60
Stok (envanter)Yönetimi Stok tanımı Stok problemleri Stok noktaları Stokun önemi (finansal-Üretim) Niçin stok bulundurulur? Stok problemlerini sınıflandırma Stok problemlerini sınıflandırma Stok maliyetleri ABC analizi ABC analizi Bağımsız talep için stok kontrol sistemleri St k d ll i Stok modelleri 1

Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

  • Upload
    haminh

  • View
    248

  • Download
    6

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok (envanter)YönetimiStok tanımıStok problemleriStok noktalarıStokun önemi (finansal-Üretim)( )Niçin stok bulundurulur?Stok problemlerini sınıflandırmaStok problemlerini sınıflandırmaStok maliyetleriABC analiziABC analiziBağımsız talep için stok kontrol sistemleriSt k d ll iStok modelleri

1

Page 2: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok (envanter) tanımı

Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde b l d d ğ h dd lbulundurduğu hammadde, yarı mamul, mamul ya da varlıklardır.Envanteri elde etme ve elde tutmaya ilişkin harcamalar büyük bir maliyet oluşturur.Envanter yöneticileri hem talebi karşılayacak kadar stok bulundurmak hem de en düşük şstok maliyetlerini sağlamaya çalışırlar.

2

Page 3: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok problemleri

Nasıl bir stok politikası izlensin? (tasarım problemi)Ne kadar sipariş verilsin?Ne kadar sipariş verilsin?(planlama problemi)Ne zaman sipariş verilsin?(kontrol problemi)(kontrol problemi)

3

Page 4: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Tedarik –üretim-dağıtım sisteminde ana stok noktaları

Hammadde ve yardımcı malzemelerden ne k d i i dil k?zaman ne kadar sipariş edilecek?

Üretim süreceinde bir defada ne kadar ve ne sıklıkta üretilecek?Aracılar üretici firmadan ne kadar ve ne zaman sipariş verecek?Parakendeci aracıdan ne kadar ve neParakendeci aracıdan ne kadar ve ne zaman sipariş verecek?

4

Page 5: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Envanterin Önemi

Finansal açıdan: Stoklar finansal yatırım kti i St kl li ti t d ik tgerektirir. Stokların maliyeti: tedarik etme,

ulaştırma, depolama, elde tutma süresi... N d i l ük k l bili St klNedeniyle yüksek olabilir. Stokların az olması yönünde baskı yapar.Ü ÜÜretim açısından: Üretimin aksamaması ve darboğazların önlenmesi için stok istenir.Çatışan amaçlar arasında denge kurmak gerekir.g

5

Page 6: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Inventory Investment Measures Example: The Coach Motor Home Company has annual cost of goods sold of $10,000,000. TheHome Company has annual cost of goods sold of $10,000,000. The average inventory value at any point in time is $384,615. Calculate inventory turnover and weeks/days of supply.

Inventory Turnover:

turns inventory 26$384,615

0$10,000,00value inventory average

sold goods ofcost annualTurnover ===

Weeks/Days of Supply:$384 615li t 2weeks

0/52$10,000,00$384,615

COGS weekly averagevalueinventoryaverageSupply of Weeks ===

days 100/260$10,000,00

$384,615Supply of Days ==

6

Page 7: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok Türleri

Hammadde ve satın alınan parçalarBileşenler (montaj için bekleyen parçalar)Yarı işlenmiş parçalar (üretim aşamaları ş ş p ç ( şarasında)İşlenmiş parçalar-mamulİşlenmiş parçalar mamulTamamlayıcı mallar (üretim ve diğer fonk. tamamlayan direk üründe olmayan parçalar)tamamlayan direk üründe olmayan parçalar) aletler-ofis malzemesi vs.

7

Page 8: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Types of Inventory

8

Page 9: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Neden stok bulundurulur?

Satışlar ve üretim zamanındaki değişimlerin –dalgalanmaların etkisini yok etmek içindalgalanmaların etkisini yok etmek için (güven stoğu)Mevsimlik talebe sahip ürünlerin, sınırlı p ,üretim kapasitesinden ötürü ölü sezonda üretilip bekletilmesiÜ ti t l d öl k k i i iÜretim ve satın almada ölçek ekonomisinin avantajından yararlanmak için (fiyat indirimi)Üretimde çeşitli aşamalarda beklenmeyenÜretimde çeşitli aşamalarda beklenmeyen durumlar ve darboğazlar için stok bulundurulur.

9

Page 10: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok problemlerini sınıflandırma

M l idi (k l ) S k k lMal çeşidi (kalem sayısı): Stok kontrol modelleri genellikle tek ürün içindir. gFirmaların çok çeşitli kalemler için ayrı ayrı stok politikası uygulamaları güçtür.ayrı stok politikası uygulamaları güçtür. Ürünler gruplandırılabilir (ABC). Çok çeşitli mal olduğunda stok politikasınıçeşitli mal olduğunda stok politikasını etkileyen çeşitli kısıtlar olabilir. Para, d S ibi O ti t kdepo vs.. Sorunu gibi. Optimum stok düzeyini belirlemek güçleşir.

10

Page 11: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamTalebin yapısı: (bağımsız, bağımlı-dengeli, değişken- statik, dinamik) talep bağımsız olduğunda, üretimden değil pazardan etkilenir. Tamamlanmış malların stoğu bağımsız talep özelliği taşır. Çoğu durumda talep dengelidir, ş Ç ğ p gdoğru tahminlenebilir. Deterministik taleptir. Talep yıl içinde dalgalanabilir p p y ç gveya dengelidir. (ekmek dengeli-statik; tatil malları değişken –dinamik)ğ ş )

11

Page 12: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamDönem sayısı: (tek ya da çok) bazı durumlarda satış mevsimi kısadır, ş ,saklamak uygun değildir. Bunlar tek dönemlik stok problemi gerektirir.p gBekleme süresi: Sipariş verme ile teslim alma arasındaki süredirteslim alma arasındaki süredir. Bekleme süresi sabit ya da değişken olabilir Ulaştırma şeklindenolabilir. Ulaştırma şeklinden etkilenebilir. Bu süreye mal hazır değilse beklenen süre de eklenirdeğilse beklenen süre de eklenir.

12

Page 13: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamSt k l k t l bi k l k bi t k ldStoksuzluk: talebi karşılayacak bir stok elde olmadığı zaman; siparişlerin geç karşılanması ya da satış kaybı söz konusudur Siparişlerinya da satış kaybı söz konusudur. Siparişlerin zamanında karşılanamaması ya da satış kaybı ek maliyet doğurur.Müşteriye hizmet açısındanek maliyet doğurur.Müşteriye hizmet açısından stoksuzluk istenmez. Ancak yüksek değerli mallarda planlı bir stoksuzluk politikası izlenir(Uçak...).Planlanmamış stoksuzluğa, yanlış öngörü, teslimin zamanında

l l h t k lityapılamaması, personel hatası, kalite problemi, yetersiz güven stoğu, kazalar vs. Neden olabilirNeden olabilir.

13

Page 14: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok maliyetleri

Malın kendi maliyeti (genelde sabit-fiyat indirimi olursa önemli)Sipariş verme (üretime hazırlık)Sipariş verme (üretime hazırlık) maliyetiSt k b l d ( ld t t ) li tiStok bulundurma (elde tutma) maliyetiStoksuzluk maliyetiStoksuzluk maliyeti

14

Page 15: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Sipariş verme maliyeti

Satın alınan her kalem için; ısmarlama i l i f l t d ik i i bil i iişlemi, formlar, tedarikçiyi seçme, bilgiyi gönderme, dökümanları alma ve alınan malı

t ibi i l hmuayene etme gibi işemlere harcanan masraflar..Sipariş verme maliyeti satın alınan kalem sayısına bağlı değil, sipariş verme sayısına bağlıdır. Bir kez sip. verme mal. sabit

15

Page 16: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok tutma maliyeti

Stok bulundurmadan ötürü olan tüm maliyetler Kira elektrik ısıtma soğutmamaliyetler. Kira , elektrik, ısıtma, soğutma, sigorta, vergi, hasarlı ve eskimiş, bozulmuş mallar sermaye maliyeti Sermaye maliyeti;mallar, sermaye maliyeti...Sermaye maliyeti; birim stoğun değeri, bekleme süresi, stoğa bağlanan paranın faizinden oluşur. ğ p ş(alternatif yatırımların fırsat maliyeti?) Belirlemek güç olduğundan genellikle birim envanter değerinin belli bir % si cinsinden hesaplanır. (%15-20)

16

Page 17: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stoksuzluk maliyeti

Stoksuzluk ya siparişin zamanında k l il l bkarşılanamaması ile somuçlanır, bu durumda müşteri malı bekler., ya da satış k b il l ü t i l b kkaybı ile sonuçlanır, müşteri malı başka yerden alır. Her iki durum da gelir kaybına

d l Ek li t ki f tneden olur. Ek maliyet gerekir veya fırsat kaybı olur. Belirlenmesi güçtür. Genellikle bi i b t k l k li ti l kbirim başına stoksuzluk maliyeti olarak hesaplanır.

17

Page 18: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

ABC Analizi

Analiz birçok farklı envanter kaleminin olması durumunda envanterleri incelemede yardımcı olurdurumunda envanterleri incelemede yardımcı olur. Bu analiz önemli stok kalemlerini belirleme ve kontrol etmek amacıyla çok sayıdaki stok kalemini 3

b St kt ki tü k l l t kgruba ayırır. Stoktaki tüm kalemlere aynı stok yönetim tekniklerini uygulamamak için, yakın izleme ve kontrol gerektiren önemli kalemler, diğerlerinden g , ğayrıt edilir. ABC envanter sınıflandırma sistemi, yakın kontrol gerektiren kalemleri yakın izleme ve kontrol gerektirmeyen kalemlerden ayırmayakontrol gerektirmeyen kalemlerden ayırmaya yarayan etkin basit bir tekniktir.

18

Page 19: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

A gurubu: Pahalı değerde az sayıda kalem A sınıfı olarak gruplanır (toplam değerinA sınıfı olarak gruplanır. (toplam değerin %70-80, toplam çeşidin % 15-20 sini oluşturan kalemler)B grubu: orta değerde ve sayıdaki kalemler B sınıfı olarak gruplanır.(değer olarak %15-20 çeşit olarak %40 50)20,çeşit olarak %40-50)C grubu: çok sayıda fakat ucuz olan kalemler C sınıfı olarak gruplanır (toplamkalemler C sınıfı olarak gruplanır.(toplam değerin %5-10, toplam kalemlerin miktar olarak %40-50 sini oluşturan kalemler)

19

Page 20: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam.

ABC analizi envanter kalemlerinin toplam t i i d ki kü ül tif % l i öenvanter içindeki kümülatif % lerine göre

sınıflandırılmasından ibarettir.Yüksek değerli A kalemlerinden az miktarda bulundurmak ancak kontrolunu sıklaştırmak gerekli, doğru ve ayrıntılı kayıtlar gerekli. Envanter düzeyini sürekli izleme, sayımları sık sık yapma, sipariş miktarı ve sıklığına önem göstermek gereklidir.

20

Page 21: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

Düşük değerli C kalemlerinden bol miktarda bulundurulmalı kontrol sipariş ve kayıtbulundurulmalı, kontrol, sipariş ve kayıt işlemleri basit tutulmalıdır. Stok miktarı fazla olduğundan sık sık gözden geçirme veolduğundan sık sık gözden geçirme ve sipariş işlemlerine gerek kalmaz.ABC analizi ile yıllık büyük harcamaABC analizi ile yıllık büyük harcama gerektiren mallara dikkati çekmek, böylece A grubunun stok düzeylerini düşürerek stok g y şyatırımında bariz bir düşüş sağlamak amaçlanır.

21

Page 22: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

Bazen C kalemlerinin yokluğu mal ve hizmet üretimini aksatırsa bunlar B veya A grubuna sokulabilir.y gABC analizinin yararı stok kontrolunu sıkmaktan çok gevşetmektir Önemlisıkmaktan çok gevşetmektir. Önemli olanlar ayrılarak C kalemleri kontrolu gevşetilir.

22

Page 23: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

ABC karşılaştırması

Kalem Kontrol derecesi

Kayıt türü

Parti büyüklü

Gözden geçirme

Güven stoğuderecesi türü büyüklü

ğügeçirme sıklığı

stoğu

A Sıkı Tam, Küçük Sürekli Azdoğru

B Orta İyi Orta Arasıra OrtaB Orta İyi Orta Arasıra Orta

C gevşek basit büyük nadir çok

23

Page 24: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Örnek:

Kod No Yıllık tüketim(Adet)

Birim fiyat Yıllık tüketim(TL)

sıra(Adet) tüketim(TL)

1 40.000 0.7 28.000 52 195.000 1.1 214.500 13 4.000 1.0 4.000 94 100.000 0.5 50.000 35 2.000 1.4 2.800 106 240.000 0.7 168.000 27 16.000 0.8 12.800 68 80.000 0.6 48.000 49 10 000 0 7 7 000 79 10.000 0.7 7.000 710 5.000 0.9 4.500 8 24

Page 25: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Örnek devam

sıra kod Yıl.Tük Küm.tü Küm%değ

sınıf Öng.kü %mik.%değ %mik.

1 2 214.500 214.500 39.8 A 102 6 168.000 382.500 71.0 A 203 4 50.000 432.500 80.2 B 304 8 48.000 480.500 89.3 B 405 1 28.000 508.500 94.4 B 506 7 12.800 521.300 96.7 C 607 9 7.000 528.300 97.9 C 708 10 4.500 532.800 98.9 C 809 3 4 000 536 800 99 6 C 909 3 4.000 536.800 99.6 C 9010 5 2.800 539.960 100 C 100 25

Page 26: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

ABC EĞRİSİ

100

% değer

95

7070

20 50 100 miktar % 26

Page 27: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

The AAU Corp. is considering doing an ABC analysis on its entire inventory but has decided to test the technique on a small sample of 15 of its SKU’s. The annual usage and unit cost of each item is shown below

27

Page 28: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

(A) First calculate the annual dollar volume(A) First calculate the annual dollar volume for each item

28

Page 29: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

B) List the items in descending order based on annual dollar volume.B) List the items in descending order based on annual dollar volume. (C) Calculate the cumulative annual dollar volume as a percentage of total dollars. (D) Classify the items into groups

29

Page 30: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

G hi l l ti F E l 12 15 h i thGraphical solution For Example 12.15 showing the ABC classification of materials

The A items (106 and 110) account for 60.5% of the value and 13.3% of the itemsThe B items (115,105,111,and 104) account for 25% of the value and 26.7% of the ( , , , )itemsThe C items make up the last 14.5% of the value and 60% of the itemsHow might you control each item classification? Different ordering rules for each?

30

Page 31: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stok kontrol sistemleri

Sürekli gözden geçirilen sistem ( Q sistemi-sabit sipariş miktarı)Periodik gözden geçirilen sistem (PPeriodik gözden geçirilen sistem (P sistemi- sabit sipariş dönemi)

31

Page 32: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Sürekli gözden geçirmeli stok kontrol sistemi

Stok sürekli izlenir. Belli bir düzeyin altına (r-id i i dü i) dü tüğü d t kyeniden sipariş düzeyi) düştüğünde tekrar

ısmarlanır. Her zaman aynı Q miktarı sipariş dili Q ö d b li l iedilir. Q ve r önceden belirlenir.

Kontrol, gözle, çift kutu yöntemi ile, elle tutulan kayıtlarla veya bilgisayar yardımı ile gerçekleşir.A kalemleri için gereklidir. Stoksuzluk riski minimize edilir.

32

Page 33: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Sürekli Stok Kontrolü Sistemir

r Q

Bekleme Süresi

33

Page 34: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Periodik gözden geçirmeli stok kontrol sistemi

Stoklar belirli aralıklarla kontrol edilir. St k dü i id i iStok düzeyi, r-yeniden sipariş noktasının altında ise, belirli R dü i ti k k d i i ilidüzeyine getirecek kadar sipariş verilir. R ve r önceden belli.B ve C kalemleri için daha az kontrol gerektiğinden, uygulanır. Belli aralarla g ğ , ygbüyük miktarda sipariş verilir, ulaşımdan tasarruf edilir.ş

34

Page 35: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Periyodik Stok Kontrolü SistemiPeriyodik Stok Kontrolü Sistemi

r

r

35

Page 36: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Envanter Yönetiminde Karar ModelleriEkonomik Sipariş Miktarı Modeli(EOQ)

En iyi bilinen temel envanter modeli1900 lü yılların başında geliştirilmiş1900 lü yılların başında geliştirilmişVarsayımları:

Sürekli gözden geçirilen tek kalemSürekli gözden geçirilen tek kalemSiparişlerin tümü aynı anda teslim ediliyorTalep sabit ve belli /her dönem envanterden paynı sayıda parça çekiliyor, örn. Günde 5, haftada 25, 4 haftada 100 ünite gibi)Bekleme (teslim) süresi sabit ve belliBekleme (teslim) süresi sabit ve belliStoksuzluğa izin verilmez (talep belliyse, doğru zamanda sipariş verilirse stoksuz kalınmaz)

36

Page 37: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Örnek

İlaç dağıtım firması, çok sayıda ecza d l i A d bideposuna mal veriyor. Ana deposu bir yerde, 1000 çeşit kalem var. Politika

d di k i l t l i iaydan aya direk imalatçılara sipariş vermek. Depoda talep edilene kadar b kl t k M l idi t k t lbekletmek. Mal çeşidi artıkça, toplam envanter artıyor. Depo kapasitesi

İsorunu doğuyor. İlişkili envanter maliyetleri artıyor.

37

Page 38: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamEnvanter yöneticisi ayrıntılı maliyet analizi istiyor.daha iyi bir politika olabilir mi incelenecek?incelenecek?Örnek bir ürün seçiliyor. Dişmacunu.Ne zaman ne kadar sipariş edilsin kiNe zaman , ne kadar sipariş edilsin ki toplam envanter maliyeti min. Olsun.Ne kadar sirariş vereceğiz?Ne kadar sirariş vereceğiz?

Ya sık sık küçük miktarlar: sip verme mal çok, stoklama mal. AzY d k ikt d k i i l t klYa da çok miktarda seyrek siparişler: stoklama mal. Çok, sipariş verme mal azVeya ????? Optimal noktaVeya ????? Optimal nokta

38

Page 39: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

Diş macunu geçmiş 6 l k il

ay Talep6 aylık veriler:Yılda 12000 koli

1 20252 1950

Ayda 2000 koli Talep sabit kabul

3 21004 2050Talep sabit kabul

edilirKoli fiyatı:12 pb

4 20505 1975

Koli fiyatı:12 pb 6 1900Toplam 12.000op a 000aylık 2000 39

Page 40: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamOptimal noktayı bulmak için matematiksel model geliştirelimg şModel, toplam envanter maliyetini:

St kl li ti ( ld t t )Stoklama maliyeti (elde tutma)Sipariş verme (ısmarlama- üretime hazırlık)

Toplam maliyet= stoklama+sipariş vermeToplam maliyet stoklama sipariş verme

40

Page 41: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Stoklama maliyeti

Sermaye maliyeti stok değerinin %12 si, i t i ki d lsigorta , vergi, aşınma, eskime, depo genel

masrafları, stok değerinin %6 sı olmak ü %18üzere: %181 koliyi 1 yıl stoklama maliyeti12pbx %18= 2.16 pbBirim fiyat=pStoklama maliyeti payı=z (%)Birim stoklama maliyeti=E=z.p

41

Page 42: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Economic Order Quantity

EOQ Assumptions:Demand is known & constantDemand is known & constant - no safety stock is requiredLead time is known & constantconstantNo quantity discounts are availableOrdering (or setup) costs are constantAll demand is satisfied (no (shortages)The order quantity arrives in a single shipmentg p

42

Page 43: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Sipariş verme maliyeti

Sipariş verme ve teslim alma için yapılan harcamalar, haberleşme, ulaştırma vs..şBir kez sipariş verme maliyeti , 38 pbSi i l(bi k ) BSipariş verme mal(bir kez)=B

43

Page 44: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Toplam maliyet modeliYıllık toplam stoklama(elde tutma) maliyeti:

Tüm siparişler aynı anda geldiğinden max stok dü i i i il ikt Xdüzeyi, sipariş verilen miktar=XYeni X miktar geldiğinde stok bitmiş olur. Min. Sok düzeyi =0Sok düzeyi. =0Ortalama stok =½ X her dönem tekrarlanırT l t kl li ti 1/2 X E 1/2XToplam stoklama maliyeti=1/2 X. E=1/2X.z.pT.S.M=( ortalama stok düzeyi). (birim stoklama mal)mal)

44

Page 45: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Total Annual Inventory Cost with EOQ Model

Total annual cost= annual ordering cost + annual holding costsholding costs

2DSQ and H;2QS

QDTCQ =⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛+⎟

⎞⎜⎝

⎛=H

Q;2Q⎟⎠

⎜⎝

⎟⎠

⎜⎝

45

Page 46: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devamYıllık sipariş verme maliyeti:

Yıllık talep (C)= 24 000Yıllık talep (C)= 24.000Bir defada sipariş verilen miktar= XSipariş sayısı(N)= C/XSip verme mal= (sipariş sayısı). (birim sipariş mal)SVM= N.B= C/X . BS C/

46

Page 47: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

Toplam maliyet= stoklama m.+Sip. Verme m.TC= ½ X E + C/X BTC ½ X. E + C/X . BTC= ½ X. 2,16 + 24000/X . 38TC= 1,08 X + 912000/X

47

Page 48: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Toplam maliyeti min. yapma

Deneme yanılma ileDiferansiyel hesap ile: X e göre türev al 0 a eşitleal, 0 a eşitledTC/dX= ½ E- CB/X2 =0X= √2CB/E (ne kadar Sipariş??)X=√ 2 24000 38/ 2 16 = 919 koliX=√ 2. 24000. 38/ 2,16 = 919 koliTC= 1984 pb

48

Page 49: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Ne zaman sipariş verelim?

Teslim süresi ( m) = 3 gün iseGünlük talep (c)= C/250 işgünüc= 24000/250= 91 kolic= 24000/250= 91 koliYeniden sipariş noktası (r)= c . mr= 3 . 91= 288 koli288 koli kaldığında sipariş verilecek288 koli kaldığında sipariş verilecek

49

Page 50: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Siparişler arası süre

İki sipariş arasındaki süre=TN=C/X sipariş sayısı250 iş günü kabul edilirse250 iş günü kabul edilirseT=250/N işgünü olarakÖrnekte N=24000/919=26T 250/26 9 6 işgünüT= 250/26= 9,6 işgünü

50

Page 51: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Continuous (Q) Review System Example: A computer company has annual demand of 10,000. They want to determine EOQ for circuit boards which have an annual holding cost (H) of $6 per unit, and anboards which have an annual holding cost (H) of $6 per unit, and an ordering cost (S) of $75. They want to calculate TC and the reorder point (R) if the purchasing lead time is 5 days.

EOQ (Q)

units 500$6

$75*10,000*2H

2DSQ ===

Reorder Point (R)

units 200days 5*days 250

10,000Time Leadx Demand DailyR ===

Total Inventory Cost (TC)

$3000$1500$1500$6500$7510,000TC +⎟⎞

⎜⎛+⎟

⎞⎜⎛ $3000$1500$1500$6

2$75

500TC =+=⎟

⎠⎜⎝

+⎟⎠

⎜⎝

=51

Page 52: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Fiyat İndirimi (ESM modeli için)ESM modelinden farkı, satın aldığımız firma büyük miktarlarda aldığımızdafirma büyük miktarlarda aldığımızda fiyat indirimi uygular. Fiyat satın alınan miktara göre değişirmiktara göre değişir.ESM modeline toplam yıllık satın alma maliyeti ilave edilir.TC= X/2 z p +C/x B + C pTC= X/2 .z.p +C/x . B + C . p

52

Page 53: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

ÖrnekAynı örnek için, imalatçı aşağıdaki miktarlarda alımda, fiyat indirimi uygulasın:

İndirim Sipariş indirim Birim fiyat

miktarlarda alımda, fiyat indirimi uygulasın:

İndirim grubu

Sipariş büyüklüğü

indirim Birim fiyat

1 0-3999 0 121 0 3999 0 12

2 4000-11999 %3 11,64%3 ,

3 12000-üzeri %5 11,4,53

Page 54: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

1.adım: her indirim grubu için, ilişkili bi i li ti k ll k ESM i b lbirim maliyeti kullanarak ESM yi bul.2.adım. ESM miktarları uygun grup yg g piçine düşmediğinde , en alt sınıra kadar yükselt.yHer grup için , yeterli miktarlarla toplam maliyeti bul Karşılaştırtoplam maliyeti bul. Karşılaştır. Minimum maliyetli grubu seç.

54

Page 55: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

devam

1.adım: her fiyat için ESM bulX1=√2.24000.38/0,18.12= 919X = √2 24000 38/0 18 11 64= 933X2= √2.24000.38/0,18.11,64= 933X3= √2.24000.38/0,18.11,4= 943X1 dışında grup içine düşen yok. Fiyat

indirimi için min miktar 4000 ve 12000indirimi için min. miktar 4000 ve 12000 e yükseltilir.

55

Page 56: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

grup

P=fiyat

E=z/p Sip Mik X

Stoklama mal

Sip.verme mal

Satın alma m.

Env mal

Top mal

mal mal

1 12 2,16 919 992 992 288000 1984 289.984

2 11 64 2 095 4000 4190 228 279000 4418 283 7782 11,64 2,095 4000 4190 228 279000 4418 283.778Min.

3 11,4 2,052 12000 12312 76 273600 12388 285.988

56

Page 57: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Quantity Discount Model

Same as the EOQ model, except:Unit price depends upon the quantity ordered

The total cost equation becomes:

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛+⎟

⎞⎜⎝

⎛= H2QS

QDTCQD PD+⎠⎝⎠⎝ 2Q

57

Page 58: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Quantity Discount Procedure

Calculate the EOQ at the lowest priceD t i h th th EOQ i f ibl tDetermine whether the EOQ is feasible at that price

Will th d ll th t tit t th t i ?Will the vendor sell that quantity at that price?If yes, stop – if no, continueCh k th f ibilit f EOQ t th tCheck the feasibility of EOQ at the next higher price

Continue to the next slide ...

58

Page 59: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

QD Procedure (continued)

Continue until you identify a feasible EOQC l l t th t t l t (i l di t t l itCalculate the total costs (including total item cost) for the feasible EOQ modelC l l t th t t l t f b i t thCalculate the total costs of buying at the minimum quantity required for each of the cheaper unit pricescheaper unit pricesCompare the total cost of each option & choose the lowest cost alternativechoose the lowest cost alternativeAny other issues to consider?

59

Page 60: Stok (envanter)Yönetimi.ppt [Uyumluluk Modu]kisi.deu.edu.tr/uzeyme.dogan/dosyalar/stok_envanter_yonetimi.pdf · Stok (envanter) tanımı Firmanın gelecekte kullanmak üzere elinde

Quantity Discount Example: Collin’s Sport store is considering going to a different hat supplier. The present supplier charges $10 each and requires minimum quantities of 490 hats The annual demand is 12 000 hats theminimum quantities of 490 hats. The annual demand is 12,000 hats, the ordering cost is $20, and the inventory carrying cost is 20% of the hat cost, a new supplier is offering hats at $9 in lots of 4000. Who should he buy from?

EOQ at lowest price $9. Is it feasible?20)2(12 000)(

Since the EOQ of 516 is not feasible, calculate the total cost

hats 516$1.80

20)2(12,000)(EOQ$9 ==

,(C) for each price to make the decision

( ) ( ) ( ) $120,98012,000$10$22

490$20490

12,000C$10 =++= ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) $101,66012,000$9$1.802

4000$204000

12,000C

2490

$9 =++=

4000 hats at $9 each saves $19,320 annually. Space?

24000

60