PROBLEM ÇÖZME - sivastb.org.tr1)_3.pdf · (İş güv.,Kalite,Verimlilik Maliyet azaltma, Diğer) Beklenen etki 5 veya daha büyük ise uygulamalar gerçekleştirilir.Uygulama önceliği

PROBLEM

ÇÖZME

TEKNİKLERİ

Adam bir haftanın yorgunluğundan sonra, pazar sabahı kalktığındakeyifle eline gazetesini aldı ve bütün gün miskinlik yapıp evde oturmayı

hayâl etti.Tam bunları düşünürken oğlu koşarak geldi ve parka ne zamangideceklerini sordu.

Baba oğluna söz vermişti, bu hafta sonu parka götürecekti onu, amahiç dışarı çıkmak istemediğinden bir bahane uydurması gerekiyordu.

Gazetenin promosyon olarak dağıttığı dünya haritası gözüne ilişti.Dünyaharitasını küçük parçalara ayırdı ve oğluna uzattı:

2

“Eğer bu haritayı düzeltebilirsen seni parka götüreceğim”

dedi.İçinden de:“Oh be! Kurtuldum! En iyi coğrafya profesörünübile getirseler bu haritayı akşama kadar düzeltemez. “ dedi.Aradan ondakika geçtikten sonra oğlu koşarak babasının yanına geldi.“

Babacığım haritayı düzelttim.Artık parka gidebiliriz.”dedi.

Adam önce inanamadı ve görmek istedi. Gördüğünde dehayretler içinde oğluna bunu nasıl yaptığını sordu. Çocuk şu ibretlikaçıklamayı yaptı:“Bana verdiğin haritanın arkasında bir insan resmi

vardı.

“İnsanı düzelttiğim zaman dünya da kendiliğinden düzeldi.”

3

>><<Gaziantep Üniversitesi, 2002 Dr. Türkay Dereli

Siz hangi kürekçiden biri olmak isterdiniz ?

Problem çözme tekniklerini kullanma neyi gerektirir?➢ Sorunu tanımlama

➢ Çözüm odaklı olma

➢ İlgili ve bilgili kişileri bir araya getirme

➢ Takım çalışması yapma

➢ Ortak aklı kullanma

➢ Etkili iletişim kurma

➢Karşılaştığımız sorunu sadece

eleştirirseniz iki katına çıkar.

➢Sadece sorunu düşünmekle yetinirseniz

sorun yerinde sayar.

➢Soruna çare bulursanız sorun,

sorun olmaktan çıkar...

Takım Çalışması

(Problem Çözme Ekipleri)

Bir Problem Çözme Ekibi (PÇE) aynı yerde

çalışan, kalite yönetimi faaliyetlerini gönüllü olarak

yerine getirmeyi amaç edinmiş en az 3, en fazla 8

kişiden oluşan küçük bir çalışma grubudur.

PÇE bu çalışmaları yaparken periyodik olarak bir

araya gelir. İyileştirmeye açık alanlar ya da sorunları

belirler. Sorunların çözümünde problem çözme

tekniklerini uygular.

Problem Çözme Ekipleri Toplantı

Tutanağı

PÇE, yapılan her toplantının

tutanağını düzenlemelidir.

Bu tutanaklar PÇE’ nin faaliyetlerini

ve gelişimini takip etmek açısından gerekli

bir uygulamadır.

Bir PÇE’ nin toplantı tutanağı

aşağıdaki gibi olabilir.

İyileştirme

ekibinin adı

Kriter

İlgili alt kriter

no

İyileştirmenin

konusu

İyileştirmeni

n

amacı

İyileştirme

hedefi

Yapılacak

faaliyetler

Koordine

gerektiren

birimler

Başlangıç

tarihi

Bitiş tarihiDurum

……… ekibi 6 bÖğrencinin

geç gelmesi

Geç

gelmeleri

önlemek

Geç gelme

oranını%50

iyileştirme

1-

2-

Rehberlik

servisi20.03.200920.05.2009

()Tamamland

ı

()Devam

()İptal edildi

……… ekibi

……… ekibi

ÇALIŞMA (İYİLEŞTİRME) PLANI

1) PUKÖ Döngüsü

2) Beyin Fırtınası

3) 5N ve 1K Tekniği

4) Sebep-sonuç (Balık Kılçığı)

Diyagramı

5) Etkinlik Analizi

6) İlgi Diyagramı

7) İlişki Diyagramı

8) Pareto Analizi

9) Ağaç Diyagramı

10) Akış Diyagramı

11. Kuvvet/Güç Alanı Analizi

12. Nominal Grup Tekniği

13. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği

14. Delphi Tekniği

15. Histogramlar

16. Dağılım Diyagramı

17. İşletim Şemaları

18. Kontrol Çizelgesi

19. Kontrol Yaprakları

20. Radar Diyagramı

PROBLEM ÇÖZME TEKNİKLERİ

Problem çözme tekniklerinin kullanım amacına veya kullanım

yerine göre sınıflaması;

Fikir Üretme Teknikleri;

1. Beyin Fırtınası

2. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği


4. Odak Grupları

5. Mülakat

▪ Bir sonuca yol açan nedenlerin belirlenmesinde

bir kişinin düşünceleri, deneyimleri yetersiz kalabilir.

▪ Beyin Fırtınası tekniği Sebep- Sonuç diyagramı

oluşturulması sırasında potansiyel düşünceleri ortaya

çıkarmak için kullanılır.

Fikir Üretme Teknikleri;

1. Beyin Fırtınası yöntemi

TEKNİK NASIL UYGULANIR ?

EN İYİ / GEÇERLİ DÜŞÜNCELERİN TESPİTİ

PROBLEMİN KESİN TANIMI

YÖNTEM KURALLARININ AÇIKLANMASI

SERBEST FİKİR YARATMA

FİKİRLERİN TOPLANIP YAZILMASI

DÜZENLEME

DEĞERLENDİRME


Yapılacak beyin fırtınası oturumlarında aşağıdaki

noktaların göz önünde bulundurulması yaralı olacaktır.

➢ Her üyeye sırası ile görüşünü söyleme fırsatı verilir,

➢ Görüşlerin niteliğinden çok sayısı önemlidir ,

➢ Eleştirilere izin verilmemeli,

➢ Çözüm arayışının ön planda tutulduğu rahat bir

ortam oluşturulmalı…


▪İlk beyin fırtınası oturumu sonrası, ortaya çıkan

görüşlerin olgunlaştırılması amacıyla ara verilir.

▪İkinci oturumda , üyelere görüşlerin bir listesi verilir.

▪Yeni görüşler ortaya çıkmamaya başladığında oturum

sona erdirilir.

▪Oluşturulan sebep- sonuç diyagramı üzerinde

değerlendirme çalışmaları yapılarak en olası nedenler

belirlenir.

1.Beyin Fırtınası yöntemi

Burada dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır.

▪ Problemin tanımı üzerinde herkesin hem

fikir olmasının sağlanması gerekmektedir.

▪ Gurubun deneyimi veya kontrolü dışında

kalan problemlerin çözümü için

uğraşılmamalıdır.


BİR DÜŞÜNÜR GİBİ

DAVRANIRSAK; GERÇEKTEN BİR

DÜŞÜNÜR OLUR ÇIKARIZ…

Sürekli Geliştirme Teknikleri;

1. PUKÖ (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) Döngüsü

2. 5N -1K Tekniği

1. Ne? 2. Ne zaman? 3.Nerede ? 4. Ne için? 5. Nasıl?

2.Kim?

• Sonraki gelişim

planı için üretilen

yeni fikirler,

• Standart hale

getirilecek

uygulamalar

• Sınıfta aktif dinleme

• İyi not tutma

• Serbest çalışmaya

ve zamanı

• Etkin öğretmen

kontrolü

• Öğrenci ile ekip

çalışması

• Planım ne derece

iyi işledi?

• Öğrenme süreç ve

çıktılarını geliştirmek

için ne tür değişiklikler

yapabilirim?

• Planın tüm

noktalarını

uygulama

Sürekli Geliştirme Teknikleri;

1. PUKÖ (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) Döngüsü

2. 5N -1K Tekniği1. Ne? 2. Nerede ? 3.Ne Zaman ? 4. Nçin? 5. Nasıl? 6.Kim?

KİM? Kim yapıyor? Kim yapmalı?

NE?

NEREDE?

NE ZAMAN?

NİÇİN?

NASIL?

Ne yapılıyor? Ne yapılmalı?

Nerede yapılıyor? Nerede yapılmalı?

Ne zaman yapılıyor? Ne zaman yapılmalı?

Niçin yapılıyor? Niçin o şekilde yapılıyor?

Nasıl yapılıyor? Nasıl yapılmalıdır?

2. 5N -1K Tekniği1. Ne? 2. Nerede ? 3.Ne Zaman ? 4. Nçin? 5. Nasıl? 6.Kim?

Ne toplanacak

Neden toplanacak

Ne zaman toplanacak

Nereden toplayacak

Nasıl, hangi yöntemle toplanacak

Kim toplayacak

5N

1K

Problem Analiz Teknikleri;

1. Akış Diyagramı

2. Sebep-Sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı

3. Pareto Analizi

4. Ağaç Diyagramı

5. İlgi/Yakınlık Diyagramı

6. Yoklama Kağıtları



Sebep Sonuç Diyagramı

Bir olayın ortaya çıkmasına neden olan durumlar

(sebep) ile ilgilenilen olayın (sonuç) şekilsel gösterimi

sebep-sonuç (cause-effect) diyagramı olarak adlandırılan

görünümleri nedeniyle Balık Kılçığı adıyla da anılır.

Belirlenen sorun kalınca çizilen yatay bir okun ucuna

yazılır ve onu ortaya çıkaran temel nedenler de ince oklarla

buna birleştirilerek Sebep- Sonuç Diyagramı oluşturulur.

Sebep-Sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı


Sonuç olarak belirlenen olay olumlu / olumsuz olabilir.

Olumlu olması durumunda arkasındaki nedenler açığa çıkarılabilecek,

olumsuz ise düzeltici eylemlerin başlatılması gereği ortaya çıkacaktır.





Ağaç Diyagramı (NASIL – NASIL ) (NEDEN – NEDEN) (NEDEN – NASIL)

Belli bir amaca erişmek için izlenmesi gereken yolların,

sistematik bir şekilde giderek artan bir detay düzeyinde grafiksel

ifadesidir.

Ne Zaman Kullanılır?

✓Genel amaçların detayına indirgenmesi gerektiğinde,

✓Bütün uygulama seçeneklerinin belirlenmesi gerektiğinde,

✓Temel sebepleri belirlemek için, (örneğin, neden-neden diyagramı)

(sebep-sonuç diyagramına alternatif)

✓Fikirlerin net bir şekilde açığa kavuşması için,

Ağaç Diyagramı

NASIL ?

NASIL - NASIL

Çocukların Öğrenme

Heyecanını Artır

Öğretmenleri

Eğit

Okul-Aile İlişkilerini

Güçlendir

Kaynak Planlamasını

İyileştir

Öğrenciyi Uzaklaştıran

Sebepleri İncele

En Önemli 10 Sebebe

Odaklan ve Önlem Geliştir

Uygula ve Sonuçları İzle

Başarıyı Kalıcı Hale Getir

Çözüm/ Öneri

NASIL ?

NASIL ?

Ağaç Diyagramı

NEDEN ?

NEDEN - NEDEN

PROBLEM

Çocukların Öğrenme

Heyecanını Kaybetmesi

Öğretmenlerin

Tutumu

Arkadaşlarının

Tutumu

Araç-gereç

Yetersizliği

Tecrübesizlik

Yeterli Bilgi Aktarmamasından

Okulun Kaynaklarının

Yetersizliği

Öğrencilerin Araç-Gereç

Getirmemesi

Okuma alışkanlığının olmaması

Dış etmenlerin daha çekici olması

NEDEN ?

Ağaç Diyagramı

NASIL ?

NEDEN - NASIL

SORUN

NEDEN

NEDEN

NEDEN

NEDEN

Yapılacak Çalışma




ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

Ağaç Diyagramı

NEDEN - NEDENAğaç Diyagramı

NASIL - NASILAğaç Diyagramı

Önerileri veya Nedenleri Önceliklendirme Teknikleri;

1. İlişki Diyagramı

2. Etkinlik Analizi

1. İlişki Diyagramı

KÜTÜPHANEDE

KİTAP SAYISININ

YETERSİZLİĞİ

KÜTÜPHANENİN

FİZİKİ

KOŞULLARININ

YETERSİZLİĞİ

MADDİ

YETERSİZLİKLER

ÖĞRETMENLERİN

ÖĞRENCİLERİ

YÖNLENDİRMEMESİ

VELİLERİN

DUYARSIZLIĞI

ANNE VE BABALARIN

OKUMA

ALIŞKANLIKLARININ

OLMAMASI

ÖĞRENCİLERİN TV

BAĞIMLILIKLARIÖĞRENCİLERİ

N İSTEKSİZLİĞİ

VELİ

DESTEĞİNİN

OLMAMASI

KÜTÜPHANE

GÖREVLİSİNİN

OLMAMASIOKUL İLE İLGİLİ

DİĞER SORUNLARIN

ÖNCELİK

KAZANMASI

ÖĞRENCİLERİN

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ

ÇEKMESİ

TEKNİK NASIL UYGULANIR ?Etkinlik analizinde 4 etken dikkate alınmakta, ve her biri 0,1 ve 2 rakamları

ile değerlendirilmektedir.

ETKEN 0 1 2A-Uygulama kolaylığı Zor Normal Kolay

B-Uygulama süresi Uzun Normal Kısa

C- Maliyet Fazla Normal Az

D-Sorun üzerindeki etkisi Etkisi yok Etkili Çok Etkili

(İş güv.,Kalite,Verimlilik Maliyet azaltma, Diğer)

Beklenen etki 5 veya daha büyük ise uygulamalar gerçekleştirilir.Uygulama

önceliği beklenen etkinin büyüklüğü dikkate alınarak belirlenir.

Soruna sebep olan unsurları ortadan kaldırmak için planlanan

uygulamaların etkinliğini, gerçekleştirilmeden önce değerlendirmek ve

hangi hangi öncelik sırasında yapılacağına karar vermek için

kullanılmaktadır.

2. ETKİNLİK ANALİZİ

Karar Verme Teknikleri;


2. Çoklu Oylama Tekniği

3. Hedef Saptama (Benchmarking) Tekniği

Nominal Grup Tekniği

Beyin fırtınası yada bir başka şekilde

üretilen çok sayıda görüşü eşit katılımı

sağlayarak önem sırasına göre sıralamaya

“NOMİNAL GRUP TEKNİĞİ” denir.

“Bu teknikte grup üyeleri arasında etkileşim oranı oldukça düşüktür.”



Beyin fırtınasında üretilen görüşler liste haline getirilir

Her görüşe bir harf yada sıra numarası verilir

Grup üyelerinin görüşleri puanlaması

Puanların Toplanması

Puan sırasına göre en büyük puandan başlayarak sırala


Nominal Grup Tekniği

HER GRUP ÜYESİ LİSTEDEKİ GÖRÜŞLERİN SAYISI KADAR

PUANI VARDIR (13 GÖRÜŞ 13 PUAN)

GRUP ÜYELERİ PUANLARI VERİRKEN KENDİSİ İÇİN EN ÖNCELİKLİ

OLAN GÖRÜŞE EN YÜKSEK PUANI BİR SONRAKİNE BİR PUAN

AZALTARAK PUANLAMA YAPAR

KURALLAR :


Nominal Grup Tekniği (Örnek 1/2)

A- Ders işleme tarzı

B- Öğrenciyi yeterince tanımama

C- Öğrenciyle olumsuz iletişim kurma

D- Kendini yenilememe

E- Hizmetiçi eğitimin sürekli olmaması

F- Bireysel farkları dikkate almama

G- Fakültelerin yetersizliği

Akademik Öğrenci Başarısızlığının Öğretmenden Kaynaklanan Nedenleri?


Nominal Grup Tekniği (Örnek 2/2)

SIRA ALI AHMET AYŞE TOPLAM

A 4 3 2 9

B 3 4 4 11

C 2 2 6 10

D 5 5 7 17

E 6 6 1 13

F 7 1 3 11

G 1 7 5 13



Çoklu Oylama Tekniği

Çoklu oylama tekniği karar verme

tekniğidir.

Uzun bir liste halindeki görüşlerin, sistemli bir

oylama tekniği ile yönetilebilir sayıda görüşlere

indirgenmesidir.

Böylelikle grup halinde üretilen görüşlerden

hangilerinin daha öncelikli olduğu ortaya çıkarılmış

olur.


47

KURALLAR :

HER GRUP ÜYESİ LİSTEDEKİ GÖRÜŞLERİN ÜÇTE BİRİ KADAR

GÖRÜŞ SEÇEBİLİR,

GRUP ÜYELERİNE GÖRÜŞLERİ SEÇEBİLECEK KADAR

ZAMAN TANINIR,

GÖRÜŞLER SEÇİLİRKEN GRUP ÜYELERİNİN BİRBİRLERİNİ

ETKİLEMEMELERİ SAĞLANIR

OYLAMAYA GEÇMEDEN TÜM ÜYELERİN KENDİ GÖRÜŞLERİNİ

SEÇMİŞ OLMALARINA DİKKAT EDİLİR,

OYLAMA SONUCUNDA;

▪GRUP SAYISI 5 VE ALTI İÇİN 2 VE 2 DEN AZ

▪GRUP SAYISI 6 -16 ARASI İÇİN 3 VE 3 DEN AZ

▪GRUP SAYISI 16 VE 16 DAN FAZLA OLAN 4 VE 4 DEN AZ

OY ALAN GÖRÜŞLER LİSTEDEN ÇIKARTILIR




Bu işlemler istenilen görüş sayısı kalıncaya kadar tekrar edilebilir

Beyin fırtınasında üretilen görüşler liste haline getirilir

Her görüşe bir harf yada sıra numarası verilir

Grup üyelerinin listeden görüşlerin üçte birini seçmeleri istenir

Sıra ile görüşler oylanır

Grup sayısına bağlı olarak az oy alan görüşler listeden çıkarılır

Görüşler puan sırasına göre yeniden sıralanır


A- Ders işleme tarzı

B- Öğrenciyi yeterince tanımama

C- Öğrenciyle olumsuz iletişim kurma

Ç- Kendini yenilememe

D- Hizmetiçi eğitimin sürekli olmaması

E- Bireysel farkları dikkate almama

F- Fakültelerin yetersizliği

G- Kendini sorgulamama

Ğ- Çevreyi iyi tanımama

H- Kıyas yapmama (iyilerle)

I- Aileyi tanımama

İ- Sınıfa hazırlıksız gelme

J- Plansız çalışma

K- Öğrencilerin nasıl izlenebileceğini bilmeme


L- Bir grupla ders işleme

M- Okul idaresiyle çatışma yaşama

N- Öğretmen arkadaşlarıyla olumlu ilişkiler kurmama

O- Kaynak ve araştırma gereği görmeme

Ö- Teknolojiden yararlanamama

P- Sınıflar arası duvarlar

R- Sınıfta otoriter bir ortam yaratma

S- İstatistik bilmeme

Ş- Korku kültürünün egemen olması

T- Ekonomik yetersizlikler

U- Eğitim ortamını sınıfa tam olarak

uygulayamama

Ü- Değerlendirmenin yetersizliği

V- İkili öğretim

Çoklu Oylama Tekniği (Örnek 1/4)

Not: Denek Grubumuzun 6 kişiden oluştuğu düşünülmekte…

A- Ders işleme tarzı //// 4

B- Öğrenciyi yeterince tanımama //// 4

C- Öğrenciyle olumsuz iletişim kurma // 2

Ç- Kendini yenilememe //// 4

D- Hizmetiçi eğitimin sürekli olmaması / 1

E- Bireysel farkları dikkate almama /// 3

F- Fakültelerin yetersizliği // 2



H- Kıyas yapmama (iyilerle) // 2

I- Aileyi tanımama /// 3

İ- Sınıfa hazırlıksız gelme //// 4

J- Plansız çalışma // 2

K- Öğrencilerin nasıl izlenebileceğini bilmeme// 2


L- Bir grupla ders işleme / 1

M- Okul idaresiyle çatışma yaşama / 1


O- Kaynak ve araştırma gereği görmeme // 2

Ö- Teknolojiden yararlanamama // 2


R- Sınıfta otoriter bir ortam yaratma /// 3

S- İstatistik bilmeme // 2

Ş- Korku kültürünün egemen olması / 1

T- Ekonomik yetersizlikler / 1


uygulayamama

Ü- Değerlendirmenin yetersizliği // 2

V- İkili öğretim // 2



A- Ders işleme tarzı //// 4

B- Öğrenciyi yeterince tanımama //// 4

C- Öğrenciyle olumsuz iletişim kurma // 2

Ç- Kendini yenilememe //// 4

D- Hizmetiçi eğitimin sürekli olmaması / 1

E- Bireysel farkları dikkate almama /// 3

F- Fakültelerin yetersizliği // 2



H- Kıyas yapmama (iyilerle) // 2

I- Aileyi tanımama /// 3

İ- Sınıfa hazırlıksız gelme //// 4

J- Plansız çalışma // 2

K- Öğrencilerin nasıl izlenebileceğini bilmeme// 2


L- Bir grupla ders işleme / 1

M- Okul idaresiyle çatışma yaşama / 1


O- Kaynak ve araştırma gereği görmeme // 2

Ö- Teknolojiden yararlanamama // 2


R- Sınıfta otoriter bir ortam yaratma /// 3

S- İstatistik bilmeme // 2

Ş- Korku kültürünün egemen olması / 1

T- Ekonomik yetersizlikler / 1


uygulayamama

Ü- Değerlendirmenin yetersizliği // 2

V- İkili öğretim // 2



A- (1) Ders işleme tarzı //// 4

B- (2) Öğrenciyi yeterince tanımama //// 4

C- (3) Kendini yenilememe //// 4

İ- (4) Sınıfa hazırlıksız gelme //// 4


Çoklu Oylama Tekniği ( 4/4)


Veri Toplama, Veri Analizi ve Değerlendirme Teknikleri;

1. Anketler

2. Kontrol Tablosu (çetele)

3. Histogram

4. Pareto Diyagramı

5. Serpme Diyagramı

6. Hareket Çizelgesi

7. Kontrol Çizelgesi

KATILIMINIZ İÇİN

TEŞEKKÜRLER…

Documents

PROBLEM ÇÖZME - sivastb.org.tr1)_3.pdf · (İş güv.,Kalite,Verimlilik Maliyet azaltma, Diğer) Beklenen etki 5 veya daha büyük ise uygulamalar gerçekleştirilir.Uygulama önceliği