7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

1/331

Kwiecie2014 Czasopismo rzymskokatolickie Nr 4 (48) 2014

"Chrystus zmartwychwsta, Alleluja"

"Prawdziwie zmartwychwsta, Alleluja"

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

2/33

2

WITAJ KRLOWO!

Witaj, o Matko, w zocistym diademie,

Stokro janiejsza, nili ranna zorza!

Zdroje ask Boych spuszczaj nam

"Zmartwychwstanie Chrystusa jest zakoczeniem i Boskim przypiecztowaniem dzieaodkupienia; ono to sprawia, e wiara nasza opiera si na Bogu. Wskrzeszanie zmarych jest

wycznie dzieem Boskiej wszechmocy. Dlatego Chrystus wskazywa ydom na swoje

zmartwychwstanie jako na gwny cud i najbardziej bijcy w oczy dowd swojego Bstwa.W dzie wielkanocny uczyni cud, ktry jest fundamentem i potwierdzeniem wszystkichinnych cudw. Zmartwychwstanie jest dlatego ostatecznym i najwyszym dowodem na

Bstwo Chrystusa" (O. Tilmann Pesch SI, Chrzecijaska filozofia ycia).

Spis treci

Krtki wykad witej Ewangelii na Niedziel Wielkanocn................................................. 3Ks. Piotr Ximenes

"Krew jego na nas i na nasze dzieci" ........................................................................................... 7

Ks. Jzef Kaczmarczyk

ywoty witych Paskich. wity Wojciech ........................................................................... 9Ks. Wadysaw Hozakowski

O stanie duszy pod wpywem aski .......................................................................................... 15

O. Jan Tauler OP

O askach wypywajcych z Przenajwitszej Eucharystii.................................................... 20

O. Jan Tauler OP

Kartka z dokumentu Piusa VI (dedykowana "midzywyznaniowcom" i

"antyintegrystom") ....................................................................................................................... 27

"Myl Katolicka"

Skutki herezji ................................................................................................................................ 29

Ks. Wadysaw Micha Dbicki

Utarczka duchowa. Niektre uwagi wykazujce, jak wystpowa mamy do walki, na

jakich naciera wrogw i jakich cnt broni............................................................................ 30Ks. Wawrzyniec Scupoli

Wykad nauki chrzecijaskiej. O grzechach i naogach w oglnoci.............................. 32w. Robert kard. Bellarmin

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

3/33

3

KRTKI WYKADWITYCH EWANGELII

NA NIEDZIELE I WITA CAEGO ROKUKS. PIOTRXIMENES

NA NIEDZIEL WIELKANOCN

Ewangelia u Marka w. w rozdz. 16

Nie odwlk Pan Jezus do caych trzech dni i trzech nocy Zmartwychwstania

swojego, a uczyni to tyle dla tymprdszego pocieszenia tych, ktrych mier Jego

wielce zasmucia bya, ile dla napenienia wczeniejszego wiata caego widokiemChway swojej. Ach! promy Pana, aby si raczy pospieszy w nawiedzeniu dusz

naszych ask swoj. Chrystus Pan chcia umrze pod noc, a zmartwychwsta nade

dniem, dla okazania nam, i umiera za grzechy nasze, ktre s niejako spraw

ciemnoci, a zmartwychwstawa dla naszego usprawiedliwienia, ktre w istocie

wiatoci nazwa mona. Zmartwychwsta dla otarcia ez strapionych i

napenienia wiata caego radoci: przepowiedzia to by Psalmista, mwic:Nad

wieczorem bdzie pacz, a porankiem pociecha.

Pan Jezus przy Zmartwychwstaniu swoim, okaza chwa swoj w daleko

wikszym wietle, ni przy przeistoczeniu swoim na grze Tabor. Przy zczeniu

albowiem duszy Jego z ciaem, to ciao dotd ndzom i potrzebom natury ludzkiej

podlege ubstwione zostao, i jednemu Bogu zostawionych wasnoci nabyo.

Odjo mu Bstwo Jezusa Chrystusa miertelno, moc cierpienia i ciko, a

nadao mu wiato, przechodzc blask wszelkiego stworzonego wiata, blask

samego soca, niemiertelno i przeniko, tak i Chrystus Pan z atwoci

wyszed z grobu przywalonego kamieniem, jakoby najlepiej otwartym by.

Ewangelia w. wspomina, i przy Zmartwychwstaniu Chrystusa Pana,

zmartwychwstao wiele ludzi, ktrych groby otwarte zostay i ktrzy si okazali

wiatu. Pan Jezus przypuszczajc niektrych witych do uczestnictwa chway

swojej, uczyni to najprzd przez dobro swoj niewymown, i upodobanie jakie w

dzieleniu z innymi chway swojej znajdowa, przy tym dla potwierdzenia przez to

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

4/33

4

ufnoci i nadziei naszej, jako i my kiedy podobnej chway uywa z Nim

spodziewa si mamy, a na koniec dla przedstawienia nam w tym

zmartwychwstaniu, przykadu zmartwychwstania duchownego, to jest, abymy

mwic sowy w. Pawa jako Chrystus Pan zmartwychwsta dla chway Ojca

swego, i my nowym yciem dla Niego y zaczli. I tak jako Chrystus powstajc od

umarych nie umar wicej, tak te i my abymy nie wracali si wicej do grzechw

naszych, nie zasugiwali na mier dusz naszych, w ktr je grzechy miertelne

wprawiaj. Jako On zmartwychwsta niezdolnym cierpienia, tak te i my abymy z

pod mczarni i poddastwa naszych namitnoci wybi si starali. Jako On w ciele

swoim wiatoci jania, tak i my abymy przez wite usposobienia serc naszych,

na objanienie wewntrzne dusz naszych wiatem ask i natchnie Boskich

zasuy mogli. Jako On lekkim i szybkim si sta, tak i my abymy prdkimi iszybkimi w wykonywaniu woli Boskiej by starali si. Jako On przenikym si sta,

tak i Go nic w locie i biegu zatrzyma nie mogo, tak i my abymy wszelkie

przeszkody przeama gotowi adnym ziemskim przedmiotem w biegu naszym ku

Niebu wstrzyma si nie dali, i rozmowy naszej w Nim mie nie przestawali. Ach!

takim to takim sposobem dusze nasze przez to duchowne zmartwychwstanie

zasu sobie na istotne i chwalebne w czasie Sdu ostatecznego, a ktre nam ywot

wieczny zapewni.

Lecz uwamy sobie jeszcze jako okolicznoci zmartwychwstania tych osb,

ktre podczas Mki Chrystusa Pana zmartwychwstaj, nauk si dla nas sta mog.

Oto jako one do ycia przywrconymi s w chwili gdy ich groby otwartymi zostaj,

tak i my aby zmartwychwsta na ycie aski, powinnimy wsparci na zasugach

Mki Jezusa Chrystusa otworzy sumienie nasze za pomoc dokadnej spowiedzi, i

wzruszy serca nasze uczuciem serdecznego alu za grzechy nasze. I w czasie

albowiem Mki Chrystusa Pana nie zmartwychwstali nawet duchownie wszyscy

sprawiedliwi, ale tylko ci, ktrych serca podczas mierci Zbawiciela porozstpoway

si niejako z alu, podobnie do tych kamieni, o ktrych Ewangelia w. wspomina.

Gdy tak mwi Pismo wite: Jeeli wraz z Chrystusem cierpimy, to te wraz z Nim

wyniesionymi w chwale zostaniemy. Uwamy sobie te jeszcze i to, jako wedug

opisu Ewangelistw, midzy tymi, ktrzy zmartwychwstaj, jedni z nich wstaj z

grobw obwizani chustkami jako i azarz, drudzy zostawuj przecierado

miertelne w grobie tak jak uczyni i Chrystus Pan. Tych pierwszych przyrwna

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

5/33

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

6/33

6

wykonywanie cnt trudnym, sub Bosk nieznon niekiedy uczyni. W innych,

w przeladowaniach, w gorszcych przykadach, w zych namowach, ktrych

niekiedy wraenia ustrzec si nie bdziemy mogli. W pokusach diabelskich, gdy

diabli nie przestawaj czuwa na zgub dusz, ktre przedsibior suy Bogu

wiernie, i usiowa to zymi mylami, to faszywym i zwodniczym

przedstawianiem, przykroci znajdujcych si w pobonoci towarzyszcych yciu

wiatowemu, odwodzi serca nasze od Boga. Ach! nie dajmy si tymi kamiemi

odstrasza od szukania Chway Boskiej, idmy prost drog jak i te niewiasty

mwic sobie w sercach: Pan Bg dopomoe, Pan Bg zniesie i uatwi trudnoci i

przeszkody, On nie przestaje by z tymi, ktrzy s Jego mionikami; a ta ufno

nasza wysuy nam wielkie aski u Boga, i przywiedzie Go do mienia

szczeglniejszej opieki nad nami.A spojrzawszy, zobaczyy odwalony kamie: albowiem by bardzo wielki. A wszedszy

w grb, ujrzay modzieca siedzcego po prawej stronie, ubranego w szat bia: i zdumiay

si. Widok tak niespodziany wprawi w zadumienie wite Niewiasty, lecz Anio

rzek im natychmiast,nie lkajcie si, jakoby mwi: niech si lkaj nieprzyjaciele

Chrystusa Pana, i ci, ktrzy Go ukrzyowali, ale nie wy, ktre Go szukacie. Nie

masz Go tu, gdy zmartwychwsta jakoby powiedzia. Chodcie i obaczcie miejsce,

w ktrym Pan by zoony. Niewiasty zachcone t mow Anioa weszy do grobu,a stojc drce i zadumiae, nie znalazy tam ciaa Chrystusa Pana, lecz oto, jak

mwi w. ukasz w Ewangelii swojej, ujrzay dwch modziecw, przybranych w

biae szaty, jednego w gowach, drugiego w nogach grobu. Zalky si znowu tym

zjawiskiem i spuciy oczy na ziemi, a ci dwaj modziecy, ktrzy take Anioami

byli, rzekli im: Dlaczego szukacie ywych midzy umarymi? Nie ma Go tu, gdy

zmartwychwsta. A dla potwierdzenia wiary ich, w mowie ich dodali: Wspomnijcie

sobie na to co wam mwi bdc w Galilei, jako przystao, aby Syn czowieczy by

wydany, ukrzyowany i aby po trzech dniach zmartwychwsta. wite Niewiasty

wspomniay sobie w istocie proroctwa Chrystusa Pana, i uwierzyy temu, co im

powiedzieli ci trzej Anioowie. Uwamy sobie, dlaczego Anio mwi im, Jezusa

Nazareskiego ukrzyowanego szukacie; oto dla nauki naszej, i szukajc

Chrystusa Pana, powinnimy szuka ukrzyowanego, to jest wyznajc z Pawem

w., i nie chcemy wiedzie i zna nic jak tylko Jezusa Chrystusa, a Jezusa

Chrystusa ukrzyowanego i nosi pitna Mki i mierci Jego, w ciele i w duszach

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

7/33

7

naszych. W ciele przez umartwienie zmysw naszych, a w duszach przez

umartwienie dz i namitnoci naszych. Uwamy te sobie jeszcze i to jako Bg

zdaje na Aniow przywodzenie sw Jego ludziom do myli, gdy i ci trzej

Anioowie wspomniawszy witym Niewiastom proroctwa Jezusa Chrystusa

potwierdzili ich w wierze, wzmocnili ich nadziej i zachcili ich wzbudzajc w nich

now odwag. Kocz nareszcie Anioowie mow swoj do nich, tymi sowy: Idcie,

powiedzcie Uczniom Jego i Piotrowi, i was uprzedza do Galilei. Tam Go ogldacie, jako

wam by powiedzia. O z jak radoci wypeni musiay ten rozkaz Anioa i jake im

mio by musiao i ogosi tak dobr nowin smutkiem przejtym Apostoom.

Poprzedzi wtedy Chrystus Pan Uczniw swoich do Galilei, jako ich pniej

uprzedzi do Nieba idc im gotowa miejsce w Krlestwie swoim. Uprzedzi te i

nas Chrystus Pan do Nieba, tam si nam kae szuka; szukajmy Go tam terazsercem i mylami naszymi, a dopki nam rzeczywicie przyj do siebie nie da.

Krtki wykad witych Ewangelij na Niedziele i wita caego roku . Z woskiego X. Piotra Ximenes na

polskie przeoony. Tom I. Stanisaww 1848, ss. 98-104.

"Krew jego na nas i na nasze dzieci"

KS. JZEFKACZMARCZYK

Piat widzc, e wszystkie jego sposoby wypuszczenia Jezusa zawiody, umysymbolicznie rce (1) wobec posplstwa na znak, e zrzuca z siebieodpowiedzialno za przelanie krwi Sprawiedliwego: "Nie jestem winien krwi tegosprawiedliwego!". To czwarte zdeklarowanie niewinnoci Jezusa przez rzymskiegosdziego jest jakby przebrzmiewajcym echem Boskiego ostrzeenia, jakie mu codopiero danem zostao przez on. Usiowanie Piata, by wszelk win zazamordowanie niewinnego zrzuci na ydw ("wy siebie patrzcie") nie zdoaoprzywie ich do upamitania. Odpowiedzieli bowiem, e wszelk

odpowiedzialno bior na siebie: "Krew jego na nas i na nasze dzieci!".

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

8/33

8

Historia wiadczy, jak co do sowa spenio si na Izraelu to strasznezawoanie... Kara Boa przysza, gdy jeszcze wielu z tych, co tak woali, yo, adzieci ich byy tymi, co prowadzili rozpaczliwybj z Rzymianami i ca srogoBoej sprawiedliwoci za przelan krew Sprawiedliwego ponie musieli.

Na Wielkanoc zacza si mka Jezusa o tym samym czasie, 40 lat niespenaod wyroku Piata, wymuszonego przez ydw, rozpocz Tytus oblenie

Jerozolimy.

Na grze Oliwnej rzuci si tum ydw na Jezusa, aby Go pojma na tejprzede wszystkim grze wzili siln pozycj Rzymianie, aby std uderzy nawityni.

Za 30 srebrnikw sprzeda Judasz swego Pana co 30 schwytanych ydw

sprzedawano w niewol za 1/6 srebrnika.

ydzi napawali si widokiem Jezusa obnaonego przez rzymskich onierzy,przywizanego do supa i okrutnie rzgami sieczonego ale ci sami onierzeydw, co tumnie z Jerozolimy uciekali, obdzierali z szat, przywizywali do drzewi rozpruwali im brzuchy, szukajc zota przez nich rzekomo poknitego. Tytuskaza 2000 ydw pojmanych poubiera w szaty komiczne i ku urgowisku izabawie ludu rzymskiego w cyrku pokazywa.

ydzi woali do Piata: "Ukrzyuj, ukrzyuj!" Tak samo woali i rzymscyonierze do swego wodza: krzyuj, krzyuj! ilekro jaka grupa ydw opornychwpada im w rce. Prawie codziennie okoo 500 ydw przybijano wokoo miastado krzya tak, i drzewa zabrako na te krzye.

"Krew jego na nas i na nasze dzieci!" woali ydzi. Przy zdobyciu Jerozolimybyy wszystkie ulice miasta zalane krwi jej mieszkacw, a nawet po stopniach

wityni pyna krew strumieniami... (2).Mka Jezusa Chrystusa podug czterech Ewangelii, objani X. Jzef Kaczmarczyk *(prof. UniwersytetuJagielloskiego)+. Krakw 1932, ss. 144-145.

Przypisy:(1) Tego rodzaju umywanie rk byo zwyczajem ydowskim i miao swe uzasadnieniew przepisie Moj. w wypadkach, kiedy sprawcy zabjstwa nie mogli by wykryci (Dt. 21). W tymwypadku musieli najstarsi miasta, najbliszego miejscu zbrodni umy rce nad zabit krow iwymawia sowa: Rce nasze nie przelay tej krwi i oczy nasze nic nie widziay ... Zwyczaj ten byrwnie u Grekw (Herod. 1, 35; Vergil. Aen. 2, 719). (2) Por. Jzef Flawiusz, Wojna ydowska, 5,10, 1; 11, 1; 13, 4; p. Dr Joseph Felten, Neutestamentliche Zeitgeschichte, I. 39 n.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

9/33

9

YWOTY WITYCH PASKICH

wity Wojciech

biskup praski, mczennik

(956 997)

KS. WADYSAWHOZAKOWSKI

Z hrabiowskiej rodziny Sawnikw, potnego w Czechach znaczenia, urodzi

si r. 956 w.Wojciech jako ostatnie dzieci z siedmiorga rodzestwa. Moe dlatego,

e ojciec zamierza ostatniego syna wychowa na rycerza, dzieci otrzymao na

chrzcie w. imi Wojciecha tj. wojska pociecha. Bg zamiary ojcowskie

pokrzyowa, bo synek niespodzian, a cik dotknity chorob, nie zdawa si

rokowa duszego ycia. Wtedy to pobona matka Strzeysawa nakonia ma,

aby ofiarowa dziecko Najwitszej Maryi Pannie w tej myli, e powici si na

wyczn sub Bo, jeli odzyska zagroone zdrowie. Proba gorca bogobojnych

rodzicw zostaa wysuchana; Wojciech may wyzdrowia.

Odtd w sumiennym wykonaniu lubu zoonego wychowanie chopca wszczeglnej pobonoci poruszao si granicach; zaprawiony do cnoty i nauki pod

okiem matki, uda si Wojciech z woli ojca r. 972 do Magdeburga, aby w tamtejszej

szkole katedralnej naby wiedzy pod kierunkiem synnego Otryka, a pod okiem

arcybiskupa Adalberta zaprawi si w cnotach do stanu duchownego. Tutaj przyj

imi Adalberta przez cze dla swego dostojnego opiekuna, przejtego dla

uczuciem prawdziwie ojcowskim; stao to si moe z sposobnoci bierzmowania.

Ju w Magdeburgu jania w. Wojciech gorc modlitw, miosierdziem dla

ubogich i chorych, nie mniej przecie i rzeteln nauk. Tote dostatecznie by

przygotowany, aby wracajc po mierci Adalberta magdeburskiego r. 981 do Czech

przyj wicenia kapaskie z rk Dytmara, wczesnego biskupa Pragi.

Otoczenie wicej rozlunione wpyno niekorzystnie na modego kapana;

przestrog wszake przeraajc bya mier pena rozpaczy, jak zeszed z tego

wiata biskup Dytmar, ktry w obawie przed wiecznym potpieniem oskara

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

10/33

10

gono sam siebie, e za mao troszczy si o naoone obowizki, a za wiele dba o

wzgldy wiata, o zaszczyty, bogactwa, o zaspokojenie swych skonnoci. mier ta

straszna niema wywoaa zmian w w. Wojciechu; usun si od swych

towarzyszy, w gbokiej skrusze opakiwa na samotnoci swe zapomnienia.

Osobiste przymioty, rozwinita na nowo gorliwo, dostojno rodu spowodoway

zarazem wyniesienie w.Wojciecha przez jednogon wol duchowiestwa i ludu

na osierocon stolic biskupi Pragi. Sakr odebra w Weronie dnia 29 czerwca r.

983 z rk Wiligisa, arcybiskupa mogunckiego. Powiadaj, e wybr w. Wojciecha

na biskupstwo przerazi zych duchw, e przez optanych klsk swoj wyjawiali

przysz.

Niezaprzeczon prawd, e od chwili wyboru na ustach Wojciecha nigdy nie

pokaza si umiech; czu wielk sw odpowiedzialno przed Bogiem, abyoddawa si, chociaby na chwil, jakiejkolwiek ziemskiej radoci. Ingres do swej

katedry odprawi w obecnoci ksicia Bolesawa czeskiego jak pielgrzym ubogi,

boso, peen pokutniczej powagi. Rzdy biskupie rozpocz dzieami niezwykej

gorliwoci. Z dochodw swych przeznaczy jedn cz na podtrzymanie kociow

i naboestw, drug na wspieranie duchownych, trzeci na ubogich i winiw,

czwart nakoniec dopiero na swoje wasne potrzeby. Podobnie rozoy sobie swj

czas na zaatwianie obowizkw, wyznaczy sobie godziny modlitwy, publicznego

naboestwa, spraw biskupich, snu i potrzeb osobistych ycia. Sypia na prostej

rogoy albo na goej ziemi; umartwia ciao wosiennic, postami, czuwaniami;

miosierdziem wiedziony ywi codziennie przy swym stole 12 ubogich, odwiedza

ich w chatach, pociesza winiw i jecw, ktrych dol odczuwa litociwym

swym sercem.

Ca si wszake swego zapau biskupiego wyty w. Wojciech, abyprzywrci znaczenie i wpyw wiary Chrystusowej w swej diecezji, w ktrej

pogastwo zaczo znowu bra gr. Wkrado si oglne zepsucie obyczajw,

wieloestwo, handel niewolnikami, kwitny zabobony, a niestety i

duchowiestwo nie wiecio koniecznym przykadem ludowi. Walka, jak biskup

podj z tymi naleciaociami, zdawaa si bezowocn. Z obawy przed

odpowiedzialnoci na sdzie Boym, opuci r. 989 swoj stolic, aby z

zezwoleniem papiea Jana XVpo odwiedzeniu zakonnikw w Monte Casino razem

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

11/33

11

z bratem Gaudentym czyli Radzimem wstpi r. 993 do klasztoru rzymskiego

Benedyktynw pod wezwaniemw. Bonifacego i w. Aleksego; wybra wanie ten

klasztor z natchnienia w. Nila, opata bazyliaskiego pod Bari; tym sposobem

upada te myl pielgrzymki do Ziemi witej, z jak w. Wojciech si nosi, a mu

j odradzi opat Menso z Monte Casino.

Kilka lat przey byy biskup w klasztornym zaciszu na modlitwach,

wiczeniach pokutnych, najniszych posugach, a na proby Czechw, gotowych

do poprawy, i na wezwanie metropolity mogunckiego z woli papiea, uda si z

powrotem do Pragi ku wielkiej radoci swych owieczek. Nowy dowd zdziczaych

obyczajw spowodowa go do ponownego opuszczenia stolicy biskupiej; w pocigu

bowiem za cudzoonic nie uszanowano witoci kocioa i praw nietykalnoci

dla wszystkich, ktrzy w wityniach Paskich szukaj przed karschronienia. ZPragi uda si do Wgier, gdzie w Ostrzyhomiu ochrzci krla Gejz i jego rodzin, a

prawdopodobnie i w. Stefana, pniejszego krla. Celem wszake ostatecznym

dobrowolnej tuaczki by Rzym; wrci do dawniejszego klasztoru, a z woli opata

Leona zaj stanowisko przeora. Z czasw tego powtrnego pobytu w Rzymie

opowiadaj o cudach i dzieach wzniosego miosierdzia, jakimi jania w.

Wojciech. Pewnej kobiecie odda wasn sw szat, kiedy go o jamun prosia, bo

nie chcia odwleka wsparcia do niepewnego jutra. Naczynie wina, upuszczone

przez Wojciecha na ziemi, pozostao niestuczone; chorej na oczy dzieweczce

dotkniciem rki przywrci zdrowie; w cudowny sposb uagodzi z woli Boej

popdliwego swego towarzysza Ascheryka. Dostpi te aski widzenia, w ktrym

ujrza chwa niebiesk mczennikw i wyznawcw.

Z zacisza klasztornego wywoaa w. Wojciecha wola papiea, ktry na proby

cesarza Ottona III wezwa go do powrotu na biskupstwo praskie. Usuchazakonnik Grzegorza V tym chtniej, e na przypadek ponownych, dalszych w

ojczynie swej trudnoci odebra penomocnictwo podjcia misji w krajach

pogaskich.

Nie wraca w. Wojciech wprost do Czech; drog sw obra na Niemcy, aby w

Moguncji si spotka z cesarzem Ottonem i z nim si codo przyszoci porozumie.

Byo to r. 996. Pobyt w. Wojciecha w Moguncji zapeniay pobone rozmowy,

modlitwy, uczynki miosierdzia. Mia i tutaj widzenie, ktre zapowiadao przysze

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

12/33

12

jego mczestwo. Nim ostatecznie wybra si z powrotem do Czech, nie omieszka

wezwa przyczyny witych o ask i pomoc na przysze znoje biskupich rzdw.

W tym celu jako pielgrzym zwiedzi groby w. Marcina w Tours, w. Dionizego w

Paryu, w.Benedykta w Floriaku, w. Maura pod Moguncj.

Powstrzymaa w. Wojciecha w podry straszliwa wiadomo: oto doszy gopewne wieci, e Czesi oburzaj si na przyszy powrt swego biskupa, e

wichrzenia domowe doprowadziy do zacitych bjek, zbjstwa i grabiey; e

mianowicie rd Sawnikw, z ktrego pochodzi w. Wojciech, pad wycity na

swym zamku ofiar monych Wrszowcw. Dokd si zwrci? W Czechach wobec

takich stosunkw praca wszelka bya bezskuteczna. Myl biskupa skierowaa si na

polskie krainy, gdzie podobno ju w roku 965 przebywa najstarszy brat jego Poraj,

pradziad monego rodu pniejszego Porajw. Przez lsk wic, gdzie w Opoluuzdrowi konajc ju crk pobonej Zotki i licznych dokona nawrce, na

Krakw przybywa nakoniec na dwr Bolesawa Chrobrego, ktry nosi si z dotd

nie urzeczywistnion myl, aby w Gnienie stworzy rodowisko Kocioa

polskiego, niezalene od obcych, mianowicie niemieckich wpyww; tam miao by

te ognisko usiowa w przyszoci podejmowanych nad pozyskaniem ssiednich

szczepw dla wiary Chrystusowej. Ulegajc jednak yczeniom w. Wojciecha,

wezwa jeszcze raz Czechw, czy zechc przyj i uzna prawowitego swegobiskupa. Odpowied brzmiaa wobec panujcych tam stosunkw odmownie.

Zwolniony wic pomimo swej dobrej woli z obowizkw swych wobec Czechw,

postanowi Wojciech pj w myl papiea w pogaskie kraje, aby gosi wiar

Jezusa.

Do pobytu w. Wojciecha w Polsce odnosz zaprowadzenie pierwotnego

dziewiciotygodniowego postu wielkiego, jaki dopiero r. 1248 na synodzie wWrocawiu zosta zagodzony. Cay szereg legend najrnorodniejszych opromienia

te wczesn dziaalno witego biskupa; z ni si wi istnienie rda koo

Trzemeszna, kamienie z dziwnymi ladami wozu i stopy okoo Strzelna i tyle

innych pobonych wspomnie.

Jako cel przyszej swej misji obra sobie w. Wojciechna yczenie Bolesawa

przede wszystkim kraj pogaskich Prusakw, zamieszkujcych skraje ziemi nad

Batykiem. Zabierajc z sob brata Radzyma i kapana Bogusza (Benedykta), ruszy

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

13/33

13

w. Wojciech Wis na pnoc, a stan pod Gdaskiem na Pomorzu; std morzem

dotar do Fischhausen niedaleko Krlewca dzisiejszego. Rzek Pregel pucili si

misjonarze w gb kraju pogaskiego. Koo dzisiejszego Brandenburga pierwszej

zniewagi dozna w. biskup od pruskich krajowcw; uderzony wiosem omdla.

Niezraony tak zapat za swe powicenie, ruszy dalej a do gaju witego

Prusakw, zwanym Romowe, niedaleko Fischhausen. Tutaj po odprawieniu Mszy

w. ujrza si otoczony zgrajami krwioerczych pogan. Ofiarnik Sygon pierwszy

wczni przebi w. Wojciecha, woajc szyderczo, e spenia yczenia obcego

przybysza, ktry niczego wedle swych sw tak bardzo nie pragn, jak ycie

pooy za swoje nauki i za swego Boga. Przykad Sygona rozbudzi innych.

Siedmiu ranami ubezwadniony pad misjonarz i wyzion ducha swego dnia 23

kwietnia 997 roku. W zapalczywoci swej nie przebaczyli nawet zwokom, bo gowodcili zabjcy od tuowia.

Od Radzyma i Bogusza dowiedzia si Bolesaw Chrobry o mierci

mczeskiej w. Wojciecha. Za zgod Prusakw ofiarowa na wykup tyle srebra, ile

by wayo ciao biskupa. Powiadaj, e cudownym sposobem tak lekkie okazay si

zwoki, e okup bardzo mae przynis zyski chciwym poganom. Przeniesiono je do

Trzemeszna, pniej do Gniezna, gdzie dotd spoczywaj, ukryte swego czasu

przed grabie czesk z roku 1040. Za wzorem Ottona III, cesarza niemieckiego,

ktry r. 1000 odprawi pielgrzymk do grobu w. mczennika, wadcy polscy starali

si o podniesienie miejsca, przeznaczonego na wieczny spoczynek witego

biskupa; lud za dotd czci je naboestwami ipielgrzymkami. Dotd rozbrzmiewa

przed konfesj w. Wojciecha w Gnienie w kad niedziel pie Boga Rodzica,

przypisywana, lubo niesusznie, wielkiemu apostoowi Prus i Polski, ktry w osobie

swego brata Radzyma pierwszego da arcybiskupa na stolicy gnienieskiej.

Nauka

Janieje w. Wojciech mczesk mierci, janieje za ycia sumiennym

pojmowaniem swych obowizkw, ktre mier chwalebn na sprowadzio.

ciso w wypenianiu swych powinnoci nie pozwala mu bezczynnie i bez

widocznych owocw pracy dziery wysokiej godnoci biskupiej w Pradze; wola

Bogu suy w zaciszu klasztornym, wola ycie swe dla wiary odda, byle dopenisumiennie zadania zakrelonego.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

14/33

14

Dla nas przykadw. Wojciecha nauk, e w kadym powoaniu i w kadym

stanie mamy kierowa si sumiennoci i cisoci. Obowizki wytknite naley

peni uczciwie, bo one s najbliszym celem ycia naszego ziemskiego, ktry ma

nas doprowadzi do celu wiecznego. Nie uchyla si nam od zada, jakie nam

stawiaj przeoeni, skoro uznaj nas odpowiednimi; przy braku si i przy braku

skutecznej pracy mio wasn naley zama, raczej ustpi, ni bezowocnie

przekazane piastowa stanowisko.

Przede wszystkim jednak naley si wystrzega owych de penych

samolubstwa i pychy, ktre ka nam si wdziera na stanowiska, jakim nie

sprostamy. Nieraz moe rozstrzyga zbyt wielka dobra wola, nieraz wszake tylko

ch i dza zaszczytu, pragnienie zaspokojenia cichej w sercu dumy i pychy. A

przecie nigdy nam nie wolno mierzy si swych wedle zamiarw; odwrotnie,zamiary podejmowane musz si ograniczy do wasnych naszych si. Tylko

wtenczas ycie pyn bdzie w spokoju i zadowoleniu.

Speniajc sumiennie obowizki stanu, dopeniamy tego, czego Bg od nas si

na ziemi domaga. We wszystkich bowiem czynnociach musimy mie na oku jaki

cel najbliszy, ktry jest i ma by wyrazem woli Boej. Trzymajc si takiej

wytycznej ycia nie odbiegniemy nigdy od drogi prostej do niebios; nawet wnajcianiejszym zakresie ycia cel taki bliszy jest moliwy, bo jest konieczny;

owocem za tak prawidowo spdzonego ycia chrzecijaskiego jest chwaa

niebieska, upragniony cel wiekuisty naszej ziemskiej pielgrzymki.

ywoty witych Paskich. Na podstawie kalendarza kocielnego z uwzgldnieniem dziea ks.

Piotra Skargi T. J. oraz innych opracowa i rde, na wszystkie dni caego roku uoy ks.

Wadysaw Hozakowski. Pozna *1908+. KSIGARNIA WYDAWNICZA POLSKA. WIELKIE GARBARY 37.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

15/33

15

USTAWY DUCHOWE

O. JANTAULEROP

O stanie duszy pod wpywem askiPostp w yciu duchowym objawia si tym, i czowiek stara si coraz

wierniej naladowa Jezusa Chrystusa i z Nim ducha swojego poczy. Przeto

odrywa si jak najzupeniej od rzeczy nieistniejcych w Bogu, odosobnia dusz sw

od doczesnych wpyww i ca energi woli kieruje do zupenego i nierozdzielnego

poczenia si z Bogiem. Jednak to wszystko bdzie na prno, jeli Bg nie raczy

zesa swej aski: bo moesz wprawdzie chcie nawrcenia twej duszy, ale jedentylko Bg moe to dokona. On to zstpi w gb twojego serca i wyniesie ci tak

potnie ponad moc natury, i na Jego onie zdoasz spocz.

Miej wic zwyczaj skupia si w sobie, rozmyla nad sob, uwaa na

wszelk jasno wiata prawdziwego. Usyszysz w tym gos Ducha witego,

poczujesz pochodzce od Niego wzruszenie, za ktrym pjdziesz jak najpieszniej.

Duch wity namawia, nagli, porywa bezustannie tych, ktrzy Mu s oddani, aleczowiek zmysowy i roztargniony zewntrznymi sprawami, gosu wewntrznego

nie syszy. Duch wity zachca nas do ubstwa, do czystoci, do prostoty, do

cichoci, gdy przeciwnie wiat i pan wiata, zmysowo i natura, potrcaj nas do

roztargnie, do zewntrznych prnych zaj i do niepokojw. Na to baczy masz

starannie chcc pozna czyli Bg jest w tobie: a trwajc w rozmylaniu gotowa

Panu coraz czyciejsz drog do twojego serca, bo serce twe jest przybytkiem Boga,

"albowiem oto krlestwo Boe w was jest" (k. XVII, 21).

Niechaj si wic nikt nie mie skary, e Bg nic dla niego nie czyni, e go nie

przywouje do siebie, e mu si nie daje czu w gbi serca: Mgeby si kto

skary na ubstwo, jeliby mu byo wskazanym miejsce ukrytego skarbu?

Mgeby kto ali si na ciemno, jeeli sam zasania najstaranniej a nawet

uszczliwiony, wszystkie w domu swoim okna? O tym to pisze w. Augustyn.

"Bdziem jako owca bdna gdym szuka zewntrz siebie tego co we mnie jest. Goniem zaTob wielki Boe, po ulicach i po rynkach, tej to obszernej rzeszy wiatowej, a nie mogem

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

16/33

16

Ci znale, bom Ci le szuka i nie zna miejsca Twojego. Jeste we mnie a ja szukaem Ci

zewntrznie. Jeste bliskim a ja patrzaem w odlego. Gdybym by od razu uda si do

prawego miejsca, bybym Ci ujrza natychmiast". A w drugim miejscu: "Zbyt pno

poczem Ci miowa. Prawda zawsze nowa i zawsze dawna! Pnom Ci pozna

prawdo wiekuista".

W gbi serca moesz pozna prawd powszechn: wic badaj twe serce,

dobijaj si do Boga penymi mioci wzniesieniami, zwiedzaj najskrytsze zakty,

otwieraj przystp do nich wiatoci aski i peen pokory oddaj si bezporedniemu

prowadzeniu Boga. Nie miej oczw zwrconych, ani naprzd ani w ty, ani w bok,

lecz ustawicznie w gr ku niebu. Takie usposobienie daleko jest waniejsze od

wielorakich wicze i dzie widocznych. Wszelako jest wielu spomidzy

pragncych witoci, ktrzy zakadaj wszystko na zewntrznych uczynkach, nanaboestwach, postach, stacjach, racach itp. ale o poczeniu si duchowym z

najwyszym Bogiem, nic nie wiedz i wiedzie nie chc. Bdziesz li mwi do nich

o walce duchowej, nie zrozumiej ci i mie bdza marzyciela. Wystarczaj ich

pobonoci, dugie modlitwy i liczne psalmy, tudzie akuratne a martwe

wykonanie naboestw przepisanych. Ale czy Bg zstpi w ich serce czyli nie, o to

nie troszcz si bynajmniej, na to s obojtnymi. Przecie ich gorliwo i

zapalczywo wnet ci si da pozna, skoro si tylko otworz widoki na zyski, na

dostojestwa, na rozkosze! Niewtpliwie pomimo wszystkiej akuratnoci w

zewntrznych obowizkach, zostan oni niszymi przed Bogiem od chrzecijan

prostych ale gorcychmionikw.

Gdy ci jednak ycie duchowe jest drogim, wystrzegaj si zanieczyszczania

obcymi mylami tej wiatoci, ktra w twym sercu janieje: bo lekcewaenie darw

boskich cignoby na ci grub zason, a potem odrtwienie, sucho i znuenie:obrzydziby sobiewiczenia zbawienne, i utraciby poznanie wszystkiej prawdy

Boej.

W tym nieszczliwym stanie sprawy wite i boskie stan ci si najwikszym

ciarem: nie zdoasz zada sobie najmniejszego gwatu by si zbliy do Boga, bo

zalepionemu niewiadomo w ktr masz uda si stron. Nadziei nie tra wszelako

ani cierpliwoci, byle umia ofiarowa Bogu te boleci twej duszy. Mdra

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

17/33

17

dobrotliwo Boga dopuszcza te zmiany, by na przyszo sta si ostroniejszym,

poznawszy warto dobra ktre utraci, albo te by sobie nie przypisa dziaania

aski, lecz skruszony odnosi do Boga z wol silniejsz i gortsz mioci, co tylko

masz dobrego, a przeto aby mg nowych ask dostpi.

Im peniej, silniej, arliwiej nawrcisz si do Boga, tym wyszy, doskonalszy,cilejszy bdzie zwizek twj z Bogiem w yciu doczesnym, tym wiksza nagroda

w yciu wiekuistym; im nawrcenie zimniejsze, tym szczliwo mniejsza.

Albowiem od ciebie zaley skierowanie twej duszy ku Bogu we wszystkich

chwilach ywota i dosugiwanie si najwyszej szczliwoci przez akta mioci

czsto powtarzane. Nie ma takiej godziny, w ktrej by ci byo wzbroniono zbliy

si do Boga w prawdzie i mioci, a jak tylko to zwrcenie si ku Bogu ma Jego

jedynego na celu, dostpisz coraz wyszego stopnia aski, czystoci i wiata.Bogosawieni w niebie przez nic innego nie otrzymali szczliwoci i chway

najwitszej, jeno tylko przez gorliwy zwrot ku Bogu i oddanie si nieograniczone

w ofiar na cze Jego: a to cho trwaotylko przez chwilk, zostao wiekuicie

wynagrodzone.

Do was zwracam si teraz, ktrzy yjecie bez adnej bojani i bez adnych

trosk o zbawienie dusz waszych! Zastanwcie si, zaklinam was, nadnierozsdkiem waszym, gdy wystawiacie si na utrat wiekuistej chway i

wiecznotrwaej szczliwoci, a to przez lenistwo, mikko i odrtwienie! Czyli

adnej nie macie wiary? A jeli macie, czy moecie dla zabaw prnych, dla

zwyczajw nierozsdnych, dla czczych rozmw, bogactw, dostojestw, ktre dze

wasze drani bardziej nieli zaspokoi mog, czyli mwi, moecie dla tych

marnych przedmiotw i lepo na mier dusz waszych i na wieczne mczarnie?

Moecie, wiedzc o dobrach niebieskiegokrlestwa, zrzeka ich si dlaniepokojw ziemskiego przybytku? Nie pocieszajcie si tym, i wielkich grzechw

nie wyrzuca wam sumienie, chocia gorliwoci nie macie. C mwi Duch w

objawieniu? "Bogdajby by zimny albo gorcy. Ale ie letni, a ani zimny ani gorcy:

poczn ci wyrzuca z ust moich. Bd tedy arliwym a pokutuj." (Obj. III, 15. 16. 19).

Czemu wic caymi siami woli waszej nie postanawiacie uda si natychmiast do

aski miociwego Boga? Wszak ten Ojciec nasz jest nieskoczenie dobry, ale te

nieskoczenie potny a On stworzy nas dla suby swojej. Jake nie lkacie si

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

18/33

18

susznego Jego gniewu, ktrego jedno skinienie moe was w nadchodzcej minucie

wtrci do ostatecznej przepaci. Jake miecie opiera si najwitszej Jego woli

chccej waszego zbawienia? Nawrcie si niebawem, powtarzanymi

jak najczciej aktami skruchy i mioci. Opuszczajcie mnogo dla jednoci,

pogardzajcie doczesnoci dla wieczystego istnienia: wydobywajcie si z prochu

ziemskiego dla wyniosej czystoci, rzucajcie czcze zatrudnienia, dla szczytnego

poznania Boga. Unocie si do Boga z tak gorliwoci i z takim zapaem, bycie w

jednej chwili mogli zmaza dugoletnie odrtwienie.

A najprzd, wystrzegajcie si przywar zwyczajnych osobom pobonego nawet

serca, ktre najprzd zwyky szuka pociesze zewntrz Boga; nie odkrywaj

swoich utrapie Jemu jednemu, gdy przecie Bg chce ich pociesza, chce by

jedynym przedmiotem i rdem ich szczliwoci.

Po drugie, w schadzkach pomidzy sob rozprawiajc o niepotrzebnych

rzeczach, nie pamitajc o chwale Boej.

Po trzecie, zajmujc si rozlicznoci spraw i zudze, zapominaj o bliskoci

Boga wzywajcego ich do cisej zayoci: a przeto trac chwile niepowetowane.

Po czwarte, nosz wprawdzie pozory pobonoci, ale s mdli, obojtni,

zewntrzni, a spomidzy wielu znajdzie si zaledwie kilku, ktrzy by w istocie

kochali Boga dla Jego chway a nie dla wasnych swoich korzyci. Zbyt czsto

powoduje ludmi nabonymi, mio dobra osobistego i dza dobrej sawy.

Po pite, nie umiej wytrwa w wiernoci bez nagrody; daj nieustannie

pociesze wiatoci duchowych i witobliwej tkliwoci duszy. Jak tych im Bg nie

daje, wnet odstpuj od suby Paskiej, trac wszelk gorliwo i dobr wol.

Na koniec, bywaj zupenie niepamitni na prawdy najwaniejsze: na

przytomno Boga w naszym sercu, nieprzestann cho czstokro utajon; na

dziaanie Boga ku zbawieniu duszy naszej, niezmordowane, cho nadaremne bez

przyczynienia si dobrej woli; na aski ustawicznie zsyane, a zbyt zwyczajnie

zaniedbane; na wiatoci udzielane a rzadko kiedy cenione naleycie! Wszyscy

prawie niestety, sodycze i dobrodziejstwa boskie pragniemy posiada, ale nie Boga

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

19/33

19

samego. Przeto okazujc poniekd wzgard a przynajmniej lekcewaenie dla

obfitych ask, ktrymi niezmierna mioNajwyszego nas obdarza, czy nie

wystawiamy si na okropny odwet? "A niepoytecznego sug wrzucie do ciemnoci

zewntrznej. Tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw." (Mt. XXV, 30).

Zajta takimi rozmylaniami osoba wielce wita, miaa nastpujce widzenie.

Ujrzaa Zbawiciela w bieli, a powiew ducha porusza wos Jego, a oblicze Jego

byo cudnie agodne. Przed Nim byli trzej mowie. Jeden lea na ziemi u ng

Zbawiciela, ktrego prawica nad nim wycignit bya. Drugi sta przed Jezusem i

na wprost Jego oblicza, wszelako mia oczy w inn stron zwrcone. Trzeci by

uniesiony ponad ziemi poprzed widok Boy, i ulatywa wokoo witoci

wiekuistej.

I zstpi w t osob duch pojcia.

On, ktry lea na ziemi wyobraa tych, ktrzy z wasnej woli obierajc sobie

wiczenia zewntrzne i prace ycia powszedniego, a przeto rozmaitoci

przedmiotw niepokojeni a wiatem wasnym uwodzeni, patrz jedynie w ziemi,

dla niej yj, a nie pamitaj o obecnym Bogu. Wszelako Bg miosierny rozciga

nad nimi swojdo zbawienia, czekajc cierpliwie chwili gdy wznios spojrzenie,

ujrz Go, poznaj i zechc si nawrci. Tymczasem nie odpdza ich od siebie i

dozwala by zajmowali si doczesnymi sprawami jak dugo w nich bd smakowa.

Bo nie ma wprawdzie zbawienia jeno przez Jezusa Chrystusa, ale nikt zmuszonym

nie bywa do zbawienia siebie.

Ten, ktry sta przed Jezusem a na Niego nie patrza, wyobraa ludzi, ktrych

wasne upodobanie w ziemskich sprawach nie przyciska do ziemi. Ju oni wikszwolno duchow otrzymali, wszelako trudni si jeszcze zewntrznymi

uczynkami, cnotliwymi wprawdzie, lecz zbyt zajmujcymi. Takimi s na przykad:

nadzorowanie podwadnych, wykady nauk poytecznych i prawd witych,

starania o dobro ubogich, wypenianie powinnoci swojego powoania itd.

Jakkolwiek czyst zachowali intencj wpord tumu zaj, jednake zmysy bdce

koniecznymi dziaaczami, obciaj duchowego czowieka, wprowadzaj go w

odmt przedmiotw i nie dozwol widzie jasno Boga ani gosu Jego usysze.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

20/33

20

Jednak niech si tylko odwrc od rzeczy zewntrznych, obacz Pana przed sob,

poczuj Go w gbi swojego serca, a oswobodzone od doczesnych trosk, dy bd

do samego Boga, ktry je natychmiast ask swoj zasili.

Trzeci, ulatujcy wysoko nad ziemi, oznacza tych, ktrzy wyprzali si

wszystkiego, by Pan Bg mg ask swoj dziaa na ich dusze bez adnejprzeszkody podug witejswojej woli. Oni nie zatrzymuj si przy adnym

stworzeniu i do adnej rzeczy nie maj przywizania. W nich Bg dziaa zupenie, a

dziaanie Jego o tyle jest lepsze od kadego ludzkiego dziaania, o ile On sam lepszy

od caego wiata; znajdujc wic w tych osobach doskonao najwysz, ceni je

najwyej i przekada ich uczynki nad wszystkie uczynki caego czowieczestwa.

Jana Taulera zakonu w. DominikaUstawy duchowe, dzieo z XIV wieku. Tumaczenie polskieprzejrza i wyda ks. Z. Golian. W Krakowie 1852, ss. 270-281.

USTAWY DUCHOWE

O. JANTAULEROP

O askach wypywajcych z Przenajwitszej Eucharystii

Przystpujc z wiar, mioci, upragnieniem i z zupenym powiceniem

samego siebie do Przenajwitszego Sakramentu ciaa i krwi Jezusa Chrystusa,

moesz otrzyma dziwnie wielkie i boskie prawdziwie korzyci, z ktrych tutaj

wyliczymy niektre:

Najprzd: wzmocnisz si do ochotnego oderwania serca od wszelkich

przedmiotw zewntrznych, a zatapiajc si w Bogu powtarza bdziesz z

apostoem: "Wszystko mam sobie za gnj, abym Chrystusa zyska" (Filip. III, 8). Bo te

zaiste jeli nic nie posiadajc, niczego nie pragniesz, wic bogatszym jeste od

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

21/33

21

nienasyconego bogacza. A jakeby mg pragn dostatkw doczesnych, gdy

pomylisz, i upodobanie w przedmiotach znikomych rozczy ci z Bogiem?

Przywizanie wieckie stoi z wiekuistymi prawdami w zupenym przeciwiestwie;

pogo za wieckimi sprawami rozrywa wadze umysowe, ktrych skupienie

sprzyja kontemplacji; a wszake tylko w kontemplacji mona poznawa Boga.

Pokochanie stworze tumi duchow mio, jak bujne chwasty tumi ziarno

pszenicy. Zamiowanie w rzeczach znikomych rodzi niestateczno, bo dusza w

moc wyszej swojej natury, pragnie doskonaoci w przedmiotach swego wyboru,

wic nie znajdujc jej w jednych, rzuci si wnet do drugich, a zawiedziona wszdy

nie ujdzie rozpaczy, jeli si nie rzuci w objcie Boga, to rdo wszelkich

doskonaoci. Nie ma takiej ziemskiej rozkoszy, ktr by nie zatruwaa gorycz, bo

wiato wewntrzne wykazuje duszy jak s niegodnymi jej niemiertelnej istoty, teprzemijajce ponty. Niepodobna by ci mogo jakie stworzenie choby chwilowo

uszczliwi, bo w kadym znajdziesz inny rodzaj przyjemnoci, ale w adnymnie

widzisz tej penoci uczucia, ktr by mg nazwa szczciem. Inaczej raduj

wykwintne ubiory, inaczej smaczne potrawy, inaczej dowcipne ksiki, a w samych

nawet duchowych zajciach, innej przyjemnoci doznajesz w medytacji, innej w

modlitwie. Ten brak wszechstronnoci wnet ci obrzydzi co dopiero polubi, a po

krtkim zachwycie nastpi wstrt i znudzenie. Doskonaego szczcia nie masz jaktylko w Bogu.

Szczliwym przeto nie bdziesz, dopki nie wykorzenisz z siebie wszelkich

uczu nie majcych swego rda w Bogu. Jednak przewiadczenie si o tej

prawdzie da ci dopiero wiato bosk, a przewiadczenie to nie inaczej jak tylko z

Jezusem Chrystusem zstpi w twoj dusz. Ten jest pierwszy poytek pyncy z

doskonaego przyjcia Przenajwitszego Sakramentu Eucharystii.

Wtry poytek jest wyniesienie duszy do Boga. Tu czterema sposobami

pociga Bg czowieka do siebie. 1. Objawami dobroci swojej w stworzeniach, ktre

wszelako podda wszystkie czowiekowi. "Podziwiacie, mwi m wity,

podziwiacie wysoko i wspaniao Niebokrgu, ale kaden z was gdy spoywa ciao i krew

Jezusa Chrystusa jest wyszy nad wszystko, i wielkoci jego nie moe obj wiat cay". 2.

yw obietnic wiekuistej szczliwoci jako jest napisano: "czego oko nie widziao, i

ucho nie syszao i w serce czowiecze nie wstpio, co nagotowa Bg tym, ktrzy Go miuj"

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

22/33

22

(I Kor. II, 9). 3. Przykadami mczennikw, obudzajc w duszy pami gorcej

mioci i niezachwianej wiary w prawd, wielko i hojno przedwiecznego Boga,

tych, ktrzy za wite Imi poddawali si radonie najokropniejszym cierpieniom.

Nikt podobno wierniej nie miowa jak oni w purpur krwi wasnej obleczeni

wojownicy Chrystusa! Do rwnego powicenia Bg nas dzisiaj nie wzywa,

wszelako moemy na rwnej wysokoci stan, jeli si wzniesiemy poza szranki

czasu, rzucajc co doczesne. Nurtujc w wiecznoci, miujc tylko wieczn prawd,

zatapiajc si w Stwrcy, arem mioci wyniszczamy w sobie co tylko nie jest

Boskim. Duch uniesiony wyej nawet wasnej sfery, wstpi do niezmiennoci

wiekuistej wiary, gdzie ju nadzieja dosza swego celu, i gdzie si mio zlewa z

sw przyczyn. 4. Bg pociga nade wszystko dusze, samym darem swego

przenajwitszego ciaa i krwi swojej "ktra jest za nas wylana" (Mt. XXVI, 28). Onmwi: "Jam jest chleb ywy, ktrym z nieba zstpi. Jeliby kto poywa tego chleba, y

bdzie na wieki. A chleb ktry ja dam jest moje ciao za ywot wiata" (Jan. VI, 51-52).

Trzecim poytkiem Eucharystii jest zachwycenie wywoane bliskoci Boga, i

niech dla ziemskich spraw przerywajcych t niewyczerpan rozkosz. Jake

boleje dusza, kiedy zgiek doczesny strci j z tej wysokoci, w ktrej janieje wiato

czyste, w ktrej panuje cicho wiekuistego zatopienia. To zachwycenie zwiastuje

bezporedniblisko Boga, przez ktr jest wywoane. Obrzydn ci wszystkie

zajcia, wyobraenia i myli, ktrych Bg nie jest rdem i celem, Wszelkiego

czynu twojego jedyn spryn bdzie czysta mio i arliwo w wypenianiu

woli Najwyszego; miar kadego sdu bd ci prawa Boskie, nie za wasna

dogodno lub stosunki wiatowe; stronic coraz bardziej od ziemi, twa dusza

stawa si bdzie coraz czyciejsz i godniejsz ogldania blasku i nieskoczonej

chway przybytku Boego.

Czwarty poytek Eucharystii jest ustalenie duszy w dobrych zamiarach. Nie

bdziesz mie wzgldu na siebie, ale y bdziesz jedynie w Bogu z umartwion

wol wasn posuszny Jego woli, a czstokro nawet wasnego czynu niewiadom.

Taki czyn zapewne sam przez si, nie bdzie mie adnej zasugi, ale niezmiern

bdzie zasug poprzedzajce zaprzanie si wszelkiej samoistnoci, ktrego on jest

owocem. To znowu zaprzanie bierze pocztek: 1. Z aski bardzo wysokiej. 2. Z

zupenego umartwienia natury. 3. Z zamiowania w witych medytacjach. Umie

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

23/33

23

zatapia si w rozmylaniu jest wielkim szczciem; bo przez nie umacnia si dusza

w zbawiennych postanowieniach i stroni od myli i od wyobrae niszych

wiodcych najczciej do upadku. Dusz oddajc si prnociom wnet opanuj

szkodliwe urojenia, ale dusza oddana rozmylaniom nie daje przystpu pokusom,

przyswaja sobie czysto prawdy, a daleka od wpyww wiatowych, zajmie si

wycznie sprawami wiekuistymi.

Pity poytek jest owiecenie ducha. Poznasz znaczenie wiata wobec

Stwrcy: ocenisz stworzenia i wypadki podug sdw Boych, miowa bdziesz

stworzenie do woli Boej, a tym samym bdziesz pogardza przywizaniem dla

znikomych rzeczy, miowa gorco bliniego, szanowa wysoko witych, i uczynisz

si penym sodyczy pyncej z doskonaej harmonii pomidzy Bogiem a tob.

Szsty poytek jest rozniecenie aru mioci. "Bg jest mio: a kto mieszka w

mioci, w Bogu mieszka a Bg w nim" (I Jan. IV, 16), nie tylko jako zachowawca bytu,

lecz jako przyjaciel znajcy twoje potrzeby, majcy potg wszystkim zaradzi i

chccy zaradzi, byle ty podda si nieograniczenie Jego witej woli, byle by

gotw ulega kademu wpywowi witej Jego aski. Zaiste jedna tylko mio Boga

sta jest i niezmienn. Da On nam zapewnienie tej wiekuistej i bezbrzenej mioci,

dajc nam jej nieustanne dowody w Przenajwitszym Sakramencie. Jake wic nieprzystpowa czsto, i z czystym sumieniem nie przyjmowa ciaa Zbawiciela, jak

nie czerpa z tego zdroju cnoty i aski?

Tu dusza czy si z Bogiem przez poznanie i przez mio, a takie poczenie

wynike z mioci, musi by cilejsze od poczenia duszy z ciaem, bdcego cech

znikomego ycia. w. Grzegorz mwi: "Mio jest dziaajc bezprzestannie: pocztkuje

wielkie uczynki w duszach, ktre owadna, bo gdyby zosta moga nieczynn, ju by niebya mioci". Dziaanie bowiem mioci jest zarazem umiarkowane i niezmierne.

Umiarkowane, bo uczy znosi cierpliwie wszystko dla chway Boej: niezmierne, bo

unosi poza sfer doczesn i czyni nas zdolnymi czynw tylko z mioci

moebnych.

Sidmy poytek Eucharystii jest dopenienie naszego uwicenia. wito jest

wyzwoleniem, czystoci doskona, ktr jeden tylko Bg nadaje zstpujc jawniedo duszy. Wwczas to gin wszystkie uczucia jak gasn gwiazdy przed

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

24/33

24

wspaniaym wschodem soca: ginie pami wszystkiego co nie jest Bogiem lub w

Bogu, tylko blask promienny majestatu Boskiego wypenia dusz. W jej krynicznej

czystoci odbija si wiato Ojca wszechmogcego, a t wiatoci, ktr

przedwiecznie i wiekuicie rodzi, jest Syn Sowo; a w Synu znowu duch twj

poznaje czym jest cel stworzenia, nie ulegajc adnym stworzenia wraeniom.

Odrzucajc wraenia odrzuca stosunki wszystkie, a zatem i stosunki posiadania

albowiem nie znajduje przedmiotw posiadania wynisszy si poza sfery

wszelkich poj wzgldnych, ograniczonych, zatem i mnogich: wyrzeka si rda

posiadania, zaprzawszy si woli. Przez to zaprzanie zdobywasz wolno czyli

niezawiso od rzeczy stworzonych, i tracisz wyobraenia rozlicznoci,

porwnania, postpu, bo w Bogu jest tylko jedno, niezmierno i samoistno.

Dusza ktra by si moga do takiej wynie wysokoci, ju si wyej nie wyniesie,jedyny postp dla niej jest rozstanie si z ciaem.

smy poytek Eucharystii, jest nabywanie mdrocinajwyszej, poznanie tej

wiatoci, ktra "bya na pocztku w Bogu" (Jan. I, 2), i w ktrej Bg si poznaje. Im

gbiej dusza zostanie t wiatoci przejta, tym lepiej pozna Boga a poznawszy

zamiuje a zamiowawszy z Nim jedno si stanie. Ta jest "wiato co przysza na

wiat" (Jan. III, 19), "ta jest droga i prawda i ywot. aden nie przychodzi do Ojca, jedno

przez ni" (Jan. XIV, 6). Przyjmij Jezusa Chrystusa godnie, z czystym sercem, z

szczer wol i arliw mioci a dostpisz w Bogu tej najwyszej mdroci.

Dziewity poytek Eucharystii jest nieprzerwana rado duszy, ktr adne

zgryzoty sumienia nie trapi. W niej panuje obecno Boga ywego, a wtenczas nie

zakc pogody twego serca, ni szczliwe zdarzenia ani przeciwne przypadki, bo

wiesz, e wszystkie doczesne dolegliwoci prowadz ci do wiekuistego spokoju.

Owadnie ci przeczucie przyszej szczliwoci, uwicajc coraz doskonalej twdusz: powemiesz nadziej nagrody tym wietniejszej w niebie, im czyciejszy i

prostszy by twj ywot na ziemi. Bogosawiony jeli zabyso przewiadczenie,

takiego stanu! Przykadaj si z caej duszy do utrzymania si na takim stopniu

doskonaoci, bo on jest najbliszy najwyszego dobra, ktrym jest sam Bg w

Trjcy Przenajwitszej.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

25/33

25

Szczliwoci takiego stanu nic nie zrwna, nic nie zachwieje. Na twoich

ustach bdzie wiato Pana sodka jako mid; w suchu twoim bdzie dwiczny

Jego gos jako piew lutni, w sercu twoim bdzie Jego sowo jako zachwycenie, z

ktrego pociecha niewymowna. Wszystkie stworzenia razem nie s w stanie

utworzy jednej chwili tej radoci, ktrej dusza dobrej woli dowiadcza pod

wpywem Przenajwitszego Sakramentu.

Dziesity poytek, jest pewno i uspokojenie. Pewnoci s trzy rodzaje:

Pierwsza pochodzi z wiary, gdy trzymasz niezachwianie o prawdach nadziemskich,

dlatego, e s prawd. Ta pewno wiary jest darem Boym, i nadaje wierzcemu

wielk potg. Jezus Chrystus mwi: "Jelibycie mieli wiar a nie wtpilibycie"

wszystko co rzekniecie stanie si "i wszystko o co bycie prosili w modlitwie wierzc

wemiecie" (Mt. XXI, 21. 22). Pisze aposto w. Jakub: "Jeli ktry z was potrzebujemdroci niech prosi od Boga, ktry obficie wszystkim dawa, a nie wymawia: a bdzie mu

dana. A niech prosi z wiar nic nie wtpic. Bo kto wtpi... niech on czowiek nie mniema

aby co mia wzi od Pana" (Jak. I, 5. 6. 7). Te sowa znacz, e stosownie do wiary

kady bdzie wysuchany. Jezus Chrystus dziaa wszechwadnie potg jasnego

widzenia prawdy, ktr by sam, On przedwieczne Sowo Ojca. My take im

czyciej bdziemy posiada prawd przez wiar, tym doskonalej bdziemy posiada

Boga, a tak staniemy si potni w uczynkach. Ale trzeba wierzy w prawd,

dlatego e jest prawd, nie za dlatego, e za tak rozum uzna, poddajc niby byt

Stwrcy pod zdanie stworzenia.

Drug pewno daje Bg przez objawienie rzeczy przyszych. Nic ci si

wtenczas nie wydarzy o czym by nie mia przeczucia. Wielk to jest ask,

wszelako nie jest najwiksz, bo sama wiedza rzeczy wieckich moe wznosi

zapor midzy tob a Bogiem.

Trzecia pewno jest waciwa ywotowi wiekuistemu, i towarzyszy owej

niezmiernej szczliwoci ogldania potgi i dobroci Boga. Widok wielkoci i

szczliwoci Boga miowanego bez granic jest najwysz nagrod dusz witych.

Ten rodzaj pewnoci, jest owocem najwyszej wiedzy, najgortszej mioci i

najcilejszego poczenia si z Bogiem: kto by j mia, ten by woa z apostoem:"Wedug oczekiwania i nadziei mojej, i si w niczym nie zawstydz, ale z wszelakim

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

26/33

26

bezpieczestwem jako zawsze i teraz wielce bdzie wsawion Chrystus w ciele moim, cho

przez ywot cho przez mier" (Filip. I, 20). Tak witego daru nie moesz otrzyma

przez najwiksze zasugi, daje go tylko Bg wybranym swoim, jako pocztek i

przedsmak szczliwoci niebieskiej.

Jedenasty poytek Eucharystii jest pokj duchowy. Cnotliwy czowiek ybdzie w pokoju z blinim, sumieniem, i z Bogiem. Co do pierwszego, uwa, i kto

nie ma pokoju z brami ten go mie w Panu nie moe. Zbawiciel tak do siebie

przywiza agodnoci swoich zwolennikw, i pragnli z Nim by zawdy. Za

tym przykadem czymy sodkim obcowanie nasze tym, z ktrymi y nam

wypada. atwo jest y w zgodzie ze swoimi, trudniej z nieprzyjacimi, wszake i

pierwszym i drugim winnimy jednak okazywa agodno, a tego osign nie

mona bez mioci Boga.

Pokj sumienia gruntuje si na zupenej harmonii woli i czynw czowieka z

wol Boga. Unikaje wic wszystkiego co jest Bogu przeciwne i co moe niepokoi

sumienie. Przestrzegaj wszystkimi siami, przy kadej sposobnoci, chway Boej,

dobra blinich i powodzenia Kocioa: a to stosownie do twojego stanu, powoania i

wezwania. Bodaj najdrobniejszy uczynek, w tym celu wykonany z umiarkowaniem

i rozsdkiem,przyniesie ci pokj i zadowolenie.

Pokj z Bogiem zasadza si na nieprzezwycionej odrazie ku grzechom i

wszelkim przywarom. Ale czy moesz mie nadziej takiego pokoju, pki jest w

pooeniu szkodzenia drugim, lub ponoszenia wasnej szkody? Przy jednym tylko

Bogu pokj ten znajdowa si moe, a czowiek jednoczc si z Bogiem moe

otrzyma wskutek aski co Bg posiada z natury. Ku temu godne przystpowanie

do Eucharystii najpewniejszym jest rodkiem.

Dwunasty poytek Eucharystii jest nierozczna jedno duszy z Bogiem.

Dusza bierze udzia w doskonaociach Boskich, a tymi ogarnita niczego nie moe

pragn prcz wiecznotrwaego zczenia ze rdem swej szczliwoci. To

poczenie z Bogiem jest pocztkiem szczliwoci wiecznej, w ktrej opadn z

ciebie wizy doczesne, w ktrej bdzieszposiada Boga wpord chway wiekuistej.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

27/33

27

C powiemy wicej? Kt zdoaby wyliczy wszystkie poytki, korzyci i

niewysowione rozkosze, ktrych dostpuje dusza przyjmujc godnie ciao i krew

Pask? Pamitajmy tylko na te sowa Zbawiciela:

"aden do mnie przyj nie moe, jeli go Ojciec, ktry mi posa nie pocignie" (Jan.

VI, 44), i mdlmy si.

Jana Taulera zakonu w. Dominika Ustawy duchowe, dzieo z XIV wieku. Tumaczenie polskie

przejrza i wyda ks. Z. Golian. W Krakowie 1852, ss. 344-358.

Kartka z dokumentu Piusa VI(dedykowana "midzywyznaniowcom" i "antyintegrystom")

"MYLKATOLICKA"

Dokument, o ktrym mowa, pochodzi z 1784 r.; mimo to jednak aktualny jest

tak, jak gdyby by pisany wczoraj.

Tre jego i duch, jaki go oywia, s stare, jak katolicyzm i uosobieniekatolicyzmu Papiestwo.

W przededniu Wielkiej Rewolucji, zarwno jak dzi, w stosunku dokatolicyzmu i Papiestwa szerzyy si liczne bdy wrd wierzcych. Z bdw tychwynika kryzys wspczesny, a zatem midzy 1914 a 1784 r. zachodzi harmonijnyzwizek.

Mowa tu mianowicie o Bulli Piusa VI Debito Apostolatus Nostriz 17 listopada

1784 r. (Bullarii Romani Continuatio, t. VI, cz. II, str. 1412).

Celem tego dokumentu jest potpienie wistka pt.Wyznanie wiary wszystkichreligii, dedykowane zdrowemu rozumowi.

wistek w gosi, e nie naley zabiega o "zdrow doktryn", lecz o"poprawn akcj": "nigdzie bowiem (prcz Kocioa Katolickiego) nie nakazuj i nie

mog nakazywa dobrze myle, ale tylko dobrze czyni".

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

28/33

28

Akcja wic powinna zajmowa pierwsze miejsce; po niej dopiero idzie...reszta, tj. religia. Byleby czowiek dobrze czyni, wszystko jedno, czy bdzie"ydem, muzumaninem, poganinem, chrzecijaninem, lub wyznawcnaturalizmu". Anonimowy autor rzeczonego wistka nie wymienia tu katolika i maracj: katolik bowiem adn miar przysta nie moe na jego zasad, bdc

najczystszej wody liberalizmem. Na zasadzie tej opiera si wanie wspczesnaakcja midzywyznaniowa.

Ot przeciwko temu bdowi energicznie wystpi Pius VI. Akcjaprawdziwie dobra, akcja katolicka, musi zdaniem jego opiera si na zdrowejdoktrynie: inaczej bdzie bezowocn, a nawet szkodliw.

"Czy mona wiksz zniewag wyrzdzi Chrystusowi (czytamy womawianym dokumencie), jak stawiajc wit wiar chrzecijask na rwni z

przewrotnoci ydowsk, z bezecestwem muzumaskim, z zabobonempogaskim i bezbon prnoci naturalizmu? Podobny amalgamat jestnajwiksz potwornoci.

Przyjmowanie obojtne wszelakiego rodzajubdw potwornych dowodzindznej gupoty, nad ktr nigdy do ubolewa.

Przez sam fakt niesprzeciwiania si adnemu bdowi czowiek staje siwinien popierania bdw wszystkich".

Pius VI przytacza te nastpujce sowa w. Augustyna: "Ani w zamciepogastwa, ani w poprawkach heretyckich, ani w bezwadzie odszczepiecw, aniw zalepieniu ydowskim nie naley szuka religii: lecz u tych jedynie, ktrzy noszmiano chrzecijan katolickich, czyli prawowiernych, tj. strzeg integralnoci wiary iid prost drog".

W krtkich tych sowach zawiera si cay program katolikw integralnych.

Nie chc oni mie nic wsplnego ani ze wspczesnym pogastwem(racjonalizmem), ani ze wspczesn herezj, bdc stekiem wszystkich herezji(modernizmem), ani z tym wszystkim, co choby cieniem przypominaodszczepiestwo (z wszelakiego rodzaju uchylaniem si od karnoci kocielnej iposuszestwa dyrektywom papieskim); lecz pragn i prost drog za gosemTego, Ktrego postawi Chrystus nieomylnym Pasterzem Swej trzody.

E.

"Myl Katolicka", 1914, nr 15, s. 116.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

29/33

29

Skutki herezji

KS. WADYSAWMICHADBICKI

Niech tam sobie ludzie nie boj si Boga,Byle im tylko cnota bya zawsze droga.Rzek gupi: niech tam sobie wyschn rda w grach,Byle tylko pyna woda w miejskich rurach.

Ten czterowiersz Mickiewicza odzwierciedla wybornie a zarazem pitnujesposb mylenia i dziaalno zarwno Renana (1) jak i wszystkich do niegopodobnych dawnych, wspczesnych i przyszych bluniercw i sofistw.

Sprawdzianem wszelkiej teorii i doktryny jest, jak bya i bdzie po wsze czasy,praktyka ycia. Herezja kada, czy religijna, czy filozoficzna, nie moe nigdywystpowa z cakowit szczeroci i konsekwencj bezwzgldn. Musi osania si

mrokami niedomwie, uywa mglistych eufemizmw i wchodzi w kompromisy.Przypuszczona logicznie przez ogniow prb zastosowania, wyda zawsze to, costanowi jej istot i tre tj. ule faszu i ndzy moralnej. wiadczy o tym wymowniehistoryczny rozwj protestantyzmu i tylu sekt, ktre si z niego wyoniy, wiadczydeizm, pozytywizm i materializm; wiadcz wszystkie bez wyjtku antykatolickiedoktryny.

Tylko prawda Boa, wieczysta i bezwzgldna, goszona przez Koci

Chrystusowy, nie lka si wiata dziennego, ani adnych, by te najsurowszych,dowiadcze yciowych. Gdziekolwiek jej ziarna zasiane zostay na niwie serc isumie ludzkich, wszdzie wyrosy plony zbawienne, obfite i trwae.

Wiedzia o tym niewtpliwie Renan, w "nieprzyjazny czowiek" z przypowieciewangelicznej, co przez lat kilkadziesit sia kkol nihilizmu pord chrzecijaskiejpszenicy. Tym wiksza jest jego odpowiedzialno wobec Boga, historii i ludzkoci.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

30/33

30

Tekst powyszy jest kocowym fragmentem artykuu pt. Renan jako nihilista i cynikzamieszczonego w: Ks. Wadysaw Micha Dbicki, Studia i Szkice religijnofilozoficzne. Seria II-ga,Warszawa 1901, ss. 136-157.

Przypisy: (1) "Renan Ernest [(1823 1892)+, jeden z najsynniejszych obrocw niewiary w XIXwieku, autor licznych dzie o pocztkach judaizmu i Chrystianizmu, a gwnie znany w wiecie

jako twrca "ycia Jezusa". (...) Renan jest znany w wiecie. Niezwykle zdolny stylista, piro swepowici kwestiom pierwszorzdnym. Religia i jej rnorodne ycie byy tematem, co zaj umystego genialnego pisarza. Wykolejony za modu, nie wyksztacony pod wzgldem dogmatycznymzerwa z zasadami pierwszego swego wychowania. Co wicej, dawn sw religi znienawidzi. Iwanie nienawi religii katolickiej jest tem jego prac. Wszystkie te dziea tchn jedn myl myl ponienia religii, zwalczania Kocioa. Dlatego te Renan dla ludzi nienawidzcychKocioa katolickiego sta si przewodnikiem duchowym, teologiem sekty, a dziea jego skarbnicpociskw przeciw Kocioowi. (...)". Ks. Roman Archutowski (art. w Podrcznej EncyklopediiKocielnejopr. pod red. ks. Zygmunta Chemickiego, P-Q-R. Tom XXXIII-XXXIV. Warszawa 1914,ss. 237-240.

UTARCZKA DUCHOWACZYLI NAUKA POZNANIA, POKONANIA SAMEGO SIEBIE,

I DOJCIA DO PRAWDZIWEJ DOSKONAOCI CHRZECIJASKIEJ

KS. WAWRZYNIECSCUPOLI

ROZDZIA XV

Niektre uwagi wykazujce, jak wystpowa mamy do walki,na jakich naciera wrogw, i jakich cnt broni

Jue widzia synu, jak zwalcza, jak zwycia masz samego siebie, jak

nabywa cnoty. Aby jednak snadniej i prdzej odnis zwycistwo, nie sd, i

dosy jest raz wystpi do walki, raz pokaza mstwo, potrzeba czsto wystpowa

do boju zwaszcza przeciwmioci wasnej, dopki nie nauczysz si poczytywa za

najlepszych przyjaci tych, co nam wyrzdzaj najokrutniejsze zniewagi, co

przeciwko nam krwi paaj zemst: Jeli tego zaniedbasz, zwycistwa twoje,

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

31/33

31

jakomy ju wskazali, bd coraz mozolniejsze, niedokadne, rzadko si trafiajce,

krtko trwae. cieraj si z wrogiem z odwag, z elazn wol, i nie tumacz si

wrodzon saboci; jeli bowiem brak ci siy, wzywaj na ratunek Boga, a On wnet z

pomoc przybdzie.

Rozwa dobrze, e chocia zacieko naszych wrogw jest wielk i liczba ichniezliczona, mio jednak Boga co nas utrzymuje, nad to wszystko jest silniejsza:

Anieli w niebie co nas broni, wici co za nami si wstawiaj, w daleko wikszej s

liczbie.

Uwagi powysze tak silnym mstwem pospolite zapaliy niewiasty,

modziutkie dziewice, i odpary wszystkie zdradliwe uudy wiata, odrzuciy

wszelkie powaby ciaa, odniosy tryumf z wciekoci wroga. Nie zraaj si przeto,

chocia natarczywo nieprzyjaci wydaje si trudn do pokonania, cho ta

utarczka nie skoczy si a z yciem, cho w sposb tak niezawodny naraz z wielu

jeste stron napastowany. Wiedz bowiem, e ani potgi, ani zdrady wroga nie

zaszkodz tobie, skoro nie dopuci ten Pan, w imieniu i dla czci ktrego walczymy;

wiedz, e On ma wielkie upodobanie w takiego rodzaju utarczce, e On do niej

zachca, nie zniesie zatem, aby ci, co sprzysigli si na ciebie, wykonali swe

zamiary, On bdzie z tob i za ciebie walczy, i prdzej lub pniej sprawi, ewyjdziesz zwycizc z tym wikszym tryumfem i korzyci, gdyby na to do koca

czeka mia ywota. Tego za tylko po tobie domaga si aby mnie walczy, aby

ranny nawet w wielu potyczkach, nie skada ora i w ty si nie cofa. Wreszcie,

aby si zachci do odwanego prowadzenia utarczki, pamitaj, e ta utarczka jest

nieuchronn, potrzeba albo walczy, albo umiera, albowiem mamy do czynienia z

wrogiem tak zaciekym, tak upartym, i nigdy ani spokoju, ani wypoczynku nam

nie zostawia.

Utarczka duchowa czyli nauka poznania, pokonania samego siebie, i dojcia do prawdziwej doskonaoci

chrzecijaskiej. Przez Ksidza Scupoli, Teatyna. Przeoy z francuskiego X. S. U. W. C., Warszawa

1858, ss. 43-45.

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

32/33

32

WYKAD NAUKI CHRZECIJASKIEJ

W. ROBERTKARD. BELLARMIN

O GRZECHACH I O NAOGACH W OGLNOCI

UCZE. Poniewa juecie nas nauczyli o cnotach, o dobrych uczynkach, aebymyje speniali; nauczcie nas jeszcze o grzechach i o naogach, abymy ich unikali. Anajprzd co jest grzech?

NAUCZYCIEL. Grzech jest dobrowolnym uczynkiem, albo te dobrowolnymopuszczeniem przeciwko Prawu Boemu. Z tego okrelenia okazuje si jasno, i aby

by grzech, potrzeba trzech rzeczy.Najprzd, potrzeba iby to by jaki uczynek, lubte jakie opuszczenie; i tak np. blunienie jest uczynkiem, a niesuchanie Mszy jestopuszczeniem. Po wtre, potrzeba aby ten uczynek lub to opuszczenie byo przeciwPrawu Boemu; bo Prawo Boe jest prawidem dobrego postpowania, jak sztukamurarska np. jest prawidem dobrego murowania: i jako murarznie jest dobrymmurarzem, jeli nie muruje podugsztuki murarskiej; tak czowiek nie yje dobrze inie jest dobrym, jeli nie postpuje podug Prawa Boego. A za przez Prawo Boerozumie si nie tylko Prawo ktre Bg da sam przez si, to jest Dziesicioro BoegoPrzykazania; lecz nadto i te wszystkie Prawa, ktre nam daje przez Papiea i innychprzeoonych naszych tak duchownych jako i wieckich; bo oni s sugami Boymi,i maj wadz od Boga.Po trzecie, potrzeba aby ten uczynek lub to opuszczeniebyodobrowolne, bo to co si czynibez zezwolenia woli, nie jest grzechem: i tak, gdy kto

bluni nie doszedszy jeszcze do rozumu, albo pic, albo nie wiedzc i wyrazyktre wymawia s blunierstwem; nawczas nie masz grzechu, bo nie maszzezwolenia woli.

U. Zrozumielimy dobrze co jest grzech; powiedzcie nam jeszcze, co jest nag?

N. Nag jest nawyknieniem do grzechu, nabytym przez czste grzeszenie. I tak np.bluni jest grzechem, a by blunierc jest naogiem. Kto ma nag, grzeszyzuchwalej i z upodobaniem.

U. Czy grzech jest bardzo z rzecz?

N. Jest zem najwikszym, jakie tylko by moe, a nawet jest zem jedynym; bojedynie grzech jest zem samym w sobie, zem bezwzgldnym, zupenym, i bardziej

jak co bd innego nie podobajcym si Bogu. Co si std jasno okazuje, i Bg niewaha si zepsu i zniweczynajszlachetniejszych dzie swoich, na ukaranie w nich

7/21/2019 p_s_n_nr_48.pdf

33/33

grzechu. Gdyby Krl jaki mia naczynie ze srebra lub zota najpikniejsze inajdrosze, ktre by sobie wielce upodoba, a gdyby w tym naczyniu znalaz pyntak smrodliwy, iby go kaza wraz z tym naczyniem wrzuci w gb morza, pewnie

bycie powiedzieli, i w Krl ma ten pyn w najwikszej nienawici. Ow, Bguczyniwszy sobie dwa najkosztowniejsze naczynia, jedno jakoby ze srebra, drugie

jakoby ze zota, to jest czowieka i Anioa; a znalazszy w nich potemnajsmrodliwszy pyn grzechu, wzgardzi nimi; i w gb pieka na wieczn ndzwrzuci wszystkich Aniow, ktrzy zgrzeszyli, i co dzie w to miejsce wiecznegozatracenia wrzuca tych wszystkich ludzi, ktrzy umieraj w grzechu: a nawet zagrzechy wiata spuci potop na ziemi i wygadzi wszystkich ludzi, oprcz Noegoi rodziny jego, ktrzy byli sprawiedliwi.

U. Ile jest rodzajw grzechu?

N. Dwa: pierwszy z nich nazywa si grzechemPierworodnym, drugi Uczynkowym; aten ostatni jest dwojaki,miertelnyi Powszedni.

Wykad Nauki Chrzecijaskiej, uoony z rozkazu Klemensa VIII Papiea, przez kardynaa RobertaBellarmina. Na polski jzyk przetumaczony i w Propagandzie wydany, w Rzymie 1844. Kuwikszej chwale Boej, i ku zbawieniu blinich przedrukowany, ss. 170-172.

Pismo rzymskokatolickie powstae przy wsppracy ze stron internetow www.ultramontes.pl

Omnia ad honorem Omnipotentis Dei, Virginis Mariae et Ecclesiae Romanae!