บทท่ี 4สรุปผลการดำาเนินงาน

สรุปผลการดำาเนินงานโครงการพฒันาคลังขอ้มูลภมูปิัญญาอีสาน ในพพิธิภัณฑ์ท้องถิ่น

วดัมหาชยั จงัหวดัมหาสารคาม โดยใชเ้ทคนิคความเป็นจรงิเสรมิ (Augmented Reality, AR) สำาหรบัสมารท์โฟน มวีตัถปุระสงค์ 1) เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ ในการพฒันาคลังขอ้มูลภมูปิัญญาอีสาน โดยใชเ้ทคนิคความเป็นจรงิเสรมิ (Augmented Reality, AR) โดยเผยแพรแ่จกจา่ยบนบนตลาดซอรฟ์แวรข์อง Google Play Store และ Apple App Store 2) คลังขอ้มูลภมูปิัญญาอีสาน ท่ีพฒันาขึ้นในครัง้น้ี มเีน้ือหาจดัแสดงครอบคลมุหวัขอ้ต่อไปน้ี พพิธิภัณฑ์ท้องถิ่นวดัมหาชยั จงัหวดัมหาสารคาม โดยจดัแสดงเน้ือหาหรอืสื่อสำาหรบัวตัถจุดัแสดงประเภทต่างๆ ดังน้ี 1) เครื่องปั้ นดินเผา 2) เครื่องไมแ้กะสลักและตู้เก็บอักษรใบลาน

1. เครื่องป้ันดินเผา วดัมหาชยั จงัหวดัมหาสารคาม ได้อนุรกัษ์ในด้านโบราณกรรม

โบราณวตัถ ุและวรรณคดี วรรณกรรมซึ่งนักปราชญ์ในสมยัก่อน ได้รวบรวมทัง้ประติมากรรม อันเป็นพระพุทธรูปปางเก่าแก่ สรา้งขึ้นไวเ้พื่อสกัการบูชาตามท่ีคนนับถือ ชนิด

1. เชยีงแสนบวัตมู2. เชยีงแสนเปลวเพลิง

พระพุทธรูปแต่ละปรางค์ มศิีลปะเป็นไปตามยุคในความนิยมประจำายุคของตน ๆ และยงัมกีารนิยมแกะหนิหยก หนิทราย หนิศิลาแลง เพื่อ

70

เป็นท่ีกราบไหว ้สมยัก่อนพระพุทธเจา้อุบติั โลกนิยมนับถือศาสนาพราหมณ์ จงึพรอ้มกันสรา้งพระอิศวร พระนารายณ์ พระกฤษณะ พระวษิณุ พระพรหม 4 หน้า พระพคิเณศร ์พระอุมา เป็นต้น เพื่อกราบไหว้ตามท่ีทางไสยศาสตรก์ำาหนด ยุคทองแดง ยุคสมัฤทธิ ์นิยมหล่อ เป็ด ไก่ นก กบ เต่า หอย –พญานาคราช โคผู้อสภุะ เสอื สงิห ์กระต่าย เป็นต้น ชนิด โพธสิตัวอ์วตาร ลงมาผาบยุคเขญ็โลก ใหไ้ด้รบัความผาสกุ มหีล่อทองแดง สมัฤทธิ ์เป็น–พญาครุฑ พญาคันคาก พญาชา้งเอราวรรณ์ ชา้ง 3 เศียร พระอินทร ์พระพรหม เคารพนับถือทางไสยศาสตรว์า่เป็นเครื่องรางของขลังอันศักดิ์สทิธิ ์จะมอียูต่ามซากบา้นเมอืงเก่า

71

ภาพที่ 38 แสดงตัวอยา่ง AR เครื่องปั้ นดินเผา ที่พฒันาขึ้นเป็นต้นแบบ

2. เครื่องไมแ้กะสลักและตู้เก็บอักษรใบลาน ตู้หบีหนังสื่อใบลาน ซึ่งได้รวบรวมมาจากหมูบ่า้นอำาเภอต่าง ๆ ในเขตบรเิวณใกล้เคียงกัน รวมทัง้หมด ม ี24 ตู้หบี หบีตู้ เป็นของเก่า–มอีายุ 500 – 700 ปี หบีตู้ไมส้ม้โรงบรรจุเก็บ อนุรกัษ์พระคัมภีรต่์าง ๆในพระไตรปิฎก สมยัก่อนมหีบีไตร เก็บอนุรกัษ์ไว ้ท่ีหอ ลักษณะเป็นกระอูบ ใหญ่ แต่ละบรรจุ 20 – 30 มดั หนังสอืแต่ละมดัเขา้ประจบเรยีบรอ้ยแล้วนัน้ มเีรื่องอะไร ในพระไตรปิฎกมใีนชาดกนิบาตหรอืไม ่หรอืเป็นบญัญาสชาดก นักปราชญืได้แจงไวเ้ป็นนิทัศนะ หบีตู้แต่ละอันเป็นของ

72

โบราณแท้ บางอันบรรพบุรุษใสห่ลังชา้งมาจากเวยีงจนัทร ์บางอันมาสรา้ง กันขึ้นภายหลัง อาศัยนำ้าเกล้ียงซึ่งประกอบการตกแต่งขึ้น ทำาการฉลองตู้หนังสอื ถือวา่ได้ บุญกศุลมาก เป็นการเคารพบูชาในพระสทัธรรม ตู้บางอันไมไ่ด้ซอ่มชนิดประต ูฝาปิด ปรกัหกัพงัมากเขา้ใจวา่คงสรา้งขึ้นภายหลัง อายุ ประมาณ 100 – 200 ปีกวา่เท่านัน้ ชนิดฝาปิดขา้งบนเป็นฝา ปารมปีิดเปิดได้นัน้เก่าแก่มาก ยิง่ลงลายรกัปิดทองไวด้้วยแล้ว มีลักษณะผอบครอบขา้งบนปิดกัน้แมลงสาบเอาไวช้ื่อวา่ ตู้หบี ในสมยันัน้“ ”จะมทีกุวดั เพราะการเทศแสดงธรรมในสมนันัน้ นิยมเทศน์ในลาน ซึ่งพระธรรมกิาจารย ์เรยีบเรยีงไวแ้ล้วในปรางค์อรรถกถาปูนหลัง หนังสอืแต่ละมดันัน้ จะมผ้ีาหอ่เป็นที่มดิชดิ กันแมลงเขา้มาแมะ อักษรจะลบเลือน ผ้าหอ่หนังสอืมแีต่ผ้าใหม ่ๆ ผ้าโคบ ผ้าโสรง่ ผ้ายก ผ้าขดิลายขดิ ซิน่ไหม –ผ้าไหม ซึ่งยงัไมไ่ด้ใชเ้ลย เมื่อหอ่แล้วเก้บไวใ้นตู้หบีมดิชดิดี ใคร ๆ จะไปแตะต้องไมไ่ด้ จะต้องได้รบัอนุญาตจากท่ีประชุมก่อน เพื่อป้องกันความเสยีหายจะพงึมขีึ้นในภายหลังลักษณะดังกล่าวมาน้ี เพื่อรกัษาคลังพระสทัธรรมในพระพุทธศาสนา เหตนัุน้ หอไตรแต่ละแหง่จงึได้มัน่คงยัง่ยนืมาเท่าทกุวนัน้ี น่าอนุโมทนายิง่นักแล หนังสอืใบลานแต่ละมดั เจา้อาวาสจะต้องตรวจตราดแูลเป็นพเิศษ มดัใดอยูใ่นตู้ใด ประเภทยอ่ พสิดาร –สงัเขป ควรรูห้มดถือวา่ ท่านผู้เชีย่วชาญพเิศษทัง้นัน้ ในสมยัก่อนไมม่ีหนังสอืเล่มกระดาษ เหมอืนในสมยัน้ี จะมเีพยีงสมุดขอ่ย ซึ่งเป็นคติธรรมหรอืประเภทพระคาถาทางไสยศาสตรม์าก ใครจะทำาล่วงเกินไมไ่ด้ ประเดี๋ยวถกูคณุไสยคณุคนซึ่งเป็นอาถรรพจ์ะหมดสติบา้บอไป พลอยเป็นคนเสยีคนในภายหลัง บางมดัใบลานยาว บางมดัใบลานยาว บางมดัใบลานสัน้ ( ประมาณคืบ ) คนโบราณมกัจารพระคาถาไสยศาสตรล์งใบลานก้อม ถึงปีจะทำาการยกครู บวงสรวง กราบไหว ้คาถาทางไสยศาสตร์แน่นอนเมื่อใด คาถา พระฤๅษี โยคี ชไีพร ซึ่งถือเป็นลักษณะชายนอนเดียว

73

เอก โทน– ประการหน่ึง ประเภทเลขผาหน้าไม ้ซึ่งคนสมยัก่อนสอนเลขคิดในใจบา้ง เรยีนเลขหางหมา เรยีกวา่ หางเลขบา้ง เพื่อประกอบการค้าขาย เพื่อประกอบการค้าขายติดต่อต่างประเทศ อาศัยในลานก้อม จารหลักสตูรไวเ้พื่อท่อบน่กัน จะได้บวก ลบ คณู หาร ตามลักษณะในหลักสตูรการเรยีนเลข ใบลานก้อมสะเดาะพระเคราะห ์พระศุกรเ์ขา้ พระเสารแ์ทรก พระราหเูสวยอายุ พระราหแูทรกอายุ สตูรขวญั สูข่วญั เบกิกระทง สง่กระทง เป็นต้น ตลอดทางโหราศาสตร ์พรหมชาติ ทักษา แก้อัฏฐเคราะห ์สง่อัฏฐเคราะห ์เป็นต้น จำาเป็น อาศัยพระคัมภีรใ์บลานก้อม ซึ่งเป็นหลักประกันชวีติ ทำาตามประเพณี ซึ่งนักปราชญ์สมยัก่อนเคยทำามาแล้ว หนังสอืใบลานก้อม สตูรขวญัก่อง สตูรธาต ุสตูรชาตา สตูรตัดปี ตัด–เดือน สตูรตัดกรรม ตัดเวร สตูรแก้อุบาทว ์ แก้ขนัตี บายศร ีสตูร– –ขวญั กินดอง วนัจม วนัฟู เทวดาประจำาวนั การกินีวนั การกินีเดือน ธรณีสารน้อย ธรณีสารใหญ่ กาละโยค ธงชยั อมุตตะโชค พานวนั เป็นต้น หนังสอืใบลานก้อม เสยีเคราะห ์สะเดาะเคราะห ์เคราะหร์อ้น เคราะหเ์ยน็ แต่งแก้ แต่งบูชาโชค เป็นต้น ท่ีกล่าวมานี้ ล้วนแต่เป็นเนติธรรม ในทางวฒันธรรมไทยโบราณ

74

ภาพที่ 39 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

75

ภาพที่ 40 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

76

77

ภาพที่ 41 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

78

79

ภาพที่ 42 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

80

81

ภาพที่ 43 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

82

83

ภาพที่ 44 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

84

85

ภาพที่ 45 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

ภาพที่ 46 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

86

87

ภาพที่ 47 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

88

ภาพที่ 48 แสดงการถ่ายทำาขอ้มูลเพื่อจดัทำาเป็น AR ในกระบวนการต่อไป

สรุปผล โครงการพฒันาคลังขอ้มูลภมูปิัญญาอีสาน ในพพิธิภัณฑ์ท้องถ่ินวดัมหาชยั จงัหวดัมหาสารคาม โดยใชเ้ทคนิคความเป็นจรงิเสรมิ (Augmented Reality, AR) สำาหรบัสมารท์โฟน เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ในการสง่เสรมิและยกระดับวฒันธรรมท้องถิ่นอีสานใหม้พีฒันาการในทางรว่มสมยั สามารถรบัใช้สงัคมและท้องถิ่นโดยใชค้วามก้าวหน้าทางเทคโนโลยเีป็นตัวกลาง สื่อใหม ่(New Media) ท่ีพฒันาขึ้น สามารถนำาเอาศิลปะและภมูปิัญญาอีสานท่ีมมีาตัง้แต่เดิมมาบอกเล่าคนรุน่หลังด้วยความสะดวกและความน่าสนใจ

ขอ้เสนอแนะ 1.ควรมกีารจดัทำาคลังขอ้มูลของวตัถจุดัแสดงที่มใีนพพิธิภัณฑ์ให้ครบถ้วน โดยจำาแนกเป็นหมวดหมูแ่ละจดัแสดงอยา่งเหมาะสม เน่ืองจากปัจจุบนัวตัถจุดัแสดงยงัไมไ่ด้รบัการจดัวางอยา่งเป็นระเบยีบ สวยงาม น่าสนใจ และง่ายต่อการเขา้ไปชม หรอืศึกษา 2.ควรนำาเทคโนโลยเีสมอืนจรงิมาประยุกตืใชใ้นการนำาเสนอขอ้มูลของมหาวทิยาลัยในจุดต่างๆ 3.ทางมหาวทิยาลัยควรใหก้ารสนับสนุนและสง่เสรมิใหส้ามารถผลิตและเผยแพรไ่ด้หลายชอ่งทางมากขึ้น