Embed Size (px)
Citation preview
www.triphuc.com
SỬ DỤNG, BẢO TRÌ
MÁY QUANG PHỔ KẾ TRONG PHÒNG XÉT NGHIỆM
1
www.triphuc.com
Đánh giá máy quang phổ kế
• Máy quang phổ kế thường được dùng phổ biến trong
phân tích các xét nghiệm hóa học lâm sàng
• Thường được dùng như kỹ thuật khôi phục dữ liệu khi hệ thống tự
động tạm thời không hoạt động tốt
• Nguyên lý đằng sau việc phân tích nhiều xét nghiệm hóa
học lâm sàng như FULLY®/ScreenMaster®, cũng là máy
quang phổ kế
www.triphuc.com
Mối liên quan giữa hệ số truyền
và nồng độ
• Chùm ánh sáng đơn sắc xuyên qua ống cuvet có chứa thành phần dung dịch hấp thụ năng lượng bức xạ của một bước sóng nhất định
• Một số ánh sáng gốc được hấp thụ, một số phản chiếu lại và một số được truyền qua.
• Mật độ năng lượng bức xạ được truyền qua (ls) sẽ ít hơn tia sáng gốc (Io)
www.triphuc.com
Mối liên quan giữa
hệ số truyền và nồng độ
• Hệ số truyền (T) đối với thành phần trong dung
dịch là tỷ lệ ánh sáng gốc được truyền qua :
Hệ số truyền = T = Is/Io
% T = %T = Is/Io X 100%
www.triphuc.com
Mối liên quan giữa hệ số truyền
và nồng độ
Hệ số truyền = T = Is/Io
% T = %T = Is/Io X 100% • Khi nồng độ của thành phần trong dung dịch tăng lên, nhiều
ánh sáng được hấp thụ bởi dung dịch nhưng ít ánh sáng
được truyền qua dung dịch
• %T thay đổi một cách tỷ lệ nghịch và logarit với nồng độ
• Chỉ có ánh sáng được truyền qua sẽ được đo
www.triphuc.com
Mối liên quan giữa việc hấp phụ
và nồng độ • Số lượng ánh sáng được hấp phụ bởi dung dịch tỷ
lệ với số phân tử trong dung dịch mà ánh sáng đi
qua
• Do vậy, nồng độ của chất trong dung dịch tỷ lệ
thuận với số lượng ánh sáng được hấp phụ, tỷ lệ
nghịch và logarit với lượng ánh sáng được truyền
qua
www.triphuc.com
Mối liên quan giữa việc hấp phụ và nồng độ
• Mối liên quan toán học giữa ABS và nồng độ được chỉ ra bởi :
Đinh luật BEER: A =
abc Chất hấp phụ
Khả năng hấp phụ của chất được đo (một hằng số của một dung dịch đặc biệt ở một bước sóng cụ thể)
Độ dài của ống
cuvet (thường 1 cm)
Nồng độ của chất được
đo
Nếu độ dài (b) và khả năng hấp phụ (a)là hằng số, việc hấp phụ và nồng độ là tỷ lệ thuận
www.triphuc.com
Áp dụng của định luật Beer
• Định luật Beer cho phép chúng ta xác định nồng độ các mẫu chưa biết • Để làm được điều này chúng ta xác định việc hấp phụ của
một tập hợp các tiêu chuẩn đã biết và vẽ ABS chuẩn với nồng độ chuẩn trên biểu đồ tuyến tính
0.00
0.20
0.40
0.60
0.80
1.00
0 20 40 60 80 100 120
concentration
ab
so
rban
ce
www.triphuc.com
Áp dụng định luật Beer
• Khi chất nhiễm sắc
được chứng minh
theo định luật Beer ở
bước sóng cụ thể
(đường tuyến tính của
ABS với nồng độ với
điểm xuất phát bằng
0) một nồng độ chưa
biết liên quan đến tiêu
chuẩn đơn:
ABS
STD =
conc
STD
ABS test conc test
www.triphuc.com
Độ lệch từ định luật Beer • Sự thay đổi đường tuyến tính của ABS với nồng độ sẽ
xuất hiện khi:
• Nồng độ được đo tăng
• Năng lượng bức xạ không phải đơn sắc
• Chất hấp phụ hòa tan được so sánh với chất hấp phụ dung dịch
www.triphuc.com
Độ lệch từ định luật Beer • Sự thay đổi từ đường tuyến tính của ABS với nồng độ sẽ xuất hiện
khi:
• Phép đo không được thực hiện ở bước sóng tối ưu
• Có mặt ánh sáng phân tán
• Các cạnh của tế bào (cuvet) không tương đồng
www.triphuc.com
Kiểm tra máy quang phổ kế
• Điều quan trọng là cần có thực hành tốt khi sử
dụng máy quang phổ kế:
• Thực hiện việc bảo dưỡng hàng ngày theo hướng dẫn của
nhà sản xuất
• Kiểm tra độ tuyến tính của quang phổ và
• Kiểm tra bước sóng thường xuyên
www.triphuc.com
Kiểm tra máy quang phổ kế
• Nếu thiết bị này được dùng hàng ngày
• Kiểm tra chức năng trên máy quang phổ kế hàng tuần và
• Ghi lại kết quả
• Để bạn có thể đối chiếu được những thay đổi và sai sót
www.triphuc.com
Kiểm tra máy quang phổ kế
• Nếu thiết bị này thỉnh thoảng mới được dùng (một
hoặc hai lần một tháng), quy trình này nên được thực
hiện trước khi sử dụng đối với xét nghiệm của bệnh
nhân
• Các yếu tố chính trong việc đánh giá máy quang phổ
kế gồm:
• Độ chính xác của bước sóng và đường tuyến tính của quang
phổ
14
www.triphuc.com
Kiểm tra máy quang phổ kế
• Tóm tắt
• Xác định rằng thiết bị thực hiện trong phạm vi cụ thể của
nhà sản xuất
• Bảo dưỡng trang thiết bị tối ưu
• Làm theo những hướng dẫn của nhà sản xuất đưa ra trong
việc bảo dưỡng và kiểm tra máy quang phổ kế tự động
15
www.triphuc.com
Độ chính xác của bước sóng
• Đảm bảo năng lượng bức xạ sẽ bị loại khỏi khe của
máy đơn sắc giống như được chỉ ra bởi máy chọn
bước sóng
• Nên được kiểm tra khi bóng đèn mới được thay thế
và kiểm tra định kỳ*
• Phương pháp: fin lọc didymium (đỉnh ở bước sóng
585 nm)
• Coban chlorit (đỉnh ở bước sóng 510 nm)
* Xem phần yêu cầu công việc
www.triphuc.com
Đường tuyến tính của quang phổ
• Đảm bảo rằng mối liên hệ tuyến tính tồn tại giữa
năng lượng bức xạ được hấp phụ và sự hiển thị
của thiết bị (sự hấp phụ với nồng độ)
• Đường tuyến tính được kiểm tra với độ pha loãng
khác nhau của chất cô ban chlorit hoăc dung dịch
khác đã biết theo định luật Beer.
www.triphuc.com
Đường tuyến tính của trắc quang
• Khắc phục sau khi có kết quả không đúng
• Kiểm tra lại độ pha loãng bằng việc sử dụng pipet phù hợp
• Kiểm tra sự dư thừa của ánh sáng phân tán (nguyên nhân phổ
biến nhất)
• Kiểm tra đèn quang có bị hỏng không
• Sửa độ rộng của khe (quá lớn)
www.triphuc.com
Độ chính xác của trắc quang
• Kiểm tra những thay đổi ở dải giữa và lượng năng lượng ánh sáng nằm trong đèn quang
• Đảm bảo rằng ABS luôn là hằng số và ổn định ở bước sóng thích hợp không kể đến dải giữa của thiết bị hoặc lượng năng lượng ánh sáng nằm trong đèn quang
• Có thể được kiểm tra với nicken sulphat (510 nm)
WAVELENGTH
INT
EN
SIT
Y
SPECTRAL
BANDWIDTH
(sometimes
called NOMINAL
BANDPASS)
TOTAL BAND OF
WAVELENGTHS
PASSED
(sometimes called
EFFECTIVE
BANDPASS)
520 nm500 nm
www.triphuc.com
Ánh sáng phân tán • Kiểm tra ánh sáng dư thừa thu hút máy phát hiện ở bước
sóng khác với bước sóng đã chọn
• Quan sát ở đầu cực trị của quang phổ nơi đáp ứng với
máy phát hiện hoặc năng lượng nguồn ở mức thấp nhất
• Ánh sáng phân tán thường gây ra độ lệch âm từ định luật
Beer
www.triphuc.com
Ánh sáng phân tán • Phương pháp
• Nicken Sulphat (400nm and 700nm)
• Dung dịch sodium nitrite (<0.1%T @ 355 nm)
• Cobalt chloride (<0.05 Abs @700nm)
• Khắc phục:
• Làm sạch hoặc thay thế đèn kích thích
• Tìm và khắc phục nguồn của phản xạ ánh sáng
giả: kiểm tra kính, lăng kính, lưới, bụi trên bề mặt
quang học
www.triphuc.com
Sự ổn định của đường cơ sở
• Phát hiện độ lệch quá mức của đường cơ sở
• Phương pháp
• Quan sát sự hiển thị của ABS hoặc %T ở bước sóng tùy ý đối
với những thay đổi >2% hơn 1 phút
• Khắc phục • Thay bóng đèn kích thích bị hỏng
www.triphuc.com
Hiệu chỉnh nhiệt độ • Đảm bảo nhiệt độ cuvet luôn chính xác và ổn định
• Đặc biệt quan trọng với phân tích enzym
www.triphuc.com
Hiệu chỉnh nhiệt độ
• Phương pháp
• Nhiệt kế hoặc nhiệt kế điện tử: đã được chứng nhận
• Dung dịch dye nhạy cảm với nhiệt độ: dung dịch cresol-red/dung
dịch đệm Tris
• Khắc phục • Điều chỉnh nhiệt độ của cuvet
www.triphuc.com
Duy trì việc lưu trữ • Ghi nhớ…
• Lưu trữ kết quả bạn nhận được trong việc đánh giá máy
quang phổ kế và duy trì việc lưu trữ là cần thiết để khắc
phục những sai sót với máy quang phổ kế
• RẤT QUAN TRỌNG! Giữ lại hồ sơ lưu trữ
