ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Tomo LI Bl g. 7

Abri l 7, 2 02 0

www. cpp. ph

EDITORYAL

Lubhang napakabagal ng gub-yerno ni Duterte na ipatupad angkailangang-kailangang malawakangpag-eeksamen bilang hakbang parasawatain ang pagkalat ng sakit.Matapos ang tatlong linggo,humigit-kumulang 19,000 pa la-mang ang naeeksamen samantalangdapat ay maramihan itong isinasa-gawa sa mga komunidad. Sa kabilang ibinigay na kapangyarihan kayDuterte na baguhin ang badyet ngbansa, kulang na kulang ang inila-ang karagdagang pondo para su-portahan ang mga manggagawang

pangkalusugan at para palakasinang mga pampublikong ospital paramakaagapay sa pandemya. Napa-kabagal humakbang ng gubyerno saharap ng mga kakulangan ng sup-lay, at nakaasa pangunahin sa ini-syatiba ng pribadong sektor. Nala-lantad pa ang korapsyon sa sobrangpresyo sa pagbili ng mga kagamitan.

Habang nagtatagal, milyun-mil-yong mamamayan ang pinagtitiis nggubyerno sa pinagdurusahan nilanggutom. Kulang na kulang ang inila-bas na pondo para tustusan ang la-hat ng nawalan ng trabaho at nawa-

Ang pandemyang Covid-19 ay hindiusaping pangkalusugan na lamang

Mula sa isang krisis sa pampublikong kalusugan, ang sitwasyong ibi-nunsod ng pandemyang Covid-19 ay mabilis na namumuo na isangkrisis sa ekonomya, kabuhayan ng masa, at pulitika. Lalo pang du-

marami ang kaso ng nahahawa at namamatay sa Pilipinas at buong mundo.Kasabay nito, lalo ring dumarami ang mga Pilipinong dumaranas ng gutom,hirap at pasakit dahil sa ipinataw na lockdown ni Duterte na wala namangkaakibat na puspusan, sapat at maagap na mga hakbanging pangkalusugan atpangkabuhayan.

lan ng kita. Atrasadong atrasado angpagbibigay ng ayuda at marami anghindi nakatanggap. Nagtuturuan angmga upisyal ng iba't ibang ahensya.Tumitingkad na kulang ang kaalamanat kakayahang mamuno ng gubyer-nong Duterte sa harap ng krisis.Umaasa ang marami sa mas mabilisat mas laganap pang ayudang ibini-bigay ng mga boluntir na mga indi-bidwal, mga organisasyong masa,pribadong samahan, at iba panggrupo.

Kamay-na-bakal ang gamit niDuterte sa pagharap sa krisis sakalusugang pampubliko. Mga pulisat sundalo ang inilagay niya saunahan at tuktok ng makinarya nggubyerno na pantugon sa krisispangkalusugan. Lalo niyang sinisikilang mga karapatan ng mamamayanna magpahayag o magtipun-tipon.Hayagang pinagbantaan ni Dutertena ipababaril ang sinumang hindi

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN2

susunod o "lilikha ng gulo." Pinag-hahari ni Duterte ang takot habangnabubuhay sa pangamba ang ma-sang ginugutom ng lockdown at nggubyernong pabaya.

Habang nagtatagal anglockdown bilang tugon ni Duterte sakrisis pangkalusugan, lalong tumi-tingkad na kulang ang kakayahan ngkanyang gubyerno na pamunuanang bansa sa panahon ng krisis atlahatang-panig na tugunan ang pa-ngangailangan ng bayan. Lalo na-mang nagiging desperado ang mil-yun-milyong masang anakpawis atpanggitnang uri sa kinakaharap ni-lang gutom, kasalatan at pagkasaidng ipon at kawalan ng hanapbuhay.

Sa kanayunan, lalong nasasadlaksa hirap ang masang magsasaka da-hil sa pagharang sa mga produkto,paghihigpit sa pagbiyahe at pagbiling pagkain. Sa kabila ng idineklara niDuterte na tigil-putukan, patuloy atlalo pang lumaganap ang mga ope-rasyong kontra-insurhensya ng AFPat PNP. Hindi bababa sa 146 bara-ngay ang kasalukuyang inookupa ngmga sundalo. May ilang lugar nanagbabahay-bahay ang mga sundalo

na walang proteksyon sa mukhakontra sa pagkalat ng sakit. Sa ta-bing ng paglaban sa Covid-19, itina-yo ang mga tsekpoynt upang limita-han o pagbawalan ang paggalaw ngmga tao para magtrabaho sa saka-han o bumili ng pagkain. Walanghinto ang panggigipit at "pagpapa-surender" sa masa.

Upang labanan at tuluyang pi-gilan ang pandemya, obligado angsambayanang Pilipino na tumindig,sama-samang kumilos at magtu-lung-tulong para pigilan ang pag-kalat ng sakit at igiit sa gubyernoang obligasyon nitong magbigay ngayuda sa panahon ng krisis. Kasa-bay nito, kailangan nilang ipag-tanggol ang kanilang mga karapatanat kagalingan na niyuyurakan samilitaristang solusyon ng rehimen.

Dapat patuloy nilang igiit angpagwawakas sa lockdown at sa halipay ipatupad ang mga hakbang tuladng maramihang screening at testingsa mga komunidad para madalingibukod at pigilan ang pagkalat ngbayrus. Dapat maglaan ng sapat napondo para pakilusin, sanayin atbigyan ng sapat na kagamitan ang

Tomo LI Bl g. 7 | Abri l 7, 2 02 0

NilalamanANG

instagram.com/prwcnewsroom

@prwc_info

cppinformationbureau@gmail.com

Ang Ang Bayan ay i ni l a l athal a dal awang beses bawat buwan

ng Komi te Sentral ng Parti do Komuni sta ng Pi l i pi nas

Ang Ang Bayan ay i ni l a l abas sa

wi kang Pi l i pi no, Bi saya, I l oco,

H i l i gaynon, Waray at I ngl es.

Tumatanggap ang Ang Bayan ng

mga kontri busyon sa anyo ng mga

arti kul o at bal i ta. H i ni hi kayat di n ang

mga mambabasa na magpaabot ng

mga puna at rekomendasyon sa

i kauunl ad ng ati ng pahayagan.

Editoryal: Ang pandemyang Covid-19ay hindi usaping pangkalusuganna lamang 1Kumukulong galit ng mamamayan 3Nasaan ang pera ng bayan? 4Kahingian ng mga frontliner 5Malawakang kasalatan 5Serbisyong medikal ng Cuba 6Bilanggong pulitikal, palayain! 61 milyong nahawa ng Covid-19 7Klinikang bayan ng BHB 8Ika-51 anibersaryo ng BHB 8Alerto sa tigil-putukan 9Pambobomba sa Bukidnon 10Lider-magsasaka, pinaslang 11ASF, pandemya sa hayop 12Mga babuyan, lugi sa ASF 12

"Pandemyang...," sundan sa pahina 3

libu-libong mga manggagawangpangkalusugan at mga boluntir.Ngayon ang panahon na isigaw angpagpapalakas ng mga pampublikongospital sa halip na paggiba sa mgaito sa ilalim ng patakarang pagkal-tas sa pondo sa mga serbisyongpangkalusugan.

Habang ipinatutupad ni Duterteang lockdown, dapat igiit ng mama-mayan ang mabilis na pagbibigay ngsapat na ayuda sa lahat. Dapat si-ngilin ang rehimeng Duterte sa usad-pagong, kulang at kwestyunablengparaan ng pamamahagi ng ayuda.

Sa harap ng lockdown, sadyangpangunahing natitipon ang kolekti-bong hangarin ng mamamayang Pi-lipino sa mga komunidad ng marali-ta sa kalunsuran at kanayunan.Narito ngayon ang konsentrasyonng pagdurusa ng sambayanan. Da-pat mapanlikhang kumilos ang mgamagkakapitbahay para sama-sa-mang ipahayag ang hinaing at ka-hiligan ng buong bayan. Dapat ma-ramihan silang kumilos upang laba-nan at pangibabawan ang mgabanta ni Duterte na susupilin anglahat ng pagkilos ng masa.

Upang harapin ang pandemyangCovid-19 at bilang tugon sa pana-wagan ng United Nations para sa"pandaigdigang tigil-putukan,"nagdeklara ang Partido ng tigil-putukan noong Marso 26 na maybisa hanggang Abril 15. Itinuonnatin ang mga yunit ng BHB sapagbibigay ng serbisyong pangka-lusugan sa mga baryo kahit pa wa-lang tigil silang ginagambala ng mgaoperasyon at mga pagsalakay ngAFP na nagresulta sa hindi bababasa pitong armadong engkwentro. Saharap ng walang-patid na mgaopensiba ng AFP, pinaaalalahananng Partido ang lahat ng yunit ngBHB na panatilihing mataas ang di-siplina sa lihim na pagkilos upangpagkaitan ang kaaway na sumala-kay at panatilihing malawak angmaniobrahan para patuloy na ma-kapagbigay ng serbisyo ang BHB samasa. Dapat ring pakilusin ang la-hat ng mga organisasyon at pwersasa kanayunan para igiit ang mga

ANG BAYAN Abril 7 , 2020 3

Galit at damayan sa panahon ng lockdown

Hindi napigilan ng lockdown ang pagsambulat ng galit ng mamamayan sa mgakapalpakan ng rehimen sa pagharap ng krisis ng pandemyang Covid-19.

Noong Abril 1, nagprotesta angmga residente ng Sityo San Roquesa Barangay Bagong Pag-asa,Quezon City para ipanawagan angkagyat na subsidyong pagkain. Mayhalos 6,000 residente ang SanRoque na karamiha’y mga mala-manggagawa na umaasa sa arawangkita. Matagal nang tinatangka nglokal na pamahalaan dito napalayasin sila sa lugar para bigyan-daan ang pagtatayo ng mga mall atiba pang gusaling komersyal.

Imbes na tugunan, marahas nadinispers ng mga pulis ang mapaya-pang pagkilos at inaresto ang 21 ra-liyista. Idinetine sila at pinagbanta-ang hindi pakakawalan hangganghindi matapos ang lockdown.Sa isang nakabid-yong pahayag niDuterte kinagabi-han, inutusan niyaang PNP na bari-lin ang sinumang“lalaban.” La-

long pinag-alab ng kautusang ito angkumukulong galit ng mamamayan.

Tumampok sa social media angpanawagang #OustDuterteNow(Patalsikin na si Duterte) pagkata-pos ng kanyang talumpati. Mara-ming artista at kilalang personali-dad ang nakiisa sa panawagan atnagpadala ng ayuda sa mgamaralita. Marami ang nag-ambagpara makalikom ng pampyansa ngmga inaresto (P15,000 kada isa oP315,000). Napilitan ang pulis napalayain ang 21 noong Abril 6.Gayunpaman, muling sinalakay ngPNP ang komunidad sa parehongaraw. Marahas nilang binuwag ang

itinayo ng mga residente na ko-munal na kusina.

Sa parehong araw,binuwag ng mga

pulis ang barikadang residente ngBarangay Didi-pio, Kasibu,

Nueva Vizcaya.

"Galit...," sundan sa pahina 4

kahilingang pang-ekonomya at pagplanuhan ang pagpapataas ng pro-duksyon ng pagkain bilang paghahanda sa posibleng kasalatan bunsodng lockdown at pagtigil ng produksyon.

Habang nagmamatigas si Duterte sa kanyang paraang pasistang dik-tadura, patuloy niyang inihihiwalay ang sarili niya sa mamamayan. Dahilsa krisis ng Covid-19 na kagagawan din ng mga kabiguan ng kanyang re-himen, lalong umalingasaw ang kanyang baho. Nayuyugyog ang kanyangrehimen bunga ng pagkitid ng suporta. Sa bawat buka ng maruming bibigat maling mga hakbang ni Duterte, lalo niyang ginagatungan ang mala-wakang galit at pinag-aalab ang tapang ng bayan. Paminsan-minsan si-yang umaatras upang pakalmahin ang sitwasyon. Mapatutunayan pakung mapipigilan niya ang pagkulo ng galit ng sambayanan o siya ang tu-luyang malalapnos.

Ang napakalaking hambalos ng pandemyang Covid-19 sa Pilipinas aynaglalantad sa kabulukan at pundamental na kontradiksyon ng naghaha-ring sistemang malakolonyal at malapyudal sa bansa. Tumambad angkawalang kakayahan ng naghaharing estado na tugunan ang pangangai-langan ng bayan. Lalong naging malinaw ang pangangailangan para sarebolusyonaryong pagbabago upang itayo ang bagong sistema ng de-mokrasyang bayan na tunay na magtataguyod sa kagalingan at interesng mamamayang Pilipino.

"Pandemyang...," mula sa pahina 2

Hinarang ng taumbayan ang fueltanker na ipinupuslit ng Oceana-Gold. Liban sa pagbabawal ng lock-down, iligal ang operasyon ngOceanaGold dahil may kautusan la-ban dito ang lokal na pamahalaan.

Magkakasunod na protesta anginilunsad ng mamamayan paramanawagan ng kagyat na ayuda. SaIloilo, nagprotesta ang mga resi-dente sa harap ng himpilan ng DSWDRegion VI noong Abril 3. Sa Camari-nes Norte, kinalampag naman ngmga drayber ng traysikel ang upisinani Gov. Edgardo Tallado.

Dalawang beses namang sumu-god (Marso 24 at April 2) ang mgaresidente ng Barangay Muzon,Taytay, Rizal sa barangay hall paraigiit na bigyan sila ng ayuda.

Protestang onlineIdinaan sa internet ng mara-

ming sektor, laluna ng kabataan atmga propesyunal, ang kanilang ku-mukulong galit laban kay Dutertedahil bawal ang paglabas sa bahayat mga pagtitipon. Tuluy-tuloy angkanilang pagbatikos sa rehimen sakainutilan nitong bigyan ng sapat nakagamitan tulad ng mga face mask,thermal scanner at personal pro-tective equipment (PPE) ang mgamanggagawang pangkalusugan.

Binatikos nila sa social mediaang pagbibigay prayoridad sa pag-papaeksamen ng mga senador atkongresista sa gitna ng kasalatan samga testing kit. Lumaganap angmga panawagang #NotoVIPTestingat #MassTestingNowPH, at iginiitng mamamayan na dapat bigyan ngprayoridad ang mga duktor at nars,gayundin ang mga hinihinalangpositibo sa Covid-19. Bahagi ngbatayang mga hakbang na inireko-menda ng World Health Organiza-tion ang pagsasagawa ng mass tes-ting o malawakang pag-eeksamensa mga tao. Nag-anunsyo ang rehi-men na magsasagawa ng mass tes-ting mula Abril 14 pero para lamangsa mga taong may sintomas ng sakit

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN4

Nasaan ang pera ng bayan?

Hindi lamang kulang, kundi sadyang limitado, ang ipinamamahagingP200-bilyong ayudang pinansyal ng rehimeng Duterte. Ito ang lumala-

bas sa unang bugso ng pamamahagi ng rehimen ng P5,000-P8,000 ayuda paraibsan ang gutom at hirap na dulot ng militaristang lockdown. Para magkasyaang badyet, nagtakda ang rehimeng Duterte sa lokal na mga gubyerno ng“kota” o kung ilang pamilya lamang ang makatatanggap ng ayuda.

Sa Valenzuela, limitado sa95,000 pamilya ang mabibigyan ngayuda. Mahigit kalahati (61%) la-mang ito sa kabuuang 155,000 pa-milyang nakatira sa syudad. Reklamong meyor dito kung paano itinakda ngDSWD ang mga benepisyaryo at kungpaano mabubuhay ang 60,000 pamil-yang hindi mabibigyan ng ayuda.

Sa ibang mga syudad sa Natio-nal Capital Region (NCR), wala pasa kalahati ng kabuuang bilang ngmga pamilya ang mabibigyan ngayuda. Sa Manila, 185,000 lamangang naitalang bibigyan (43%) ga-yong nasa 435,237 ang mga pamilyarito. Sa Parañaque, 77,764 (o 49%)lamang sa 160,000 pamilyang naka-tira rito ang mabibigyan.

Mas malala ang kalagayan sa

mga prubinsya labas sa NCR. Nag-kakandarapa ngayon ang mga lokalna upisyal na punan ang malakingkakulangan.

Giit nila, hindi dapat ang pina-kamahihirap lamang ang binibigyanng ayuda at kumpensasyon. Apekta-do ang lahat ng pamilya sa isang-buwang lockdown. Marami sa mgamanggagawa at empleyado, regularman o kontraktwal, ang nawalan ngmapagkakakitaan at trabaho. Walasilang ibang mapagkukunan ng pondolabas sa subsidyo ng gubyerno.

Sa datos mismo ng rehimen,nasa P100 bilyon pa lamang angnaibigay sa DSWD noong Abril 3.Nasa P100 milyon din ang naibigaysa DOLE para sa mga manggaga-wang nawalan ng trabaho; at P100

milyon sa DOH para sa ayudangmedikal ng mga taong may iba’tibang sakit. Binigyan naman ng P52milyon ang DOST para sa paggawang mga testing kit. Samantala, ka-sinlaki ang ibinigay nito sa PNP(P52.3 milyon) sa di klarong dahi-lan. Kung pagsasamahin, mahigitkalahati na ito sa P275 bilyong ipi-nangako ni Duterte.

Mahigit dalawang linggo nangnaghihintay ang mamayan ng nara-rapat na ayuda at kumpensasyon.Dumadami na ang nagugutom. Iki-nagagalit nila ang mabagal na pa-mimigay lalupa’t ito ang ginawangdahilan ni Duterte para apurahinang pagkuha niya ng emergency po-wers. Ibinubunton ni Duterte angsisi sa mga lokal na upisyal at inaa-kusahan silang mga kurakot at ma-kupad. Pero malinaw sa mamama-yan na si Duterte mismo at angkanyang Inter-agency Task Forcena tinatauhan ng mga upisyal mili-tar ang inutil at walang kakayahangitawid ang bansa sa krisis.

at manggagawang pangkalusugan.Tumampok din ang #Nasaan-

AngAyuda para singilin ang rehimensa mabagal na distribusyon at limi-tadong tulong pinansyal.

Hindi rin nila pinalampas angpanggigipit ng mga tauhan ni Du-terte kay Vice President Leni Rob-redo at Mayor Vico Sotto ng Pasigna, taliwas sa pambansang gubyer-no, ay kapwa hinangaan dahil sapagkakawanggawa sa mga mangga-gawang pangkalusugan at mga pi-nahirapan ng lockdown. Malawak nasuporta rin ang natanggap ni Atty.Chel Diokno, na nagboluntaryongmagbigay ng serbisong ligal sa mgainiipit ng NBI, nang batikusin atkutyain siya ni Duterte.

Tumampok noong Abril 5 ang#DefendPressFreedom bilang pag-tatanggol kay Joshua Molo, editor-in-chief ng Dawn, pahayagang es-tudyante ng University of the East.Binantaan si Molo na ikukulong

kung hindi siya humingi ng tawadkaugnay sa kanyang mga kontra-Duterte na pahayag sa Facebook.

Damayan sa pagsugpo sa Covid-19Dahil hindi ramdam ang ayuda

ng gubyerno, buhos ang pagsisikapng iba't ibang grupo at indibidwalpara magbigay ng tulong sa mgamanggagawang pangkalusugan atmga maralita. Ito ay habang pinag-sisikapan ng lokal na mga upisyal nggubyerno na pagkasyahin ang limi-tadong rekurso sa pagharap sa pa-ngangailangan ng mga residente.

Sa pamamagitan ng kampan-yang #BarangayDamayan na inisya-tiba ng Kadamay, namamahagi anggrupo ng relief goods sa iba't ibangmaralitang komunidad. Pinanguna-han ng Kilusang Magbubukid ng Pi-lipinas ang Sagip Kanayunan upangmakatulong sa mga magbubukid ngBatangas at Bulacan. Inilunsad dinnito ang kampanyang Bagsak-AhonGulay Sale kung saan ang mga ina-

ning gulay ng mga magsasaka saBulacan ay ibinebenta online. Na-mahagi rin ng ayuda ang KilusangMayo Uno sa mga manggagawa saCaloocan at Quezon City sa pama-magitan ng kampanyang #Tulong-Obrero.

Mula sa nakulektang mga dona-syon, namahagi ng mga isolation tentsi Angel Locsin sa iba't ibang ospitalsa Luzon para makatanggap pa angmga ito ng dagdag na mga pasye-nteng may sintomas ng Covid-19.May kani-kanya ring pagsisikap angiba pang mga artista at manggagawapara makalikom ng tulong.

Maraming Pilipino ang humugotsa kanilang mga bulsa para tumu-long magparami ng mga face maskat iba pang pangangailangan ngmga ospital. Namigay ng libreng lu-tong pagkain ang mga restoran, ka-rinderya at ordinaryong mamama-yan. Ang mga may sasakyan aynag-alok ng mga libreng sakay, lib-reng deliberi at iba pang serbisyo.

"Galit...," mula sa pahina 3

ANG BAYAN Abril 7 , 2020 5

Makatarungang kahingian ng mga frontliner

Nangunguna sa laban sa pandemyang Covid-19 ang tinatawag na mgafrontliner—ang mga manggagawang gumagampan ng delikadong mga

tungkulin sa pag-aasikaso sa mga pasyenteng nahawa ng sakit. Sila ang mgaduktor, nars, teknisyan at iba pang mga manggagawang pangkalusugan. Paramakagampan ng maayos ng kanilang mga tungkulin, inilinaw nila ang kanilangkagyat na mga pangangailangan, gayundin ang kanilang makatarungang mgakahilingan.

Panguhanin dito ang kagyat napagbibigay ng gubyerno ng mga per-sonal protective equipment (PPE) ngmga manggagawang pangkalusu-gan. Binubuo ang PPE ng kasuotan,helmet, face shield at iba pang gamitna nakadisenyo para protektahanang nagsusuot nito laban sa impek-syon. Ang kakulangan nito sa mgaospital ang pinakamatingkad na pe-ligrong kinakaharap ng mga frontli-ner. Ayon sa Alliance of HealthWorkers, 26 na manggagawangpangkalusugan na ang nagpositibosa sakit sa Maynila pa lamang dahilsa kakulangan ng PPE. Hindi bababasa 12 duktor na ang nahawa at na-matay sa sakit.

Kaugnay nito, hiling din ng mga

frontliner ang libre at kungkinakailangan, regular napag-eksamen sa mga mang-gagawang pangkalusugan.

Dapat ding mag-em-pleyo at magsanay ngmga regular na mang-gagawang pangkalu-sugan upang gumamotsa mga pasyente.Noong 2018, 47% samga baryo sa buongbansa ang walang lokalna sentrong pangkalu-sugan. Kung mayroonman, walang garantiyana may madaratnangduktor o nars na mag-aasikaso sa mga dudulog

na pasyente. Lubhang napakalayong tumbasang isang duktor sa ba-wat 33,000 pasyente kumpara sainternasyunal na pamantayan naisang duktor sa bawat 1,000 pa-syente. Sa kaso naman ng akomo-dasyon ng mga pasyente, hindi paumaabot sa 10 kama sa mga ospitalang nakalaan sa bawat 10,000 in-dibidwal.

Mula dekada 1980 ay hindi paumabot sa 5% ng gross do-mestic product ng bansa ang

inilalaan ng gubyerno sabadyet pangkalusugan. Sakaso ng Research Institu-te for Tropical Medicine(RITM), binawasan pa angbadyet nito nang 57%

noong 2017. Ang RITM angnangunguna sa pag-eksamenng mga may sintomas ngCovid-19.

Kasama rin sa listahan ngmga hinihingi ng mga frontlinerang dagdag na sahod, hazardpay at katiyakan sa trabaho.

Malawakang kasalatan sa pagkain, nagbabadya

Nagbabadya ang malawakang kasalatan sa pagkain sa National CapitalRegion at buong bansa. Marami na sa mga magsasaka at komersyante

ang nalulugi dulot ng mga restriksyong ipinataw ng militaristang lockdown ngrehimeng Duterte. Marami na ang nagsabing mapipilitan silang tumigil ngproduksyon. Tiyak na lalupang hihirap ang kalagayan ng mamamayan sa ha-rap ng pahayag ng rehimen na palalawigin pa nang hanggang Abril 30 anglockdown.

Kulang na kulang na ang mgaproduktong agrikultural na nakapa-pasok sa National Capital Regionmula nang ipataw ang lockdown.Walang dahilang hinaharang sa mgatsekpoynt ang mga trak na nagda-dala ng gulay at karne. Taliwas itosa deklarasyon ng rehimen na hindihaharangin ang mga sasakyangnagdadala ng kinakailangang pag-kain at kargamento.

Sa unang mga linggo, tone-to-neladang gulay ang naiulat na itina-pon na lamang ng mga magsasaka ohindi kaya'y ipinakain sa mga hayop.

May ulat din na maraming magsa-saka ang natulak na ibenta ang ka-nilang produkto sa napakababanghalaga. Halimbawa nito ang petsayna ibinibenta na lamang nangP3/kilo gayong nasa P60/kilo ito sanakaraan.

Pinakalugi ang mga magsasakang Benguet at Mountain Province,ang mga prubinsyang pangunahingnagsusuplay ng gulay sa Metro Ma-nila. Dati na silang nagdurusa sanapakababang presyo ng pagbili ngkanilang mga produkto. Ngayon,itinigil na ng maraming negosyante

ang pagbili dahil hindi nila maihatidsa mga palengke ang mga ito. Ma-laking bahagi na ng kanilang ani angnatambak at hindi naibenta. Maliitna bahagi lamang nito ang ki-nakayang bilhin ng mga lokal nagubyerno.

Apektado rin sa lockdown angmga negosyante sa pagmamanukan(poultry) sa Central Luzon at Cala-barzon na pinagmumulan nang ha-los kalahati ng kabuuang suplay ngmanok at itlog sa buong bansa.Hindi rin nila maibyahe at maibentaang kanilang mga produkto. Dahilnatatambak ang mga ito, artipisyalna tumataas ang suplay sa nasabingmga rehiyon na dahilan ng pagbabang presyo ng kanilang mga produk-to.

Ayon sa mga negosyante, bu-magsak tungong P30-P50/kilo ang

"Malawakang...," sundan sa pahina 6

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN6

presyo ng manok na mas mababa pasa tinatayang P70/kilong gastos nilasa produksyon. Sa kabilang banda,tumaas naman ang presyo nito samga pamilihan sa Metro Manila bun-sod ng limitadong suplay. Sa pinaka-huling ulat, umabot na sa P160/kiloang abereyds na presyo nito sa Met-ro Manila, mas mataas nang P30 saitinakdang presyo na P130/kilo.Daing din ng mga negosyante na na-

bubulok na lamang ang mga itlog ngmanok dahil hindi sila makabenta.

Dagdag pa rito, mahigit 800container van na naglalaman nginangkat na mga gulay, prutas, kar-ne at suplay medikal ang nakatam-bak lamang at hindi mailabas samga pantalan ng Maynila.

Samantala, nagbanta angmultinasyunal sa mga export-pro-cessing zone na ilipat ang kanilangmga operasyon sa ibang bansa kung

hindi sila papayagang magbukas atmag-opereyt. Hinihikayat nila angrehimen na pahintulutan ang limiti-dong operasyon ng kanilang mgapabrika. Gayunpaman, wala silanginialok na pondo o ipinahayag namga hakbang pangkaligtasan at na-rarapat na kumpensasyon para samga manggagawa. Bahagi ng lock-down ang pagtigil sa operasyon ngkalakhan ng mga pagawaan sa mgaengklabo.

"Malawakang...," mula sa pahina 5

Cuba, sulo ng pandaigdigang

pagkakaisa at serbisyong medikal

Nangunguna ang Cuba, isang maliit na bansa sa Latin America na gini-gipit ng imperyalismong US, sa pakikiisa at pagbibigay ng serbisyong

medikal sa mga mamamayan ng daigdig para labanan ang pandemyangCovid-19. Maagap itong nagpadala ng mga brigadang medikal para tumulongsa pinakatinamaang mga bansa. Noong Marso 18, pinayagan nitong duma-ong at tinulungan ang MS Braemar, isang barkong British, matapos itongtanggihan ng ibang mga bansa nang malamang may dala itong mga nahawang sakit.

Inialok ng Cuba sa anumangbansang nangangailangan angisang gamot na maaaring makasal-ba sa mga pasyenteng nagpositibosa Covid-19. Ang naturang gamot,na tinaguriang Interferon Alpha 2-B, ay pinauunlad ng mga syentis-tang Cuban mula pa dekada 1980bilang pangontra sa dengue, HIV,hepatitis at iba pang viral na sakit.Pinalalakas nito ang produksyon nginterferon (isang grupo ng mgaprotina) sa katawan ng pasyentepara palakasin ang kanyang resis-tenya at labanan ang sakit. Angsakit dulot ng Covid-19 ay walanggamot at nilalabanan lamang ngresistensya ng tao.

Magkatuwang na pinaunlad ngmga syentista ng China at Cuba angnaturang gamot. Minamanupakturaat ginagamit ito sa China mula paEnero. Ayon sa mga syentista, pina-kaepektibo ito kung naibibigay samaagang bahagi ng impeksyon o bi-lang hakbang na pang-iwas. Isa anginterferon alpha sa 30 gamot na pi-nag-aaralan ngayon ng WorldHealth Organization (WHO) na ire-

komenda bilang gamot laban saCovid-19. Lalahok ang walong ospi-tal sa Pilipinas sa gagawing inter-nasyunal na eksperimento ng WHO.

Ayon sa Cuba, sapat ang kani-lang suplay ng Interferon Alpha-2para sa libu-libong mga pasyente.Handa rin itong magmanupakturang dagdag kung kinakailangan. Sa-mantala, nagpahayag ng kahanda-ang tumulong ang halos kalahatingmilyong manggagawang pangkalu-sugan ng Cuba kung sila'y ipapata-wag. Nasa 45 bansa na ang huminging tulong, ayon sa Cuban HealthWorkers Union noong Marso 30. SaPilipinas, naghapag na ng petisyonnoong Abril 5 si Bayan Muna Rep.Euphemia Cullamat para hingin angtulong ng Cuba.

Sa ngayon, mayroong 28,000manggagawang pangkalusugan angCuba na nagseserbisyo sa 60 bansa.Ang programa ng pagpapadala ngmga brigadang medikal ay sinimulanng dati nitong presidente na si FidelCastro mula pa 1963. Nakapagbi-gay-serbisyo na ito sa mahigit 160bansa sa buong mundo.

609 bilanggong

pulitikal, palayain!

IPINANAWAGAN NG Karapa-tan ang agarang pagpapalayasa 609 bilanggong pulitikal sabansa, laluna ang matatandaat may malulubhang karamda-man. Ito ay upang mailayo silasa masikip at bulnerablengkundisyon sa mga kulungan sapanahon ng pandemyangCovid-19.

Binigyan ito ng bagong tu-lak matapos manawagan siUnited Nations High Commis-sioner for Human RightsMichelle Bachelet na magpala-ya ang mga bansa ng mga bi-langgo para ibsan ang pagsi-siksikan sa mga kulungan. Tu-mugon na sa panawagang itoang Iran, Brazil at iba pangbansa.

Naglunsad din ang grupong kampanyang #SetThemFreeat #FreePoliticalPrisonersPHsa social media. Bago nito, na-nawagan ang mga simbahanna palayain ang mga deteni-dong pulitikal, kabilang angNational Council of Churces ofPhilippines at ang Archdioceseng San Carlos.

Malaking bahagi (209) ngmga bilanggong pulitikal nainaresto sa panahon ni Duter-te ay mga magsasakang ina-kusahang kasapi ng BagongHukbong Bayan.

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN7

Nahawa ng Covid-19, higit 1 milyon na

Lampas na sa 1.2 milyon sa 204 bansa at teritoryo ang kumpirmadong na-hawaan ng Covid-19 sa buong mundo noong Abril 6. Mahigit 52,000 na

ang namatay mula nang unang lumitaw ito sa China noong nakaraang taon.Mas mataas pa malamang ang totoong bilang, ayon sa mga eksperto sa pan-demya, dahil maraming kaso ang hindi naiuulat sa World Health Organization(WHO). Maraming mga bansa ang hindi nagsagawa ng mass testing o mala-wakang pag-eeksamen (kabilang ang Pilipinas at ilang bansa sa Africa) at maymga bansang pinaghihinalaang itinatago ang lawak ng impeksyon.

Pagsapit ng huling linggo ngMarso, mahigit dalawang bilyongtao na ang nakabukod (quarantine)at nananatili sa kanilang mga bahaypara ipatupad ang "social dis-tancing" o ang pisikal na paghihiwa-hiwalay ng mga tao para maiwasanang mabilis na pagkalat ng virus.Malawakang isinara ang mga pabri-ka, ipinatigil ang mga byahe papa-sok at palabas ng mga bansa at pi-nagbawal ang malalaking pagtiti-pon. Pinakamahigpit ang ipinatupadna lockdown o pwersahang pagbu-bukod sa China, India, France,Italy, New Zealand, Poland at UK.

Malubhang tinamaan ang mgasentro ng kapitalismo. Pinakamara-mi ang nahawa sa US, kung saannasa 366,906 na naitalang may im-peksyon, at nasa 10,868 ang nama-tay noong Abril 6. Sentro ng out-break ang New York City, kung saan4,758 ang namatay at 131,239 angnahawaan. Ito ay kahit maagangnagsara ng hangganan ang US saChina, nagbawal ng pagbyahe pa-punta at papasok doon, at nagpatu-pad ng pagbubukod sa mga nangga-galing doon. Noong Marso 13, idi-

neklara ni Trump bilang nationalemergency ang pagkalat ng virus atnaglaan ng $50 bilyon para agapanang matitinding epektong pangka-lusugan at sosyo-ekonomiko nito.Karamihan ng lokal na mga estadorito ay nagpatupad ng boluntaryongpagbubukod.

Katulad sa maraming bansa,dumaranas ng kasalatan ng mgaventilator (makinang nagbubuga ngoxygen para matulungang humingaang pasyente), mask at iba pangpersonal protective equipment angmga ospital at klinika sa US. Siksi-kan ang mga pasyente sa mga ospi-tal, at halos di makaagapay ang mgamorge sa dami ng namamatay.

Sa Europe, pinakatinamaan angItaly, Spain, France, Germany atUnited Kingdom kung saan 626,140ang naitalang nahawa at 33,498ang namatay noong Abril 6. Pinaka-marami ang namatay sa Italy(16,523) at Spain (13,341). Mala-yong mababa ang bilang ng namataysa Germany (1,810) bagamat uma-bot sa 103,374 ang nahawaan sakanila. Ayon sa mga eksperto, ito aydahil sa maagap na mass testing na

umaabot sa 500,000 kada linggo atpaghahanda ng mga pasilidad parasa malulubhang kaso. Liban sa UKat Italy, boluntaryong pagbubukoddin ang ipinatupad sa kalakhan ngEurope.

Sa China, nasa 81,708 na angnahawa at 3,331 ang namatay. Ma-tataas din ang bilang ng mga naha-wa sa Iran, Turkey at Canada. Pag-sapit ng Abril, nagsimula nang tu-maas ang bilang ng impeksyon saBrazil at iba pang bansa sa LatinAmerica. Sa Pilipinas, mayroonnang 3,660 naitalang nahawa at163 namatay sa sakit pagsapit ngAbril 6.

Ayon sa WHO, nasa 3% angpangkalahatang tantos ng nama-matay sa mga nahawa. Pinakabul-nerable sa sakit ang matatanda (60anyos pataas) na dati nang may sa-kit sa puso o diabetes.

Habang nagkakandarapa sapagtugon sa krisis sa kalusugan, hi-naharap ng mga gubyerno sa mundoang pagkitid ng kani-kanilang mgaekonomya at malawakang pagka-wala ng mga trabaho. Tinataya ngmga unyon sa Europe na aabot saisang milyong trabaho ang mawa-wala dulot ng pagsara ng mga pab-rika, eskwelahan, negosyo at pag-babawal sa malalaking pagtitipon.Mas mababa ito kumpara sa 10 mil-yon nang trabaho na nawala sa US,kung saan 6.6 milyon ay nawala saloob lamang ng huling dalawanglinggo noong Marso.

ANG BAYAN Abril 7 , 2020 8

Ika-51 taong anibersaryo ng BHB, ipinagdiwang

Ipinagdiwang ng Bagong Hukbong Bayan ang ika-51 taong anibersaryo nitosa gitna ng krisis pangkalusugan na dulot ng Covid-19. Nagtipon ang mga

Pulang mandirigma at mamamayan sa mga pansamantalang himpilan sa iba'tibang lugar.

Dinaluhan ng higit 2,000 mag-sasaka ang pagdiriwang ng BHB-Central Negros (Leonardo PanaliganCommand). Nagkaroon ng mga kul-tural na pagtatanghal ang BHB nakumilala sa dakilang ambag ng huk-bong bayan sa isla. Ginunita nilaang mga naging biktima ng OplanSauron at walang habas na pama-maslang sa isla. Kasabay ng progra-ma, naglunsad ang hukbong bayanng klinikang bayan.

Nakasuot naman ng face maskang mga Pulang mandirigma ngBHB-Negros (Apolinario GatmaitanCommand) sa inilunsad na pagtiti-pon. Ito ang kanilang simbolikongpakikiisa sa paglaban ng mamama-yang Pilipino sa Covid-19. Naka-sentro ang pagdiriwang sa pagbibi-gay kaalaman hinggil sa Covid-19 attamang nutrisyon para makaiwas samga sakit. Inilunsad din ng BHB-

Negros ang Ispading, librong nag-lalaman ng mga akda at sining ngrebolusyonaryong kilusan ng isla.

Higit 100 Pulang mandirigma atresidente ng kalapit na mga baryoang nagtipon sa isang larangan saBicol. Tampok sa programa ang mgasayaw, kanta at mensahe ng paki-kiisa mula sa mga rebolusyonaryongorganisasyon. Tema ng mga seleb-rasyon ang: “Biguin ang digmangpanunupil ng rehimeng US-Duterte!Ibayong palakasin ang BagongHukbong Bayan at lahatang-panigna isulong ang digmang bayan!” Ni-laman ng mga talumpati ng mgamandirigma ang pagharap ng huk-bong bayan at mamamayan sa sakitna Covid-19 at paghahanda sa idu-dulot nitong krisis sa kanayunan.

Sa pahayag nito, nananawaganang BHB-Bukidnon nang higit pangpaglaban sa harap ng tuluy-tuloy na

nakapokus na operasyong militar saprubinsya. Noong nakaraang taon,nakapagtala ng 72 armadong ak-syon ang BHB dito na nagresulta sa152 napatay at 94 sugatang sunda-lo. Ayon kay Ka Dereka Magtanggol,lokal na tagapagsalita, simula 2018ay umaabot na sa 84 bomba anginihulog at 395 bala ng kanyon angginamit ng AFP sa mga kabunudu-kan ng prubinsya.

Naglabas rin ng kani-kanyangmga pahayag ang yunit ng BHB mu-la sa rehiyon ng Southern Tagalog,Panay, Bicol at ang mga prubinsyang Kalinga, Abra at Mindoro.

Klinikang bayan, pagkain at produksyon,tugon ng BHB sa Covid-19

Higit 1,000 magsasaka ang nabigyan ng serbisyong medikal ng BagongHukbong Bayan (BHB)-Central Negros (Leonardo Panaligan Command)

noong huling linggo ng Marso. Tugon ito sa panawagan ng Partido Komunistang Pilipinas (PKP) na maglunsad ng kampanyang pangkalusugan bilang pag-harap sa pandemyang Covid-19. Pinagtuunan ng mga medik ng pansin angmatatanda at buntis. Nagsagawa sila ng mga tsek-ap at namahagi ng mgapinrosesong halamang gamot para sa lagnat, ubo at sipon. Namigay din angBHB ng mga bitamina bilang panlaban sa sakit. Kasabay nito ang kampanyasa impormasyon hinggil sa pandemya.

Katuwang ng BHB sa pagdaosng klinikang bayan ang mga komitesa kalusugan ng mga rebolusyonar-yong organisasyong masa. Tumu-long din ang mga boluntir ng Maki-baka at Kabataang Makabayan.

Sa Bicol, 260 pamilya mula satatlong barangay ang nabahaginanng yunit ng BHB ng bigas noong hu-

ling linggo ng Marso. Apektado naang mga barangay na ito ng krisis sapagkain na dulot ng lockdown ngrehimen. Pinangasiwaan ng yunit ngBHB at mga rebolusyonaryong or-ganisasyong masa ang pamamahaging pangkagipitang ayuda sa mgapamilyang apektado. Ang pondongginamit para rito ay mula sa nalikom

na rebolusyonaryong buwis.Naglunsad din ng mga kampan-

ya sa impormasyon ang mga yunitng BHB sa isla ng Panay, prubinsyang Quezon, at iba pang mga eryangkinikilusan ng hukbong bayan.

Ang mga pagsisikap na ito aybahagi sng tugon sa panawagan ngPKP na agapan ang kalagayan ngmamamayan. Kasabay nito, kaila-ngang itulak ang produksyon sa mgarebolusyonaryong teritoryo. Inila-bas ang panawagan sa harap ng tu-mitinding mga pahirap na resulta ngmga pagbabawal sa lockdown ngrehimeng Duterte sa Luzon at ibapang bahagi ng bansa. Atas din ngPartido na paigtingin ang gawaing

"Klinikang...," sundan sa pahina 9

ANG BAYAN Abril 7 , 2020 9

pang-ekonomya sa mga rebolusyo-naryong teritoryo.

Sa aktwal, hindilamang sa Luzon anglockdown. Maraminglokal na gubyernoang nagpataw ng sa-pilitang pagbubukodat pagsasara ngmga hangganan.Tigil ang mgaoperasyon ng nego-syo, transportasyon,eskwelahan, simba-han at iba pangsosyo-ekonomikongaktibidad sa mara-ming prubinsya. Dahildito, walang

kinikita ang mayorya at hirap silangbumili ng pagkain, gamot at ibapang pangangailangan. Sa ilangprubinsya, tanging ang simbahan palamang ang namamahagi ng ayuda.Makupad, kung meron man, ang ibi-

nibigayna tulongng mgalokal napamaha-laan. La-

long walang subsidyomula sa pambansang gub-yerno.

Sa gayon, hinikayatng Partido ang mga yunitng BHB at mga rebolu-syonaryong organisa-syong pangmasa namagplano ng pagtata-nim ng pagkaing pang-kagipitan. Kabilang dito

ang palay, kamote at iba

pang halamang-ugat, saging, mais,petsay at iba pang gulay na maaa-ring anihin sa loob ng maiksing pa-nahon.

Ilunsad ang mga kumperen-syang pang-ekonomya, panawaganng PKP. Tatasahin sa mga ito angmga pangangailangan at imbak, atkakayahan sa produksyon ng mgasamahan. Mula rito ay magbuo ngplanong sasaklaw sa natitirang mgabuwan.

Hinimok din ng Partido ang mgapanginoong maylupa na ipagamitang kanilang mga lupain nang wa-lang upa. Hiningi rin sa kanila namagbigay ng tulong pinansyal, pag-papagamit ng mga pasilidad at ibapang rekurso. Gayundin, hinikayatng Partido ang mga lokal at inter-nasyunal na ahensya't organisasyonna magbigay ng lahat ng tipo ng tu-long sa mamamayan sa kanilangproduksyon.

Dagdag na alerto at pag-iingat,kailangan sa panahon ng tigil-putukan

Nanawagan ang Partido Komunista ng Pilipinas (PKP) ng dagdag na alertoat pag-iingat sa lahat ng yunit ng Bagong Hukbong Bayan (BHB) sa pa-

nahon ng tigil-putukan. Ito ay sa harap ng walang lubay na pang-aatake ngmga yunit ng militar at pulis sa iba't ibang bahagi ng bansa. Isinasagawa angmga atakeng ito sa kabila ng idineklarang tigil-putukan ni Rodrigo Dutertenoong Marso. May bisa ang unilateral na deklarasyon ng rehimen mula Marso19 hanggang Abril 15.

Nananawagan din ang Partidona higit pang pahigpitin ng BHB anglihim na pagkilos para gawing bulagat bingi ang mga yunit ng AFP atpagkaitan sila ng pagkakataong sa-lakayin ang hukbong bayan. Ito aypara mabigyan ng pinakamaramingpagkakataon ang mga Pulang man-dirigma na magsagawa ng kinakaila-ngang mga hakbang para tulungangmaghanda ang mamamayan labansa pagkalat ng Covid-19. Gayunpa-man, kailangang lagi pa rin silanghanda na ipagtanggol ang sarili atang mamamayan sa mga opensibangoperasyon ng AFP.

Positibong tumugon ang Partidosa panawagan ng United Nationspara sa isang pandaigdigang tigilputukan para ituon ang pansin sapaglaban sa pandemyang Covid-19.Noong Marso 19, inatasan ng Parti-do ang lahat ng kumand at yunit nghukbong bayan at milisyang bayanna itigil at iwasan ang paglulunsadng mga opensibong operasyon labansa mga yunit at tauhan ng AFP atPNP. Hinimok nito ang lahat ng re-bolusyonaryong pwersa na patuloyna ituon ang kanilang panahon sapaglulunsad ng mga kampanya sakalusugan at pagbibigay ng libreng

mga serbisyong medikal para pigilanang pagkalat ng Covid-19. Tatagalhanggang Abril 15 ang tigil-putukanng BHB.

Ang PKP ang pinakaunangpwersang nakikidigma na tumugonsa panawagan ng UN para sa tigil-putukan. Pinuri ito ng UN at sinabisa isang pahayag na ito ay “magsi-silbing halimbawa sa buong mundo.”Inianunsyo ng UN noong Abril 4 napositibong tumugon sa panawaganang 11 pang bansa, kabilang angreaksyunaryong estado ng Pilipinas.

Tuluy-tuloy na opensibang militarHindi lamang ang sariling tigil-

putukan, kundi pati ang sinang-ayunan nitong pandaigdigang tigil-putukan, ang nilalabag ng rehimensa paglulunsad ng mga operasyongmilitar sa harap ng pandemyangCovid-19. Nilulustay nito ang pon-

"Dagdag...," sundan sa pahina 10

"Klinikang...," mula sa pahina 8

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN10

dong maaari sanang ilaan sa pagla-ban ng pandemya sa walang lubay atmagastos na mga operasyong kom-bat, psywar, drone surveillance atpambobomba nito sa mga sibilyangkomunidad. Base sa inisyal na mgaulat na natipon ng Ang Bayan, tuluy-tuloy na nagsasagawa ang AFP ngmga operasyon sa 80 bayan at syu-dad, saklaw ang 146 barangay sanakaraang dalawang linggo.

Ilang araw matapos manawa-gan si Duterte ng tigil-putukan, ipi-nagmayabang ng 8th IB ang inilun-sad nitong reyd laban sa kampo ngBHB sa Sityo Bendum, BarangayBusdi, Malaybalay City, Bukidnon.

Sa Quezon, inatake ng 85th IBnoong Abril 1 ang isang yunit ngBHB sa Barangay Ilayang Yuni, Mu-lanay. Isa pang yunit ng hukbong

bayan ang nireyd ng mga sundalong 59th IB sa Barangay Mabunga,Gumaca noong Marso 31. Ayon saBHB-Quezon, tuluy-tuloy ang ope-rasyong kombat ng AFP sa 10 bayanng prubinsya.

Inatake din ng 80th IB angisang yunit ng BHB na nagsasagawang misyong medikal sa BarangayPuray, Rodriguez, Rizal noong Mar-so 28. Pinalabas ng AFP na nangunaang BHB sa pag-atake. Taliwas itosa mismong spot report ng 2nd IDna sila ang nagsagawa ng combatpatrol laban sa BHB.

Noong Abril 2, isa pang yunit nghukbong bayan ang inatake ng 44thIB sa Barangay Balagon, Silay,Zamboanga Sibugay. Isang kamporin ng BHB ang inatake ng parehongyunit sa Barangay Peñaranda, Ka-

basalan noong Marso 21.Nagdudulot ng peligro at ma-

tinding hirap ang mga operasyon ngmilitar at pulis sa mga baryongkanilang inookupa. Sa Samar,iniulat ng BHB ang pag-ooperasyonng mga sundalo na walang karam-patang pag-iingat na medikal.Saklaw ng operasyon ang hindibababa sa 15 bayan ng Northern,Eastern at Western Samar.

Malawakan din ang mga ope-rasyon sa mga isla ng Negros atMindoro, Davao Region, Zam-boanga Peninsula gayundin sa mgaprubinsya Sorsogon, Palawan, Ca-piz, Sultan Kudarat, Saranggani,Misamis Occident at Surigao delSur. (Para sa talahanayan, su-mangguni sa website ng PKP sawww.cpp.ph.)

"Dagdag...," mula sa pahina 9

Ang mga nakabilog ay tumutukoy sa bilang ng bayan/syudad

(batay sa inisyal na talaan ng Ang Bayan)

ANG BAYAN Abril 7 , 2020 11

Pambobomba ng AFP sa Bukidnon at Davao, tuluy-tuloy

Naglunsad ng serye ng pambobomba at patuloy ang nakapokus na mgaopensibang militar ng Armed Forces of the Philippines sa hangganan ng

Bukidnon at Davao sa kabila ng tigil-putukan sa panahon ng Covid-19. Ayonsa ulat ng Bagong Hukbong Bayan (BHB)-Bukidnon, walang patumanggangnaghulog ng limang 230-kilo (o 500-libras) na bomba ang Philippine Air Forceat 4th ID malapit sa dalawang komunidad ng mga Lumad sa Barangay Man-dahikan, Cabanglasan noong Marso 27.

Tatlong bomba ang inihulog da-kong alas-9 ng umaga, at dalawa padakong alas-2 ng hapon. Nagdulotito ng troma sa mga bata at resi-dente sa komunidad. Nawasak sapambobomba ang kapaligiran na pa-ngunahing pinagkukunan ng mgaLumad ng kanilang pagkain at kabu-hayan.

Matapos ang dalawang araw,nagpakawala naman ang militar ngsampung rocket sa parehong bara-ngay dakong tanghali. Nagpakawalarin ng mga bala ang mga kanyon nanakapwesto sa kanugnog na bara-ngay sa Loreto, Davao del Norte.Matapos ang pambobomba, buongaraw na nagpalipad ng eroplanong

pangsarbeylans na Cessna ang mi-litar sa erya, at nagdeploy ng dag-dag na kolum ng sundalo para mag-sagawa ng mga operasyong kombat.

Samantala, nagdeploy din ngdalawang kolum at tatlong armoredfighting vehicle ang militar sa SityoTapayanon, Barangay Gupitan, Ka-palong, Davao del Norte. NoongMarso 24, sinalakay ng mga ele-mento ng 60th at 56th IB ang isangyunit ng BHB na nakakampo sa lu-gar. Pinalabas ng militar na sila anginatake ng BHB kahit pa malinaw nanaglulunsad ang mga sundalo ngmga operasyong kombat. Sa katu-nayan, bago pa man ang labanan aynagpwesto na ang militar ng mga

kanyon para suportahan ang mganag-ooperasyon nitong tropa.

Nireyd din ng militar ang kampong BHB sa Little Baguio, San Fer-nando, Bukidnon noong Marso 29dakong alas-2 ng madaling araw.

Iniulat din ng mga residente nanagpapatuloy ang mga operasyonmilitar sa mga Barangay ng Ki-bongcog at Poblacion, San Fernan-do; Barangay Concepcion, Valencia;Santa Filomena, Quezon; BarangayBulonay at Kalabugao, Impasug-ong; Barangay Busdi, Caburacanan,Manalog, Saint Peter at Zamboa-nguita, Malaybalay City; at Bara-ngay Poblacion, Cabanglasan.

Nagpwesto rin ang mga sundalong dalawang kanyon sa Sityo Nur-sery, Barangay Concepcion at isapa sa Sityo Salaysay sa BarangaySanta Filomena.

Patuloy na nagpapalipad ng mgaeroplanong paniktik at drone angmilitar sa nasabing mga erya mulapa noong huling linggo ng Marso.

Lider-magsasaka sa Surigao, pinaslang

Sa harap ng krisis na dulot ng pandemyang Covid-19, binaril at pinatay ngmga armadong ahente ng estado si Nora Apique, 66, lider-magsasaka ng

Kahugpungan sa mga Mag-uuma sa Surigao del Sur, balangay ng KilusangMagbubukid ng Pilipinas. Papauwi na si Apique nang barilin siya sa BarangayPatong, San Miguel, Surigao del Sur noong Marso 31.

Tagapangulo si Apique ng Mu-nicipal Agrarian Reform Committee(ARC) at kasapi ng Provincial ARC.Lumahok siya sa karaban na inilun-sad ng KMP-Caraga papuntangMetro Manila para manawagan nglibreng irigasyon. Si Apique ang ika-249 na magsasakang pinaslang sailalim ng rehimeng Duterte.

Samantala, inaresto sa Bara-ngay Diatagon, Lianga ng mga pulisat elemento ng 3rd Special ForcesBattalion ang lider-Manobo na siGloria Tomalon noong Marso 16. Ki-lala siya sa aktibong paglaban saoperasyon sa pagmimina ng limangmultinasyunal na kumpanya sa An-

dap Valley Complex na du-madambong sa kanilang lupang ni-nuno. Si Tomalon ay kapatid niBayan Muna Rep. Eufemia Cullamat.

Inaresto rin ng mga pulis atelemento ng 6th IB ang silbilyan nasi Leon Tacduro sa Sitio Kipopo,Barangay Keytodak, Lebak, SultanKudarat noong Marso 16.

Sina Tomalon at Tacduro aykapwa inakusahan na mga kasapi ngBagong Hukbong Bayan at sinam-pahan ng gawa-gawang mga kaso.

Labing-isang magsasakang Lu-mad ang iligal na inaresto ng mgatropa ng 71st IB sa Sityo Mangga-paluway sa Pantukan, Davao de Oro

noong Marso 30. Galing ang mgamagsasaka sa pangangaso ng baboysa kagubatan nang sila ay hulihin.

Sa Negros Occidental, hinalug-hog ng mga elemento ng 94th IB angmga bahay sa Barangay Luz, Gui-hulngan City at iligal na inarestoang magsasakang si Teodoro Bolha-no, residente ng Barangay Budlasan,Canlaon City noong Abril 3. Saman-tala, nagpapatuloy ang mga opera-syong militar sa mga sityo ng Kam-bairan at Sampungan sa BarangayTrinidad sa Guihulngan City.

Samantala, niransak ng mgatropa ng 44th IB ang bahay ngmagsasakang Lumad na kinilalangBoy Tupaw sa Barangay Cianan,Godod, Zamboanga del Norte noonghuling linggo ng Marso. Ninakaw ngmga sundalo ang kanyang pera atpinagbabaril ang kanyang mgaalagang manok.

Abril 7 , 2020 ANG BAYAN12

ASF: Pandemya sa mga alagang baboy

May pandemya nang kumakalat sa mundo bago pa lumaganap ang Covid-19. Ito ang pandemya ng African Swine Fever (ASF), isang sakit na

kumakapit at pumapatay sa inaalagaang mga baboy. Hindi ito naka-hahawa sa tao pero malaki ang pinsalang idinudulot nito sa ka-buhayan ng mga magsasaka. Wala pang nadidiskubreng gamot obakuna laban sa ASF kaya kailangang patayin ang lahat ng baboysa mga apektadong lugar para pigilan ang pagkalat ng sakit. Mayroon itong100% fatality rate o walang nabubuhay sa mga nahahawaan.

Tulad ng Covid-19, nagsimulaang kasalukuyang pandemya ng ASFsa China noong 2018. Sa unang si-yam na buwan ng 2019, 100 milyongbaboy ang namatay at kinailangangpatayin. Patuloy pa itong nananala-sa hanggang ngayon. Ang China angpinakamalaking importer, prodyuserat tagakonsumo ng karneng baboysa buong mundo.

Unang lumitaw ang bayrus nanagdudulot ng ASF sa Kenya noong1921. Nananatili itong endemic (ohindi lumabas) sa Africa hanggang1957. Pinaniniwalaang nagmula itosa kuto ng baboyramo. Noong 2007,tumalon ito sa Europe, at mula roonay kumalat sa Asia.

Ang pagkalat ng ASF ay nag-mula sa dambuhalang mga babuyan,manukan at rantso na matatagpuansa mga kapitalistang bansa. Dito,malawakan at walang pakundanganang paggamit ng mga gamot na ti-natawag na antimicrobial. Ang mga

ito ay gamot na pamatay samga virus, bakterya, mikrobyoat iba pang klase ng mga mikroor-ganismo. Kabilang sa mga gamot naito ang mga antibayotiko at kemikalpangkalinisan tulad ng chlorine.Ibinibigay ito sa lahat ng mga ha-yop, mula pagkapanganak hanggangpaglaki. Ihinahalo ito sa pagkain attubig bilang pampabigat at pampa-laki (growth promoter).

Ang regular at matagalangpaggamit ng mga microbial sa wa-lang sakit na mga hayop ay nagbu-bunga ng mga bakterya na may ma-lakas na resistensya o kaya'y di natinatablan ng mga antibayotiko. Sakatagalan, hindi na tinatablan nggamot ang mga baboy kapag dina-puan sila ng sakit. Lalo nitong itina-taas ang bulnerabilidad ng naturangmga hayop sa mga bago at mas ma-bagsik na tipo ng impeksyon. Nag-reresulta ito sa madalas at di naga-gamot na mga impeksyon na mabilis

na naikakalat sa iba pang pabrikang hayop at kung zoonotic (o naisa-salin sa tao), umaabot sa tao sa ka-launan.

Mula pa dekada 1940 ginagamitang naturang mga gamot sa mgababuyan at manukan. Pero nagingmas malawakan at walang pakun-dangan ang paggamit dito nang pi-nalaki ang mga babuyan at manu-kan tungong mga factory farm paratugunan ang papalaking interna-syunal na demand para sa karne.

Ngayon ay laganap na ang labisna paggamit ng mga microbial lalu-na sa US at China. Sa China, halim-bawa, tinatayang umabot sa 34milyong kilo ang antimicrobial naginamit sa mga hayupan noong2012. Sa US, nasa 13.6 milyon angginamit nitong antimicrobial noong2011. Pinakamarami rito ay mgaantibayotiko na chlortetracycline atpenicilin, mga gamot na ginagamitdin sa tao.

Mas malala, ang mga anti-bayotiko na ito ay naipapasa sa taosa pamamagitan ng kontaminasyonng lupa, tubig at hangin. Ayon samga eksperto, 75% ng mgaantibayotiko na ibinibigay sa mgahayop ay inilalabas din nila sa pa-mamagitan ng ihi at tae. Ang mgaito ay humahalo sa lupa, naaanodsa mga ilog at kalauna'y umaabot sapinagkukunan ng tao ng tubig. Ma-dalas ding gamitin ang tae (parehong baboy at manok) bilang organi-kong pataba ng lupa sa mga saka-han, at sa pamamagitan nito, su-musuot ang antibayotiko sa pro-duktong pagkain.

Mga babuyan, luging-lugi sa ASF

INIREREKLAMO NG MGA magsasakang Pilipino ang lubhang napakababana danyos na ibinibigay sa kanila ng Department of Agriculture (DA) saharap ng pagkalat ng pandemyang ASF sa bansa. Umaabot lamang saP3,000-P5,000 kada baboy na kailangang patayin ang ibinibigay ng DA.Umaabot sa P9,000/baboy ang karaniwang presyo kapag binibili ito samga sa palengke. Nasa 13 milyon ang populasyon ng inaalagaang baboysa Pilipinas. Kwarenta porsyento (40%) nito ay inaalagaan sa mga baku-ran ng maliliit na magsasaka.

Mula nang unang lumitaw ang ASF sa bansa noong Agosto 2019hanggang Marso, umaabot na sa 251,450 baboy ang naitalang namatayat pinatay para pigilan ang pagkalat ng sakit. Apektado nito ang mga ba-buyan sa mga prubinsya ng Bulacan, Nueva Ecija, Quezon, Batangas,Rizal, Cavite. Aurora, Benguet, North Cotabato, Davao City, at DavaoOccidental at Sur.

Tinatayang umaabot na sa P1 bilyon ang halaga ng nawalang kita du-lot ng ASF noong 2019. Nasa P80 milyon naman ang tinatayang mawa-wala sa Davao Occidental at Davao City nitong taon.