) i uspostaviti čvrste

kooperantske odnose s velikim prehrambenim industrijama u Banjaluci i Bijeljini.

U sveri turizma izvršiti prije svega organizaciono-institucionalne promjene, formiranje

turističku organizaciju, koja će promovisati potencijale, kao i uraditi regionalnu integraciju u cilju

jačanja i pozicioniranja ove buduće značajne privredne grane.

- Uzevši u obzir cjelokupne potencijale opštine Bratunac (prirodne, ekonomske, infrastrukture,

radne), zaključuje se da samostalna koncepcija razvoja turizma na području opštine Bratunac nije

rentabilna, niti može dati pozitivne efekte u dužem vremenskom periodu. Udružujući svoje potencijale

sa susjednim opštinama s jedne i s druge obale Drine, obogaćujući ukupnu turističku ponudu i

izgrađujući zajednički turistički proizvod, putem zajedničkih, odnosno regionalnih turističkih

projekata, došlo bi se do snažnijeg zamaha u razvoju turizma i do formiranja turističke ponude po

ukusu i standardima savremene i probirljive turističke klijentele.

42

16. SWOT ANALIZA OPŠTINE BRATUNAC

SWOT analiza opštine Bratunac

SNAGE SLABOSTI • Drina i raznoliko prirodno okruženje

pogodno za avanturistički turizam i aktivnosti na otvorenom

• Povoljan geografski položaj • Tehnička podrška za ribolovne aktivnosti • Nezagađena prirodna okolina • Blaga klima-umjereno kontinentalna • Kulturno-istorijsko naslijeđe • Ljudski resuresi – relativno visoka

koncentracija mlađeg stanovništva u potrazi za poslom / poslovnim mogućnostima

• Stanovništvo je domaćin svojim posjetiocima, prijateljima i rodbini, tradicionalno gostoljubivi i odlučni za razvoj turizma

• Tradicionalna dešavanja i godišnjice (festivali, Drinska regata, ruralni festivali)

• Svjesnost značaja turizma i njegovih potencijala za lokalnu upravu i njena odlučnost da podrži turistički razvoj

• Potencijal za etno-turizam (kućna radinost, proizvodnja predmeta od drveta i vune, domaća hrana i piće)

• Visok kvaliet hrane, organska proizvodnja • Spremnost ključnih stejkholdera na

saradnju sa ostalim opštinama • Ostali tipovi poljoprivrede i uzgajanja

šumskih plodova • Nekoliko smještajnih objekata, restorana i

kafića • Uključenost zajednice u turistički razvoj • Bankarska konkurencija • Zainteresovanost stranih ulagača za

ulaganja u infrastrukturu Opštine • Veliki interes za razvoj malih preduzeća • Tradicionalna gostoprimljivost • Ulazna vrata u BiH

• Velika stopa nezaposlenosti • Emigracija stanovništva • Nedostatak kadrova • Loša opremljenost školskih objekata • Nedostatak mehanizama za podršku i

poticaj preduzetničkog djelovanja • Nepostojanje zaobilaznice oko grada • Nedovoljno investicija • Nedovršen proces privatizacije • Nedostatak/nepostojanje prerađivačkih

kapaciteta • Nedostatak jasnog identiteta ili Brenda

kao turističke destinacije • Nedostatak iskustva u turističkoj industriji • Nedostatak infrastructure, naročito

signalizacije i telekomunikacija • Nedostatak institucionalnih kapaciteta

podrške i olakšavanja turističkog razvoja • Nedostatak generalne i institucionalne

kooperacije između ključnih interesnih strana

• Otpad i upravljanje otpadom je veliki problem

• Oskudan kvalitet usluga • Nema informacionog centra za posjetioce • Nedostaci lokalne turističke industrije za

unutrašnjim i vanjskim povezivanjem • Nedostatak baze podataka turističkih

aktivnosti i limitirano tržište informacija o posjetiocima na širem području Bratunca

• Nedostatak urbanog razvojnog planiranja • Rizik za veoma vrijednu okolinu

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE • Zaštita prirodne okoline • Ekonomska recesija • Privatizacija preduzeća u društvenoj

svojini (transformacija vlasništva) • Velike poljoprivredne mogućnosti • Sportski, ruralni i avanturistički turizam

• Ekonomska recesija, nekoliko prospekata zapošljavanja, slaba kupovna moć domaćeg tržišta

• Političke i zakonske barijere (na nacionalnom nivou)

• Regija je politički izolovana od centralnih

43

• Uključenje lokalne zajednice u turistički razvoj

• Komercijalizacija i očuvanje kulturne i istorijske baštine / nasljeđa

• Privlačenje visoko platežnih / novih turista • Osnivanje turističkih agencija • Generisanje zapošljavanja i povećanje

preduzetničkih aktivnosti i malih biznisa • Izgradnja zemlje – domaćina na

postojećim snagama koristeći marketing ka stanovništvu iz šireg regiona

• Integracija makro-regiona u TODS-a • Ključne atrakcije povezati sa ostalim

komercijalnim aktivnostima • Sinergija između turizma i farmerstva /

poljoprivrede • Uključenje zajednice u očuvanju

održivosti i životnog standarda povećanjem dobitaka po posjetiocu

• Posebne pogodnosti ponuđene domaćem stanovništvu jer oni promovišu turističke proizvode direktno ptijateljima i prodicama u posjeti

• Tržište posjeta prijatelja i porodica i ostale mogućnosti ostajanja u kraju

• Eksploatacija geografskog ulaza za Srbiju i druge dijelove BiH

vlasti u Sarajevu i Banjoj Luci • Preduzetni pojedinci napuštaju region • Nivo usluga ne zadovoljava očekivanja

posjetilaca • Nedostatak koordinacije potencijalima i

promocije • Promovisanje drugih destinacija i

poboljšavanje načina ponašanja • Degradacija infrastrukture i okoline • Povećavanje nadmetanja za turistički

prihod • Nedostatak internog i eksternog

finansiranja • Minska polja, eksplozivni uređaji koji su

postavljeni u nekim područjima tokom sukoba 90ih godina

• Nefleksibilne granične usluge • Klimatski faktor • Degradacija šuma

44

VIZIJA

Vizija je razvijena na period od 4 godine, bazirana na analizi postojeće situacije i

utvrđenih razvojnih potencijala. Razvojna strategija predstavlja osnov za ekonomski razvoj koji uključuje sve ljudske potencijale i racionalno korištenje prirodnih resursa. Zasnovana je na podršci ekonomskom razvoju, i stavlja akcenat na razvoj ljudskih resursa kroz primjenu novih znanja i tehnologija. Izjavu o viziji su definisali predstavnici radnih, fokus i partnerskih grupa. Vizija opštine je zasnovana na postizanju sljedećih vrijednosti:

1. Pridavanje značaja obrazovanja i razvoju vještina,

2. Promocija novih tehnologija,

3. Infrastruktura

4. Turizam,

5. Priznavanje privatnog sektora i poljoprivrede kao glavne i vodeće sile u zapošljavanju,

6. Prirodna bogastva

Vizija će se ostvariti uz podršku višegodišnje strategije ekonomskog razvoja, koja će prioritizirati glavne potrebe identifikovane u opštini.

Razvojna Vizija opštine Bratunac Opštinu Bratunac vidimo kao područje koje će održivim razvojem omogućiti dobre i perspektivne uslove za život i rad svih stanovnika.

45

STRATEŠKI CILJEVI

U skladu sa budućom vizijom razvoja opštine , identifikovani su sljedeći strateški ciljevi:

Strateški cilj 1: Unaprijediti poljoprivrednu p roizvodnju

Strateški cilj 2: Poboljšati uslove za rad lokalne uprave

Strateški cilj 3: Razvoj turizma

Strateški cilj 4: Povećati nivo zapošljavanja kroz podsticaj razvoja privatnog

poduzetništva

Strateški cilj 5: Poboljšati infrastrukturu

STRATEŠKI CILJ 1: Unaprijediti poljoprivrednu proizvodnju

Realizacija ovog cilja se uglavnom odnosi na sljedeće: Voćarstvo: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Dalji razvoj jagodičastog voća, kroz podizanje novih, rekonstrukcija i proširenje postojećih zasada maline, te proizvodnja jagoda uz primjenu agril-folije. 2. Promocija novih uzgojnih sorti ( borovnice, ribizla ) 3. Edukacija proizvođača sa aspekta izbora sorti, podizanje i održavanje zasada, te sredstava i procesa zaštite 4. Razvoj intezivnog voćarstva kroz uzgoj drvenastog voća jabuke, kruške i šljive po sistemu „Na dohvat ruke“ 5. Edukacija proizvođača iz oblasti proizvodnje, uzgoja i zaštite drvenastog voća 6. Edukacija proizvođača kroz prikaz prednosti korištenja sistema za navodnjavanje u pogledu ostvarivanja većih prinosa i kvaliteta proizvodnje. 7. Podrška izgradnji prerađivačkih kapaciteta za preradu voća i objekata za prihvat i čuvanje voća u kontrolisanim uslovima.

Opština Bratunac

Regionalna savjetodavna služba- ABC, Udruženja voćara

46

Peradarstvo: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Proširenje mreže, uključenje novih proizvođača u proces proizvodnje konzumnih jaja i tov pilića, 2. Izgradnja centra za proizvodnju jednodnevnih pilenki za tov i uzgoj pilenki koka nosilica, 3. Povećanje kapaciteta proizvodnje u okviru postojećih proizvođača uz primjenu nove opreme i tehnike proizvodnje, 4. Izgradnja pogona za proizvodnju hrane za ishranu koka nosilica i tov pilića, 5. Podrška izgradnji klaoničkog objekta i prostora za čuvanje pilećeg mesa i konzumnih jaja u kontrolisanim uslovima 6. Organizovanje rada proizvođača iz oblasti peradarstva u Udruženje peradara

Opština Bratunac

Udruženje peradara

Pčelarstvo: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Povećanje kapaciteta proizvodnje kod postojećih proizvođača s ciljem izgradnje tržišno orjentisanog proizvođača proizvoda od pčela, 2. Edukacija proizvođača o načinima i uslovima držanja pčela, proizvodnje i selekcije matice i zaštita pčela od bolesti, 3. Edukacija proizvođača o procesu i tehnici, te potrebnoj opremi za proizvodnju proizvoda od pčela,

Opština Bratunac

Udruženja pčelara

Mljekarstvo: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Proširenje kapaciteta proizvodnje u okviru postojećih proizvođača i uključenje novih sa manjim proizvodnim mogućnostima, 2. Stručna pomoć i edukacija o uslovima prostora za uzgoj, kvaliteta mlijeka, ishrana 3. Projekti podrške proizvodnje mlijeka u skladu sa postavljenim EU ekološkim standardima,

Opština Bratunac

Regionalna savjetodavna služba - ABC

ZZ „Uspijeh“

Ljekovito bilje: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Organizovati racionalnu eksploataciju ljekovitog bilja i šumskih plodova

2. Uraditi analizu sa aspekta mogućnosti plantažnog uzgoja pojedinih vrsta ljekovitog bilja

Opština Bratunac

47

STRATEŠKI CILJ 2: Poboljšati uslove za rad lokalne uprave

Realizacija ovog cilja se uglavnom odnosi na sljedeće: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Izgradnja nove zgrade za rad opštinske lokalne uprave 2. Nabavka kancelarijske opreme za rad opštinskih službi, 3. Instaliranje programa za potrebe arhive, čuvanje i pohranjivanje arhivske građe u elektronskoj verziji, 4. Instaliranje programa za potrebe protokola, 5. Umreženje u jedinstven sistem organa lokalne uprave, 6. Izgraditi registar prijema stranaka sa zvučnom i svjetlosnom signalizacijom, 7. Stručno usavršavanje službenika

Opština Bratunac

STRATEŠKI CILJ 3: Razvoj turizma

Realizacija ovog cilja se uglavnom odnosi na sljedeće: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Izgradnja infrastrukturnih objekata za stvaranje uslova za razvoj lovnog i ribolovnog turizma, 2. Upotpunjavanje manifestacije „Drinski slalom“ pratećim kulturno-sportskim sadržajem, 3. Sajamska manifestacija „Dani malina“ 4. Formiranje turistićke organizacije, 5. Razvoj seoskog turizma

Opština Bratunac

STRATEŠKI CILJ 4: Pospiješiti zapošljavanje kroz podsticaj razvoja privatnog

preduzetništva,

Realizacija ovog cilja se uglavnom odnosi na sljedeće: Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Kreiranje novih radnih mjesta kroz podršku razvoja postojećih i pokretanje novih biznisa, 2. Formiranje „Biznis-parka“ 3. Rješavanje statusa preduzeća u procesu privatizacije, 4. Eksploatacija prirodnih bogastava, 5. Finalizacija proizvoda u drvnoj industriji

Opština Bratunac

48

STRATEŠKI CILJ 5: Poboljšati infrastrukturu

Realizacija ovog cilja se uglavnom odnosi na sljedeće:

Aktivnosti Nosioci aktivnosti 1. Kategorizacija putne mreže na području opštine, 2. Izgradnja saobraćajne obilaznice oko grada, 3. Asfaltiranje gradskih i prigradskih ulica, 4. Rekonstrukcija lokalne putne mreže, 5. Izgradnja trotoara, 6. Rekonstrukcija gradske vodovodne mreže, 7. Rješavanje vodosnabdijevanje ruralnih područja, 8. Povećanje kapaciteta gradskog vodovoda, 9. Proširenje mreže fekalne i kišne kanalizacije, 10. Regulacija i uređenje riječnih korita, 11. Izgradnja mosta na rijeci Drini 12. Isušivanje poljoprivrednog zemljišta, 13. Izgradnja i uređenje gradske plaže po regulacionom planu, 14. Uređanje ostalih plaža na rijeci Drini, 15. Uređenje gradske deponije i učešće u izgradnji regionalne deponije, 16. Poboljšanje uslova rada u osnovnim i srednjim školama i predškolskim ustanovama, 17. Rekonstrukcija objekata doma zdravlja za prelazak na porodičnu medicinu, 18. Izgradnja i opremanje sportskih terena, 19. Proširenje ulične rasvjete na nova područja, 20. Izgradnja prostora za rad kancelarija MZ 21. Izgradnja prostora za smještaj stočne pijace, 22. Izrada prostorno planske dokumentacije,

Opština Bratunac

49

PROJEKTNI PRIJEDLOZI

Voćarstvo

• Ciljevi

1. Razvoj i unapređenje voćarstva 2. Proizvodnja zdrave hrane i podmirenje lokalnih potreba za

voćem radi poboljšanja uslova života u zajednici 3. Stručno usavršavanje u voćarstvu te razvijanje voćarske

kulture 4. Izrada planova i programa proizvodnje voća i njihovo

izvršenje 5. Omasovljenje i uzdizanje podmlatka i njegovanje ljubavi

prema voćarstvu kao dohodovnoj grani 6. Organizovanje stručnih skupova voćara radi edukacije 7. Sprovodjenje i kontrola plana zaštite voćnih zasada 8. Promovisanje voćarstva kao osnovnog zanimanja 9. Uticaj na Vladinu politiku u poljoprivredi – prilagođavanje

politike podsticaja za voćarsku proizvodnju 10. Intenziviranje voćarske proizvodnje u Bratuncu 11. Razvoj otkupno-preradjivačkih kapaciteta 12. Certifikacija voća

• Aktivnosti

1. Dalji razvoj jagodičastog voća kroz podizanje novih zasada, rekonstrukcija i proširenje postojećih zasada maline

2. Promocija novih uzgojnih sorti ribizle, borovnice i brusnice 3. Edukacija proizvođača sa aspekta izbora sorti, podizanje i

održavanje zasada, te sredstava i načina zaštite 4. Sadnja 200 ha modernih voćnjaka stablašica 5. Rekonstrukcija postojećih zastarjelih i zapuštenih voćnjaka 6. Edukacija proizvođača za modernu voćarsku proizvodnju

7. Zamijena starih zasada šljive, zaraženih šarkom, rezistentnim sortama

8. Uvođenje novih produktivnijih voćnih vrsti i sorti 9. Uvođenje integralnog načina proizvodnje 10. Obuka rezača voća i formiranje timova za rezidbu 11. Izgradnja skladišta sa kontrolisanom atmosferom za

skladištenje voća 12. Izgradnja mini fabrike za toplu preradu voća 13. Izgradnja tunelske sušare za voće

. 14. Izgradnja otkupne infrastrukture (otkupne stanice na ključnim mjestima ) 15. Iniciranje donošenja određenih mjera i propisa u oblasti

voćarstva

• Pokazatelji uspješnosti

1. Zasađeno 200 ha zasada jabuke, kruške, šljive, višnje primjenjujući najnovija agrotehnička dostignuća.

2. Uvođenje novog sortimenta, gušći sklopovi sadnje, savremeni uzgojni oblici uvođenje sistema za navodnjavanje „kap po kap“.

Ovakvi zasadi na površini od 0,5ha do 1ha stvoriće robnu proizvodnju tradicionalnih voćnih kultura.

3. Rekonstruisano 25 ha strarih i zapustenih voćnjaka koji imaju vegetativni i generativni potencijal (naročito šljive)

50

4. Organizovane prezentacije, predavanja i praktična nastavu za proizvođače o savremenoj voćarskoj proizvodnji ( najnovije tehnologije podizanja i održavanja voćnjaka ). Organizovane posjete sajmovima i intenzivnim voćnjacima

5. Uvedene sorte koje su tolerantne na šarku šljive kao što su Stelej, Čačanska ljepotica, Čačanska najbolja, Čačanska rana, Rut geršteter, Katinka, Elena...Tolerantnim sortama na šarku šljive zamjenjeni stari zasadi Požegače koja je izvor zaraze i za druge sorte i vrste voća. Pod zasadima požegače, starije od 15 godina na kojima su izraženi simptomi šarke šljive nalazi se oko 150 ha, što znači da je potrebno obezbijediti oko 100.000 sadnica za podmlađivanje ovih zasada.

6. Planska promjena sortimenta na području opštine Bratunac. Uvodene nove sorte otpornije na bolesti i štetočine, koje su bolje rodnosti i perspektivnije na našem i inostranom tržišu.

7. Unaprjeđenje tržišne orijentiranosti sektora i povećanje prihoda, kao i poslovnih sposobnosti proizvođača;

8. Kontrolisani uslovi čuvanja (kontrolisan režim temperature i vlažnosti zraka) omogućuju prodaju proizvoda od berbe do maja-juna naredne godine kada su i cijene ovog voća najveće.

9. Izgradnja 10 otkupnih stanica i to pravilno raspoređenih u svim pravcima od centra Bratunca bi poljoprivrednim proizvođačima olakšala predavanje voća, a otkupljivačima pojednostavilo otkup. Takođe izgradnja otkupnih stanica bi doprinjela boljem održavanju kvaliteta svježeg voća prilikom transporta.

10. Veći zasadi jagodičastog voća sa povećanjem prosječnog prinosa po jedinici površine.

11. Obnovljeni zasadi jagodičastog voća, posebno maline ( nabavka nezaraženog sadnog materijala ) redovna zaštita zasada

12. Obučeni voćarski tehničari za rezidbu voćnjaka

• Značaj Podizanje standarda poljoprivrednog stanovništva kojima je voćarstvo osnovna djelatnost, kao i stanovništva koji se bavi ovom granom poljoprivrede kao dopunskom djelatnosti.

• Nosioci aktivnosti

Opština Bratunac Udruženje voćara „Fructus“ Regionalna savjetodavna služba

Mljekarstvo

• Ciljevi

1. Podizanje stručnog nivoa proizvođača - farmera; osposobljavanje za svestranu i pravilnu primjenu savremenih mljekarskih dostignuća u svakodnevnoj praksi

2. Podrška proizvođačima mlijeka u stvaranju i razvijanju objektivnog stručnog mišljenja i stavova o bitnim naučnim, stručnim, tehnološkim i ekonomskim problemima mljekarske proizvodnje

3. Podsticaj za kvantitativno i kvalitativno unapređenje proizvodnje i prerade mlijeka u RS,

51

4. Organizacija i pomoć u organizaciji stručnih savjetovanja, simpozijuma, predavanja, radnih dogovora i sl. na temu unapređenja proizvodnje, prerade i prometa mlijeka, organizacije i ekonomike mljekarskog poslovanja

5. Razvoj i unaprjeđenje mljekarstva 6. Promovisanje mljekarstva kao osnovnog zanimanja 7. Uticaj na Vladinu politiku u poljoprivredi – prolagodjavanje

politike podsticaja za mljekarsku proizvodnju 8. Intenziviranje mljekarske proizvodnje u Bratuncu 9. Izgradnja pogona za preradu mlijeka; 10. Certifikacija

• Aktivnosti

1. Organizovanje predavanja, studijskih putovanja i posjeta Sajmovima

2. Obezbjeđenje sredstava od Vlade RS za proširenje ove djelatnosti

3. Proširenje kapaciteta proizvodnje u okviru postojećih proizvođača

4. Uključenje novih proizvođača sa manjim proizvodnim mogućnostima i njihovo uvezivanje sa većim farmerima

5. Stručna pomoć i edukacija o uslovima prostora za uzgoj, kvalitet mlijeka i ishrane

6. Izrada projekata podrške proizvodnje mlijeka u skladu sa postavljenim EU ekološkim standardima

• Pokazatelji uspješnosti

1. Organizovane prezentacije i predavanja za proizvođače mlijeka o savremenoj mljekarskoj proizvodnji. Organizovane posjete sajmovima i farmama

2. Unaprjeđenje tržišne orijentiranosti sektora i povećanje prihoda, kao i poslovnih sposobnosti proizvođača

3. Izrađeni i kandidovani projekti za proširenje ove djelatnosti Vladi RS i Ministarstvu poljoprivrede, kao i međunarodnim organizacijama

4. Proširene postojeće farme i zasnovane nove po postojećem modelu glavni farmer – pridruženi farmeri

• Značaj Podizanje standarda poljoprivrednog stanovništva kojima je mljekarstvo osnovna djelatnost, kao i stanovništva koji se bavi ovom granom poljoprivrede kao dopunskom djelatnosti.

• Nosioci aktivnosti

Opština Bratunac ZZ „Uspjeh“ Regionalna savjetodavna služba

Pčelarstvo

• Ciljevi

1. Veći ekonomski efekti u pčelarstvu 2. Povećano gajenje autohtonih sojeva pčela, povećana

proizvodnja meda i drugih pčelinjih proizvoda, očuvana otpornost pčela na bolesti

3. Zamjena zastarjelih, primitivnih košnica i hranilica 4. Primjena moderne tehnologije u proizvodnji i stvaranje uslova

za uzgoj zdravih pčelinjih društava

52

5. Izbor kvalitetnih proizvodjača i distribucija košnica i hranilica do samih pčelara

6. Zamjena zastarjelih, primitivnih podnjača i upotreba organskih kiselina u borbi protiv pčelinjeg krpelja (Varroa destructor)

7. Zaštita interesa neposrednih pčelara i neposredne proizvodnje pčelinjih proizvoda na vlastitim pčelinjacima

8. Razvijanje svjesnosti cijelog društva o ugroženosti opstanka pčele kao vrste koja zbog nametnika varroe više ne može sama opstati u prirodi bez pomoći pčelara

9. Certifikacija meda 10. Povećanje aktivnosti udruženja pčelara i njihovog međusobnog

povezivanja, posebno na regionalnom nivou u cilju zajedničkog djelovanja i unapređenja i zaštite njihovih specifičnosti

11. Postizanje bolje stručne osposobljenosti pčelara u cilju uspješnijeg pčelarenja, bolje zdravstvene zaštite pčela i ostvarivanja većih prihoda

12. Podsticanje zanimanja mladih za pčelarstvo i povećanje broja pčelara

13. Izgradnja pogona za pakovanje meda i ostalih pčelinjih proizvoda

• Aktivnosti

1. Obrazovanje pčelara putem pčelarskih kurseva, seminara, stručnih predavanja i drugih oblika edukacije

2. Organiziranje savjetovanja, simpozijuma i seminara iz oblasti pčelarstva

3. Obezbjeđenje stručne i svake druge pomoći pčelarskim udruženjima i njihovim članovima, posebno kod uzgoja pčela, zaštiti protiv pčelinjih bolesti, te ostvarivanju određenih pogodnosti u okviru zakonskih propisa unutar grane djelatnosti u koju je razvrstan uzgoj pčela i proizvodnja meda i dr.

4. Primjena moderne tehnologije u proizvodnji i dobijanje kvalitetnih, zdrastveno ispravnih pčelinjih proizvoda

5. Izbor kvalitetnih proizvodjača i distribucija podnjača do samih pčelara

6. Izbor najpovoljnijih proizvođača matica, veterinarski pregled 7. Organizovanje različitih promotivnih, stručnih i naučnih akcija i

skupova (festival meda, obilazak pčelinjaka, pčelarske izložbe i sl.), javnih tribina, simpozijuma, stručnih okruglih stolova i predavanja samostalno i zajedno s drugim sličnim udruženjima

8. Objedinjavanje i podsticanje rada pčelarskih udruženja i udruženja srodnih pčelarskim

9. Iniciranje donošenja određenih mjera i propisa u oblasti pčelarstva

upoznavanje pčelara s potrebnim mjerama u cilju zaštita okoliša i posebno uloge pčelarstva u tome,

10. Ostvarivanje saradnje s tijelima vlasti: društvenim, naučnim i obrazovnim organizacijama i institucijama

11. Ostvarivanje poslovnog i drugog povezivanja sa proizvodnim i prometnim organizacijama i prerađivačkim kapacitetima

• Pokazatelji uspješnosti

1. Pčelari brže uvode nova tehnološka rješenja 2. Veća proizvodnja 3. Jeftiniji proizvodi na tržištu

53

4. Kvalitetni, biološki ispravni pčelinji proizvodi 5. Povećan broj pčelara i prosječan broj košnica po pčelinjaku 6. Obezbijeđeno sigurno tržište za bratunački med

• Značaj Podizanje standarda poljoprivrednog stanovništva kojima je pčelarstvo osnovna djelatnost, kao i stanovništva koji se bavi ovom granom poljoprivrede kao dopunskom djelatnosti

• Nosioci aktivnosti

Opština Bratunac Udruženja pčelara

Peradarstvo

• Ciljevi

1.Promocija savremenih tehničko-tehnoloških rješenja proizvodnje mesa i jaja

2.Držanje visokoproduktivnih linijskih hibrida peradi 3.Striktno pridržavanje tehnoloških normi proizvodnje 4.Držanje samo jedne vrste, jednog proizvodnog usmjerenja

(proizvodnja konzumnih ili brojlera), jednog hibrida, i jedne starosti u isto vrijeme

5.Ishrana kompletnim, dobro izbalansiranim smjesama 6.Držanje u objektima zatvorenog tipa 7.Maksimalno korištenje peradarnika; držanje 20-25 koka po 1m2

podne površine (iskorištenje prostora u visinu po nivoima) 8.Držanje nosilja u baterijama (4-5 koka u svakom kavezu), sa

savremenom automatskom opremom za hranjenje i napajanje, po koncepciji savremenog peradarnika

9.Osiguravanje skladišnih prostora koji moraju biti adekvatno sagrađeni i dovoljnog kapaciteta da se u njemu skladište jaja 14. striktnom pridržavanju mjera preventive, dezinsekcije i deratizacije propisanim od strane veterinarske službe

10.Intenzifikacija postojeće proizvodnje, proširenje mreže 11.Širenje farmi-ukrupnjavanje posjeda 12.Unaprjeđenje proizvodnje i rast prihoda od farmi 13.Obezbjeđenje sigurnog tržišta

• Aktivnosti

1. Proširenje mreže, uključenje novih proizvođača u proces proizvodnje konzumnih jaja i tov pilića

2. Organizovanje kurseva, seminara, stručnih predavanja i drugih oblika edukacije

3. Izgradnja centra za proizvodnju jednodnevnih pilenki za tov i uzgoja pilenki koka nosilja

4. Povećanje kapaciteta proizvodnje u okviru postojećih proizvođača uz primjenu nove opreme i tehnike proizvodnje

5. Izgradnja pogona za proizvodnju hrane za ishranu koka nosilja i tov pilića

6. Podrška izgradnji klaoničkog objekta i prostora za čuvanje pilećeg mesa i konzumnih jaja u kontrolisanim uslovima

• Pokazatelji uspješnosti

1. Peradari brže uvode nova tehnološka rješenja 2. Veća proizvodnja mesa i jaja 3. Jeftiniji i kvalitetniji proizvodi na tržištu 4. Povećan broj peradara i prosječan broj koka nosilja i brojlera

54

po farmi 5. Obezbijeđeno sigurno tržište

• Značaj Podizanje standarda poljoprivrednog stanovništva kojima je peradarstvo osnovna djelatnost, kao i stanovništva koje se bavi ovom granom poljoprivrede kao dopunskom djelatnosti

• Nosioci aktivnosti

Opština Bratunac Udruženja peradara „Pile“

Ljekovito bilje

• Ciljevi

1. Izgradnja pogona za ekstrakciju eteričnih ulja; 2. Promocija uzgoja ljekovitog bilja široj javnosti (inputi,

organizovanje uzgajivača, tehnologija uzgoja, tržište) 3. Izgradnja otkupnih kapaciteta 4. Izgradnja kapaciteta za sušenje – preradu i pakovanje 5. Certifikacija organskog proizvoda

• Aktivnosti

1. Održavanje edukacijskih radionice na kojima učesnici treba da steknu osnovna znanja i vještine o različitim aspektima tehnologije ekološkog uzgoja te osnove o održivom korištenju prirodnih resursa (ljekovitog i aromatičnog bilja)

2. Organizacija racionalne eksploatacije ljekovitog bilja i šumskih plodova

3. Uraditi analizu sa aspekta mogućnosti plantažnog uzgoja pojedinih vrsta ljekovitog bilja

• Pokazatelji uspješnosti

1. Razvijen model uzgoja ljekovitog bilja (inputi, organiziranje uzgajivača, tehnologija uzgoja, tržište) široj javnosti

2. Formirana udruženja sakupljača i prerađivača ljekovitog bilja 3. Izgrađeni kapaciteti za sušenje – preradu i pakovanje 4. Obezbjeđeno tržište

• Značaj Podizanje standarda poljoprivrednog stanovništva kojima je uzgoj ljekovitog bilja osnovna djelatnost, kao i stanovništva koji se bavi ovom granom poljoprivrede kao dopunskom djelatnosti

• Nosioci aktivnosti

Opština Bratunac Udruženja

Plan aktivnosti za razvoj privrede, malog i srednjeg preduzetništva

• Ciljevi

1. Na osnovi postojećih i dodatnih potrebnih analiza, finalizirati sveobuhvatnu analizu sadašnjeg stanja i snimiti potrebe privrede, malog i srednjeg preduzetništva

2. Izrada programa razvoja privrede, malog i srednjeg preduzetništva za idućih 5 godina: samozapošljavanje, zapošljavanje, krediti, lokalna porezna politika, infrastruktura (zona za malo i srednje preduzetništvo), promocija

2.1 Definisanje i korištenje opštinskih, regionalnih i državnih podsticaja za razvoj preduzetništva

2.2 Nastaviti i ojačati u potrebnim segmentima edukacijsku podršku

55

preduzetnicima

• Pokazatelj uspješnosti

1. Stvaranje opšteg ambijenta za razvoj opšine Bratunac 2. Podizanje nivoa kvaliteta usluga preduzetnicima i davanje brze i

pouzdane informacije sadašnjim i budućim preduzetnicima 3. Broj novootvorenih biznisa 4. Broj zaposlenih

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Izgradanja skladišta sa kontrolisanom atmosferom (ULO hladnja ča)

• Ciljevi:

1. Produžavanje vremena čuvanja plodova 2. Smanjivanje kala pri čuvanju plodova i zadržavanje boljeg

kvaliteta plodova 3. Povećanje profitabilnosti poljoprivredne proizvodnje

• Pokazatelj uspjšnosti

1. Ostvaren veći obim proizvodnje voća 2. Povećana dobit od prodaje 3. Standar života

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Izgradnja mini fabrika za toplu preradu vo ća

• Ciljevi:

1. Stvoriti tržište za prerađeno voće 2. Obezbjediti sezonsko zapošljavanje (rezidba i berba) u ruralnom

području 3. Stvoriti mrežu otkupljivača 4. Proizvođačima obezbjediti primjenu moderne prakse u održavanju

zasada

• Pokazatelj uspjšnosti

1. Broja zaposlenih 2. Obim proizvodnje gotovih proizvoda od voća 3. Standar života

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Otvaranje pogona za preradu dacita

• Ciljevi:

1. Na osnovi postojećih i dodatnih potrebnih analiza, finalizirati sveobuhvatnu analizu rezervi rude dacita kao i potreba privrede za proizvodima od ove rude

56

• Pokazatelj uspjšnosti

1. Broja zaposlenih 2. Obim proizvodnje 3. Standar života

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Edukativna i savjetodavna podrška MSP i preduzetnicima

• Ciljevi:

1. Formiranje baze podataka preduzeća i preduzetnika 2. Edukacija iz oblasti menadžmenta MSP i preduzetnike 3. Pravna pomoć za MSP i preduzetnike

• Pokazatelj uspjšnosti

1. Broja zaposlenih 2. Broj MSP 3. Obim proizvodnje

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Izrada i usklađivanje prostorno planske dokumentacije od značaja za razvoj privrede na području opštine

• Ciljevi:

1. Razvijena infrastruktura i institucionalni okviri potrebni za razvoj privatnog sektora, poduzetništva i MSP

2. Usaglašen prostorni, urbanistički i regulacioni planovi sa postojećim stanjem i potrebama podsticaja ekonomskog razvoja

• Pokazatelj uspjšnosti

1. Novi urbanistički plan koji stvara preduslove bržeg razvoja 2. Prostorni plan Opštine koji adekvatno tretira potrebe i mogućnosti

razvoja

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Donošenje regulative o načinu komuniciranja opštine i privatnog sektora u funkciji razvoja opštine

• Ciljevi

1. Reformisana efikasna i transparentna javna uprava kao koordinator ekonomskog razvoja

2. Uspostaviti partnerski odnos između opštinske administracije i privatnog sektora

• Pokazatelj uspješnosti

Ostvarena pozitivna komunikacija i transparentni odnos učešća privatnog i javnog sektora

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

57

Institucionalno organizovanje turizma

• Ciljevi 1. Osnivanje Turističke organizacije 2. Kadrovsko i materijalno jačanje Turističke organizacije

• Pokazatelj uspješnosti

1. Porast broja dolazaka domaćih i stranih turista, 2. Finansijski efekti, 3. Porast broja preduzeća iz oblasti turizma (objekti za smeštaj i

ishranu gostiju, turističke agencije i organizatori putovanja, zanatstvo i sl.),

4. Porast broja zaposlenih u turizmu.

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Izrada strategije razvoja turizm

• Ciljevi 1. Značajno unapređenje turističkog potencijala opštine

• Pokazatelj uspješnosti

2. Porast broja preduzeća iz oblasti turizma (objekti za smeštaj i ishranu gostiju, turističke agencije i organizatori putovanja, zanatstvo i sl.),

3. Porast broja zaposlenih u turizmu.

• Značaj Podizanje standarda građana i kvaliteta življenja

Izrada studije o zaštiti kulturno istorijske baštine

• Ciljevi

1. Identifikacija i klasifikacija kulturno-istorijskih dobara na području opštine Bratunac

2. Izrada projektne dokumentacije o potrebnim restauratorskim i konzervatorskim radovima

3. Utvrđivanje kriterija o izboru prioriteta,finansiranju I zaštiti kulturno-istorijske baštine

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i stanje identifikovanih kulturno-istorijskih dobara 2. Broj i vrsta potrebnih restauratorskih/konzervatorskih zahvata 3. Broj i vrsta izvršenih restauratorskih

• Značaj

Validna baza podataka o kulturno-istorijskim dobrima na području

Adekvatan tretman naslijeđa iz naše prošlosti Obogaćivanje sadržaja turističke ponude u opštini Bratunac

58

Izrada kataloga spomenika kulturno

• Ciljevi

1. Nakon urađenog Projekta o zaštiti kulturno-istorijske baštine na području opštine Bratunac i uspostavljene validne baze podataka o kulturno-istorijskim dobrima pristupiti izradi Kataloga kulturno-istorijskih spomenika na području opštine Bratunac u štampanom ielektronskom zapisu

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i struktura kulturno-istorijskih dobara uvrštenih u katalog 2. Broj klijenata do kojih je stigla kataloška poruka 3. Broj i vrsta uspostavljenih kontakata na osnovu kataloških

poruka 4. vrsta i značaj koristi od uspostavljenih kontakata po kataloškim

porukama

• Značaj

Očuvanje tradicije ikulturnog naslije đa Validna baza podataka o kulturno-istorijskim spomenicima Kvalitetne idostupne informacije svim zainteresovanim klijentima Obogaćivanje sadržaja turističke ponude u opštini Bratunac

Opremanje Doma kulture

• Ciljevi 1. Osposobljavanje ustanove i objekata za kulturno-zabavne sadržaje 2. Stvaranje uslova za korisne i društveno prihvatljive aktivnosti građana

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj organizovanih kulturno-zabavnih aktivnosti/ sekcija 2. Broj aktivnih članova 3. Broj organizovanih manifestacija 4. Broj posjetilaca

• Značaj

Afirmacija Bratunca kao kulturno zabavnog centra Oživljavanje i omasovljavanje tradicionalnih kultur no zabavnih aktivnosti Manja opasnost od negativnih uticaja kojima je izložena mlada populacija Mogućnost višenamjenskog korištenja prostora i prostorija u okviru Doma kulture

Organizovanje tradicionalne manifestacije Đurđevdanski dani kulture

• Ciljevi

1. Afirmacija kulturnog stvaralaštva 2. Očuvanje tradicije manifestacije Đurđevdanski dani kulture po

kojoj je grad Bratunac postao prepoznatljiv 3. Približavanje građanima Bratunca aktuelnosti iz svijeta

književnosti , nauke i sl. 4. Podsticanje mladih da budu kreativni, te aktivno učestvuju u svim

segmentima ove Manifestacije

59

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj posjetilaca književno-muzičkim večeri sa različitom tematikom koja se održava u okviru ove manifestacije

2. Broj i raznovrsnost učesnika sa lokalnog nivoa I okruženja 3. Broj otkrivenih talenata 4. Broj afirmisanih talenata

• Značaj Afirmacija Bratunca Razvijanje kreativnosti kod mladih Razvijanje kulture čitanja

Organizovanje tradicionalnog novogodišnjeg turnira u malom fudbalu

• Ciljevi 1. Afirmacija nogometa 2. Očuvanje tradicije manifestacije po kojoj je Bratunac postao

prepoznatljiv

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i raznovrsnost učesnika sa lokalnog nivoa i okruženja 2. Broj otkrivenih sportskih talenata 3. Broj afirmisanih sportskih talenata 4. Broj posjetilaca manifestacije

• Značaj Afirmacija grada Bratunca

Izgradnja biciklisti čke staze pored rijeke Drine

• Ciljevi

1. Afirmacija biciklizma 2. Povećanje prihoda u području kroz razvoj turističkih atrakcija

duž rijeke Drine 3. Organizovanje takmičenja u biciklizmu

• Pokazatelji uspješnosti

1. Osnivanje biciklističkog kluba 2. Obogaćeni sportski sadržaji 3. Obogaćena turistička ponuda

• Značaj Afirmacija grada Bratunca

Izgradnja teniskih terena

• Ciljevi 1. Afirmacija tenisa 2. Organizovanje teniskih takmičenja

• Pokazatelji uspješnosti

1. Osnivanje teniskog kluba 2. Obogaćeni sportski sadržaji 3. Obogaćena turistička ponuda

• Značaj Afirmacija grada Bratunca

60

Kategorizacija putne mreže

• Ciljevi:

- Popis svih puteva na opštini : 1. Magistralnih 2.Regionalnih 3.Lokalnih - Po izvršenom popisu saznat dužine svih izgrađenih, makadamskih, asfaltnih puteva u opštini .

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i dužina urađenih makadamskih puteva 2. Broj i dužina urađenih asfaltnih puteva 3. Uticaj na zaustavljanj e migracuje na relaciji selo – grad 4. Broj ostvarenih projekata iz oblasti biznisa koji su umreženi na

putnu mrežu. 5. Dovođenje u funkcijonalnu vezu mreže mreže puteva sa

razvojnim projektima iz oblasti biznisa i potrebea građana.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja, ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Izgradnja saobraćajne obilaznice oko grad

• Ciljevi

1. Izrada tehničke dokumentacije za predviđenu obilaznicu. 2. Povezivanje sa novim mostom na rijeci Drini. 3. Rasterećenje saobraćajnica u užem djelu grada. 4. Preusmjeravanje teškog saobraćaja van grada.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i dužina izgrađene saobraćajnice. 2. Uticaj na kvalitet saobraćajnih usluga u gradu. 3. Uticaj na bezbednost saobraćaja i učesnika u saobraćaju. 4. Broj ostvarenuh projkata iz oblsti biznisa koji su umreženi na

obilaznicu.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja, ali i uslova za obavljanje poslovni aktivnosti.

Asfaltiranje gradskih i prigradskih ulica

• Ciljevi

A) Izgradnja novih ulica i to - ulica u naselju iza dječijeg obdaništa - ulica pored Os.škole ’’Vuk Karadžić’’ B) Sanacija ulica - svih ulica u užem i širem dijelu grada Dovođenje u funkcionalnu vezu ulica sa razvojem projekata iz oblasti biznisa, te poboljšanje uslova života u novoformiranim naseljima i javim ustanovama.

61

• Pokazatelji uspjšnosti

1. Broj izgrađenih novih ulica 2. Broj saniranih ulica 3. Uticaj na kvalitet saobraćajnih usluga u gradu 4. Uticaj na bezbjednost saobraćaja i učesnika u saobraćaju.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda i bezbednosti u gradu ali i uslova za obavlianje poslovnih aktivnosti.

Rekonstrukcija lokalne putne mreže

• Ciljevi

A) Izgradnja novih puteva, i to: - sa makadamskom podlogom u dužini od 30 km, i dostići 60 .% prosječne izgradnje novih puteva u opštini, - sa asfaltnom podlogom u dužini od 15 km i dostići 40 % prosječne izgradnje noih puteva sa asfaltnom podlogom, B) Sanacija postojećih puteva,i to: - sa makadamskom podlogom u dužini od 50 km, i dostići 70.% prosječne sanacije puteva u opštini, - sa asfaltnom podlogom u dužini od 10 km i dostići 20 % prosječne sanacije puteva sa asfaltnom podlogom, Dovođenje u funkcionalnu vezu puteva sa razvojem projekata iz oblasti biznisa, te poboljšanje uslova života u novoformiranim naseljima i javim ustanovama van grada.

• Pokazatelji uspješnosti

1.Broj i dužina izgrađenih i rekonstruisanih puteva sa makadamskom podlogom,

2. Broj korisnika puteva, 3. Broj ostvarenih projekata iz oblasti biznisa koji imaju veze sa

ostvarenim projektima, 4. Uticaj na zaustavljanje migracije na relaciji selo - grad

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja , ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Rekontrukcija gradske vodovodne mreže

• Ciljevi

A) Izgradnja novih vodovoda , i to: Naseljena mjesta : Voljavica , Zalužje , Bjelovac , Podgradac,

B) Sanacija postojeće mreže , i to: Naseljena mjesta : Centar Grada , Rakovac , Podgradac,

- Dovođenje u fukcionalnu vezu mreže vodovoda sa razvojem projekata iz oblasti biznisa i potreba građana , te smanjenja gubitaka na mreži.

62

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i veličina izgrađenih , saniranih i priključnih vodovoda, 2. Odnos broja priključenih i ne priključenih korisnika na vodovod. 3. Uticaj na zdravlje ljudi i razvoj biznisa.

• Značaj Podizanje funkcionalog standarda građana i kvaliteta življenja, ali i uslova za obavlja nje poslovnih aktivnosti

Izgradnja trotoara

• Ciljevi

A) Izgradnja novih trotoara i to , Naseeljeno mjesto Jelah – Porđe , Moštanice.

B) Rekonstrukcija postojećih trotoara i to: U ulicama :Vidovdanskoj , Dositeja Obradovića , Svetog Save , Gavrila Principa , Petra Kočića.

- Dovođenje infrastrukturnih objekat u funkcionalno stanje i pvećavanj bezbjednost učesnika u saobraćaju – pješaka.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Uticaj na kvalitet saobraćajnih usluga u gradu 2. Uticaj na bezbjednost saobraćaja i učesnika u saobraćaju 3. Broj izgrađenih novih trotoara 4. Broj saniranih trotoara

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Rješavanje vodosnabdjevanja ruralnih područija

• Ciljevi:

A) Izgradnja vodovoda , i to: Naseljena mjesta :Konjevi Polje, Hranča Fakoviće, Tegare,

Žlijebac B) Sanacija postojećih mreža , i to: Naseljena mjesta:Krasanpolje, Bjelovac,Sikirić -Dovođenje u funkcijonalnu vezu mreže vodovoda sa razvojem projekata iz oblasti biznisa i potreba građana.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i veličina izgrađenih saniranih i priključnih vodovoda. 2. Uticaj na zaustavljanje migracije na relaciji selo-grad. 3. Uticaj na zdravlje ljudi i razvoj biznisa

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

63

Povećanje kapaciteta gradskog vodovoda

• Ciljevi

A) Povećanje kapaciteta gradskog vodovoda , i to: Naseljeno mjesto :Podgradac,Selište, Podčauš,Rakovac

B) Izgradnja novog vodozahvatnog bunara na gradskom Vodovodu u naselju Bjelovac.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i veličina izgrađenih saniranih i priključnih vodovoda. 2. Uticaj na zdravlje ljudi i razvoj biznisa

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Proširenje mreže fekalne i kišne kanalizacije

• Ciljevi:

A) Izgradnja nove mreže, i to: Naseljeno mjesto ; Podgradac , Podčauš i Moštanice.

B) Sanacija postojećih mreža , i to: Naseljena mjesta:Uži centar grada ,

-Dovođenje u funkcijonalnu vezu fekalne i kišne kanalizacije sa razvojem projekata iz oblasti biznisa i potreba građana.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i veličina izgrađenih saniranih i priključnih kanalizacioni vodova.

2. Odnos broja priključenih i nepriključenih korisnika na kanalizacionu mrežu.

3. Broj ostvarenih projekata iz oblasti biznisa koji su umreženi na kanalizacionu mrežu.

4. Uticaj na zdravlje ljudi i razvoj biznisa.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Regulacija i uređnje rječnih korita

• Ciljevi

A) Izgradnja i proširenje obaloutvrda na riječnom koritu sa lijeve i desne obale rijeke Križevice. - Kanalisanje i uređenje vodotoka rijeke Mlakva.

B) Sanacija postojećih-urađenih obalo utvrda na Glogovskoj rijeci -Dovođenje vodotoka u normalan tok i u funkcionalnu vezu vodotoka sa razvojnim projektima iz oblasti biznisa.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Uticaj na zdravlje ljudi i eliminisanje štetnih posledica po okolinu tj odbrana od poplava. 2. Estetski izgled vodotoka

64

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Izgradnja mosta na rijeci Drini

• Ciljevi

A) Izgradnja novog mosta na rijeci Drini u naseljenom mjestu Pobrđe i Fakoviće.

B) Sanacija postojećeg mosta na rijeci Drini u naseljenom mjestu Lonjin.

-Dovođenje u funkcijonalnu vezu prelaze sa susjednom republikom sa razvojem projekata iz oblasti biznisa i potreba građana.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj i veličina izgrađenih prelaza na rijeci Drini - 2. Broj ostvarenih projekata iz oblasti biznisa koji su vezani za susjednu republiku. 3. Uticaj na razvoj biznisa.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Isušivanje poljoprivrednog zemljišta

• Ciljevi

1. Utvrdit površine zemljišta koje je podvodno , vodoplavno po naseljenim mjestima te na osnovu toga izraditi projekte za njihovo isušivanje i pretvaranje u poljoprivredno zemljište.

2. Uraditi studije uticaja oborinskih i riječnih voda na takvim područijima .

• Pokazatelji uspješnosti

1. Površine zemljišta koje je podvodno. 2. Stepen uspješnosti isušivanja. 3. Prinos izražen u stepenima na dobijenom poljoprivrednom

zemljištu.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Izgradnja i uređenje gradske plaže po regulacionom planu

• Ciljevi

- Definisanje pravca turističkog razvoja : 1. Privlačenje investicija 2. Dovođenje postojeće-uređene plaže u funkcionalan položaj 3. Proširenje uređenja plaže po usvojenom regulacionom planu , 4. Raspisivanje tendera za izgradnju grđevinskih-hotelskih objekata

po regulacionom planu , kamp naselje itd.

65

• Pokazatelji uspješnosti

- Broj implementiranih projekata i aktivnosti predviđene projektnom dokumentacijom i regulacionim planom.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Uređenj ostalih plaža na rijeci Drini

• Ciljevi

- Definisanje pravca turističkog razvoja : 1. privlačenje investicija i razvoj seoskog turizma 2. dovođenje u funkcionalnu vezu plaža sa razvojnim projektima iz

oblasti biznisa.

• Pokazatelj uspješnosti

- Broj implementiranih projekata i aktivnosti predviđene projektnom dokumentacijom i regulacionim planom.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenj ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Uređenje gradske deponije i učešće u izgradnji regionalne deponije

• Ciljevi

1. Uređenje gradske deponije prema uslovima datim u ekološkoj dozvoli i planu prilagođavanja izdatom od strane nadležnih organa opštine i ministarstva

2. Izrada projektne dokumentacije za regionalnu deponiju za više opština u okruženju

3. Dovođenje u funkcionalnu vezu gradske deponije sa razvojnim i investicionim projektima iz oblasti biznisa i potrebama građana

• Pokazatelji uspješnosti

1. Efikasno održavanje i upravljanje deponijom otpada 2. Urađeni poslovi naloženi ekološkom dozvolom i planom

prilagođavanja 3. Uticaj na zdravlje ljudi i zagađenja okoline

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana, ekološke svijesti, i kvaliteta življenja ali i uslova za obavljanj poslovnih aktivnosti.

Poboljšanje uslova rada u osnovnim , srednjim školama i predškolskim ustanovama

66

• Ciljevi

1. Rekonstrukcija i adaptacija školskih objekata: školskih zgrada, , pomoćnih zgrada , sporskih terena , radionica za obavljanje praktične nastave i kabineta u gradu i van grada tj. u mjesnim zajednicama na teritoriji opštine Bratunac.

2. Dovođenje objekata u funkcionalno stanje prema potrebama za normalno i kvalitetno odvijanje nastavnog procesa , trenutno i perspektivno.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj rekonstruisanih i adaptiranih objekata. 2. Broj korisnika objekata. 3. Uticaj na kvalitet obrazovanja.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda učenika i kvaliteta odvijanja nastavnog procesa.

Rekonstrukcija objekata doma zdravlja za prelazak na porodičnu medicinu

• Ciljevi

1. Rekonstrukcija i adaptacija objekata doma zdravlja: zgrada gradske ambulante sa pomoćnim objektima te adaptacija i rekonstrukcija prostorija – ordinacija za prelazak na porodičnu medicinu .

2. Rekonstrukcija seoskih ambulanti za prelazak na porodičnu medicinu.

3. Dovođenje objekata u funkcionalno stanje prema potebama za normalno i kvalitetno liječenje građana , trenutno i perspektivno.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj rekonstruisanih i adaptiranih objekata. 2. Broj korisnika objekata. 3. Uticaj na kvalitet liječenja.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta liječenja ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Izgradnja i opremanje sportskih terena

• Ciljevi

1. Rekonstrukcija gradskog stadiona: pomoćnog terena za veliki fudbal , teren za mali fudbal , kšarkaški teren te sanacija gradskih tribina za gledaoce.

2. Sanacija seoskih sporskih terena koji imaju registrovane sportske ekipe-klubove.

3. Dovođenje u funkcionalnu mrežu sportskih klubova sa razvojnim projektima iz oblasti sporta , biznisa i potrebama građana.

4. Definisanje načina korištenja , održavanja i upravljanja sportskim objektima.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj rekonstruisanih i adaptiranih objekata. 2. Broj korisnika objekata. 3. Uticaj na zdravlje ljudi i razvoj biznisa. 4. Efikasnost održavanja i upravljanja sportskim objektima.

67

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja građana, ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti. Odvraćanje mladih od poroka: alkohola, droga, pušenja, prostitucije i sl.

Proširenje ulične rasvjete na nova područija

• Ciljevi

1. Izgradnja uliliče rasvjete na nova naseljena mjesta kako u užem tako i širem djelu grada.

2. Izgradnja ulične rasvjete u seoskim područijima. 3. Sanacija postojećie uličnie rasvjeta na cijeloj teritoriji opštine. 4. Dovošenje u funkcijonalnu vezu mreze ulične rasvjete sa

razvojnim projektima iz oblasti biznisa i potreba građana.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj rekonstruisanih i izgrađenih uličnih vodova rasvijete. 2. Broj korisnika uliče rasvijete. 3. Uticaj na zaustavljanje migracije na relaciji selo – grad.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja građana, ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Izgradnja prostora za rad kancelarija M.Z

• Ciljevi

1. Izgradnja novih kancelariskih prostora u seoskim, gradskim i povratnička naselja.

2. Adaptacija postojećih kancelarija za mjesne zajednice kako u seoskom tako i u gradskom područiju.

3. Dovođenje u funkcionalnu vezu kancelariskog prostora u mjesnim zajednicama sa razvojnim projektima iz oblasti biznisa i potreba građana.

• Pokazatelji uspješnosti

1. Broj rekonstruisanog i izgrađenog kancelariskog prostora. 2. Uticaj na zaustavljanje migracije na relaciji selo–grad. 3. Broj ostvarenih projekata iz oblasti biznisa vezanih za učešće

mjesnih zajednica.

• Značaj Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja građana, ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.

Izrada prostorno planske dokumentacije

• Ciljevi

- Pristupiti izradi novih kvalitetnih planova, koji bi bili osnov za zaštitu, unapređenje, uređenje, organizaciju i korištenj prostora, a prema sadašnjim uslovima, privrednim i drugim potrebama grada, imajući u vidu šire područije i regionalno okruženje.

68

• Pokazatelji uspješnosti

1. Prostorni plan. 2. Urbanistički plan. 3. Regulacioni plan. 4. Urbanistički projekat.

• Značaj

Podizanje funkcionalnog standarda građana i kvaliteta življenja građana, ali i uslova za obavljanje poslovnih aktivnosti.