SAMOPREGLED DOJKE (BREAST SELF EXAMINATION) · rentgenska snimka pluća i kostiju lobanje, karlice, kičmenog stuba ili scintigrafija kosti koja služi za otkrivanje metastaza ultrazvučni

SAMOPREGLED DOJKE

(BREAST SELF EXAMINATION)

PZU POLIKLINIKA FILIPOVIC

1

Dojka je parni organ čija je glavna

funkcija stvaranje i lučenje mleka


2

KLINIČKI PODACI

a. Iskustva potvrđuju da su žene u 80-90% slučajeva same detektovale karcinom dojke

b. Kada žene primjete čvorić u svojoj dojci u početnoj fazi, hirurzi mogu spasiti 70-80% od potvrđenih slučajeva.


3

Anatomija dojke PZU POLIKLINIKA FILIPOVIC

4

PREPORUKE ZA PREGLED DOJKI

1. Sve žene starosti 20 godina i više trebaju da se upoznaju sa tehnikom samopregleda

2. U dobi izmedju 29. i 39. godine žene bi svake tri godine trebale imati klinički pregled dojki i ulzrazvučni pregled dojki

3. Sve žene starije od 40 godina regularno bi trebale imati mamografiju svake dvije godine, uz klinički pregled u sklopu svojih sistematskih pregleda

4. Skrining starijih žena trebao bi biti individualan, u skladu sa faktorima rizika i kliničkim nalazom


5

PREPORUKE ZA SAMOPREGLED DOJKI

Svrha samopregleda je da naučite građu Vaših dojki to jest naučiti kako izgleda Vaša zdrava dojka.

Upoznavanje njihovog oblika , veličine i građe, omogućit će vam da u budućnosti primijetite svaku promjenu u samom početku i tako preduzmete dalje korake na vrijeme.

Samopregled dojke se sprovodi jednom mjesečno, otprilike u isto vrijeme svaki mjesec. To treba da postane rutina , kako kada češljate kosu ili se šminkate i tačno znate svaki detalj Vašeg lica.


6

IZBJEGAVANJE SAMOPREGLEDA DOJKE

Naše iskustvo :

na pitanje ljekara da li praktikujete samo pregled dojki dobili smo sledeće odgovore:

• Strah me da nesto ne napipam !!!

• Da, probala sam ali ne znam šta je normalno a šta je neka naraslina !

• Da, ali svaku put mi izgleda drugačije !

Razlozi za izbjegavanje samopregleda su prije svega loša informisanost, neznanje i strah.


7

O karcinomu dojke

najčešći je maligni tumor kod žena, rijetko se javlja i

kod muškaraca .

veoma rijetko se javlja prije 20. godine života .

najčešći je između 55. i 70. godine života .


8

Opasnost od karcinoma dojke je povećana kod žena:

- koje su imale prvu menstruaciju prije 12. godine

- koje su imale menopauzu prije 50. godine

- koje nijesu rodile ili su rodile poslije 30. godine

- u kojih je kod biopsije dojke nađen poremećaj

normalne strukture ćelije

- koje su operisane zbog raka jedne dojke( vjerovatna

učestalost raka u drugoj dojci je oko 6%)

- ako je u familiji neko od bliskih srodnika imao

karcinom dojke

- poslije 50. godine života.


9

Kod žena poslije 50. godine opasnost se povećava sa :

povećanjem tjelesne težine i odnosom tjelesne težine prema visini ( Body Mass Index )

žene s vlažnim cerumenom (cerumen = ušna mast) sklonije su raku dojke

nedovoljnom fizičkom aktivnošću

konzumiranjem alkohola/zloupotreba

pušenjem


10

NEKI OD ZNAKOVA KARCINOMA DOJKE

Asimetrija dojki

Retrakcija bradavice

Koža kao kora od

narandže

Iscjedak

Izbočina


11

SIMPTOMI KARCINOMA DOJKE

Bezbolni čvor u dojci je glavni znak. Većina žena sama napipa čvor. Ponekad je čvor bolan na dodir ili praćen spontanim bolovima.

Iscjedak iz bradavice koji je najčešće sukrvav ili krvav, a rjeđe proziran ili zamućen.

Nedavno uvučena bradavica koja se ne može izvući. U nekih je žena bradavica prirodno uvučena, ali nije pričvršćena u tom položaju kao kod raka dojke i može se djelomično izvući.

Osip, rane na koži dojki i kraste na bradavici Ograničena uvučenost kože iznad tumora Koža dojke koja liči na koru od pomorandze


12

MOGUĆI SIMPTOMI KARCINOMA DOJKE Koža dojke koja liči na koru od pomorandže

Crvenilo, oteklina, toplina i bolna osjetljivost tipični su znakovi upalnog oblika karcinoma dojke.

Povećani limfni čvorovi u pazušnoj jami, bolovi u leđima ili "patološki" prelomi kostiju (prelomi koji nastaju usled minimalnog opterećenja kosti) koji nastaju zbog metastaza u nekih žena mogu biti prvi znakovi raka dojke.


13

DIJAGNOSTIČKE PRETRAGE

pregled i pipanje promjena na dojci, u pazušnoj jami, području iznad ključne kosti, trbuhu, palpatorni pregled jetre, osjetljivost kičmenog stuba na bol;

ultrazvučni pregled dojki i aksila;

mamografija ;

biopsija (punkciona tzv FNP) čvora na dojci i/ili operaciona biopsija (uzimanje komada tkiva za analizu);

patohistološka potvrda na osnovu biopsije;

analiza hormoskih receptora ( progesteron i esgtrogen)

analiza malignosti tumora HER ;

laboratiriske analize : krvna slika i biohemijske analize krvi sa tumor markerima ( opšti CEA i tu marker dojke CA 15-3)


14

DIJAGNOSTIČKE PRETRAGE

rentgenska snimka pluća i kostiju lobanje, karlice, kičmenog stuba ili

scintigrafija kosti koja služi za otkrivanje metastaza

ultrazvučni pregled abdomena i male karlice

CT pluća

CT abdomena

CT mozga

PET/CT STUDIJA ( ovaj pregled se ne koristi u ranoj dijagnostici karcinoma dojke već za praćenje djelovanja terapije i nakon završetka da se vidi da li još negdje postoje ostaci tumora)


15

KORACI SAMOPREGLEDA DOJKE

•Inspekcija ispred ogledala

•Palpacija: u ležećoj poziciji

•Palpacija: u stojećoj ili sjedećoj poziciji


16

INSPEKCIJA ISPRED OGLEDALA

Cilj samopregleda je da upoznate normalan izgled (vizuelnim pregledom) i strukturu dojke (palpacijom tj pipanjem) kako bi primjetili eventualne nepravilnosti ili novotvorevine i signalizirali svom ljekaru.

Ne plašite se samopregleda dojke -


17


Stanite ispred ogledala, stavite ruke na bokove i posmatrajte svoje grudi. Zapamtite izgled dojki.

Upoređujte obje dojke i

obratite pažnju na veličinu, oblik, konture (obje dojke trebaju biti simetrične, bradavice na istoj visini), izbočine i udubljenja, izgled i boju kože, uvučenost ili iscjedak iz bradavica.


18


Nastavite vizuelni pregled sa rukama spuštenim uz bokove, te na kraju sa rukama podignutim iznad glave. Podižite i spuštajte ruke polako i posmatrajte pokrete dojke preko zidova grudnog koša.

Bilo kakva razlika između dvije dojke upozorava da obratite posebnu pažnju na to područje kod drugog dijela samopregleda– palpacije i po potrebi konsultovati ljekara.


19

PALPACIJA: U STOJEĆOJ ILI SJEDEĆOJ POZICIJI

Zatim sjednite ili ustanite i opipajte pazušne jame na obje strane, tako da malo podignete ruku kako bi omogućili jednostavnu palpaciju suprotnom rukom.

Ovaj dio samopregleda lakše je obaviti pri tuširanju ili nakon nanošenja kreme.


20

PALPACIJA: U LEŽEĆOJ POZICIJI

Legnite na leđa i stavite desnu ruku iza glave, a jastuk ispod desnog ramena, tako da tkivo dojke bude rasporedjeno ujednaceno I sto mekse.

Pregled mora obuhvatiti: dojku,

područje između dojke i pazuha,

te područje pazuha


21


Vrhovima srednja tri prsta lijeve ruke krenite u ispitivanje dojke malim kružnim pokretima koji se preklapaju I pretražite čitavu dojku. Sledeći pokreti su mali i kružni odozgo prema dolje i obratno, počevši od graničnog područja prema pazušnoj jami, pa sve do grudne kosti.



te područje pazuha


22


Upotrijebite tri različite jačine pritiska na svakoj pojedinoj regiji dojke. Lagani pritisak-za pregled tkiva najbliže koži, srednji pritisak-za pregled tkiva u sredini dojke, čvrsti pritisak-za tkivo uz grudni koš i rebra.



te područje pazuha


23

Na što treba obratiti pažnju?

Čvrsta, okrugla kvržica (poput loptice) koja se može micati - može se raditi o fibroadenomu, dobroćudnom i bezbolnom tumoru građenom pretežno od vezivnog tkiva. Veličina im može varirati do više centimetara, a najčešće se javljaju u žena u ranim dvadesetim godinama.

Čvrsta kvržica koja se NE može micati - čvrsta kvržica, nepravilne površine. Pokušajte ustanoviti da li ostaje iste veličine tijekom menstrualnog ciklusa. Pokušajte ju micati u odnosu na okolno tkivo. Ukoliko je nešto od navedenog točno, može se raditi o raku dojke, pa se potrebno odmah javiti liječniku zbog dodatnih pretraga.

Iscjedak ili uvlačenje bradavice - ustrajni iscjedak (bistar ili sukrvav) iz bradavice može biti znak raka dojke. Uvlačenje bradavice također može biti jedan od znakova raka.


24

Na što treba obratiti pažnju?

Svrha samopregleda dojke nije da se zabrinete zbog svake abnormalnosti koju otkrijete, nego da se upoznate sa građom i izgledom Vaših grudi. Nastojte se prisjetiti da tražite promjene, pa je zbog toga važno znati kako su grudi uvijek izgledale kako bi mogli uočiti promjene.

Evo što se pregledom može naći:

Osjetljive, kvrgave dojke - dio normalnog menstrualnog ciklusa u kojem zbog zadržavanja vode dolazi do oticanja.

Obje dojke ispunjene sitnim kvržicama i zrnate građe - ako se takva građa nađe u obje dojke u području oko bradavica i gornjim dijelovima dojke, može se raditi o fibrocističnoj bolesti, što je dobroćudno stanje.

Okruglasta kvrga u dojci, koja se može pritiskom stanjiti - može se raditi o cisti (vrećica ispunjena tekućinom) koja može biti razne veličine. Najčešće se javlja u žena između 35-50 godine i povećava se sa približavanjem menopauzi. U pravilu su dobroćudne promjene.


25

PORUKA ZA KRAJ

Činjenice na koje ne možemo uticati :

u svijetu , pa i kod nas je u porastu broj svih karcinoma pa i karcinoma dojke

Činjenice na koje možemo uticati:

U razvijenim zemljama je smrtnost od karcinoma dojki na niskom nivou, to jest iako žena ima karcinom dojki, uspješno se može izliječiti

Redovnim mjesečnim samopregledom dojki, redovnim ultrazvučnim pregledima dojki, redovnim mamografijama možete uticati da ovo oboljenje, čak i ako se javi bude jednostavno, brzo i uspješno izliječeno


26

Documents

SAMOPREGLED DOJKE (BREAST SELF EXAMINATION) · rentgenska snimka pluća i kostiju lobanje, karlice, kičmenog stuba ili scintigrafija kosti koja služi za otkrivanje metastaza ultrazvučni