śść ttwwoorrzzeenniiaa –– kkrreeaattyywwnnyy ... · Realizator projektu: - 2 - Projekt „RADOŚĆ TWORZENIA - kreatywny nauczyciel i uczeń” współfinansowany ze środków

Realizator projektu:

- 1 -

Projekt „RADOŚĆ TWORZENIA - kreatywny nauczyciel i uczeń” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

„„RRaaddoośśćć ttwwoorrzzeenniiaa –– kkrreeaattyywwnnyy

nnaauucczzyycciieell ii uucczzeeńń”” TTrreenniinngg ttwwóórrcczzoośśccii ddllaa uucczznniióóww sszzkkóółł ppooddssttaawwoowwyycchh


- 2 -


Spis treści

Wprowadzenie

Rozdział I Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas 1-3 „Kolorowy

świat i ja”

str. 9 - 19

Rozdział II Przykładowe scenariusze zajęć z uczniami

- „Barwy tęczy – czerwień” – N. Ambroziak, J. Białek

- „W Bajkolandii” – B. Bieniewicz, D. Karge

- „Wiosenna łąka’ – A. Bieniewicz, B. Frankowska

- „Wśród kwiatów – wykonanie przestrzennego kwiatka” –

W. Pietrasik, M. Szatkowska

- „Zielono mi” – M. Kardialik, U. Wenus

str. 20 - 24

str. 25 - 30

str. 31 - 40

str. 41 - 46

str. 47 - 59

Rozdział III Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas 4-6 „Radośnie żyć

na świecie – stymulowanie wyobraźni twórczej”

str. 60 - 71

Rozdział IV Przykładowe scenariusze zajęć twórczych

- „Filcowe zwierzaki” – A. Prokopowicz, M. Wołk

- „Kiedy czujemy się szczęśliwi” – E. Sobieszek,

Ł. Sobieszek

- „Kolorowa wiosna” – W. Charucka, A. Wojda

- „Mam wyjątkowe imię – M. Czerwińska, A. Kwiatos

- „Nastrojowa opowieść wydobyta dzięki barwom” –

M. Kopczyńska, S. Leśniak

- „Nasza mama jest kochana” – A. Tauch, S. Ulatowska

- „Ortografianie na matplanecie”- L.Jakimowicz, D.Piejak-Kłopocka

- „Oblicza pór roku” – E. Lasota, J. Lepieszka

- „Wszystko zaczęło się od jajka” – B. Gnus, B. Rękowska

- „Wyruszamy w podróż dookoła świata” – T. Multan,

T.Wojenka

str. 72 - 78

str. 79 - 86

str. 87 - 97

str. 98 - 111

str. 112 -119

str. 120 -124

str. 125 -132

str. 133 -137

str. 138 -141

str. 142 -147

Rozdział V Galeria prac uczestników kursu Radość Tworzenia str. 148 -152


- 3 -


Bez jednostek twórczych, zdolnych do

samodzielnego myślenia i osądu, rozwój

społeczeństw jest równie nie do

pomyślenia, jak rozwój jednostki poza

żyzną glebą społeczności.

Albert Einstein

Wprowadzenie

Niniejsza publikacja jest efektem pracy uczestników projektu „ Radość tworzenia

– kreatywny nauczyciel i uczeń”, realizowanego przez PL Europa Spółka z o.o. w terminie

od 1 maja 2010r. do 30 czerwca 2011r. W projekcie uczestniczyło 30 nauczycieli ze szkół

powiatu skierniewickiego, łowickiego, rawskiego i miasta Skierniewice. Projekt był

współfinansowany ze środków UE w ramach EFS.

W trakcie projektu nauczyciele uzyskali przygotowanie teoretyczne – w ramach kursu

doskonalącego z obszaru kreatywności, jak też praktyczne – w ramach superwizowanych

zajęć z uczniami prowadzonych w oparciu o samodzielnie opracowane scenariusze. Tworzyli

oni również Programy Zajęć Twórczości dla dzieci i młodzieży będące podstawą planowych

działań podejmowanych wobec uczniów w zakresie rozwoju ich zasobów twórczych.

Projekt „Radość tworzenia – kreatywny nauczyciel i uczeń” wpisuje się w lukę

systemowego przygotowania nauczycieli do pracy z uczniem pod kątem rozwoju jego

kreatywności – jednej z kompetencji kluczowych niezbędnych w obecnych czasach,

w dorosłym życiu osobniczym jak i zawodowym.

Dzisiejsza szkoła - nastawiona na teoretyczne przekazywanie wiedzy i poszerzanie

zakresu wiadomości, ucząca głównie schematycznego myślenia i ściśle określonych

sposobów działania - nie jest w stanie sprostać wyzwaniom stawianym przez nowoczesne

społeczeństwo.


- 4 -


Edukacja kreatywna staje się naczelnym zadaniem nauczyciela we współczesnym

świecie, który ceni kreatywność jednostki. We wszystkich sferach kompetencji nauczyciela

niezbędne są umiejętności twórczego myślenia i działania, którego przejawem jest

innowacyjność i nieszablonowość działań, zdolność do samokształcenia, a także mobilność,

elastyczność i zdolności adaptacyjne. Nauczyciel kreatywnie kompetentny doświadcza

i przeżywa rzeczywistość, pozwalając to samo czynić uczniom. Powszechnie wiadomo jest, że

człowiek zdobywa wiedzę na podstawie modeli i wzorców pochodzących ze środowiska,

w którym żyje, własnych doświadczeń i działania konstruktywnego i praktycznego. Zdolność

do kreacji uczeń może więc nabyć tylko przez doświadczenie związane

z działaniem i emocjonalne zaangażowanie – czyli poprzez regularnie prowadzony trening

Czym jest trening twórczości

Jest to swoista gimnastyka umysłowa, w której wiedza teoretyczna odgrywa

stosunkowo niewielką rolę. W treningu twórczości stosuje się liczne techniki służące

podwyższeniu twórczego potencjału uczestników.

Techniki można podzielić na kilka grup, ze względu na to, co jest przedmiotem

oddziaływania: zdolności poznawcze, motywacja, przezwyciężanie przeszkód lub sprawności

społeczne. Niezwykle istotne jest ćwiczenie i rozwijanie zdolności intelektualnych, biorących

udział w myśleniu twórczym takich, jak rozumowanie dedukcyjne i indukcyjne,

metaforyzowanie, dokonywanie skojarzeń, abstrahowanie, dokonywanie transformacji.

- Rozumowanie dedukcyjne - to wyciąganie wniosków z danych przesłanek np.

"Co by było gdyby …?". Wykorzystuje się w tym przypadku twórczą dedukcję

do wyszukiwania odległych konsekwencji pewnego z góry założonego stanu rzeczy.

- Rozumowanie indukcyjne - polega na wyciąganiu wniosków z niepełnego zbioru

przesłanek, zawiera znaczny element zgadywania, domyślania się, jest bliskie intuicji.

Głównym narzędziem rozumowania indukcyjnego jest analogia czyli związek między dwoma

obiektami, oparty na podobieństwie ich wewnętrznej struktury, relacji, funkcji lub innych

danych, np.: „ryba jest jak deska, ponieważ...”, „nauczyciel jest jak słońce, ponieważ...”.

- Metaforyzowanie - jest bliskie analogii, polega na nadawaniu nowego znaczenia

poprzez używanie przenośni np. „czuję się jak wróbel w garści”, „czuję się jak osika”. Wnosi

nowe elementy do zrozumienia problemów, ułatwia wgląd w sytuację.


- 5 -


- Dokonywanie skojarzeń - polega na łączeniu dowolnych elementów i dokonywaniu

zaskakujących dysocjacji. Aby skojarzenia były twórcze muszą być odległe,

nieprzewidywalne, zaskakujące i oryginalne, niemające ze sobą związku na pierwszy rzut

oka, a więc zawierające jedną z najważniejszych cech twórczości - nowość. Przykłady

skojarzeń: koń - księżyc /koń - pegaz - niebo -księżyc/. Skojarzenia mogą występować

w postaci łańcuchów, gwiazdy, pająkogramu.

- Abstrahowanie - polega na wyróżnianiu z obiektu tylko niektórych cech, a pomijaniu

innych. Ułatwia przełamywanie stereotypów w postrzeganiu. Szczególnie ważna umiejętność

redefiniowania pojęć (tworzenia nowych) np. butelka to powietrze otoczone szkłem.

Abstrahowanie jest również tworzeniem listy atrybutów jakiegoś przedmiotu.

- Dokonywanie transformacji - to zmiana wszystkich lub niektórych cech obiektu tak,

aby jego końcowa postać różniła się istotnie od postaci wyjściowej - przekształcanie

przedmiotów.

Poza tym w treningu twórczości stosuje się niektóre techniki twórczego myślenia albo ich

wybrane elementy. Szczególnie często ćwiczy się umiejętność odraczania oceny

i powstrzymywania się od krytyki, które hamują proces twórczy.

O publikacji

Na oferowaną Państwu publikację składają się dwa programy zajęć z zakresu rozwoju

twórczości i kreatywności uczniów oraz 15 scenariuszy sesji zajęć twórczych opracowanych

pod kątem pracy z dziećmi szkół podstawowych.

Autorzy scenariuszy zwracają uwagę na wielokierunkowość oddziaływań twórczych

poszczególnych treningów oraz ich wartość dla rozwoju pojedynczych uczniów. Podczas

treningu, dzieci uczą się zachowań kooperacyjnych sprzyjających postawie twórczej, poznają

schemat działania burzy mózgów, rozwijają koordynację wzrokowo - ruchową. Nadrzędnym

celem proponowanych zabaw jest rozwój i stymulacja zachowań twórczych. Szereg ćwiczeń

w bezpośredni sposób z nią związanych (stymulacja wyobraźni, różne wykorzystanie

przedmiotów, szukanie nowych rozwiązań dla niecodziennych problemów, malowanie

obrazów i układanie wierszy, etiudy teatralne) zostało zebranych wokół jednego – wiodącego

tematu danego scenariusza. Dzięki temu, podjęty w scenariuszu motyw nadaje wszystkim

proponowanym ćwiczeniom jednolitą formę a to sprawia, że stają się one bardziej zrozumiałe


- 6 -


i atrakcyjniejsze dla dzieci. W ten sposób uczniowie mogą zdobywać wiedzę i umiejętności,

zbierać i gromadzić informacje, dzielić się nimi z grupą i na forum w trakcie treningu jednak

nade wszystko nabywają szereg umiejętności twórczego rozwiązywania problemów wspólnej

pracy nad zadaniem.

Słów kilka o Programach Zajęć Twórczości

Człowiek jest istotą twórczą i dzięki temu nieustannie zmienia swoją egzystencję,

a w związku z tym czyni postępy w określonym zakresie. Obecnie aktywność twórcza

dotyczy nie tylko jednostek zdolnych, ale jest istotnym zagadnieniem społecznym, które

wynika z częstych zmian. W procesie permanentnych zmian, jakie zachodzą w dzisiejszym

świecie, ważne jest kształcenie młodego pokolenia do aktywnego uczestnictwa w nim. Stąd

też obowiązkiem szkoły jest stwarzanie uczniom warunków, aby rozwijać, stymulować

i wspierać zdolności twórcze. Zorganizowanie i prowadzenie systematycznej działalności

pozwoli uczniom na podejmowaniu inicjatywy, aktywności w działaniu. Ogromną rolę

odgrywa tu nauczyciel, który staje się organizatorem twórczej umysłowej aktywności.

Powinien pozwolić dziecku na oryginalność, wyobraźnię, fantazję, na błądzenie

w poszukiwaniach różnych rozwiązań danego problemu. To nauczyciel jest inspiratorem

i współuczestnikiem działań ucznia. Dzięki temu wpływa na rozwój osobowości, dodatnią

samoocenę dziecka, wyzwala w nim pozytywne emocje.

Racjonalne, sensownie zaprojektowane sytuacje edukacyjne, umożliwiające dziecku

udział w różnorodnych ćwiczeniach, działaniach, rozwijają nie tylko inwencję twórczą,

kreatywność, uzdolnienia plastyczne, ale także uzdolnienia literackie, kompozycyjne. Tworzą

model osoby kreatywnej i niezwykle twórczej.

Nauczyciele – uczestnicy Projektu, wychodząc naprzeciw zmianom w systemie

oświaty i oczekiwaniom uczniów, opracowali programy, które pozwolą na ujawnienie

twórczych możliwości dzieci z klas I – VI szkoły podstawowej, ponieważ do nich właśnie

są adresowane.

Prezentowane programy są efektem zdobytych umiejętności nauczycieli w kursie

„Radość tworzenia – kreatywny nauczyciel i uczeń” oraz wieloletnich doświadczeń w pracy

z dziećmi. Głównym założeniem prezentowanych Programów Zajęć Twórczości jest

wspieranie postawy twórczej uczniów, harmonijny rozwój dziecka w różnych zakresach.


- 7 -


Program pod tytułem „Kolorowy świat i ja” przeznaczony jest dla uczniów klas I – III,

a „Radośnie żyć na świecie – stymulowanie wyobraźni twórczej” dla uczniów klas IV- VI

szkoły podstawowej. Wspieranie aktywności twórczej uczniów będzie realizowane poprzez

tworzenie jednolitych, integralnych ciągów sytuacyjnych dla działań i przeżyć dziecięcych,

którymi staną się zorganizowane zajęcia twórczości. Przewidziane są one na cały etap

edukacyjny.

Zostały przedstawione główne oraz szczegółowe cele programów, które wynikają

z potrzeby wychowywania ludzi twórczych już od najwcześniejszego etapu kształcenia. Dla

realizacji Programów Zajęć Twórczości niezbędne są metody i techniki z zakresu

psychopedagogiki kreatywności.

W programie „Kolorowy świat i ja” zaproponowano metody i techniki stymulujące

aktywność i myślenie twórcze dzieci według K.J Szmidta.

Treści zawarte w programie związane są z porami roku, świętami i różnymi

uroczystościami. Tematy dnia zostały podkreślone, na ich realizację przewidziano dwie

jednostki lekcyjne. Oczywiście zależeć to będzie od danej grupy uczniów, ich tempa pracy.

W razie konieczności nauczyciel może zwiększyć lub zmniejszyć liczbę godzin. Obok

tematów dnia podane są tematy zajęć ze wskazaniem na rodzaj proponowanych ćwiczeń

twórczych oraz działań plastycznych. Na każdą sesję zajęć z uczniami zostały zaplanowane

ćwiczenia wyzwalające i rozwijające określone dyspozycje i zdolności twórcze dzieci,

działania plastyczne.

W klasach młodszych zdecydowana większość ćwiczeń twórczych opiera się

na zdolnościach spostrzeżeniowych dzieci i ich myśleniu konkretno – wyobrażeniowym.

Nieodłącznym elementem jest tu zabawa. Poziom trudności i złożoności ćwiczeń rośnie wraz

z rozwojem dzieci. W klasach wyższych przeważają ćwiczenia, zadania pobudzające

myślenie abstrakcyjne i metaforyczne. Już od klasy III pojawiają się liczne ćwiczenia

literackie- kreatywne pisanie, dramowe, ćwiczenia kształcące myślenie antycypacyjne,

tworzenie analogii, ćwiczenia prowadzące do różnych przekształceń.

Natomiast w programie dla kl. IV – VI „Radośnie żyć na świecie– stymulowanie

wyobraźni twórczej” zastosowano metody i techniki treningu twórczości według E. Nęcki.

Zawarte tu treści kształcenia i wychowania nawiązują między innymi do wiedzy


- 8 -


przyrodniczej, geograficznej, historycznej, jednakże nie są powielaniem materiału nauczania

przedmiotów szkolnych. Celem spotkań na zajęciach twórczości jest nie tyle poszerzanie

wiedzy, co rozwój ucznia czyli pobudzenie myślenia, wyobraźni, ekspresji, dociekliwości.

Przedstawione Programy Zajęć Twórczości mogą być dowolnie modyfikowane przez

nauczycieli, dostosowane do poziomu aktywności dzieci, ich samopoczucia, wykazania

chęci uczestnictwa w proponowanych ćwiczeniach, zabawach. Niniejsze programy mają

również zachęcać dzieci do działalności twórczej poprzez możliwość wyrażania się

w różnych technikach plastycznych dostosowanych do możliwości manualnych dzieci.

Ponadto umożliwiają nauczycielowi wybór treści programowych i ich interpretację, dobór

tematyki, wybór różnorodnych metod, technik oraz form pracy, zgodnie z zainteresowaniami

dzieci i warunkami organizacyjnymi szkoły.

Zachęcamy nauczycieli do korzystania z naszych propozycji zawartych w publikacji

a także do tworzenia własnych – autorskich Programów Zajęć Twórczości.


- 9 -


Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas 1-3 „Kolorowy świat i ja”

Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas I-III

„KOLOROWY ŚWIAT I JA”

1. Cele działań edukacyjnych.

Cel główny :

Celem programu „Kolorowy świat i ja” jest wspieranie, rozwijanie oraz stymulacja

kreatywności twórczej uczniów. Oprócz tego program ma za zadanie zachęcić uczniów

do podejmowania wszelkich działań, które przyczyniają się do zwiększenia ich potencjału

twórczego. Realizacja tychże działań będzie się dokonywać w oparciu o metody polegające

na praktycznych działaniach dzieci.

Cele szczegółowe:

- kształtowanie umiejętności wyrażania swoich przeżyć emocjonalnych za pomocą

środków artystycznych,

- rozwijanie zmysłu spostrzegawczości, wrażliwości oraz indywidualnych zdolności

twórczych,

- kształtowanie umiejętności poszanowania pomysłów innych członków grupy

i indywidualnej postawy wobec sztuki,

- rozwijanie umiejętności odbierania przedmiotów i zjawisk w sposób polisensoryczny,

- pobudzanie zdolności i możliwości twórczych,

- uświadamianie uczestnikom ich potencjału twórczego, wzmacnianie poczucia własnej

wartości, wskazywanie „mocnych stron”, możliwość przeżycia satysfakcji z pracy

twórczej i jej efektów,

- uwrażliwianie na piękno otaczającego świata, wzbudzanie przeżyć estetycznych,

- poznanie różnych technik plastycznych,

- rozwijanie zainteresowań i kształcenie kreatywności.


- 10 -


2. Procedury osiągania celów.

Program zachęca dzieci do działalności twórczej poprzez:

- systematyczny udział w spotkaniach co dwa tygodnie,

- aktywne i twórcze zaangażowanie w zajęcia,

- obserwację różnych dzieł sztuki podczas wycieczek do muzeum, teatru, kina, wystaw,

- udział w konkursach plastycznych,

- możliwość prezentowania swoich wytworów,

- publikacje na gazetce szkolnej i na stronie internetowej szkoły.

3. Sposób organizacji działań.

Formy zajęć:

- indywidualna (jednolita, zróżnicowana)

- grupowa (jednolita, zróżnicowana)

- zespołowa

Metody:

I. Wg K. J. Szmidta:

1. Rozgrzewka twórcza/ dywergencyjna:

- ćwiczenia o interpersonalnym potencjale

- ćwiczenia płynności myślenia

- ćwiczenia giętkości myślenia

- ćwiczenia oryginalności myślenia

- ćwiczenia elaboracji

2. Techniki prowadzące do eksploracji:

- ćwiczenia w dostrzeganiu problemów

- ćwiczenia w formułowaniu problemu

- ćwiczenia w redefiniowaniu problemów

3. Techniki prowadzące do kombinowania:

- analogia

- metafora

- uosobienie, personifikacja


- 11 -


- przekształcenie, metamorfoza

4. Techniki prowadzące do transformacji:

- reintegracja

- multiplikacja

- perseweracja

- majoryzacja

- schematyzacja

- metamorfoza

- animacja

- inwersja barwna

- konwersja.

II. Techniki plastyczne:

- wydzieranka z kolorowego papieru

- nakrapianki

- wydrapywanki

- kalkografia

- rysunek węglem

- rzeźba w mydle, glinie i gipsie

- wyklejanka z kolorowej bibuły

- rysowanie sznurkiem

- malowanie na tkaninach lub szkle,

- malowanie pastą do zębów – mieszanie farby z pastą i wodą,

- malowanie gąbką i płatkami kosmetycznymi,

- malowanie „mokre na mokrym”,

- malowanie na podkładzie z kaszy, piasku lub na różnych fakturach papieru ściernego

za - pomocą kolorowej kredy lub kredek świecowych,

- malowanie farbami witrażowymi,

- collage z różnych materiałów,

- prace z papieru metodą orgiami,


- 12 -


- barwienie gazą, rurką plastikową do napojów, gąbką, wałkiem,

- witraż na folii

- styropianowy patchwork

- obraz z wiórków drewnianych

- kompozycje ze sznurka i kolorowych włóczek

4. Treści programu i jego struktura.

Tematy sesji zajęć z uczniami

Klasa I

1. Wakacyjne skarby. Rozpoznawanie dotykiem różnych przedmiotów - opisywanie cech

charakterystycznych. Elaboracja – zmiana początkowego kształtu wybranego skarbu.

2. Deszczowa piosenka. Pobudzanie zdolności ruchowych i myślenia wyobrażeniowego:

„Idziemy po błocie…” „Idziemy po głębokiej wodzie…”. Malowanie mokre

w mokrym.

3. Jesienna szaruga. Ilustracja gestem, ruchem, dźwiękiem treści piosenki „Jesień”.

Tworzenie akompaniamentu z wykorzystaniem instrumentów perkusyjnych oraz

różnych przedmiotów: liści, kartek papieru, patyków, gazet, folii…

4. Pełny koszyk. Wzmacnianie doznań polisensorycznych (wzrok, słuch, smak, węch,

dotyk) za pomocą zgromadzonych darów jesieni (kwiaty, owoce, warzywa, grzyby…)

Wykonanie wybranego symbolu jesieni z masy solnej lub gliny plastycznej.

5. Słyszę Mikołaja. Wyobrażanie treści wysłuchanego opowiadania i zaprezentowanie

swoich spostrzeżeń polisensorycznych za pomocą dowolnej techniki plastycznej.

6. Bajkowe Święta. Wykorzystanie własnych spostrzeżeń, doświadczeń i emocji jako

bodźców do stworzenia ozdób świątecznych.

7. Dwunastu Braci. Konwersja – odwrócenie kierunku przebiegu akcji na podstawie

baśni „O dwunastu miesiącach”. Przedstawienie za pomocą pantomimy wybranej

postaci – miesiąca.

http://interklasa.pl/portal/index/strony?mainSP=subjectpages&mainSRV=sztuka&methid=728217240&page=subpage&article_id=318558&page_id=14185


- 13 -


8. Jaka pyszna sanna… Formułowanie analogii prostych – dokończ. Tworzenie

skojarzeń na temat elementów składowych zimy (sanki, mróz, śnieg, sople lodu…).

Przedstawienie wybranego skojarzenia metodą kolażu.

9. Bałwankowe zabawy. Tworzenie wspólnego obrazu z elementów. Stworzenie banku

pomysłów – Zimowe zabawy na śniegu.

10. Nie jestem sam. Wyrażanie własnych myśli w sytuacji wczuwania się w określoną

rolę – drama kreatywna (Jestem sam, Jestem smutny, Pobaw się ze mną…).

Rozwijanie zdolności improwizacji i wyrażania uczuć za pomocą farb i pędzla.

11. W krainie kolorów. Wykonanie kompozycji kolorystycznej (mokra bibuła na mokrej

kartce) według skojarzeń wizualnych do przedstawionych obrazów.

12. Wiosenna łąka. Doświadczanie połączeń kolorystycznych oraz materiałowych.

Swobodne tworzenie różnych układów -wykonanie łąki oraz jej elementów jako

dekoracje klasy.

13. Co ważniejsze kura czy jajko? „Gdzie jest mama?” – uzupełnianie obrazka i jego

treści dorysowując wymyślone elementy i detale.

14. W Bajkolandii. Rozwijanie zdolności ruchowych, współpracy i współdziałania

w grupie. Projektowanie i wykonanie kostiumu dla postaci z bajki.

15. Moje marzenia. Tworzenie analogii fantastycznej do marzeń. Stworzenie

fantastycznego filmu poprzez rysowanie indywidualnych klatek filmowych pastelami

na rolce tapety papierowej.

Klasa II

1. Wakacyjne wspomnienia. Sensoryczne rozpoznawanie obiektów i wymienianie ich

cech na podstawie zmysłów dotyku i słuchu. Tworzenie analogii prostych

do wybranego obiektu. Wykonanie ozdobnej ramki na wakacyjne zdjęcie

z wykorzystaniem wakacyjnych pamiątek.

2. Mam wyjątkowe imię. Wspieranie rozwoju zdolności dzieci i postawy twórczej.

Tworzenie fraszek i przysłów o własnych imionach. Wykonanie mandali imiennej.


- 14 -


3. Tajemniczy ogród. Kreowanie własnej wyobraźni za pomocą ćwiczeń motorycznych

oraz towarzyszących im reakcji i skojarzeń wziętych z otoczenia oraz ze swojej

pamięci za pomocą „mozaiki”.

4. Kolorowe liście. Budowanie analogii personalnych poprzez identyfikację z wybranym

przedmiotem. Tworzenie jesiennego krajobrazu z wykorzystaniem zebranych podczas

spaceru liści.

5. Odgłosy przyrody. Budowanie wyobraźni i skojarzeń na podstawie słyszanej muzyki.

Malowanie pastelą muzycznego obrazu.

6. Biało wokół nas. Rozwijanie wyobraźni z wykorzystaniem przedmiotów codziennego

użytku. Wykonanie zimowych pejzaży z bawełnianych płatków kosmetycznych.

7. Z górki na pazurki. Animacja-nadawanie nieruchomym elementom dynamicznych

cech. Projektowanie pojazdu służącego do zjeżdżania z górki.

8. Magiczne święta. Pogadanka na temat znaczenia słów „magiczne święta”. Wykonanie

magicznej kuli jako prezentu świątecznego dla swoich bliskich.

9. Duży krok w Nowy Rok. Multiplikacja-zwielokrotnienie elementów jednego rodzaju.

Wykonanie karnawałowych masek według własnego pomysłu.

10. Idzie luty, podkuj buty. Pobudzanie płynności antycypacyjnej i rozwijanie zdolności

myślenia metaforycznego – Co by było, gdyby nie było butów? Projektowanie

ubiorów i mody zimowej.

11. W marcu jak w garncu. Tworzenie plastycznej interpretacji przysłowia. Malowanie

typu „mokre na mokre”.

12. Kwiecień plecień. Konwersja-odwrócenie kierunku przebiegu zmian w przyrodzie.

Tworzenie wiosennych puzzli.

13. Pisanki, kraszanki jajka malowane. Rozmowa na temat symboli, znaczenia i metafory

jajka. Instalacja artystyczna jako środek wypowiedzi plastycznej.

14. Wiosenny wietrzyk. Pobudzanie oryginalności myślenia i wyrażania wyobrażeń

dotyczących wiatru za pomocą dramy. Tworzenie wiosennego obrazu za pomocą

dmuchania przez słomkę na barwną plamę.

15. Ja i Ty. Rozwijanie wyobraźni i twórczego myślenia. Trening komunikacji, także

pozawerbalnej – dialog z osobami mówiącymi „innym językiem”.


- 15 -


16. Wakacyjne podróże. Przedstawienie za pomocą mimiki i gestu miejsc wakacyjnego

wypoczynku. Konstruowanie pojazdu z surowców wtórnych.

Klasa III

1. Mały podróżnik wraca do domu. Dorysowywanie do pamiątkowej fotografii swoich

wrażeń i emocji z wakacji. Poznanie różnic kulturowych. Zgadnij co to

– ciuciubabka na nowo – opisywanie dotykanego przedmiotu.

2. A ja kiedy urosnę swoją panią przerosnę. Przedstawienie kubistycznego

wyobrażenia swojego nauczyciela – personifikacja. Dokończenie zdania: Moją panią

lubię, ponieważ...

3. Pani Jesień pełen koszyk niesie. Ćwiczenia reintegracji, wyplatanie koszyka

z wikliny – Koszyk Pani Jesień. Wymyślanie związków i skojarzeń – analogie.

4. Świat wiruje… Przedstawienie ekspresyjne podanego tematu w formie kompozycji

kolorystycznej – malowanie dłońmi. Dokończenie zdania – świat wiruje, gdy…

5. Pachnie choinką… Ćwiczenia elaboracji – tworzenie dalszego ciągu opowiadania.

Wykonanie niekonwencjonalnej, świątecznej ozdoby z dowolnego materiału

i dowolną techniką – ćwiczenia oryginalności myślenia.

6. Lulajże Jezuniu. Wykonanie szopki z surowców wtórnych. Układanie kolędy

– ćwiczenia oryginalności myślenia i elaboracji.

7. Cóż Ci Babciu, Dziadku dam, wielkie serce tylko mam Układanie życzeń w grupach

– ćwiczenia giętkości myślenia. Inwersja barwna – wykonanie drzewka z kwiatów.

8. Prosto w serce Co by było, gdyby zwróciła/zwrócił na mnie uwagę – konwersja.

Wykonanie kartki walentynkowej – reintegracja.

9. Małej czy dużej damie, każdej kwiatek się dostanie Ćwiczenia giętkości i płynności

myślenia – generowanie wielu pomysłów, obdarowywanie kobiet prezentami.

Tworzenie wierszyków i rymowanek według podanego schematu (podane pierwsze

literki).

10. Świat się budzi, radość u ludzi Graficzne przedstawienie wyobrażeń

i skojarzeń do wysłuchanej muzyki. Wyróżnianie usłyszanych odgłosów przyrody.


- 16 -


11. Zajączek jajka niesie, a ty jeszcze „w lesie” Dokończenie zdania: „Gdybym był

zajączkiem…” – metafora. Drama - odgrywanie scenek, wchodzenie w rolę

– przychodzi zajączek do... Wykonanie zajączka z rolek papieru.

12. Kiedy czujemy się szczęśliwi? Budzenie aktywności dzieci poprzez stosowanie

różnorodnych technik twórczych. Tworzenie „szczęśliwego wiersza” i plakatu ludzi

szczęśliwych.

13. Nastrojowa opowieść wydobyta dzięki barwom. Poznanie barw podstawowych

i pochodnych. Budzenie wyobraźni poprzez tworzenie wspólnej historyjki

obrazkowej. Malowanie z wykorzystaniem różnych technik plastycznych.

14. Dbajmy o świat, żeby nie był grat tylko chwat. Wskazywanie zależności pomiędzy

przyrodą a człowiekiem. Wykonanie grupowej pracy dwóch wizji świata na jednym

kartonie metodą spontanicznych skojarzeń, plastyczne wyobrażenie swoich emocji.

15. Duży bukiet mamie dam, bo nie jestem nigdy sam Wykonanie bukietu stokrotek dla

mam. Porównanie swoich mam do kwiatów – uosobienie.

16. Radość w sercach. Ćwiczenia w redefiniowaniu problemów – formułowanie nowych

oryginalnych definicji. Wykonanie wspólnej pracy plastycznej na boisku

kolorowymi kredami pt. „Mój wymarzony Dzień Dziecka”- inwersja barwna

17. Już za parę dni, za dni parę… Współtworzenie scenek dramatycznych

w zespole „Wyjeżdżam na…”- ćwiczenia oryginalności myślenia. Wykonanie

rysunku nt. „Najchętniej spędziłabym wakacje w…” metodą kolażu.

5. Oczekiwane efekty:

W wyniku realizacji programu uczeń powinien:

- umieć rozwiązywać nurtujące go problemy w sposób twórczy,

- umieć stawiać hipotezy i wyciągać wnioski na podstawie przeprowadzonych

doświadczeń,

- być wrażliwym na piękno otaczającego go świata, dostrzegać jego zagrożenia i umieć

go chronić,

- rozwijać swoje zainteresowania,

- umieć współpracować w grupie, dzielić się swoimi doświadczeniami,


- 17 -


- prezentować własny punkt widzenia oraz szanować poglądy innych,

- powinien rozumieć podstawowe zjawiska omawiane na zajęciach i umieć

je wytłumaczyć.

- znać rodzaje plam barwnych, potrafić wykonać pracę plastyczną z zastosowaniem

określonych zasad formalnych dotyczących barwy: praca malarska

monochromatyczna, kontrastowa, w barwach podstawowych, pochodnych, ciepłych,

zimnych, lokalnych, abstrakcyjnych,

- świadomie używać jako nośnika możliwości ekspresyjnych w celu ukazania

indywidualnie postrzeganej rzeczywistości, abstrakcyjnych układów kompozycyjnych,

- odróżnić, ocenić, wartościować elementy konsumpcyjnego „szumu wizualnego”

od artystycznie wartościowych form informacji wizualnych,

- znać bogactwo materiałów plastycznych i umieć je racjonalnie wykorzystywać,

- umieć eksponować własną pracę i prace wykonane przez inne osoby,

- przenosić zdobytą wiedzę i umiejętności na inne dziedziny nauki i życia codziennego,

- umieć utrzymać ład i porządek na stanowisku pracy.

6. Ocenianie osiągnięć uczniów.

Oceniając działania ucznia należy uwzględniać:

- proces twórczy, którego świadkiem jest nauczyciel,

- zaangażowanie ucznia, motywację do pracy,

- stopień przekraczania samego siebie, barier twórczych, poznawczych

i komunikacyjnych,

- niekonwencjonalne sposoby rozwiązań zarówno tematu jak i formy,

- wysiłek wkładany w realizację wymagań,

- estetyka i staranność wykonywanej pracy,

- zgodność efektu końcowego z założeniami i tematem pracy.

Ocenianie może przyjąć formę:

- pochwał ustnych,

- wystawy prac,

- gazetek ściennych,


- 18 -


- prezentacji własnej twórczości na forum grupy,

- naklejek motywacyjnych,

- prezentacji wytworów na stronie internetowej szkoły.

7. Zasady realizacji programu:

Proponowany układ materiału dydaktycznego został dostosowany do warunków przeciętnej

szkoły i uczniów, dzięki temu nauczyciel może go dowolnie modyfikować w zależności od

własnych potrzeb, możliwości i warunków uczniów i szkoły. Ilość godzin dydaktycznych

potrzebnych na realizację poszczególnych ćwiczeń nauczyciel dostosowuje do możliwości

uczniów.

8. Ewaluacja programu.

Formą ewaluacji tego programu będą wyniki ankiet badające:

- poziom zadowolenia dzieci z własnych dokonań i umiejętności

wykorzystanych w procesie tworzenia,

- prace dzieci, w których odkryć będzie można ich ogromne zaangażowanie,

- nagradzanie oryginalności, kreatywności, samodzielności poprzez

promowanie prac plastycznych małych artystów (klasowe-szkolne wystawki,

konkursy),

- prezentacja multimedialna,

- wystawa fotograficzna,

- pozytywne opinie rodziców,

- ankieta dla rodziców.

9. Literatura:

Bono E. Naucz się myśleć kreatywnie. Warszawa 1995.

Kujawiński J., Twórczość metodyczna nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe UAM,

Poznań 2001.

Nęcka E. Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2001.

Okraszewski K., Rakowiecka B., Szmidt K. J., Porządek i przygoda. Lekcje twórczości.

WSiP, Warszawa 1997.

Popek S. (red.), Aktywność twórcza dzieci i młodzieży. WSiP, Warszawa 1998.

Szmidt K. J. ,Trening kreatywności., HELION, Gliwice 2008.


- 19 -


Przykładowa ankieta dla rodziców

SZANOWNI RODZICE

Kierując do Państwa niniejszą ankietę pragniemy poznać Państwa opinię na temat zajęć

pozalekcyjnych KOLOROWY ŚWIAT I JA. Prosimy o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Czy dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych zorganizowanych w ramach programu

KOLOROWY ŚWIAT I JA ?

TAK NIE

2. Czy Państwa zdaniem zajęcia pozalekcyjne pomagają w rozwoju osobowym dziecka ?

TAK NIE

3. Czy zaproponowany program zajęć dziecka odpowiada potrzebom Państwa dziecka i jego

predyspozycjom?

TAK NIE

4. W jakim stopniu w skali od 1 do 6 zajęcia pozalekcyjne, w których uczestniczy dziecko spełniają

Państwa oczekiwania?

bardzo zły 1 2 3 4 5 6 bardzo dobry

5. Czy uważają Państw, że program w którym uczestniczą Państwa dzieci przyczyni się do rozwoju

kreatywności dziecka ?

TAK NIE

DZIĘKUJEMY


- 20 -


II. Przykładowe scenariusze zajęć z uczniami klas 1-3:

Trening twórczości

Temat : Barwy tęczy – czerwień.

Adresat: Sesja zajęć twórczych przeznaczona dla 15-osobowej grupy dzieci w wieku

wczesnoszkolnym (klasa II).

Czas trwania: 1,5 godziny.

Cele zajęć:

kształtowanie ekspresji twórczej i rozbudzanie wyobraźni,

twórcze wykorzystanie posiadanej wiedzy,

kształtowanie umiejętności nietypowego wykorzystania przedmiotów,

rozwijanie umiejętności plastycznych,

rozwijanie umiejętności komunikowania się,

kształtowanie umiejętności wspólnej zabawy i współdziałania w grupie,

kształtowanie umiejętności dzielenia się przez dzieci swoimi umiejętnościami.

Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

1. Nauczyciel wita się z uczniami. Witam wszystkich, a szczególnie tych, którzy:

- widzeli kiedyś tęczę,

- marzą o „niebieskich migdałach”,

- mają zielone oczy,

- piją białe mleko,

- malują kolorowymi kredkami,

- lubią czerwone truskawki.

2. Jakim jestem kolorem? Nauczyciel przykleja dzieciom na plecach karteczki w różnych

kolorach. Każdy chodzi po sali i próbuje zgadnąć jakim jest kolorem, zadając pytania

pozostałym osobom (np.: czy jestem w kolorze słońca?, czy jestem w kolorze

pomidora?). Nie można zadawać pytań typu: czy jestem czerwony? lub jaki mam

kolor? Kiedy uczeń odgadnie, jakim jest kolorem, przylepia sobie kartkę z przodu

i chodzi dalej pomagając innym.


- 21 -


ROZGRZEWKA TWÓRCZA

3. Tęcza. Dzieci siadają na krzesełkach ustawionych w kole. Jedna osoba nie ma krzesła

i stoi w środku. Każde dziecko ma na przylepionej karteczce jeden z kolorów tęczy –

kolory się powtarzają. Nauczyciel głośno wymienia kolor, dzieci, którym jest

on przydzielony, zamieniają się miejscami. Osoba stojąca w środku wykorzystuje

moment, aby zająć miejsce na krześle. Na hasło tęcza miejscami zamieniają się

wszystkie dzieci.

4. Nauczyciel rozdaje kartę pracy z krzyżówką (załącznik nr 1). Hasło krzyżówki

nawiązuje do tematu dzisiejszych zajęć i brzmi: czerwono mi.

Prowadzący prosi: wymieńcie wszystko, co kojarzy wam się z czerwienią. A teraz

zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie otoczenie, w którym się znajdujemy, w kolorze

czerwonym. Nauczyciel wyjaśnia uczniom znaczenie koloru czerwonego.

Czerwień – oznacza siłę, radość, odwagę. Jednak nadmiar koloru czerwonego może

drażnić, powodować niepokój. Jest to kolor miłości – serce malowane jest na kolor

czerwony.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

5. Nauczyciel zaprasza wszystkich do przygotowanych wcześniej trzech stanowisk

pracy.

Pierwsze stanowisko zajmują dzieci, które wylosowały karteczki z sercem. Ich

zadaniem jest wycięcie z szablonu (załącznik nr 2) ludzika-serce i naklejenie go na

papierowym talerzyku. Tło talerzyka należy pomalować farbami plakatowymi.

Drugie stanowisko zajmują uczniowie, którzy wylosowali karteczkę z rysunkiem

Czerwonego Kapturka. Wykonują oni Czerwonego Kapturka z rolki po papierze

toaletowym, włóczki, piłeczki pingpongowej, kolorowego papieru oraz skrawków

materiału.

Przy trzecim stanowisku pracują dzieci, które wylosowały karteczki z rysunkiem

biedronki. Wykonują biedronki z talerzyków papierowych, czarnego i białego kartonu

i skrawków czarnego materiału.


- 22 -


6. Nauczyciel prosi dzieci ,by wzięły do rąk wykonane przez nich prace i usiadły w kole.

Zamknijcie oczy i pomyślcie, z jakimi emocjami kojarzy wam się teraz kolor czerwony.

Wstańcie i pokażcie to uczucie pozą. Każdy z uczniów po kolei przybiera pozę,

pozostali mają za zadanie odgadnięcie, jakie uczucie dana poza wyraża.

Po zakończonym ćwiczeniu dzieci odkładają wykonane przez siebie prace na

wystawę.

SESJA KOŃCOWA

7. Obdarowywanie się serduszkami. Dzieci dobierają się w pary, nauczyciel pokazuje im

planszę z narysowanym sercem, pokrytym czerwonymi serduszkami, na których

napisane są miłe słowa, np.: jesteś miły, lubię cię, lubię, gdy się uśmiechasz, itp.

Każdy wybiera jedno serce i odczytuje napis drugiej osobie, a następnie przykleja jej

serce na ramieniu.

8. Dzieci i nauczyciel stają w kręgu. Nauczyciel dziękuje za udział w zajęciach, chwali

za pomysłowość oraz staranność. Wszyscy trzymają się za dłonie i przekazują sobie

iskierkę przyjaźni.

Opracowały: Ambroziak Nina i Białek Joanna


- 23 -


Załącznik nr 1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

1.

3. 8.

2. 4. 10.

6. 9. 5. 7.


- 24 -


Załącznik nr 2


- 25 -



Temat: W Bajkolandii.

Adresat: warsztat przygotowany jest dla 20- osobowej grupy dzieci w wieku

wczesnoszkolnym (klasy I-III- także klasy integracyjne).

Czas trwania: 90 minut.

Główny cel warsztatów: rozwijanie twórczego myślenia.

Cele cząstkowe:

rozwiązywanie problemów za pomocą różnych metod

wykazywanie się płynnością skojarzeń

umiejętność podawania oryginalnych pomysłów

rozwijanie wyobraźni

doskonalenie umiejętności pracy w grupie

kształtowanie umiejętności wykorzystania różnych materiałów do stworzenia pracy

twórczej

Metody:

1. Aktywizujące: burza mózgów, słoneczko, drama,

2. Podające, eksponujące, praktyczne.

Formy pracy: zbiorowa jednolita, grupowa zróżnicowana

Środki dydaktyczne: żółte koło z napisem BAJKA, żółte paski papieru, karty twórczości,

wystawka książek i filmów z bajkami, płyty z muzyką z bajek, rekwizyty (ogon tygryska,

korona, różdżka, sieć), arkusze szarego papieru do wykonania projektów, materiały( bibuła,

szmatki, wstążki, farby, kolorowy papier, kredki, flamastry), karteczki z symbolami ,,.

Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

1. Powitanie (wywołane osoby machają prawą ręką).

Witam tych, którzy mają:

- niebieskie oczy

- czerwoną bluzeczkę

- ciemne włosy

- okulary

- jeansy

- zwierzątko w domu

- rower

- dobry humor


- 26 -


oraz witam:

- wszystkie dziewczynki

- wszystkich chłopców .

2. Zabawy z kartami twórczości - każdy otrzymuje losowo wybraną kartę twórczości.

KARTA TWÓRCZOŚCI NR 1



- 27 -




Uzupełnione karty zostają przy właścicielu (posłużą do podziału na grupy wg symboli

umieszczonych w prawym dolnym rogu strony).

3. Burza mózgów.

Wypisywanie skojarzeń do wyrazu bajka. Każdy uczeń zapisuje swój pomysł na żółtym

pasku papieru i umieszcza ją na tablicy. Odczytanie pomysłów.


- 28 -


4. Podział na grupy.

- Dobór grup według symboli na kartach twórczości (na każdej karcie jest jeden z czterech

symboli).

- Zajęcie wyznaczonych miejsc.

- Przypomnienie zasad pracy w grupie.

- Wybór lidera i sprawozdawcy.

- Liderzy wybierają rekwizyty zgodne z symbolem na karcie twórczości:

korona, różdżka, sieć, ogon tygryska.

5. Ćwiczenie dramowe:

Zespół ustala tytuł bajki do wybranego rekwizytu. Za pomocą pantomimy przygotowuje

i przedstawia jej fragment - pozostałe grupy odgadują tytuł.

1. Ogon tygryska – „Kubuś Puchatek”.

2. Korona – „Śpiąca Królewna”.

3. Różdżka – „Kopciuszek”.

4. Sieć – „O rybaku i złotej rybce”.


- 29 -


III. DZIAŁANIA TWÓRCZE

6. Praca w grupach – wybranie postaci z przedstawianej bajki związanej z rekwizytem.

1.Ogon tygryska – Tygrysek

2.Korona – Śpiąca Królewna

3.Różdżka – Wróżka

4.Sieć – Rybak

7. Omówienie charakterystycznych cech każdej postaci.

8. Przygotowanie sylwet. Dzieci w każdej grupie odrysowują postać jednego z kolegów

na arkuszach szarego papieru.


- 30 -


9. Praca nad projektami kostiumów.

Wykorzystując zgromadzone materiały( bibułę, szmatki, wstążki, kolorowy papier, guziki,

farby) grupy wykonują odpowiednią postać.

10. Prezentacja na forum klasy – ekspozycja prac.

11. Ocena prac.

IV. RELAKSACJA, ZAKOŃCZENIE TRENINGU

12. Rozmowa z uczniami na temat zajęć – czy podobały ci się zajęcia – (wybór

odpowiedniego symbolu ,, i przyklejenie na tablicy).

13. Zabawy relaksacyjne.

Uczniowie swobodnie poruszają się do wybranej muzyki z bajki, oglądają wystawkę książek

i filmów z baśniami oraz bajkami.

14. Podsumowanie aktywności dzieci.

Źródła:

1. www.google.pl (grafika)

Opracowały: Barbara Bieniewicz i Diana Karge


- 31 -



Temat: Wiosenna łąka.

Adresat: warsztat przygotowany jest dla 20- osobowej grupy dzieci w wieku

wczesnoszkolnym (klasy I-III).

Czas trwania: 2 sesje - 1,5 godz.

Główny cel warsztatów: rozwijanie twórczego myślenia.

Cele cząstkowe:

rozwiązywanie problemów za pomocą różnych metod

rozwijanie wyobraźni

kształtowanie umiejętności pracy w grupie

wykorzystanie różnych materiałów do stworzenia pracy twórczej

Metody (wg J. Krzyżewskiej):

1. Integracyjne: Krasnoludek

2. Tworzenia i definiowania pojęć:

Burza mózgów

Mapa pojęciowa

3. Pracy we współpracy.

Formy pracy: indywidualna, grupowa jednolita, grupowa zróżnicowana

Środki dydaktyczne:

Krasnoludek (maskotka biedronka),

Duży karton z napisem „Ja jako…(kwiat, kolor, zwierzę)”,

Wiosenne mandale,

Koło fortuny,

Wiersz I. Salach „Łąka”,

Koła (białe, czerwone, zielone, żółte),

Ilustracje + podpisy (rumianek, bocian, barszcz zwyczajny, stokrotka, biedronka, mak,

pasikonik, motyl cytrynek, motyl bielinek, koniczyna, pszczoła, jaskier ostry, mniszek

lekarski),


- 32 -


Kartki z napisami (ssaki, ptaki, owady, bocian, pasikonik, biedronka, pszczoła, kret,

czajka, pająk, mrówka, motyl, mysz, zając, wróbel, kuropatwa, szpak),

Radio CD + piosenka „Była sobie żabka”,

Wyrazy do rozsypanki wyrazowej (Nie płosz zwierząt!, Nie zrywaj całych naręczy

kwiatów!, Nie wypalaj łąk, bo niszczysz rośliny i zwierzęta),

Materiały do wykonania łąki i jej elementów (płatki kosmetyczne, wykałaczki,

flamastry, farby, kolorowe szablony serc, duże żółte i czerwone guziki, kolorowa

bibuła, rolki po papierze, zielone koła, kolorowe sznurki),

Zagadki o łące i jej elementach.

Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

1. Zabawa „Przedstaw się”.

Dzieci wraz z nauczycielem siedzą w kręgu. Nauczyciel trzyma maskotkę (biedronkę), wita

się z nią i przedstawia „Witam Cię biedronko, jestem…”. Następnie podaje maskotkę dalej

aż wszystkie dzieci przywitają ją i przedstawią się.

2. Zabawa „Ja jako…”.

Na dużym kartonie u góry nauczyciel pisze „Ja jako…”. Następnie rysuje trzy wielkie koła,

w które wpisuje kolejno: kwiat, kolor, zwierzę. Zadaniem dzieci jest przedstawienie siebie

za pomocą rysunku w tych trzech kategoriach.


- 33 -


ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Zabawa „Spacer wyobraźni”.

Dzieci siedzą w kręgu wokół biedronki. Nauczyciel prosi, aby każda osoba zamknęła oczy,

wyobraziła sobie łąkę i dokończyła zdanie:

- „Kiedy myślę o łące to widzę…”

- „Kiedy myślę o łące to słyszę… ”

- „Kiedy myślę o łące to czuję…”

2. Malowanie wiosennych mandali wg własnego pomysłu.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

1. „Koło fortuny”.

Dzieci kręcą kołem fortuny.

Następnie mówią literę. Jeśli znajduje się ona w haśle („Wiosenna łąka”) nauczyciel odkrywa ją.


- 34 -


2. Przypomnienie wiadomości o łące - praca w grupach. Dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel

dzieli je na trzy grupy(biedronki, motylki, pszczółki).

Każda grupa otrzymuje zadanie:

- gr. I - praca z wierszem I. Salach pt. „Łąka” .Uczniowie podkreślają w nim cechy

charakterystyczne łąki oraz wszystkich jej mieszkańców. Czytają głośno wiersz.

I. Salach „Łąka”

Łąka tylu ma mieszkańców

zwierząt, roślin kolorowych.

Tu motylek, a tam pszczółka

tutaj kwiatek- o różowy

Z kopca wyszedł krecik mały

obok niego idzie mrówka.

Na rumianku w krasnej sukni


- 35 -


przycupnęła boża krówka

Nad tą łąką kolorową

bal wydały dziś motyle.

Zapraszają wszystkie dzieci

więc zatańczmy z nimi chwilę.

- gr. II - otrzymuje koła w kolorze białym, czerwonym, zielonym i żółtym. Ich zadaniem jest

dopasowanie do odpowiedniego koloru koła ilustracji oraz podpisów roślin i zwierząt

występujących na łące.

○ – rumianek, bocian, stokrotka, motyl bielinek

○ – biedronka, mak

○ – pasikonik, koniczyna, żaba

○ – motyl cytrynek, pszczoła, jaskier ostry, mniszek

lekarski

- gr. III - klasyfikuje zwierzęta, które występują na łące:

SSAKI PTAKI OWADY

Kret Bocian Pasikonik

Mysz Czajka Biedronka

Zając Wróbel Pszczoła

Kuropatwa Pająk

Szpak Mrówka

Motyl


- 36 -


3. Zabawa muzyczno- ruchowa do piosenki „Była sobie żabka”. Dzieci śpiewają piosenkę i

tańczą w dowolny sposób.

„Była sobie żabka”

1. Była sobie żabka mała.

RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,

która mamy nie słuchała.

RE-RE, KUM-KUM, bęc.

2. Na spacery wychodziła


innym żabkom się dziwiła.


3. A na brzegu stare żaby


tańcowały jak te baby


4. Jedna drugiej w ucho kwacze


jak ta mała pięknie skacze


5. Zjadła żabka 7 muszek


i na trawie kładzie brzuszek


6. Przyszedł bocian niespodzianie


połkną żabkę na śniadanie


7. Teraz wszystkie żabki płaczą


- 37 -



że jej więcej nie zobaczą

RE-RE, KUM-KUM, bęc

8. Tej piosenki morał znamy

RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM

trzeba zawsze słuchać mamy

RE-RE, KUM-KUM, bęc!

4. Rozsypanki wyrazowe - praca w grupach.

Każda grupa otrzymuje rozsypankę wyrazową, z której układa zdania dotyczące właściwego

zachowania się na łące.

- gr. I - „Nie płosz zwierząt!”

- gr. II - „Nie zrywaj całych naręczy kwiatów!”

- gr. III - „Nie wypalaj łąk, bo zniszczysz rośliny i zwierzęta!”

5. Praca twórcza- wykonanie łąki oraz jej elementów jako dekoracje klasy.

Dzieci z dostępnych materiałów (płatki kosmetyczne, wykałaczki, flamastry, farby, kredki,

blok rysunkowy, papier kolorowy, plastelina, kolorowe szablony serc, duże żółte i czerwone


- 38 -


guziki, kolorowa bibuła, rolki po papierze, zielone koła, kolorowe sznurki) wykonują łąkę

oraz rośliny i zwierzęta, które można na niej spotkać.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

1. Udekorowanie sali pracami dzieci.


- 39 -


2. Utrwalenie wiadomości o łące - rozwiązywanie zagadek:

Przybył z ciepłych krajów

W czerwonych bucikach.

Gdy go ujrzy żabka

Pod wodę umyka. (bocian)

Ma dwa delikatne skrzydełka kolorowe.

Lekko unosi się nad łąką

Gdy tylko zaświeci słonko. (motyl)

W ryciu korytarzy świetne ma wyniki

Jeśli pragniesz mu się przyjrzeć obserwuj kopczyki. (kret)

Lata nad łąką w czerwonej kapotce,

a na tej kapotce kropka przy kropce. (biedronka)

Gdy nektar zbierze owad pracowity

Wkrótce z niego zrobi miodek znakomity. (pszczoła)

Napotkałam dziś konika,

który skacze, lecz nie bryka.

Jest zielony, piosnki dzwoni.

Czy wiesz jak się zwie ten konik? (pasikonik)

Małe, białe kwiaty, czasem szczęście dają,

szukają dzieci czy cztery listki mają. (koniczyna)

Gdy się chowa za chmury

Świat staje się ponury. (słońce)

Nie ma nóg tylko „skoki”,

Nie ma oczu tylko „trzeszcze”.

Śpi w kotlinie niegłębokiej,

Kocha lasy i pól przestrzeń. (zając)


- 40 -


3. Podsumowanie aktywności dzieci.

4. Piosenka „Konik polny”.

Dzieci kładą się na dywanie, zamykają oczy i słuchają piosenki „Konik polny”.

Źródła:

1. www.chomikuj.pl

2. www.google.pl (grafika)

Opracowały:

Anna Bieniewicz i Bożena Frankowska

http://www.google.pl/


- 41 -



Temat: „Wśród kwiatów”- wykonanie przestrzennego kwiatka.

Adresat: Sesja zajęć twórczych przeznaczona dla 15-osobowej grupy dzieci

w wieku szkolnym (klasy II - III)

Czas trwania: 1 sesja - 1,5 godziny

Cel główny:

- rozwijanie sprawności manualnej

- kształtowanie wyobraźni

- umiejętność wyciągania wniosków

- umiejętność pracy w grupie

Cele szczegółowe:

- pobudzanie myślenia metaforycznego i oryginalności wyobrażeń

- poznanie etapów rozwoju rośliny lnu

- kształtowanie słuchu muzycznego

- wyrabianie umiejętności szybkiego zapamiętywania tekstu

- wdrażanie do zabawy przy muzyce

Metody:

- pracy twórczej

- historyjka obrazkowa

- burza mózgów

- urn wyborczych

- improwizacja ruchem muzyki

Formy:

- indywidualna

- grupowa

- zespołowa


- książka Marii Konopnickiej pt. „Jak to ze lnem było”

- historyjka obrazkowa

- środki plastyczne (karton, bibuła, wata, lignina, klej, nożyczki, tektura)

- rozsypanka wyrazowa w kształcie listków

- urny w trzech kolorach


- 42 -


Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

I. Integracja grupy.

1. Wysłuchanie fragmentu F. Vivaldiego „Wiosna” pochodzący z utworu „Cztery pory

roku”. (Dzieci w tym czasie ilustrują ruchem swoje własne inspiracje).

2. Rozmowa kierowana. (Uczniowie siedzą w kręgu na dywanie). Nauczyciel zadaje

uczniom pytania związane z wysłuchanym utworem:

- Z jaką porą roku związana jest melodia?

- Z czym kojarzy się nam wiosna?

- Co sobie wyobrażaliście słuchając muzyki?

- Jakie kolory przypomina wam ta pora rok? itp.

Uczniowie również mogą zadawać pozostałym uczestnikom zajęć swoje

pytania.

II. Rozgrzewka twórcza.

1. Czytanie przez nauczyciela fragmentów książki Marii Konopnickiej „Jak to ze lnem

było”. (Dzieci mają za zadanie otworzyć książki chronologicznie, na podanych stronach

zawierających ilustracje).

2. Podział na grupy.(Uczniowie losują zielone listki, na których znajdują się wyrazy).

Mają za zadanie utworzyć zdanie i dobrać się w trzyosobowe grupy według sformułowań:

- niebieski kwiat lnu

- malutkie nasionko w ziemi

- długa zielona łodyga

- delikatny kiełek rośliny

- wyrósł młody listek

Tu: Załącznik nr 1

3. Ułożenie wiersza na temat przeczytanych fragmentów książki. (Uczniowie otrzymują

kartki z liniaturą. Lider z każdej grupy kolejno czyta ułożony wiersz).

Tu: Załącznik nr 2


- 43 -


DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

1. Wykonanie w grupach kwiatka przestrzennego z bibuły. (Następuje podział

obowiązków każdej osoby w grupie. Nauczyciel wyjaśnia sposób wykonania pracy:

odrysowanie płatków, wycięcie łodygi i listków, wybranie kolorów do poszczególnych

elementów, bezpośrednie wykonanie pracy przez poszczególne osoby i łączenie

w całość).

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

1. Wysłuchanie odgłosów przyrody z nośnika CD. (Rozpoznawanie przez dzieci

odgłosów zwierząt, ptaków i innych dźwięków związanych z nadejściem wiosny).

2. Rozwiązanie krzyżówki. (Nauczyciel czyta zagadki, a uczeń, który odgadnie,

odkrywa na tablicy rozwiązanie. Hasła krzyżówki przypięte na tablicy tyłem)

Zagadki:

- tytuł utworu wysłuchanego na początku zajęć

- mieszka w domku

- imię autorki legendy

- dostał ziarno od staruszka


- 44 -


- podpora kwiatka

- zielony na łodyżce

- ma środek i pręciki

- wychodzi z nasionka

- malutkie w ziemi

- nie wszystko co się świeci

- ma kolce

- w łodydze lnu

1. W I O S N A

2. Ś L I M A K

3. M A R I A

4. K R Ó L

5. Ł O D Y G A

6 L I S T E K

7. K W I A T E K

8. K I E Ł E K

9. N A S I O N K O

10. Z Ł O T O

11. R Ó Ż A

12. W Ł Ó K N O

3. Zaśpiewanie pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Pszczółka Maja”. (Dzieci wspólnie

z nauczycielem śpiewają I zwrotkę i refren piosenki)

4. Ewaluacja

Metoda urn wyborczych. (Dzieci dostają po trzy karteczki koloru zielonego- podoba

mi się, żółtego – nie wiem, czy mi się podoba, czerwonego- nie podoba mi się. Wpisują

na nich po jednym wyrazie dotyczącym lekcji i wrzucają do urn w tym samym kolorze,

co dana karteczka. Uczeń nie musi wykorzystać wszystkich karteczek).

Opracowały: Wioletta Pietrasik i Małgorzata Szatkowska


- 45 -


Załącznik nr 1

niebieski kwiat lnu

malutkie nasionko w ziemi

długa zielona łodyga

delikatny kiełek rośliny

wyrósł młody listek


- 46 -


Załącznik nr 2

Napisz krótki wiersz nt. legendy

Marii Konopnickiej pt: „Jak to za lnem było”.

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………


- 47 -



Temat : Zielono mi


w wieku wczesnoszkolnym (klasy I- III)


Główny problem do rozwiązania: poprzez zabawę, ruch i działania plastyczne można

zrozumieć problemy zwierząt i nie tylko rozwijać, ale i realizować swoje zainteresowania

i pasje

Główny cel warsztatów: wydobycie i uaktywnienie potencjalnych zdolności do twórczych

działań oraz efektywne współdziałanie w zespole i praca w grupie w oparciu o aktywność

artystyczną.

Cele zajęć:

pobudzanie i rozwijanie zdolności i możliwości twórczych,

rozwijanie twórczego myślenia dzieci,

rozwijanie ekspresji, emocji i twórczości,

ugruntowanie własnej wartości,

nauka tolerancji

rozwijanie umiejętności współpracy w grupie,

możliwość przeżycia satysfakcji twórczej i jej efektów,

czerpanie radości z wykonywanych zadań,

wspomaganie rozwoju funkcji poznawczych: spostrzeganie wzrokowe, koncentracja

uwagi, myślenie słowno – pamięciowe, abstrahowanie,

odkrywanie kolorów i nazywanie ich,

odkrywanie własnych talentów, rozwijanie zainteresowań.

Metody: aktywizujące

Formy pracy: indywidualna, praca w grupach


list od żaby Zielonki napisany przez nauczyciela

ołówki, pisaki, kredki, farby, plastelina

arkusze szarego papieru


- 48 -


arkusze zielonego papieru

klej, nożyczki, kolorowy papier

nagranie piosenki pt „ogórek”

nagranie z muzyką relaksacyjną

Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

Nauczyciele i dzieci mają na sobie coś zielonego

Witam wszystkich, którzy przybyli na spotkanie, aby się wspólnie bawić.

Cel: zabawa na dobry początek, integrująca grupę, skupiająca jej uwagę, wprowadzająca

w temat treningu, rozwijająca ciekawość i zainteresowanie, pobudzająca do dalszych

działań.

Nauczyciel z dziećmi tworzy krąg i wypowiada zdanie: Witam wszystkich, którzy:

- mają dobry humor

- lubią kolor zielony

- lubią jeść owoce i warzywa

- lubią się wesoło bawić

- lubią taniec

- nie lubią nudy…

Witamy uczestników w taki sposób, aby czuli się powitani. Osoby, których dotyczą słowa

powitania podnoszą ręce w górę i machają w stronę witającego, wołają – „zielono mi”,

podskakują na jednej nodze.

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

Sztafeta rysunkowa: „Dorysuj coś…”

Cel: Pobudzanie zdolności i możliwości plastycznych, rozwijanie swobody twórczej

Siadamy w kole i rozpoczynamy zabawę w sztafetę rysunkową: „Dorysuj coś…”

Każde dziecko otrzymuje kartkę papieru i zieloną kredkę. Podpisuje się u góry strony.

Na sygnał nauczyciela rozpoczyna rysowanie dowolnej rzeczy koloru zielonego. Na kolejny

sygnał dzieci przekazują niedokończony rysunek swojemu koledze z prawej strony, po czym

ten dorysowuje kolejny fragment. Zabawa trwa dotąd, aż każde dziecko otrzyma swoją

kartkę, na której rozpoczęło rysowanie. Następnie dzieci proponują tytuły rysunków, które

powstały przez dorysowywanie fragmentów przez wszystkich uczestników zabawy.


- 49 -


Odpowiedz na pytanie: „Co jest zielone”?

Cel: rozwijanie płynności, giętkości i oryginalności myślenia, pokonywanie schematów

w myśleniu, zyskanie swobody twórczej

Dzieci wymieniają rzeczy koloru zielonego, z którymi spotykają się w życiu codziennym.

Zabawa: „Witam Cię, jestem…

Cel: Czerpanie radości z wykonywanego zadania, abstrahowanie.

Dzieci nazywają siebie wybraną rzeczą koloru zielonego. Chodzą po Sali i przedstawiają się

kolegom i koleżankom.

Zabawa ruchowa „Wąż” przy piosence „Ogórek” (Załącznik 1)

Cel: Zabawa ruchowa, aktywne uczestniczenie w zabawie zespołowej.

Dzieci po przywitaniu stoją w rozsypce. Wspólnie z nauczycielem zaczynają śpiewać

piosenkę „Ogórek”. Nauczyciel tworzy węża przez dotknięcie kolejno dzieci.

Plastyczna zabawa badawcza „Zielony świat”

Cel: Dzieci mieszając kolory farb, dochodzą do uzyskania koloru zielonego poprzez

połączenie koloru niebieskiego i żółtego, tworząc różne odcienie zieleni uzyskują efekty

barwne podczas malowania przy muzyce Vivaldiego.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Nauczyciel czyta przysłany „Tajemniczy list” (załącznik 2)

Nauczyciel dzieli dzieci na 4 grupy. Przed rozpoczęciem zajęć dzieci otrzymują emblematy:

stawu, żaby, krokodyla i lilii wodnej. Następnie odszukują stoliki z takimi samymi

symbolami. Dzieci do wykonania poszczególnych dobiera nauczyciel w zależności od stopnia

trudności zadania.

Grupa I

Zadaniem grupy jest wykonać z szarego papieru stawu dla żab.

Dzieci malują papier na kolor niebieski. Kolorem zielonym malują swoją lewą dłoń,

a następnie odbijają na papierze. Powstają pływające liście, na których mogą pływać żaby.

Grupa II

Zadaniem grupy jest wykonanie żab – przyjaciółek Zielonki. (załącznik 3)

Dzieci wykonują żaby z papierowych kółek różnej wielkości, zaginają je i łączą za pomocą

kleju.


- 50 -


Grupa III

Zadaniem grupy jest wykonanie krokodyli z plasteliny – przyjaciół Zielonki (Załącznik 4).

Dzieci lepią z zielonej plasteliny poszczególne elementy krokodyla, następnie łączą

je ze sobą. Głowę krokodyla ozdabiają, kolorowymi włosami.

Grupa IV

Zadaniem grupy jest wykonanie lilii wodnych z serwetek ozdabiających nowy dom

Zielonki.(załącznik 5)

Dzieci wykonują lilie wodne z serwetek – Origami.

Po zakończeniu prac przez poszczególne grupy dzieci układają na stawie z zielonymi liskami

lilie wodne, żabki- przyjaciółki Zielonki i krokodyle.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

Taniec motyli na łące:

Po usłyszeniu melodii (kolejno: walc, polka, twist, "Bolero"), motyle rozpoczynają swój

taniec.

Melodia jest parokrotnie wyciszana, wtedy to motyle odpoczywają na kwiatkach.

Taniec ważek

Następnie wiosnę witają tańcem ważki. Dzieci-ważki leżą na brzuchu, głowę opierają

na złożonych dłoniach. Po usłyszeniu sygnału granego na trójkącie, unoszą głowę, ręce

wyciągają daleko na boki i szybko machają.

Zielona łąka Idziesz wolniutko wąską ścieżką. Rozglądasz się ciekawie wokoło. Widzisz biegające

wiewiórki, słyszysz ćwierkające wróbelki.

Nagle przed tobą pojawia się wspaniały zielony dywan – to łąka. Oddychasz głęboko.

Rozkoszujesz się zapachem młodej, zielonej trawki. Słyszysz szum – to woda w strumyku

radośnie uderza o kamyki. Nad strumykiem zielony dotąd dywan staje się kolorowy: żółto –

niebiesko – zielony. To niebieskie niezapominajki i żółte kaczeńce znalazły sobie miejsce,

gdzie ogrzewa je złote słoneczko i chłodzi czysta woda.


- 51 -


Oto, nie wiadomo skąd, pojawiają się na łące kolorowe motylki. Tańczą wesoło i spijają

nektar z polnych kwiatów. Po ździebełkach trawy spacerują czerwono – czarne pracowite

biedronki. Gdzieś z oddali słychać śpiew skowronka.

Nagle na łące pojawia się piękny, majestatyczny ptak – bocian. Wszystkie żabki bawiące się

na brzegu jak na komendę wskakują do wody i chowają przed niebezpieczeństwem.

Rozmowa na temat wrażeń i odczuć towarzyszących odbiorowi tekstu:

Jakie kolory widzieliście na naszej łące?

Jakie odgłosy docierały do was?

Jakie zapachy unosiły się w powietrzu?

LITERATURA:

E. Nęcka, Trening twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2005

B. Dyrda, Rozwijanie twórczości i inteligencji intelektualnej dzieci i młodzieży,

Poradnik dla wychowawców i nauczycieli, Wydawnictwo „Impuls”, Kraków 2004

Strony internetowe:

www. babyboom. pl

www. plastelinowyblog.onet.pl

www. spryciarze.pl

Opracowały: Urszula Wenus i Magdalena Kardialik


- 52 -


Załącznik nr1 tekst piosenki – „Ogórek”

Wesoło jesienią w ogródku na grządce,

Tu ruda marchewka tam strączek,

Tu dynia jak słońce, tam główka sałaty,

A w kącie ogórek wąsaty.

Ref.:

Ogórek, ogórek, ogórek,

Zielony ma garniturek,

I czapkę i sandały,

Zielony, zielony jest cały.

Czasami jesienią na grządkę w ogrodzie,

Deszczowa pogoda przychodzi,

Parasol ma w ręku, konewkę ma z chmur,

I deszczem podlewa ogórki


- 53 -


Załącznik nr 2- list żaby Zielonki do dzieci

Drogie Dzieci!

Jestem małą żabką. Mam na imię Zielonka. Mieszkałam wspólnie ze swoją rodziną

pobliżu pięknego stawu.. Nasze życie było pełne miłości i wzajemnego zaufania. Niestety

ostatnio woda w stawie zaczęła robić się brudna i brzydko pachnie. Jak wiecie my żaby bez

wody żyć nie możemy. Nie wiedzieliśmy co ze sobą zrobić, więc ja postanowiłam napisać list i

prosić o pomoc. Potrzebujemy nowego stawu, który byłby naszym nowym domem. Pragnę

nadmienić, że przy starym zostałam już tylko ja ze swoją rodziną. Jest nam tu smutno, brudno

i czujemy się bardzo samotnie. Prosimy pomóżcie nam, od tego bowiem zależy nasze dalsze

wspaniałe życie.

Łączę pozdrowienia

Żaba Zielonka


- 54 -


Załącznik nr 3 - Żaba

Żaba

Potrzebować będziemy:

- kartki z kolorowego bloku technicznego

- 2 zielonych kółek o średnicy 10 cm (brzuch i głowa)

- 7 zielonych kółek o średnicy 5 cm

- 2 białych kółek o średnicy 5 cm

- 2 niebieskich kółek o średnicy 2 cm

- 1 czerwonego kółka o średnicy 5 cm (język)

Oczy mocujemy na głowie. Mniejsze kółeczko przyklejamy u dołu brzuszka. Teraz łapki -

kółka składamy na pół, następnie jedno skrzydełko odginamy w górę - dwa w prawo, dwa

w lewo.

Mocujemy łapki, nasza żabka gotowa.


- 55 -


Załącznik nr 4 – krokodyl

1.Kolory.

Czarny - oczy

Biały - oczy

Zielony - całe ciało

2. Głowa.

Bierzemy zieloną plastelinę. Formujemy z niej łezkę, jednak nie robimy 'cienkiego' końca,

tylko kończymy go kulką. Po spód formujemy wężyka i spłaszczamy go.

3. Głowa c.d.

Bierzemy czarną plastelinę. Robimy z niej cztery kuleczki. Dwie z nich spłaszczamy

i przyklejamy do noska. Teraz bierzemy białą plastelinę. Formujemy z niej dwie kulki

i łączymy z dwiema pozostałymi czarnymi kulkami. Oczy przyklejamy do głowy.


- 56 -


7. Tułów

Ponownie bierzemy zieloną plastelinę. Formujemy z niej dużą kulkę, lekko spłaszczamy.

7. Ogon.

Teraz z zielonej plasteliny formujemy wężyka. Dwoma palcami zwężamy u góry. Dołączamy

do tułowia.

6. Nogi.

Z zielonej plasteliny formujemy cztery kulki. Do każdej z nich dorabiamy po cztery mniejsze

kuleczki.


- 57 -


7. Krokodylek.

Teraz do tułowia dołączamy nogi oraz głowę. Nasz krokodylek skończony!

8. Jednak dla urozmaicenia dodamy mu trochę włosów.

4. Tułów

Ponownie bierzemy zieloną plastelinę. Formujemy z niej dużą kulkę, lekko


- 58 -


Załącznik nr 5 – lilie wodne z serwetek

Składanie serwetek – lilia 1

Złóż wszystkie rogi serwetki do środka tak aby się ze sobą stykały. Zaprasuj.

Składanie serwetek – lilia 2

Powtórz czynność jeszcze raz – złóż rogi kwadratu do środka aby stykały się dokładnie

w środku. Zaprasuj.

Składanie serwetek - lilia 3

Powróż składanie po raz trzeci. Złóż wszystkie rogi tworząc jeszcze mniejszy kwadrat.

Zaprasuj.


- 59 -



Odwróć serwetkę na drugą stronę. Zegnij wszystkie rogi kwadratu do środka.


Trzymając jedną ręką środek serwetki drugą wyciągnij spod każdego rogu zagięcie.


Pociągnij od spodu narożników materiał aby utworzyć kształt miseczki.


- 60 -


III. Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas 4 - 6

„Radośnie żyć na świecie – stymulowanie wyobraźni twórczej”

Program Zajęć Twórczości dla uczniów klas IV – VI

„Radośnie żyć na świecie – stymulowanie wyobraźni twórczej”

1. Cele działań edukacyjnych.

Cel główny:

- rozwijanie myślenia i działania twórczego dziecka, wykształcenie w uczestnikach

innowacyjnego podejścia do wykonywanych zadań,

- rozbudzanie i rozwijanie wrażliwości estetycznej dziecka oraz jego indywidualnych

zdolności twórczych, poprzez pobudzanie kreatywności uczniów, odkrywanie

przyjemności tworzenia, cieszenie się uzyskanym efektem, motywowanie

do samorozwoju.

Cele szczegółowe:

- rozwijanie zaciekawienia problemami wymagającymi twórczego spojrzenia

na przedmioty,

- rozwijanie myślenia dywergencyjnego – giętkości, płynności, oryginalności,

- rozwijanie wrażliwości wzrokowej, słuchowej i dotykowej oraz postrzegania pięcioma

zmysłami,

- rozwijanie umiejętności rozumienia problemów i planowania własnych działań,

- zapoznanie z kolorem, bryłą, fakturą poprzez działania twórcze,

- posługiwanie się materiałem w niekonwencjonalny sposób,

- kształtowanie umiejętności rozpoznawania własnych uczuć i emocji i wyrażania potrzeb

poglądów i zainteresowań,

- rozwijanie umiejętności w rozumieniu cudzych uczuć i emocji i ich akceptacja,

- kształtowanie umiejętności twórczego spojrzenia na przedmioty,

- kształtowanie umiejętności współpracy w grupie i wrażliwości na potrzeby innych,

- kształtowanie pozytywnej samooceny i wdrażanie do przyjmowania konstruktywnej krytyki,

- kształtowanie umiejętności komunikowania się bez przemocy – „język żyrafy”,

- rozwijanie zdolności manipulacyjnych i konstrukcyjnych,

- rozwijanie umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego,


- 61 -


2. Formy organizacji działań:

Formy pracy:

- grupowa (jednolita, zróżnicowana)

- indywidualna (jednolita, zróżnicowana)

- zespołowa

Metody i techniki:

I. Metody i techniki wg E. Nęcki

1. Techniki interpersonalne:

a) rozwijające

współdziałanie w grupie;

umiejętności porozumiewania się;

b) wytwarzające i wzmacniające dobry klimat w grupie.

2. Techniki motywacyjne:

a) rozwijające

ciekawość poznawczą;

umiejętność dostrzegania wad i usuwania ich;

inne motywy (np. chęć dążenia do sukcesu, wyrażania siebie w twórczości,

przeżywania radości z samej czynności tworzenia, kontaktów z innymi,

nabywania samodzielności, podnoszenia poczucia własnej wartości itp.).

3. Techniki wspomagające przezwyciężanie przeszkód:

a) rozwijające giętkość, elastyczność w zakresie spostrzegania i wykorzystywania

obiektów;

b) osłabiające wewnętrzną cenzurę i zewnętrzną ocenę;

c) rozwijające twórczą samoocenę;

d) sposoby formułowania norm grupowych.

4. Techniki kształcące zdolności myślenia twórczego.

a) rozwijające zdolność:

abstrahowania;

dokonywania skojarzeń;

rozumowania dedukcyjnego;


- 62 -


rozumowania indukcyjnego;

myślenia metaforycznego;

dokonywania transformacji.

II. Metody i techniki plastyczne.

1. Wzbogacone techniki rysunkowe:

kompozycje z nici i sznurka,

malowanie farbami kryjącymi,

malowanie na tkaninach lub szkle,

malowanie akwarelą i pastą do zębów – mieszanie farby z pastą i wodą,

malowanie farbami i proszkiem,

odrysowywanie sylwetki dziecka,

inwersja barwna – odwrócenie kolorów.

2. Techniki powielane i druk:

odbijanie gąbką, płatkami kosmetycznymi,

3. Techniki dekoracyjne na płaszczyźnie:

malowanie „mokre na mokrym”,

malowanie na podkładzie z kaszy, piasku lub na różnych fakturach papieru

ściernego za pomocą kolorowej kredy lub kredek świecowych,

malowanie z wyklejanką,

wydzieranki z gazet,

malowanie z lawowaniem – przenoszenie rysunków na szkło lub papier,

podmalowywanie niektórych partii farbą w celu wzmocnienia światłocienia,

malowanie farbami witrażowymi,

wycinanka – wycinanie nożyczkami potrzebnych kształtów z papieru, bibułki,

tkanin, gazet,

collage z różnych materiałów.

4. Techniki przestrzenne:

formowanie z masy solnej lub papierowej,

lepienie w glinie,

formowanie papieru – orgiami,


- 63 -


wykonywanie prostych form użytkowych z różnych materiałów (pudełka,

tkaniny, materiały przyrodnicze, itp.),

kwiaty z bibuły, tektury, wytłaczanek po jajkach, płatków kosmetycznych,

świerkowe stroiki.

III. Prezentacja multimedialna.

3. Procedury osiągania celów

1. Systematyczne uczestnictwo w zajęciach.

2. Aktywne i twórcze zaangażowanie w zajęcia.

3. Organizowanie wystaw.

4. Udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych.

5. Prezentacja wytworów rodzicom i społeczności szkolnej.

6. Organizowanie kiermaszy w celu pozyskiwania środków finansowych na dalsze

działania twórcze.

7. Udział w wycieczkach i wyjściach (prelekcja, spotkania, muzea, spotkania z ciekawymi

ludźmi).

8. Publikacje na gazetce szkolnej i na stronie internetowej szkoły.

9. Udostępnienie opracowanych materiałów bibliotece szkolnej.

4. Oczekiwane efekty:

Uczeń potrafi:

- współpracować w grupie,

- podejmować trudne zadania,

- wywiązywać się z powierzonego zadania,

- być odpowiedzialnym,

- być asertywnym,

- rozwija sprawność manualną.

Uczeń:

- myśli dywergencyjnie,

- kojarzy fakty i sytuacje,

- potrafi przegrywać i cieszyć się z wygranej,

- umiejętnie planuje działania,


- 64 -


- pracuje samodzielnie,

- panuje nad emocjami i szanuje zdanie innych.

5. Treści programu i jego struktura.

Tematy zajęć z uczniami:

Klasa IV

1. Między nami

Gry i zabawy ruchowe ułatwiające kontakty w grupie. Zabawy integracyjne. Dłonie

– kompozycja graficzna.

2. Jesienne drzewa

Przyroda przygotowuje się do nadejścia zimy. Praca plastyczna z wykorzystaniem

odrysowanego kształtu sylwetki dziecka. Przekształcenie konturu w drzewo za pomocą

gałązek, suchych liści, szyszek, orzechów, różnych nasion.

3. Jesienny collage

Jesienne przysłowia – burza mózgów. Wykonanie pracy plastycznej do wybranego

przysłowia za pomocą gąbki i przyklejonych liści, wydzieranka.

4. Głosy lasu

Giełda pomysłów „co w lesie piszczy”. Naśladowanie głosów zwierząt i dźwięków

przyrody w lesie.

5. Deszczowa jesień

Opisywanie jesiennej pogody ( deszczowej, smutnej, szarej, mokrej) – wykonanie pracy

plastycznej metodą inwersji barwnej – odwrócenie kolorów. Zabawy ruchowe –

personifikacja jesieni.

6. Jesienne róże ze spadających liści

Wykorzystanie liści w pracy plastycznej – kosz jesiennych kwiatów. Zabawy ruchowe

wśród spadających liści – obserwowanie i naśladowanie ruchu liści. Personifikacja –

nadawanie cech ludzkich przedmiotom i zjawiskom.


- 65 -


7. Pradziadkowe wróżby andrzejkowe

Prezentacja wróżb andrzejkowych i wykorzystanie ich w przepowiadaniu przyszłości.

8. Co Mikołaj w worku niesie?

Generowanie wielu pomysłów na prezent, ćwiczenia elaboracji – co by było, gdyby

Mikołaj przyniósł mi….? Zabawa skojarzeniowa – odgadywanie za pomocą dotyku

przedmiotów znajdujących się w worku.

9. Czar ozdób świątecznych

Tworzenie skojarzeń związanych ze świętami. Wykonywanie ozdób i stroików

świątecznych według własnych pomysłów z wykorzystaniem różnorodnych materiałów.

10. Witaj! Nowy Roczku!

Inscenizacja baśni „O dwunastu miesiącach” . Samodzielne wykonanie rekwizytów

i kostiumów.

11. Prace zimą malowane

Malowanie na szkle lub papierze ściernym różnej grubości za pomocą farb witrażowych,

kolorowej kredy i kredek świecowych. Kształcenie planowania swojego działania.

12. Kogo trafi Kupidyn

Wyrażanie własnych myśli w sytuacji wczuwania się w określoną rolę – elementy dramy.

Tworzenie analogii fantastycznej poprzez dowolne wyobrażenia inspirowane rzeźbą

„Amorek”.

13. Kobieta wierszem malowana

Literacka próba układania wierszy inspirowane różnorodnością charakteru kobiety.

Ćwiczenia – „Połówkowy wiersz”. Prezentacje własnej twórczości.

14. O! Kobiety jak wielka jest wasza potęga

Przełamywanie stereotypowego postrzegania roli kobiety. Przygotowanie inscenizacji

teatralnej.

15. Wśród kwiatów

Kwiaty z bibuły i tektury. Rozbudzenie zainteresowania przyrodą i regionem

z zastosowaniem technik rozwijających zdolności dokonywania skojarzeń.

16. Już wiosna


- 66 -


Ilustrowanie mimiką, gestem i dźwiękiem treści wiersza „Już wiosna”. Prezentowanie

ekspresji ruchowej.

17. Łąka pełna baranków

Ćwiczenia giętkości myślenia. Generowanie różnorodnych pomysłów na wykonanie

makiety. Prezentacja swoich wyobrażeń polisensorycznych za pomocą pracy plastyczno-

technicznej.

18. Przyjazny dziecku świat

Szczęście – co to jest?, poszukiwanie definicji szczęścia. Twórcze opowiadanie na temat

„Świat, w którym czułbym się szczęśliwy”. Próba kształtowania systemu wartości.

19. W rodzinnym kręgu

Festyn rodzinny. Pogłębianie i wzmacnianie więzi koleżeńskich i rodzinnych.

20. Najpiękniejsze zakątki Polski

Penetracja pojęć: „ojczyzna i miejsce”. Rozwijanie ciekawości poznawczej techniką

opartą na zadawaniu pytań. Widzę, słyszę, czuję – skojarzenia.

Klasa V

1. Leśne wrzosowisko

Kompozycja barwna. Malowanie za pomocą farb plakatowych i proszku. Kompozycja

z suszonych darów jesieni, różnorodne sposoby łączenia materiału.

2. W świecie dźwięku i ciszy

Nie widzę ale słyszę – rozwiązywanie zagadek muzycznych. Personifikacja dźwięków,

dźwiękonaśladownictwo – onomatopeja.

3. „Dmuchawce, latawce, wiatr”

Wykonanie maszyny latającej. Pobudzenie kreatywności i możliwości tworzenia

oryginalnych rozwiązań – „Być jak Leonardo!”

4. Od nitki do kłębka

Twórcze poszukiwanie rozwiązań – od analogii do metafory. Kompozycja z nici

i sznurka.


- 67 -


5. Przez okno historii

Jak najwięcej! – tworzenie porównań. Inscenizacja Bitwy pod Grunwaldem.

6. Zimowa pierzynka

Wyrażanie własnych wyobrażeń plastycznych. Malowanie akwarelą i pastą do zębów.

7. Ujarzmiamy naturę

Przewidywanie skutków zagrożeń wynikających z działalności człowieka – prezentacja

multimedialna.

8. Fortuna kołem się toczy

Różnorodne wykorzystanie koła- giełda pomysłów.

9. Jak na wybiegu

Projektowanie strojów na zabawę karnawałową. Pokaz mody w wykonaniu uczennic

szkoły.

10. Wiosenne przebudzenie

Rozwijanie ekspresji literackiej i plastycznej. Układanie wierszy o wiośnie na bazie

poznanej literatury. Wykonywanie wiosennych kwiatów z niekonwencjonalnych

materiałów (np. wytłaczanka po jajkach, płatki kosmetyczne itp.) oraz kompozycji

przestrzennej drzewa i łąki.

11. Wyprawa w kosmos

Projektowanie stroju kosmicznego i stroju kosmonauty. Generowanie oryginalnych

pomysłów, z zastosowaniem różnorodnych technik plastycznych.

12. Podróż dookoła świata

Wykonanie przestrzennej elipsoidy Ziemi. Zwierzęta i zabytki charakterystyczne

dla poszczególnych kontynentów. Dziwne zwierzęta – projektowanie reintegracji.

13. Kwiatki – bławatki

Wykonanie wianków wiosennych z wykorzystaniem materiałów wtórnego obiegu.

Ćwiczenia płynności i giętkości myślenia – wymyślanie i tworzenie logicznych zdań

zgodnie z instrukcją.

14. Gdzie stopy poniosą

Planowanie trasy wędrówek po najbliższym regionie. Wykonanie przewodnika.

15. W wakacyjnym bagażu

Burza mózgów: „Możesz zabrać jedną rzecz do babcinej walizki”.


- 68 -


Klasa VI

1. Wspomnień czar

Wypowiedzi na temat minionych wakacji na podstawie zgromadzonych zdjęć, pamiątek

pocztówek. Komponowanie dalszego ciągu – opowiadanie twórcze „Moje wakacje”.

Wykonanie obrazu malowanego piaskiem. Malowanie farbami techniką „mokre

w mokrym”. Zrobienie ramek na fotografię ozdobionych muszelkami, makaronem itp.

2. Znowu razem

Ćwiczenia wspierające pozytywne relacje w zespole – scenki dramowe. Ustalenie zasad

pracy w grupie – zapisanie kontraktu. Konkurs na najciekawsze pomysły – ćwiczenia

oryginalności myślenia. Ułożenie piosenki, rymowanki bądź wiersza – ćwiczenie

elaboracji.

3. Żółty, jesienny liść

Łańcuch skojarzeniowy do słowa jesień. Dostrzeganie piękna otaczającej dzieci polskiej

jesieni. Wycieczka do parku. Zbieranie darów jesieni (liści, kasztanów, żołędzi itp.)

„Jestem jesiennym liściem” – wyrażanie ruchem, gestem, mimiką uczuć,

metaforyzowanie, animacja. Formowanie z liści róż. Układanie bukietów.

4. Wehikuł czasu

Co po nas zostanie? Praca nad prezentacją multimedialną z trzech lat życia klasy.

Opisanie ważnych momentów i wydarzeń. Prezentacja pracy na koniec roku szkolnego

lub podczas festynu, pikniku rodzinnego.

5. „Śpieszmy się kochać ludzi…”

Wykonanie stroików świerkowych. Przyklejanie gąbki do kwiatów sztucznych

na deseczce. Umieszczenie w niej dekoracji. Zaniesienie przygotowanych stroików

na opuszczone groby.

6. W oczekiwaniu na..

Tradycje i zwyczaje świąteczne wczoraj i dziś. Konkurs na dekoracje świątecznego stołu.

7. Minął rok

Zabawa karnawałowa. Przygotowanie masek i strojów balowych według własnego

pomysłu, z wykorzystaniem dowolnego materiału.


- 69 -


8. Pędzą, pędzą sanie

Konkurs na najciekawszą śnieżną rzeźbę i kulig.

9. W rytmie samby

Stworzenie teledysku karnawałowego z użyciem perseweracji- powtarzanie tego samego

elementu. Konkurs wewnątrzszkolny.

10. Przebudzenie

Szukanie oznak nadchodzącej wiosny – praca zespołowa w terenie. Prezentowanie

zdobytych informacji wybraną techniką. Konkurs fotograficzny.

11. Wszystko zaczęło się od jajka

Czym jest jajko, jaką niesie ze sobą symbolikę i jaką metaforę?- rozważania. Tradycje

i zwyczaje wielkanocne, wykonywanie pisanek w oparciu o wybraną technikę.

12. Matplaneta

Opisywanie rzeczywistości i otaczającego świata za pomocą pojęć matematycznych

z użyciem technik rozwijających zdolność rozumowania indukcyjnego (tworzenie

analogii), metaforyzowanie, animacja. Origami i tangramy.

13. Wiosenna łąka

Filcowe ZOO. Wykonanie filcowych zwierzaków na bazie styropianowej kuli różnej

wielkości i filcu. Tworzenie obrazu wiosennej łąki. Gdy mówi wiosenna łąka to myślę

o … mapa myśli.

14. Maj pachnący bzem

Collage – krążący rysunek.

15. „Szczęśliwej drogi już czas…”

Tworzenie obrazów z dłoni z wpisanym imieniem każdego ucznia. Bingo – mapa klasy.

6. Ewaluacja programu

Aby sprawdzić czy program spełnił oczekiwania, należy przeprowadzić ewaluację.

Będzie ona dotyczyła opinii dzieci, postaw rodziców oraz osiągnięć uczniów (udział i sukcesy

w konkursach). Na koniec roku szkolnego odbędzie się mini wernisaż prac uczniów jako

prezentacja dla uczniów, rodziców i pracowników szkoły. Uczniowie wypełniają też krótką

ankietę oceniającą zajęcia.


- 70 -


ANKIETA DLA UCZNIÓW

Drodzy uczniowie! Celem ankiety jest poznanie Waszej opinii na temat prowadzonych przeze

mnie zajęć. Ankieta ma charakter anonimowy i będzie dla mnie pomocą w kontynuacji zajęć.

1. Czy chętnie uczestniczysz w zajęciach?

o TAK

o RACZEJ TAK

o RACZEJ NIE

o NIE

2. Czy tematyka i forma zajęć spełniły Twoje oczekiwania?

o TAK

o RACZEJ TAK

o RACZEJ NIE

o NIE

3. Które zajęcia były dla Ciebie najciekawsze? Dlaczego?

…………………………………………………………………………………………

4. Jak oceniasz atmosferę panującą podczas zajęć?

o DOBRA

o RACZEJ DOBRA

o RACZEJ ZŁA

o ZŁA

5. Czy polecił(a)byś te zajęcia kolegom i koleżankom?

o TAK

o NIE

6. Czy widzisz potrzeby zmian w zajęciach?

o TAK

o NIE

7. Jeśli odpowiedziałaś /eś tak napisz swoją propozycję zmian.

………………………………………………………………………………………….

Dziękuję za dokładne uzupełnienie ankiety.

7. Literatura:

Bono E., Naucz się myśleć kreatywnie. Warszawa 1995.

Kujawiński J., Twórczość metodyczna nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe UAM,

Poznań 2001.


- 71 -


Nęcka E., Orzechowski J., Słabosz A., Szymura B., Trening twórczości, GWP, Gdańsk

2005.

Nęcka E., Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2001.

Nęcka E., TROP...Twórcze rozwiązywanie problemów, Impuls, Kraków 1994.

Okraszewski K., Rakowiecka B., Szmidt K. J., Porządek i przygoda. Lekcje twórczości.

WSiP, Warszawa 1997.

Popek S. (red.), Aktywność twórcza dzieci i młodzieży. WSiP, Warszawa 1998.

Szmidt K. J. ,Trening kreatywności., HELION, Gliwice 2008.


- 72 -


IV. Przykładowe scenariusze zajęć twórczych:


Temat: Filcowe zwierzaki.

Adresat: warsztat przygotowany jest dla 10 - osobowej grupy dzieci w wieku VI klasy szkoły

podstawowej i kl. I – II gimnazjum.

Czas trwania: 1 sesja - 1,5 godz..

Główny cel warsztatów: rozwijanie twórczego myślenia poprzez wykorzystanie styropianu,

filcu i drewna.

Cele cząstkowe:

rozwijanie wyobraźni i myślenia twórczego

kształtowanie umiejętności współpracy w grupie

rozwijanie ekspresji plastycznej

rozpoznawanie własnych predyspozycji i możliwości twórczych

Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Krąg rozpoczynający zajęcia. Powitanie: gdybyś mógł zostać zwierzęciem, to jakim?

Uczniowie rysują na kartkach swoje ulubione zwierzę i krótko uzasadniają swój wybór,

np.: „lwem, bo mógłbym nosić koronę”; „kozą, bo zjadłbym każde śniadanie (które mi

siostra szykuje) – nawet paskudne”.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom kartoniki, które wyglądają jak domino. Na każdym

kartoniku napisane są nazwy 2 zwierząt. Każda para zwierząt występuje 2 razy.

Uczniowie losują po jednym kartoniku i szukają osoby, która ma taki sam klocek domina.

Dobierają się w ten sposób w pary. Ich zadaniem będzie napisanie jak najdłuższych

zdania z wyrazami zaczynającymi się na literę zwierzaków figurujących na kartonikach.

Np. żaba - Uczniowie układają jak najdłuższe zdanie o żabie z wyrazów zaczynających

się na „ż” (dla ułatwienia może to być też „rz”). „Żółta żaba żwawo żuła żelatynę.”


- 73 -


3. Kalambury.

Uczniowie dzielą się na 2 drużyny wg zasady: puzzle. Używając puzzli utworzonych

na kartkach papieru w 2 kolorach z rysunków zwierząt. Uczniowie losują kartonik

w określonym kolorze a następnie szukają osób z tym samym kolorem kartki, by w końcu

ułożyć rysunek).

Zadanie zespołów polega na pokazywaniu i rysowaniu przysłów. Nie wolno mówić ani

pisać słów. Powiedzenia i przysłowia będą dotyczyć zwierząt.

- Gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała

- Jeśli wszedłeś między wrony, musisz krakać jak i one

- Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka

- Kruk krukowi oka nie wykole

- Lepszy wróbel w garści, niż gołąb na dachu

- Czarna owca


- 74 -


- Pracowity jak pszczoła

- Patrzy jak wół na malowane wrota

- Patrzeć na kogoś wilkiem

- Żyć jak pies z kotem

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Wykonanie zwierzątka (zob.: Załącznik) z materiałów, które zgromadzono na stołach

poszczególnych grup (są to m.in.: styropian, filc, koraliki, wstążki, siatki dekoracyjne, drut

kreatywny, guziki i inne). Praca zostanie podzielona na 2 etapy:

1. Wykonanie zwierzaka na bazie styropianowej kuli i materiałów filcowych. Potrzebne

będą również stare koraliki i inne niepotrzebne ozdoby przyniesione przez uczniów.

2. Pomalowanie farbami akrylowymi drewnianych wzorów, ozdobienie ich w motywy

zwierzęce np. owady.

(Nauczyciel opowiada, w jaki sposób i z jakich materiałów można wykonać zwierzaka,

pokazuje materiały, na jakich będą pracowali uczniowie. Zwraca uwagę na bezpieczne

posługiwanie się narzędziami oraz na ekonomiczne gospodarowanie materiałem).


- 75 -


Nauczyciel prezentuje gotowe prace, jako przykład i inspirację do samodzielnej pracy ucznia,

pomaga w ustaleniu, jakiego zwierzaka chcemy stworzyć, doradza jak uzyskać zamierzony

efekt.

Nauczyciel pyta uczniów, z jakimi zwierzakami kojarzy im się kula, wspólnie ustalamy, jakie

zwierzęta możemy wykonać. Propozycje to:

Owca

Krowa

Żaba

Małpa

Papuga

Kot

Dobieramy uczniów parami (może to być dobór losowy). Praca w parach pozwoli mam na

lepsze zagospodarowanie materiału, ponieważ możemy wykonać biało-czarną lub czarno-

białą krowę.

Żaby, krowy i owieczki były wyklejane kawałkami wyciętymi w postaci chmurek. Łatwiej

jest nam przyklejać małe elementy, które ładnie się układają


- 76 -


Praca w parach motywuje do pracy. Uczniowie wymieniają się pomysłami na wykończenie

pracy. Pomagają sobie w wycinaniu elementów.

Łatwiej jest wykonać ptaki, ponieważ niedoskonałości możemy zamaskować np. kolorowymi

piórkami.

Bazą do wykonania ptaka jest oklejenie kuli jednolitym kolorem, a następnie doklejanie

elementów takich jak: ogon, pióra dziób, oczy.

Do przyklejania filcu używaliśmy kleju, który po wyschnięciu staje się bezbarwny. Pióra

i inne ozdoby były przyklejane pistoletem z gorącym klejem.

Oto kilka pomysłów na wykonanie zwierzaków „cudaków”


- 77 -


SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

Przy dźwiękach muzyki relaksacyjnej (np.odgłosy lasu)-dzieci zwiedzają powstałą wystawę

zwierząt.

Na zakończenie spotkania: dzieci żegnają się leniwie przeciągając, jak zwierzę, które wybrali

w części pierwszej zajęć, np. jak lew – prostując się i wyginając odpowiednio ciało lekko

pomrukując przy tym.

LITERATURA:




http://www.inspirander.pl/inspiracje/ptaki-z-filcu

http://wylegarnia.com

Opracowały: Anna Prokopowicz i Magdalena Wołk


http://wylegarnia.com/


- 78 -


Załącznik

Ptaki z filcu – inny pomysł na filc

Opis:

Kolorowe ptaki z filcu to dobry pomysł na prezent. Mogą one mieć wiele zastosowań - można

nimi ozdobić wielkanocny stroik, pokój dziecka lub dać komuś w prezencie z okazji świąt.

Składniki:

filc w dowolnych kolorach,

kolorowe tasiemki,

kolorowa mulina (może być też cienka włóczka),

koraliki (do zrobienia oczu ptaków),

igła, nożyczki,

wata.

Wykonanie:

1. Z filcu wytnij dwa takiej samej wielkości większe i cztery mniejsze serca. Ptak

powstanie ze złożonego na pół serca, zaś małe serduszka posłużą za skrzydełka.

2. Wytnij również trójkąciki - dzióbki ptaków.

3. Przyszyj dwa małe serduszka i dwa koraliki po obu stronach dużych serc, jeśli chcesz,

żeby obie strony ptaka wyglądały podobnie.

4. Złóż tasiemkę w kształt wachlarza. Zszyj na końcu - będzie to ogon ptaka. Nogi ptaka

zrób również z tasiemki, a następnie przyszyj je (ogon oraz nogi) do wewnętrznej

strony serca.

5. Teraz złóż serduszko na pół i można zacząć zszywanie brzegów (wygodniej od

dzióbka). Zanim doszyjesz do końca, wypchaj figurkę watą (w miejscach zwężenia

pomóż sobie zaostrzoną stroną ołówka).

6. W taki sam sposób uszyj drugiego ptaszka.

Para ptaszków układających się w serce to zabawny pomysł na Walentynki (materiał

pochodzi ze strony: http://www.inspirander.pl/inspiracje/ptaki-z-filcu

http://www.inspirander.pl/files/gry/ptaki%20z%20filcu.jpg

http://www.inspirander.pl/files/gry/ptaszki%20z%20filcu%201.jpg



- 79 -



Temat: Kiedy czujemy się szczęśliwi?


w wieku szkolnym (klasy III - VI)


Główny cel warsztatów: pobudzenie twórczego rozwoju jednostki i grupy poprzez

wyzwalanie różnych form aktywności.

Cele cząstkowe :

dostrzeganie, nazywanie i wyrażanie swoich uczuć poprzez różne formy

ekspresji,

akceptowanie uczuć innych,

rozwijanie poczucia przynależności i umiejętność współpracy,

rozwijanie wyobraźni i optymistyczne nastawienie do życia.

Metody: burza mózgów, niedokończonych zdań, pogadanka, działalność praktyczna uczniów.

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa, grupowa.

Pomoce dydaktyczne: tabliczki z twarzami wyrażającymi różne uczucia, kartki

z niedokończonymi zdaniami, karty z nazwami uczuć, arkusze papieru, mazaki, kostka uczuć

przygotowana z pudełka.

Przebieg treningu

INTEGRACJA GRUPY

Zajęcia rozpoczynamy od określenia samopoczucia i uzupełnienia zdania:

,,Czuję się teraz …”

Uroczystości

Celem gry jest polepszenie nastroju, zabawa, umiejętności komunikacyjne.

Przebieg: Uczestnicy krążą swobodnie po pokoju i na znak osoby prowadzącej zatrzymują

się przed najbliższym partnerem.

Osoba prowadząca podaje początek zdania, a osoby spotykające się w parach kończą je, np.:


- 80 -


- kiedy widziałem cię wczoraj w telewizji, zachwyciłem się twoim uśmiechem

- kiedy zobaczyłem cię na przyjęciu w ambasadzie, pomyślałem ...

- wiem, że masz rację, ale...

- posłuchaj, chciałem ci powiedzieć, że...

Otwarty krąg

Cel gry: zabawa ,,na przełamywanie lodów"

Przebieg:

Każdy z kręgu kończy zdania:

- najlepsza rzecz, która zdarzyła mi się w tym tygodniu...

- gdybym był zwierzęciem, to byłbym ... bo ...

- gdybym był owocem, to byłbym ... bo ...

- gdybym był sławną osobą, to byłbym ... bo ...

- chciałbym napisać książkę o ...

- rzecz, którą chciałbym zrobić zanim umrę, to ...

- zrobiłem pracę domową i stało się ...

- nie zrobiłem zadania domowego, bo ...

- gdyby to był mój ostatni tydzień życia, to chciałbym zmienić ...

- pokaż mimicznie, jak czujesz się w tej chwili ...

- od grupy oczekuję ...

Znajdź swojego partnera

Cel gry: Przełamanie lodów, integracja grupy, zabawa, formowanie par do innej zabawy

Przebieg:

Wszyscy stają w kręgu. Osoba prowadząca wręcza każdemu kartkę, na której napisana jest

nazwa zwierzęcia. Wszyscy próbują naśladować głosy tych zwierząt i starają się, chodząc

po pokoju, znaleźć drugą osobę, która wydaje odgłosy takie jak oni (czyli takie samo

zwierzę).

Kiedy pary się dobiorą, można dalej formować większe grupy, np. ptaki i ssaki, zwierzęta

domowe i leśne itp.

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. ,,Uściśnij dłoń”- uczestnicy chodzą swobodnie po sali, a prowadzący podaje instrukcje:

- uściśnijcie jak najwięcej dłoni,

- przywitajcie się jak ludzie szczęśliwi,

- przywitajcie się jak ludzie smutni.


- 81 -


2.Uczestnicy i prowadzący siadają w kręgu. Pokazują tabliczki z twarzami osób, które

wyrażają konkretne uczucia. W tym samym czasie zastanawiają się, co mogłoby być

powodem takiego wyrazu twarzy.

Następnie prowadzący rozdaje kartki z niedokończonym zdaniami (zał.1):

Jest mi smutno, gdy….

Jestem wesoła, gdy…

Czuję złość, gdy…..

Jestem zdziwiony, gdy…

Zadaniem uczestników jest uzupełnić brakujące zdania.

Temat szczęścia bliski jest każdemu człowiekowi, bo każdy w swoim życiu pragnie przede

wszystkim szczęścia. Szczęście to największe dobro dla człowieka – taki pogląd nazywamy

eudajmonizmem (od gr. słowa eudajmonia – szczęście).

Doświadczenie pokazuje, że pojęcie szczęścia jest różnie rozumiane. Każdy człowiek

szczęście upatruje w odmiennych wartościach. Czy wobec tego możliwa jest jedna definicja

szczęścia?

3. Jak zwierzęta wyrażają swoje uczucia? O czym mówią nam ich minki?

……………………..……………………..

…………………………………….………….


- 82 -


………………………………………………..

…………….………………………..

…………………………………………………..

………………………………………..

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca indywidualna:

4. ,,Twórcze pytania”

Dzieci otrzymują paski z pytaniami. Zadaniem jest udzielenie odpowiedzi na poszczególne

pytania dotyczące szczęścia (załącznik 2), a następnie wraz z nauczycielem analizowanie

odpowiedzi.


- 83 -


Praca grupowa:

5. ,,Kostka uczuć”(wykonana z niepotrzebnego pudełka)

Podział uczniów (w zależności od liczby: albo w pary, albo w trójki – np. za pomocą

kolorowych kartek) - zadaniem dzieci jest narysować na przygotowanych kartonach

wylosowanych uczuć (złość, smutek, radość, szczęście, strach, zdziwienie).

Ważne jest to, aby nie były to buźki!

Następnie każdy z uczestników rzuca kostką i za pomocą mimiki pokazuje to uczucie.


- 84 -


6. ,,Burza włosów”

Na dużym brystolu narysowana jest twarz. Czworo chętnych dzieci podchodzi do tablicy

i odrysowuje swoje dłonie - są to włosy . Zadaniem jest zapisanie na każdym palcu słowa

kojarzącego się ze szczęściem.

7. ,,Szczęśliwy wierszyk”

Uzupełnij luki w wierszu według własnego pomysłu:

Moje Ty szczęście, (wiersz zaczerpnięty z Internetu)

gdzieś się podziało,

w którą stronę poszło,

gdzie się zapodziało?

Czy zgubiło drogę?

Czy złamało nogę?

A może się zakochało

i TAM już zostało?

szczęście wróć.


- 85 -


…………………….Ty szczęście

gdzie się……………………….

…………………………..poszło

gdzie się………………………?

Czy……………………………?

Czy……………………………?

A może………………………...

………………………….zostało?

Szczęście wróć.

Następnie chętni uczniowie odczytują swoje wiersze na forum klasy.

8. ,,Plakat szczęścia”

Każdy bez względu na to w jakim żyje kraju i ile ma lat chce być szczęśliwy.

Nauczyciel proponuje wyciąć z gazet twarze szczęśliwych osób i stworzyć wspólnie ,,plakat

szczęścia”.


- 86 -


SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

9.Wysłuchanie piosenki o szczęściu np. ,,Ktoś mnie pokochał”- Czerwone gitary

10. ,,Trzy światła”: Zajęcia

Czerwony - nie podobały mi się

Żółty - były takie sobie

Zielony - podobały mi się

Na hasło ,,start” dzieci podnoszą wybrany kolor.

11. Podziękowanie za zajęcia.

LITERATURA:

R., Haith, M., Miller, S., Psychologia dziecka, Warszawa 1995.

E. Noga, Wasilak B., Stare i nowe zabawy podwórkowe, Warszawa 2003.

Zasoby Internetu (foto zwierząt, giffy)

Opracowali: Ewelina Sobieszek i Łukasz Sobieszek


- 87 -



Temat: Kolorowa wiosna


w wieku szkolnym (klasy IV- VI i gimnazjum)


Główny cel warsztatów: wydobycie i uaktywnienie potencjalnych zdolności do twórczych

działań oraz efektywne współdziałanie w zespole i praca w grupie w oparciu o aktywność

artystyczną.

Cele zajęć:

rozwijanie wyobraźni i myślenia twórczego;

kształtowanie umiejętności współpracy w grupie ;

rozwijanie ekspresji literackiej i plastycznej;

rozpoznanie własnych predyspozycji;

pobudzanie i rozwijanie zdolności i możliwości twórczych;

możliwość przeżycia satysfakcji twórczej i jej efektów;

czerpanie radości z wykonywanych zadań,

odkrywanie własnych talentów, rozwijanie zainteresowań.




plansza z wiosennymi kwiatami,

krzyżówka, porozcinane wiersze o wiośnie,

kolorowe kartki A4,

zielona, brązowa, żółta bibuła karbowana, bibuła prasowana,

karbowana wstążka (zielona, biała),

rafia,

sizal,

płatki kosmetyczne,

klej wikol,

gałązki karbowanej wierzby,

wykałaczki (długie).


- 88 -


Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

Powitanie – nauczyciel wita wszystkich i proponuje, by uczniowie wyobrazili sobie, że są na

łące. Następnie prosi, by powitali się ze sobą wcielając się w różne postaci (np. motylki,

zajączki, ptaszki, kwiaty). Zależy na tym, by uczniowie przywitali jak największą ilość osób.

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Nauczyciel nawiązuje do aktualnej pory roku – wiosny. Wiesza planszę z wiosennymi

kwiatami.

Uczniowie nazywają wiosenne kwiaty, a nauczyciel krótko o nich opowiada.

2. Krzyżówka.

Nauczyciel rozdaje uczniom paski z nazwami wiosennych kwiatów. Zadaniem uczniów jest

ułożyć tak nazwy kwiatów, by powstała krzyżówka z hasłem tematycznie związanym

z wiosną (np. hasło WIOSNA) (załącznik 1)

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca indywidualna:

Nauczycie rozdaje uczniom fragmenty wierzy tematycznie związanych z wiosną. Każdy

uczeń otrzymuje tylko połowę wiersza (wiersz jest podzielony jakby pionową kreską, więc

uczeń ma strofę do połowy wersu).

Zadaniem uczniów jest utworzyć nowy wiersz o wiośnie wykorzystując otrzymany fragment.

Odczytanie prac uczniów. Umieszczenie najciekawszych na planszy.

Praca w grupach:

Praca plastyczna.

Podział klasy na cztery grupy.

Każda grupa otrzymuje zadanie wykonania wiosennych kwiatów.

GRUPA 1

Wykonuje przebiśniegi z płatków kosmetycznych.

GRUPA 2

Wykonuje krokusy z wytłaczanek po jajkach.

GRUPA 3

Wykonuje zawilce z płatków kosmetycznych.


- 89 -


GRUPA 4

Wykonuje tulipany metodą orgiami.

a) Każda grupa wykonuje kilka gałązek z bibuły i karbowanej wstążki.

b) Wspólne wykonanie wiosennego drzewa i kwitnącej łąki (instalacja przestrzenna).

Montowanie gałązek na wcześniej przygotowanym pniu oraz umieszczenie wykonanych

przez dzieci kwiatów na przygotowanej piance.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

1. Słuchanie „Wiosny” Vivaldiego – zabawa „Kwiaty się budzą do życia”.

Dzieci słuchają muzyki, a nauczyciel instruuje:

„Skul się w kłębek i wyobraź sobie, że jesteś małym nasionkiem kwiatka. Nadeszła wiosna

i rośniesz, rozwijasz się i wyciągasz listki do słońca, rozchylasz swoje płatki (dzieci powoli

rozwijają się jak nasionka; prostują się i stają na palcach, wyciągając ręce do góry). Lekko

kołyszecie się na wiosennym wietrze. Nadchodzi noc i chłód – zamykamy swoje płatki”.

LITERATURA:




WWW.pirazyzaba.blox.pl

WWW.zdjatka2.blog.onet.pl

Opracowały: Wioletta Charucka i Alina Wojda

http://www.pirazyzaba.blox.pl/

http://www.zdjatka2.blog.onet.pl/


- 90 -


Załącznik 1

S A S A N K A

P O D B I. A Ł

K R O K U S

P I. E R W I. O S N E K

Z A W I. L E C

P R Z Y L A S Z C Z K A

K O N W A L I. A

S T O K R O T K A

P R Z E B I. Ś N I E G


- 91 -


Załącznik 2

Wiersze o wiośnie.

Hanna Zdzitowiecka „Wiosna się zbliża”

Świergotały czeczotki

- to wcale nie są plotki

słuchajcie dobrze, dzieci -

że słońce dłużej świeci,

przeszły mroźne zawieje,

że śnieg wkrótce stopnieje,

że budzą się już rzeki…

kres zimy niedaleki.

Gdy umilkły na chwilę,

odezwały się się gile

i gwiżdżą - Koniec zimy!

Wnet do domu powrócimy!

Józef Ratajczak „Idzie wiosna”

Ile gałęzi drzemie w pniu,

w gałęziach listków ile -

dowiesz się kiedy wiosna tu

pojawi się za chwilę.

Gdzie nory krecie,

gniazda ptasie –

niedługo dowiesz się w sekrecie

bo oto wiosna idzie właśnie.

Nikołaj Bistrow „Wiosna”

Pąki drzew już rozkwitają

Pszczoły zabrzęczały.

Skrzydełkami otrząsają

Kwiat na ziemię biały.

Myszka łapki załamała

- Oj! Oj! Co się dzieje!

Mój ogródek zima biała

Śniegami zawieje!


- 92 -


Janina Porazińska „Wiosna idzie!”

Przyleciały skowroneczki

z radosną nowiną,

zaśpiewały, zawołały

ponad oziminą:

- Idzie wiosna! Wiosna idzie!

Śniegi w polu giną!

Przyleciały bocian iska

w bielutkich kapotach

klekotały ogłaszały

Na wysokich płotach:

- Idzie wiosna! Wiosna idzie!

po łąkowych błotach!


- 93 -


Załącznik 3

Wiosenna łąka

Stokrotki i przebiśniegi

Tulipany z Origami Krokusy Łąka


- 94 -


Podczas zajęć:

Drzewo i platforma pod łąkę z pianki budowlanej:


- 95 -


PROPOZYCJE INNYCH PRAC ZWIĄZANYCH Z WIOSNĄ

WIOSENNY OGRÓDEK NA STYROPIANOWEJ TACCE


- 96 -


Załącznik 4

PRZEBIŚNIEG

Ziemia dopiero odmarza i śnieg białymi płatami zalega jeszcze pola,

a już pojawiają się pierwsze kwiaty – to przebiśniegi. Mają białe

dzwonki o płatkach z zielonym „obrąbkiem”. W czasie ubiegłego lata

przebiśnieg zaopatrzył bogato swoją podziemną spiżarnię – cebulkę.

Zmagazynował zapasy i teraz z nich korzysta.

SASANKA

W lesie runo zaczyna się zielenić, a pierwsze kwiaty – sasanki –

spieszą się, żeby zakwitnąć, zanim liście zasłonią im słońce.

PODBIAŁ

Na piaskach nadrzecznych, przy drogach i chatach zakwitły podbiały

– małe złote koszyczki na mięsistych łodygach. Podbiał jest rośliną

leczniczą.

KROKUS

Rośnie głównie w górach i przydomowych ogródkach. Kiedy na

łąkach i halach górskich robi się liliowo – to kwitną krokusy.


- 97 -


Częściowo korzystano z opisów z czasopisma „Świetlica w Szkole” 1/2010 z artykułu

„Wiosenne kwiaty” Aldony Młynek-Gaj

PIERWIOSNEK

Kiedy zaczynają powracać do nas ptaki z ciepłych krajów, wtedy

zakwita pierwiosnek.

ZAWILEC

Liście drzew nie zasłaniają jeszcze słońca. W lesie jest ciepło.

Najlepszy czas dla roślin, aby zakwitnąć i wydać nasiona. Z

podziemnych kłączy wyrastają liście i kwiatowe łodygi. To zawilce –

żółte złocą się w słońcu, białe bieleją jak płatki śniegu.

KONWALIA

Zakwita, kiedy już zielony mrok okrywa dno lasu. Z szerokich liści

wyłaniają się intensywnie pachnące dzwoneczki.

STOKROTKA

Kwitną, gdy wiosna już w pełni. Stokrotki rozchylają swe małe

główki i wyciągają je prosto do słońca.


- 98 -



Temat: Mam wyjątkowe imię


w wieku szkolnym (klasy IV- VI)


Główny cel warsztatów: wspieranie rozwoju zdolności dzieci i postawy twórczej

Cele cząstkowe:

uczeń:

• rozwija i pobudza twórczą wyobraźnię,

• rozwija twórcze myślenie,

• wykazuje się płynnością komunikatywnej ekspresji,

• kształci umiejętność dostrzegania własnej indywidualności i poczucia wartości,



Przebieg treningu

INTEGRACJA GRUPY

1.Powitanie (ćwiczenie, którego celem jest integracja grupy i rozluźnienie atmosfery, ma

ono trwać na tyle długo, aby każdy uczestnik sesji był powitany).

Witam wszystkich, którzy:

☺ uważają, że mają wyjątkowe imię,

☺ którym podobają się imiona swoich przyjaciół,

☺ są ciekawi dzisiejszych zajęć.

IMIĘ I GEST

Zabawa ułatwiająca zapamiętanie imienia. Stoimy w kole. Każda z osób przedstawia się

wymieniając swoje imię i pokazuje gest – dowolny lub oznaczający np. czynność, którą

lubi wykonywać.


- 99 -


TWORZENIE WIZYTÓWEK

Na kartce wpisujemy swoje imię, a następnie rysujemy: swoje uczucia, swoje marzenia,

czego życzymy innym ludziom na świecie. Następnie podchodzimy do uczestników

i rozmawiamy na ten temat.

RZUCANIE IMIONAMI

Rzucamy w kręgu jakimś przedmiotem ( itd., piłką), mówimy swoje imię i imię odbiorcy

itd. „Ala do Kasi” , „Kasia do Marka” itd.

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

2. Ćwiczenia w stawianiu hipotez i fantazjowaniu. Nauczyciel zadaje uczniom pytania,

na które powinni odpowiedzieć w formie „burzy mózgów”.

Co by było gdyby nie było imion?

Jakie znacie najbardziej oryginalne imię?

Proszę podać jak najwięcej par imion damskich, które zostały utworzone od imion

męskich?

3. Zagubione samogłoski. Każdy z uczestników losuje kopertę w której znajdują się

spółgłoski. Zadaniem ucznia jest wstawienie samogłosek tak by powstało imię.

Na przykład w kopercie znajdują się litery ZNBSZ – rozwiązaniem może być

ZENOBIUSZ.

1. Aleksander KNLSRD

2. Anastazja TNSZJ

3. Andrzej RDNZJ

4. Apolinary LPRN

5. Balbina NBLB

6. Arkadiusz DSKZR

7. Bernadeta DBNTR

8. Bartosz ZTSBR

9. Bogumiła MGŁB

10. Bogusław SGBWŁ

11. Dominika KMDN

12. Fryderyk DRFKR


- 100 -


13. Franciszka KRCNZSF

14. Honorata THRN

15. Kazimierz ZZMKR

16. Krystian NKTSR

17. Maksymilian MNMSKL

18. Mateusz ZMST

19. Klementyna MKNLTN

20. Remigiusz GRMZS

21. Marcelina NLMCR

22. Matylda DMTL

23. Waldemar DMLWR

24. Wincenty NWNTC

25. Patrycja CTPRJ

26. Zbigniew BWGNZ

27. Zygmunt GNZMT

28. Weronika KNRW

4. Zabawa „Na ostatnią literę”, to znaczy uczniowie podają imię męskie zaczynające się

ostatnią literą poprzedniego imienia (Uwaga: imiona żeńskie kończą się literą „a”, więc

zabawa szybko by się znudziła).

5. Fraszki imienne. Nie każdy jest poetą, ale każdy może próbować nim być. Zadaniem

uczniów jest stworzenie fraszki zawierającej własne imię. Na przykład:

Że kobietę zdobi szata,

O tym każda wie Beata,

A że straszna z niej przechera,

Bardzo ładnie się przebiera.

(źródło: http://doczka301.blog.onet.pl/IMIONA-PRZYSLOWIA-CIAG-

DALSZY,2,ID417327501,n)


- 101 -


Przykładowe prace dzieci:

Gdy, Monika idzie drogą

Każdy chłopak macha nogą

Każda Ola to już wie,

jak ubierać trzeba się

Żyła sobie Karolina,

Rumieniła się jak malina.

Lubiła słuchać muzyki

I robiła śmieszne wybryki.

Łatwiej wroga pokonać

niż Patrycję przekonać.

Ten Artur piękny głos ma

Używa go co dnia.

Śpiewa pięknie i wesoło

Aż wszyscy tańczą w koło.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Podział klasy na grupy 4-5 osobowe, na zasadzie odliczania liter we własnym imieniu.

6. W grupach uczniowie mają za zadanie wypisać jak najwięcej tytułów piosenek, które

w swojej treści zawierają imię. Wygrywa ta drużyna, która wypisze ich jak najwięcej.

7. W naszym języku i tradycji nie brakuje przysłów, zatem zadaniem uczniów będzie

dokończenie przysłowia. Uczniowie otrzymują w grupach kartki

z fragmentami przysłów i dopisują ciąg dalszy. (Uczeń otrzymuje tekst pogrubiony).

Święta Agnieszka wypuszcza skowronka z mieszka

Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie

Jak na św. Prota jest pogoda albo słota, to na św. Nikodema jest deszcz albo

go nie ma


- 102 -


Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie

Na świętego Grzegorza, idzie zima do morza

Święty Idzi nic już w polu nie widzi

Od świętej Anki zimne wieczory, chłodne poranki.

Gdy przyjdzie święty Antoni, znać jabłuszko na jabłoni

Powiedział nam Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła,

dobrych pączków nasmażyła

Na św. Andrzeja, dziewkom z wróżby nadzieja.

Gdy noc jasna na Michała to nastąpi zima trwała.

Jaka Małgorzatka takie i pół latka.

Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał.

Na Świętej Doroty będzie śniegu za płoty

Święty Maciej zimę traci albo ją bogaci

Święta Zofija kłosy rozwija

Święta Katarzyna adwent zaczyna

Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.

Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.

Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota

Uwaga:

Zadanie to może mieć również formą rozsypanki wyrazowej. Uczniowie mogą otrzymać

w kopercie po cztery rozsypane przysłowia i ułożyć je właściwie.

8. Rebusy imienne. Zadaniem uczniów jest stworzenie rebusów z ukrytym imieniem

takim, które najbardziej im się podoba i zaprezentowanie na forum klasy. Pozostali

uczniowie odgadują o jakie imię chodzi. Można w tym celu wykorzystać na przykład

gazetki reklamowe z hipermarketów z ofertą produktów do wklejenia lub własnoręcznie

narysować obrazek.


- 103 -


Przykład 1.

Rozwiązanie: RENATKA

Przykład 2 . Praca ucznia (czytaj od tyłu)

Ś

Rozwiązanie: KAMIL

7. Każdy z nas ma własne imię, cieszymy się gdy jest ono niepowtarzalne, czy oryginalne.

Należy jednak pamiętać, że nadają one cechy indywidualne osobom, które je noszą

i pozwalają się wyróżnić spośród innych. Ładne i odpowiednie imię dodaje powagi, wzbudza

zaufanie i silnie oddziaływuje na kontakty międzyludzkie. Imiona pozostają w pamięci

potomnych i przechodzą do historii. Imię może być zdrobnione i ciepłe, a może służyć

również do budowania rezerwy i przestrzeni wypełnionej szacunkiem.

W każdym imieniu zaklęta jest wróżba i błogosławieństwo dla noszącej je osoby. A także

określone zalety jej osobowości. Zatem naszym zadaniem będzie stworzenie mandali w której

ukryte będą cechy naszego charakteru, imienia, osobowości. To ma być rodzaj naszej własnej

„flagi”. Uczniowie wykonują mandale na kartkach papieru dowolną techniką plastyczną

zgodnie z własnym upodobaniem. Dlaczego mandala? – ponieważ stanowi ona również

pewną symbolikę i tajemnicę. W tym momencie dobrze byłoby zaprezentować grupie krótką

historię i znaczenie mandali w formie prezentacji multimedialnej (patrz: Załącznik nr 1),

Po wykonaniu ćwiczenia każdy z uczestników prezentuje swoje dzieło

i tworzymy wspólną wystawę w centralnym miejscu klasy.


- 104 -


Przykładowe prace uczniów:

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

9. Uczniowie siedzą w kręgu i każdy po kolei kończy zdanie: „Mam wyjątkowe imię,

ponieważ…”.

10. Na zakończenie uczniowie wspólnie śpiewają ulubioną piosenkę zawierająca imię

w swej treści.

Źródła:

1. www.mandale.info

2. http://forum.gazeta.pl/forum/w,12924,106146271,106146271,

Polskie_przyslowia_z_imionami.html

Opracowały: Małgorzata Czerwińska i Alina Kwiatos

http://www.mandale.info/

http://forum.gazeta.pl/forum/w,12924,106146271,106146271,%0bPolskie_przyslowia_z_imionami.html

http://forum.gazeta.pl/forum/w,12924,106146271,106146271,%0bPolskie_przyslowia_z_imionami.html


- 105 -


Załącznik 1

Mandala to:Wielka Encyklopedia PWN [2003] podaje:

mandala [sanskr. mandala 'okrąg'], w religiach indyjskich (hinduizm,

buddyzm, dźinizm) geometryczny diagram, symbol Kosmosu, w którego

centrum znajduje się istota boska; (...) podstawowa forma mandali składa

się z okręgu z wpisanymi weń kwadratami (o bokach zorientowanych

według stron świata)..

Mandala buddyjska to harmonijne połączenie koła i kwadratu, gdzie koło jest symbolem nieba, transcendencji, zewnętrzności i nieskończoności, natomiast kwadrat przedstawia sferę wewnętrzności, tego co jest związane z człowiekiem i ziemią. Obie figury łączy punkt centralny, który jest zarówno początkiem jak i końcem całego układu. Istnieją różne rodzaje mandali. W najszerszym znaczeniu mandale są diagramami, które ukazują w jaki sposób chaos przybiera harmonijną formę. Najstarsze tego rodzaju wizerunki sięgają paleolitu. Daje się je także zauważyć na planie budowli starożytnego Egiptu, Babilonu czy Jawy.

Mandala buddyjska to harmonijne połączenie koła i kwadratu, gdzie koło jest symbolem nieba, transcendencji, zewnętrzności i nieskończoności, natomiast kwadrat przedstawia sferę wewnętrzności, tego co jest związane z człowiekiem i ziemią. Obie figury łączy punkt centralny, który jest zarówno początkiem jak i końcem całego układu. Istnieją różne rodzaje mandali. W najszerszym znaczeniu mandale są diagramami, które ukazują w jaki sposób chaos przybiera harmonijną formę. Najstarsze tego rodzaju wizerunki sięgają paleolitu. Daje się je także zauważyć na planie budowli starożytnego Egiptu, Babilonu czy Jawy.

Historia MANDALIMandala pojawiła się w Tybecie w

VIII w., sprowadził ją z Indii

guru Padmasambhawa. W życiu

tybetańskich mnichów pełni ona

bardzo ważną rolę - Jantry- czyli

rytualnego instrumentu, który

służy do medytacji. Wspomaga

ona koncentrację poprzez

zawężenie pola widzenia i

ograniczenie go do centrum.

Jednak najbardziej charakterystyczne, poprzez swój rytualny charakter, są mandale sypane. Sypanie mandali z piasku jest demonstracją tymczasowości i przemijalności życia. Ten rytuałbył i jest praktykowany przez tybetańskich mnichów jak również przez Indian Navajo. Dwie zupełnie odmienne kultury i religie połączyła ta sama sztuka ekspresji.

W starożytnym Tybecie, jako część duchowego rytuału, mnisi tworzyli z kolorowego piasku skomplikowane mandale, czemu towarzyszyła medytacja i modlitwy. Ta tradycja jest kontynuowana po dziś dzień - mnisi podróżują do wielu krajów na świecie i tworzą piaskowe mandale jako symbol pokoju i przyjaźni, prowadzą także wykłady na temat ginącej już religii i kultury Tybetu.


- 106 -


Mandala może przybierać różne formy, jednak wszystkie z nich mają wspólne cechy:

1. Każda mandala ma swój centralny punkt, swój środek

z którego wychodzą wszystkie inne jej formy.

2. Wszystkie te formy zamknięte są okręgiem koła.

3. W mandalach istnieje wiele geometrycznych figur: są

w niej trójkąty, kwadraty, elipsy, okręgi, romby.

RODZAJE MANDALI:- mandale uzdrawiające,

- mandale oczyszczające,

- mandala przebaczenia,

- mandale niewinności,

- mandale mocy umysłu,

- mandale spokoju,

- mandale miłości,

- mandale dostatku,

- mandale harmonii,

- mandale mądrości,

- mandale radości.

Znaczenie barw i symboli występujących w mandali.

ŻÓŁTY- Znaczenie pozytywne – słońce, światło, pogoda ducha, radość, zadowolenie, oświecenie, rozwój, uwolnienie intelektu, rozbudzona wyobraźnia, chęć działania, dążenie do wolności. Znaczenie negatywne – strach przed ciasnotą/klaustrofobia/, powierzchowność, zazdrość, mania wyższości.

POMARAŃCZOWY -Znaczenie pozytywne – optymizm, energia, radość życia, ambicja, łatwość nawiązywania kontaktów, aktywność, czułość, zdecydowanie, odwaga, siła, serdeczność, młodość, wiara w siebie. Znaczenie negatywne –traktowanie życia zbyt lekko /beztroski/, żądza znaczenia /wygórowana ambicja/.

CZERWONY- Znaczenie pozytywne – miłość, chęć życia, zmysłowość, wiara w siebie, siła, wytrwałość, samodzielność. Znaczenie negatywne – nienawiść, złość, pobudliwość.

RÓŻOWY- Znaczenie pozytywne – romantyzm, przychylność, poświęcenie, wrażliwość, kobiecość, wstrzemięźliwość, delikatność, zdolność rozkoszowania się nawet małą rzeczą, elegancja, zgodność. Znaczenie negatywne – tajemniczość, potrzeba ochrony, nierealność, niesamodzielność.

FIOLETOWY- Znaczenie pozytywne – zdolność do medytacji, duchowość, mistyczność, umiejętność łączenia przeciwieństw, zdecydowanie w uczuciach, indywidualizm. Znaczenie negatywne – cierpienie, ból, melancholia, rezygnacja, "odwrócenie się", zrzeczenie się np. własnej racji.

NIEBIESKI- Znaczenie pozytywne – pewność siebie, zrównoważenie, opanowanie, zgodność, spokój, odprężenie, tęsknota, wierność, idealizm, rozsądek. Znaczenie negatywne –pustka, nuda, obezwładnienie, naiwność.

TURKUSOWY- Znaczenie pozytywne – przyjaźń, komunikatywność, pomysłowość, pewność siebie, urok osobisty, wdzięk, humor, "dusza towarzystwa". Znaczenie negatywne – kaprysy, mania wyższości, żądza uznania.

ZIELONY- Znaczenie pozytywne – żywotna natura, nadzieja, silna wola, równowaga emocjonalna, wytrzymałość, zdrowie, uznanie, ambicja. Znaczenie negatywne – wygórowana ambicja, nieszczerość, żądza władzy.

CZARNY – SZARY- Znaczenie pozytywne – honor, zachowanie godności, odnawianie się, powracanie. Znaczenie negatywne – śmierć, zniszczenie, żałoba, grzech, strach, obawa, strata, niebezpieczeństwo, beznadzieja, niechęć, przymus, przesycenie /obrzydzenie/.

BIAŁY- Znaczenie pozytywne – czystość, niewinność, doskonałość, szlachetność, cnota, rzeczowość, wzniosłość, wybawienie. Znaczenie negatywne –obojętność, chłód, abstrakcyjność, przesadny perfekcjonizm

KWADRAT - Oznacza cztery regiony świata, cztery pory roku, itd. Ponadto znamionuje niezłomność, stabilność, poczucie realności.

KOŁO- Zamyka w sobie to co duchowe, symbol słońca, wszechświata; jedność, absolut, doskonałość.

TRÓJKĄT- Uosabia twórczy intelekt, możliwości, pierwiastek aktywny; gdy wierzchołkiem do góry - męskość, ogień, gdy ku dołowi kobiecość, woda, nieświadomość.

KRZYŻ- Oznacza zakończenie jakiegoś etapu w życiu autora.

SPIRALA- Symbol tęsknoty za doskonałością.

Najważniejsze jest to, że nie ma nieudanych mandal.

Wszystkie mandale są piękne i wyrażają emocje

swoich autorów. Istnieją zasady interpretacji kolorów

i sposobu rysowania mandal, jednak wymaga ona

dobrej znajomości symboliki barw, kształtów, liczb i

dużej intuicji.

Oparta na okręgu mandala, będąc symbolem doskonałości i jedności, od

wieków stanowi podstawę planów architektoniczno-urbanistycznych. Stąd,

na całym świecie możemy spotkać ogromną liczbę przykładów budowli

realizujących formy mandaliczne, są to np.: buddyjskie stupy, islamskie

meczety, chrześcijańskie katedry; a nawet egipskie piramidy; odnajdujemy

je również w elementach zdobniczych, witrażach i rozetach. Budowanie

świątyni w kształcie mandali miało na celu monumentalizację

doświadczenia egzystencjalnego, wyrażenie najwyższego ładu.


- 107 -


Typową mandalą są również podniebienia kopuł - najważniejsze to:

Panteon na Polu Marsowym w Rzymie, Hagia Sofia w Stambule, katedra

Santa Maria del Fiore we Florencji, kopuła Bazyliki Św. Piotra w

Rzymie, czy, w Polsce, kopuła Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.

Podstawowy wzór mandali - koło z

zaznaczonym centralnym punktem

możemy odnaleźć również w naturze,

szczególnie w dziedzinie biologii,

geologii, chemii i astronomii. Na naszej

planecie wszystkie istoty żyjące

zbudowane są z komórek, które z kolei

posiadają jądra - a więc są man-dalami.

Kryształki lodu, skały, góry i wiele

innych złożone są z atomów - każdy

atom to mandala. Kwiaty, pajęcze sieci,

słoje drzew - we wszystkim tym możemy

dopatrzyć się charakterystycznej formy

mandali.

Mandalę można spotkać również w kościołach katolickich. Ma tam najczęściej formę przepięknych

witraży.

Witraż z kolegiaty pw. Św.

Piotra i Pawła w Zawierciu.

Fotografia ze zbiorów

prywatnych.

KONIEC


- 108 -


Załącznik 5

TULIPAN

Wykonanie


- 109 -


ZAWILEC

STOKROTKA

PRZEBIŚNIEG


- 110 -


KROKUS

STRONY INTERNETOWE

pirazyzaba.blox.pl

zdjatka2.blog.onet.pl


- 111 -


Załącznik 1

Jest mi smutno, gdy….

Jestem wesoła, gdy…

Czuję złość, gdy…..

Jestem zdziwiony, gdy…

Załącznik 2

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Co to jest szczęście?

------------------------------------------------------------------------------------------------

Czy pieniądze dają szczęście?

------------------------------------------------------------------------------------------------

Jak wygląda szczęście?

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Co to znaczy czuć szczęście?

----------------------------------------------------------------------------------------------

Jaki kolor według ciebie ma szczęście?

----------------------------------------------------------------------------------------------

Co należy robić, aby być szczęśliwym?

----------------------------------------------------------------------------------------------


- 112 -



Temat : Nastrojowa opowieść wydobyta dzięki barwom


szkolnym (klasy IV – VI szkoły podstawowej i I kl. gimnazjum)


Cele zajęć: Nadrzędnym celem proponowanych warsztatów jest pobudzenie fantazji

i wyobraźni, rozwijanie możliwości twórczych dzieci.

Cele cząstkowe:

poznanie i nazywanie kolorów podstawowych i pochodnych,

wykorzystywanie poznanych barw w pracach plastycznych,

przekładanie emocji i wyobraźni na obraz plastyczny,

tworzenie opowiadania na podstawie wykonanych prac,

realizacja własnych pomysłów, wdrażanie i sprawdzanie idee własnych rozwiązań,

rozwijanie otwartości i akceptacji dla rozwiązań stosowanych przez innych,

zgodne współdziała w zespole

Metody pracy: pogadanka, działalność praktyczna uczniów, metody aktywne

Formy pracy: zbiorowa

Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Witam dzieci, a szczególnie te które lubią kolory.

Cel: zabawa integrująca grupę a zarazem wzbudzająca zainteresowanie i ciekawość

„Wizytówki”. Każde dziecko wybiera kartkę, w wybranym przez siebie kolorze

(podstawowym lub pochodnym) która wcześniej została przygotowana przez

nauczyciela i tworzy wizytówkę zapisując swoje imię oraz symbol, który

go charakteryzuje. Przedstawia się pozostałym uczniom i motywuje wybór koloru.


- 113 -



- 114 -


DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

2. Koło barw.

Cel: wyjaśnienie definicji i powstawania barw podstawowych i pochodnych, ustalenie

zasad panujących podczas tych zajęć, stworzenie atmosfery współodpowiedzialności

za efekt końcowy zajęć. Wprowadzenie do tematu.

Pogadanka na temat: „Barwy podstawowe i pochodne” z wykorzystaniem planszy.

3. „Tulipany z ręki”

Cel: ukierunkowanie indywidualnej pracy ucznia na konkretny wynik, rozwijanie

wyobraźni. Wykonanie przez uczestników „Tulipanów z ręki” z wykorzystaniem

własnych dłoni. Przykładowe wykonanie tulipana przez nauczyciela. Każdy uczeń

wybierze dwa dowolne kolory podstawowe i przez ich zmieszanie stworzy barwę

pochodną. Wynikiem tego będzie namalowanie trzech kwiatów (2 w kolorach

podstawowych i 1 w kolorze pochodnym).


- 115 -



- 116 -


4. Kompozycja z wykorzystaniem figur geometrycznych.

Cel: ćwiczenia wpływające twórczo na wyobraźnię, słaniające do podjęcia działań

zmierzających do osiągnięcia wspólnego celu, pozytywne wzmocnienie przez

aprobatę dla indywidualnych pomysłów.

Uczestnicy dzielą się dowolnie na 3 osobowe zespoły. Każdy zespół otrzymuje

przygotowany wcześniej przez nauczyciela zestaw wyciętych z kolorowego papieru

figur geometrycznych (kolory podstawowe i pochodne), karton i klej. Zadanie ich

polega na stworzeniu dowolnej kompozycji. Czas przeznaczony na to zadanie

to 15min.

Po zakończeniu pracy uczniowie siadają w kręgu. Osoba wytypowana przez zespół

opowiada co przedstawia praca.


- 117 -



- 118 -


5. Nastrojowa opowieść.

Cel: burza mózgów, pobudzenie kreatywności, rozwijanie umiejętności dochodzenia

w nowy sposób do danego celu Wspólne ułożenie historyjki, na którą składają się

wszystkie prace zespołów, ułożenie obrazków w kolejności jaką uczestnicy wybrali

i powieszenie ich na sznurku za pomocą spinaczy. Tym samym zorganizowanie

wystawy prac dzieci.


- 119 -


SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

6. Wykorzystanie muzyki relaksacyjnej, która tworzy tło wypowiedzi.

Każde dziecko dokańcza zdanie:

Dla mnie dzisiejsze zajęcia były w kolorze ………

Cel: uzewnętrznienie emocji przez jednostkę, pozytywne wzmocnienie. Nauczyciel

dziękuje dzieciom za wspólną zabawę i zaangażowanie.

Literatura:

Vasta R., Haith M., Miller S., Psychologia dziecka, Warszawa 1995.

Noga E., Wasilak B., Stare i nowe zabawy podwórkowe, Warszawa 2003.

Jąder M., Krok…w kierunku kreatywności, Warszawa 2003.

Płyta z muzyką relaksacyjną.

Opracowali: Marta Kopczyńska i Sławomir Leśniak


- 120 -



Temat : Nasza mama jest kochana


w wieku szkolnym (klasy IV - VI)


Cele zajęć:

pobudzanie i rozwijanie zdolności i możliwości twórczych

rozwijanie wyobraźni plastycznej,

rozwijanie aktywności twórczej w sferze emocjonalnego wyrażania własnych doznań

w kontakcie z muzyką,

umiejętność formułowania wypowiedzi na temat rodziny a przede wszystkim mamy,

rozwijanie współpracy z grupą,

uczeń ma możliwość samorefleksji,

umiejętność wcielania się w różne role.

Formy organizacyjne: praca z całą grupą, praca w parach, praca indywidualna.


piosenka o mamie,

odtwarzacz CD,

rolki po papierze toaletowym,

plastelina,

wykałaczki, nitka, waciki kosmetyczne, farby.

Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. „Jestem…”

Uczniowie siadają w kole, nauczyciel ustala, kto rozpoczyna zabawę. Rozpoczynający

przedstawia się, podając swoje imię uzupełnione epitetem nawiązującym do jakiejś ulubionej

czynności lub cechy charakteru i mówi np. Jestem żartowniś Jaś. Następna osoba powiada: to

jest żartowniś Jaś, a ja jestem …. I tak po kolei, każdy wymienia w prawidłowej kolejności

imiona i epitety wszystkich osób poprzedzających, dodając na końcu swoje imię i epitet.


- 121 -


2. „26 maj”

Nauczyciel rozdaje uczniom krzyżówki, które w grupach rozwiązują. Hasłem jest dwudziesty

szósty maj.

Następnie nauczyciel pyta uczniów z czym kojarzy im się ta data. Uczniowie wypowiadają

się na temat tego święta, w jaki sposób go obchodzą itp. Nauczyciel zawiesza na tablicy serce

a uczniowie podają za co kochają swoje mamy. Nauczyciel umieszcza napisy w sercu np.:

- za to, że jestem na świecie;

- że mnie kocha;

- opiekuje się mną;

- czuwa, gdy jestem chory;


- 122 -


- pomaga mi w lekcjach;

- jest zawsze miła i uśmiechnięta;

- opowiada mi bajki lub czyta książki;

- przygotowuje smakołyki;

- dba o mnie.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

1. Zabawa „Moja mama - kwiat”. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie się,

do jakiego kwiatka chciałyby porównać swoją mamę, mogą również uzasadnić swój

wybór. Uczniowie siedzą w kręgu, kolejno wymieniają wybraną nazwę

kwiatka:


- 123 -


2. Giełda pomysłów:

- „Jak możemy pomóc mamie”. Dzieci w małych grupach wypisują sposoby pomocy.

Następnie uczniowie po kolei prezentują swoje prace.

- Dzieci wymyślają najczulsze zwroty do swoich mam, podchodzą

i zapisują je na tablicy.

3. Dzieci siedząc w kręgu

kończą, po kolei, czytane przez nauczyciela zdania.

- Moja mama ma na imię…

- Moja mama jest…

- Z mamą najbardziej lubię…

- Gdy mama jest smutna, to ja…

- W domu mama najczęściej…

- Mama lubi najbardziej…

- Mama najczęściej śmieje się, gdy…

- Pomagam mamie w …

- Mama jest zdenerwowana, gdy…

- Chciałabym (chciałbym) ofiarować mojej mamie…

4. Zabawa ruchowa - „ Moja mama pracuje w domu”. Dzieci poruszają się po sali

w rytm muzyki. Gdy piosenka cichnie, zatrzymują się i pokazują ruchami ciała

czynności wykonywane przez mamę w domu.

5. Uczniowie tworzą wazon obklejając mały słoiczek bibułą i ozdabiają go przyklejając

wykonany z bibuły kwiatek, a z plasteliny łodygę z listkami, na której wykałaczką

rzeźbią wzory. Następnie wykonują bukiety stokrotek czyli na czubek wykałaczki

nakładają płatek kosmetyczny, który na środku przewiązują nitką a następnie nacinają

go do środka (by powstały drobniutkie płatki). Powstały w ten sposób czubek malują


- 124 -


farbą na żółto. Tak wykonane stokrotki wkładają do wazonów, które przekażą swoim

mamom.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

1. Zabawa „ Złota rybko, proszę dla mamy o…”.

Dzieci siedząc w kręgu, kolejno mówią o co proszą złotą rybkę dla swojej mamy.

2. Zabawa przy muzyce relaksacyjnej: „Mummy”

Dzieci chodzą z zamkniętymi oczami po sali. Nauczyciel na ucho nadaje jednemu dziecku

nazwę „mummy”. Dzieci chodzą, napotkane osoby pytają: mummy? Jeśli dotkną mummy,

która milczy to łapią ją za ramiona tworząc pociąg. Jeśli dotknięta osoba nie jest mamą

to na pytanie odpowiada „mummy”, to oznacza, że należy szukać dalej. Zabawa kończy

się z chwilą, gdy wszystkie osoby odnajdą mummy i utworzą pociąg.

3. Wystawa prac dzieci.

Literatura:



http://chomikuj.pl/

Opracowały: Anna Tauch i Sylwia Ulatowska

http://chomikuj.pl/


- 125 -



Temat: Ortografianie na Matplanecie.


szkolnym (klasy V, VI)

Czas trwania: 2 sesje – 1,5 godziny

Główny cel warsztatów: pobudzenie twórczego rozwoju ucznia i grupy uczniów poprzez

wyzwalanie różnych form aktywności.

Cele cząstkowe :

rozwijanie twórczej postawy wobec języka i jego możliwości

wykorzystanie swojej wyobraźni w twórczej działalności

współdziałanie w grupie

rozwijanie otwartości i akceptacji dla rozwiązań stosowanych przez innych

rozwijanie umiejętności improwizacji, wchodzenia w różne role

Metody pracy: pogadanka, działalność praktyczna, metody aktywne

Formy pracy: w grupach, zbiorowa


znaki rozpoznawcze (wielokąty, litery)

kartki z zadaniami

materiały do wykonania prac plastycznych (kartony, mazaki, nożyczki)

Przebieg treningu

INTEGRACJA GRUPY

I. Powitanie

Witamy wszystkich, którzy:

- chcą się dobrze bawić,

- są ciekawi dzisiejszych zajęć,

- lubią matematykę,


- 126 -


- chcą przeżyć ciekawą przygodę,

- lubią zabawy językowe.

II. Trenerki dzielą uczniów na dwie grupy, wręczają im na zmianę etykietki z figurami lub

literami. Określają na czym będą polegać dzisiejsze zajęcia. Celem zajęć będzie wizyta

Ortografian na Matplanecie i językowo-matematyczne potyczki. Dowódcami Ortografian

i Matplanetan są trenerki.

Uczniowie dzielą się na dwie drużyny (planety) wg. zasady:

figury- Matplanetanie litery- Ortografianie


- 127 -


III. Zabawa integracyjna: „Figury i litery” – trenerki na zmianę wydają polecenia uczniom,

np. Stańcie tak, by utworzyć trójkąt, łamaną, kąt, literę A:

trójkąty,

odcinek,

łamaną

kąty,

litery,

krótkie wyrazy np.

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

I. Podajcie jak najwięcej definicji utworzonych słów.

II. Wypowiadanie swoich imion „na wspak”.

III. Odliczanie w grupach od końca.

IV. Zabawa: 1,2,3 W parach dzieci liczą na przemian: 1, 2, 3; utrudnienie: na 1 – mają

klasnąć, na 2 – tupnąć, na 3 – podskoczyć.

V. Przemieszczanie się na swoje planety. Trenerki organizują swoje drużyny. Ortografianie

będą na planecie Ortografion a pozostali - na Matplanecie.


- 128 -


DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Matplanetanie pod kierunkiem trenerki przygotowują upominki dla swoich gości - kolorowe

kwiaty wykonane techniką origami. W tym samym czasie drużyna Ortografian wykonuje

myszki z kolorowych pasków papieru oraz ozdabiają elementami ortograficznymi swój

pojazd kosmiczny.

Po przygotowaniu upominków sprawdzamy stan naszych pojazdów kosmicznych.

Grupa Ortografiona wyprawia się rakietą. Dowódca organizuje wyjazd.

Przyjazd na Matplanetę


- 129 -


Dowódca Matplanety wita gości i zaprasza do wspólnej zabawy, która będzie polegała

na rozwiązywaniu zadań matematycznych i polonistycznych. Uczniowie tworzą zespoły, tak

aby w każdym znalazły się osoby z obu planet. Dowódcy oceniają poprawność i czas

wykonania zadań. Zespół, który pierwszy wykona zadanie otrzymuje punkty (cukierki, które

wrzuca do swojego koszyka).

Zadania dla grup:

1) Uzupełnienie tekstu ortograficznego

2) Ułożenie jak największej liczby figur geometrycznych z tangramu kwadratu

3) Wypisywanie jak najwięcej wyrazów bazujących na słowie „matematyka”

4) Śmieszne zadania

5) Łamańce językowe

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

Matplanetanie i Ortografianie dziękują za wspólną zabawę i wręczają sobie upominki.

Matplanetanie żegnają Ortografian podskokami. Następnie Ortografianie odlatują na swoją

planetę przy dźwiękach muzyki

Opracowały: Lucyna Jakimowicz i Dorota Piejak- Kłopocka


- 130 -


Załączniki:

Zadanie 1

W miejsce kropek wstaw brakujące litery (jedną lub dwie). Pamiętaj o prawidłowej pisowni.

Powodzenia!

„Geometria to dziedzina zajmująca się badaniem fig...r geometrycznych i związków

zachodzących między nimi. Pojęcia z jej zakresu to między innymi: tr...jkąt, r...b,

r...wnoległobok, przek...tałcenie geometryczne, k...ywa, prosta, p...łprosta, sze...cian,

wie...chołek. Geometria obejmuje również wyznaczanie p...nktów na osi ...ędnych i odciętych

w układzie wsp...ł...ędnych, konstr...owanie dw...siecznych kątów”.

Zadanie 2.

Dane są elementy tangramu kwadratu. Z siedmiu figur geometrycznych utwórz jak najwięcej

różnych wielokątów.

Zadanie 3

Używając liter słowa „matematyka” utwórzcie możliwie najwięcej wyrazów.

Zadanie 4 Wykonaj działania, wynik wpisz w puste miejsca, a dowiesz się , kiedy urodzili

się sławni polscy pisarze.

1. Mikołaj Rej -...... II 1505 roku. 3* (12+4 ) – 44 =

2. Adam Mickiewicz- 24 XII ......roku. 7192/4 =

3.Juliusz Słowacki- 04...... 1809 roku. XL- XXXI =

Zadanie 5

Odpowiedz:

1) „Kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, żartuje, kocha, lubi.........itd.”

Margerytka ma 27 płatków. Jaki będzie wynik wróżby?

2) W ogródku trzy koty polują na sześć ptaków. Ile nóg mają te zwierzęta?

Zapisz obliczenia.

3) Mama Basi ma 5 córek. Córki mają na imię : Ala, Bela, Cela, Dela. Jak ma na imię

piąta córka?


- 131 -


4) Dziwaczny napis? Grupa harcerzy przebywająca na wycieczce w pewnej chwili

zauważyła jakiś dziwaczny napis. Przez długą chwilę druhowie zastanawiali się, jaki

tekst może ukrywać ów napis... - Już wiem! - krzyknął jeden z harcerzy - przecież to

takie łatwe. Spójrzcie, ten tekst brzmi... Pytanie: Co głosi ów zagadkowy napis?

Zadanie 6

I Łamańce językowe

1.Trzeba trzepać trzcinę trzcinową trzepaczką.

2.W wysuszonych sczerniałych trzcinowych szuwarach sześcionogi trzmiel bezczelnie

szeleścił w szczawiu.

3. W Pszczynie na szynie maszyna przejechała mysz, aż zazgrzytało.

4.Dżdżystym rankiem gżegżółki, kszyki i piegże nażarły się na czczo miąższu rzeżuchy.

5.Trzy pstre przepiórzyce przefrunęły przez trzy kamienice.

6.Lojalna Jola i nielojalna Lola lubią jelenie.

II. Ułóż jak najwięcej zdań, które składają się z wyrazów na następujące litery:

1.B...F...U...M...S....

2.S...D...B...A...R....

3.A...M...Z...D...H...

4.W...Z...I...A...P....

5.M...D...C...W...R...

6.L...M...W...B...G...

III. Krzyżówki

IV. Dokończ zdanie:

1.Co by było gdyby ożyły wszystkie przedmioty

2. Co by było gdyby nie było kolorów

3.Co by było gdybyśmy nie umieli czytać i pisać

4.Co by było gdyby wszyscy ludzie byli jednakowi

5.Co by było gdybyśmy umieli latać

6.Co by było gdyby na drzewach rosły słodycze


- 132 -



- 133 -



Temat : Oblicza pór roku




Cele zajęć:

stymulacja wyobraźni

rozwijanie kreatywności.

rozwijanie twórczej aktywności

rozwijanie umiejętności pracy w grupie

rozwijanie zmysłu estetycznego, spostrzegawczości

Formy organizacyjne: praca z całą grupą, praca w parach, praca indywidualna.

Metody pracy:

gra dydaktyczna puzzle

burza mózgów

ekspresja plastyczna


kartony w różnych kolorach,

pasta do zębów,

farby plakatowe,

liście o różnych kształtach,

puzzle wykonane z fotografii i rysunków,

pędzle

Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Powitanie: prowadzący i dzieci tworzą krąg. Wypowiadają kilkakrotnie zdanie: Witam

wszystkich, a szczególnie tych, którzy są ciekawi dzisiejszych zajęć (…lubią kąpać się

w morzu, … lubią zbierać grzyby, …lubią jeździć na sankach, …lubią bociany, …lubią lepić

bałwana,…lubią jeść lody).


- 134 -


- Kto z was chciałby kogoś powitać?

Każdy, kto identyfikuje się z powitaniem, wstaje, kłania się i mówi: Witam.

N: Cieszę się, że tak wielu z was lubi przebywać na świeżym powietrzu, obserwować

przyrodę. Na dzisiejszych zajęciach będziemy omawiać i tworzyć różne oblicza przyrody.

2. Łańcuch skojarzeń

Uczestnicy siedzą w kręgu. Nauczyciel lub uczeń wypowiada słowo związane z porą roku.

Pozostali uczniowie dodają słowa kojarzące się z nią.

np. śnieg – mróz - zima

morze – słońce - lato

żniwa – zapasy - jesień

bocian – ciepło - wiosna

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Dzieci dzielą się na cztery grupy zgodnie z wybraną porą roku.

Każda grupa pracuje przy oddzielnym stanowisku.


135


Zadania dla grup:

- z pociętych zdań ułożyć przysłowia

W marcu jak w garncu.

Kwiecień plecień bo przeplata trochę zimy trochę lata.

Jedna jaskółka wiosny nie czyni.

Kto latem pracuje, zimą głodu nie czuje.

Kto w lecie nie zbiera, zimą głodem przymiera.

Co lato uzbiera, to zima pożera.

Chodzi wrzesień po rosie, zbiera grzyby we wrzosie.

Gdy jesień zamglona – zima zaśnieżona.

Gdy łagodna jesień trzyma – będzie tęga zima.

Późna zima długo trzyma.

Skrzętnemu chomikowi i zima nie straszna.

Co zima przychłodzi, lato wynagrodzi.

- z rozsypanych zdjęć wybrać te, które charakteryzują określoną porę roku

wiosna

bazie bocian w gnieździe jaja w gnieździe pąki liści na drzewie

lato

Fotele na plaży Letnia łąka Lody Letnie owoce Plaża


136


jesień

Grzyby Jeż i jego zapasy Sejmiki ptaków Żniwa Jesienna aleja

zima

Kulig Lodowisko Zimowy krajobraz Płatki śniegu Zabawy zimowe

- wykonać plakaty pór roku

zima - na czarnym kartonie namalować pastą do zębów krajobraz zimowy

wiosna - na zielonym kartonie odcisnąć kształty liści pomalowane wcześniej odcieniami

zielonej, żółtej, białej farby – kolory wiosenne

lato - na niebieskim kartonie namalować farbami owoce, które można zjadać latem (stemple

z ziemniaków w kształcie owoców)

stworzyć krajobraz nadmorski (przyklejanie kaszy, mąki, makronu)

jesień - na brązowym kartonie odcisnąć kształty liści pomalowane kolorami

charakterystycznymi dla jesieni, namalować grzyby.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

1. Taniec wiosny, lata, jesieni i zimy

– dzieci tańcem ukazują charakter pór roku. Aktywna praca z ciałem poprzez taniec i ruch

w towarzystwie różnorodnej muzyki, ale zawsze o pozytywnych wibracjach pomagają

zharmonizować ciało, umysł i duszę oraz wpływają na: odprężenie, spontaniczność

i odczuwanie prawdziwej radości, wyrażenie uczuć, rozbudzenie kreatywnej postawy do

życia, integrację psychofizyczną.


137


2. „Gadająca ściana”

– na kartonie dzieci przyklejają kartki z opinią o zajęciach.

Literatura:



http://chomikuj.pl/

Opracowały: Ewa Lasota i Joanna Lepieszka

http://chomikuj.pl/


138



Temat : ,,Wszystko zaczęło się od jajka’’




Cele zajęć:

Uczeń potrafi:

ćwiczyć umiejętność rozwiązywania niespecyficznych problemów

ekspresyjnie wyrazić swoje myśli w formie plastycznej i ruchowej

wykorzystać swoją wyobraźnię w twórczej działalności

współdziałać w grupie

rozwijać otwartość i akceptację dla rozwiązań stosowanych przez innych

Metody pracy: pogadanka, działalność praktyczna uczniów, metody aktywne

Formy pracy: zbiorowa, jednolita, indywidualna jednolita

Środki dydaktyczne: szablony, waciki, arkusz szarego papieru, markery, wydmuszka

Przebieg treningu:

INTEGRACJA GRUPY

Integracja grupy – zabawa w kręgu na powitanie

„Witam Was, witam Was, zaczynamy już czas

jestem ja, jesteś Ty, raz, dwa, trzy”

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Łańcuch skojarzeń: Nauczyciel wymienia słowo : „jajko”, a dzieci kolejno w szybkim

tempie podają pierwsze słowo, które skojarzyło im się ze słowem wypowiedzianym przez

poprzednika

np. jajko- kura- grzęda- żółtko -skorupka- białko itp.


139


2. Twórcze rysowanie

Nauczyciel na szarym papierze rysuje jajko, potem każdy dorysowuje jakiś element.

3. Przenoszenie jajka do gniazda – dzieci podają sobie w skupieniu jajo z rąk do rąk,

by ostatecznie usadowić je w gnieździe.

4. Wizualizacja „ Taniec kurcząt w skorupkach”

Dzieci pozawerbalnie naśladują ruchem muzykę.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Formowanie z rulonów papieru kurczątka

- wycięcie łapek z czerwonego papieru

- wycięcie dwóch żółtych prostokątów

- zwinięcie , zszycie rulonów i sklejenie ich ukośne, naklejenie na łapki

- ozdabianie kurczątka (dzióbek, oczy)


140



141


Wystawa prac dzieci – kurczaki na grzędzie.

SESJA KOŃCOWA

Relaksacja:

- iskierka przyjaźni: Dzieci stojąc w kole przekazują sobie uścisk dłoni.

Literatura:



Modest Mussorgsky ,,Taniec kurcząt w skorupkach"

Opracowały: Gnus Bożena i Rękowska Beata


142



Temat: Wyruszamy w podróż dookoła świata.


w wieku szkolnym (klasy III - VI)


Cele zajęć:

Uczeń potrafi:

ekspresyjnie wyrazić swoje myśli w formie plastycznej i ruchowej,

wykorzystać swoją wyobraźnię w twórczej działalności,

współdziałać w grupie,

rozwijać otwartość i akceptację dla rozwiązań stosowanych przez innych.

Formy pracy:

zbiorowa jednolita,

grupowa zróżnicowana,

indywidualna.

Metody pracy:

metoda twórczego rozwiązywania problemów,

burza mózgów,

ekspresja plastyczna,

metoda niedokończonych zdań.


ilustracje ze zwierzętami,

ilustracje przedstawiające zabytki oraz inne składniki kultury i przyrody, kolorowe

kartki,

karty z nazwami kontynentów,

elipsoida kuli ziemskiej,

materiały plastyczne: bibuła, kolorowy papier, klej, nożyczki, szpilki…


143


Przebieg treningu:

ROZGRZEWKA TWÓRCZA

1. Integracja grupy

Powitanie: prowadzący i dzieci tworzą krąg. Wypowiadają kilkakrotnie zdanie: Witam

wszystkich, a szczególnie tych, którzy są ciekawi dzisiejszych zajęć (mają na sobie coś

niebieskiego, chcą dzisiaj się dobrze bawić, chcą przeżyć niezwykłą przygodę, marzą

o podróżach, lubią zwierzęta, lubią zwiedzać ciekawe miejsca, lubią odgadywać zagadki).

- Kto z was chciałby kogoś powitać?

Każdy, kto identyfikuje się z powitaniem, wstaje, kłania się i mówi:

Witam.

N: Cieszę się, że wszyscy (tak wielu z was) lubicie podróżować i rozwiązywać zagadki.

Na dzisiejszych zajęciach właśnie to będziemy robić. Wybierzemy się w podróż dookoła

świata.

2. Rozgrzewka twórcza

Uczestnicy siedzą w kręgu. Na środku odwrócone obrazki ilustrujące zwierzęta z różnych

kontynentów. Na tablicy przygotowane duże kartki w sześciu kolorach z nazwami

kontynentów. Dzieci kolejno wybierają jedną karteczkę. Nie pokazując obrazka pozostałym,

podają krótkie informacje o cechach charakterystycznych wylosowanego zwierzęcia.

Pozostali uczestnicy odgadują, co to za zwierzę. Kto odgadnie, w nagrodę przywiesza

karteczkę na właściwym kontynencie na tablicy. Dziecku, które wybierało, nauczyciel

przypina kartkę w kolorze wylosowanej kartki.

Kto odgadnie, w nagrodę przywiesza karteczkę na właściwym kontynencie na tablicy.


144


Dziecku, które wybierało, nauczyciel przypina kartkę w kolorze wylosowanej kartki.

DZIAŁANIA TWÓRCZE

Praca w grupach:

Dzieci dzielą się na sześć grup zgodnie z kolorami przypiętych kartek. Każda grupa pracuje

przy oddzielnym stanowisku. Na ścianie przymocowana plansza z elipsoidą kuli ziemskiej.

Zadanie dla grup:

- Odszukać zgodnie z kolorami kartek i napisem na tablicy właściwy kontynent

(wcześniej przygotowane kontury).


145


- Pokryć dostępnymi materiałami (bibuła, papier…) przestrzennie (wzorując się na mapie

fizycznej) cały kontynent.

Ilustracje zwierząt (właściwe dla danego kontynentu) grupa przenosi z tablicy

i przymocowuje na swoim kontynencie.


146


Lider grupy z pomocą nauczyciela przymocowuje kontynent do kuli ziemskiej.

SESJA KOŃCOWA

Nauczyciele czytają dla poszczególnych grup zagadki, których rozwiązaniem są budowle

i inne składniki kultury, przyrody charakterystyczne dla poszczególnych kontynentów. Grupy

odgadują i wyszukują fotografię danego obiektu. Przypinają ją na kontynencie. Ewentualnie

dobierają opis, zagadkę do określonego zdjęcia z rozsypanki.

Zagadki, których rozwiązaniem są budowle i inne składniki kultury, przyrody

charakterystyczne dla poszczególnych kontynentów:

1. Najwyższa budowla Paryża, uznawana za symbol Francji.

2. Miasto na wodzie.

3. Amfiteatr w Rzymie, w którym odbywały się walki gladiatorów oraz igrzyska.

4. Największa pustynia na świecie.

5. Grobowce faraonów (w kształcie ostrosłupa o podstawie kwadratu).


147


6. Posąg na Wyspie Wolności w Nowym Jorku. Symbol wolności Stanów Zjednoczonych.

7. Jeden z największych z największych wodospadów, atrakcja środkowo-wschodniej

części USA i Kanady.

8. Płuca naszej planety.

9. Najlepiej zachowane miasto Inków, położone na wysokości 2090-2400 m. n. p. m.

10. Budowla widoczna z Kosmosu.

11. Kimono.

12. Tworzy ją ok. 400 gatunków korali i żyje w niej 1500 gatunków ryb.

13. Jedna z najsłynniejszych budowli Sydney. Jej dach przypomina żagle jachtów

kołyszących się na wodach pobliskiego portu.

14. Święta góra Aborygenów.

Liderzy grup po kolei prezentują efekt pracy grupy, odpowiadając na pytania:

- Jaki kontynent opracowali?

- Jakie mieszkają na nim zwierzęta?

- Dlaczego warto tam pojechać?

- Co warto zobaczyć, co warto zwiedzić?

Podsumowując zajęcia, uczniowie kończą wywieszone na tablicy niedokończone zdania:

Na zajęciach podobało mi się…

Na zajęciach nauczyłem się…

Na zajęciach dowiedziałem się…

Opracowały: Teresa Multan i Teresa Wojenka


148


V. Galeria prac uczestników kursu Radość Tworzenia

Drzewka różane i sól dekoracyjna Wianki

Kwiatki - technika Origami Anioły – malowane na drewnie


149


Papierczaki – kurczak Papierczaki - nietoperze

Papierczaki – lalki Papierczaki - galaktyka


150


Lalki – filc Obraz – technika mieszana

Drzewko świąteczne Wierzba zimą


151


Maska Zając

Wazony Obraz na płytce ceramicznej


152


Zamek - technika mieszana

Gwiazda - papieroplastyka

Documents

śść ttwwoorrzzeenniiaa –– kkrreeaattyywwnnyy ... · Realizator projektu: - 2 - Projekt „RADOŚĆ TWORZENIA - kreatywny nauczyciel i uczeń” współfinansowany ze środków