Sang Kien Kinh Nghiem_2011_tham

8/3/2019 Sang Kien Kinh Nghiem_2011_tham

http://slidepdf.com/reader/full/sang-kien-kinh-nghiem2011tham 1/25

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TIỀN GIANG

TRƢỜNG THPT TÂN PHƢỚ C

Huỳnh Thị Xuân Thắm

Tổ: Vật Lý – Công Nghệ

Tân Phƣớ c, 2012



unh h un hm

2

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Mục đích dạy học ngày nay ở nướ c ta và trên thế giớ i không chỉ dừng lại ở

việc truyền thụ cho học sinh những tri thức, kỹ năng mà loài người đã tích lũy

được trước đây, mà còn đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡ ng cho học sinh năng

lực sáng tạo ra những tri thức mới, phương pháp mớ i, cách giải quyết vấn đề mớ i

phù hợ p vớ i hoàn cảnh của mỗi đất nướ c, mỗi dân tộc. Vì lẽ đó, ngườ i giáo viên

cần phải nghiên cứu cải thiện chất lượ ng dạy học [8].

Nghiên cứu tâm lý học lứa tuổi trung học phổ thông [7], chúng ta thấy học

sinh phổ thông rất có ý thức trong học tập, thích nghiên cứu, tự học và thích tìm

tòi nhưng các em cũng rất dễ sa đà nếu nhà trường và gia đình không quan tâm

đúng mức đến tâm tư, nguyện vọng của các em. Do đó, cần có hình thức dạy học

vui vẻ, cuốn hút để thực hiện thắng lợ i mục đích của quá trình dạy học. Thực tế

cuộc sống luôn tác động đến các em, làm hình thành ở các em động cơ học tập

có thể tích cực hoặc ngượ c lại. Vì lẽ đó, chúng ta cần làm cho các em thêm yêu

môn học hơn để phát huy tối đa những yếu tố tích cực và hạn chế những động cơ tiêu cực không có lợ i cho quá trình dạy học.

Nghiên cứu các quan điểm của quá trình dạy học [5], tôi thấy đa số các tiết

dạy thườ ng là thầy chỉ đạo, học trò có hoạt động tích cực và biết tự điều chỉnh để

học tốt hơn. Như vậy, yếu tố này tạo điều kiện thuận lợ i cho việc tìm kiếm một

hình thức dạy học mớ i phù hợp hơn.

Nghiên cứu về các nhiệm vụ của ngườ i giáo viên vật lí [6], tôi thấy cần phải

chú ý tớ i việc vừa dạy học, vừa phát triển tư duy nhận thức của học sinh.

Nghiên cứu các hình thức dạy học vật lí [6], tôi nhận thấy rằng hình thức dạy

học thông qua trò chơi có thể góp phần thực hiện tốt mục đích của quá trình dạy



unh h un hm

3

học, đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở các trườ ng trung học phổ thông giai đoạn hiện

nay.

Vì tất cả những lí do nêu trên mà tôi đã lựa chọn hình thức dạy học thông qua

trò chơi để tăng cườ ng tri thức, kỹ năng vật lí cho học sinh. Vớ i sáng kiến “Thiế t

k ế trò chơi vật lí cho trườ ng trung học phổ thông”, tôi mong muốn sẽ đem đến

nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế đóng góp vào việc hình thành và phát

triển nhân cách học sinh, tạo tiền đề để học sinh đượ c vững bướ c vào cuộc sống

lao động trong tương lai.

- Về l thuyết: ưa ra nguyên tắc thiết kế một số trò chơi vật lí, qui trình

thiết kế và hướng dn s dụng một số lệnh trong owerpoint để hỗ trợ cho thiết

kế.

- Về thực nghiệm: Tổ chức được ít nhất tiết dạy trong một học kì có lồng

ghp trò chơi vào bài giảng.

3

3.1. Nghiên cu ý thut: - Nghiên cứu các trò chơi qua tài liệu, trên internet và trên truyền hình.

- Tổng hợp và lựa chọn trò chơi ph hợp với đặc th của môn học.

- ây dựng nguyên tắc trò chơi dựa trên l thuyết đã nghiên cứu.

- Nghiên cứu một số công cụ hỗ trợ cho việc thiết kế trò chơi trên phầm

mềm powerpoint 7.

.. Nghin cu thc nghiệm:

- Thiết kế trên phần mềm powerpoint một số trò chơi vật l.

- ước đầu tổ chức thực nghiệm ở các lớp mà tôi đang giảng dạy.



unh h un hm

4

II. PHẦN NỘI DUNG:

1.

Vật lí học là khoa học thực nghiệm, vì vậy ngườ i học vật lí cần thiết

phải thực hiện thành thạo các hành động vật lí như: thiết kế, chế tạo dụng cụ thí

nghiệm, mô hình hóa một hiện tượ ng hoặc một thực thể vật lí cho đến các hoạt

động cụ thể như lắp ráp thực hiện thí nghiệm, s dụng thông thạo các máy đo,

lấy số liệu, phán đoán kết quả,… Như vậy, muốn học tốt vật lí thì phải luôn thực

hiện tốt các hành động vật lí.

Hành động vật lí còn là cách suy nghĩ, cách làm bên những sự việc cụ

thể hàng ngày có tính chất vật lí. Khi tiếp xúc vớ i những hiện tượ ng vật lí, quá

trình vật lí, học sinh biết đặt câu hỏi đúng chỗ, có khả năng giải thích các hiện

tượ ng và các quá trình ấy,…

ể học sinh có nhiều cơ hội thực thi những hành động vật lí thì chúng

ta nên lồng ghép nhiều phương pháp và phương tiện dạy học, nhằm thu hút học

sinh cả lớ p tham gia hoạt động, trong đó có hình thức dạy học thông qua trò chơi

vật lí. Tức là từ trò chơi mà lồng ghép kiến thức vật lí vào, làm cho học sinh cónhững giây phút thoải mái hoạt động, làm giảm bớt căng thẳng nhưng vn đảm

bảo học tốt. Muốn trò chơi đem đến hiệu quả giáo dục cao thì cần phải thiết kế

trò chơi vớ i các yêu cầu như sau:

- Trò chơi phải có mục đích giáo dục rõ rệt.

- Trò chơi phải có nội dung phong phú, dựa trên kiến thức chuyên

môn, mang tính khoa học và phải gắn liền vớ i các yêu cầu giáo dục trong trườ ngvà ngoài xã hội ở từng thời điểm cụ thể.

- Hình thức tổ chức phải gọn nhẹ, dễ hiểu, dễ nhớ , hấp dn, vui tươi,

lành mạnh và thời lượ ng vừa phải hợ p lý.



unh h un hm

5

- Trò chơi phải thu hút đông đảo học sinh tham gia, nhằm phát huy sự

ham hiểu biết, giàu trí tưởng tượ ng, biết suy luận, nhanh trí, khéo léo, sôi nổi

nhưng không ồn ào, tư duy sâu sắc nhưng không quá trầm lặng.

- Trong trò chơi, ngườ i làm chủ là học sinh. Song giáo viên có vai trò

rất quan trọng, là người hướ ng dn học sinh tổ chức trò chơi, kho lo dn dắt

các em học sinh tự giác tham gia.

2.

2.1. Trắc nghiệm vật í:

- Nguyên tắc: Các câu trắc nghiệm đượ c lựa chọn trong chương trình

học sách giáo khoa, mỗi câu có một lựa chọn đúng nhất trong 4 lựa chọn A, B,

C, D. Các đội sẽ đượ c chuẩn bị trướ c các bảng trả lờ i vớ i các chữ cái “A, , C,

D”. Mỗi đội sẽ thảo luận trong thời gian qui định và đưa ra đáp án đúng nhất

bằng cách giơ đáp án trả lờ i theo yêu cầu của ban tổ chức (có thể là 10 giây sau

khi nghe ban tổ chức đọc xong câu hỏi). ội nào có số câu trả đúng nhiều hơn sẽ

chiến thắng.

- hương tiện tổ chức: Thiết kế các câu trắc nghiệm, quy định thờ igian trả lờ i câu hỏi trên powerpoint và trình chiếu trên máy tính.

- Hình thức chơi: Chia đội.

2.2. Trò chơi ật hình:

- Nguyên tắc: Khuất sau các câu hỏi là một bức tranh của nhà Khoa

học hoặc nội dung mà chúng ta cần truyền tải kiến thức tớ i học sinh. Chia bức

tranh thành nhiều mảnh nhỏ tùy theo số câu hỏi, mỗi mảnh sẽ mang nội dung của

một câu hỏi đố vui. Nếu học sinh trả lời đúng thì phần khuất sau câu hỏi đó sẽ

hiện ra và các em có thể đoán nội dung của bức tranh. Khi đã đoán đúng nội

dung bức ảnh thì trò chơi kết thúc (xem phụ lục 1).



unh h un hm

6

- hương tiện tổ chức: Thiết kế trò chơi trên powerpoint và trình

chiếu trên máy tính hoặc in trên giấy khổ lớ n, hay có thể s dụng bảng dính.

- Hình thức chơi: Chia đội. Các đội chọn câu hỏi và trả lời theo lượ t.

ội nào không trả lời đượ c sẽ chuyển câu hỏi cho khán giả. ội nào có nhiều

câu trả lời đúng sẽ chiến thắng.

2.. Trò chơi miu tả vật í:

- Nguyên tắc: Người chơi sẽ cầm trên tay danh sách từ (hay khái

niệm vật lí) mà ban tổ chức yêu cầu miêu tả. Khi đó, ngườ i miêu tả có nhiệm vụ

dùng bất kì từ ngữ hoặc hành động nào (có thể là dng định nghĩa, từ đồng

nghĩa, trái nghĩa, …, liệt kê các từ cùng nhóm hoặc có liên quan đến từ trong

danh sách) để diễn đạt cho đồng đội mình đoán đúng từ trong danh sách. Ngườ i

miêu tả không đượ c nói bất kì từ nào trong danh sách với đồng đội của mình.

ội nào đoán đúng nhiều từ hơn trong khoảng thời gian qui định sẽ chiến thắng

(xem phụ lục 2)

- hương tiện tổ chức: Viết các từ cần miêu tả vào các tờ giấy và xếp

lại để người chơi bốc thăm ngu nhiên.- Hình thức chơi: Chia đội. Có thể chia mỗi lớ p học thành đội.

2.4. Đố vui ô chữ vật í:

- Nguyên tắc:

+ Cách tạo ô chữ thường: ể có ô chữ vật l có nghĩa và hay thì

chúng ta nên chọn chủ đề cho ô chữ. Chủ đề đó chính là nội dung của ô chữ hàng

dọc. Từ ô chữ hàng dọc này, chúng ta đặt từ khóa cho các ô hàng ngang. Dựa

vào từ khóa để đặt câu hỏi cho từng hàng ngang.

+ Ô chữ ở mức độ khó hơn: Tương tự như trên nhưng chủ đề của ô

chữ không nhất thiết phải đặt trong ô hàng dọc mà đặt trong từng ô riêng rẽ của ô



unh h un hm

7

hàng ngang. Mỗi câu hỏi trả lời đúng ở ô hàng ngang sẽ cung cấp một từ khóa

cho chủ đề. Khi các từ khóa từ từ hiện ra thì chúng đượ c xếp theo trình tự giải

đáp, sau đó người chơi phải sắp xếp lại tất cả các từ khóa và dự đoán chủ đề của

ô chữ. Chú , người chơi không nhất thiết phải trả lờ i hết các câu hỏi, khi đoán

đúng chủ đề thì trò chơi kết thúc. ội nào có số câu trả lời đúng nhiều nhất sẽ

chiến thắng (xem phụ lục 3).

- hương tiện tổ chức: S dụng phần mềm powerpoint để thiết kế trò

chơi và trình chiếu trên máy tính.

- Hình thức chơi: Chia đội hoặc s dụng chơi cho cả lớ p vào cuối tiết

học để củng cố bài.

2.5. Đố vui ba dữ kiện vật í:

- Nguyên tắc: ầu tiên ta đưa ra câu hỏi ở dạng khái niệm hoặc về

lịch s vật lí, kiến thức vật lí, hiện tượ ng vật lí,.. Ví dụ như: Ông là ai? ại lượ ng

nào? Hiện tượng gì? Sau đó đưa ra từng dữ kiện (thông thườ ng là ba dữ kiện) gợ i

ý dần dần cho câu trả lời đúng. Dữ kiện thứ nhất ở mức độ khó nhất (hầu như

chưa gợ i ý gì), dữ kiện thứ hai ở mức độ trung bình (có gợ i ý) và dữ kiện thứ baở mức độ dễ nhất (gợ i ý gần tớ i câu trả lời đúng) (xem phụ lục 4). Nếu học sinh

trả lời đúng ở dữ kiện thứ nhất sẽ được điểm/câu, dữ kiện thứ hai là 20

điểm/câu, dữ kiện thứ ba là 1 điểm/câu. Mỗi dữ kiện cách nhau 10 giây.

- hương tiện tổ chức: Dùng phần mềm powerpoint để thiết kế trò

chơi và trình chiếu trên máy tính và học sinh dành quyền ưu tiên trả lờ i bằng

cách giơ tay hoặc bấm chuông (nếu có). Hoặc đơn giản hơn là viết các câu hỏi

theo thứ tự rồi cho học sinh bốc thăm, khi bốc đượ c số nào thì ban giảm khảo

đọc từng dữ kiện theo thời gian qui định. Thực hiện theo cách này dễ làm và

không mất nhiều thờ i gian cho việc thiết kế trên máy tính.



unh h un hm

8

- Hình thức chơi: Chia đội. Thực hiện ngay trên lớ p học hoặc vào các

buổi sinh hoạt dướ i cờ .

2.6. Hoa thơm tng th:

- Nguyên tắc: S dụng một cây (hay nhánh cây) có nhiều cành, chuẩn bị

một số bông hoa (số loại hoa phụ thuộc vào số đội tham gia trò chơi). Mỗi đội

lần lượt lên hát hoa, ẩn dưới mỗi búp hoa là một câu hỏi, nếu trả lời đúng thì hoa

sẽ nở và dng để tặng thầy cô. Trả lời sai thì bỏ qua câu hỏi đó và nhường quyền

hái hoa cho đội còn lại.

- hương tiện tổ chức: Dng cành cây trong tự nhiên hoặc tự làm theo

thích nhưng phải có thẩm mỹ. Hoặc có thể thiết kế trên powerpoint.

- Hình thức chơi: Chia đội. Mỗi đội sẽ chọn một loài hoa mà ban tổ chức

đưa ra. ội nào trả lời nhiều câu hỏi nhất ứng với nhiều hoa nở trên cành sẽ

chiến thắng.

3.

ể thực hiện một trò chơi vật lí, ngườ i dạy vật lí cần phải thực hiện theo

một qui trình cụ thể như sau: - ướ c 1: Xây dựng thể lệ trò chơi. Thể lệ có thể dựa trên nguyên tắc đã

nêu, cũng có thể bỏ bớ t hay bổ sung thêm ty điều kiện thực tế.

- ướ c 2: Lựa chọn nội dung, chủ đề cần tuyên truyền. Muốn xác định

đượ c chủ đề thì phải trả lờ i câu hỏi: “rò chơi đem đế n cho học sinh kiế n thứ c

mớ i gì? Hay kh c sâu nội dung gì mà giáo viên cần truyề n t ải, nhấ n mạnh?”

- ướ c 3: Xây dựng hình thức và kết cấu câu hỏi.

- ướ c 4: Thiết kế trò chơi trên phần mềm. Lựa chọn phần mềm thích hợ p,

sao cho đảm bảo dễ thiết kế, dễ sa chữa, hiệu chỉnh, giao diện đẹp. Phải thiết kế

sao cho thí sinh lựa chọn từ câu hỏi một cách ngu nhiên. Mỗi lần thí sinh chọn



unh h un hm

9

câu hỏi nào thì câu đó đổi màu hoặc nhấp nháy đồng thờ i xuất hiện nội dung gợ i

ý. Nếu học sinh trả lời đúng, đáp án sẽ đượ c mở ra, ngượ c lại, câu hỏi đó vn là

bí mật nhưng màu sắc phải khác để thông báo với người chơi rằng câu hỏi này

đã đượ c chọn. Nên thiết kế trên một trang màn hình. Cần thiết lập hiệu ứng thờ i

gian, chuông đồng hồ, chấm điểm để trò chơi thêm sinh động, gay cấn và hấp

dn hơn [1].

- ướ c 5: Tổ chức trò chơi.

- ướ c 6: Tổng kết và rút kinh nghiệm.

4

- Tạo liên kết trang:

Vào nsertShapes, lựa chọn đối tượng, vẽ lên slide.

Click phải lên đối tượng, chọn Hyperlink.

Trong hộp thoại nsert Hyperlink chọn <Place in this document>,

sau đó vào <Slide Titles> và chọn trang cần liên kết đến.

Mở đến trang đã liên kết, cũng thực hiện các bước tương tự để tạo

liên kết ngược lại vị trí ban đầu. Chú nên chọn hình mũi tên quay ngược trở lạiđể dễ dàng lựa chọn khi trình chiếu.

- Tạo hiệu ứng đổi màu: Chọn đối tượng cần đổi màu, vào Animations \

Custom Animation\Add effect\Emplasic\Complementary Color 2.

- Tạo hiệu ứng biến mất: Chọn đối tượng cần biến mất, vào Animations \

Custom AnimationAdd effectexit, sau đó có thể lựa chọn kiểu biến mất ty .

- Tạo hiệu ứng gỡ đối tượng: Tức là khi nhấp chuột vào đối tượng thì đối

tượng đổi màu (xem phần hiệu ứng đổi màu), sau đó biến mất (xem phần hiệu

ứng biến mất), khuất bên dưới là thông tin cần cung cấp sau câu trả lời đúng của

học sinh.



unh h un hm

10

ếp hiệu ứng theo thứ tự là đổi màu trước khi biến mất.

Vào dấu mũi tên bên phải hiệu ứng chọn Effect options.

Trong hộp thoại Diamond chọn Timing, sau đó đánh dấu check

vào Start effect on click of . Tiếp theo vào danh sách chọn đối

tượng muốn nhấp chuột vào và chọn Ok.

- Tạo âm thanh: Cũng vào Effect optionsSound và chọn âm thanh cần

trình diễn.

5.

Xuất phát từ thực tế giảng dạy, từ khả năng vận dụng của học sinh và

khả năng x lí tình huống của học sinh, tôi thấy cần phải lồng ghép vào một

phương pháp dạy học mới để giúp học sinh hiểu sâu hơn kiến thức bài học trong

sách giáo khoa. Vì vậy, tôi đã lựa chọn từng trò chơi và lồng ghép phù hợ p vào

từng nội dung bài giảng. Thờ i gian lồng ghp thường là đầu tiết học vớ i mục

đích kiểm tra bài cũ và cuối tiết học để củng cố bài. Thờ i gian tối đa cho việc tổ

chức trò chơi dạng này thườ ng là khoảng 5 phút. Ngoài ra, tôi còn lồng ghép vào

tiết ôn tập cuối chương để rèn luyện cho học sinh biết tổng hợ p kiến thức đã học,phát hiện ra mối tương quan của toàn chương trình học để khắc sâu hơn nữa kiến

thức vật lí. Thờ i gian có thể khoảng 15 phút. Trong trườ ng hợ p này nên phối hợ p

nhiều trò chơi để tăng sức hấp dn và thu hút đượ c nhiều học sinh tham gia.

Vận dụng lí thuyết nêu trên vào thực tế, tôi đã tổ chức được các trò chơi

ở các lớp như 1A1, 1A, 1A và 1A4 vớ i trò chơi đã nêu ở trên. Kết quả là

tất cả học sinh đều hứng thú tham gia, kiến thức bài học nhớ lâu hơn. Hôm nàocó trò chơi là các em rất hứng thú học tập, tâm lí thoải mái và tham gia tích cực

cho các hoạt động giữa thầy và trò.



unh h un hm

11

Cụ thể là năm học 1-2011, tôi dạy lớp 1 với tổng số có 7 học

sinh thì số học sinh đạt yêu cầu ở học kì là 9 học sinh, chiếm tỉ lệ 4,16.

Năm học 11-1 tôi đã áp dụng lồng ghp trò chơi vào một số bài học trên

lớp và trong tiết ôn tập cuối chương, kết quả mang lại cũng khả quan hơn với 4

học sinh đạt yêu cầu trên tổng số học sinh là 77, chiếm tỉ lệ 44,16. Vậy tăng

4 so với khi chưa áp dụng lồng ghp trò chơi. Tuy kết quả đem lại chưa cao

lắm nhưng cũng khẳng định rằng phương pháp này đã mang lại hiệu quả trong

quá trình dạy và học. Vì vậy, trò chơi vật lí cần được nghiên cứu và lồng ghp

vào bài giảng vật lí để góp phần thực hiện tốt hơn mục đích dạy học.

III. KẾT LUẬN:

Các trò chơi này không chỉ đượ c áp dụng trong tiết học, trong những buổi

ôn tập mà còn có thể mở rộng thành những buổi thi đua sinh hoạt dướ i cờ .

Trườ ng phổ thông có thể nghiên cứu và ứng dụng, đưa ra kế hoạch vớ i từng chủ

đề hoạt động theo tháng. Ví dụ: Chủ đề tháng là “Tháng V ật lí ” và phát động

phong trào thi đua học tốt vật lí. Khi đó sẽ tổ chức một buổi thi giữa các khối

lớ p, hoặc chọn mỗi lớ p một học sinh, chia thành đội chơi, kết hợ p với trò chơidành cho khán giả. Có như vậy thì buổi sinh hoạt dướ i cờ sẽ thêm đa dạng về nội

dung, phong phú về hình thức, kích thích tư duy của học sinh, góp phần tạo tình

yêu đối vớ i môn học, đối vớ i thầy cô, trườ ng lớ p, bạn bè.

Ngày nay, ngành giáo dục đang lồng ghép nhiều chương trình giáo dục

vào bài giảng, chú trọng giáo dục và giảng dạy theo hướ ng tích cực, chủ động,

sáng tạo nên việc lồng ghp trò chơi vào các tiết dạy là rất thuận lợ i. Thông qua

trò chơi, học sinh không chỉ hiểu bài, mà còn biết nắm bắt vấn đề và giải quyết

vấn đề trong thực tế khi gặp phải một cách nhanh lẹ hơn. ể tạo nên những buổi

sinh hoạt định kì cho môn học, trườ ng phổ thông nên hình thành Câu lạc bộ vật



unh h un hm

12

lí. Với các trò chơi nêu trên, kết hợ p vớ i các buổi báo cáo khoa học, trình diễn

thí nghiệm vật lí, hóa trang vật lí,… sẽ tạo nên những buổi sinh hoạt lí thú, đa

dạng, đáng nhớ và ấn tượng, đồng thờ i bổ sung nhiều kiến thức vật lí mớ i kịp

thờ i cho học sinh. Khi đó, chắc chắc các em sẽ “ yêu vật lý biế t chừ ng nào” và

việc truyền đạt kiến thức không có gì là khó khăn nữa.



unh h un hm

13

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Thạc sĩ Nguyễn Văn Cần, Nghiên cứ u, khai thác Visual Basic trong

Microsoft PowerPoint để thiế t k ế trò chơi đoán ô chữ phục vụ đố

vui để học và d ạ y học, email: [email protected], 2007.

2. Tô Xuân Giáp, Phương tiện d ạ y học, Nhà xuất bản giáo dục, 1998.

3. Nguyễn Minh Hoàng, Tìm hiể u khoa học qua trò chơi vật lý , Nhà

xuất bản trẻ, 2003.

4. Nguyễn Trí Hoàng, Thiế t k ế mẫ u một số môđ un giáo d ục môi

trườ ng ngoài giờ lên lớ p, Nhà xuất bản giáo dục,1998.5. Lê hướ c Lộc và nhiều tác giả, Lý luận d ạ y học, Trường ại học

cần Thơ , 2002.

6. Lê hướ c Lộc và nhiều tác giả, Lý luận d ạ y học vật lý , Trường ại

học cần Thơ , 2004.

7. Phạm Thị Năm và nhiều tác giả, Tâm lý học lứ a tuổ i và tâm lý học

sư phạm, Trường ại học Cần Thơ, 1. 8. Huỳnh Thị Xuân Thắm, Nguyễn Quốc Văn, i Nguyên Vọng,

Thiế t k ế nội dung Câu lạc bộ V ật lí cho trườ ng trung học phổ thông,

ại học Cần Thơ, 4.

9. Nguyễn ức Thâm, T ổ chứ c hoạt động nhận thứ c cho học sinh

trong d ạ y học vật lý ở trườ ng phổ thông, Nhà xuất bản ại học

quốc gia Hà Nội, 1999.

10. Bùi Sỹ Tụng và nhiều tác giả, Tài liệu bồi dưỡ ng giáo viên d ạ y

chương trình và sách giáo khoa thí điể m lớ p 11 môn Hoạt động

giáo d ục ngoài giờ lên lớ p, Nhà xuất bản giáo dục, 2004.

mailto:[email protected]






unh h un hm

14

MỤC LỤC

. ẶT VẤN Ề .................................................................................................... 2

1. Tính cấp thiết của đề tài: ................................................................................. 2

. Mục đích nghiên cứu: ..................................................................................... 3

3. hương pháp nghiên cứu: ............................................................................... 3

3.1. Nghiên cứu l thuyết:................................................................................ 3

.. Nghiên cứu thực nghiệm:.......................................................................... 3

II. PHẦN NỘI DUNG: .......................................................................................... 4

1. Những yêu cầu của một trò chơi vật lí: ........................................................... 4

2. Một số trò chơi vật lí:...................................................................................... 5

2.1. Trắc nghiệm vật lí: .................................................................................... 5

.. Trò chơi lật hình: ...................................................................................... 5

.. Trò chơi miêu tả vật lí: .............................................................................. 6

.4. ố vui ô chữ vật lí: ................................................................................... 6

.5. ố vui ba dữ kiện vật lí: ........................................................................... 7

2.6. Hoa thơm tặng thầy:.................................................................................. 83. Qui trình tổ chức trò chơi vật lí: ..................................................................... 8

4. Một số công cụ hỗ trợ thiết kế trò chơi trong owerpoint 7:.................... 9

5. Kiểm nghiệm thực tế:.................................................................................... 10

III. KẾT LUẬN: ................................................................................................... 11

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 13

PHỤ LỤC 1: TRÒ CHƠ LẬT HÌNH ................................................................. 15

PHỤ LỤC 2: TRÒ CHƠ MÊU TẢ VẬT LÍ ..................................................... 18

PHỤ LỤC 3: Ố VUI Ô CHỮ VẬT LÍ .............................................................. 21

PHỤ LỤC 4: Ố VUI BA DỮ KIỆN VẬT LÍ ................................................... 23



PHỤ LỤC 1: TRÒ CHƠI LẬT HÌNH

- Thể lệ: em phần ..

- Nội dung ôn tập: Chương V, V, V.

- Mục đích giáo dục:

iúp học sinh nhớ lại kiến thức của ba chương nêu trên.

Cung cấp thêm thông tin về nhà Vật lí nổi tiếng Albert Einstein.

NỘI DUNG CÂU HỎI

STT CÂU HỎI ĐÁP ÁN

1 Mạch dao động là gì?

Một cuộn cảm có độ tự cảm L mắc nối

tiếp với tụ điện có điện dung C thành một

mạch điện kín gọi là mạch dao động

2Sóng có tần số là f6MHz

thuộc loại sóng nào?

Vì8

6

3.1050( )

6.10

cm

f

Vậy sóng trên thuộc loại sóng ngắn.

3 ộ phận nào dng để biến Loa

CÂU 1 CÂU 2

CÂU 3

CÂU 5

CÂU 7

CÂU 9

CÂU 4

CÂU 6

CÂU 8

CÂU 10

http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Einstein1921_by_F_Schmutzer_4.jpg

http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Einstein1921_by_F_Schmutzer_4.jpg



unh h un hm

16

dao động âm thành dao

động điện có cng tần số?

4 Nêu ứng dụng của hiện

tượng tán sắc ánh sáng?

iải thích một số hiện tượng trong tự

nhiên và ứng dụng trong máy quang phổ

lăng kính.

5ịnh nghĩa khoảng vân giao

thoa?

Là khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc

hai vân tối liên tiếp nhau.

6

Kể tên các bộ phân cấu tạo

nên máy quang phổ lăng

kính?

a bộ phận: Ống chuẩn trực, hệ tán sắc, buồng tối

7Hiện tượng quang điện

ngoài là gì?

Hiện tượng ánh sáng làm bật các electron

ra khỏi mặt kim loại gọi là hiện tượng

quang điện (ngoài).

8 Lượng t năng lượng là gì?

Là lượng năng lượng mà mỗi lần mộtnguyên t hay phân t hấp thụ hay bức xạ

có giá trị hoàn toàn xác định và bằng hf;

trong đó f là tần số của ánh sáng bị hấp

thụ hay được phát ra, còn h là một hằng

số.

9 hôtôn là gì? nh sáng được tạo thành bởi các hạt gọilà phôtôn. Hay phôtôn là 1 lượng t năng

lượng của ánh sáng.



unh h un hm

17

10nh sáng huỳnh quang có

đặc điểm gì?

Là ánh sáng phát quang bị tắt rất nhanh

sau khi tắt ánh sáng kích thích.

Từ

khóa

ây là bức tranh của nhà vật

lí nổi tiếng thế kỉ 20?

Bức ảnh của Albert Einstein năm 191,

khi lãnh giải Nô-ben về vật lí.



unh h un hm

18

PHỤ LỤC 2: TRÒ CHƠI MIÊU TẢ VẬT LÍ

- Thể lệ: em phần ..

- Nội dung cần ôn tập: Chương . Dao động điều hòa. Chương . Sóng cơ vàsóng âm. Vật lí lớp 1 ban cơ bản.


Ôn lại các kiến thức đã học ở chương nêu trên.

iúp học sinh nhìn nhận được sự liên tục của kiến thức trong chương

trình học.

STT Từ yêu cu miêu tả Cách miêu tả gợ i ý1

Dao động cơ Sự di chuyển qua lại của vật nào đó quanh một vị

trí cân bằng

2 cos( ) x A t Dạng của phương trình dao động điều hòa là gì?

3 iên độ dao động x cực đại đượ c gọi là gì?

4Chu kì

Khoảng thời gian để vật thực hiện đượ c một dao

động toàn phần gọi là gì?

5 Tần số Nghịch đảo của chu kì là đại lượ ng nào?

6 Rađian ơn vị của tần số góc là gì?

7Cơ năng

Trong dao dộng điều hòa, đại lượng này đượ c bảo

toàn?

8

Con lắc đơn

Vật nhỏ (khối lượng m) treo vào đầu sợ i dây

không dãn (dài l), có khối lượng không đáng kể,

đầu trên cố định.



unh h un hm

19

9Gia tốc rơi tự do

Ứ ng dụng công thức tính chu kì của con lắc đơn để

đo đại lượng nào trên Trái đất?

10 Dao động tắt dần Kéo con lắc đơn lệch khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay, con lắc có biên độ giảm dần gọi là?

11Dao động duy trì

Con lắc đồng hồ đượ c bù phần năng lượ ng mất đi

sau mỗi chu kì là?

12Cộng hưở ng

Hiện tượng biên độ dao động cưỡ ng bức tăng đến

giá trị cực đại khi f=f 0 là hiện tượ ng gì?

13Giản đồ Frenen

S dụng phương pháp gì để tổng hợp hai dao động

điều hòa cùng tần số?

14Sóng cơ

………….. là dao động lan truyền trong một môi

trườ ng.

15Sóng ngang

Các phần t của môi trường dao động theo phương

vuông góc với phương truyền gọi là?

16Sóng dọc

Các phần t của môi trường dao động theo phương

trùng với phương truyền gọi là?

17 Chân không Sóng cơ không truyền được trong môi trườ ng nào?

18ướ c sóng

………….. là quãng đườ ng mà sóng truyền đượ c

trong một chu kì?

19Giao thoa

Hiện tượ ng hai sóng kết hợ p gặp nhau tạo thành

các gợ n sóng ổn định gọi là hiện tượ ng gì?

20 Sóng kết hợ p Hai nguồn dao động cng phương, cng tần số và



unh h un hm

20

có hiệu số pha không đổi theo thờ i gian gọi là hai

nguồn gì?

21 Sóng dừng Khi có dao động lan truyền trên sợ i dây xuất hiệncác nút và các bụng gọi là?

22 Nút sóng Những điểm đứng yên trên sợ i dây có tên gọi là?

23Bụng sóng

Những dao động mạnh nhất trên sợ i dây có tên gọi

là?

24 Môi trườ ng truyền

âm

Các chất rắn, lỏng, khí và chân không có thể gọi

chung là gì?

25Âm sắc

……………. giúp ta phân biệt các nguồn phát

khác nhau.



unh h un hm

21

PHỤ LỤC 3: ĐỐ VUI Ô CHỮ VẬT LÍ

- Thể lệ: em phần .4.

- Nội dung cần ôn tập: Toàn chương trình Vật l lớp 1 ban cơ bản. - Mục đích giáo dục:

+ Ôn tập toàn kiến thức vật lí 1.

Tạo cho học sinh khả nảng phản ứng linh hoạt trước các câu hỏi mình

gặp phải đối mặt.

1 M Ạ C H D A O Ộ N G

2 T Á N S Ắ C

3 D Ò N G I Ệ N X O A Y C H I Ề U

4 T I Ê N Ề B O

5 T I A X

6 T H U Y Ế T P H O T O N

7 S Ó N G D Ừ N G

8 C Ả M K H Á N G

9 P H Ó N G X Ạ

Chủ đề M Á Y B I Ế N Á P

NỘI DUNG CÂU HỎISTT CÂU HỎI ĐÁP ÁN

1 Một cuộn cảm có độ tự cảm L mắc nối tiếp vớ i một Mạch dao động



unh h un hm

22

tụ điện có điện dung C thành một mạch điện kín gọi

là?

2 Hiện tượ ng ánh sáng trắng bị tách thành nhiều chùm

sáng có mà sắc khác nhau khi đi qua lăng kính gọi là

hiện tượ ng gì?

Tán sắc

3 ại lượ ng nào có thể tồn tại trong những mạch điện

có chứa tụ điện?

Dòng điện xoay

chiều

4 Dùng lý thuyết gì để giải thích về cấu tạo của nguyên

t (hay giải thích quang phổ phát xạ và hấp thụ của

nguyên t Hiđrô)?

Tiên đề Bo

5 Mỗi khi một chùm tia catôt – tức là chm electron có

năng lượ ng lớ n tới đập vào một vật rắn thì vật đó

phát ra gì?

Tia X

6 Dùng thuyết này để giải thích tính chất hạt của ánh

sáng?

Thuyết Photon

7 Sóng truyền trên sợi dây trong trườ ng hợ p xuất hiệncác nút và các bụng gọi là?

Sóng dừng

8 ại lượ ng này có tính chất cản trở dòng điện xoay

chiều và có tác dụng làm i trễ pha 900 so vớ i u

Cảm kháng

9 Quá trình phân hủy tự phát của một hạt nhân không

bền vững gọi là quá trình gì?

Phóng xạ

Hàngngang

Là một trong những thiết bị dùng trong nhà máyđiện.

Máy biến áp



unh h un hm

23

PHỤ LỤC 4: ĐỐ VUI BA DỮ KIỆN VẬT LÍ

- Thể lệ: em phần .5.

- Nội dung ôn tập: Toàn bộ chương trình vật l trung học phổ thông.


+ iúp học sinh phát hiện mối tương quan giữa toàn bộ chương trình Vật

l trung học phổ thông.

Cung cấp thêm nhiều thông tin bổ ích của các nhà khoa học, cũng như

các hiện tượng vật l,... thông qua các câu hỏi.

STT Câu hỏi Ba dữ kiện Đáp án

1 Ông là

ai?

Dữ kiện 1: Ông là một trong số những nhà vật lí

học người ức sinh năm 1787

Dữ kiện 2: Ông học rất giỏi và đã đậu vào ại

học tổng hợp Erlangen nhưng không đến trườ ng

mà tự học đến học hàm giáo sư.

Dữ kiện 3: Tại ại hội các nhà điện học toàn thế

giới năm 1881 nhất trí lấy tên Ông đặt cho đơn vị

điện trở ?

Ohm

(Ôm)

2 ây là

máy gì?

Dữ kiện 1: ây là một trong các bộ phận dng để

truyền tải điện năng đi xa.

Dữ kiện 2: Bộ phận chính của nó là các cuộn dây

và lõi sắt, thường đượ c gắn ở nơi tiêu thụ điện.

Dữ kiện 3: Nó có số vòng dây ở cuộn thứ cấp nhỏ

hơn ở cuộn sơ cấp.

Máy hạ áp

(máy

giảm áp)

3 ại Dữ kiện 1: Là một trong những đặc trưng của ướ c



unh h un hm

24

lượ ng gì? sóng hình sin.

Dữ kiện 2: Hai phần t cách nhau một đại lượ ng

này thì dao động cùng pha.Dữ kiện : Là quãng đườ ng mà sóng truyền đi

đượ c trong một chu kì.

sóng

4 Sóng gì? Dữ kiện 1: Dng nó để thăm dò dưới đáy biển

Dữ kiện 2: Là loại sóng mà cá heo có thể nghe

đượ c, nhưng tai người không nghe được.

Dữ kiện 3: Có tần số lớn hơn kHz .

Siêu âm

5 Ông là

ai?

Dữ kiện 1: Ông là nhà Vật lí học ngườ i Mỹ

(1797-1878).

Dữ kiện : Ông là ngườ i phát hiện ra sự tự cảm

của cuộn dây.

Dữ kiện : Tên ông đượ c lấy làm đơn vị đo độ tự

cảm của cuộn dây.

Henry (H)

6 ại

lượ ng

này tên

gì?

Dữ kiện 1: ặc trưng cho sự cản trở dòng điện

xoay chiều.

Dữ kiện 2: Có tác dụng làm cho i sớ m pha 900 so

vớ i u.

Dữ kiện 3: Kí hiệu là “ZC”.

Dung

kháng

7 Ông làai?

Dữ kiện 1: Ông là một trong số những nhà khoahọc vĩ đại ngườ i Pháp.

Dữ kiện : Năm 1819 ông đượ c bổ nhiệm phụ

Frenen



unh h un hm

25

trách về hải đăng, từ đó ông phát minh ra loại

thấu kính mang tên Ông?

Dữ kiện 3: Ông là tác giả của phương pháp giảnđồ dng để tổng hợp hai dao động cng phương,

cùng tần số.

8 Máy gì? Dữ kiện 1: ây là một trong các bộ phận dng để

truyền tải điện năng đi xa.

Dữ kiện 2: Bộ phận chính của nó là các cuộn dây

và lõi sắt, thường đượ c gắn ở nơi phát điện.Dữ kiện 3: Nó có số vòng dây ở cuộn thứ cấp lớ n

hơn ở cuộn sơ cấp.

Máy tăng

áp

9 Hiện

tượ ng gì?

Dữ kiện 1: Hiện tượ ng này do Niu-tơn tìm ra năm

1672.

Dữ kiện 2: Hiện tượng này thườ ng gặp sau cơn

mưa rào nhẹ.

Dữ kiện 3: Là hiện tượ ng ta nhìn thấy dãi màu

biến thiên liên tục từ đỏ đến tím khi chiếu ánh

sáng trắng qua lăng kính.

Hiện

tượ ng tán

sắc ánh

sáng

10 Ông là

ai?

Dữ kiện 1: Là nhà vật lí người ức.

Dữ kiện 2: Năm 195, Ông đề ra thuyết lượ ng t

ánh sáng hay thuyết photon.

Dữ kiện 3: Năm 191 Ông nhận giải Nô-ben về

công trình giải thích các định luật quang điện.

Anh-xtanh

Documents

Sang Kien Kinh Nghiem_2011_tham