SOSYAL BECERİ GELİŞTİRME

PROJESİ İLKOKULLARA YÖNELİK

ETKİNLİK KİTABI

HAZIRLAYANLAR

MEDİHA ARICI GÜNSELİ ÖZBİLGEÇ EYÜP GÜNALP

M. SAMİ AĞAÇCI SAVAŞ TÜFEKÇİ MESUT KARAGEDİK

BİLGE KART NİHAT ÖZGÜN TUBA ERGİN DOĞRU

ARZU GÜL KURT BETÜL YOLDAŞ ERDEM KARAKOYUN

ESMA TUNCEL EMİNE ÜNAL ÇİĞDEM GÜNEYLİ

ELİF ÇOLAK EMİNE ÜRÜN

2016-SELÇUKLU

GİRİŞ

Ülkemizde rehberlik hizmetleri altmış yılı aşmış olan bir sürecin içinde gelişmiştir.

Rehberlik hizmetlerinde ülke genelinde henüz istenilen düzeyde olmadığımız genel kabul görecek

bir görüştür. Rehberlik hizmetleri farklı disiplinlerden yardım alınarak yürütülmektedir ancak

eğitim kurumlarında öğrenci ile birebir temas halinde olan öğretmenlerin rehberlik hizmetlerinde

yeri çok özeldir. Öğretmenlerin rehberlik hizmetleri alanındaki bilgi ve uygulama becerilerinin

artırılması öğrencinin; kişiliğinin sağlıklı gelişimi ve kendini gerçekleştirme sürecine büyük katkı

getirecektir.

Mesleki hizmet yelpazesi çok geniş olan Psikolojik Danışma ve Rehberlik hizmetlerinde

günümüzdeki anlayış; öğrencilerin sorunlarını çözmeye yönelik olmaktan çok kişiliklerinin

bütüncül gelişimine yönelik olmasıdır. Hal böyle olunca öğrencilerin; kendini ve duygularını

tanıma, kendine ve başkalarına saygı, başkaları ile kaliteli ilişkiler kurma, kendini doğru ifade

edebilme,akran baskısına direnme, uzlaşma,… sosyal becerileri kazanmaları da önem kazanmakta.

Sosyal beceri eğitimi kişisel- sosyal gelişim alanı ile ilgili rehberlik hizmetleri içinde ele

alınmaktadır. Sosyal becerileri tanımlanması ve sınıflanmasında alan yazarlarının farklı

yaklaşımları olduğu görülmektedir.

Bu çalışma ile sınıf öğretmenlerine uygulayabilecekleri; başlangıç, duyguyu tanıma ve

yönetme, atılganlık ve arkadaşlık becerileri etkinlikleri verilmesi amaçlanmıştır.

Sosyal beceri geniş yelpazesi olan bir eğitim olması sebebiyle gruplamaları ve kazanımlara

ulaşmaya yönelik etkinliklerde çok farklı olabilmekte. Sınıf öğretmenleri, kendi sınıfındaki

öğrencilerin bireysel ya da grup olarak ihtiyaçlarına göre sosyal beceri ve beceriyi kazandırmaya

yönelik etkinlikleri farklı seçme özgürlükleri vardır. Bu çalışma özgün bir çalışma olmayıp mevcut

kaynaklardan sınıf öğretmenlerine bu konuda rehberlik edecek mini kılavuz niteliğindedir.

ETKİNLİKLERİ UYGULARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR VE

ÖNERİLER

1. Etkinlikler uygulanırken rehberliğin tüm ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır (Erkan, 2006).

2. Uygulamalar sırasında karşılaşılan güçlüklerle ilgili okul rehber öğretmeninden yardım alınabilir.

Ayrıca aynı sınıfların sınıf rehber öğretmenleri uygulamalarla ilgili birbirlerine destek olabilir, ortak

çalışmalar yapılabilir.

3. Öğrencilerle ilgili her konuda okul rehber öğretmeni ile işbirliği içerisinde çalışmak daha etkili

ve verimli olmanızı sağlar.

4. Öğrencilerinize aktardığınız bilgiler ve paylaştığınız konular hakkında velilerinizi de

bilgilendirmeniz yararlı olabilir. Çünkü bazı konularda veliler de yanlış ve eksik bilgilere sahip

olabilir. Sadece öğrenciyi bilgilendirmek birçok konuda öğrenci ve ailesi arasında çatışmalara yol

açabilir.

5. Sınıf rehber öğretmenleri sınıfa gitmeden önce yapacağı etkinlik üzerinde çalışmalı, sınıfa

hazırlıklı gitmelidir. Etkinlikler uygulanmadan önce okunmalı, gerekli araştırma ve hazırlıkları

yapılmalıdır. Bu sizin hem konuya daha hâkim olmanızı sağlayacak, hem de öğrenciler için etkili,

güvenilir bir model oluşturmanıza ve süreyi daha iyi kullanmanıza olanak verecektir. Erkan’ a

(2006) göre sürekli yazılı materyale bakarak talimatlar veren öğretmen görüntüsü istenen etkiyi

sağlamayacaktır.

6. Önceden hazırlık yapmaları gereken etkinlikler için öğrenciler bilgilendirilmeli ve hazırlanmaları

için yeterli süre verilmelidir. Öğrencilerin yapacakları araştırmalar bir önceki haftanın etkinliğinin

en sonunda belirtilmiştir. Etkinliklerin sırası değiştirildiğinde bu bilgilere dikkat edilmelidir.

7. Sınıf mevcudunun çok yüksek olduğu durumlarda sınıf ikiye bölünebilir (Erkan, 2006).

8. Etkinliklerin uygulanması sırasında empati, saygı, koşulsuz kabul ve saydamlık gibi hümanist bir

öğretmenin benimsemesi gereken tutumları sergileyerek öğrencilerin sınanma kaygıları olmadan

kendilerini rahatlıkla ifade edebilecekleri, rahat ve güvenli hissedecekleri bir ortam

oluşturulmalıdır.

9. Öğrencilerle etkileşim sürecinde birbirlerinin paylaşımlarına ilişkin yorumlarının yapıcı olmasına

dikkat edilmelidir. Etkinlikler sırasında uyulacak kurallar ve dikkat edilecek noktalar sürecin

başında detaylı bir şekilde örnekler vererek ve öğrencileri de sürece katarak belirtilmelidir. Sınıfta

öğrencilere bu konuda sorumluluk verilip aşağıdakilere benzer kurallar

birlikte oluşturulabilir. Böylece daha sonraki günlerde sadece küçük hatırlatmalarla çalışmalara

devam edilebilir ve sınıf kendi otokontrolünü oluşturabilir.

nlemeliyiz,

araştırmaları yapmaya özen göstermeliyiz,

10. Gruplara ayrılarak işlenecek olan etkinliklerde grupların her seferinde aynı olmamasına ve farklı

kişilerden oluşmasına dikkat edilmelidir (Erkan, 2006). Farklı yöntemlerle gruplar oluşturulabilir.

Sayma yöntemi, sınıf listesinden rastlantısal olarak ya da alfabetik sıraya göre seçme, ortak bazı

özellikleri dikkate alma, ayakkabı kardeşliği ya da gözler kapalı dolaşırken gözleri aç, ilk gördüğün

iki kişi ile eş ol vb. oyunlarla da gruplar oluşturulabilir. Her seferinde başka bir yöntem kullanılması

aynı zamanda eğlenceli olabilir.

11. Eğer sınıf uygunsa çember şeklinde ya da U düzeninde oturmak grup çalışmaları için daha

yararlı olacaktır. Böylece tüm grup hem birbirini hem de öğretmeni daha iyi görebilir ve yapılan

çalışmalar daha etkili olabilir.

12. Etkinlikler sırasında öğrenciler sunum yaparken, bir konuda sorulan soruyu cevaplarken ya da

bir konuda düşüncesini belirtirken kendisini rahat ifade edebilmelidir. Bu da sınıfta bir güven

ortamı oluşması ile ilgilidir. Öğrencilere bu güveni vermek için şu açıklamayı yapmak yararlı

olabilir. “Burada önemli olan düşüncelerin ifade edilmesidir. Paylaşımlar doğru, yanlış hatalı eksik

olabilir. Herkes bazı konularda yanlış ya da eksik bilgilere sahip olabilir.”

13. Paylaşımların fikir tartışması haline gelmesine asla izin verilmemeli, bu konuda öğrenciler en

baştan uyarılmalıdır. Ama etkinlik özellikle bunu gerektiriyorsa kuralları baştan belirlenerek

tartışma oturumu düzenlenir ve bu kurallara uygun olarak tartışmaları istenir.

14. Ergenlerin çevrelerine zaman zaman çok acımasız davranabileceklerini, çok alaycı

olabileceklerini, sabit fikirli ve dik başlı tavırlar sergileyebileceklerini, ergenliğin egosantrik bir

dönem olması nedeniyle kendileri dışındaki kişilerin fikirlerini beğenmeyeceklerini, çok fazla

eleştirel olabileceklerini hiçbir zaman göz ardı etmemeli ve buna göre önlemler alınmalıdır.

15. Etkinliklere ve doğaçlamalara katılmayan, hiç söz almayan öğrenciler olabilir. Bu öğrencileri

rehberliğin gönüllülük ilkesi göz önünde bulundurularak zorlamadan, uygun bir

biçimde katılması için yüreklendirmeli ve desteklemeliyiz. Ya da bunun tersi her etkinlikte, her

çalışmada sürekli öne çıkan ve kimseye fırsat vermeyen öğrenciler de olabilir. Bu öğrenciler de

incitilmeden, hevesleri kırılmadan diğer arkadaşlarına da fırsat vermesi için özel olarak uyarılabilir.

16. Etkinlikler sırasında öğrencilerin özel bir durum yaşadığı fark edildiğinde bu soruna sınıfta

çözüm aramak yerine, öğrenciyle daha sonra özel olarak görüşmeli ve gerekirse öğrencinin de onayı

ile rehber öğretmen ve aile konu ile ilgili bilgilendirilmelidir.

17. Öğrencilerin, ailelerinin ya da arkadaşlarının özel hayatlarına ilişkin sınıf ortamında

konuşulması uygun olmayan bilgileri açıklamalarını önlemek amacıyla “annem, babam, Ahmet,

Ayşe v.b.” ifadeler yerine “tanıdığım birisi” biçiminde ifadeler kullanmaları sağlanmalıdır (Erkan,

2006).

18. Etkinliklerde verilen formlar tıpkı diğer dersler için çoğaltıldığı gibi her öğrenci için bir adet

çoğaltılıp verilebilir. Eğer bu tür bir olanak yoksa öğrencilere bir adet verilir ve kendi aralarında

organize olarak çoğaltmaları istenir ya da öğrencilerin defterlerine yazdırılabilir. Bazı formların

büyütülüp asılması gerekebilir eğer okulun bu tür olanakları yoksa büyük bir kartona ya da tahtaya

yazılabilir.

19. Öğrencilere etkinliklerde kullandıkları bilgi formlarını ve doldurdukları formları bir dosyada

toplamaları ve zaman zaman tekrar incelemeleri önerilir.

20. Etkinlikler farklı şekillerde ve farklı ortamlarda da işlenebilir. Bazı etkinlikler sınıf yerine;

bahçede, okulun konferans salonunda, spor salonunda vb. yerlerde gerçekleştirilebilir. Bazı

etkinlikler de konu ile ilgili yerlere geziler düzenlenerek ya da sınıfa konu ile ilgili kişiler davet

edilerek işlenebilir.

21. Etkinliklerde, verilen öykü, şiir, yazı vb. materyaller yerine etkinliğin amacını ve akışını

bozmayacağını düşünülen farklı materyaller kullanılabilir.

22. Bazı etkinliklerde ortaya çıkan ürünler (Yazı, broşür vb.) sınıf panosunda ya da diğer sınıflarla

işbirliği yapılarak okul panosunda sergilenerek belli konularda okul çapına duyarlılık sağlanabilir.

23. Etkinlikler sırasında hafif, rahatlatıcı bir müzik kullanılabilir.

Kaynak: MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

I. BÖLÜM

BAŞLANGIÇ BECERİLERİ

ETKİNLİK 1 : SELAMLAŞMA

Amaç : İletişim Başlatma Becerilerini Geliştirme.

Düzey : 1. sınıf ve üstü

Materyal : Uygulama 1: Yazı tahtası. Uygulama2: Gazete ve dergilerden konuyla ilgili fotoğraflar,

öğrencilerin kendi çizdikleri resimler, kağıt, kalem

SÜREÇ:

UYGULAMA 1

1.AŞAMA

Sınıfa girdiğinizde hiçbir şey demeden, öğrencilere bakmadan masaya yönelin ve birkaç saniye

masada bir şeylerle ilgilenin. Daha sonra hemen öğrencilere dönerek “Bugün sınıfa girdiğimde her

zamankinden farklı bir durumla karşılaştınız mı?” diye sorun. Birkaç öğrencinin görüşünü aldıktan

sonra “Sizin de belirttiğiniz gibi “Merhaba, günaydın…” demeden masaya oturdum. Bu konuyla

ilgili neler söylemek istersiniz?” diye sorun. Cevapları aldıktan sonra konu ile ilgili öyküyü

öğrencilere okuyun

SELAMLAŞMA

Tam da apartmandan içeriye girecekti ki... Kapıda kendisine gülümseyen biri duruyordu.

Kendi akranıydı besbelli. “Merhaba ben Canberk” demişti. Kadir ne diyeceğini bilememişti.

Biraz utanmış hiçbir şey söyleyemeden koşarcasına merdivenlere yönelmişti. Merdivenleri

üçer beşer çıkarken bir taraftan da düşünüyordu... Aslında birkaç kez daha görmüştü

Canberk’i. Yeni taşınmışlardı apartmana. Canberk, Kadir’i her gördüğünde ya gülümsüyor,

ya “Merhaba” diyor ya da “Selam” diyordu. O ise her seferinde susuyordu. Bir kere karşılık

verebilse gerisi gelecekti elbet. Böylece çok iyi bir arkadaş olabileceklerdi belki de...

Aslında yaşadığı çevrede o kadar sıkça rastlıyordu ki bu duruma. Komşular birbirini

gördüğünde, annesi tanıdığı birilerini gördüğünde, ya da bir yerlere girilip çıkıldığında,

insanlar yeni tanıştıklarında ve sonrasında karşılaştıklarında... Eve misafir geldiğinde hep

ama hep “Merhaba biz geldik”, “Selam nasılsınız?” Sözlerini duyuyordu. Bunun önemli

olduğunun farkındaydı. İnsanlar bunu niye sıkça yapıyorlardı. Ne işe yarıyordu?

Yazan: Yalçın Tağtekin

“Selamlaşmayla ilgili bir öykü okudum. Amacım işleyeceğimiz selamlaşma konusuna

dikkat çekmekti” deyin ve aşağıdaki soruları öğrencilere yöneltin.

Parmak kaldıranlardan başlamak üzere öğrencilerin yaşantılarını dinleyin. (Parmak

kaldırmayan öğrenciler de zorlanmadan konuyla ilgili yaşantıları hakkında konuşmaya

cesaretlendirilebilir.)

Bu öyküde dikkatinizi çeken olaylar nelerdir. Haydi paylaşalım?

Size isminizle hitap edildiğinde neler hissedersiniz?(İnsanlara ismi ile hitap etmenin

önemini vurgulayın.)

Sizler, çevrenizdekilerle nasıl selamlaşırsınız?Haydi düşünelim. (Sınıfta farklı

selamlaşma şekillerinin dramatize ettirilmesini sağlayın.)

Bugüne kadar siz bir tanıdığınızın yanından “Merhaba, günaydın” demeden geçtiniz

mi? Neden ?

Bugüne kadar bir tanıdığınız yanınızdan “Merhaba, günaydın…”demeden geçti mi?

Siz bu durumda ne hissettiniz?

Bu zamana kadar selamlaşmış olduğunuz kişiler kimlerdir? Ortak özellikleri

nelerdir?

2. AŞAMA

Selam vermenin önemini anlatın. “İnsanlarla selamlaştığımızda; karşılıklı iyi ilişkiler

gelişir, İnsanlara karşı duyarlı olduğumuzu, onlara saygı duyup değer verdiğimizi gösteririz”

gibi açıklamalarda bulunun.

Ev Ödevi: Bir hafta boyunca etraflarındaki kişilerin selamlaşma davranışlarını

gözlemlemelerini isteyin. Neler yaşadığınızı ve gözlemlerinizi sınıfta paylaşın

UYGULAMA 2

Uygulama 2’ye geçmeden önce Uygulama 1’de neler öğrendiklerini, neler paylaşıldığını

öğrencilerinize hatırlatın.

1.AŞAMA

“Bir hafta boyunca etrafınızdaki kişilerin selamlaşma davranışlarını gözlemlediniz. Neler

yaşadığınız, gözlemlerini sınıfta kim paylaşmak ister” deyin ve anlatmaya istekli

öğrencilerden başlayarak diğer öğrencilerinizin de konuşmalarını sağlayın

2.AŞAMA

a.Konuya uygun bir resmi tahtaya asın. Öğrencilerden, resim hakkında selamlaşma

konusunu kapsayacak şekilde bir öykü yazmaları söyleyin. Sınıfta okunmasını isteyin.

b.Çalışmaların sonunda sınıfta, selamlaşma ile ilgili bir sloganın hazırlanması sağlayın. Bu

sloganı öğrencilerinizin görebileceği bir köşeye asın. Ev ödevi: Öğrencileri gruplara ayırın.

Selamlaşma şekillerini içeren resimlerden (Gazete ve dergi resimleri, öğrencilerin kendi

çizdikleri resimler vs. olabilir) sınıf panosunun oluşturulmasını sağlayın. Yapılan çalışmayı

iki hafta süre ile sergiletin.

Kaynak: Prof. Erkan S.Yrd.Doç Kaya Alim,deneysel olarak sınanmış grupla psikolojik

danışma ve rehberlik programları,pegem yayıncılık,şubat 2005

ETKİNLİK 2 : SELAMLAŞMA

Amaç : İletişim Başlatma Becerilerini Geliştirme.

Düzey : 1. sınıf ve üstü

Materyal :

SÜREÇ:

Öğretmen aşağıdaki soruları sorarak sınıf etkileşimini başlatır.

Bugüne kadar siz bir tanıdığınızın yanından “Merhaba, günaydın” demeden

geçtiniz mi? Neden?

..............................

Bugüne kadar bir tanıdığınız yanınızdan “Merhaba,günaydın...” demeden geçti

mi? Siz bu durumda ne hissettiniz?

...................................

Karşılıklı iyi ilişkiler, duyarlı olmayı, saygıyı, değer vermeyi içerir. Bunların ne

anlama geldiğini öğretmenlerinizle, sınıf arkadaşlarınızla ve anne-babanızla

konuşup ne anladığınızı yazınız.

Kaynak:Prof.Akkök F. İlköğretimde Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi,Pegem Yayıncılık

ETKİNLİK 3 : KONUŞMAYI BAŞLATMA VE SÜRDÜRME

AMAÇ: Sözel İletişimi başlatabilme ve sürdürebilme

DÜZEY: 2. Sınıf ve üstü SÜRE: 45 Dakika

MATERYAL:

SÜREÇ :

I. AŞAMA

1. Konuşmayı başlatmak ve sürdürmek sizce neden önemlidir? Sorusunu öğrencilere

yönelterek, verilen cevapları tahtada listeleyerek önemli olduğunu vurgulayınız. Daha sonra

aşağıdaki durumu öğrencilere vererek etkinliği başlatınız.

2. “Sınıfınıza yeni bir arkadaşınız geldi. Okuldaki ilk gününü geçirmekte olan arkadaşınızla,

nasıl konuşmaya başlar ve ona neler söylersiniz.” -Konuşmaya nasıl başladın. -Karşındaki

kişiye neler söyledin ve sordun. -Kendinle ilgili neler söyledin. Şeklinde sorular sorun. Daha

sonra öğrencilere verilen senaryonun sınıf ortamında canlandırılmasını sağlayın.(Öncelikle

gönüllü öğrenciler tarafından senaryonun oynanması sağlanır. Katılmakta zorlanan

öğrenciler yüreklendirilirler.)

II.AŞAMA

Canlandırma bittikten sonra sınıfa yeni gelen ve sınıfın öğrencisi rolündeki öğrencilere

konuşmayı başlatma ve sürdürme yaklaşımlarıyla ilgili olarak aşağıdaki soruları sorun.

– “Konuşmaya nasıl başladın?”

– “Karşındaki kişiye neler söyledin ve sordun?”

– “Kendinle ilgili neler söyledin?” Her iki öğrencinin de duygu ve düşüncelerini

paylaşmalarını sağlayın.

”Konuşmaya başlamadan önce, konuşurken, kendini tanıtırken ve arkadaşını dinlerken neler

düşündün ve neler hissettin?” gibi sorularla duygu ve düşüncelerini alın Sınıfa

“Doğaçlamaları izlediniz. İzlediklerinizle ilgili neler sizin dikkatinizi çekti.” diye sorun.

Daha sonra en uygun, olası senaryoyu canlandırmalarına yardımcı olun.

UYGULAMA 2

I. AŞAMA

Öğrencilerinizle, aşağıda belirtilen “Konuşmayı başlatma ve sürdürme becerisinde dikkat

edilecek noktalar” listesini tahtaya yazın.

1. Kiminle konuşmak istediğinize karar verin.

2. Konuşmak istediğiniz konuya karar verin.

3.Konuşmak için uygun zaman ve yeri seçin.

4.Konuşmaya, uygun kelimeler ile başlayın. (Merhaba, ……………..

………,…………..Bana yardımcı olur musun? İyi günler…….bu konu ile ilgili bilgi almak

istiyorum vs. Lütfen…………………………)

5. Konuşmak istediğiniz konuyu paylaşın. (Merhaba, sizinle veya seninle bir konuda

konuşabilir miyim? Lütfen……….konusunda bana yardımcı olur musun? ………………..

konu ile ilgili bilgi almak istiyorum vs.)

6.Konuşma sırasında karşı tarafın dinleyip dinlemediğine karar verin. 7.Konuşma sırasında

karşı tarafın cevap vermesine imkan verin. 8.Konuşma bittikten sonra teşekkür edin

II. AŞAMA

a.Öğrencilerin yanındaki ya da farklı arkadaşıyla eşleşmelerini sağlayın Yukarıdaki bilgileri

paylaştıktan sonra “Haydi çocuklar kendinizin belirleyeceği bir konu hakkında 5 dakikayı

aşmayacak şekilde arkadaşınızla konuşacaksınız.” deyin. Öğrencilere düşünmeleri için 1-2

dakika zaman tanıyın. Konu bulmakta zorlanan öğrenciler olursa, Ek-1’deki konuları

konuşmayı başlatma ve sürdürme açısından önerebilirsiniz. Hazırlığını tamamlayan, gönüllü

öğrencilerin karşılıklı olarak konuşmalarını sağlayın.(Bu konuda çekingen davranan

öğrencileri yüreklendirin ama zorlamayın.)

b. Bu uygulamanın sonunda öğrencilere: -Bir konu üzerinde konuşmak sizde neler yaşattı?

(Kendini nasıl hissettin, o anda neler düşündün şeklinde de sorular sorulabilir) -Konu

belirlemede ve başlamada zorlandınız mı? sorularıyla öğrencilerin duygu ve düşünceleri

alın. c. öğrencilere “Bugün konuşmaya başlama ve sürdürmenin önemli bir beceri olduğunu

ayrıca bu beceri için gerekli davranışları öğrendiniz. Ancak sizin ya da karşı taraf için

önemli bir durum olduğunda konuşmaya başlamak ve sürdürmek zor gelebilir. Şimdi

söyleyeceğim örnek durumları böyle kabul ederek konuşmaya nasıl başlayıp sürdüreceğinizi

düşünün. Kullanmanız gereken bir nezaket ifadesi varsa söyleyin” deyin. Dramatize

ettirerek ya da sözlü olarak söylemelerini sağlayın

Arkadaşının doğum gününü unuttun ve onunla okulda karşılaştın. Konuşmayı nasıl başlatır

ve sürdürürsün?

Hazırladığın ödevi unuttun. Konuşmayı nasıl başlatır ve sürdürürsün?

Anne ve baban ile, okulda yaşadığın önemli bir konuyu paylaşmak istiyorsun. Konuşmayı

nasıl başlatır ve sürdürürsün?

EK I Yönerge: Bir kağıdın ortasına kendini anlatan bir resim çiz. Resmin güzel olup

olmaması önemli değil, önemli olan kendini resminle anlatabilmen. Sonra da aşağıdaki

soruların cevaplarını çizerek veya yazarak cevapla. 1. Nerede oturuyorsun? 2.Kaç

kardeşsin? 3.En sevdiğin yemek hangisi? 4.En çok sevdiğin dersler hangileri? 5.Hayvan

besliyor musun? Besliyorsan hangi hayvan? 6.En çok ne yapmaktan hoşlanırsın? 7.Hangi

takımı tutuyorsun? 8.En sevdiğin oyun ve spor dalı hangisi? 9.En sevdiğin TV programı

hangisi? 11. En sevdiğin renk ne?

Kaynak:Akkök, F. (1999) .İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi Öğretmen El Kitabı

(2. Basım) İstanbul:Özgür Yayınları

ETKİNLİK 4 : TEŞEKKÜR ETME

AMAÇ: Öğrencilerin teşekkür etme davranışını geliştirmelerine yardımcı olmak.Olumlu duyguları

ifade etme becerisini geliştirmek

DÜZEY: 1. Sınıf ve üstü

MATERYAL:Fon kartonuna teşekkür ederim yazısı,yazı tahtası,kalem

SÜREÇ

UYGULAMA 1

1. Aşama

Sınıfa girdiğinizde bir öğrenciden kalem isteyin ve öğrenci ile göz teması

kurarak vurgulu bir ses tonuyla ” Teşekkür ederim” deyin. Daha sonra diğer öğrencilere dönerek,

“Peki çocuklar fark ettiniz mi ben şimdi ne yaptım?” diye sorarak öğrencilerin dikkatini çekin

ve “Arkadaşınızdan kalem aldım ve teşekkür ettim” açıklamasında bulunun. Daha sonra

öğrencilere bugün “TEŞEKKÜR ETME konusunda konuşacağız” deyin.

Önceden fon kağıdına yazılmış TEŞEKKÜR EDERİM yazısını tahtaya asın.

“Size teşekkür edildi mi?” “ Şu anda aklınıza gelen hangi davranışınızdan

dolayı size teşekkür edildi ?” diyerek konuşmayı başlatın? Söylenen olayları tahtaya yazın.

“Peki siz teşekkür ettiniz mi?” sorusunu yöneltin.

Öğrencilerin cevaplarını tahtaya listeleyin. “Bu listede ilk defa karşılaştığınız bir

örnek var mı? Neler? Haydi paylaşalım” deyin. Yoksa bir sonraki basamağa geçin.

“Peki size birisi teşekkür ettiğinde neler hissedersiniz ve nasıl davranırsınız?”

“Böyle bir anınızı anlatır mısın? O zaman neler hissetmiştin?” diyerek

öğrencilerin paylaşımda bulunmasını ve duygularına yoğunlaşmasını sağlayın.

Birisi size iyilik yaptığında teşekkür etmeyi ihmal ettiğiniz zaman pişmanlık

duyar mısınız? Böyle bir durum yaşadınız mı?

Hem bize teşekkür edildiğinde hem de teşekkür ettiğimizde her iki durumda

da kendimizi ne kadar iyi hissettiğimizi ve karşı tarafın da memnun olduğunu farketmelerini

sağlayın.

Nezaket ifadelerinin insan ilişkilerindeki önemi ve gerekliliğini vurgulayın

Ev Ödevi:

Aşağıdaki çizelgeyi öğrencilerinize dağıtın.

Öğrencilerinize, bir hafta içerisinde kimlere hangi durumlarda teşekkür ettiklerini ve

kendilerine edilen teşekkürleri not etmelerini isteyin.

TEŞEKKÜR EDERİM

KİME

TEŞEKKÜR

ETTİM

NE ZAMAN HANGİ DURUMDA NASIL HİSSETİM

1

2

3

4

5

6

KİM SİZE

TEŞEKKÜR

ETTİ

NE ZAMAN HANGİ DURUMDA NASIL HİSSETTİM

1

2

3

4

5

6

UYGULAMA 2

Uygulama 2’ye geçmeden önce Uygulama 1’de neler öğrendiklerini, neler

paylaşıldığını öğrencilerinize hatırlatın.

1.Aşama

Verdiğiniz ev ödevi hakkında konuşun.

Öğrencilere, bu hafta içerisinde kimlere teşekkür ettiniz? Kim paylaşmak ister? Neler

olmuştu? Gibi ifadelerle listelerini paylaşmalarını sağlayın. Eğer gerekiyorsa “Başka

neler yapılabilirdi?” Diyerek, yaşananlar üzerinde düşünmelerini isteyin.

“Peki kimler size teşekkür etti? Kim paylaşmak ister? Neler olmuştu? Başka

neler yapılabilirdi?”

2.Aşama

Teşekkür etmede yol gösterici basamakları madde madde ele alın. Sınıfta

örneklerle açıklanmasını sağlayın.

TEŞEKKÜR ETMEDE YOL GÖSTERİCİ BASAMAKLAR

Karşınızdaki kişinin teşekkür etmenizi gerektiren bir şey yapıp yapmadığına karar verin.

(Size iyilik mi yaptı? Yardımda mı bulundu? İltifat mı etti? vb.)

Doğru yer ve zamanı seçin.

Dostça teşekkür edin.

Neden teşekkür ettiğinizi söyleyin.

Öneriler:

Teşekkür etme ile ilgili bir hikaye okunabilir.

Öğrencilere yazdırılabilir.

Yarım kalan bir hikaye tamamlattırılabilir.

Kaynak:

Erkan, S. Ve Kaya, A. (2005). Grupla Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları. Ankara:

Pegem A Yayıncılık.

ETKİNLİK 5 : ÖZÜR DİLEME

AMAÇ: Öğrencinin hata yaptığında özür dileme becerisini geliştirmek

DÜZEY: 1. Sınıf ve üstü

MATERYAL: Hikaye metni

SÜREÇ:

ORMANDAKİ BÜYÜK TOPLANTI

Ormanın içinde hayvanların salıncaklarda sallandığı, tahterevalliye bindiği, kaydırakta

kaydığı güzel bir park vardı. Ormanda yaşayan hayvanlar, buraya gelirler ve eğlenceli vakit

geçirirlerdi. Günlerden bir gün, oynamak için parka gelen hayvanlar salıncaklardan birinin

zincirinin koptuğunu gördüler. Bunun önemli olmadığını düşünüp diğer salıncaklara bindiler. Fakat

ertesi gün tahterevallinin, bir başka gün kaydırağın kırıldığın gördüler. Oyuncakların kırık

olmasının yanında, park çöplerle doluydu. Parkı bu şekliyle gören bazı hayvanlar artık parka

gelmemeye başlamışlardı. Böyle bir pakta oynamak hiç de eğlenceli değildi. Ne olmuştu da park bu

hale gelmişti? Ormanda yaşayan hayvanlar, bir sabah uyandıklarında kapılarının üzerinde

“Ormanda yaşayan tüm hayvanlar, sabah uyanır uyanmaz kaplanın evinde toplanacaklardır.” yazan

bir kağıdın olduğunu gördüler. Yazıyı her gören bu toplantı- nın nedenini merak etmişti. Çok

geçmeden, ormanda yaşayan tüm hayvanlar kaplanın evine gelmişlerdi. Kaplan gelen hayvanlara

bakarak bir kişinin gelmemiş olduğunu söyledi. Herkes birbirine baktı. Bu gelmeyen kim olabilirdi?

Toplantıya katılmayan şakacı maymundu. Şakacı maymun, toplantıya gitmek yerine evde kalıp

uyumayı tercih etmişti. Toplantı başladığında, tüm hayvanlar neden toplandıklarını anlamıştı.

Toplantının konusu parkın durumuydu ve parkın neden bu hale geldiği, eski haline gelmesi için

neler yapılabileceği tartışıldı. Toplantı sonunda parkı temizleyip kırılan oyun araçlarını tamir etme

kararı alındı. Parkta oynayanların oyuncakları düzgün kullanmaları, çöpleri çöp kutusuna atmaya

dikkat etmeleri gerektiği hatırlatıldı. Hemen o gün parkın temizliği başladı. Temizlik ve

oyuncakların tamiri gün boyu devam etti. Bu işe yardım etmeyen yalnızca şakacı maymundu.

Şakacı maymun, uykudan uyandığında akşam olmak üzereydi. Parka gidip biraz eğlenmek istedi.

Parka gittiğinde herkesin çalıştığını gö- rünce çok şaşırdı. “Burada neler oluyor böyle?” diyerek

yaklaştı. Parkın yeni halini görünce gözlerine inanamadı. Her yer pırıl pırıl temizlenmiş- ti ve

oyuncaklar tamir edilmişti. Koşarak tahterevalliye bindi, ama karşısında oturacak kimse olmadığı

için burada oynamak hoşuna gitmedi. Salıncağa bindi, ama kendisini sallayan olmayınca bu ona hiç

eğlenceli gelmedi. Herkes parkın temizliği ve tamiriyle ilgili bir şeyle uğraştığı için şakacı

maymunla ilgilenen olmamıştı. Üstelik onun kendilerine yardım etmesi gerektiğini düşünen

hayvanların kendisine bakışları onu rahatsız etmişti. Şakacı maymunun, parktan ayrılıp evine

gidecekken olanları izleyen kaplan yanına yaklaştı. “Ne oldu şakacı maymun? Hiç neşeli görünmü-

yorsun” dedi. Şakacı maymun “Önceden olsa, arkadaşlarım benimle oynarlardı. Ben onlara şaka

yapardım, eğlenirdik. Ama şimdi kimse benimle ilgilenmiyor” dedi. Kaplan, “Parkın eski halini

hatırlıyor musun? Bunu kim yapmış olabilir?” diye sordu. Şakacı maymun “Eski hali nasıldı?” diye

sordu. Sormasıyla birlikte yaptıklarını hatırladı. Yüzü kızardı. Kaplana dönerek “Ama ben şaka

olsun diye...” cümlesini tamamlayamadı. Şakacı maymun hatasını anlamıştı. Şaka olsun diye

yaptıkları parkın güzelliğini bozmuştu ve kimse parkta oynayamamıştı. Şakacı maymun kaplana

dönerek “Peki şimdi ne yapmam gerekir? Arkadaşlarımın benimle oyunlar oynaması- nı ve her gün

parka gelmesini istiyorum.” dedi. Kaplan, şakacı maymun’a ne yapması gerekti- ğini anlattı. Parkın

temizliği ve tamiri bittiğinde, tüm hayvanlar dinlenmek için oturdular. Kaplan ortaya çıkıp “Şakacı

maymunu size söylemek istedikleri var.” dedi. Şakacı maymun, utanarak “Hepinizden özür dilerim.

Şaka olsun diye yaptıklarım parkın güzelliğini bozdu. Ben bunu düşünemedim. Bugün parkı

temizlediğiniz için çok teşekkür ederim. Bundan sonra parkın temizliğine ve oyuncakları güzel

kullanmaya çok dikkat edeceğim.” dedi. Hayvanlar bir süre sessiz kaldıktan sonra şakacı maymunu

alkışladılar. Bu onu affettiklerini gösteriyordu. Şakacı maymun bu duruma çok sevindi ve

dinlenmekte olan hayvanlar için çeşitli gösteriler yaptı, onları güldürdü. Bundan sonraki günlerde

söz verdiği gibi parkı temiz tutmaya ve oyuncaklara zarar vermemeye özen gösterdi.

2.AŞAMA

Aşağıdaki sorular sorularak sınıf etkileşimi başlatılır.

1. Şakacı maymun yaptığının yanlış olduğunu anlayınca neler hissetti?

2. Yanlış bir davranışta bulunduğumuzda özür dilerken nelere dikkat etmeliyiz?

3 Duru teyzesine gitti. Kuzeni Ayşe evde yoktu. Teyzesi Duru’ya Ayşe’nin hikâye kitaplarını

okuyabileceğini söyledi. Duru kitabı açarken sayfası yırtıldı. Duru ne yapmalı?

4.Yağmur ile Yasemin, Yasemin’in yeni kitabına bakıyordu. Yağmur kitabı arkadaşının elinden

alırken kitabı yırttı.. Daha sonra kitabı sıraya bırakıp koşarak Yasemin’in yanından ayrıldı. Böyle

bir durumda Yağmur’un yerinde sen olsaydın ne yapardın?

Kaynak: osgep

ETKİNLİK 6 : DİNLEME BECERİLERİ

AMAÇ: Öğrencilerin iyi ve kötü dinleyicinin özellikleri ve nasıl bir dinleyici olduklarının farkına

varmalarını sağlamak.

DÜZEY: 1. Sınıf ve üstü

MATERYAL:

SÜREÇ:

1.AŞAMA

Öğretmen aşağıdaki konuşmayla başlar.

Çocuklar bugün sizlerle dinlemeyi konuşacağız. Dinlemek neden önemli? Şimdi bir gönüllüye

ihtiyacım var. Kim gelmek ister? (Gönüllülerden birini seçin ve karşılıklı oturun) Senden şimdi

istediğin bir konuda konuşmanı istiyorum. Örneğin; bir gününün nasıl geçtiğini anlatabilirsin.

Okuduğun bir hikâyeyi anlatabilirsin. Ara sıra da bana sorular sor olur mu? (Gönüllü öğrenci

konuşurken sürekli kıpır kıpır olun; kaleminizi yere düşürün, başka taraflara bakın. Elinizdeki

kağıda bir şeyler çizin. Sorduğu sorulara “Bilmem, hiç düşünmedim”, “Affedersin ne diyordun?”

gibi cevaplar verin. Bir süre sonra oyunu durdurun ve şu soruları sorun):

Sizce ben arkadaşınızı dinliyor muydum?

Dinlemediğimiz nereden anladınız?

Peki, birisi bizi dinlemezse neler hissederiz?

Dinlemek için neler yapmam lazımdı? (Burada şunları vurgulayın: İyi dinlemek için yapmamız

gereken üç davranış var:

Sakin ve hareketsiz bir biçimde oturmak,

Konuşan kişiye bakmak,

Konuşan kişinin söylediklerini düşünmek

2.AŞAMA

Şimdi bana yeniden bir şeyler anlatmanı ve yine sorular sormanı istiyorum. (Bu kez anlattıklarını

dikkatlice dinleyin, ona bakın ve sorduğu sorulara cevap verin). Gün boyunca (ve daha sonraki

günlerde de) öğrencilerin sizi dinlediklerini gözlemlediğiniz her fırsatta onları takdir ederek iyi

dinlemeyi pekiştirin. Örneğin “Görüyorum ki herkes sakin bir biçimde oturuyor ve bana bakıyor.

Buradan beni dikkatli bir biçimde dinlediğinizi anlıyorum”, “Sorularıma cevap veriyorsunuz çünkü

beni dikkatli bir biçimde dinleyip söylediklerimi düşünüyorsunuz” gibi

ETKİNLİK 7 : HATAYI KABUL ETME VE BİR İSTEĞİ İFADE ETME

AMAÇ: Öğrencilerin yaptıkları davranışların sonuçlarını kabul etmeleri, özür dilemeleri.

DÜZEY:1. Sınıf

MATERYAL:

SÜREÇ:

1.AŞAMA

Ali ve Ayşe iki arkadaştılar. İkisi de okula yeni başlamışlardı. Bir gün Ayşe

elindeki bir kitaba dikkatle bakıyor ve okumaya çalışıyordu. Ali geldi “ona ben bakacağım”

diyerek kitabı Ayşe”nin elinden çekti,aldı. Ayşe kalakaldı.

1. Ayşe ve Ali kim?

2. Ayşe”nin elinde ne vardı?

3. Ali ne yaptı?

4. Ayşe ne hissetti?

5. Ayşe ne dedi?

6. Bu aşamada Ali’nin davranışını sınıfta tartışınız ve gelen tepkilerin üzerinde

konuşunuz. 7. soru ile çalışmayı sürdürünüz.

7. Şimdi Ali’nin ne yapması gerek?Ayşe’nin ne yapması gerek?

8. Ali özür dilemek için ne söylemeli,nasıl davranmalı?

9. Sen birisinden özür dilesen nasıl davranırsın?Ne söylersin?

10. Sana böyle bir davranışta bulunulsa neler hissedersin?

2.AŞAMA

Bir Türkçe dersinde öğrencileri inciten veya kendilerinin bir başkasını inciten bir

davranışlarını yazmalarını kompozisyon olarak isteyiniz ve size en etkileyici gelenleri sınıfta

dramatize ettiriniz(rol yaptırarak oynatınız)

Kaynak:Akkök, F. (1999) .İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi Öğretmen El

Kitabı (2. Basım) İstanbul:Özgür Yayınları

ETKİNLİK 8: YARDIMLAŞMA

AMAÇ: Yardımlaşmanın önemini kavrama

DÜZEY:1. Sınıf

MATERYAL: Hikaye metni

SÜREÇ:

Öğrencilere aşağıdaki hikaye okunur, ardından sorularla etkileşim başlatılır.

YARDIMLAŞMAK GÜZELDİR

Tuna ve arkadaşları ilkokula gidiyorlardı. Okul çocuklar için oldukça eğlenceliydi. Her gün

olduğu gibi, o gün de okula sabah erkenden geldiler.

Öğretmenleri ailelerini anlatan bir resim çalışması yapmalarını söyledi. Öğrenciler çalışmalarını

yapmaya başladılar. Çalışmasını ilk bitiren Tuna oldu. Yaptığı çalışmayı arkadaşlarına gururla

gösterdi. Öğretmeni çalışmasını panoya asabileceğini söyledi. Tuna, çalışmasını alıp panonun

yanına gitti. Fakat panoya uzanıp çalışmasını asamadı. Tuna’nın boyu, panoya uzanabilecek kadar

uzun değildi. Ama öğretmeni, Tuna’dan uzundu ve panoya uzanabilirdi. Tuna, bir panoya, bir

öğretmenine baktı. Öğretmeni oldukça meşguldü.

“Daha sonra ne olmuş olabilir?

Tuna kimden yardım istemiştir?

Kimler nasıl yardım etmiştir?”

Öğrenciler dinlendikten sonra benzer hikayeler verilerek çocuklardan verilen durumu

canlandırmaları istenebilir.

ETKİNLİK 9: YARDIMLAŞMA

AMAÇ: Arkadaşlık ilişkilerinde yardımlaşmanın önemini kavrama .

DÜZEY: 1. Sınıf ve üstü

MATERYAL: Form 1 (Gurur Kartı)

SÜREÇ:

1. Öğrencilere etkinliğin amacı anlatılır.

2. Öğrencilere arkadaşlarından hangi durumlarda yardım istedikleri sorulur

(ödev yaparken, oyuncağınızı onarırken, ders çalışırken, oyun oynarken).

3. Öğrencilerden başkalarına yardım etmek için neler yaptıklarını anlatmaları

istenir (arkadaşının anlamadığı problemi çözmesine yardımcı olmak, elleri dolu olan birine

kapıyı açmak, sofrayı hazırlarken anneye yardım etmek, bir yeri tamir ederken babaya yardım

etmek)

4. Öğrenciler birinden yardım istediklerinde ve birine yardım ettiklerinde neler

hissettiklerini paylaşırlar.

5. Öğrencilere birer gurur Kartı dağıtılarak, Karta arkadaşlarından birinin herhangi

birine yaptığı yardımı yazmaları istenir. Bu kartlar sınıfta sergilenir(Selçuk ve Güner,

2000;s.36).

FORM1

GURUR KARTI

Sevgili arkadaşım..............................................................

..........................(yaptığı yardım)....................................... …........ …………………

.......................................................................

Bu davranışından dolayı seninle gurur duyuyorum.

İyi ki benim arkadaşımsın!

İsim ve imza

KAYNAK: Kuzgun, Yıldız (2004).İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayın.

ETKİNLİK 10: SORUMLULUK

AMAÇ : Çocuklara sorumluluk kavramını tanıtarak, davranışlarıyla sorumluluğu

ifade edebileceklerini anlamalarını yardımcı olmak.

DÜZEY : 1-5. sınıf öğrencileri

ARAÇ : Sorumlulukla ilgili bir öykü.

SÜREÇ

- Öğrencilere etkinliğin amacı açıklanır.

- Sorumluluk kavramı açıklanır ( başkalarının haklarına saygılı olmak ve kendi

davranışlarını yüklemek) ve sorumluluk üç noktada vurgulanarak tartışılabilir : (1)

kendine karşı sorumluluk, (2) başkalarına karşı sorumluluk, (3) okula karşı sorumluluk

Kendine Karşı Sorumluluk :

11 yaşındaki Yusuf’ un dişlerine yeni tel takılmıştı, ama Yusuf bu tellerin

yerine daha parlak olan yeni teller almak istiyordu. Onun istediği yeni tellerin fiyatı,

şu anda sahip olduklarının fiyatının iki katıydı ve onların parmaklıklarını

koruyabilmeleri ve dişlerine iz yapmamaları için her yemekten sonra özel bir diş

macunuyla fırçalaması gerekmekteydi. Anne ve babasına o kadar çok yalvardı ki

sonunda yeni telleri almaları için onları ikna edebildi. Onlara dişlerini daha fazla

fırçalayacağına, asla bunu hatırlatmak kalmayacaklarına söz verdi. Gerçekten de dişlerine

ve yeni diş tellerine çok güzel bakıyordu, ama bir süre sonra özellikle okulda dişlerini

fırçalamak zor gelmeye başladı. Bunu ihmal etmeye, ağzını sadece suyla çalkalamakla

yetinmeye başladı. Derken bir gün dişlerinin sararmaya ve yeni tellerinin parmaklığını

yitirmeye başladığını fark etti. Galiba yeniden diş doktoruna gitmesi gerekecekti.

Yusuf’ a sorumluluk hakkında ne derdiniz ?

Bu, ne tip bir sorumluluktur ?

Başkalarına Karşı Sorumluluk :

Yasemin, 10 yaşında bir kız çocuğu. Okuldan sonraki boş zamanlarında butik

sahibi olan teyzesine iş yerinde yardım ediyor. Gelen müşterilere bazı modeller gösterip

fazladan bilgi isteyenlerin kime başvurmaları gerektiği konusunda yol gösteriyor. Bu

aralar okulun folklor ekibine yeni öğrencilerin alındığını duydu. Eğer bu ekibe girerse

ekiple birlikte diğer illere gidecek ve şimdiki gibi teyzesine yardım edecek zamanı

olmayacak. Birçok arkadaşı bu ekibe girebilmek için çalışıyor, Yasemin de grup

seçmelerine katılmayı çok istiyordu. Ama bir yandan da yılbaşına kadar yardım

edeceğine dair teyzesine söz vermişti.

Yasemin’ e sorumluluk hakkında ne derdiniz ?

Bu, ne tip bir sorumluluktur ?

Okula Karşı Sorumluluk :

İpek 9 yaşında bir üçüncü sınıf öğrencisi. İpek’ in inşaat mühendisi olan bir

kuzeni var. Onunla sık sık beraber oluyorlar ve kuzeni ona mesleği ve çalıştığı yerdeki

işleri hakkında bir sürü şey anlatıyor. İpek de büyüdüğünde inşaat mühendisi olmak

istiyor. Ama ufak bir problemi var : Bu dönem notları pek iyi değil. Verilen ödevleri

yapıp, ertesi gün de okula getirmesi gerekirken o bunu yapmıyor. Hangi kitabını

okuldan eve getirmesi gerektiğini hatırlamakta güçlük çekiyor. Eve götürdüğü zaman da

hangi sayfasını çalışmasını gerektiğini unutuyor. Ya da ödevi bitirip okula götürüyor,

onu ya okulda kaybediyor veya öğretmenine zamanında vermeyi unutuyor. Kısacası, İpek’

in ödevleriyle ilgili ciddi bir problemi var.

İpek’ e sorumluluk hakkında ne derdiniz ?Bu, ne tip bir sorumluluktur?“Bu

gün sorumlulukla ilgili neler öğrendiniz?” sorusu tartışılır.

KAYNAK: Selçuk, Ziya; Güner, Nedret (2004).Sınıf İçi Rehberlik Etkinlikleri.

Ankara: Pegem Yayıncılık.

ETKİNLİK 11:YÜKSEK Mİ, ALÇAK MI ?

AMAÇ: Ortama uygun sesle konuşmanın önemini kavrama

DÜZEY: 7-11 yaş

MATERYAL: Yüksek mi, alçak mı çalışma kağıdı

ETKİNLİĞİN İŞLENİŞİ

Öğretmen gruba şu açıklamayı yaparak başlar .”Çevremizdeki kişilerle anlaşabilmek için

sesimizin yüksekliğini kontrol etmek, önemli bir beceridir. İçinde bulunduğumuz ortama göre;

yüksek veya alçak sesle konuşmamız gerekebilir. Bazı durumlarda, alçak sesle, bazı durumlarda

yüksek sesle, bazı durumlarda ise normal sesle konuşmamız gerekebilir. Sessiz bir yerde, çok

yüksek sesle konuşmak, diğer insanları rahatsız edebilir. Yüksek sesle konuşmak gereken bir yerde

çok alçak bir sesle konuşursak söylediklerimizi diğer kişiler anlayamaz. Bu sebepten bulunduğumuz

artama uygun sesle konuşmak çok önemlidir. “ Öğrencilere çalışma kağıdını vererek doldurmalarını

ister. Öğrenciler çalışmayı tamamladıktan sonra, öğrencilerle her bir ortam için hangi seçeneği

neden işaretlediklerini tartışır.

Hazırlayan: Uzm. Psikolojik Dan. Emine Ürün

YÜKSEK Mİ, ALÇAK MI ?

Çevremizdeki kişilerle anlaşabilmek için sesimizin yüksekliğini kontrol etmek, önemli bir

beceridir. İçinde bulunduğumuz ortama göre; yüksek veya alçak sesle konuşmamız gerekebilir.

Bazı durumlarda, alçak sesle, bazı durumlarda yüksek sesle, bazı durumlarda ise normal sesle

konuşmamız gerekebilir. Sessiz bir yerde, çok yüksek sesle konuşmak, diğer insanları rahatsız

edebilir. Yüksek sesle konuşmak gereken bir yerde çok alçak bir sesle konuşursak

söylediklerimizi diğer kişiler anlayamaz. Bu sebepten bulunduğumuz artama uygun sesle

konuşmak çok önemlidir.

Aşağıdaki ortamlarda nasıl bir ses kullanılır, işaretleyin:

ORTAM ALÇAK NORMAL YÜKSEK

Kütüphanade çalışırken

Okul takımına tezahurat yaparken

Markette alışveriş yaparken

Bahçede oynarken

Evde oyun oynarken

Tiyatrodayken

Telefonla konuşurken

Öğretmenin sorusuna cevap verirken

Okul servisinde giderken

Arkadaşınla sohbet ederken

Yukarıdaki ortamlardan birini seç ve niçin hangi ses yüksekliğini işaretlediğini açıkla:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………...........................................................

...............................................................................................................................................

II. BÖLÜM

DUYGUYU TANIMA VE YÖNETME BECERİLERİ

ETKİNLİK1: TEMEL DUYGULARIMIZ ETKİNLİĞİ

AMAÇ: Öğrencilerin temel duyguları tanımaları ve duygu sözcüğü dağarcıklarını artırmalarına

yardımcı olma.

SINIF DÜZEYLERİ: İkinci sınıf ve sonrası.

MATERYAL: Kurallar Posteri (EK-1), Parmak Boya, Tahta Kalemi, Tahta, Duygu İfadeleri Olan

Çocuk Fotoğrafları, Yüz İfadeleri, Karikatürize Çizimler, Kağıt-Kalem, Duygu GünlüğüFormu.

SÜREÇ:

Çocuklarla belirlenen kurallar poster (EK-1) olarak sınıfa getirilir. Kuralların altına

öğrencilerin isimleri yazılır. Kuralları öğrencilere okunduktan sonra sınıf kurallarının altına 3. ve 4.

sınıflarda parmak boyalarla parmak basılarak, 5.,6., ve 7. sınıflarda ise renkli kalemlerle imza

atılarak verilen söz yazılı hale getirildi ve sınıf panosuna asıldı.

Temel duyguları açıklanarak tahtaya yazıldı. (Mutluluk, üzüntü, kızgınlık, korku, utanma,

şaşkınlık). Daha önceden hazırlanan temel duyguları yansıtan yüz ifadeleri öğrencilere gösterildi.

Yüz ifadelerinin hangi duyguyu yansıttığını tahmin etmeleri istendi.

Günlük hayattan çeşitli olay ve durum örnekleri verilerek ve bu durumlarda neler

hissedecekleri sorulur (Akgün ve Araz, 2010; Erkan, 2006).Daha önceden hazırlanan temel

duyguları yansıtan yüz ifadeleri bir sıranın üzerine konulur. Öğrencilerden gönüllü olanlar tahtaya

çıkarılarak örnek durumlar okunur. Önlerinde bulunan sıradaki yüz ifadelerinden o duruma uygun

olan kaldırılarak sınıfa gösterilir.

Örnek durumlar:

Sıra arkadaşınız size bir hediye verdi.

Yolda giderken bir köpek size havladı

Sınıfa öğretmeniniz erine bir palyaço girdi.

Bir arkadaşınız sizi itip düşürdü.

Burnunu karıştıran bir adam gördünüz.

Hasta oldunuz ve okula gelemediniz.

Bir sınavdan düşük not aldın

Annen sana söz verdiği yemeği pişirmedi.

Çok istediğin bir oyuncağa hiç sahip olamayacağını öğrendin.

En iyi arkadaşının bir başka şehre taşınacağını öğrendin.

Arkadaşların oyun oynarken, seni oyuna almadılar.

Arkadaşının anlamadığı bir konuyu ona sen anlattın ve öğrettin.

Arkadaşına söz verdiğin halde, onun sırrını tutamadın ve başka bir arkadaşına söyledin.

Arkadaşını ittin, düşürdün ve dizi acıdı.

Sınıftaki öğrenciler 4 gruba ayrılır. 3 dakika içerisinde en çok duygu sözcüğü (bakınız EK-

2) yazma oyununu oynanır. Önce en çok duygu sözcüğü yazan grup alkışlanır, sonra da sınıfın

kendisini alkışlaması istenir.

Etkinlik bitince daha önceden hazırlanan “Duygu Günlüğü” tablosu öğrencilere ödev olarak verilir.

Duygu günlüğünün bir sonraki derse kadar her gün en az bir durum ve bu durumda hissedilen

duygu yazılarak doldurulması istenerek ders sonlandırılır.

ETKİNLİK 2: BİR TABAK DUYGU ETKİNLİĞİ

AMAÇ: Öğrencilerin sınıf ortamında duygularını ifade etmelerini destekleme, aynı anda birden

fazla duygu hissedebileceklerini fark etmelerine yardımcı olma.

SINIF DÜZEYLERİ: İkinci sınıf ve sonrası.

MATERYAL: Öğrenci sayısı kadar kağıt/plastik tabak veya boş sayfa, koyu renk keçeli kalem.

Duyguları gösteren yüz ifadelerinin resimleri

SÜREÇ

Sınıf girişinde öğrencilerin dolaşabilecekleri bir alan oluşturulur. Öğrencilere müzik

açılacağı ve dans etmeleri, müzik durdurulduğunda ise temel duygu ifadelerinden birini

canlandırarak müzik tekrar başlayana kadar donmaları istenir. Müziğin her durduruluşunda farklı

duyguları canlandırılması istenir.

Isınma etkinliği bitirilip öğrenciler yerine geçince bir önceki haftaki oturum hatırlatılır.

Ödev olarak verilen duygu günlüğü formları toplanır. Bir Tabak Duygu etkinliğine geçilir.

Öğrencilere 6’şar tane kağıt dağıtılarak bu kağıtların her birine temel duyguları (Mutlu, üzgün,

kızgın, korkmuş, şaşkın ve utanmış) yansıtan yüz resimleri çizerek maske hazırlamaları istenir.

İsteyenlere boyamaları için renkli kalemler verilir.

Örnek durumlar okunacağı ve bu durumlarda hissedecekleri duyguyu gösteren maskeyi

yüzlerine tutmaları istenir.

-Bayram tatilinde şehir dışında yaşayan aile büyüklerinizi ziyarete

gideceksiniz.

-Anneniz size zorla banyo yaptırmak istiyor.

-Öğretmeniniz ev ödevinizi yapmadığınız için size kızmış.

-Kardeşiniz hastalanmış.

-Eve gittiğinizde anneniz size televizyonun bozulduğunu söyledi.

-Babanız sizi pazar günü hayvanat bahçesine götüreceğini söyledi.

-Arkadaşınız teneffüste ayağınıza bastı.

Örnek durumlar bittikten sonra öğrencilere değişik durumlarda arkadaşlarıyla aynı tabağı

kaldırıp kardırmadıkları ve kardırdılarsa nedeni sorur. Aynı durumda farklı kişilerin farklı duygular

hissedebilecekleri açıklanır. Bu durumun normal karşılanması gerektiği ifade edildi.

Öğrencilere bir sonraki hafta yapılacak etkinlik için eski gazete ya da dergilerden getirmeleri

istenerek ders sonlandırılır.

ETKİNLİK 3:“KİM MUTLU? KİM ÜZGÜN?” ETKİNLİĞİ

AMAÇ: Öğrencilerin yüz ifadelerinden duyguları anlayabilme becerilerini artırmalarına yardımcı

olmak

SINIF DÜZEYLERİ: İkinci sınıf ve sonrası.

MATERYAL:Gazete ya da dergilerden kesilmiş yüz ifadelerini yansıtan resimler ve bant.

SÜREÇ

Isınma etkinliği olarak “Parmak Yakalama” oyunu oynanır. Bu etkinliğin amacı

katılımcıların dikkatinin toparlanması ve grup içi dinamiklerin pekiştirilmesidir. Oyun için,

öğrenciler büyük bir daire halinde ayakta dururlar. Sağ ellerini işaret parmakları dik olarak havada

tutarlar. Sol elleri ise açık bir şekilde yanlarındaki katılımcının işaret parmağının üstüne gelecek

şekilde havada tutulur. Oyunu yöneten kişi üçe kadar sayınca tüm katılımcılar sağ ellerini

yanlarındaki katılımcıya yakalatmadan indirirken sol elleri ile diğer yanlarındaki katılımcının

parmağını yakalamaya çalışır. Sağ parmağı yakalanan katılımcılar (kendileri yanlarındaki parmağı

yakalamış olsalar bile) oyundan çıkarlar. Oyun üç kişi kalıncaya kadar devam eder.

Isınma etkinliğinden sonra bir önceki hafta yapılan etkinlik hakkında konuşulur

Öğrencileri beşerli gruplara ayrılır.nHer gruba gazete ve dergileri dengeli sayıda dağıtılır.

Ayrıca her gruba birer fon kartonu dağıtılır. Sınıf tahtası aşağıdaki biçimde dörde ayrılır.

Mutlu

Üzgün

Korkmuş

Kızgın

Gruplara ellerindeki fon kartonunu eşit dört parçaya bölmeleri ve her bölmenin üstüne

tahtadaki gibi duygu isimlerini yazmaları istenir. Daha sonra mutlu, üzgün, korkmuş ve kızgın yüz

ifadelerinin olduğu yüzleri gazete ve dergilerden keserek fon kartonunun ilgili bölüme

yapıştırmaları istenir.

ETKİNLİK 4:DUYGU ZARI ETKİNLİĞİ

AMAÇ: Öğrencilerin duygularını farkına varmalarına yardımcı olmak

SINIF DÜZEYLERİ: Birinci sınıf ve sonrası.

MATERYAL: Kartondan yapılmış bir duygu zarı.

SÜREÇ:

Isınma etkinliği yapılır.

Isınma etkinliğinden sonra bir önceki hafta yapılan etkinlik hakkında konuşulur.

Daha önceden etkinlik materyali olarak hazırlanan duygu zarı öğrencilere gösterilir. Zarın

her bir yüzünde temel duygulardan birisi (mutlu, üzgün, korkmuş, kızgın, şaşırmış ve utanmış)

olduğu söylenir.

Her çocuktan sırayla zarı atması ve zarın üstte kalan yüzündeki duyguyu önce

canlandırması, sonra o duyguyu yaşadığı bir olayı anlatması istenir.

Herkes sırasını tamamladıktan sonra öğrencilerin etkinlikle ilgili düşünce ve duyguları

paylaşılarak etkinlik sonlandırılır.

ETKİNLİK 5:SESSİZ SİNEMA, “SEN DE Mİ GELECEKSİN?” VE DUYGU TOMBALASI

ETKİNLİKLERİ

AMAÇ: Öğrencilerin duyguları canlandırmalarına yardımcı olma.

SINIF DÜZEYLERİ: İkinci sınıf ve sonrası.

YARARLANILAN ETKİNLİK KAYNAĞI: Sessiz Sinema (Schilling, 2009).

MATERYAL:Duygu tombalası etkinliği için yaklaşık 20-30 tane duygu ifadelerinin yazılı

olduğu, ikiye katlanmış küçük kağıtlar ve bu kağıtların içine konduğu bir torba ya da kutu. Tahta

kalemi.

SÜREÇ

Isınma etkinliği yapılır.

Isınma etkinliğinden sonra bir önceki hafta yapılan duygu zarı etkinliği hakkında konuşulur.

Sessiz sinema etkinliği uygulanır. Öğrencilerin “sessiz sinema” yoluyla temel duyguları

canlandırmaları istenir (Schilling, 2009).

“Sende mi geleceksin?” etkinliği uygulanır. Tahtaya aşağıdaki cümleler yazılır:

“Sende mi geleceksin?”

“Bunu neden yaptın?”

“Öğretmen mi olacaksın?”

“Hiç gitmedin mi?”

“Ne zaman geliyorsun?”

“Okul tatil edilmiş!”

“Yazılıdan kaç aldın?”

Öğrencilerden, tahtaya yazılan cümleleri ses tonu,

jest ve mimikler kullanılarak, temel duygulardan (Mutluluk,

üzüntü, korku, kızgınlık,şaşkınlık, utanma) herhangi biriyle

canlandırmaları istenir. Gönüllü öğrenciler kaldırılarak

etkinlik uygulanır.

Duygu tombalası etkinliği uygulanır. Etkinlik materyali olarak daha önceden küçük

kağıtların üzerlerine çeşitli duygu isimleri yazılır (sınıfların düzeylerine göre, 15 ila 30 arasında

olabilir). Kağıtlar katlanarak küçük bir kutuya yerleştirilir. Gönüllü öğrencilere bir dakika süre

verilerek jest ve mimikleriyle kutudan çektiği duyguları anlatmaları istenir. Anlatamadıkları

duygularda pas diyerek geçebilecekleri belirtilir. En fazla duyguyu anlatan öğrencinin oyunu

kazanacağını söylenir. Etkinlik gönüllü öğrencilerle yürütülür.

ETKİNLİK 6: DUYGULARI TANIMA VE İFADE ETME AMAÇ: Kendi duygularını ifade etmek, başkalarının duygularını fark etmek, ifade etme SINIF DÜZEYİ: 1. sınıf ve üstü MATERYAL: Yazı tahtası, kağıt, kalem, Uygulama 2 için uygulama 2’deki yüz ifadeleri,

Uygulama 3 için, Gazete ve dergilerden farklı yüz ifadelerini gösteren resimler SÜREÇ:

Sınıfa girdiğinizde sınıfınızı gözlemleyin. Öğrencilerinizin yüz ifadesine göre öncelikle onların

dikkatini duygularının üzerine çekin. “Suratını asmışsın…,kızgın mısın? Ne oldu? Seni kızdıran

nedir?” veya “Ne güzel gülümsüyorsun. Mutlu görünüyorsun” gibi çeşitli ifadeler kullanın.

Öğrencilerin duyguları hakkındaki konuşmalarını sınıfça dinleyin. Olumlu duygular üzerine dikkat

çekmek, uygulamanın akışının değişmesini engelleyecektir. Öğrencilerle duygular ve duyguların ifade edilmesi üzerinde konuşun. Değişik duygulardan söz

edin. Bunun için Ek1’deki Temel duygular listesinden yararlanabilirsiniz. Temel duygular

listesinden yararlanırken sınıf düzeyinize göre sadeleştirmeler yapabilirsiniz. Aşağıdaki sorularla öğrencilerin farklı duyguları tanımasını ve doğru ifade etmesini sağlayın. “Sevdiğin bir kişiyi gördüğünde, hoşlandığın bir durumla karşılaştığında ne

hissedersin?” “ Hasta olduğun zaman ne hissedersin?” “Arkadaşınla oyun oynarken yenilirsen ne hissedersin

UYGULAMA 2

- Öğrencilerden;

Sevinçli, mutlu birinin

Çok üzgün bir kişinin

Şaşkın birinin

resmini çizmelerini isteyin.( Çizerken onlara yardım edebilirsiniz) -Öğrencilere çeşitli yüz ifadeleri gösterdikten sonra “Bu yüz ifadelerinde hangi duygular var”

sorusunu öğrencilere yöneltin. -Cevapları aldıktan sonra, karşımızdaki kişinin duygularının yüz ifadelerinden anlaşılabileceğine

ilişkin açıklamalarda bulunun. -Öğrencilere bazı durumlar söyleyin. Bu durumlar karşısında “Kendinizi nasıl hissedersiniz”

diye sorun. Yüzleriyle ifade etmelerini isteyebilirsiniz- Örnek:

“ Akşam eve gelirken baban sana çok istediğin bir şeyi alıp getirse, ne hissedersin?” “ Diyelim ki annenin yeni aldığı pantolon kaza ile yırtıldı. Ne hissedersin?”

UYGULAMA 3

-Gazete ve dergilerden kesilmiş farklı yüz ifadeleri olan resimleri (daha önceden öğrencilerin sınıfa

getirmeleri isteyin) sınıfa gösterin. Öğrencilerin, resimlere bakmasını ve duygu durumları ile ilgili

yorum yapmalarını isteyin. Diğer resimlere de bakarak, “Bu adam üzgün görünüyor. Neden

acaba? Belki de kendini iyi hissetmiyordur” gibi açıklamalarla duyguları farketmelerini sağlayın.

Bu resimlerden birini seçerek bir öykü yazmalarını isteyebilirsiniz. - Şimdi bir oyun oynayacağınızı söyleyin. Öğrencileri gruplara ayırın. Grupların istediği herhangi

bir ya da birkaç duyguyu kullanarak, bu duyguyu yansıtacak şekilde küçük bir gösteri yapmalarını

isteyin. Gruplara 10 dakika hazırlık süresi verin. Birkaç dakikada sunacaklarını söyleyin. -Öğrencilerin konuyla ilgili slogan bulmalarını isteyin. Slogan örnekleri:

Duyguları fark edip, hissederek, tanıyarak kabul edelim. Başkalarının duygularını okuyun.

Duyguları önemseyin, saygı gösterin. Ev ödevi: Bu sloganları sınıf panosunda sergilenmek üzere, evlerinde hazırlayıp getirmelerini

isteyin

UYGULAMA 4

Eğer karşımızdakine aşağıdakine benzer cümleler söylüyorsak; “Bunda üzülecek ne var”

“Ne var bu kadar üzülecek”

“Sen de her şeyi abartırsın”

“Felaket senaryoları yazmada üstüne yoktur” “Boş ver şimdi kaygılanma”

“Canım sen de amma alıngansın”

“Sinirlenmekte haksızsın!”

“Bu kadar büyütecek bir konu değil…” Yanlış yapıyoruz demektir… Çünkü karşımızdakinin duygularını yadsıyoruz, alay ediyoruz, önemsemiyoruz, yargılıyoruz,

normal olmayanı söylüyoruz. Bir kimsenin hissettiği duygunun yanlış olduğunu / uygun olmadığını söylemek suya nemli

olmaması, çimene yeşil olmaması, kayaya sert olmamasını söylemek gibidir diyerek açıklamalarda

bulunun. Eleştirmek, saldırmak, yargılamak, katı dar kafalıca davranıp ret edip onaylamamak, esneklik

göstermemek. Bu davranışlar duygusal ihtiyaçlarımızın doyurulmamış olduğunun göstergeleridir. Kendilerini İyi Hisseden İnsanın Sergilediği Tutumlar: Üretken, güdülenmiş, sabırlı, iltifatkar, yaratıcı, yeniliklere açık, anlayışlı, açık fikirli, işbirliğine

açık, empatik, sıcak kanlı, kabul eden, esnek yapıdadır.

UYGULAMA 5

“Şimdi duygularımızı yönetmede kullanabileceğimiz 5 adımı konuşacağız” deyin. Aşağıdaki maddeleri okuduktan sonra her madde üzerinde tek tek durun. DUYGULARI YÖNETMEDE 5 ADIM

Temel duyguları tanımla, fark et.

Ne, nasıl hissediyor, duyguların yoğunluğu ne kadar ? Duyguların nedenlerini fark et (belirle)

Neden böyle hissediyorum, gerçek neden nedir, duygumun bana söylediği ihtiyacım nedir ? Bununla nasıl baş edebilirim ?

Duygumu nasıl yönetebilirim?

Daha iyi hissetmeme neler yardım edebilir? Duygum beni geliştirebilir mi?

Seçenekler üretin.

Nasıl davranabilirsem kendime yardım edebilirim?

Ne istiyorum?

İhtiyaçlarımı nasıl karşılayabilirim?

Alternatif davranışlar neler?

Ne yaparsam kendimi iyi hissederim?

En iyi seçeneği seç

Şu anda benim için en uygunu ne?

Eyleme nasıl geçmeliyim?

Gerçekten bunu istiyor muyum?

Evet

Eylem

Sonucu değerlendir.

Duygusal okur yazarlığı geliştirmek için “Başkalarının duygularına duyarlı ol oku!” -Empati (Karşımızdaki kişinin duygularını anlayabilme ) yeteneğini geliştiriniz -Olumlu olumsuz duygularınız ile empati kurabiliyor musunuz? Hangisi güç geliyor?

UYGULAMA 6

Aşağıdaki maddeleri okuduktan sonra her madde üzerinde tek tek durun. Öğrencilerinizin etkin

katılımını sağlayın. İfadelerle ilgili yaşantıları varsa paylaşmalarını isteyin. ALTIN ÖNERİLER

1. Kişiye ya da duruma yönelik ifade yerine ne hissettiğinizi ifade etmek “Sen duyarsız birisin” yerine, ” İncindim” “Deli gibi araba sürüyorsun” yerine, “korkuyorum” demek 2. Düşünce ve duyguları birbirinden ayırmaya çalışmak “Benim söylediklerime inanamadığını düşündüm ve önemsenmediğimi hissettim” yerine “Yanlış yaptığımı düşündüm ve hayal kırıklığına uğradım.” 3. Duygularının sorumluluğunu karşıya yüklemek yerine üzerine almak “Beni kızdırıyorsun” yerine “Kızıyorum” “Beni kıskançlığa zorluyorsun” yerine “Kıskanıyorum” demek 4. Kararlar verirken duyguları dikkate almak ve onlardan yararlanmak “Böyle yaptığımda kendimi nasıl hissediyorum?”

“Bunu yapmazsam nasıl hissederim?”

“Hangi duyguyu yaşamayı tercih ederim?”

5. Başkalarının duygularını dikkate almak ve onlara saygı göstermek “Böyle yaparsam o nasıl hissedecek?”

diye düşünmek etkili yaklaşımlardır

EK 1:

TEMEL DUYGULAR

Öfke

Hiddetlenme, sinirlenme, kızma, hınç duyma, içerleme, hakaret, tükenme, kin, rahatsızlık,

alınganlık, düşmanlık, nefret, şiddet … Üzüntü

Acı, keder, can sıkıntısı, neşesizlik, kasvet, melankoli, acıma, hüzün, yalnızlık, umutsuzluk

,depresyon … Korku

Kaygı, kuruntu, endişe, tasa, şüphe, gerginlik, vicdan azabı, huzursuzluk, tedirginlik, ürkme,

kuşku… Mutluluk

Sevinç, çoşku, huzur, tatmin, haz, eğlenme, gurur, heyecan,coşkunluk hali, hoşnutluk, enerji… Sevgi

Sevme, kabul görme, dostluk, yakın ilgi, şefkat, iyilik, sadakat, bağlılık, hayranlık, muhabbet,

tutku… Şaşkınlık

Hayret, merak, afallama, şok…

İğrenme

Tiksinti, hor görme,aşağılama,küçümseme,itici bulma,hoşlanmama,nefret etme.… Utanç

Utanma, mahcubiyet, pişmanlık, küçük düşme, hayal kırıklığı, üzülme, kötü hissetme, çile…

ETKİNLİK 7:DUYGULARINI TANIMA

AMAÇ : Kendi duygularını ifade etmek, başkalarının duygularını fark etmek.

SINIF DÜZEYİ :1.Sınıf ve üstü

1.Öğrencilerle duygular ve duyguların ifadesi üzerine konuşun. Örneğin:

-“Sevdiğin bir kişiyi gördüğün zaman ne hissedersin?

-Hasta olduğun zaman ne hissedersin?

-Arkadaşınla oyun oynarken yenilirsen ne hissedersin?

-Annenin yeni aldığı pantolon kazayla yırtıldı. Ne hissedersin?” gibi sorularla farklı duyguları

kelimelerle ve yüz ifadesiyle belirtmesini sağlayın.

2. Gazete ve dergilerden farklı yüz ifadelerini gösteren resimleri öğrencilere gösterin. Resimle ilgili

bir öykü anlatın. “Bu adam üzgün görünüyor, neden acaba? Belki de kendini iyi hissetmiyordur.”

gibi öyküleri öğrencilerin çeşitlendirmesini sağlayın.

3.Öğrencilerinizden sevinçli birinin, çok üzgün birinin, şaşkın birisinin vb. resimlerini çizmesini

isteyin

ETKİNLİK 8:DUYGU OYUNU

AMAÇ: Öğrencinin Duygularını ve düşüncelerini ifade etmesi

SINIF DÜZEYİ: 4. Sınıf

SÜREÇ:

1. Öğretmen duygu ve düşüncenin ne olduğunu açıklar.

2. Öğrencilere aşağıdaki form dağıtılır.

3. Öğrenciler formu doldurur.

4. Gönüllü öğrenciler formda yer alan durumlar karşısında ki duygu ve düşüncelerini sınıfla

paylaşır.

5. Aşağıda ki sorularla grup etkileşimi başlatılır.

Formu doldururken ne hissettiniz?

Duygularınızı yazarken zorlandınız mı?

Düşüncelerinizi yazarken zorlandınız mı?

Duygu ve düşünceleriniz arasındaki fark nedir?

Arkadaşlarınızın duygu ve düşünceleri ile sizin duygu ve düşünceleriniz arasında benzerlik

ve farklılıklar var mı?

Duygu ve düşüncelerimizi gerektiğinde ifade etmek neden önemlidir?

Duygu ve düşüncelerimizi ifade etmezsek ne olur?

Kendinizle ilgili yeni bir şey öğrendiniz mi?

1. Bu etkinliğin sonunda öğrencilere neler kazandıkları sorulur ve paylaşımlar alınır.

Duyguları ifade etmenin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.

FORM–1

DUYGU OYUNU

Sevdiğim bir arkadaşımla tartıştım.

Duygum:……………………………………………………………………………………

Düşüncem:…………………………………………………………………………………

Bana bisiklet alındı.

Duygum:……………………………………………………………………………………

Düşüncem:.………………………………………………………………………………..

Oyuncağım kırıldı.

Duygum:……………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Yazın çok güzel bir tatil geçirdim.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

En çok sevdiğim ayakkabım yırtıldı.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Öğretmenim başımı okşadı.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Okul bahçesinde düştüm.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Diktiğim ağaç kırıldı.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Arkadaşlarım beni oyuna almadı.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Boğazım ağrıyor.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Kardeşimle tartıştım.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Mahallemizdeki yaşlı teyzenin ekmeğini aldım.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Sofranın toplanmasına yardım ettim.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Bayramda şiir okudum.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

Karnemi aldım.

Duygum: …………………………………………………………………………………

Düşüncem: .……………………………………………………………………………….

II. BÖLÜM ETKİNLİKLERİ KAYNAKÇA

Akgün, S. ve Araz, A. (2010). AnlaĢmazlıklarımızı çözebiliriz. ÇatıĢma çözme eğitimi

programı. Ankara: Nobel.

Erkan, S. (2006). Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri (8. baskı). Ankara: Pegem A Akademi.

http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/21/15/967807/dosyalar/2015_12/03023321_duyg

ulartanmavefadeetme1.ppt

http://www.destekegitimi.com/sosyal-beceri-etkinlikleri-3/

III. BÖLÜM

ATILGANLIK BECERİLERİ

ETKİNLİK 1:GİRİŞKENLİK

Amaç :

Öğrencilerin;

• Girişken olmanın haklarını korumadaki önemini kavramalarına yardımcı olmak.

• Girişken olmanın, duygularını ifade etmelerinde ve etkili iletişim kurmalarındaki

faydalarını kavramalarına yardımcı olmak.

• Öğrencilerin girişken davranışlarda bulunmanın önemini kavramalarına yardımcı

olmak.

Düzey : 3. Sınıf

Materyal:-

SÜREÇ:

1. Aşağıda verilen parçayı öğrencilerinize okuyarak etkinliği başlatınız.

“Gülten, ikinci sınıfta okuyan bir öğrencidir. Ablası Gizem de dördüncü sınıfta

okumaktadır. Genelde herkes bu iki kardeşin birbirinden çok farklı olduğunu söylemektedir.

İkisi de derslerinde çok başarılıdır; ancak Gizem, daha hareketli ve girişkendir. Gülten ise

daha çekingendir. Topluluk önünde konuşmaya çekinir, duygularını ifade etmeye utanır. Oysa

ablası Gizem hissettiklerini rahatça söyleyebilir. Daha hareketli ve girişken olduğu için daha

çok arkadaşı vardı. Öğretmenleri ve çevresindeki büyükler tarafından beğeniliyordu.

Ailesi ikisini de çok sevdiklerini her zaman söylüyordu. Gülten ve Gizem bunu çok iyi

biliyorlardı. Ancak Gülten de ablası gibi daha girişken ve hareketli olabilmeyi, istediklerini ve

düşüncelerini rahatça söyleyebilmeyi çok istemektedir. Ablası ve ailesi ona bu konuda destek

olacaklarına söz verdiler. Öğretmeni de sınıfta ona yardımcı olacaktı. Gülten de

çekingenliğini yenmek için çaba göstereceğine söz verdi. O günden sonra, sınıfta daha çok

söz almaya, etkinliklere daha çok katılmaya özen gösterdi. Öğretmeninin onu beğendiğini

söylemesi çok hoşuna gitti. Ablasıyla birlikte gezilere katıldı ve yeni arkadaşlar tanıyıp

onlarla sohbet ettikçe kendini daha mutlu hissediyordu. Artık o da duygularını ifade etmeye

başladığını gördü, girişken oldukça kendine güveninin arttığını ve kendini daha da mutlu

hissettiğini fark etti. Artık çekingenliğini yenmişti. O da ablası gibi çevresi tarafından

beğeniliyor ve isteklerini çekinmeden söyleyebiliyordu. Ailesi, öğretmen ve arkadaşları

kendisine çok destek olmuşlardı ve Gülten onlara her defasında çok teşekkür ediyordu.

Aşağıdaki soruları öğrencilerinize sorunuz ve verdikleri cevapları sınıfta tartışınız.

• Gülten ve ablasının birbirinden farklı özellikleri neydi?

• Gülten neden ablası gibi girişken olmayı istiyordu?

• Gülten’e çekingenliğini yenebilmesi için kimler destek oldu?

• Gülten çekingenliğini nasıl yendi?

• Girişken davranışlar geliştirmesi Gülten’e ne gibi yararlar sağladı?

• Gülten daha girişken davranışlarda bulundukça neler hissetti?

2. Yukarıda verilen hikâyeyi öğrencilerinize “rol oynama” tekniğiyle sınıfta oynatınız.

Öğrenciler rollerini oynadıktan sonra “Girişkenliği” kısaca şu şekilde tanımlayınız.

“Girişkenlik, çekingen veya saldırganca davranmadan duygularımızı ve düşüncelerimizi

karşımızdaki kişilere ifade edebilmektir. Girişken olmak, gerekli yerlerde hareketli ve

istekli davranabilmemizi gerektirir.”

Bu açıklamadan sonra öğrencilerinizden girişken davranışlara örnek vermelerini isteyiniz.

Onların cevaplarını aldıktan sonra size verilen örnek cevapları öğrencilerinizle paylaşınız.

Örnek cevaplar:

• Sınıfta öğretmenimizin sorduğu sorulara cevap vermek ve aktivitelere katılmak, girişken bir

davranıştır.

• Bir topluluk önünde konuşma yapmak, tören veya bayramlarda şiir veya sunum yapmak için

istekli olduğumuzu göstermek girişken bir davranıştır.

• Karşımızdaki kişilere duygu ve düşüncelerimizi ifade edebilmek girişken bir davranıştır.

Örneğin bir konu ile ilgili düşüncemizi açıklayabilmek veya bizi çok üzen bir arkadaşımıza

duygularımızı söylemek.

• Haksız davranışlarda bulunan kişilere yaptıklarının yanlış olduğunu belirtmek girişken bir

davranıştır. Örneğin kantin önünde sırada beklerken önümüze geçmeye çalışan bir

arkadaşımıza sıraya geçmesini rica etmek.

3. Öğrencilerinize aşağıda verilen talimatı okuyunuz.

Girişkenliğin ne demek olduğunu öğrendik. Şimdi size bazı durumlar okuyacağım.

Sizden de bu durumlar karşısında gösterebileceğiniz girişken davranışları söylemenizi

istiyorum.

Bu açıklamayı yaptıktan sonra aşağıda verilen örnek durumları sırasıyla okuyunuz ve

öğrencilerinizden bu durumlar karşısında gösterebilecekleri girişken davranışları sözlü olarak

canlandırmalarını isteyiniz.

Örnek durumlar:

• Okulda teneffüs saatinde yerlere çöp atan bir arkadaşınızı görüyorsunuz. Ona ne

söylerdiniz?

• Beden Eğitimi öğretmeniniz Mustafa Kemal Atatürk’ü anma Töreni’nde bayrak taşımaya

gönüllü bir öğrenci arıyor ve siz de görev almaya isteklisiniz.

• Öğretmeniniz yakında ilkokullar arası resim çizme yarışması yapılacağını ve katılmak

isteyen öğrencilerin kendisine açıklama yapmasını istiyor. Sizin güzel resim çizdiğinizi

çevrenizdeki herkes söylüyor.

• Kantin sırasında bir arkadaşınız hiçbir şey söylemeden önünüze geçiyor.

Bu etkinliği bitirdikten sonra öğrencilerinize girişken davranışlarda bulunmanın bize ne

gibi

yararlar sağlayacağını sorun. Öğrencilerinizin verdiği cevapların yanı sıra size verilen örnek

cevapları da sınıfla paylaşınız.

Örnek cevaplar:

• Girişken davranışlarda bulunmak, haklarımızı daha etkili savunabilmemizi sağlar.

• Duygu ve düşüncelerimizi daha rahat ifade edebiliriz.

• Kendimize olan güvenimiz artar ve kendimizi daha mutlu hissederiz.

• Daha hareketli ve daha başarılı oluruz.

• Çevremizdeki kişiler tarafından beğeniliriz.

• Birçok aktivitelere katılarız ve daha fazla arkadaş ediniriz.

4. Öğrencilerinize daha önceden girişkenlikle ilgili bir olay yaşayıp yaşamadıklarını sorunuz

ve varsa bunları sınıfla da paylaşmalarını isteyiniz.

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR Lefkoşa, 2005

ETKİNLİK 2: HAYIR DİYEBİLME

Amaç: Çocuklara, “Hayır” diyebilme ve arkadaş baskısının yarattığı çatışmalı

durumlarla başa çıkma becerilerini kazandırmak.

Düzey: 1. Sınıf ve üstü

Materyal: Kartonlar, renkli kalın yazan kalemler, panolar, yazı tahtası.

Süre: 1 ders saati

SÜREÇ:

“Hayır” diyebilmek, bizi istemediğimiz şeyleri yapmaktan kurtaran sihirli kelimedir”

“Hayır demek sanıldığı kadar zor değildir.”

“Yeri geldiğinde “HAYIR” diyebilmek bizi mutsuzluktan, tehlikelerden ve zarar

görmekten kurtarır.”

vb. önceden hazırlanan, renkli kalemlerle kartonlara yazılmış olan bu ve benzeri

cümleler uygun yerlere asılır.

“Çocuklar hepimizin zaman zaman arkadaşlarımıza, tanıdığımız, sevdiğimiz insanlara

“Hayır” diyemediğimiz durumlar vardır” deyin ve örneklendirin

Örnek 1:

“Sizden sürekli ödünç bir şey isteyen ancak geri getirmeyen (para, kitap, araç-

gereç vs.) bir arkadaşınız vardır. Kızarsınız, kırılırsınız, artık ona bir şey vermek

istemiyorsunuzdur; yaptığı hatayı yüzüne vurmanız gerekmektedir ve ardından

da bu şekilde davranmaya devam ettiğinde kocaman bir “Hayır” demeniz

kaçınılmaz olmuştur. Ama bir şeyler sizi engeller” deyin.

Örnek 2:

Evde yapmanız gereken bir sürü işiniz vardır. Arkadaşınız ısrarla sokağa

çağırmaktadır. Bir de tehdit savurur. “Gelmezsen bir daha seni takıma almayız.

Tam da sizin ders çalışma saatinizde... Belki de ertesi gün çok önemli bir de sınav

vardır... “

Çocuklar şimdi bu iki örneği düşünelim” deyin ve soruları sorun.

Örnek 1 ve 2 için;

Soru 1: Sizce bu örnekte “Hayır” diyememek ne gibi zararlara yol açar?

Soru 2: Sizce bu örnekte “Hayır” denmiş olsa ne gibi yarar sağlar?

Öğrencilerin verdiği yanıtları tahtaya yazın.

“Evet, çocuklar çok güzel yanıtlar verdiniz” deyin ve ardından şu soruyu sorun:

“Şimdi bir düşünün bakalım sizin de “Hayır” diyemediğiniz ve zor durumda

kaldığınız; istemediğiniz halde yapmak zorunda kalıp, mutsuz olduğunuz, zarar

gördüğünüz durumlar oldu mu?”

Daha sonra çocuklara, kötü ya da yanlış olduğunu düşündükleri, yapmak istemedikleri

halde yapmak zorunda kaldıkları durumda neler hissettiklerini sorun ve paylaşın.

“Peki, söylediğimizde bize bu kadar yarar sağlayabilecek, söyleyemediğimizde de bizi

korumasız bırakan bir kelimeyi “Hayır” ı söylemekte neden zorlanırız?”

Çocukların yanıtlarını alın. Siz katkıda bulunarak “Hayır” demeyi engelleyen

nedenleri yazın.

Çocuklar istemediği durumlarla karşılaşan herkesin “Hayır” demeye hakkı

vardır” deyin.

“Seni istemediğin bir şey yapmaya zorlayan, sana zarar veren, seni mutsuz

eden bir arkadaşı kaybetmekten ve yalnız kalmaktan korkma.”

“Sana “Hayır” diyemediğin için baskı yapan ve istemediğin şeylere zorlayan ya

da “Hayır” dediğinde arkadaşlığını bitiren kişi zaten iyi arkadaş değildir ve seni

sevmiyordur” deyin ve bunları yazın.

ETKİNLİK 3: HAYIR DİYEBİLMENİN YOLLARI

Amaç: Çocuklara, “Hayır” diyebilme becerilerini kazandırmak.

Düzey: 1. sınıf ve üstü

Materyal: Kartonlar, renkli kalın yazan kalemler, panolar, yazı tahtası.

Süre: 1 ders saati

SÜREÇ:

Bir önceki dersteki bilgileri ve kazanımlarını hatırlatarak “hayır” diyememenin

çekingen bir durum olduğu üzerinde durun.

Tahtaya çocukların arkadaş baskısı karşısında kullanabilecekleri bazı sözlerden

örnekler yazın:

Hayır, teşekkürler.

Hiç şansın yok.

Hiçbir yolu yok!

Böyle bir şeyin olmasının imkânı yok.

Israr etme.

Üstüme gelme, istemiyorum.

Bu hoşuna gitmeyecek ama istemiyorum.

Yukarıdaki reddetme cümlelerinin kullanıldığı beceri alıştırmaları yaptırın.

Örnekleri sınıf düzeyini göz önünde bulundurarak paylaşın. Öğrencilerin örnekler

bulmasını isteyin.

1.öğrenci: Biraz daha oynayalım, öğretmen zili çaldıktan sonra derse gireriz.

2.öğrenci: Reddetme cümlesi söyler (Yukarıdaki örneklerden yararlanmasına izin

verin)

1.öğrenci:Ahmeti oyuna katmayalım, bana kalemini vermedi.

2.öğrenci: Reddetme cümlesi söyler (Yukarıdaki örneklerden yararlanmasına izin

verin)

1.öğrenci: Ben Suna’ya küstüm, sen de küs. Onunla oynamayalım.

2.öğrenci: Reddetme cümlesi söyler(Yukarıdaki örneklerden yararlanmasına izin

verin)

1.öğrenci: Yarın ki sınavda kopya çekelim mi?

2.öğrenci: ...............................................

Bu aşamadan sonra öğretmen “Hayır” deme ile ilgili önemli noktaları vurgular;

Bir teklif ya da durumla karşılaştığında önce isteyip istemediğine karar ver.

Sonra kabul et ya da reddet.

Eğer reddedilen sen isen bunu kabullen, karşındakine seçenek sun ama sakın zorlama.

“Hayır” derken karşındaki kişiyi incitmemeye çalış.

Ses tonunu uygun şekilde ayarla.

Göz teması kur.

Öğrencilere aşağıdaki “HAYIR, DİYEBİLME YOLLARI” okunur:

Doğrudan hayır demek, geçiştirmek, nedenler bulmak, duymamalıktan gelmek,

ortamdan uzaklaşmak, yürüyüp gitmek ve hayır tekrarı gibi yolları kullanarak hayır

denilebilir.

Doğrudan Hayır:

“Hayır teşekkürler. Hayır olmaz. Şimdi internet kafeye gitmek istemiyorum”

Konuyu Değiştirmek:

“Hayır olmaz!” “Dünkü maçı kim kazandı?” gibi konuyu değiştirmek

Nedenini Açıklamak:

“Hayır” teşekkürler, bugün matematik yazılım var” gibi bizim için gerçek ve doğru

olan nedenlerimizi belirtebiliriz.

Duymazlıktan Gelmek:

“Şarkı yarışmasını kim kazandı?” gibi duymazlıktan gelebiliriz.

Ortamdan Uzaklaşmak:

“Hayır” deyip ortamdan uzaklaşabiliriz.”

Geçiştirmek:

“ Belki sonra gidebiliriz. Şimdi okula gitmem gerekiyor” gibi geçiştirebiliriz.

Hayır Tekrarı:

“Hayır! Hayır! Şimdi internet kafaya gitmek istemiyorum.” gibi “Hayır”ı tekrarlı bir

şekilde söyleyebiliriz.

Ev Ödevi:

1-Sizinle dalga geçildiğinde ya da başkasıyla dalga geçildiğini gördüğünüzde, yapmanız

gerekenleri hatırlayarak ve uygulayarak nasıl hissettiğinizi, verdiğiniz tepkileri ve

arkadaşlarınızın tepkilerini yazın.

2-Arkadaşlarınızın sizden yapmanızı istedikleri fakat sizin yapmak istemediğiniz durumlarda,

konuştuklarımızı hatırlayarak ve uygulayarak, nasıl tepki verdiğinizi, neler hissettiğinizi ve

arkadaşlarınızın size olan tepkilerini yazın.

Kaynak : İlköğretimde Sosyal Beceri Eğitimi ,Ankara MEM Ankara ,2006

KÜÇÜK GRUPLARLA UYGULANABİLECEK YAPILANDIRILMIŞ

9 OTURUMLUK ATILGANLIK EĞİTİMİ

Atılganlık eğitimi grup uygulama planı , davranışçı yaklaşım ilkeleri göz önüne

alınarak hazırlanmıştır. Bu ilkeler şöyle özetlenebilir.

1. Davranış öğrenilir.

2. Bu öğrenme pekiştiren, güdülendiren ya da cezalandıran kişilerle etkileşim

sonucu olur.

3. Eğer istenmeyen bir davranış öğrenilmişse pekiştireçler düzeniyle bu davranış

söndürülür ve yerine yeni davranışlar geliştirilebilir.

BİRİNCİ OTURUM

1. Tanışma: Her üye kendini tanıtıp, beğendiği yönlerini açıklar.

2. Grup Kurallarının Açıklanması:

Konuşulanlar grupta kalmalı, özellikle gruba katılmayanlara

aktarılmamalıdır.

Grupta her üye eşit haklara sahiptir.

Herkes birbirini dinlemelidir.

Herkes birbirine yardımcı olmaya çalışmalıdır. Eğer bir üyenin

davranışı, özellikle atılgan olarak nitelendirilen bir davranış gözlenirse,

bunu kendisine açıkça iletmelidir.

Atılgan davranışlar geliştirmeniz için size ev ödevleri verilecektir. Bu

ödevleri yapmaya özellikle dikkat edilmelidir.

9 Hafta haftalık iki saatlik süre için toplanılacaktır.

3. Yeniden Anlıksal Yapılama:

Atılgan ve atılgan olmayan davranışın tanımı yapılır ve atılganlığın

çekingenlikten, saldırganlıktan farkları üzerinde durulur. (Ek-2)

Atılgan davranmanın yararları tartışılır.

Atılgan olmayan davranış öğrenildiği gibi, atılgan davranışında, bir

model gözlenerek ve modeldeki davranışların benimsenerek

kazanılabileceği vurgulanır.

Atılgan bireyin özelliklerini belirten ses tonu, akıcı bir dil, gözle

iletişim, jest ve mimiklerin v.b. gibi noktalar üzerinde durulur. (Ek-3)

İKİNCİ OTURUM

1. Davranışın önceden denenmesi:

Alıştırma: Bireylerin ikişer kişilik gruplara ayrılmaları ve karşısındakiyle ikişer

dakikalık konuşma yapmaları, ses tonlarına, yüz ifadelerine ve o andaki duygularına dikkat

etmeleri istenildi ve sonra bunun üzerinde tartışılır.

2. Modelden Öğrenme: Her alıştırma sırasında grup lideri canlı model konumunda olup,

duruma alıştırma işini de yüklenmektedir.

3. Alıştırmalar:

Herkes yanındakinden bir istekte bulunur. İstekte bulunulan kişi de Hayır

tepkisi verir. Sonra hayır tepkisi veren kişi grupça alkışlanır. Bu alıştırmanın

önemi ve amacının Hayır demeyi öğrenme ve alkışa alışma olduğu liderce

gruba aktarılır.

El Aynası: İkişer kişilik gruplar halinde yapıldı, bireyler birbirleri karşısında

ellerini açıp hareket ettirerek birbirlerini izlemeye çalışmaları sağlanır. Burada

da alıştırmanın kimin liderlik özelliklerine sahip, kimin daha çekingen, kimin

zaman zaman izleyen, kimin zaman zaman izlenen durumuna düştüğünü

gözlemek ve bunun grup üyelerinde de bilinç oluşturmak olduğu açıklanacak.

(Bu alıştırmayı grup lideri RAE, ön-test puanı düşük olan bir öğrenciye yapıyordu. Bu

üyenin devamlı grup liderinin ellerini izlediği gözlenince bu konu grup üyesine soruldu. O da

özellikle kendinden büyük, konuyu bilen bir kişi olursa hep ardından gittiğini belirtti.)

Aşağı Bastırma: İkişer kişilik gruplara ayrılıp iki kişi de ayakta durur.

Üyelerden biri karşısındakinin omzuna kollarını uzatarak karşısındakinin

omuzlarından aşağıya iyice bastırmaya çalışır.

Burada üyelerin, alıştırmanın amacını kendileri gözleyerek çıkarabilirler veya lider

açıklama yapar. Bir kimse razı olmazsa, eğilmezse karşısındaki onu ezemez, eğemez fikrini

edinmeleri sağlanmaya çalışılır.

4. Ev Ödevleri:

İki ayrı dükkana gidip , bir şey almadan 10 YTL bozdurmaları

İki dükkana gidip, alacakmış gibi bazı giysileri giyip çıkarmaları ve

almamaları,

İki üç kişiyi durdurup yol sormaları istenildi.

ÜÇÜNCÜ OTURUM

1) Ev ödevleri hakkında konuşulur. (Ek-4)

2) Davranışın önceden denenmesi:

Küçük kartlarda yazılı bazı durumları rol yaparak canlandırmaya çalışmaları sağlanır.

(Ek-6).

Üyeler rol yaparken biraz çekingen ve başarısız olabilirler. Bunun nedeni olarak bizim

kültürümüzde ve eğitim sistemimizde insanların temsili (simülated) durumlara uzak ve

yabancı olma olasılığı düşünülebilir.

DÖRDÜNCÜ OTURUM

1) Grup üyelerinin birbirleri hakkında neler düşündüklerini söylemeleri istenir.

Burada önemli olan üyelerin; olumlu veya olumsuz duygularını açıkça iletebilme

becerilerini kazanmaları ve kendilerine yönelik başkalarının olumlu ve olumsuz

duygularını hoşgörü ile karşılamayı öğrenmeleri idi.

Bu oturumda üyelerin birbirleri hakkında olumlu ve olumsuz duygularını dile

getirmeleri duygusal yoğunluğu arttırabilir.

Ev Ödevleri:

Olumlu duygularını büyüklerine arkadaşlarına; küçüklerine söylemeleri

Olumsuz duygularını büyüklerine, arkadaşlarına, küçüklerine söylemeleri

Çevrelerinde tanımadıkları ancak çoğu zaman gördükleri kişilere günaydın

, iyi günler, kolay gelsin vb. gibi demeyi denemeleri

Bir arkadaşlarından borç istemeleri

Ödünç verdikleri bir şeyi geri istemeleri, gürültü yapan arkadaşlarını

susmalarını söylemeleri istenilebilir.

BEŞİNCİ OTURUM

1) Bir önceki oturumda verilen ev ödevleri hakkında konuşulur.

2) Yeniden anlıksal yapılama:

Ben dili ve sen dili hakkında bilgi verilir.(Ek-7)

3) Davranışın önceden denenmesi:

Kartlarda yazılı olan durumlara ben dili ve sen Dili ile tepkide bulunup aradaki

fark ve kişiler üzerindeki bıraktıkları etkiler üzerinde konuşulur.(Ek-8)

4) Ev Ödevi:

Herkesin üçer dakikalık bir konuşma hazırlaması

ALTINCI OTURUM

Her üye üçer dakikalık konuşmasını sunarken dinleyiciler de konuşmacıyı izleyip

atılganlık yönünde ne denli başarılı olup olmadıklarını izlerler.

Bu oturumda bir üyece sözü edilen, atılganlık saldırganlık çekingenlik konusunun ele

alınmasının sağlanması diğer öğrencileri pekiştirmesi açısından yararlı olabilir.

YEDİNCİ OTURUM

Davranışın Önceden Denenmesi:

Üyelerin o anda yapmak istedikleri ancak cesaret edemedikleri bir şey; örneğin okul

müdürüyle konuşmak, birinden verdiği parayı geri istemek , hastanedeki doktorla konuşmak

gibi, rol oynayarak önceden denenir.

Bunu yaparken üyelerin ilk başta çok sıkıntıya düştükleri görülebilir sonradan daha

rahat oldukları söylenebilir.

SEKİZİNCİ OTURUM

Alıştırma: Herkes 5 dakika birbiri hakkında olumlu neler söyleyebileceklerini

düşündükten sonra, üye ortaya gelir, diğer üyeye düşüncelerini söyler. Daha sonra

arkadaşlarının tepkilerini dinler. Arkadaşlarını onun hakkındaki fikirlerini söyler.

Duygu ve sevgi alışverişinde bulunan bireylerin birbirlerine daha yakın oldukları

gözlenebilir.

DOKUZUNCU OTURUM

Gruba iki kez RAE verilir. Birincisinde envanteri değerlendirirken geneli toplum içinde

nasıl davrandıklarını düşünerek yanıtlamaları istenilir , ikincisinde de atılganlık eğitim

grubunu yada bu grup arkadaşlarıyla beraber oldukları bir ortamı düşünerek envanteri

yanıtlamaları, ayrıca grubun değerlendirilmesinin yapılması üyelere söylenerek, öğrencilerden

verilen envanterin arkasına öneri ve eleştirilerinin yazmaları istenilir.

Envanter sonuçları beraberce paylaşılabilir. Oturumlar boyunca akıllarında kalan önemli

anlar üzerinde konuşulabilir. Bu çalışmadan neler kazandıkları sorulabilir.

Bu paylaşımlardan sonra, sevgi bombardımanı etkinliği ile çalışma sonlandırılır.( Üyeler

sırayla ortaya gelirler ve gruba sırtını dönerler. Grup üyeleri ortaya gelen üyeye, içlerinden

geldiği gibi sadece olumlu ifadeler içeren cümleler yöneltirler. Sen mükemmel bir insansın,

yakışıklısın , samimisin vb.)

Üyelerin Gruba Devamı:

Gruplara devam her hafta yapılan yoklama tutanaklarına kaydedilmelidir.

KAYNAK: Atılganlık Eğitimi Paket Programı Bireylerin İletişim Sorunları Ve İletişim

Becerilerinin Geliştirilmesi Yrd. Doç. Dr. Erdoğan Bozkurt

EK-2

Atılgan, Atılgan Olmayan ve Saldırgan davranışın karşılaştırması:

Atılgan Olmayan Atılgan Saldırgan

Ek(3)

Atılgan Bireyin Özellikleri:

1) Konuşurken karşısındakiyle göz göze gelmekten kaçınmaz.

2) Kendinden emin ve dik durur.

3) Konuştuğu kişiden fazla uzakta durmaz.

4) Yüz ifadesine dikkat eder.

5) Ses tonuna dikkat eder ne çok kısık ne çok bağırarak konuşur.

6) Konuşması akıcıdır.

Kendini inkar eder Duygularını Tanır Başkalarını kırarak hiçe

sayarak kendini geliştirmeye

çalışır

Duygularına karşı dürüst

değildir

Dürüsttür, expresiftir Duygularını tanımaz

İstediği amaçlara ulaşamaz İstediği amaca ulaşır İstediği amaçlara başkalarını

kırarak ulaşır

Başkalarının kendisi adına

seçim yapmasına izin verir

Kendi adına seçim yapar Başaları adına seçim yapar

Öfke duyar kaygılıdır. Kendine güvenir Kendini haklı ve üstün görür

OTURUMLAR ARASI UYGULAMA RAPORU

Adı Soyadı :

Tarih:

Sınıf/Şube :

Atılgan olduğunuz durumları yazınız.

Ne yaptığınızı yada ne hissettiğinizi yazın.

Karşınızdaki kişi atılgan davranışınıza nasıl tepkide bulunur anlatınız.

Etkileşim sırasında neler hissettiniz yazınız.

Ek4

YAŞANMIŞ ÖRNEK OLAYLAR

Örnek Olay 1:

Hiç yapmadığım bir şey , sınıfta hoca hata yapınca bunu ona söyledim.

“Hocam , tahtaya yazdığınız o kelimenin sonunda e harfi var galiba dedim”

“Aaa iyi ki söyledin” dedi hoca

Bana kızar diye korkuyordum. Beni kabul etmesi bana cesaret verdi.

Örnek Olay 2:

Yengem hafta sonunda çocuğunu getirip bakmamı istedi.

Yengemi severim, çocuğa bakmayı da isterim,” Bir hafta önce arkadaşlarımla sinemaya

gitmek için sözleşmiştik dedim

Yengem bunu benden bunu beklemiyordu, bozuldu, çünkü , o ana dek hiç böyle bir şey

yapmamıştım.

Çok heyecanlandım bir an sinemaya gitmesem diye düşündüm ama sonra yengemin

bana daha önceden haber vermemekle haksızlık yaptığını düşündüm.

Örnek Olay 3:

Bir arkadaşım benden borç almıştı, ödemi yordu grupta yaptığımız denemelerden

sonra paramı istemeyi karar verdim.

“Ayşe sana iki ay önce 10ytl vermiştim , şimdi ihtiyacım var verirsen sevinirim

dedim.”

“İyi ki söyledin unutmuştum hafta başında ödeyebilirim dedi” İstersem

arkadaşlarımla aram açılır diye düşünüyordum ama öyle olmadı.

Örnek Olay 4:

Dükkana gittim, eteklere bakacağım dedim birkaç tane denedim almadan

dükkandan çıktım.

Denediklerim bana uymadı almıyorum dedim.

Satıcı ters ters baktı söylenmeye başladı.

Ben de çok bozuldum, ağlamaklı oldum, ama sonradan öğrendiklerim aklıma gelince

boş verdim, beğenmediğim bir şeyi almak bana huzursuzluk verecekti.

Örnek Olay 5:

Babam her zamanki gibi bağırıyordu.”Sen sus konuşma diye”

“Babacığım sinirleniyorsun böyle bağırma dedim.

Kızdı bağırmaya devam etti, ama sus sen demedi.Babamdan korkarım ama cesaretlenip

düşüncelerimi söyleyebilmeme çok sevindim.

Örnek Olay 6:

Sinemaya gittiğimde önde iki kişi konuşuyordu, onlardan susmalarını rica ettim.

Eğilerek susar mısınız filmi duyamıyorum dedim.

Benden beklemiyorlardı herhalde. İrkildiler sonra da yavaş konuştular, sonra da

konuşmalar kesildi.

Başta söylemeyecektim, ama buradakiler aklıma gelince uyarmaya karar verdim.

(Siz de kendiniz örnek olaylar yazabilirsiniz.)

Ek6

Grupta rol oynamak için grup üyelerine verilen olaylar. ( Her olay ayrı kartlara

yazılmış ve üyelerce bu kartlar çekilir. Bu roller etki tepki şeklinde olmuştur).

1. Bir erkek arkadaşınızdan sizi konsere götürmesini istiyorsunuz. Atılgan, saldırgan ve

çekingen olarak nasıl tepkide bulunursunuz.?

Oyuncular

Siz

Erkek arkadaşınız

2. Arkadaşınız, sınav öncesi sizden defterinizi almış istiyorsanız. Atılgan, saldırgan ve

çekingen olarak nasıl tepkide bulunursunuz.

Oyuncular

Siz

Arkadaşınız

3. Para ödemek için sıraya girdiniz sizden sonra gelen sıranızı aldı. Atılgan saldırgan ve

çekingen olarak nasıl tepkide bulunursunuz.?

Oyuncular

Siz

Sıraya girmek istemeyen kişi

4. Berber saçınızı istediğiniz şekilde yapmadı. Atılgan saldırgan ve çekingen olarak nasıl

tepkide bulunursunuz.?

Oyuncular

Siz

Berber

5.Hastanede beraber çalıştığınız kişilerin size saygılı davranmasını istiyorsunuz. Atılgan

saldırgan ve çekingen olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Hemşire hasta bakıcı vb.

6. Arkadaşınız siz ders çalışırken sizi konuşmaya tutuyor. Atılgan saldırgan ve çekingen

olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Arkadaşınız

7. Bir toplantıda tanımadığınız biriyle nasıl konuşursunuz. Atılgan saldırgan ve çekingen

tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Bir yabancı

8. Satın aldığınız bir şeyi geri götürdünüz. Atılgan saldırgan ve çekingen olarak tepkileriniz

nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Satıcı

9. Otobüse bindiniz uzun yolculuk yapacaksınız kibrite gereksiniminiz var yanınızdakinden

nasıl istersiniz.?

Oyuncular

Siz

Yanınızda oturan kişi

10. Hastanede sizin sorumluluğunuz olmayan bir şeyi size yüklemek istediler. Atılgan

saldırgan ve çekingen olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Doktor, hemşire vb.

11. Sinemaya gittiniz yanınızdaki konuşup sizi rahatsız ediyor. Atılgan saldırgan ve çekingen

olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Yanınızdaki kişi

12. Fazla zaman ayırmak istemediğiniz bir akrabanız telefon ederek üç haftalığına misafir

geleceğini söylüyor. Atılgan saldırgan ve çekingen olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Akrabanız

13. Lokantadasınız yemeğiniz bitmediği halde garson tabağınızı önünüzden alıyor. Atılgan

saldırgan ve çekingen olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Garson

14. Para bozdurduğunuzda eksik verdiğini gördünüz. Atılgan saldırgan ve çekingen olarak

tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Parayı bozan kişi

15. Öğretmeniniz yanlış bir şey söyledi bunu ifade etmek istiyorsunuz. Atılgan saldırgan ve

çekingen olarak tepkileriniz nasıldır.?

Oyuncular

Siz

Öğretmen

Ek7

Grupta Ben Dili ve Sen Dili Hakkında Verilen Bilgiler:

Sen Dili:

Kızgınlık içinde hareket eden insanlar genellikle ne hissettiğini söylemeden hemen

karşısındakini suçlamaya yönelirler karşıdaki suçlandığını hissedince bir savunma

mekanizması geliştirecek ve sizi dinlemeyecek , aklı sizi nasıl kırabileceği ile meşgul

olacaktır. Sen dili “Sen ne kadar kabasın aptalsın sen de hiç terbiye yok mu” gibi ifadelerle

karşımızdakini hemen suçlamaya değerlendirmeye yönelik bir dildir.

Ben Dili:

Karşımızdakinde suçlandığı izlenimi yaratmamak için ifademizi ben dili içinde

oluşturmalıyız. Ben dili kişinin kendini rahatsız eden davranışın kendisinde nasıl bir duygu

uyandırdığını ifade eden söyleyiş biçimine verilen addır.

Ben Dili ile Sen Dili arasında önemli fark şudur:

Ben dili konuşan kişi kendi iç dünyasındaki duyguları ifade eder ve duyguların ötesinde

herhangi bir suçlama ve yargılamaya gitmez ben dili atılganca bir tepkidir. Sen dilinde

suçlama yargılama ağır basar saldırganca bir tutumdur.

Ek8

Uygulamada sen dili ve sen dili ile ilgili olarak ve deneklerin uygulaması için

verilen kartlar:

1. Sen Dili- Çok kötüsün annenle konuşurken araya giriyorsun.

(Durakla)

Ben Dili- Ben annenle konuşurken kendini yalnız hissediyorsun ve bizim konuşmalarımızı

kesiyorsun.

2- Sen Dili – Sakar her şeyi kırıyorsun

(Durakla)

Ben Dili – Aynamı kırdığın için çok üzüldüm

3- Sen Dili- Geri zekalı aptal şey hep matematikten zayıf alıyorsun

(Durakla)

Ben Dili- Matematikten Kırık alman beni üzüyor.

4- Sen Dili Pasaklı saçlarını hiç toplamazmısın

(Durakla)

Ben Dili- Saçların açık dolaşman beni rahatsız ediyor.

5- Ben Dili- Hayatımda senin kadar şimarık birini görmedim

(Durakla)

Ben Dili – Her gördüğünü istemen beni rahatsız ediyor

6- Sen Dili- Ne kadar tembelsin her şeyi benden bekliyorsun

(Durakla)

Ben Dili – Çok öfkelendim bu sabah sana düşen işleri yapmadın bana kaldı.

7-Sen Dili_- Tembel hep benden yararlanıyorsun.

(Durakla)

Ben Dili- Benim ödevlerimi alıp kullanmana bozuluyorum

8- Sen Dili- Saygısız hocayla bçyle konuşulmaz.

(Durakla)

Ben Dili- Konuşma biçimin beni üzdü hatta öfkelendirdi.

9- Sen Dili – Pis pasaklı

(Durakla)

Ben Dili – Çoraplarını yatağımın üstüne koymana sinirleniyorum.

10- Sen Dili- Şimarık Sen herkesi sözünü keser misin

(Durakla)

Ben Dili- Sözümü Kesmen beni kızdırıyor.

IV.BÖLÜM

ARKADAŞLIK BECERİLERİ

ETKİNLİK 1:GRUBA KATILMA

AMAÇ: Yeni bir gruba katılabilme

DÜZEY: 7-11 yaş

MATERYAL: Gruba Katılma Çalışma Kağıdı

ETKİNLİĞİN İŞLENİŞİ

İnsanların zaman zaman farklı ortamlarda ve durumlarda tanımadığı yeni kişilerle

karşılaşabileceğini anlatın. Ne gibi durumlarda tanımadığımız kişilerle karşılaşabileceğimizi

sorun ve bu durumları sınıfta tartışın. (yeni bir okula başlayınca, Sınıfa çalışma kağıtlarını

dağıtıp, öğrencilerden doldurmalarını isteyin. Daha sonra gönüllü öğrencilerden cevaplarını

paylaşmalarını isteyin. Yeni bir ortama girdiğimizde, ilk adımı karşı taraftan beklemek

yerine bizim de iletişime geçmemizin gerekliliğini vurgulayarak etkinliği bitirin.

HAZIRLAYAN: Uzm. Psikolojik Dan. Emine Ürün

ÇALIŞMA KAĞIDI

GRUBA KATILMA

Sünger Bob, bu sahile yeni taşındı

ve henüz kimseyi tanımıyor. Diğer çocuklar

ise birlikte çok eğleniyor ve ertesi gün

neler yapacaklarını konuşuyorlar.

Haydi Sünger Bob’a gruba katılması

için yardım et.

Sünger Bob gruba katılmak için neler

yapmalı? ................. ……………………………….

…………………………………………………………

………………………………………………………

Sence önce Sünger Bob mu önce konuşmalı yoksa gruptan birisi onunla konuşana

kadar beklemeli mi?

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................

Sünger Bob gruptaki çocuklarla sohbete başlamak için ne söylemeli?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………..

Gruptakiler Sünger Bob’u yanlarına davet etmeli midir, niçin?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………..

Bir gruba katılmakta zorlandığın bir anı yaz. Neler hissettin, ne yaptın?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………….

Bulunduğun ortama yeni bir kişi gelince neler yapabilirsin, yaz. Yeni gelen kişi nasıl

hisseder?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………........................

ETKİNLİK 2: KENDİNİ TANITMA VE TANIŞMA

AMAÇ: “Kendini uygun bir şekilde tanıtabilme”

GÖSTERGE “Kendini tanıtır ve diğerlerini tanımak için dinler”

SINIF DÜZEYİ 5-6-7-8-9-10-11-12

YÖNERGE; Öncelikle öğrencilere son dönemlerde yeni birileriyle tanışıp tanışmadıkları,

tanıştılar ise o kişiye kendilerini nasıl tanıttıklarını sorun, örnek vermelerini isteyin. Ardından

kendini tanıtma ve tanışmayla ilgili bir etkinlik yapacağınızı belirtin. Etkinlik için sınıftaki

öğrenci sayısına göre her grupta 10-15 öğrenci olacak şekilde öğrencileri gruplara ayırın.

Öğrencilerden ayağa kalkıp daire olmalarını isteyin. Etkinlikte herkesin öncelikle ismini,

hobisi veya serbest zamanlarını geçirmeyi tercih ettiği eylemi ve şu an en çok nerede olmak

istediğini söyleyerek kendini tanıtacağı yönergesini verin. Etkinliğe başlayacak ilk kişi sadece

kendisiyle ilgili bilgileri söylerken diğer öğrenciler, kendilerinden önce söylenen bilgileri de

kendilerini tanıttıktan sonra ekleyeceklerini açıklayın.

Ör: Ben Arda, serbest zamanlarımda gitar çalarım, şu an evde olup oyun oynamak istiyorum

(Birinci kişi). Ben Sevgi, hobim keman çalmak, şu an alışveriş yapmayı isterdim. Sen Arda,

serbest zamanlarında gitar çalıyorsun, şu an evde olup oyun oynamak istiyorsun (İkinci Kişi).

Oyunun dairedeki en son kişi kendisini tanıtıp odan önceki tüm arkadaşlarının bilgilerini de

verdikten sonra tamamlanacağını belirtin.

Etkinlik sonrasında öğrencilere “Etkinlik sırasında arkadaşlarınızı ne kadar dikkatli

dinlediniz? Neler yaşadınız? Kendinizle ilgili fark ettikleriniz nelerdir?” sorularını yöneltin.

Öğrencilerin açıklamalarından sonra bu etkinliğin, hem kendini uygun bir şekilde tanıtma

hem de iyi bir dinleyici olma açısından önemli olduğunu vurgulayın. Öğrencilerin etkinlikle

ilgili sormak istedikleri olup olmadığını öğrendikten sonra çalışmayı sonlandırın.

KAYNAK: Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Teknik Destek Projesi Yaşam Becerileri

Etkinlik El Kitabı, MEB Özel Eğitim Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

ETKİNLİK 3: BİZE KATIL

AMAÇ:Sosyal İlişkileri geliştirebilme

DÜZEY:7-12 yaş

SÜREÇ:

Fulya sınıfta hiçbir şeye katılmayan ve hiçbir grup etkinliğinde yer almayan bir

kızdır. Sınıfta varlığı ile yokluğu belli değildir. Sorulmadıkça konuşmaz.

Arkadaşları, onu aralarına almak istemektedirler.

Bunun için ne yapmalıdır?

Öğrencilerden çeşitli çözüm önerilerini söylemelerini ve tartışmalarını isteyiniz.

En uygun önerileri sınıfta oynayınız.

Kaynak: ilköğretimde sosyal Becerilerin Geliştirilmesi. Prof. Dr. Füsun Akkök,

Özgür Yayınları

ETKİNLİK 4:SOHBETİ SÜRDÜRME

AMAÇ: İletişim Sırasında uygun sorular sorarak sohbeti sürdürebilme

DÜZEY: 3 .sınıf ve üzeri

SÜREÇ

Öğretmen sınıfta sohbet esnasında uygun sorular sormanın önemini anlatır. “yerinde ve uygun

sorular sormak bir şeyler hakkında bilgi edinmek için en güzel yoldur. Sorular sorduğumuzda

karşımızdaki kişiyle ilgilendiğimizi gösteririz. Sohbetimizi sürdürebiliriz. Hem de onun

hakkında daha fazla bilgi edinip, daha iyi arkadaş olabiliriz. “

Pratik için gruptaki öğrencileri ikişerli gruplara ayırın öğrencilerden birinin zihninden bir şey

tutmasını ve diğerinin de çeşitli sorular sorarak bunu tahmin etmesini isteyin. (örneğin:

Öğrencilerden biri :”Kapının yanındaki bir şeyi düşünüyorum.” der. Diğer öğrenci: “ne renk?,

kapının hangi tarafında? gibi sorular sorarak diğer arkadaşının zihninde tuttuğu nesneyi doğru

tahmin edene kadar etkinliği sürdürürler. Aynı grup öğrencilere “Sohbeti sürdür” etkinlik

kağıtları verilir ve birlikte çalışmaları istenir.

HAZIRLAYAN: Uzm. Psikolojik Dan. Emine Ürün

ÇALIŞMA KAĞIDI

SOHBETİ SÜRDÜR

BEN: Babam bana bir kedi aldı.

ARKADAŞIM: Ne kadar güzel .Adı ne?

BEN: Boncuk.

ARKADAŞIM: Peki onu ne ile besliyorsun?

BEN:…………………………………………….,,,,,,,,,,,,,,,,

ARKADAŞIM:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

BEN;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ARKADAŞIM:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

BEN;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ARKADAŞIM:………………………………………………………………………………….

BEN:……………………………………………………………………………………………..

ARKADAŞIM:………………………………………………………………………………….

BEN:……………………………………………………………………………………………

ARKADAŞIM:…………………………………………………………………………………

Şimdi arkadaşınla rollerini değiştir ve başka bir konuda sohbete başlayın.

Sohbet konumuz:………………………………………………………………………..

ARKADAŞIM:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

BEN;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ARKADAŞIM:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

BEN;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ARKADAŞIM:………………………………………………………………………………….

BEN:……………………………………………………………………………………………..

ARKADAŞIM:………………………………………………………………………………….

BEN:……………………………………………………………………………………………

ARKADAŞIM:…………………………………………………………………………………

BEN:……………………………………………………………………………………………

ETKİNLİK 5: İYİ ARKADAŞ

AMAÇ: Öğrencilerin iyi ve kötü arkadaşlık kavramlarını anlamalarını sağlamak

DÜZEY: 1. Sınıf ve üstü

SÜREÇ:

(Tahtaya yandaki şekli çizin).

Sizce arkadaşlık neden önemli?

zamanlarınızda?

Şimdi gelin bir de kötü arkadaşa bakalım. (Aynı şekli kötü arkadaş için de çizin)

r?

Bazılarımızın da hiç arkadaşı yoktur. Sizce böyle bir çocuk:

er hissederdiniz?

KAYNAK: Berthelot, J. (1996). A Unit on Friendship materyalinden uyarlanmıştır.

ETKİNLİK 6: FARKLILIKLARIMIZ BENZERLİKLERİMİZ

AMAÇ: Öğrencilerin arkadaşlıklarda farklılıkları kabul etmenin önemini kavramalarını

“Seni destekliyorum”

Anlayışlı

Güven Beni korur

İYİ ARKADAŞ

NASIL OLUR?

NE SÖYLER?

SİZE NE HİSSETTİR

İR?

NE YAPAR?

sağlamak

MATERYAL: Katılımcı sayısının yarısı kadar Uygulama Sayfası 1/A ya da 1/B, A4 kâğıdı

DÜZEY: 3. Sınıf ve üstü

SÜREÇ:

Bu oturumda farklılıklarımızı ve benzerliklerimizi tartışacağız.

Şimdi sizden 2 kişilik gruplara

ayrılmanızı istiyorum (Tahtaya üstteki şekli çizin

ve her gruba birer tane A4 kağıdı verin).

Şimdi hepiniz size dağıttığım kağıtlara

benim çizdiğim gibi iç içe geçmiş 2 daire çizin.

Ama kağıdı yan tutun ki, daireler büyük

olsunçünkü içlerine yazı yazacaksınız

Şimdi çizdiğiniz dairelerin üzerine ya da

altına isimlerinizi yazın.

Şimdi sizlere bir soru kâğıdı dağıtacağım. (Uygulama Sayfası 1/A’yı dağıtın). Soruları

okuyun ve eğer farklı cevap veriyorsanız cevaplarınızı kendi dairelerinizin içine yazın. Eğer

cevaplarınız aynı ise buraya, dairelerin üst üste bindiği (kesiştiği) yere yazacaksınız. (Tahtada

dairelerin kesiştiği noktayı gösterin). Herkes anladı mı?

Size dağıttığım sorulara tüm içtenliğinizle cevap vermeniz önemli. Bu etkinlik için 15

dakikanız var. (Grupların arasında dolaşın ve gerekiyorsa katılımcılara yardım edin).

KÜÇÜK SINIFLAR İÇİN SÜREÇ:

Arkadaşınızla birlikte soruları okuyun ve cevaplayın.

KAYNAK: Berthelot, J. (1996). A Unit on Friendship materyalinden uyarlanmıştır.

TARTIŞILACAK SORULAR

(Soruları küçük sınıfların anlayacağı biçimde basitleştirebilirsiniz)

REŞİT MUSTAFA

Alıştırmayı nasıl buldunuz?

Arkadaşınıza ilişkin yeni bir şey öğrendiniz mi? Neler?

Arkadaşınızla ne tür farklılıklarınız var?

Arkadaşınızla ne tür benzerliklerinizin olduğunu keşfettiniz?

Bu benzerlikler ve farklılıklar arkadaşınıza ilişkin görüşünüzü değiştirdi mi?

Bu etkinlik diğerlerine ilişkin bakışınızı değiştirdi mi?

VURGULANACAK NOKTALAR:

Eğer hepimiz aynı boyda, aynı kiloda, aynı görünüşte olsaydık ve hatta aynı zevklere,

özelliklere, hobilere, kişilik özelliklerine sahip olsaydık ne olurdu? (Yanıtları alın, eksikleri

tamamlayın:

o Dünya çok sıkıcı bir yer olurdu.

o Birbirimizden bir şeyler öğrenemez, kendimizi geliştiremezdik.

o Kimse bizi birbirimizden ayıramazdı.

o Farklı olma ve özel olma hissini hissedemezdik.

o Kiminle arkadaş olduğumuz fark etmezdi.

Arkadaşlarımız ve bizler, benzer ve farklı özelliklere, zevklere, hobilere, kişilik

özelliklerine sahibiz. Benzerliklerimiz bizi birbirimize yaklaştırırken birbirimizin farklı

yönlerinden bir şeyler öğreniriz. Farklılıklar bizi zenginleştirir

UYGULAMA SAYFASI 1/A: FARKLILIKLARIMIZ- BENZERLİKLERİMİZ

(Büyük sınıflar için)

1. Kaç kardeşiniz var?

2. Hangi ayda doğdunuz?

3. En çok hangi rengi seviyorsunuz?

4. En sevdiğiniz meyve hangisi?

5. En sevdiğiniz yemek hangisi?

6. En sevdiğiniz şarkı hangisi?

7. İlerde hangi mesleği seçmek istiyorsunuz?

8. Hangi futbol takımını destekliyorsunuz?

9. Boş zamanlarınızda ne yapmaktan hoşlanıyorsunuz?

10. En sevdiğiniz kitap hangisi?

11. En sevdiğiniz televizyon programı hangisi?

12. Okulda en çok hangi konuda zorlanıyorsunuz?

13. Sizi en çok ne strese sokar?

14. Sizi en çok ne üzer?

15. Sizi en çok ne mutlu eder?

16. En çok hangi özelliğinizi seviyorsunuz?

17. Arkadaşlarınız en çok sizin hangi özelliğinizi sever?

18. Arkadaşlıkta en önemli şey sizce ne?

UYGULAMA SAYFASI 1/B: FARKLILIKLARIMIZ BENZERLİKLERİMİZ

(Küçük sınıflar için)

En sevdiğiniz

yemek

hangisi?

Benim:

Arkadaşımın:

Benim:

Arkadaşımın:

Kaç kardeşiniz

var?

Hangi ayda

doğdunuz?

Ben:

Arkadaşım:

DOĞUM GÜNÜN

KUTLU OLSUN!

En sevdiğiniz çiçek

hangisi?

Benim:

Arkadaşımın:

Benim:

Arkadaşımın:

En sevdiğiniz

renk hangisi?

Hangi takımı

destekliyorsunuz?

Ben:

Arkadaşımın:

En sevdiğiniz

meyve

hangisi?

Benim:

Arkadaşımın:

Benim:

Arkadaşımın:

En sevdiğiniz

şarkı hangisi?

En sevdiğiniz

şarkıcı kim?

Benim:

Arkadaşımın:

En çok hangi

oyunları

seviyorsunuz?

Ben: Arkadaşım:

Sizi en çok ne sevindirir?

Beni: Arkadaşımı:

Sizi en çok ne üzer?

Beni: Arkadaşımı:

En çok neden

endişelenirsiniz ya

da korkarsınız?

Ben:

Arkadaşım:

En sevdiğiniz özelliğiniz

nedir?

Benim:

Arkadaşımın:

Okulda en çok

hangi konuda

zorluk

çekiyorsunuz?

Ben:

Arkadaşım:

ETKİNLİK 7: YENİ BAŞLANGIÇLAR YENİ ARKADAŞLIKLAR

AMAÇ: Öğrencilerin arkadaş edinme ve arkadaşlıklarını koruma becerileri edinmelerini

sağlamak

MATERYAL: Senaryo kartları

DÜZEY: 2. Sınıf ve üstü

SÜREÇ:

(Oturumdan önce Uygulama Sayfası 2’nin çıktısını alın ve işaretli yerlerden kesin).

Bu oturumda nasıl yeni arkadaşlar edineceğimizi ve arkadaşlıklarımızı nasıl

koruyacağımızı konuşacağız.

Şimdi sizlerin dört gruba ayrılmanızı istiyorum. Her gruba bir sorun kartı dağıtacağım.

Sizler orada yazan sorunlara çözümler bulmaya çalışacaksınız. (Öğrencilerin gruplara

ayrılmasını bekleyin ve sorun kartlarını dağıtın). Şimdi çalışmanız için size 15 dakika

veriyorum, sonra çalışmanızı sunacaksınız.

• Önce hikayenizi bize okur musunuz?

• Sizce hikayedeki öğrenci neler hissediyor?

• Etrafınızda böyle arkadaşlarınız var mı?

• Hikâyedeki öğrenciye neler önerdiniz?

Arkadaşlıklarımızı nasıl koruyabiliriz?

VURGULANACAK NOKTALAR

Bazılarımız için arkadaş olmak kolaydır ama diğerleri için zor olabilir. Gerçek bir

arkadaşlık kurmak ve bu arkadaşlığı korumak gerçekten çok güzel bir duygudur. Ama çaba

gerektirir. Yeni bir okula başlamak, başka bir sınıfa geçmek, eski arkadaşlardan kopmak

genellikle kaygılandırır bizi. Bu çok doğaldır. Arkadaşınız olsun istiyorsanız önce sizin

arkadaş olmanız lazım.

o Herkese arkadaşça davranın.

o Arkadaşlarınızı selamlayın, onlara nasıl olduklarını sorun.

o Sizinle konuşurken onları dinleyin.

o Espri yapın.

o Eğer bir derste iyiyseniz, arkadaşlarınıza yardım etmeyi önerin.

Arkadaşlıklarımızı korumak çok önemlidir. Arkadaşlıklarımız her zaman onlara karşı dürüst

olarak, ihtiyacı olduğunda destek vererek ve güvenini sarsmayarak koruyabiliriz. Ama

arkadaşlarımız doğru olmayan davranışlarda bulunuyorlarsa bu arkadaşlıkları sürdürmek

zorunda değiliz.

UYGULAMA SAYFASI 2: YENİ BAŞLANGIÇLAR YENİ ARKADAŞLAR

Benim annem de babam da öğretmen. Bu sene yeni bir yere atandıkları için ben bugün yeni

bir okula başlayacağım. Eski okulumda çok arkadaşım vardı. Ama burada henüz hiç

arkadaşım yok. Bu beni endişelendiriyor. Sınıfa ilk girdiğimde ne yapacağım? Nereye

oturacağım? Ya başka birinin yerine oturursam? Sınıftaki çocuklar beni aralarına kabul

edecekler mi? Kantin nerededir acaba? Öğretmenlerim beni sevecek mi?

Eskiden çok iyi bir arkadaş grubum vardı. Çok eğleniyorduk. Ama onlar çok değiştiler. Kötü

alışkanlıklar edindiler. Sık sık okuldan kaçıyorlar. Derslerine de çalışmıyorlar artık. Sınavda

birbirlerinden kopya çekiyorlar. Ben onların yaptıklarını doğru bulmuyorum. Yeni arkadaşlar

edinmek istiyorum ama çok çekingenim. Nasıl arkadaş edineceğimi bilmiyorum.

Hiç arkadaşım yok. Neden beni sevmediklerini bilmiyorum. Arkadaş olmak için ne

yapacağımı da bilmiyorum. Kendimi çok yalnız ve üzgün hissediyorum. Herkesin birçok

arkadaşı var ama benim bir tane bile yok.

Ben okula geç başladım. Babam iki sene önce beni okuldan aldı. Sonra öğretmenlerimin

çabasıyla yeniden okula geldim. Sınıf arkadaşlarımdan daha büyüğüm ve derslerde de

geriyim. Çok çalışıyorum arkadaşlarıma yetişmek için. Okula geri döndüğüm için çok

mutluyum ama bazen sınıf arkadaşlarımın beni benimle dalga geçmeleri beni çok kırıyor ve

üzüyor. Bense onlarla arkadaş olmak istiyorum. Keşke bunu başarabilsem.

EKLER

KULLANILABİLECEK ISINMA ETKİNLİKLERİ

ISINMA VE KAYNAŞMA OYUNLARI

Özellikle grup içi sosyal iletişimi güçlendirmek için kullanılan harika oyunlar. sınıf ortamında

öğrenciler arasındaki sorunları çözmek amacıyla kullanılabilir.

1-PİN KODU-KİLİTLERİ ÇÖZME Grupta herkesin eşleşmesi istenir. Eşleşme yapılırken

birbirini az tanıyanların eş olmaları istenir. Eşlerden oluşan grubun yarısı dışarı çıkar. İçeride

kalanlar uzaylılardır. Uzaylı eşlere yönerge verilir. Yönergeye göre; içeri gelip onunla

iletişime geçmeye çalışacak olan eşine karşı tepkisiz kalması, gözlerini kaçırmadan sabit bir

şekilde bakması istenir. Hiç bir şekilde iletişime girilmez. Uzaylı gruptakilere grup sayısına

göre 3–4 ya da 4–5 kişiye birer pin kodu verilir.(grup küçükse her birine bir pin kodu

verilebilir) Örneğin; dokunma, el sıkma, merhaba deme, öpme, sarılma gibi. Dışardan gelen

eş uzaylıyla iletişime girmeye çalışacak ancak uzaylı eş pin kodunu alana dek çözülmeyecek,

sabit duracaktır. Ne zaman ki dışardan gelen eş doğru pin kodunu bi şekilde uygularsa uzaylı

çözülecek ve iletişime girecektir.(dışarıdaki gruba verilen yönerge içerdeki eşiyle iletişim

kurması olacaktır.)

2-MIRIL-MIRIL MIRILDAN Tüm grup büyüklüğüne göre küçük gruplara bölünür.4–5

kişilik olabilir.(gruplarda kimlerin olacağı belli değildir. Kaç kişiye kâğıt verilmesi ve aynı

şarkı sözünden kaç tane yazılması gerektiği konusunda küçük gruplar önceden düşünülür.)

Daha önceden grup sayısı düşünülerek hazırlanmış olan küçük kâğıtlara herkesin bilebileceği

şarkı adları yazılır. Sepet ya da torbaya konan kâğıtlar herkese çektirilir. Herkes çektiği

şarkının müziğini sözlerini söylemeden mırıldanmaya başlar. Bu şekilde mırıldanarak küçük

grup üyelerinin birbirini bulması ve gruplarını oluşturması beklenir. İlk oluşan grup sırasına

göre, tüm gruplar şarkılarını söyleyerek etkinlik sona erdirilir.

3-PAT PAT PATLADI Grup halka olur. Ortada bir ebe olur. Ebenin gözleri bağlanır ya da

gözlerini kapatıp açmaması istenir.3 küçük top halkadaki kişileri her iki elinden de geçmek

üzere elden ele dolaşır. Bu sırada ebe gözleri kapalı olarak, topların kimde olduğunu

görmeden PATLIYOPATLIYO-PATLIYO diye bağırır. Ne zaman ki ebe PATLADI derse

top kimin hangi elinde ise o el yanar. İki elide yanan çıkar. Ebe değişebilir, yanan ebe olabilir.

Oyun bu şekilde son kişi kalıp kazanana dek sürer. ( 3 adet elde tutulabilir çok büyük ya da

küçük olmayan top)

4-LİDERİNİ BUL Grup daire olur ya da karışık şekilde yürür pozisyondadır. Bir ebe

seçilerek dışarı çıkarılır. Gruptan bir lider seçilir ve gruba şu yönerge verilir; “Lider ne

yaparsa onu yapın”.İçeri alınan ebeden lideri bulması istenir. Ebenin lideri tahminde üç hakkı

vardır. Lideri bulursa yeni ebe lider olur. Bulamazsa tekrar ebe olarak devam eder.

5-SAYI SAYMACA Grup halka olur, ayakta ya da oturarak oynanabilir. Grupta kaç kişi

varsa hedef bu sayıya kadar anlaşmadan, birbirinden habersiz başlayarak, kimin hangi sayıyı

söyleyeceğini bilmeden, işaret vb. yapmadan, karışık olarak saymaktır. Örneğin; 1’den 20 ye

kadar saymaya çalışılır. Herkes bir sayı söyleyecektir. Aynı anda iki kişi birden aynı sayıyı

söylerse en başa dönülür.

6-KÖPEK BALIKLARI YA DA HAVUZ OYUNU Grup halka olur. Lider gruptaki

herkesin gözlerini kapatmasını ister ve şu yönergeyi verir; “şimdi grubun arkasından

dolaşarak rast gelen birine dokunacağım, dokunduğum kişi köpekbalığı diğerleri ise

havuzdaki diğer balıklar olacaktır. Daha sonra herkes havuzda göz göze bakmak şartıyla

serbestçe dolaşacaktır. Bu sırada köpekbalığı ile göz göze gelip köpek balığının göz kırptığı

balık ölecek ve sessizce havuzdan kenara çıkacaktır. Bu sırada köpekbalığının kim olduğunu

tahmin eden kişi bunu liderin kulağına söyleyecek ve tahmin doğruysa havuzdan ölmeden

çıkarak kurtulacak, tahmin yanlışsa havuzda dolaşmaya devam edecektir. Tüm balıklar ölene

ya da tahminde bulunup kurtulana dek oyun sürecektir” der ve herkesin gözü kapalıyken

grubun arkasında dolaşarak birine dokunur ve köpekbalığını seçer ve oyun başlar.

7- YUVANI BUL İkişerli eş olunur. Kol kola girilir. Diğer kollar belde yuva yapılır.(boştaki

eller bele konur) 2 kişi ortada olur. Biri ebe olur. Ebe olan kaçanı yakalamaya çalışır. Kaçan

kişi ebelenmeden yuvaya girerse, yuvanın boşta kalan kişisi kaçmaya başlar, ebeleme

olduğunda ise ebeleyen kaçmaya başlar, ebelenen kovalamaya… Oyun böylece devam eder.

8-AŞURE OYUNU 1. Versiyonu: Ömer burada Bahar nerde, Bahar derki; Bahar burada

Serpil nerde. Bu şekilde devam eder. 2. Versiyonu: İkişerli eş olunur. Grup lideri oyunu

başlatır. İkiliden birini belirterek şöyle der; -Ben bir aşure yaptım, içinde Ayşe yok.-Ayşe

cevap vermez, Ayşe’nin eşi Emine derki; ben bir aşure yaptım, içinde Ayşe var Fatma yok…

Oyun böylece sürer. ( yanmalı bir oyundur. Son ikili kalana dek oynanabilir)

9- TUZ BUZ Herkes bir numara alır. (grup baştan sayarak herkesin numarası

belirlenebilir.)İki elle bacaklara vurulur iki el çırpma, iki parmak şıklatma. Parmak

şıklatmanın birincisinde kendi numaran, ikincisinde bir başkasının numarası söylenir.

Numarası söylenen oyuna devam eder. Seri olunur. Takılan ya da yanlış söyleyen ya da

çıkmış birinin numarasını söyleyen oyundan çıkar. Son iki kişi oyunu Tuz-Buz şeklinde

sürdürerek birinci belli olana kadar devam eder. Bir kişi tuz diğeri buz diyecektir. (Örnek: iki

el bacaklara vuruldu, iki kere el çırpıldı, parmak ilk şıklatmada kendi numarası olan 1,ikinci

şıklatmada herhangi birinin numarası olan, 5 söylendi, numarası 5 olan aynı ahenkle 5,11

der,11 olan aynı şekilde 11–13 der vs..Son iki kişi den biri tuz biri buz olunca da aynı şekilde

biri tuz-buz, diğeri buz tuz diyerek şaşırıp yanana kadar devam eder)

10- EV SAHİBİ-KİRACI Gruptan üçerli olmaları istenir ya da grup üçerli olarak küçük

gruplara bölünür. Bir ebe seçilir. Üçerli olan gruplardan iki kişinin karşılıklı geçerek ellerini

avuç içleri açık olarak birbirine dayayarak bir çatı oluşturmaları istenir. Bunlara ev sahibi

denir. Üçüncü kişi ise yapılan bu çatının içine iki kişinin arasına girer, böylece kiracı olur.

Ebe ortadadır. Liderin komutu ile oyun başlar ve sürer. Lider kiracılar dediğinde ev sahipleri

sabit dururken kiracılar ev değişikliği yapar, tüm kiracıların ev değiştirmesi zorunludur. Bu

arada ebe kendine ev bulup yerleşmeye çalışır, dışarıda kalan kimse yeni ebe o olur. Lider Ev

sahipleri derse bu defa kiracılar sabit durur ev sahipleri yer değiştirerek farklı kimselerle

kiracıların üzerine ev olmaya çalışır. Yine kendine eş bulamayıp, ev olamayan dışarıda

kaldığı için ebe olur. Ev sahipleri için eş değiştirmek zorunludur. Lider komutuna göre oyun

devam eder.

11-TATİL Grup ayaktadır.lider şöyle bir yönerge verir; “Şimdi tatile gideceğinizi haya

edin,bu nasıl bir tatil olurdu; bir dağ köyünde,yürüyüşlerle geçen bir tatil mi?,5 yıldızlı bir

tatil köyünde mi,Yabancı bir ülkede kültür turu mu?” vb. (gruba göre sayı çoksa örneğin tatil

çeşidini artırabilirsiniz.Bu yönergenin ardında da çeşitli köşeler gösterilerek,köy diyenler

buraya,ülke diyenler şuraya,tatil köyü-deniz diyenler şuraya gibi köşelerde toplanarak küçük

gruplarını oluştururlar.gruplar kendi aralarında neden o köşeyi yani o tatili seçtiklerini

konuşurlar.(tanışma ve kaynaşma etkinliği olarak ta düşünülebilir.)Daha sonra küçük grubun

ön plana çıkan ortak düşünce ve duyguları büyük grupta da paylaşılır.

12-AĞAÇLAR Bir önceki etkinliğin ağaçlarla yapılan şeklidir. Bunda yönerge olarak ağaçlar

kullanılır. Çınarlar bir köşeye, salkım-söğüt diğer köşeye, çam bir diğer köşeye ve farklı

ağaçlar(meyve ağacı yâda farklı ağaç düşünen olursa diye)bir köşeye toplansın denir. Yine

oluşan küçük gruplara neden orda olduklarını konuşmaları, paylaşmaları için zaman verilir ve

daha sonra büyük grupla da öne çıkan ortak duygu ve düşünceler paylaşılır. ( bu etkinlikler

grup özelliğine göre; ev eşyaları ( tv.,çaydaklık vs.) çantalar(küçük,büyük,valiz,spor,cüzdan

vs.) ya da (oyuncu,senarist,yönetmen) şeklinde de uygulanabilir.)

13-BİNGO Ortamda tahta varsa tahtaya çeşitli önergeler yazılır. Örneğin; Mardin’i görmüş,

çay seven, köpeği olan, kek sevmeyen vs. gibi. Sonra gruptakilere birbirleri ile iletişime

geçerek bu sorulara cevap bulmaları istenir. Her bir önergeye uygun bir kişi bulunacaktır. Ve

en erken bitiren galip olur ve etkinlik sona erer. Bu etkinlik daha önceden hazırlanan BİNGO

kartıyla da uygulanabilir.

14-YİN YANG: Bilindiği gibi uzak doğu kültüründe Yin Yang sembolü evrendeki birbirini

tamamlayan zıt özellikleri temsil eder. Ve her iki zıtlıkta kendi içinde bir miktar birbirlerinin

özelliklerinden taşırlar. Bu sembol grup etkinliklerinde grubun yapısı ve işlenen konunun

özelliğine göre değerlendirme, karşılaştırma gibi çeşitli şekillerde uygulanabilir. Örneğin

sembol büyütülüp çoğaltılarak kişilere verilir ve diyelim ki konumuz iletişimse bireysel olarak

ya da küçük gruplar yaparak siyah tarafa iletişimi olumsuz etkileyen etmenler, beyaz tarafa

iletişimi kolaylaştıran etmenlerin yazılması istenir. Ya da farklı konularda benzer

değerlendirmeler için kullanılabilecek bir materyal olabilir.

15-MEVSİMLER: Grup 4–5 kişilik küçük gruplara ayrılır. Her bir gruba paket kâğıdı (büyük

boy kraft kâğıt) bol sayıda boya, yapıştırıcı, makas vb. sağlanır. Gruplardan seçecekleri bir

üyenin kraft kâğıt üzerine uzanarak istedikleri pozu vermesini ve o şeklide üyenin profilin

kâğıda çıkarılması istenir. Daha sonra eldeki malzemelerle ortaya çıkan figürün içi grubun

ortak kararına uygun bir mevsim seçilerek istedikleri şekilde doldurulur. Çalışma ortamın

duvarları posterlerle süslenir.

Köpeği olan

Kek sevmeyen

Mardin i görmüş

3 çocuklu

Bekâr Evli

16-AĞAÇ ÇİZİMİ: Grup üyelerine birer kâğıt verilir ve herkesten kendine bir ağaç çizmesi

istenir. Ağaçlarını diledikleri gibi yapabilirler. Herkes tamamladığı zaman resimleri rast gele

birbirleri ile (daha az tanıdıkları ile olabilir, yanındaki ile olabilir, karışık olabilir)

değiştirmeleri istenir. Ve kendilerine gelen ağacı değerlendirmeleri istenir. Bu etkinlik daha

çok bireysel farklılıkları, ilgileri, iletişim engellerini, beğenileri vs. vurgulamak ihtiyacı

olduğunda uygulanır. Herkesin aynı ağacı yapamayacağı gibi aynı davranışı da

gösteremeyeceği gibi vurgular yapılabilir.

17-İLETİŞİM ENGELLERİ ETKİNLİKLERİ: Konunun iletişim olduğu durumlarda

engelleri vurgulamak amaçlı yapılan etkinlikler. A) Gruptan seçilen bir ya da duruma göre

birkaç kişi (isteğe bağlı) dışarı çıkartılır. İçerideki gruptan gönüllü olan birkaç kişiye de

iletişim engelleri ile ilgili yönergeler verilerek biraz sonra içeri gelip, onlarla iletişime

geçmeye çalışan kişi ya da kişilere bu yönergeler doğrultusunda davranmaları istenir.

(örneğin, bir kişiye; sürekli sözlerini kes, diğer bir kişiye, yüzüne bakma, oralı olma,

umursama, başka bir kişiye söylediklerini umursama gibi)Etkinlik uygulayıcıların duyguları

ve büyük grubun paylaşımları alınarak sonlandırılır. B) İletişim engelleri farklı olarak grup

içinden gönüllü olan 4–5 kişinin başına önceden hazırlanan ve üzerinde iletişim engellerinin

yer aldığı ifadelerden oluşan kâğıt şapkalarla da yapılabilir. Bu uygulamada büyük grubun

önünde orta yerde daire olan gönüllülerden herhangi bir konuda iletişime geçmeleri istenir.

Kişilerin başında bulunan ifadeleri kendileri bilmezken diğerleri o kişiye o ifadeye uygun

olarak davranır. ( örneğin bir kişinin başında beni dinleyin ve onaylayın, diğer birinde beni

eleştirin, diğer birinde bana gülün, bir başkasına beni dinlemeyin ve önemsemeyin bir diğeri

benimle zıtlaşın gibi şapkalar olsun.) etkinlik sonunda yine duygular ve büyük grup

paylaşımları alınır vurgulamalarla sonlandırılır. C) aynı etkinlik büyük grupla da

uygulanabilir. Şöyle ki; grup lideri önceden küçük kâğıtlara yazdığı iletişim engellerini rast

gele gruptan birkaç kişiye dağıtır. Ve konusunu sunmaya devam edeceğini ancak kâğıt

dağıttığı kişilerin kendisine kâğıtta yazıldığı şekilde davranmasını ister. Bir süre devam eden

uygulama sonunda büyük grupla paylaşım yapılarak kişilerin hangi iletişim engellerini

kullandıkları bulunur ve üstüne konuşulur.

18- KULAKTAN KULAĞA OYUNU Grup lideri yanındakine bir cümle söyler, bu cümlenin

kulaktan kulağa zincirleme gitmesi komutu verilir. Grup tamamlandığında cümlenin yüksek

sesle söylenmesi istenir. Yüksek sesle ifade edilen cümlenin hangi kanalda, nerede bozulduğu

fark edilir. Duygular paylaşılır, çok konuşulan ve birçok kaynaktan bize gelen bilgilerin bazen

bir yerlerde bozulabileceği gibi vurgularla iletişim güçlükleri anlatılarak, paylaşımlarla

sonlandırılır.

19-UYKUCU HOROZ Tüm çocuklar yumurta olup, yere otururlar. Uyur gibidirler ve

gözlerini açmazlar. Öğretmen tek tek başlarına dokunur. Başına dokunulan çocuk, sessizce

kalkar ve öğretmenin peşinden gelir. Son çocuk kalana kadar, öğretmen çocukların başlarına

dokunarak kaldırır. Sona kalan çocuğun etrafında sessizce halka olunur. Ve birden, “uykucu

horoz, uykucu horoz kalk artık!” diye bağırırlar. Uykucu horoz arkadaşlarını yakalamaya

çalışır.

20-MİKROP Sayışmacayla seçilen çocuk mikrop olur. Arkadaşlarına dokunarak onlara

hastalık bulaştırmaya çalışır. Diğerleri de mikroptan kaçmaya çalışırlar. Hastalık kapan çocuk,

hasta rolü yaparak yere oturur. En sona kalan çocuk diğer oyunda mikrop rolünü alır.

21-ÇORAPLAR – AYAKKABILAR Sınıf iki eşit gruba ayrılır. Oyun alanının bir başına ve

bir de sonuna ikişer daire çizilir. Çocuklar çoraplarını çıkarıp ilk daire içine koyarlar. İkinci

dairenin içine de ayakkabılarını koyarlar. Yarışma başlayınca çocuklar sırayla ilk önce ilk

daireye giderek çoraplarını, ikinci daireye giderek ayakkabılarını doğru bir şekilde giyerek,

sıranın arkasına geçer, yerini arkadaşına bırakır. Oyun her çocuk yarışana kadar devam eder.

22-DUDAK OKUMA Çocuklar öğretmeni rahatlıkla görebilecekleri biçimde otururlar.

Öğretmen ses çıkarmadan sadece dudaklarını oynatarak bir şeyler söylerken çocuklar da

öğretmenin ne söylediğini anlamaya çalışırlar.

23-NE SESİ Ne sesi?” oyunu için masalara geçilip, sandalyelere oturulur. Çocuklar gözlerini,

masaya yatarak kapatırlar. Bu sırada, onlara çeşitli sesler dinletilir. (Anahtar sesi, alkış, tef,

kapı açma vb.) Bu seslerin neye ait olduğunu tahmin etmeleri istenir. Sesler hızlı yavaş, ince–

kalın vb. şekillerde çıkarılarak, oyun zenginleştirilir.

24-BÜYÜ-KÜÇÜL Öğretmen “büyü büyü büyü” dedikçe çocuklar bedenleriyle büyürler,

“küçül küçül küçül” dedikçe bedenleriyle en küçük hali alırlar.

25-ŞAPKA Çocuklar halka olurlar. Bir şapka müzik eşliğinde kafadan kafaya dolaşır. Müzik

durduğunda şapka kimdeyse bir şarkı söyler.

26-1, 2, 3, 4, BOM Çocuklardan 1–10 arası sayıları sayarken**5 ve 10 yerine “bom” demeleri

istenir. Her çocuk sayı saymaya teşvik edilir, gerekli durumlarda yardım edilir.

27-KİM YOK OYUNU Çocuklar yere oturtulur. İçlerinden birini ebe seçerler. Ebe başını

öğretmenin kucağına koyar, gözlerini yumar. ( çocuk gözünü, bir başka yerde de yumabilir )

Öğretmen, ebeye sezdirmeden, bir çocuğu işaretle dışarıya çıkartır. Ebe gözlerini açar;

Öğretmen ebeye "Kim yok ?" diye sorar. Çocuk bilirse ebelikten kurtulur. Adı bilinen çocuk

ebe olur. Ebe, üç ad saydığı halde bilemezse yeniden ebe olur, yumulur.

28-AYNA OYUNU Bir çocuk "ayna" olur. Başka bir çocuk da karşısına geçer, ayna olan

çocuğun yaptığı devinimleri öykünerek aynısını yapar. Güldürücü devinimler çocukların daha

çok hoşuna gider. Nasıl devinimler yapılacağı konusunda çocuk özgür bırakılmalıdır.

İstenirse, bir çocuk ayna olduğunda, tüm çocuklar karşısına geçip onun devinimlerini

öykünmeyle yaparlar.

29-GÜLME OYUNU Çocuklar halka olurlar, bir ebe seçilir. Ebe eline bir top alır, topu

havaya atar. Top yere düşünceye kadar bütün çocuklar gülerler. Top yere düşünce bütün

çocuklar susarlar. Top havadayken gülmeyen, yada top yere düşünce susmayan çocuk, oyun

dışı kalır. Bu oyunda topu yukarı atacak çocuk bulunamazsa, ebenin görevini öğretmen

üstlenir.

30-ALİ KUTUDA Bütün çocuklar sıra aralarındaki boşluklarda ayakta dururlar. Öğretmen ;

"Ali kutuda." dediği zaman herkes çömelik vaziyet alır. "Ali kutudan çıktı." deyince herkes

ayağa kalkar. Öğretmen bu tempo ile giderken bazı komutlarda değişiklik yapar. Bu

değişiklikte yanlış yapanlar yerlerine otururlar. En sona kalan sınıfın birincisi olur.

31-SİNCAP VE CEVİZ Bütün öğrenciler yerlerinde otururlar. Bir öğrenci sincap olur ve

ceviz olarak eline silgiyi alır. Diğer öğrenciler, başlarını sıralarının üzerine koyarlar (

Uyuyormuş gibi ). Yanlız bir elleri, avuçları açık olarak yandadır. Sincap, cevizle

arkadaşlarının arasında dolaşırken, Cevizi ( Silgiyi ) bir arkadaşının eline bırakır ve yerine

oturmak üzere kaçar. Yerine ulaşıncaya kadar yakalanamazsa kurtulur. Eline ceviz konulan

öğrenci sincabı yakalayamazsa kendisi bir sonraki oyun için sincap olur.

32-KİM SAKLADI: Bütün öğrenciler yerlerinde otururlar. Bir öğrenci kara tahtanın önüne

getirilir. Diğerlerine arkası dönüktür ve gözlerini kapatır. Diğer bir çocuğu sınıfta bir yere

saklar veya dışarı çıkarırlar. Öbür çocuklar da yerlerini değiştirerek karışık otururlar. Bundan

sonra tahtada bekleyen öğrenciye "Kim saklandı ?" derler. Gözlerini yuman çocuk arkasını

dönerek kimin dışarıya çıktığını veya saklandığını bulmaya çalışır. Bulamazsa ebe değiştirilir

ve böylece oyun devam eder.

33-DUDAK HAREKETLERİNDEN ANLAMA OYUNU Öğretmen bilinmesi kolay olan

kelimelerden birini ,’anne,baba,kardeş’ gibi veya sınıftaki çocuklardan birinin ismini seçerek

dudaklarının hareketi ile ses çıkarmadan söyler.Söylediği kelimeyi bilen öğretmen okur.Oyun

devam eder.

34:KOMŞUNDAN MEMNUN MUSUN Bir halka halinde yere otururlar.Ebe olarak oyuna

öğretmen başlar.Bir çocuğa sorar. -Komşundan memnun musun?Çocuk ‘hayır’ der. Öğretmen

‘ya kimden memnun musun?’diye sorar.Halkadaki arkadaşlarından istediği iki çocuğun ismini

söyler.Bu sırada iki yanında oturan çocuklarla isimlerini söyleyerek istediği 2 çocuk yer

değiştirecek.Bu sırada ebe olan memnun olunmayanlardan birinin yerini kapacağı için açıkta

kalan ebe olur.

35-SESLİ MEKTUP Amaç:Duyduğumuz cümleleri,bozmadan iletebilme becerisinin

kazandırılması İşleniş:Öğrenciler,halka biçiminde otururlar.Öğretmen düzgün bir cümle

düşünür.Bu cümleyi sağındaki ve solundaki öğrencinin kulağına söyler.Öğrenciler,duydukları

bu cümleyi bozmadan yanlarındaki arkadaşlarına aktarırlar.

36-KİMİN DİLİ DAHA HASSAS Amaç:Yiyecekleri tadından tanıyabilme Araçlar:Göz

bağlamak için bir eşarp ve çeşitli yiyecekler İşleniş:Sınıf üç,dört kümeye ayrılır.Oyuncuların

gözleri sırasıyla bağlanır.Ağzına bir parça yiyecek verilir,sürülür veya içirilir.Oyuncu

tadından ağzındakinin ne olduğunu bilmeye çalışır.Bilirse oyundan çıkar.Bilemezse cezalı

kalır.Sonunda,cezalı üyesi az olan küme,oyunu kazanır.

37-PAZARDA Amaç:Meyveleri dokunma duyusuyla algılayabilme Araçlar:Mümkün olduğu

kadar bolca yemiş,meyve ve gözleri bağlamak için bez İşleniş:Oyuncuların yarısı,gözlerini

bağlayarak halka şeklinde otururlar.Diğer yarısı da ,gözleri bağlı arkadaşlarının karşısına

geçerek,ayakta dururlar.Öğretmen bir baştan meyveleri verir.Meyveyi alan gözü bağlı

oyuncu,elindeki meyvenin ne olduğunu arkadaşına söyler.Yanındaki gözü bağlı oyuncuya

verir.Meyveler bitince ayakta duranlarla oturanlar yer değiştirir.Oyun tekrarlanır.Sonunda

bütün meyveleri tanıyabilen oyunu kazanır

38-BENİMLE GEL Bütün öğrenciler bir halka üzerinde yüzleri içe dönük olarak dururlar. Bir

kişi dairenin dışındadır. Dışarıdaki oyuncu halkanın etrafında koşmaya başlayınca oyun

başlar. Koşan oyuncu bir arkadaşının sırtına hafifçe dokunarak " Benimle gel." der. Dairenin

etrafında bir kere koşu, arkadaşının yerini almaya çalışır. Vurulan oyuncu, arkadaşı kendi

yerine gelinceye kadar dokunmaya çalışır. Bunda başarısız olursa ebe olur ve başka birisini

koşturur. Eğer arkadaşına yerine gelmeden önce dokunursa kendi yine yerine geçer. Arkadaşı

ikinci defa ebe olur.

39-MENDİL DÜŞÜRME Bütün öğrenciler el ele tutuşur, yüzleri merkeze dönük olarak halka

bir yaparlar. Elinde mendil olan bir oyuncu, halka etrafında koşmaya başlar. Mendili bir

arkadaşının arkasına bırakır, koşusuna devam eder. Yakalanmadan arkadaşının yerini almaya

çalışır. Arkasına mendil konulan öğrenci, mendilin farkına vardığı anda onu alır ve ebenin

arkasından kovalar. Eğer kendi yerine kadar arkadaşına dokunamazsa ebe olur. Oyunu

tekrarlarlar. Eğer arkadaşına dokunmaya muvaffak olursa kendi yerini alır, arkadaşı ikinci kez

ebeliğe devam eder.

40-GÜNAYDIN ( BENİMLE GELME ) Öğrenciler bir halka üzerinde, yüzleri merkeze

dönük olarak durur. Bir ebe halkanın dışındadır. Halkanın etrafında koşarken hafifçe bir

arkadaşına dokunarak, "Benimle gelme." der. İki oyuncu ters istikamette koşarlar.

Karşılaştıkları zaman birbirlerini eğilerek selamlarlar ve "Günaydın" derler ve boş kalan yeri

kapmak için koşularına devam ederler. Boş yeri kapamayan öğrenci ebe olur ve oyunu

tekrarlar.

41-MEYVE SEPETİBir öğrenci sınıfın önünde durur. Diğerleri yerlerinde otururlar ve

hepsine 4 çeşit meyve ismi verilir. Öndeki öğrenci " Elmalar " deyince adı elma olanlar ayağa

kalkar, yerlerini değiştirir. Bu arada ayaktaki oyuncu kendine bir yer bulmaya çalışır. İkincide

başka grup meyve ismini söyler. Bu kez de bu meyveler yer değiştirir. Eğer ebe " Meyve

Sepeti " derse her cins meyvenin yerlerini değiştirmesi gerekir.

42-OYUNCAK KORUYUCUSU Öğrenciler yüzleri merkeze dönük olarak bir halka

oluştururlar. Dairenin merkezine bir oyuncak veya bir eşya konur. Bir çocuk bunun

muhafızıdır. Bu öğrenci, elindeki topu halkada bir arkadaşına atar. Halkadakiler topla

oyuncağı devirmek isterler. Bunu kim devirirse o muhafız ile yerini değiştirir, böylece oyun

devam eder.

43-BAHÇEDEKİ MİDİLLİ Çocuklar el ele tutarak, bir halka yaparlar. Yüzler ortaya

dönüktür. Midilli olan çocuk ortadadır. Dairedeki çocuklar ; " Midilli, sen bahçemize nasıl

girdin ?" Midilli ; " İçeriye atladım." Dairedeki çocuklar ; "Nasıl çıkacaksın ?" Midilli ; " İşte

böyle." Dedikten sonra Midilli, halkadakilerin kolları altından çeşitli denemeler yaparak halka

dışına çıkamaya çalışır. Midilli dışarı çıkar çıkmaz, halka üzerindeki oyunculardan 3,4 tanesi

koşucu olurlar ve Midilli'yi yakalamaya çalışırlar. Midilliyi ilk yakalayan bir sonraki oyun

için Midilli olur.

44-YUVARLANAN TOPTAN KAÇ Oyuncular bir halka yaparlar. Ayrılan bir tanesi

merkezde durur. Halkadaki çocuklar bir voleybol topunu ortadaki çocuğa doğru yuvarlayarak

onu vurmaya çalışırlar. Vuran oyuncu ile vurulan oyuncu yer değiştirerek oyuna devam edilir.

45-ESİR ALMA VE VERME Oyuncular karşılıklı iki sıra olur. Aralarında 7-8 metre mesafe

vardır. Her sıra sağdan numara sayar. A sıranın bir numarası karşıya gider. O sıranın önünden

geçerken bir kişinin herhangi bir yerine dokunur ve yakalanmadan kendi sırasına doğru kaçar.

Kendisine dokunulan oyuncu bunu öbür sıranın hizasına kadar kovalamaya başlar. Eğer

oyuncuyu yakalarsa, yakalanan oyuncu B sırasına esir olarak gider, o sıranın en sonuna

eklenir. Dokunulmadan kaçarsa B sırasındaki kovalayan oyuncu esir olur ve A sırasının en

sonuna eklenir. Belli bir süre sonra hangi sıra daha fazla ise o taraf oyunu kazanır.

46-ŞAPKA Çocuklar halka olurlar. Bir şapka müzik eşliğinde kafadan kafaya dolaşır. Müzik

durduğunda şapka kimdeyse bir şarkı söyler.

47-AYNA OYUNU Bir çocuk "ayna" olur. Başka bir çocuk da karşısına geçer, ayna olan

çocuğun yaptığı devinimleri öykünerek aynısını yapar. Güldürücü devinimler çocukların daha

çok hoşuna gider. Nasıl devinimler yapılacağı konusunda çocuk özgür bırakılmalıdır.

İstenirse, bir çocuk ayna olduğunda, tüm çocuklar karşısına geçip onun devinimlerini

öykünmeyle yaparlar…

48-SANDALYE KAPMACA Sınıf mevcudundan bir eksik sayıda sandalye sınıfın içinde

düzenlenir. Oyuncular müzik eşliğinde dans ederek sandalyelerin etrafında dönerler. Müzik

durduğunda herkes bir sandalye kapar ve oturur. Bir kişi ayakta kalacaktır. Ayakta kalan

oyundan ayrılır. Diğer turda bir sandalye daha eskitilir. Tek kişi kalana kadar oyun sürdürülür.

49-KÖR RESSAM Tahtaya gözleri olmayan bir insan kafası çizilir. Kör ressam olan çocuk

gözleri bağlı iken tebeşirle resme göz çizmeye çalışır. Çocuklar sırayla kör ressam olurlar.

50-GİYME-ÇIKARMA YARIŞI Çocuklar iki gruba ayrılır, her gruba birer yelek verilir. Sıra

ile gruptakiler yelekleri giyipçıkarırlar. Turu ilk tamamlayan grup, oyunu kazanır.

51-DUDAK OKUMA Çocuklar öğretmeni rahatlıkla görebilecekleri biçimde otururlar.

Öğretmen ses çıkarmadan sadece dudaklarını oynatarak bir şeyler söylerken çocuklar da

öğretmenin ne söylediğini anlamaya çalışırlar.

52-EŞLİ DUYGULAR OYUNU Eşli oynanacak bir oyundur. Eşler oyun başlamadan

belirlenir. Her duygu adına eşli yapılabilecek bir hareket tayin edilir. Örneğin mutluluk

deyince eşler bir birine sarılır. Kızgınlık deyince eşler birbirlerine sırtlarını dönerler vs. Müzik

eşliğinde dans edilir. Müzik susar ve öğretmen bir duygu adı söyler. Eşler doğru hareketi

yapmaya çalışırlar.

53-ALKIŞTAN BUL Ebe sınıftan çıkarılır. Kalan çocuklar bir eşyayı saklarlar. Ebe içeri

çağrılır. Ebe eşyanın bulunduğu yere yaklaşınca çocuklar kuvvetlice; uzaklaşınca hafifçe

alkışlarlar. Ebe bu ipucuyla eşyanın yerini bulmaya çalışır.

54-EN SEVDİĞİM MEYVE Çocuklar yerde halka şeklinde otururlar. Öğretmen bir çocuğun

adını söyler ve topu ona atar. Çocuk topu tutar ve en sevdiği meyvenin adını söyler. Başka bir

arkadaşına topu atar ve oyun sürer.

55-METEOR ÇARPMASI Bir çocuk meteor olur. Diğerleri ise ikili gruplar halinde ya da tek

başına binaları canlandırırlar. Meteor, önceden belirlenmiş bir alanda (uzay) serserice bir süre

dolaştıktan sonra atmosfere yani binaların olduğu bölüme gelir. Binalara çarpmaya başlar.

Meteor binaları yıkmaya çalışırken binalar ise sıkı durup yıkılmamaya çalışırlar. En sona

kalan bina diğer oyunda meteor olur.

56-UZAYLI KONUŞMASI Gönüllü iki çocuk seçilir. Çocuklar uzaylı rolündedirler. Kendi

aralarında uzaylı diliyle saçma sapan konuşurlar. Konuşurlarken kelimelerin anlamları belli

değildir ama hayret, kızgınlık, sevinç, hüzün, yorgunluk vs. duyguların vurgularının verilmesi

önemlidir.

57-EL-ÇIRPMA Çocukların isimlerini “el-çırpma” ritmi ile söyleme çalışmaları yapılır. Her

çocuğun isimi sıra ile el çırparak söylenir (As-lı... Zü-be-yir gibi).

58-DEVE CÜCE PİRE KENEÖğretmenin yönergelerine göre deve denildiğinde, ayağa

kalkılır. Cüce denildiğinde oturulur. Pire denildiğinde küçücük olunur. Kene denildiğinde

zıplanır. Şaşıran oyundan çıkar. 59-SANA KİM VURDU? Bir ebe seçilir. Ebe yere etrafını

görmeyecek şekilde oturur. Diğer çocuklar ebenin çevresini alır. Biri ebenin sırtına hafifçe

vurur. Sonra ebe gözlerini açar ve ona kimin vurduğunu tahmin etmeye çalışır.

60-EMİR KOMUTA Öğretmen ardışık birkaç sözel emir verir. Çocuk, yönergeleri aklında

tutup doğru sırayla uygular. ( Özen, ayağa kalk, üç kere zıpla, Meltem’i yanağından öp, yerine

otur gibi…)

61-ENERJİN VAR MI? Müzik eşliğinde çocuklar tüm enerjilerini harcamak istermişçesine

hareket ederler. Kural bir an bile durmamaktır. En sona kadar dayanabilen çocuk alkışlanır ve

günün en enerjik çocuğu seçilir.

62-BÜYÜ-KÜÇÜL Öğretmen “büyü büyü büyü” dedikçe çocuklar bedenleriyle büyürler,

“küçül küçül küçül” dedikçe bedenleriyle en küçük hali alırlar.

63-NESİ VAR? Ebe bir nesneyi aklından tutar. Çocuklar “nesi var?” dedikçe ebe tuttuğu

nesnenin renginden, şeklinden, boyutundan, kullanım şeklinden, kullanım alanından vs. ipucu

verir. Çocuklardan hangisi nesneyi bilirse diğer oyunda ebe olur.

64-KANAT ALTINDAN GEÇME Bir kişi (öğretmen) kartal olur. Sınıfa arkası dönük ve

ayakta kollarını kanat çırpar gibi yavaş yavaş hareket ettirir. Çocuklar sırayla kartalın

kanatlarına değmeden kanat altından geçmeye çalışırlar. Oyunu zorlaştırmak için kanat

çırpma hızlandırılabilir.

6 65 5-T TR RE EN N B Bi ir r k ki iş şi i l lo ok ko om mo ot ti if f o ol lu ur r. . S Sı ın nı

ıf f i iç çi in nd de e d du ur ra ak kl la ar r b be el li ir rl le en ni ir r. . Ç Ço oc cu uk kl la ar

r ç çe eş şi it tl li i d du ur ra ak k y ye er rl le er ri in nd de e b be ek kl le er rl le er r. . T Tr

re en n d du ur ra ak kl la ar rd da a d du ur rd du uk kç ça a l lo ok ko om mo ot ti if fi in n s

so on nu un na a e ek kl le en ni ir rl le er r. .

66-EŞLİ GÜLMEME Sınıf, ikişerli gruplara ayrılır. Eşler yüz yüze gözlerini birbirlerinden

ayırmadan bakarlar. Amaç hiç gülmeden en sona kalabilmektir. Gülen çiftler oyundan

çıkarlar.

67-SALLANAN EVLER (deprem) İki çocuk el ele tutuşarak ayakta dururlar bir çocuk da el

ele tutuşan çocukların kollarının üzerine bina rolünde oturur. Bu şekilde üçlü gruplar

oluştururlar. Deprem oluyor dendiğinde ayaktaki taşıyan çocuklar, hareket etmeye çalışırlar.

Amaç oturan çocuğu düşürmeden oyunun sonuna kadar dayanmaktır. En sona kalan çocuk

birinci olur, alkışlanır.

68-BİLGİSAYAR Oyuna başlamadan beden üzerinde uygulanabilecek etkilere karşılık

verilecek tepkiler tayin edilir. Örneğin burna dokunulduğunda bilgisayar açılır, parmaklara

dokunularak yazı yazılır, kulaklara dokunularak hoparlörün sesi açılır, ayak hareketleriyle

yazıcı çalıştırılır gibi… Çocuklar ikili gruplara ayrılırlar. Biri bilgisayar rolündedir, diğeri

kullanıcı olur. Kullanıcının etkilerine göre bilgisayar olan çocuk tepki verir.

69-TELEVİZYONCULUK Çocuklara televizyonda gördükleri haber anlatan, program sunan

kişilerin kim oldukları sorulur. Sonra çocuklar ikili eş yapılarak, biri spiker diğeri kameraman

olur. Çocuklardan biri bir olayı anlatırken, diğeri onu çeker. Çocuklara kamera olarak

kullanmaları için WC kâğıdı rulosu, oyuncak kamera, ilaç kutuları vb. verilebilir.

70-TOP TUTMA Çocuklar sınıf içinde dağınık ve ayakta yerleşirler. Orta boy bir top elden

ele isim söylenerek atılır. Topu düşüren oyundan çıkar.

71-ÖRDEK NEREDE? Bir ebe seçilir. Gözleri bağlanır. Diğer çocuklar kazdır ve yerde

otururlar. Yerde oturanlardan biri ördektir ve diğerleri “tıss tıss” diye ses çıkarırken, ördek

“vak vak” diye ses çıkarır. Ebe gözleri bağlı şekilde ördeği karışık sesler arasından bulmaya

çalışır. Ayrıca hangi arkadaşı olduğunu da tahmin etmesi gerekir.

72-BASKET Öğretmen çocukların sıraya geçmelerine rehberlik eder ve sıranın 1-2 m.

uzağına bir sepet yerleştirir. Sıranın önündeki çocuğa bir top verir ve bu topu sepete atmasını

ister, daha sonra sıranın arkasına geçmesini söyler. Tüm çocuklar topu sıra ile sepete atarlar.

Başarılı olanlar alkışlanır. Başaramayanlara diğer turda başarılı olabilecekleri belirtilir. Oyun

çocukların istekleri doğrultusunda 2–3 tur oynanabilir. Daha sonra çocuklar otururlar.

73-TOP YAKALAMA Hep birlikte elele tutuşarak halka olunur. Öğretmen elindeki topu

halkanın ortasına geçerek, bir çocuğa atar. Tapu yakalayan çocuk, bir diğerine atar. Amaç

topu yere düşürmeden, tüm çocukların yakalamasını sağlamaktır. Çocukların ilgi süresine

göre oyun devam eder.

74-İP ÜZERİNDEN ATLAMA Oyunda çocuklar sıra olurlar. İki sandalye arasında gerili olan

ipten, koşarak atlarlar.İpin seviyesi alçaltılıp yükseltilerek, oyun zenginleştirilir.

75-KÖR YOLCU EVİNİ BUL Çocuklara “Kör Yolcu Evini Bul” oyunu anlatılır, örnek bir

oyunla gösterilir. Bu oyunda nelerin tehlikeli olabileceği sorusu yöneltilerek, verdikleri

cevaplar dinlenir. Bu tehlikelere dikkat ederek, oyunun oynanacağı anlatılır. Sayışma ile

seçilen iki çocuğun gözleri eşarpla bağlanır. Masalarla bir alan belirlenir ve ortada duran

sandalyeyi bulup oturmaları istenir. Sandalyeyi bulup, oturan çocuk oyunu kazanır. Diğer

çocukların da oynaması ile oyun sona erer.

76-DOKUNARAK BİL Öğretmen önceden içi, görünmeyen bir torbaya çeşitli nesneler koyar

(makas, fincan, kaşık, kalem, silgi, bebek vs.)Çocuklar sıra ile gelip, elini torbaya sokar ve bir

nesne alır. Görmeden, dokunarak nesneyi tahmin etmeye çalışır. Oyun bitiminde nesneler

çocuklar tarafından yerlerine kaldırılır.

77-YATTI-KALKTI Yattı-Kalktı oyunu için çocuklardan masalara geçmeleri istenir. Oyunun

oynanış biçimi gösterilerek açıklanır. Ebe önce kendini adını söyler ”Deniz yattı-kalktı

Başak” daha sonra yanındaki arkadaşının adını söyler. Bu sırada yatma-kalkma hareketi

olarak başını masaya koyup, kaldırır. Oyun bütün çocukların katılımıyla sona erer.

78-CÜMLE TAMAMLAMA “Cümle tamamlama” oyunu için sandalyelere oturulur.

Öğretmen cümleyi başlatır. Cümlenin sonunu çocukların diledikleri şekilde

tamamlayabilecekleri belirtilir. (Kırmızı bayrağımı çok....., Atatürk düşmanları....Atatürk

çalışmayı......vb. gibi).

79-1, 2, 3, 4, BOM! Çocuklardan 1–10 arası sayıları sayarken 5 ve 10 yerine “bom” demeleri

istenir. Her çocuk sayı saymaya teşvik edilir, gerekli durumlarda yardım edilir.

80-ZIP-ZIP OYUNU “Zıp-Zıp” oyununda çocuklar tefin ritmine göre “hızlı-yavaş”

zıplamalar yaparlar.

81-KULAKTAN KULAĞA “Kulaktan Kulağa” oyunu için geniş bir daire oluşturulur.

Çocuklardan birinin kulağına (büyük elma-küçük elma soğuk su-sıcak su vb.) cümleler

söylenir. Cümlenin değişmeden kulaktan kulağa söylenmesi istenirken, zıt kavramlara

değinilmiş olur. Sondaki çocuk, cümleyi yüksek sesle söyler. Cümle değişmemişse oyun

başarıyla tamamlanmış sayılır. Değişmiş ise, geriye doğru her çocuk cümleyi tekrar söyler.

Hatanın kimden kaynaklandığı bulunmaya çalışılır

82-BU NE, BU KİM? Sıra ile çocuklara bir nesne verilir ya da resim gösterilir. Arkadaşlarına

bunu göstermeden ne işe yaradığını....vs. anlatmaya çalışır. Diğer çocuklar, anlatılanlar

doğrultusunda nesneyi tahmin etmeye çalışırlar.

83-KÖR YOLCU EVİNİ BUL Çocuklar ikili eş yapılır, eşlerin gözleri eşarp ile bağlanır.

Diğer çocuklar geniş bir halka oluşturarak, gözleri kapalı olan arkadaşlarını tehlikelerden

korumaya çalışırlar. Halka içine bir sandalye konulur ve gözleri kapalı olan eşler ellerini

kullanarak, sandalyeyi bulmaya çalışırlar. Sandalyeyi ilk bulup, oturan oyunu kazanır. Oyuna

diğer eşlerle devam edilir. Oyun sonunda çocuklara gözleri kapalı iken neler hissettikleri

sorularak, onların duygu ve düşünceleri dinlenir.

84-ELMA YEME İki elmaya ip bağlanır. Çocuklar sıra ile elmalara gelip, ellerini

kullanmadan (eller arkada durma) ısırmaya çalışır. Başarılı olanlar alkışlanır. Bu oyunun

sonunda da çocukların duygu ve düşüncelerine yer verilerek, oyun sırasındaki yaşadıkları

problemleri anlatmaları istenir

85-BEN KİMİM? Önce öğretmen aile bireylerinden birini taklit eder. Çocuklara “Ben

Kimim?” diye sorar. Doğru tahmin eden, taklit yapma hakkını kazanır. O da birini (bebek,

dede, nine, anne, baba vb.) taklit eder.

86-ZEHİRLİ EŞYA “Zehirli Eşya” oyunu için halka olunup, halıya oturulur. Müzik eşliğinde

bir oyuncak, elden ele dolaştırılır. Müzik kesilince, oyuncak kimin elinde kalırsa, oyundan

çıkar. Bu şekilde oyun devam eder, en son kalan oyunu kazanır.

87-KABAK OYUNU “Kabak” oyunu için her çocuk her biri bir sayı alır. Öğretmen oyunu

başlatır. “Olsun, olsun üç kabak olsun” der. Bu sayıyı seçen çocuk “üç kabak olmasın, altı

kabak olsun der.” Altı sayısını seçen çocuk, bir arkadaşının sayısını söyleyerek oyunu devam

ettirir.

88-KİM BU SAAT? Çocuklar yerde dağınık otururlar. Bir kişi ebe olur ve gözleri bağlanır.

Yerde oturanlardan biri saat olur ve özgün şekilde saat sesi çıkarır. Ebe sesi takip ederek

saatin yerini ve kim olduğunu bulmaya çalışır.

89-DOKUN-BİL OYUNU “Dokun Bil” oyunu için bir ebe seçilir gözleri bağlanır. öğretmen

sınıftaki arkadaşlarından birini ebenin yanınagetiri , ebe gelen arkadaşının yüzüne dokunarak

kim olduğunu tahmin etmeye çalışır.. üç hakkı vardır bulursa alkışlanır…

90-TERSİNE TEBBET Çocuklar ikişerli eş olup, sınıfın değişik yerlerinde, ayakta dururlar.

Çiftlerden biri ne yaparsa, karşısındaki çocuk onun tersi hareketlerle taklit eder. Örn; Sağ

kulağını tutmuşsa, diğeri sol kulağını tutar. Sol ayağını kaldırmışsa, sağ ayağını kaldırır. Sola

dönmüşse, sağa döner Mutlu ise, mutsuz durur Gülüyorsa, ağlarmış gibi yapar vb. Çiftler bu

şekilde sınıf içinde gezinebilirler. Bir süre sonra roller değiştirilir. Yanılan oyunu izler.

91-KARDAN ADAM VE GÜNEŞ “Kardan Adam ve Güneş” oyunu için, sayışma ile

çocuklar arasından bir güneş seçilir. Diğer çocuklar kar, kardan adam, kartopu, buz vb.

olurlar. Aldıkları rolün gerektirdiği şekilde, sınıf içinde dağılarak dururlar. Güneş çocukların

arasında dolaşır. İstediği çocuklara dokunur. Dokunulan çocuk, yavaş yavaş erimeyi

hareketler yoluyla canlandırır (Gevşer, yere yığılır, su olur, akar vb.)

92-FIRTINA-DOLU-KAR “Fırtına-Dolu-Kar” oyunu, öğretmenin verdiği yönergeler ile

oynanır. Çocuklar ayakta yan yana dururlar. “Fırtına” denilince eller havada yanlara

sallanarak vuu... sesleri çıkarırlar; “dolu” denilince çocuklar ellerini göğüslerine vurarak ses

çıkarırlar; “kar” denilince hiç ses çıkarmadan parmaklarını sallayarak, karların hareketini

canlandırırlar. Yanılan oyundan çıkar ve arkadaşlarını izler. 93-

KOMŞUNDAN/ARKADAŞINDAN MEMNUN MUSUN? Çocuklar sınıfın içinde dağınık

olarak yerleşirler. Ebe istediği arkadaşına “Komşundan memnun musun?” diye sorar. “Evet”

yanıtı alırsa başka bir arkadaşına gider, tekrar sorar Çocuk da “hayır” diye cevap verir. Ebe”

ya kimden memnunsun?” diye sorar. Çocuk iki yanındaki arkadaşı dışında, başka iki

arkadaşının adını söyler. Bu çocuklar yer değiştirirken, ebe onların yerini kapmaya çalışır.

Açıkta kalan ebe olur, oyun devam eder.

95-KURT İLE ÇİFTÇİ Orta alanda halka olunur. Bir çocuk halkanın içinde (kurt); biri

dışındadır(çiftçi). Çiftçi “Tarlamda kim var?” der. Kurt, “ben varım” der. Çiftçi “geliyorum o

zaman!” der ve kurdu yakalamaya çalışır. Halkadaki çocuklar kurda yardımcı olurken,

çiftçiye engel olmaya çalışırlar.

96-BENİMLE GEL :yağ satarım gibi bir şey! Bütün öğrenciler bir halka üzerinde yüzleri içe

dönük olarak dururlar. Bir kişi dairenin dışındadır. Dışarıdaki oyuncu halkanın etrafında

koşmaya başlayınca oyun başlar. Koşan oyuncu bir arkadaşının sırtına hafifçe dokunarak "

Benimle gel." der. Dairenin etrafında bir kere koşu, arkadaşının yerini almaya çalışır. Vurulan

oyuncu, arkadaşı kendi yerine gelinceye kadar dokunmaya çalışır. Bunda başarısız olursa ebe

olur ve başka birisini koşturur. Eğer arkadaşına yerine gelmeden önce dokunursa kendi yine

yerine geçer. Arkadaşı ikinci defa ebe olur.

97-GÜNAYDIN ( BENİMLE GELME ) Öğrenciler bir halka üzerinde, yüzleri merkeze

dönük olarak durur. Bir ebe halkanın dışındadır. Halkanın etrafında koşarken hafifçe bir

arkadaşına dokunarak, "Benimle gelme." der. İki oyuncu ters istikamette koşarlar.

Karşılaştıkları zaman birbirlerini eğilerek selamlarlar ve "Günaydın" derler ve boş kalan yeri

kapmak için koşularına devam ederler. Boş yeri kapamayan öğrenci ebe olur ve oyunu

tekrarlar.

98-KURT BABA: Çocuklar halka olurlar. Bir kişi kurt babadır ve halkanın ortasında çömelik

vaziyette oturur. Çocuklar şarkıyı söyleyerek halkada dönerler: “Ormanda dolaşırken, Kurt

Baba’ya rastladım ben Kurt baba Kurt baba ne yapıyorsun?”

Kurt baba bir eylem yanıtı verir. Üçüncü kez sorulduğunda “sizi yiyeceğim!” der ve çocukları

kovalamaya başlar. Yakalanan Kurt baba olur. Oyun bu şekilde sürer.

99-ŞİŞE ÇEVİRMECE Yerde halka olunur. Bir şişe dairenin ortasına konur ve döndürülür.

Şişe kime doğru durursa o öğrenci, bir bilmece, şiir, şarkı vs. söyler ve şişeyi çevirmeye hak

kazanır

100-DOKUNMA OYUNU Bu oyun kolaydan güce doğru üç aşamada oynanmalıdır.

Çocuklar, her üç aşamada da, tere yada iskemlelere, yarım ay biçiminde oturtulurlar. a)-

Öğretmenin göstermesiyle Öğretmen, elini kendi başına koyar, çocuklara "başına dokun" der,

çocuklar, öğretmene öykünürler, ellerini kendi başlarına dokundururlar. Aynı oyun "eline

dokun", "dizine dokun", "kulağına dokun"…vb. sözlerle sürdürülür. b)- Öğretmen

göstermeden Dokunma oyunu bu kez, öğretmenin söylediği yerlere kendisi dokunmadan

oynanır. Öğretmen buyruk verir, çocuklar yaparlar. c)- Şaşırtma yapılarak Çocuklar,

öğretmenin "dokun" dediği yerleri iyice öğrendikten sonra, aynı oyun, bu kez de şaşırtmacalı

olarak oynanır. Öğretmen, kimi kez söylediği yere dokunur ; kimi kez de başka yere dokunur.

Örneğin; kendisi," kendi koluna dokunurken, çocuklara "başına dokun" der. Çocuklar (

öğretmenin kendi koluna dokunarak yaptığı şaşırtmacaya kanmadan ) kendi başlarına

dokunabilmelidirler. Doğal ki, bütün çocuklar doğru yere şaşırmadan dokunmayı yapabilirler.

Kimi doğru, kimi yanlış yapabilir. Bu durumda ise gülüşmeler olur, neşeli bir ortam oluşur.

Oyuna başka başka zamanlarda, çocuklar şaşırmadan yapıncaya kadar yinelenebilir.

101-DÖRTLÜ DOKUNMA OYUNU Dörtlü dokunma oyunu."başımız-omzumuz-dizimiz-

ayağımız" sözleri söylenerek ve söylenen yerlere dokunularak oynanır. Oynayış sırasında

devinimler gitgide hızlandırılabilir. Bu hızlandırma sırasında çocukların soluk almaları

güçleşeceğinden, sözcükleri söylememeleri istenir, bunun yerine öğretmen söyler, çocuklar

yapar. Bu uygulama biçimiyle oyun, aynı zamanda, kolay beden eğitimi işlevi de görür.

102-RENGİ NEDİR OYUNU Bu oyun çocuklara renkler öğretildikten sonra oynanır.

Renkleri pekiştirme, dikkati arttırma oyunudur. Öğretmen, küme halindeki çocuklara,

üstlerindeki giysilerin, duvarların, kitap kaplarının, blokları, araç-gereç ve oyuncakların vb.

renklerini sorar, çocuklar söylerler. Bunlar içinden, özellikle 4-5 nesnenin rengine dikkat

çeker.

Daha sonra çocuklar bir ebe seçerler. Ebe yumulur, Öğretmen ebeye, "Ali'nin kazağının rengi

nedir ?" diye sorar. Ebe bilirse ebelikten kurtulur, alkışlanır. Bilinen çocuk ebe olur. Ebelik

bilinceye kadar devam sürer. "Rengi nedir ?" sorusunu, öğretmen yerine herhangi bir çocuk

da sorabilir. Ebe değiştikçe, soran çocuk da değişebilir. Soran çocuk da ebe gibi seçimle

belirlenebilir.

103-TATMADAN BUL OYUNU Öğretmen çocuklara, bir yiyeceğin tadını ve özelliklerini

söyler. Bunun adını bulmalarını ister. Bulan çocuk alkışlanır. Bu oyun, çocukların tanıdıkları

çeşitli yiyecekler tanımlanarak da oynanır. Örneğin: "Sarı kabuklu, sulu, çekirdekli, tadı ekşi,

çaya, çorbaya, salataya sıkılır; bunun adı nedir ?"diye sorulur. "Limon" olduğunu bilen

çocuklar alkışlanır.

104-GEZEN YÜZÜK Uzun bir ipe bir yüzük geçirilir. İpin iki ucu birleştirilerek düğümlenir.

Bir ebe seçilir. Çocuklar iki elleriyle ipi dışarıdan tutarak, ip çevresinde bir halka oluştururlar.

Çocukların elleri ip üzerinde birbirine daha yakın durur. Oyun başladığı zaman, ebe ortada

durur; ipe geçirilmiş yüzük, bir çocuğun, ipi tutan eli altında saklanır. Halkadaki çocuklar, bu

yüzüğü ebeye göstermeden birbirlerine aktarırlar. Çoğu kez de, ebeyi şaşırtmak için, aktarır

gibi yaparlar. Bu arada ( yüzük yüzük nerdesin, acep hangi eldesin ) sözlerini söylerler. Ebe

yüzüğün kimde olduğunu bulmaya çalışır. Bulabildiğini sandığı an "Durun !" der. Çocuklar

dururlar. Ebe yüzüğün kendisinde olduğunu umduğu üç arkadaşına, ellerini açmalarını söyler;

( önce birine, bulamazsa ikincisine, onda da bulamazsa üçüncüsüne "elini aç" demek hakkı

vardır.) yüzüğü bulursa, ebeliği biter; yüzüğü bulduran çocuk ebe olur. Bu oyun yere

oturularak da oynanabilir.

105-BÜLBÜL KAFESTE Çocuklar el ele tutuşarak bir halka oluştururlar. Bu halka bülbül

kafesi olur. Öğretmen, çocuklar arasından iki üç "bülbül" seçer. Bülbüller kafes içinde

dolaşırlar. Oyun sırasında, halkadaki çocuklar,"bülbül kafeste" sözlerini yineleyerek ve

ellerini (halkayı bırakarak ) çırpmaya başlarlar. Bu sırada bülbüller halkadan çıkmaya

çalışırlar. Halkadaki çocuklar, bülbülleri kafesten dışarı çıkarmamak için ( bülbül nereden

çıkmak istiyorsa oradaki çocuklar ) hemen birbirlerinin ellerini tutarlar, kafesin açık yerini

kapatırlar. Kafesten ( arkadaşlarının kolları, bacakları arasından ) kaçabilen bülbüller oyunu

kazanmış olurlar.

106-HACIYATMAZ Çocuklar üçer kişilik kümelere ayrılırlar. Her kümede iki çocuk yüz

yüze ve karşılıklı durur; üçüncü çocuk ise bu iki çocuğun arasında ( iki arkadaşının birini

sağına, ötekini soluna alacak şekilde, dimdik ve kaskatı )durur. Ortadaki çocuğa iki çocuktan

biri, Hacıyatmaz'ı ötekine, öteki de birinci çocuğa doğru, omuzlarından iter. Yandaki

çocuklar, Hacıyatmaz'ı düşürmemeye özen gösterirler. Oyunun yinelenmesinde, ortadaki

çocuk yana geçer. Üç çocuk da Hacıyatmaz olduktan sonra oyun biter.

107-ZIPÇIKTI ÇİÇEK AÇTI Çocuklar halka biçiminde çömelirler. Oturan çocuklar, "

zıpçıktı çiçek açtı" denilince, hızla ayağa kalkar, kollarını yana açar ve yine çömelirler.

Öğretmen bunun tersini de söyler: " zıpçıktı çiçek açmadı" diyebilir. Bu durumda çocuklar

çömelir durumlarını bozmayacaklardır." Zıpçıktı çiçek açtı" denilince çömelir kalan ya da

"zıpçıktı çiçek açmadı" denilince ayağa kalkan çocuk, yanmış olur; oyun dışı kalır.

108-ACI-TATLI OYUNU Çocuklar sıra biçiminde yan yana dizilirler. Öğretmen karşılarına

geçer, acı, ekşi, tatlı vb. tat bildiren sözcükleri söyler. Acı denilince, çocuklar hep birlikte,

ağızlarını açıp elleriyle ağızlarını yelpazeleyerek, ağızlarının acıdan yandığını belirtmeye

çalışırlar. Ekşi denilince, yüzlerini buruşturup ekşi yemişler gibi mimikler yaparlar. Tatlı

denilince, tatlı yemiş gibi damak şaklatıp gülümserler.

109-KARŞITINI BUL Öğretmen, "ben size bir sözcük söyleyeceğim, siz de o sözcüğün

taşıdığı anlamın karşıtı anlam taşıyan bir sözcük bulup söyleyeceksiniz" der. Örneğin ; büyük-

küçük, şişman-zayıf, beyaz-siyah, uzun-kısa, kalın-ince vb. öğretmen söyler, çocuklar

yanıtlar.

110-YATTI KALKTI OYUNU Her çocuğa bir ad konur. Bu ad bildikleri sebze, meyve ya da

çiçek adı olabilir. Çocuklar kendi adlarını da isterlerse seçebilirler. Oyunun oynanışı şöyle

olur: Örneğin adı "lahana" olan çocuk önce arkadaşlarından hangisinin adını söyleyeceğini

düşünür ve onun adını söyleyerek oyuna başlar. "-Lahana, yattı kalktı biber." Derken yatar

kalkar. Hemen ardından adı biber olan çocuk aynı sözleri bir başka arkadaşının adını

söyleyerek yineler. "-Biber, yattı kalktı domates" Oyun böylece devam eder. Şaşıran çocuk

yanmış olur, oyun dışı kalır.

111-BUM OYUNU Çocuklar halka biçiminde otururlar. Öğretmen "çocuklar, şimdi Bum

oyunu oynayacağız. Aliden başlayarak her çocuk bir sayı söyleyecek" der. Örnek verir. Ali bir

diyecek, Ayşe iki, Murat üç, Elif dört, Erol beş diyecek; altıncı sırada oturan Aysun da "Bum"

diyecek. Aysun'dan sonra yine birden başlanacak, altıncı çocuk "bum" diyecek gibi bir

açıklama yapar ve oyun istenildiği kadar sürdürülür. Çocukların öğrendikleri her sayıdan

sonra "bum" denilerek bu oyun oynanabileceği gibi, daha büyük sınıflarda sayıların katlarına

gelince de "bum" denilerek oynanabilir. Örneğin ; bir-ikiBUM-dört-beş-BUM-yedi-sekiz-

BUM-on-onbir-BUM gibi.Çocuklar BUM sözcüğünü topluca da söyleyebilir.

112-AYNA OYUNU Bir çocuk "ayna" olur. Başka bir çocuk da karşısına geçer, ayna olan

çocuğun yaptığı devinimleri öykünerek aynısını yapar. Güldürücü devinimler çocukların daha

çok hoşuna gider. Nasıl devinimler yapılacağı konusunda çocuk özgür bırakılmalıdır.

İstenirse, bir çocuk ayna olduğunda, tüm çocuklar karşısına geçip onun devinimlerini

öykünmeyle yaparlar.

113-ZIP ZILDIR OYUNU Çocuklar yerlerinde otururlarken öğretmen veya ebe oyunu

yönetir. "Zıldır" denildiğinde çocuklar başlarını öne eğerler, "Zıp" denildiğinde yukarı

kaldırırlar. Yöneten, çocukları şaşırtmak için bir sözcüğü birkaç kez yenileyebilir. Şaşıran

çocuk oyundan çıkar.

114-GÜLME OYUNU Çocuklar halka olurlar, bir ebe seçilir. Ebe eline bir top alır, topu

havaya atar. Top yere düşünceye kadar bütün çocuklar gülerler. Top yere düşünce bütün

çocuklar susarlar. Top havadayken gülmeyen, yada top yere düşünce susmayan çocuk, oyun

dışı kalır. Bu oyunda topu yukarı atacak çocuk bulunamazsa, ebenin görevini öğretmen

üstlenir.

115-MISIR PATLATMA Çocuklar halka olur, çömelirler. Öğretmen ortada şu konuşmayı

yapan Çocuklar, sizinle mısır patlatacağız. Hepinizin ellerinde birer elek var. İçindeki

mısırları önce ateşte ısıtalım, der.Çocuklar ateşte mısır patlatıyormuş gibi, kollarını sağa sola

sallamaya başlarlar. Bu sırada öğretmen : - Patt.. deyince, bütün çocuklar yerinden sıçrar

ve yine eski durumunu alır. Öğretmenin mısır patlatmasına çocuklar da böylece katılmış olur.

Ancak öğretmen "patt" demeden, hiç bir oyuncu mısırını patlatmaz. Böyle yapan olursa,

komik cezalarla oyun daha zevkli hale getirilebilir.

116-ÖT KUŞUM ÖT Çocuklar arasından bir ebe seçilir. Gözleri bağlanır. Arkadaşlarından

birisi sessizce yanına yaklaşır. Öğretmen ; Arkadaşını tanıyabilecek misin ? diye sorar. Ebe,

karşısındakinin yüzünü, saçlarını eliyle yoklar, tanıyamazsa ; Öt kuşum öt… der. Arkadaşı da,

sesini değiştirerek kuş gibi ötme öykünmesi yapar. Ebe yine tanıyamazsa, başka bir oyuncu

çağrılır, ebe ona da "öt kuşum öt" der. Tanırsa, ebelikten kurtulur, tanıyamazsa, ebeliği sürer.

Tanınan çocuk ebe olur. Oyun böylece sürer

117-HOROZ DÖVÜŞÜ Çocuklar iki kümeye ayrılır. Kümeler karşılıklı iki sıra haline

getirilir. Çocuklar, ayak burunları üzerinde çömelirler. İki ellerinin avuçlarını, arkadaşlarının

yüzü hizasında açarlar. Oyun başladığında, her çocuk, karşısındaki çocuğun elleri içine kendi

avuçlarıyla vurmaya çalışır. Amaç, karşısındakinin dengesini bozmak, onu yere oturmaya

yada ellerini yere değdirmeye zorlamaktır. Bu oyun sırasında, karşıdaki çocuğun omzuna,

göğsüne, dizlerine, başına vurulmaz, yalnız avuç içlerine vurulur. Ayağa kalkmadan sağa sola

sıçranabilir. Yere oturup düşen, ellerini yere değdiren, dayanan oyunu yitirmiş sayılır.

Yananlar bir kıyıya çekilir. Oyun bitince sayılır, hangi kümede yanmış çocuk çok olursa, o

küme oyunu yitirmiş olur.

118-EN GÜZEL HEYKEL Müzik eşliğinde çocuklar dans ederler. Müzik durunca herkes

değişik biçimlerde heykel olurlar. Ebe en güzel heykeli seçer.

119-BONCUK TOPLAMA “Boncuk Toplama” oyunu için, sınıftaki çocuklar üçerli gruplara

ayrılır. Gruptaki çocuklara renkleri kırmızı, sarı ve mavi olan birer bardak verilir. Halı üzerine

büyükçe bir daire çizilerek, içine kırmızı, sarı, mavi boncuklar, karışık olarak dökülür.

Gruptakiler bardaklarının rengindeki boncukları, tek tek hızla toplayıp, dökmeden gelerek,

belirlenen kavanoza boşaltırlar. İlk tamamlayan oyunu kazanır. Oyun diğer grupların da aynı

şekilde oynamasıyla sona erer.

120-KARTAL VE GÜVERCİNLER Bir ebe seçilir, bu kartal olur. Öteki çocuklar iki kümeye

ayrılırlar; bunlar da güvercin olur. Oyun alanına iki yuvarlak çizilir. Bunlar arasında 4-6 metre

mesafe bulunur. Bu yuvarlaklar güvercin yuvası olur. İki küme güvercinden bir küme bir

yuvada, öteki küme de öteki yuvada durur. Kartal ortada bekler. Oyun kartalın işaretiyle

başlar. Güvercinler yuvadan yuvaya geçerek yer değiştirirler. ( bu geçiş, güvercin uçuşuna

öykünülerek yapılır.) Güvercinler yer değiştirirlerken kartal da onları

kapmaya çalışır. Kartalın elini dokunduğu çocuk kartala yakalanmış olur, oyundan çıkar.

Oyun yeni bir ebe seçilerek yinelenir. Kartallardan hangisi daha çok güvercin yakalamışsa, o

birinci olur; alkışlanır.

121-ESİR ALMA VE VERME : Oyuncular karşılıklı iki sıra olur. Aralarında 7-8 metre

mesafe vardır. Her sıra sağdan numara sayar. A sıranın bir numarası karşıya gider. O sıranın

önünden geçerken bir kişinin herhangi bir yerine dokunur ve yakalanmadan kendi sırasına

doğru kaçar. Kendisine dokunulan oyuncu bunu öbür sıranın hizasına kadar kovalamaya

başlar. Eğer oyuncuyu yakalarsa, yakalanan oyuncu B sırasına esir olarak gider, o sıranın en

sonuna eklenir. Dokunulmadan kaçarsa B sırasındaki kovalayan oyuncu esir olur ve A

sırasının en sonuna eklenir. Belli bir süre sonra hangi sıra daha fazla ise o taraf oyunu kazanır.

122-ÇEKMECE OYUNU Sınıf iki gruba ayrılır. Gruplar derin kolda tek sıra olup karşı

karşıya dururlar. Herkes önündeki arkadaşının beline sarılır. Grup başlarının arasında bir sınır

çizgisi vardır ve birbirini çeken iki gruptan hangi taraftaki çocuk çizgiyi aşıp diğer grubun

alanına geçerse o gruba dâhil olur.

123-KİM GÜÇLÜ Alanın ortasına bir düz çizgi çizilir. Her çocuk bir eş seçer. Eşlerden biri

çizginin bir yanında durur. Her çocuk sağ ayağını çizgiye koyar, iki çocuğun sağ ayaklarının

burunları birbiriyle karşılıklı durmuş olur; sol ayaklar geride tutulur. Çocuklar, karşılıklı

olarak el ele tutar, birbirlerini kendi taraflarına çekmeye çalışırlar. Çekilen, yani çizgiyi geçen

çocuk, oyunu yitirmiş sayılır, oyun istenildiği kadar yinelenebilir. Bu oyun, bir çizgi üzerinde

çekişmeli yapıldığı gibi, çizgi olmaksızın, iki çocuğun bir eksen çevresinde dönerek çekişmesi

biçiminde de yapılabilir.

124-İMDAT YARIŞI Alana uzun ve düz bir çizgi çizilir. Çizginin 8-10 metre karşısında ve

çizgiye eşit uzaklıkta, birbirine bitişik iki kale yapılır. Çocuklar iki eşit kümeye ayrılır. Her

küme kendine bir ad takar; kendi içinden, sayışarak bir kaptan seçer. Çocukların tümü,

çizgiye sağ ayaklarını basarak, koşmaya hazır biçimde ve yan yana dururlar. İki küme

arasında bir metre kadar açıklık bırakılır. Her kaptan, kendi kümesinin karşısındaki kale

içinde durur. Öğretmenin yada bir çocuğun "başla" komutuyla oyun başlar. Her kaptan

koşarak kendi kümesine gider, sıranın başındaki çocuğun elinden tutar; birlikte kaleye doğru

koşarlar. Kaleye gelince, kaptan kalede kalır, onunla birlikte gelen çocuk kaptan olur. Yeni

kaptan da önceki gibi, geri döner, yine sıranın başındaki bir çocuğun elinden tutar, birlikte

koşarak kaleye gelirler. Bu kez yeni gelen çocuk kaptan olur. Oyun, kesintisiz olarak,

kümedeki çocukların tümü kaleye getirilinceye kadar böylece sürer. Hangi küme kaleye önce

gelirse, o küme oyunu kazanmış olur. Oyun süresince, kümedeki çocuklar kaptanlarına

"imdat, imdat" diye bağrışırlar.

125-SEKEREK YER KAPMACA Sayışarak bir ebe seçilir. Çocuklar geniş bir halka

oluşturacak biçimde dururlar. Her çocuğun ayakları çevresine bir halka çizilir. Ebe ortada

durur. Halkada bulunan çocuklar, birbirleriyle işaretleşerek yer değiştirirler. Yer değiştirmek

için gidişler tek ayakla ve seke seke yapılır. Ebe de en ortada, çizilmiş olan kendi yuvarlağı

içindedir. İki çocuk yer değiştirmek için seke

seke giderlerken, ebe de onlardan birinin yerini kapmak için seke seke boş daireye doğru

gider. Kimin yeri kapılırsa o ebe olur, ebe kurtulur. Oyun böylece sürer.

126-AĞAÇLARDAKİ SİNCAPLAR Bütün çocuklar 7–8 kişilik gruplara ayrılırlar. Her grup

el ele tutarak bir daire yapar. Bir kişi ortada bulunur. Birisi de ebe olarak dışarıdadır. Daireyi

oluşturan çocuklar bir ağacı temsil eder. Dairenin ortasındaki öğrenciler sincaplardır. Ebe olan

öğrenci de sincaptır. Öğretmenin düdüğü ile sincaplar, kendi dairesinden çıkar ve başka

daireye giderler. Bu sırada ebe olan sincap da kendisine bir ağaç bulur. Dışarıda kalan ebe

sincap olur. ( Öğretmen bütün çocuklara sincap olma olanağı vermelidir.)

127-ÇÖMELİK EL SENDE Öğrenciler bahçeye dağılırlar. Bir kişi ebe olur. Öğretmen düdük

çalınca ebe hariç diğer çocuklar leylek gibi tek ayakları üzerinde dururlar. Ebe dokunmak

üzere leyleklere yaklaşır. Leylekler bir ayakla sekerek kaçarlar. Kime dokunursa o çömelir.

En son kalan leylek, ebe olur.

128-KOYUNLAR VE KÖPEKLER : Öğretmen bütün kahverengi ayakkabılılar koyundur

der. Diğerleri de köpek olurlar. Bundan sonra öğretmen ; "Kaçın koyunlar" der ve koyunlar

kaçmaya başlar. Bir kaç saniye sonra köpeklere " Yakalayın koyunları " denilir.

Köpekler koyunların arkasından gider ve onları yakalayıp geri gelirler.

129-SIKI SIKI SARILALIM : Bütün öğrenciler dağınık olarak bahçede dolaşmaya başlarlar.

Bir yandan da öğretmenin vereceği komutu izlerler. Öğretmen düdüğü çalar ve aynı anda

kollarından birini havaya kaldırarak parmaklarıyla herhangi bir sayı gösterir. ( 1,2,3,4 veya 5 )

Düdük sesini duyan öğrenciler öğretmenin hangi sayıyı gösterdiğine bakarak bu sayıyı

tamamlamak üzere arkadaşlarına sıkı sıkı sarılır. Bir süre sonra öğretmen oluşan grupları

kontrol eder, sayıyı tamamlayamayan veya tek kalan öğrencileri eler ve oyuna devam edilir.

(1 sayısı işaret edildiğinde öğrenciler tek başlarına hazır olda beklerler.)

130-TOP ATMA : Öğrenciler yüzleri ortaya dönük, bir halka üzerinde yer alırlar. Ortada,

elinde voleybol topu ile bir çocuk bulunur. Oyun başlayınca ortada bulunan oyuncu halka

üzerindekilere topu iki elle, tek elle veya voleyboldaki gibi vuruşlara yaparak atar. Yandaki

oyuncular da aynı şekilde topu oradaki oyuncuya atmaya çalışırlar. Öğretmen bir süre sonra

ortadaki oyuncuyu değiştirir.

131-BAHÇEDEKİ MİDİLLİ : Çocuklar el ele tutarak, bir halka yaparlar. Yüzler ortaya

dönüktür. Midilli olan çocuk ortadadır. Dairedeki çocuklar ; " Midilli, sen bahçemize nasıl

girdin ?" Midilli ; " İçeriye atladım." Dairedeki çocuklar ; "Nasıl çıkacaksın ?" Midilli ; " İşte

böyle." Dedikten sonra Midilli, halkadakilerin kolları altından çeşitli denemeler yaparak halka

dışına çıkamaya çalışır. Midilli dışarı çıkar çıkmaz, halka üzerindeki oyunculardan 3,4 tanesi

koşucu olurlar ve Midilli'yi yakalamaya çalışırlar. Midilliyi ilk yakalayan bir sonraki oyun

için Midilli olur.

132-BAHÇE YARIŞI Başta bir lider olmak üzere bütün oyuncular bir çizgi üzerinde

toplanırlar. Liderde bir top vardır. Diğer çocuklar gruba yaklaştırılıp 3–4 sebze ismi verilir. (

Biber, lahana, domates, havuç ) Lider topu sahaya doğru yuvarlarken ismi konmuş

sebzelerden birini çağırır. Bu isimdeki sebzeler topu yakalamak üzere koşarlar. Kim önce

topu yakalarsa liderle yer değiştirir. Diğerleri ilk yerlerine gelir, lider yeniden oyunu

tekrarlatır.

133-SAKLAMBAÇ OYUNU Bir ebe seçilir. Ebe oyun alanının önceden belirlenmiş bir

yerinde durur, yumulur. Burası ebenin kalesidir. Çocuklar saklanırlar. Ebe belirli bir sayıya

kadar ( örneğin ona kadar ) sayar. Sayma işlemi bitince "Önümdeki, arkamdaki, sağımdaki,

solumdaki sobe." Der, gözlerini açar, saklanan arkadaşlarını arar, bulmaya çalışır. Gördüğü

arkadaşının adını söyleyerek kaleye döner, sobeler. Sobelenen çocuk yanar. Ebe aramak için

kaleden uzaklaştığında, saklanan çocuklar ortaya çıkıp, ebeden önce kaleye ulaşarak "sobe"

yapmaya çalışırlar. Bu arada, yanan ve yanmayan çocuklar ( açığa çıkmış çocuklar ), öteki

arkadaşlarına yardımcı olmak için "Elma dersem çık, armut dersem çıkma." gibi sözlerle

kopya verirler. Ebe kaleden uzaklaşınca "elma, elma" diye, ebe kaleye yaklaşınca "armut,

armut"diye bağrışırlar. Ebe tarafından bulunarak yanmış olan çocuklar, oyunun bitiminde,

kendi aralarında sayışarak yeni bir ebe seçerler. Oyun yeni ebeyle sürer. Bu oyunun

oynanışında, isteğe göre, şöyle bir kural da uygulanabilir; saklananlar içinden son çocuk,

ebeden önce sobe yaparsa, kendinden önce sobelenmiş çocukların tümü kurtulur. Aynı ebe,

yine ebe kalır, oyun yinelenir. Ebe yumulduktan sonra, 10'a kadar sayı sayabileceği gibi bu

saymayı renkleri sayma, meyveleri sayma biçiminde de yapabilir. İstenirse bu sayma, anne,

baba, kardeş-ağabey, abla, teyze, dayı, hala, amca gibi aile ve akraba bireylerini sayma

biçiminde de uygulanabilir. Ebenin sayması, öğretmen hangi konuyu pekiştirmek istiyorsa, o

konuya ilişkin sözcük ve kavramlarla da yapılabilir.

134-KÖŞE KAPMACA Bu oyunu oynayacak çocukların sayısından bir eksik sayıda köşe

saptanır. ( köşe yoksa, yere tebeşirle aynı sayıda daire çizilir.) Çocuklar sayışarak, aralarından

bir ebe seçerler. Ebe ortada durur, öteki çocuklar köşelerine geçerler. Oyun başlayınca,

çocuklar köşelerini ( yerlerini ebenin kapmasına olanak vermemeye çalışarak ) değiştirmeye

çalışırlar. Bu değiştirme sırasında ebe başka bir köşeye geçmek üzere olan çocuğun yerini

kapmaya çalışır. Kaparsa, yerini aldığı çocuk ebe olur. Oyun böylece sürer. Köşe kapmaca

oyununda, çocukların durdukları köşelere üniteye uygun adlar verilebilir. Adların

belirlenmesini, öğretmen çocuklara yaptırır. Örneğin; Gün adları, mevsim adları, renk adları

vb.

135-KİLİTLENME OYUNU Oyunun oynanacağı bir alan ( ya çizilerek, yada çocuklara

"şuradan dışarı çıkılmayacak" denilerek ) belirlenir. Çocuklar aralarından bir ebe seçerler. Ebe

kovalar, çocuklar kaçışırlar. Ebe, yaklaştığı çocuğa eliyle dokunmaya çalışır. Her çocuk ebe

yaklaştığı zaman yere çömelir, iki elini başının üzerine ( parmaklarını iç içe geçirerek ) kilitler

ve ağzını sıkıca kapatır. Bu devinimleri, ebe kendisine dokunmadan yapabilen çocuk kurtulur,

yapamayan çocuk yanar ve ebe olur. Oyun böylece sürer.

136-İPİ TUTMA OYUNU Yaklaşık 10 m. uzunluğunda, kalınca bir ip ( urgan yada halat )

bulunur. İki ucu birleştirilerek düğümlenir, büyükçe bir halka yapılır. Oynayacak çocuklar bu

ipi elleriyle tutarlar ve halka oluşturacak biçimde dururlar. Çocuklar ipin oluşturduğu

halkanın içinde olurlar ve ellerini arkaya götürerek ipi tutarlar. Ayrıca, sırtlarını ipe

dayayarak, ipin gergin durmasını sağlarlar.

İçlerinden birisi ebe seçilir. Ebe halkanın ortasında bekler. İpi tutan çocuklar, zaman zaman

ipi bırakarak ( ebenin arkasından yada yanından ) ortaya doğru yürürler, ebe ipi kim

bırakıyorsa o çocuğu kovalar; ona dokunmaya çalışır. Kovalanan çocuk, ebe kendisine

dokunmadan ipi tekrar tutabilirse yanmaz. Dokunursa, ebe olur. Oyun böylece sürer.

137-BAYRAK VERME OYUNU Üniteye uygun bir bayrak hazırlanır. ( bayrağın üzerinde

hayvan, bitki, giyecek vb. bir nesne yada bir renk bulunur ) Bir ebe seçilir. Bir çocuk bayrağı

alır, kaçar; ebe, bayrağı taşıyan çocuğu kovalar, ona dokunmaya çalışır. Bayraklı çocuk,

ebeye yakalanmadan bayrağı bir arkadaşına vermeye çalışır; başarırsa yanmaz. Ebe bu kez,

bayrağı alan öteki çocuğu kovalar. Ebe, bayraklı çocuğa dokunabilirse, ebelikten kurtulur.

Dokunulan çocuk ebe olur. Oyun böylece sürer…

138-1–2–3 EBEYE DOKUN Çocuklar geniş kolda tek sıra olurlar. Bir kişi ebedir. Ebe

grubun karşısında arkasını döner ve üçe kadar sayar. O sayarken diğerleri ebeye doğru

yaklaşmaktadırlar. Üç dediğinde ebe yüzünü onlara döner ve kıpırdayanın adını söyler. Adı

söylenen ebenin yardımcısı olur, ebenin yanına gelir. Saymaca tekrarlanır. Bu sırada ebeye

yaklaşılıp, dokunulduğunda ebe çocukları yardımcısı ile birlikte kovalamaya başlar.

Yakalanan ebe olur.

139-AYAK AYAK YÜRÜME Bir ayağın burnuna, öteki ayağın topuğunu değdirerek yapılan

yürüyüşe, "ayak-ayak yürüme" denir. Bu oyunda çocuklar, yaklaşık bir metre arayla, arka

arkaya dizilirler. Yerin elverişlilik durumuna göre dizilme birerli kolda, ikişerli kolda yada

üçerli kolda olabilir. Oyun başladığında her çocuk, kollarını iki yana açar, ayak-ayak yürür.

Yürüme yönünden sapan, ayak ayak yürümede yanlış yapan yada dengesi bozulan, yanmış

olur. Bu oyun iyice öğrenildikten sonra, çocukların gözlerini kapatmaları istenerek de

oynatılabilir.

140-MEYVE SEPETİ Çocuklar aralarından bir ebe seçerler. Öteki çocukların tümü halka

olur. Her birine birer meyve adı verilir. Bastıkları yerin kaybolmaması için ayaklarının

çevresine birer yuvarlak çizilir. Ebe halkanın ortasında durur. Ebenin çizilmiş yeri yoktur,

açıktadır ve kendisine bir yer bulmaya çalışacaktır. Meyve adı verilen öğrencilere adları sesli

olarak bir kaç kez yinelettirilir, iyice öğrenmeleri sağlanır. Oyun başlayınca, ebe iki meyve

adı söyler. Adları söylenen çocuklar, yerlerini ebeye kaptırmadan koşarak yer değiştirmeye

çalışırlar. Ebe bütün çocukların yer değiştirmesini isterse "meyve sepetiii" diye bağırır. Bütün

çocuklar yer değiştirirler. Ebe iki ad söylediği yada "meyve sepeti" diye bağırdığı zaman, yeri

boşalan birinin yerini kapmaya çalışır. Yer kaparsa ebelikten kurtulur, kapamazsa ebeliği

sürer. Yerini kaptıran ebe olur. Oyun böylece sürer. 141-EŞLİ YAKALAMA Daha sonra

çocuklar ikişerli grup olurlar. Ebe seçilen ikili diğer çiftleri yakalamaya çalışır. Yakalanan çift

ebe olur.