Embed Size (px)
Citation preview
EFIKASNO UPRAVLJANJE JAVNIM
NOVCEM
Izvršenje budžeta i knjigovodstveno evidentiranje
2
PRAVNI OKVIR
• Zakoni o budžetima• Uredbe o računovodstvu budžeta• Pravilnici o knjigovodstvu i o finansijskom
izvještavanju• Zakoni o trezoru • Zakoni o internoj reviziji budžetskih korisnika• Zakoni o reviziji budžeta-proračuna• Relevantni propisi za svaki nivo vlasti
3
PRAVNI OKVIR
• Uputa o izvršavanju proračuna s jedinstvenog računa riznice (“Službene novine Federacije BiH”, broj 94/07).
Odredbe ove upute odnose se na:
• Budžete Federacije BiH, kantona, gradova i općina
• Finansijske planove izvanbudžetskih fondova• Njihove korisnike koji koriste trezorski način
poslovanja.
4
PRAVNI OKVIR
• Pravilnik o načinu uplate javnih prihoda budžeta i izvanbudžetskih fondova na teritoriju FBiH (“Službene novine Federacije BiH”, br. 29/06, 46/06, 8/07, 30/07, 51/07 i 82/07).
• Uputa o prikupljanju, evidentiranju i raspolaganju vlastitim prihodima od strane korisnika budžeta (“Službene novine Federacije BiH”, broj 94/07).
• Odredbe ove Upute odnose se na korisnike Budžeta FBiH i na federalnu Riznicu, na drugim nivoima vlasti donose se odgovarajući propisi za taj nivo.
5
PRAVNI OKVIR
• Svi pomenuti propisi su uredili sistem budžeta na jedinstven i sveobuhvatan način za sve nivoe vlade.
• Kako je riznica ključni element u upravljanju javnim novcem, novim zakonom o budžetima propisano je da su izvanbudžetski fondovi i općine dužni uvesti trezorsko poslovanje u roku od dvije godine od stupanja na snagu ovog zakona.
6
FINANSIJSKI MENADŽMENT
• Uvođenje trezorskog poslovanja mora biti provedeno na jedinstven način.
• Uspostava odgovarajućeg informacijskog sistema i savremenog sistema finansijskog menadžmenta.
• Sistem je skup elemenata koji su međusobno povezani tako da tvore integralnu cjelinu.
• Računovodstveni sistem – osnovni dio informacijskog sistema
7
FINANSIJSKI MENADŽMENT
• Menadžment je odgovoran za obim i kvalitet pruženih javnih usluga, to jest rezultate izvršavanja programa i aktivnosti vlada.
• Pored eksternih korisnika informacija i interni korisnici informacija (menadžment) moraju dobiti tačne, istinite, pouzdane sveobuhvatne i pravovremene informacije neophodne za efikasno upravljanje.
8
Uočene nepravilnosti u upravljanju budžetskim sredstvima
• U dosadašnjoj praksi Ureda za reviziju budžeta Federacije Bosne i Hercegovine uočeno je da se najčešće ponavljaju sljedeće nepravilnosti:
• Rashodi i izdaci nisu uravnoteženi s prihodima i primicima;
• nenamjensko trošenje sredstava;
9
Uočene nepravilnosti u upravljanju budžetskim sredstvima
- nastavak -
• prekoračenje budžetskih sredstava;
• Planiranje budžetskih sredstava nije vršeno po pojedinim kategorijama rashoda, kako bi se moglo pratiti izvršenje po pozicijama proračuna.
10
FINANSIJSKI MENADŽMENT
• Novi računovodstveni sistem kao osnovni dio informacijskog sistava i sustema riznice omogućuje otklanjanje navedenih nepravilnosti.
• Računovodstveni sistem slijedi parametre budžeta i pruža potrebne informacije u različitim fazama budžetske formulacije i implementacije.
11
FINANSIJSKI MENADŽMENT
• Finansijski menadžeri koriste informacije iz finansijskih izvještaja:
• informiracije o finansijskom položaju, uspješnosti poslovanja i novčanom toku subjekta;
• informacije korisne u predviđanju količine sredstava potrebnih za nastavak aktivnosti, sredstava koja se mogu dobiti nastavljanjem aktivnosti i o mogućim rizicima i neizvjesnostima daljnjeg poslovanja;
• informiracije o tome da li su sredstva dobivena i potrošena u skladu s odobrenim budžetom, te zakonskim i drugim ograničenjima.
12
Evidencija postupaka izvršenja budžeta
• Usvojeni budžet se unosi u sistem trezora, kao i operativni planovi za svaki mjesec, a potom se vrši evidencija postupaka izvršenja proračuna:
Otvaranje kredita
• Korisniku budžetskih sredstava se stavljaju na raspolaganje određeni iznosi sredstava koji su za tu svrhu i za tog korisnika namijenjeni i prispjeli na račun trezora.
13
Evidencija postupaka izvršenja budžeta
Angažiranje kredita
Akt nadležnog tijela kojim se kreira budžetska obveza, ukoliko je:
- potrebni iznos u okviru budžetom odobrenog limita za tu namjenu;
- prije toga otvoren kredit u budžetu.
14
Evidencija postupaka izvršenja budžeta
Konstatiranje postojanja duga
• Postupak utvrđivanja da je nabava odn.usluga zbog koje se angažira kredit stvarno i izvršena.
Odobrenje za isplatu
• Naredbu za isplatu daje naredbodavatelj računopolagatelju u pisanim obliku.
Likvidiranje duga
• Računopolagatelj utvrđuje visinu obveze i isplaćuje dužni iznos.
15
Izvršenje budžeta
• Ovim postupcima obezbejđuje se izvršenje, interna kontrola budžeta i knjigovodstvena evidencija.
Osobe koje učestvuju u izvršenju budžeta su:
• (a) naredbodavatelj;
• (b) računopolagatelj;
• (c) rukovatelj imovine.
16
Izvršenje budžeta
• Naredbodavatelj je tijelo uprave ili službena osoba u tom tijelu u čiju je nadležnost dano pravo raspolaganja sredstvima tog tijela odnosno upravljanja državnom imovinom, te dužnost da se brine o prikupljanju prihoda i podmirenju rashoda.
17
Izvršenje budžeta
• Računopolagatelj (šef računovodstva) je operativno tijelo koje izvršava postupke prikupljanja prihoda i izvršenja rashoda na osnovi odluka koje je u okviru svojih nadležnosti dao naredbodavatelj.
• Rukovatelj imovine (ekonomi, skladištari) je dužan voditi evidenciju inventara i materijala te obavljati sve poslove povezane srukovanjem imovinom.
• Menadžment je odgovoran za obim i kvalitet pruženih javnih usluga, to jest rezultate izvršavanja programa i aktivnosti vlada.
18
Jedinstveni račun riznice-trezora
JEDINSTVENI RAČUN RIZNICE SASTOJI SE OD:
• Depozitnog računa otvorenog u komercijalnoj banci,
• Računa za investiranje,
• Jednog ili više transakcijskih računa,
• Posebnog računa za upravljanje razvojnim sredstvima,
• Posebnih računa za upravljanje dugom,
• Transakcijskih računa za gotovinu (po potrebi).
19
Jedinstveni račun riznice-trezora
• Svi ovi računi moraju se držati u ime ministarstva financija, odnosno službi za finansije.
• Svrha JRT je da se centralizira kontrola nad svim javnim prihodima u ministarstvima finansija, odn.u službama za finansije.
• Ministarstva finansija, kao i službe za finansije dužne su provesti procedure za otvaranje računa koji ulaze u sistem JRT.
20
Glavna knjiga trezora
• Glavna knjiga trezora je sistemska evidencija transakcija i poslovnih aktivnosti, prihoda i primitaka, rashoda i izdataka, te stanja imovine, obveza, tražbina i izvora vlasništva, koji su u vezi sa budžetom nastali tokom fiskalne godine, odnosno do određenog datuma, koji pružaju informacije o transakcijama i poslovnim događajima u skladu sa propisanim kontnim planom i klasifikacijama.
• Glavna knjiga trezora sa JRT predstavlja osnovni sistem upravljanja javnim sredstvima.
21
Pomoćne knjige
Pomoćne knjige su knjige za unos podataka u Trezor i pomoćne knjige propisane Pravilnikom o knjigovodstvu budžeta u Federaciji BiH (“Službene novine Federacije BiH”, broj 15/07).
• Pojam pomoćne knjige, se definira kao grupa pomoćnih računa koji podržavaju u detaljima dugovna i potražna salda odgovarajućih računa glavne knjige.
• Zbroj salda računa pomoćne knjige jednak je saldu odgovarajućeg računa glavne knjige.
22
KNJIGOVOVODSTVENO EVIDENTIRANJE STADIJA BUDŽETSKOG PROCESA
U sistemu glavne knjige riznice evidentiraju se sve
faze izvršenja budžeta:
• odobreni budžet,• raspored sredstava budžeta,• rezerviranje sredstava budžeta za potencijalne
obveze u momentu nastanka, • nastanak rashoda i obveza prema akrualnoj
računovodsvenoj osnovi,• plaćanje.
23
Operativni budžeti kao osnova za izvršenje transakcija
• Operativni budžeti koriste se kao osnova za izvršenje odobrenog budžeta, odnosno fondovskog finansijskog plana.
• Niti jedno plaćanje preko JRT neće biti izvršeno bez prethodne provjere, odobrenja i obrade zahtjeva za plaćanje.
• Zahtjev će se uskladiti s odobrenim budžetom, rasporedom novca i limitima trošenja.
• Budžetski korisnici i fondovi pripremaju i dostavljaju prijedloge operativnih budžeta, odnosno fondovskih finansijskih planova ministarstvu finansija, odnosno službi za finansije tromjesečno i mjesečno.
24
Operativni proračuni kao osnova za izvršenje transakcija
• Federalni ministar finansija, kantonalni ministri finansija i rukovodioci službi za finansije obavještavaju budžetske korisnike, odnosno fondove o odobrenim operativnim budžetima, odnosno fondovskim finansijskim planovima.
• Ministarstvo finansija, odnosno služba za finansije vrši unos podataka u trezorski sistem na temelju odobrenih operativnih budžeta, odnosno fondovskih finansijskih planova.
• Procesiranje transakcija može se izvršiti samo do visine raspoloživih sredstava u usvojenom operativnom mjesečnom budžetu, odnosno fondovskom finansijskom planu.
25
Unos podaka u trezorski sistem
• Unos podataka u trezorski sistem vrši se putem operativnih jedinica u informacijskom sistemu, koje se utvrđuju prema prirodi posla.
U okviru operativnih jedinica razlikuju se dvije vrste korisnika:
• Korisnici koji su on-line vezom spojeni s Riznicom i svoje podatke i zahtjeve unose u sistem preko vlastitih radnih stanica i
• Korisnici koji ne posjeduju radnu stanicu te svoje zahtjeve za unos podataka dostavljaju Riznici na propisanim obrascima potpisanim od ovlaštenih osoba, uz koje se obavezno moraju priložiti kopije originalnih dokumenata.
26
Unos podaka u trezorski sistem
• Budžetski korisnici odgovorni su za izvršenje funkcija vlade i upravljanje sredstvima budžeta.
• Odgovornost za planiranje i stvaranje obveza, u okviru odobrenog budžeta, odnosno fondovskog finansijskog plana, isključivo je na ovlaštenoj osobi korisnika budžeta, odnosno fonda.
• Odgovornost za pravilnost i tačnost unosa podataka je na osobi koja je ovlaštena da vrši unos.
27
Računovodstveno polje za unos podataka u trezorski sistem
• FOND xx • ORGANIZACIJA xxxx xxxx Kod korisnika Kod potroš.jedinice• KONTO (ekonomski kod) xxxxxx Analitički konto• SUB-ANALITIČKI KONTO xxxxxx• FUNKCIJA xxxx (aktivnosti i usluge vlada)• PROJEKT (Program) xxxxxxx
28
Prikupljanje javnih prihoda putem JRT
• Svrha JRT je da se centralizira kontrola nad svim javnim prihodima u ministarstvima finansija, odnosno u službama za finansije, uključujući i vlastite prihode korisnika budžeta.
• Vlastiti prihodi se se uplaćuju na depozitni račun JRT sukladno Pravilniku o načinu uplate javnih prihoda budžeta i izvanbudžetskih fondova na teritoriju FBiH (“Službene novine Federacije BiH”, br. 29/06, 46/06, 8/07, 30/07, 51/07 i 82/07).
• Uputa o prikupljanju, evidentiranju i raspolaganju vlastitim prihodima od strane korisnika budžeta (“Službene novine Federacije BiH”, broj 94/07).
• Odredbe ove Upute odnose se na korisnike Budžeta FBiH i na federalnu Riznicu.
29
Prikupljanje vlastitih prihoda putem JRT
• Pod vlastitim prihodima podrazumijevaju se prihodi koje korisnici budžeta ostvare obavljanjem osnovne djelatnosti i ostalih poslova korisnika budžeta na tržištu.
• Vrste vlastitih prihoda utvrđuju se posebnim pravilnikom o vrsti vlastitih prihoda, načina i rokova raspodjele sukladno čl.5. Uredbe o utvđivanju vlastitih prihoda i načina i rokova raspodjele (“Službene novine Federacije BiH”, broj 11/07 i 73/07).
30
Blagajničko poslovanje
• Blagajničko poslovanje u Trezoru Federalnog ministarstva finansija regulira se Uputom o blagajničkom poslovanju (“Službene novine Federacije BiH”, broj 94/07).
• Ministarstvo u poslovnoj banci otvara račun za gotovinu s kojeg budžetski korisnici vrše podizanje gotovine putem čeka.
• Visina blagajničkog maksimuma utvrđuje se Odlukom o blagajničkom maksimumu u iznosu od 3.000 KM ( ili više uz prethodnu suglasnost ministra finansija).
• Ovu odluku donosi svaki budžetski korisnik na početku godine i dostavlja na saglasnost Ministru.
31
Namjenski transakcijski računi
• Uputa o otvaranju posebnih namjenskih transakcijskih računa, načinu planiranja, prikupljanja, evidentiranja i raspolaganja sredstvima s posebnih namjenskih transakcijskih računa otvorenih kao podračuna u okviru Jedinstvenog računa Trezora (“Službene novine Federacije BiH”, broj 94/07).
• Na zahtjev korisnika budžeta Ministarstvo u poslovnoj banci otvara podračun (za donacije).
• Uz zahtjev, budžetski korisnik je dužan podnijeti kompletnu dokumentaciju (ugovor, sporazum, memorandum i sl.) o finansiranju tog projekta s donatorom.
