Sorular - Barış Barazbarisbaraz.com/ISL_POL_2012_1.pdf · ©Ülgen&Mirze 2004 ©©Barış Ülgen&Mirze 2004Baraz, 2012 Stratejik Yönetim Süreci Ne Düşünürsünüz?DPT’nin

İşletmeler neden önemlidir?

Sorular

© Barış Baraz, 2012

Paydaş gözüyle işletme nasıl tanımlanabilir?

Yöneticilik doğuştan mı geliyor?

Yönetim bilgisi işe yarayacak mı?

İşletme öğrencisi ne olur?

İşletme bölümünde kazandırılmak istenen nedir?

Yönetici ile Girişimci farklı kişiler midir? Öyleyse nasıl ayırt edilir?

İş-letme-Aktörler



İş-letme


Bütün işleri girişimci yapıyor… Ne zaman?


Kim yönetir?


Başkaları devrede (The Others…)

ÖRGÜT: İki veya daha fazla bireyin amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelerek işbirliği yaptıkları gruplar

1) Kâr amaçlı örgütler: İçinde yaşadığımız toplumun gereksinimlerini karşılayacak mal ve hizmetleri üreterek topluma yarar sağlayacak bir faaliyeti gerçekleştirmek ve bu faaliyet sonucunda da bir gelir elde etmek için kurulan örgütlerdir. (İŞLETMELER)

2) Kâr amacı gütmeyen örgütler: örneğin kamu kurumları ve sivil toplum örgütleri özel sektörün yapmadığı ve/veya yapamadığı birtakım toplumsal hizmetleri yerine getirmektedirler. Köy yollarının yapımı, polis ve itfaiye hizmetlerinin sunulması, diplomatik ilişkilerde bulunulması, tarım ve eğitimle ilgili hizmetlerin verilmesi gibi.

*İşletmeler ekonomik değer taşıyan mal ya da hizmetlerin üretildiği ve/veya pazarlandığı kuruluşlardır.

İŞLETME POLİTİKASI (İŞLETME ve YÖNETİM)


İşletmeler ister mal, ister hizmet üretsinler her işletmede bir üretim süreci vardır.

Bu üretim süreci işletmeye birtakım girdilerin (input) alınması ve süreç sonunda bir çıktı (output) elde edilmesiyle gerçekleşmektedir.

Burada esas olan (çıktı/girdi) > 1 olması, yani çıktının değerinin girdiden büyük olmasıdır.

Yönetim “bir işletmenin veya örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için sahip olduğu üretim kaynaklarını (doğal kaynaklar, insan kaynakları, sermaye, hammadde, makineler v.s) etkili ve verimli olarak kullanması süreci” olarak tanımlanmaktadır.

Etkili olabilmek: Sonuçlara varabilmektirVerimlilik: En az kaynak kullanımı ve en az maliyetle amaçlanan sonuçlara

varabilmektir (ÖRNEK SİMİT)



Yönetimi bir süreç olarak (daha ayrıntılı) tanımlarsak; “işletmenin (örgütün), elindeki kaynaklarını planlayarak, organize ederek, yürüterek

ve kontrol ederek, diğer insanlar aracı ile, etkili ve verimli bir şekilde kullanması ve amaçlarını gerçekleştirmesi süreci” diyebiliriz.

Bu durumda yönetimin süreç olarak tanımlanmasında 4 önemli nokta göz önüne alınmaktadır:

1. İşletmenin (örgütün) amaçlarına ulaşılması,2. Başkaları aracılığı ile işin yapılması,3. Planlama, organize etme, yürütme ve kontrol etme işlevlerinin kullanılması,4. Tüm bu faaliyetleri yaparken etkili ve verimli olunması.



Yönetimin İşlevleri

Yönetimin işlevleri demekle yönetimin yerine getirdiği işlevler, başka bir deyişle fonksiyonlar anlatılmaktadır. Bunları sırayla şöyle anlatabiliriz:

• Önce amaçlar ve bu amaçlara ulaşabilecek yollar ve araçlar analiz edilecek (planlama),

• Sonra kaynaklar bir yapı ve düzen içinde gruplanacak ve düzenlenecek (organize etme),

• Daha sonra insanlar kurulmuş düzen içinde harekete geçirilecek (yürütme) • ve son olarak da işlerin yöntemine, düzenine ve amaçlara uygun bir şekilde

yapılıp yapılmadığı denetlenecektir (kontrol etme).

İşte bu dört işlevi yönetimin işlevleri (fonksiyonları) olarak adlandırıyoruz.




Planlama: Yönetimin ilk işlevi olan planlama, işletmenin amaçlarının tespiti ve bu amaçlara erişebilmek için gerekli yol ve araçların belirlenmesidir.

Organize etme: Organize etme işlevi planlamadan sonra gelmektedir. Amaçlar, planlar ve araçlar belirlendikten, analizler yapılıp kararlar verildikten sonra bunları gerçekleştirecek yapının kurulması organize etme (organizasyon) süreci içinde yer alır.

Ne Düşünürsünüz? Çok iyi planlar hazırlanması ve bu planlara uygun çok iyi bir organizasyon yapısının kurulması başarıyı garanti eder mi?




Yürütme: Yönetim sürecinin üçüncü işlevi “düğmeye basmak ve işletmeyi amaçlara uygun olarak harekete geçirme” safhasıdır. (Bazen “yürütme” işlevi “yöneltme” ve “koordinasyon” adlarıyla iki başlık olarak da gruplandırılmaktadır).

Kontrol: Kontrol işlevi genel olarak görülen işlerin amaçlara, konulan usul, prosedür ve standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığını belirlemek ve gerektiğinde düzeltmeler yaparak işlerin amaç ve planlara uygun olarak yürütülmesini sağlamaya yönelik faaliyetlerin tümünü kapsar.

Ne Düşünürsünüz? “Planlar hiçbir şeydir, ama planlama her şeydir.” General Eisenhower

Eisenhower bu sözüyle ne demek istemektedir, katılıyor musunuz?



Örnek: Bir Kola Fabrikasında Modelin İşleyişiKola üreten bir işletmenin girdileri; su, şeker, glikoz, kola esansı ve şişe, çıktısı ise

şişelenmiş kola olacaktır. Üretim bir bandın üzerinde gerçekleşecek ve üretim süreci yaklaşık 3-4 dk. olacaktır.

İşletme yönetimi; üretimin ne zaman (günlük çalışma süresi, vardiya düzenlemeleri, fazla mesai, hafta sonu, Bayram ve resmi tatil günlerinde çalışma vb.) ne miktarda (yaz ve kış mevsimlerinde tüketicilerin değişen talepleri doğrultusunda üretilecek miktar gibi), ne şekilde (doğrudan tüketiciler için pet şişede, kutuda, cam şişede; kurumsal tüketiciler için primeks gibi) yapılacağını belirleyip planlama; kimlerin, hangi yetki sınırları içerisinde, hangi fiziksel ortamda üretime katılacaklarını belirleyip örgütleme fonksiyonlarını gerçekleştirdikten sonra, işletmede çalışan insan kaynağını ekip çalışmasına ve işbirliğine yöneltecek ve sağladığı koordinasyon sonucunda üretime geçilecek, hem üretim aşamasında hem de sonrasında sürekli bir kontrol sisteminin işletilmesi suretiyle geri bildirim sağlanacaktır.

Ne Düşünürsünüz? Benzer modelin bir hizmet işletmesinde, sözgelimi banka ya da okulda nasıl işler, daha mı kolay yoksa daha mı zor?




Yöneticiler ve Yönetim İşlevleri

© Ülgen&Mirze 2004

Alt Kademe YöneticilerTeknik Yetkinlikler

Orta Kademe YöneticilerBeşeri Yetkinlikler

Üst YöneticilerKavramsal Yetkinlikler

Yönetici, yapılmasından sorumlu tutulduğu işlerde işletmeyi etkili ve verimli birşekilde amaçlarına ulaştırmakla görevli olan kişidir.

Üst Düzey Yöneticiler : Ana iş gruplarına veya üst düzey işlere atanmış yöneticiler,(Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri, İcra Komitesi Başkanı başka bir deyişle Türk TicaretKanununda Murahhas Yönetici olarak da geçen CEO, Genel Müdür ve Yardımcıları).

Orta Düzey Yöneticiler : Orta düzeydeki işleri, üst yönetime karşı sorumlu olarakyönetmekle görevli olan yöneticiler, (Üretim, Pazarlama, Finans DepartmanlarınınMüdürleri ve Yardımcıları).

Alt Düzey Yöneticiler : Alt düzeylerdeki işlevsel (operasyonel) işlerle görevli olanve orta düzey yöneticilere sorumlu olarak çalışan yöneticiler (Vardiya Mühendisleri,Müşteri Temsilcileri, Satış Danışmanları, Kalite Sorumluları).

İŞLETME POLİTİKASI-YÖNETİCİLER

© Barış Baraz, 2012© Ülgen&Mirze 2004

İşletmenin genelde günlük ve olağan işlerinin yönetimi ile değil,

İşletmenin “uzun dönemde yaşamını sürdürebilmesini mümkün kılacak ve

ona rekabet üstünlüğü ve ortalama kar üzerinde getiri sağlayabilecek” işlerin yönetimi ile ilgilidir

© Ülgen&Mirze 2004© Barış Baraz, 2012© Ülgen&Mirze 2004

İşletmelerde Stratejik Yönetim

Ne Düşünürsünüz? Stratejik yönetim üst yönetim düzeyinde görev yapan yöneticilerinsorumluluğundadır. Çünkü onlar işletmeyi amaçladıklarına yöneltebilecek yetki ve donanımsahibidir. Dolayısı ile alt düzey çalışanların stratejik düşünmeleri ve bu konuda çaba vezaman harcamaları gereksizdir. Ne dersiniz?


Stratejik Yönetimin Amaçları

İşletmenin

uzun dönemde yaşamını devam ettirebilmek, sürdürülebilir rekabet üstünlüğü ve

ortalama kar üzerinde getiri sağlayabilmek amacıyla,

elindeki, üretim (doğal kaynaklar, insan kaynakları,

sermaye, altyapı, hammadde, v.s.) kaynaklarını

etkili ve verimli olarak kullanılması.



Stratejik Yönetimin yanıtını aradığı soru nedir?



• “Uzun Dönem” deki faaliyetlere ve “Nihai Sonuçlara” yoğunlaşan bir işletme yönetimi süreci,

• “Yaşamını sürdürebilmek için” kendisini tehdit eden çevre unsurlarını inceleyerek uygun önlemler alınması,

• Bilgi toplama, analiz etme, karar verme ve uygulamayı kapsayan “analitik bir süreç”dir.

• Etkili ve verimli olmayı amaçlar.• Hedeflenen sonuçlara varmak için “yönetimin dört işlevini

(planlama, organize etme, yürütme, kontrol)” kullanır.


İşletmelerde Stratejik Yönetimin Unsurları

İşletmenin Yaşamını Sürdürebilmesi

Charles Darwin’in “Biyolojik Türlerin Evrimsel Değişim Teorisi” ne atıf yapanlar işletmelerin de aynen biyolojik türler gibi çevreye uyum

sağlamaları gerektiğini, uyum sağlayamayanların yaşamlarını sürdüremeyeceklerini ileri sürmektedirler.

Ludwig von Bartelanffy’nin “Genel Sistem Yaklaşımı” Bu teoriyi yönetim bilimine uygulayan çeşitli yazarlar,

işletmelerin bir üst sistem içinde, kendine ait alt sistemlerden oluşan ve tüm sistemlerin birbirleri ile etkileşim içinde bulunduğu bir bütün

olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmüşlerdir





İşletmenin Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Sağlaması

Stratejik Yönetim görüşü işletmelerin uzun dönemde yaşamlarını sürdürebilmek için rekabet üstünlüğü elde etmek için uğraşmaları gerektiği

tezini savunmaktadır.

Rekabet üstünlüğünün sürdürülebilmesi, işletmelerin değer yaratan stratejilerinin rakipler tarafından taklit edilemediği ve uygulanamadığı hallerde mümkündür



Stratejik Yönetim Süreci

“İşletmenin uzun dönemde yaşamının devam ettirilmesine ve

sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamasına yönelik

bilgi toplama, analiz, seçim, karar ve uygulama faaliyetlerinin tümü”

Stratejik yönetim süreci “Stratejik Bilinç” e sahip olmakla başlar ;• Kurumların ve rakiplerinin sürekli olarak çeşitli stratejiler ürettiği ve

uyguladığını,• Bu stratejilerin nasıl daha etkili olarak geliştirilebileceğini,• Değişim için çevresel fırsat veya tehditlerden nasıl yararlanabilineceğini

anlayabilme anlamındadır.




Stratejik Yönetim Süreci

Ne Düşünürsünüz? DPT’nin hazırladığı Kalkınma Planları hakkında ne biliyorsunuz? Şu anda yürürlükte hangi Kalkınma Planı vardır? Bu planı inceleyiniz. Kalkınma Planı devlet için bir “strateji belgesi” olarak değerlendirilebilir mi? Neden?

Stratejik Yönetim ile ilgili Terim ve Kavramlar

• Planlama : işletmenin amaçlarının ve bu amaçlara erişebilmek içingerekli yol ve araçların belirlenmesi,

• Ne Düşünürsünüz? “Eğer nereye gittiğinizi bilmiyorsanız, her yol sizin içinmakbuldür” sözü sizin için ne anlam ifade ediyor?

• Amaçlar : “belirlediğimiz ve varmak istediğimiz sonuçlar”

• Plan : “planlama süreci içinde amaçlara varmak için belirlenmiş kararlartopluluğu”


Stratejik Yönetim ile ilgili Terim ve KavramlarStrateji: Rakiplerin faaliyetlerini de inceleyerek, amaçlara varmak için belirlenmiş, nihai sonuca odaklı, uzun dönemli, dinamik kararlar topluluğudur..

• Strateji de bir plandır. Ne var ki, strateji plandan daha dinamiktir veişletmenin ulaşmak istediği sonuçları etkileyebilecek rakip veya rakiplerinolası faaliyetlerinin de göz önüne alınmasını gerektirir.

• Taktik: Stratejilerin uygulanması süresinde karşılaşılan rekabete ve değişenşartlara uygun olarak yapılan dinamik, genellikle nihai sonuca odaklı olmayanve daha kısa dönemleri kapsayan, olası rakip davranışlarını dikkate alanfaaliyetler ve kararlardır.

Politika: Örgütlerde arzulanan amaçlara ulaşılabilmesi için belirlenenstratejilerin uygulanması sürecinde, çalışanların vermesi gerekli olan kararlarave yapılması gerekli faaliyetlere yol gösteren düşünce tarzıdır.


Sorular

Ne Düşünürsünüz? Sizde kâr amacı gütmeyen örgütlere stratejik yönetim yaklaşımı uygulamak gerekir mi? Neden? Sizce bir kamu kurumunun stratejik yönetim anlayışını benimsemesinde ne gibi zorluklar ve kolaylıklar söz konusu olabilir?

Ne Düşünürsünüz? Strateji bir kavram olarak, eski çağlarda, askeri alanda doğmuş ve yakın zamanlara kadar askerlerin tekelinde olmaya devam etmiştir. Neden?

Ne Düşünürsünüz? Rakiplerin faaliyetlerinin incelenmediği bir durumda stratejiden bahsedilebilir mi? Neden?

Ne Düşünürsünüz? Belirsizliğin son derecede yüksek olduğu ve her alanda değişimin hızla gerçekleştiği bir çevrede faaliyet gösteren işletmelerin stratejik yönetim konularına duyarlı olması ve bu konularda çaba göstermesi hiçbir olumlu sonuç vermez. Çünkü sonuçlara ulaşmak için yapılan her çaba, hızla değişen koşullar sonucu amacına ulaşamayacaktır. Bu nedenle stratejik yönetim çalışmaları yukarıdaki benzer koşullarda yarar sağlamayabilir. Ne dersiniz?

Ne Düşünürsünüz? Hızlı değişen ortamlarda, aşırı rekabet içinde bulunan sektörlerde rekabet üstünlüğünü devamlı olarak sürdürebilmek, işletmeler için nerede ise imkansızdır. Bu durumda stratejik düşüncenin amaçladığı sürdürülebilir rekabet üstünlüğü bir hayaldir. Ne dersiniz?


Documents

Sorular - Barış Barazbarisbaraz.com/ISL_POL_2012_1.pdf · ©Ülgen&Mirze 2004 ©©Barış Ülgen&Mirze 2004Baraz, 2012 Stratejik Yönetim Süreci Ne Düşünürsünüz?DPT’nin