PRIRUČNIK ZA UPRAVLJANJE OTPADOM - PfD …foundationpfd.org/wp-content/uploads/2014/06/MANUALE-DI-GESTION… · moraju osigurati da upravljanje otpadom ne ugrožava ljudsko zdravlje

PRIRUČNIK ZA UPRAVLJANJE OTPADOM

_______________________________________________________________________________________

PRIRUČNIK ZA UPRAVLJANJE

PRIKUPLJANJA OTPADA

UNCED Konferencija u Riju 1992 definiše zaštitu okoline

kao "smanjenje korišćenja

resursa, kako bi se osiguralo očuvanje za buduće generacije

i istovremeno dati mogućnost

pristupa svim narodima zemlje, u skladu s načelom pravednosti."

_______________________________________________________________________________________

Projekat favorizuje razmjenu dobre prakse i

inovativne tehnike imeđu lokalnih vlasti u vladanju

komunalnim čvrstim otpadom u cilju

smanjenjanegativnog utjecaja na okolinu.

Ovaj proces također daje mogućnost

rasta, saznanja i međusobnih razmjena.

- 0 -


_______________________________________________________________________________________

- 1 -


_______________________________________________________________________________________

UVOD ........................................................................................................................ ................... - 6 -

UVOD ............................................................................................................................. .............. - 8 -

Direktiva EU-a o otpadu ................................................................................................................ - 10 - SINTEZA ....................................................................................................................................... - 10 -

Otpad hijerarhija ............................................................................................................................. - 10 -

Upravljanje otpadom .................................................................................................................. ..... - 11 - Dozvole i prijava ............................................... ............................................................................ - 11 -

Planovi i programi ........................................................................................................................... - 12 -

Kontekst ..................................................................................................................... ...................... - 12 - Konzorcij Supply Chain ................................................................................................................... - 15 -

SVIJET OTPADA ............................................................................................................................ - 16 -

Šta je otpad ? ..................................................................................................................................... - 16 -

Jedinstveni tekst ambijenta ................................................................................................................ - 16 - Kakav je naš otpad ? .................................................. ....................................................... ................ - 22 -

- socio-ekonomski faktor................................................................................................................. - 22 -

- teritorijalni faktor .......................................................................................................................... - 22 - - faktor upravljanja ........................................................................................................................... - 22 -

Smanjiti otpad i ponovno razmotriti sistem prikupljanja ......................................... .......................... - 25 -

CILJEVI PLANIRANJA GRADSKOG OTPADA I MOGUCNOSTI EVOLUCIJE U NJEGOVOM

PRIKUPLJANJU.................................... ............................................................................................. - 26 -

Ograničiti proizvodnju ............................................... ........................................................................ - 26 -

Reciklaža materijala ............................................................................................................................ - 27 - Minimiziranje korištenja deponija, ponovna upotreba materije i energije ........................................... - 28 -

Harmonija izmedju lokalne i globalne politike o zaštiti okoline........................................................... - 29 -

Postizanje boljih energetsko-ambijentalnih rezultata u odnosu na već postojeći sistem..................... . - 30 -

Odrzati troškove sistema upravljanja otpadom........................................... ........................................... - 30 -

Ponovno pokretanja procesa izgradnje svijesti građana o neminovnoj potrebi vladanja otpadom ........ - 31 - Ostali ciljevi i aspekti rukovodjenja i administrativne strukture sistema upravljanja otpadom ............. - 32 -

Evolutivni scenarij : opšte pretpostavke ............................................ .................................................... - 33 -

Razmatranja o pozitivnom uticaju razvoja odvojenog prikupljanja za budućnost : potencijal recikliranja ................................ .......................................................................................................- 35 -

- 2 -


_______________________________________________________________________________________

Ostvareni rezultati ......................................................................................................... ......................... - 39 -

Ponovna upotreba i tretiranje frakcija od prikupljanja otpada ............................................................... - 40 -

Linija kvalitetnog komposta . .................................................. ............................................................ - 41 - Centar za izbor i ponovnu upotrebu materijala ........................................... ..................................... ..- 44 -

Prethodna obrada nediferenciranog otpada............................................. ............................................... - 46 -

Odlaganje komunalnog otpada u deponije.............................................................................................. - 47 -

SEMATSKI PRIKAZ KOLIČINE PRISTIZANJA OTPADA ................... ......................................... - 48 -

Reorganizacija postojećih usluga .............................................................................................................- 49 -

Prikupljanje od vrata do vrata.................................................................................................................. - 50 -

Prikupljanje sa velikih područja ili ulično prikupljanje............................................ ...............................- 54 -

PROIZVODNJA KOMUNALNOG OTPADA I NJEGOVO REGULISANJE ......................................- 55 -

Linije djelovanja za suzbijanje proizvodnje otpada ................................................................................. - 55 -

Promocija cijena usluga u upravljanju prikupljanja otpadom................................................................... - 63 -

Iskorisćavanje materija : usmjeravanje za planiranje recikliranja ............................................................ - 64 - Sinteza obavljenih obuka........................................................................................................................... - 65 -

Sinteza obavljenih priprema ......................................................................................................................- 65 -

KAMEZ...................................................................................................................................................... - 65 -

TERITORIJALNI OKVIR................................................ ........................................................................ - 65 -

AMBIJENTALNI PROPISI I STANJE POSTOJECIH USLUGA........................................................... - 66 - RILIJEVI.......................................................................................................................... .......................... - 67 -

BUSHAT ................................................................................................................................................... - 70 -

PROBLEM DEPONIJE............................................... .......................................................................... ...- 70 -

PREGLED POREZA ZA OTPAD ............................................. ........................................................... .. - 71 -

STANJE USLUGA.................................................................................................................................... - 71 - STANJE PROJEKTA ............................................................................................................................... - 72 -

RILIJEVI.......................................................................................................................... ........................ . - 72 -

BAR ......................................................................................................................................................... . - 73 -

STANJE USLUGA......................................................................................................................................-73 - RILIJEVI.................................................................................................................................................... - 74 -

Sinteza obavljenih priprema 2 ................................................................................................................... - 75 -

Sinteza obavljenih priprema 3 (u Italiji) ................................................................................................... - 78 -

SINTEZA PLANA UPRAVLJANJA OTPADOM usvojenom iz tri stvarnosti ........................................ - 81 -

SINTEZA PLANA UPRAVLJANJA U KAMEZU.............................. .................................................... - 81 -

- 3 -


_______________________________________________________________________________________

SINTEZA PLANA UPRAVLJANJA U BUSHATU..................................................................... ………- 83 -

SINTEZA PLANA UPRAVLJANJA U BARU................................................................................... - 85 -

ADMINISTRATIVNI,TEHNIČKI I SUDSKI ASPEKTI INTEGRALNOG UPRAVLJANJA

OTPADOM............................................................................................................................................. - 87 -

TEHNIČKE FAZE U SPROVODJENJU PROJEKATA.......... ............................................................ - 93 -

Faza 1 :PRONALAZENJE I OBRADA PODATAKA........................................................................ - 93 -

Podaci koji se odnose na područje ...................................................................................................... - 93 - Komunalna preduzeca uključena u u projekat..................................................................................... - 94 -

Faza 2:PROCJENA KOLIČINE OTPADA i STA SKUPLJATI.......................................................... - 97 -

Faza 3 :ORGANIZACIJA USLUGA I PLANIRANJE KRUGA PRIKUPLJANJA..............................- 99 - Faza 4 : ANALIZA KOSTANJA.......................................................................................................... .- 102 -

Faza za formiranje personala ..................................................................................................................- 103 -

Faza informisanja korisnika.............................................................................................................- 103- Sinteza sprovedenih faza obuke za formiranje operatora ............................................ .......................... - 104 -

Šta predlaže u tri zemlje ..........................................................................................................................- 108 -

SISTEM INTEGRIRANIH USLUGA ZA BAR ........................................... .................................... - 108 - SISTEM INTEGRIRANIH USLUGA ZA BUSHAT - KAMZA........................................................... - 109 -

OSNOVNA PRAVILA za ZAPOSLENE : PRAVILAN završe-tka USLUGA ...................................... - 110 -

► ULIČNO PRIKUPLJANJE( zvona - kontejneri) ......................................................................- 110-

► PRIKUPLJANJE OD VRATA DO VRATA ........................................... ....................................... - 111 -

► POSEBNO PRIKUPLJANJE ZA PREDUZECA............................................ ............................ ....- 112 - DODATAK 1 ............................................................................................................................................- 114 -

CENTRI ZA KOMUNALNO PRIKUPLJANJE................................................................................ - 114 -

DODATAK 2 ............................................................................................................................................- 121 -

SISTEM SATELITSKOG PRACENJA KONTEJNERA .................................................................- 121 - DODATAK 3 ............................................................................................................................................- 125 -

SISTEM POSLOVANJA SA PROGRAMOM ZA PRIKUPLJANJE.............................................. - 125 -

ZAKLJUČAK................................................ .......................................................................................... - 136 -

- 4 -


_______________________________________________________________________________________

- 5 -


_______________________________________________________________________________________

UVOD

Projekat Podrške Izgradnje otpada: Novi kapaciteti za podršku vladanja otpadom - IZGRADNJA PODRSKE ZA PRERADU OTPADA: NOVE MOGUCNOSTI ZA NJEGOVO TRETIRANJE- financiran

je uz doprinos od 1,6 miliona € iz programa jadranske prekogranične saradnje IPA. Nosilac projekta je

Opština Bushat u Albaniji, u suradnji s još tri opstine - Opština Kamez za Albaniju, Opština Bar u Crnoj Gori i Opština Macerata u Italiji - i dva preduzeća s područja Opštine Macerata - Cosmari i Coop.Meridiana.

Aktivnosti Opštine Bushat su određene lokalnim zakonima o samoupravi. Opština je odgovorna za sve

aktivnosti vezane za samoupravu, a koje imaju direktan uticaj na lokalnu zajednicu. Na svom području opština se bavi usvajanjem razvojnih planova i programa vezanih za teritoriju, urbanizam, proračunskim i

financijskim politikama i investicijskim planovima i programima za razvoj i zaštitu okoline.

Aktivnosti Opštine Kamza (Kamez) određujene su zakonima o lokalnoj samoupravi. Opština je odgovorna

za sve aktivnosti vezane za samoupravu, koje imaju direktan uticaj na lokalnu zajednicu. Na svom području

opština se bavi usvajanjem razvojnih planova i programa vezanih za teritoriju, urbanizam, proračunskim i financijskim politikama i investicijskim planovima i programima za razvoj i zaštitu okoline.

Aktivnosti u Opštini Bar utvrđuju se zakonom o lokalnoj samoupravi. Opština je odgovorna za sve

aktivnosti vezane za samoupravu, koje imaju direktan utjecaj na lokalnu zajednicu. Na svom području opština se bavi usvajanjem razvojnih planova i programa vezanih za teritoriju, urbanizam, proračunskim i

financijskim politikama i investicijskim planovima i programima za razvoj i zaštitu okoline.

- 6 -


_______________________________________________________________________________________

PFD obavlja svoju djelatnost zahvaljujuci interdisciplinarnom timu koji se sastoji od 4 stalno zaposlena i

više od 15 viših i nižih stručnjaka, konsultanata i trenera. Oni su uspostavili odnose s velikim brojem

lokalnih i nacionalnih udruženja, poslovnih udruženja i drugih organizacija na nacionalnom, regionalnom i međunarodnom nivou.

Opština Macerata je odgovorna za administraciju stanovništva i teritorija, za kulturni, socijalni i ekonomski

razvoj. Gradsko vijeće, kao i lokalne društvene i privatne službe su dobro opremljene kako bi podržali razvoj vrijednim sadržajem i logističkim zahtjevima, za složene događaje, uz zadržavanje prednosti tople i ugodne

atmosfere za goste.

Cosmari je konzorcij u pokrajini Macerata, koji je odgovoran za integrirano upravljanje otpadnim ciklusom.

Članovi su 57 opština u pokrajini Macerata, s populacijom od oko 319.000 stanovnika. Glavne aktivnosti

konzorcija su: prikupljanje, obrada i odlaganje otpada, komunalna čistoća.

Meridiana namjerava nastaviti opšti interes Zajednice, ljudski razvoj, kao i društvenu integraciju građana,

temelji se na načelima uzajamnosti, solidarnosti, demokracije, saradnje s okolnim područje: sve u okviru

uravnoteženog odnosa s državnim i javnim institucijama. Da bi se ostvarile zakonske norme, Meridiana obavlja proizvodne aktivnosti u zanatlijskom sektoru, poljoprivredi, industriji i uslužnom sektoru.

- 7 -


_______________________________________________________________________________________

UVOD Ovaj članak je osmišljen i pripremljen u cilju ostvarenja korisnog dokumenta, koji odredjuje pravilno

prikupljanje i tretiranje otpada.

Priručnik pruža metod za upravljanje, daje značajane i radikalne promjene u vezi s otpadom, kako bi se

usaglasili stvarnost i koncept pravilnog upravljanja otpadom.

Važno je početi od pravilne definicije otpada da bi se uspostavio efikasan sistem, koji daje odgovornost svima koji su uključeni, bazirajući se na zakonu Zajednice za taj sektor.

Bitno je da svi shvate, da otpad može biti prikupljan i podijeljen prema vrsti materijala od kojih je napravljen, a prije svega se može reciklirati, a zatim ponovno i ponovno koristiti.

Naime, jasno je da nedostatak odgovornosti umanjuje bilo koju predloženu intervenciju, jer je njen značaj djelimično shvaćen, a samim tim će i prikupljanje biti nedovoljno ili nepravilno, sto onemogućuje postizanje

postavljenih ciljeva.

- 8 -


_______________________________________________________________________________________

Ova studija nastoji usmjeriti raspravu s naglaskom na sljedeća pitanja:

obuka i odgovornost korisnika u upravljanju otpadom;

usmjeravanje ka institucijama za intervencije, konkretnost i pravu svijest (politička volja);

usmjerenost na prikladan način prikupljanja, uz postavljanje opreme (vozila, kontejneri, i sve ostalo

potrebno) adekvatne za teritoriju u koju su uključeni;

postavljanje odgovarajućih sistema za tretiranje prikupljenog materijala;

otpad bolji kao proizvod bit će bolji i kao kvalitet.

Zahvaljujući svima, otpad se može istinski pretvoriti od Problema u Resurs.

- 9 -


_______________________________________________________________________________________

Direktiva EU-e o otpadu Evropska unija, kako bi odvojila razvoj od proizvodnje otpada, nudi pravni okvir za kontrolu cijelog

otpadnog ciklusa, od proizvodnje do odlaganja, s naglaskom na ponovnu upotrebu i recikliranje.

ACT : Direktiva 2008/98/EC Evropskog Parlamenta i Vijeća od 19. novembar 2008 u odnosu na otpad. (Ova Direktiva ukida Direktive 75/439/EEC, 91/689/EEC i 2006/12/EZ).

SINTEZA

Direktiva odredjuje pravni okvir za obradu otpada u Zajednici. To jest, zaštititi ambijent i ljudsko zdravlje

kroz prevenciju od štetnih učinaka proizvodnje i vladanja otpadom.

Otpad hijerarhija

Da bi se bolje zaštitio ambijent, države članice su obavezne preduzeti mjere za tretiranje njihovog otpada u skladu sa sljedećom hijerarhijom, koja se primjenjuje u redoslijedu prvenstva:

- prevencija;

- priprema za ponovnu upotrebu; - recikliranje;

- oporavak drugog tipa (na primjer: za proizvodnju energije);

- odlaganje.

- 10 -


_______________________________________________________________________________________

Države članice mogu provoditi zakonske mjere za jačanje ove hijerarhije u obradi otpada. Međutim, one

moraju osigurati da upravljanje otpadom ne ugrožava ljudsko zdravlje i okolinu.

Upravljanje otpadom

Svaki proizvođač ili drugi vlasnik otpada mora lično obezbijediti njegovo tretiranje ili ga dostaviti trgovcu, i organizaciji ili preduzecu koja se tim bavi. Države članice mogu surađivati, ako je potrebno, stvoriti mrežu

postrojenja za odlaganje i preradu otpada. Mreža mora omogućiti neovisnost Evropske unije u području

obrade otpada.

Skladištenje i obrada opasnog otpada mora se provoditi u uslovima koji garantuju zaštitu okoline i zdravlja

ljudi. Opasni otpad se ne smije miješati s drugim kategorijama opasnog otpada i mora se pakirati i označiti u

skladu s međunarodnim standardima ili standardima EU.

Odobrenje i prijava

Svaka jedinica ili preduzeće koje se namjerava baviti tretiranjem otpada mora dobiti odobrenje od nadležnog

organa, kojim se utvrđuje vrsta i količina tretiranog otpada, koji način koristiti, kao i poslovi nadzora i

kontrole.

Svaki metod spaljivanja ili suspaljivanja s povratom energije je moguć, pod uslovom da je proizvedeni

energetski nivo veoma visok.

- 11 -


_______________________________________________________________________________________

Planovi i programi

Nadležni organi su dužni izraditi jedan ili više planova vladanja otpadom, predvidjeni da pokriju cijelu

državnu teritoriju. Takvi planovi sadrže vrstu, količinu i izvor otpada, način prikupljanja i postojeća pravila

koja se odnose na to.

Također, moraju ostvariti programe za prevenciju, kako bi razdvojili ekonomski razvoj od negativnog uticaja

na okolinu, prouzrukovanog stvaranjem otpada.

Ovi programi moraju biti dostavljeni Evropskoj Komisiji, od strane zemalja članica.

Kontekst

Proizvodnja otpada ima tendenciju povećanja unutar Evropske unije. Iz tog razloga neophodno je pojasniti

osnovne pojmove, kao što su pojmovi prikupljanje i odlaganje, kako bi bolje funkcionisale djelatnosti koje se bave vladanjem otpadom.

Također je potrebno pojačati preventivne mjere kao i mjere za sprečavanje i smanjenje negativnog uticaja na okolinu, koji su vezani za proizvodnju i vladanje otpadom. Reciklaža otpada se mora podsticati kako bi se

očuvali prirodni resursi.

Direktivama EU i nacionalnim zakonom o otpadu postavljaju se kao primarni cilj smanjenje koliko god je to moguće, količine otpadnih proizvoda koji se ne mogu reciklirati, već se moraju dostaviti deponiji, i

istovremeno ići ka povratku primarnih materija, koje je moguće ponovno koristiti i tako postaju novi izvor

bogatstva a ne izvor zagadjivanja.

- 12 -


_______________________________________________________________________________________

Prema novim evropskim direktivama o prikupljanju otpada, najvažnija novost je upravo tema smanjenja i

prevencije.

Možemo prepoznati dvije glavne promjene u izboru Evropske Unije:

član 9. Zakona o otpadu obavezuje Europsku Komisiju, da u periodu između 2011 i 2014 pripremi

niz izvještaja o upravljanju otpadom; izmedju ostalog njegovo smanjenje

član 29, međutim, predviđa obavezu država članica da usvoje nacionalne planove prevencije do

2013. Ovi planovi će identifikovati mjere koje treba preduzeti kako bi se smanjio kvantitativni i

kvalitativni uticaj otpada.

Direktiva, međutim, ne uvodi odmah ideju smanjenja otpada kroz "brojke", već kroz niz mjera kojima se

nastavlja politika smanjivanja i prevencije, sa ciljem da do 2020, ostvari takozvanu "disocijaciju" izmedju

ekonomskog razvoja i povećanja otpada. Nacionalni planovi, dakle, postaju koristan i praktičan alat za

podsticanje proizvođača otpada da smanji količinu i izvor, a istovremeno poboljša kvalitet. Jedna od novina je da EU ne govori o prikupljanju diferencijalnog otpada već o recikliranju i pripremama za

ponovnu upotrebu. Drugim riječima, Direktiva odredjuje kao cilj recikliranje a ne načine i faze prikupljanja,

samim tim glavni cilj svake politike treba da bude minimiziranje ne-diferencijalnog otpada.

- 13 -


_______________________________________________________________________________________

To znači da će se morati preći na plan koji se bazira na povećanju količine prikupljenog

diferencijalnog otpada, pomažući sve faze, od prikupljanja, reciklaže, pa do "krajnjeg rezultata" gdje

otpad postaje resurs.

Strategije PONOVNE UPOTREBE i

RECIKLAZE se baziraju na sljedećim

akcijama:

-poboljšati načine prikupljanja komunalnog

otpada u tehničkom, ekonomskom i ekološkom

smislu

-razvoj tržišta za iskorišćavanje otpada jača i

industriju,razvija tržište za višekratnu upotrebu proizvoda i materijala dobivenih obradom

povrat materijala

- 14 -


_______________________________________________________________________________________

Konzorciji Filiera (Filiera = niz operacija koje trasformišu sirovine u gotov proizvod)

U Italiji: Konzorciji di Filiera, za pojedine vrste otpada, a posebno za ambalažni otpad su osnovani na

nacionalnom nivou, kako bi se osigurala odgovornost ekonomskih subjekata, u skladu s principima "zagađivač plaća" i dijelimo odgovornost, i za postizanje određenih ciljeva za oporavak.

U konsorciju sudjeluju proizvođači dobara, korisnici reciklažnog materijala i eventualni reciklatori. Ti

konzorciji su specifični za odredjenu vrstu materijala i njihov je cilj da se racionalizira i organizira

prikupljanje, obradu i upotrebu otpada, u skladu s kriterijima efikasnosti, djelotvornosti i ekonomičnosti.

Financijska sredstva za rad spomenutih konzorcija rezultat su doprinosa sudionika i aktivnosti koje se provode.

Implementacija Direktive 94/62/EC o ambalaži i ambalažnom otpadu, sa izmjenama i dopunama Direktiva

2004/12/EC, u Italiji je osnovan CONAI (National Consortium pakiranje), po kojima su proizvođači i

korisnici ambalaže dužni sudjelovati. Cilj je da se osigura postizanje globalnih ciljeva upotrebe i recikliranja otpada od pakovanja, kao i obavezna

povezanost s aktivnostima recikliranja kojima se bave javnne uprave.

CONAI obavlja više funkcija, uključujući:

Javna uprava definiše opšte uslove preuzimanja otpada od proizvodjača, koji je rezultat odvojenog

ikupljanja;

podjela troškova između proizvođača i korisnika, proizvod odvojenog skupljanja, recikliranja i

korišćenja isporučenog ambalažnog otpada.

- 15 -


_______________________________________________________________________________________

SVIJET OTPADA Šta je otpad?

Svaka supstanca ili predmet koji vlasnik

odbacuje

ili namjerava

ili je obavezan odbaciti

(Definicija: n.2008/98/Ce Direktiva EU od 19.novembar 2008)

Samo tekst okoline

2006/03/04 Zakonodavni Dekret n. 152 propisa o zaštiti okoline (SL 14/4/2006 broj 88) se sastoji od šest

dijelova podijeljenih u naslovima, koji navode stavke i članove.

T.U. je dopunjen važnim promjenama prije 16 januara 2008 Zakonodavnim dekretom br. 4 - cd. 2.

korektivni dekret, na snazi od 13. februara 2008, a zatim po Zakonodavnom dekretu br. 205/2010 - cd. 4. korektivni dekret stupa na snagu 25. decembra 2010.

Konkretno, odredjuje:

a. ponovna definicija prioriteta u vladanju otpadom, u skladu s onima koje propisuje zakonodavstvo

Zajednice; b. racionalizacija pravila o ovlašćenjima;

c. potvrda za organizaciju teritorijalno optimalnih područja, uspostavljanje zajedničkog upravljanja

funkcija lokalnih vlasti;

- 16 -


_______________________________________________________________________________________

na toj teritoriji, kroz uspostavljanje pravne osobenosti, i predviđanje dodjele upravljanja ovim

aktivnostima javnim putem;

d. revizija konzorcija kroz uvođenje institucija da bi se obezbijedila maksimalna konkurencija u upravljanju sistemom i predvidjanjem mogućnosti ostvarivanja vise konsorcija, osim već

postojećih;

e. pregled tarifa za vladanje komunalnim otpadom kroz racionalnije definicije institucije; f. za bonifikaciju su potvrdjeni parametri, trenutno na snazi za definisanje zagađene zone, a za

naknadnu sanaciju se pokreće proces analize rizika.

Četvrti dio - Pravilnik o vladanju otpadom i sanaciji zagađenih područja sastavljen na sljedeći način.

Na prvom mjestu je Naslov I - Vladanje otpadom se sastoji od Glava I - Opšte odredbe (Član 177 Okrug

primjene. Član 178 Namjena. Član 179 Kriterijumi prioriteta u politici vladanja otpadom. Član 180 Prevencija proizvodnje otpada. Član 181 Upotreba otpada. Član 181 - bis materijala, supstanca i sekundarnih

proizvoda. Član 182 Odlaganje otpada. Član 183 Definicije. Član 184 Klasifikacija. Član 185 ograničenja u

polju primjene. Član 186 Zemlja i kamen od iskopavanja. Član 187 Zabrana miješanja opasnog otpada. Član 188 Troškovi proizvođača i vlasnika. Član 189 Registracija otpada. Član 190 Registri utovar i istovara.

Član191 Mogucnost hitnih i važnih promjena pravila. Član 192 Zabrana napuštanja. Član 193 prevoz otpada.

Član 194 Prekogranični promet), Glava II - Ovlašćenja ( Član 195. Ovlašćenja države. Član 196 Ovlašćenja regija. Član 197 Ovlašćenja provincija. Član 198 Ovlašćenja Opština.), Glava III - Integrirane usluge

gospodarenja otpadom (Član 199 Regionalni planovi. Član 200 Organizacija teritorijalne službe za

integrirano upravljanje komunalnim otpadom.

- 17 -


_______________________________________________________________________________________

Član 201 Pravilnik usluga o integriranom upravljanju komunalnim otpadom. Član 202 Povjerenje usluga.

Član 203 Shema - ugovor o pružanju usluga. Član 204 Postojeće službe. Član 205 Mjere za povećanje razdvojenog prikupljanja Član 206 Ugovori, ugovori o programu, podsticaj; Član 206 bis (Nacionalna

Oservacija otpada); Član 207 Nadzorno tijelo za vodene resurse i otpad (Prestanak), e Glava IV -. Dozvola i

registracija (Član 208 Jedinstveno odobrenje za nova postrojenja za odlaganje i upotrebu otpada, Član 209. Obnove odobrenja za firme koje imaju certifikat ekološke dozvole. Član 210 Dozvole u posebnim

okolnostima. Član 211 Dozvole za objekte za istraživanja i eksperimentisanja. Član 212 Nacionalni registar

ekoloških firmi. Član 213 Integrirane ambjentalne dozvole), i na kraju GlavaV - Pojednostavljena procedura (Član 214 Utvrđivanje aktivnosti i karakteristike otpada za prijem u postupak pojednostavljene procedure;

Član 215 Autosmaltimento; Član 216 Operacije obnavljanja).

Slijedi Naslov II - Upravljanje ambalaže (Član 217 Krug primjene. Član 219 kriteriji za upravljanje ambalažom. Član 220 Ciljevi upotrebe i recikliranja. Član 221 Obaveze proizvođača i korisnika. Član 222

Razdvojeno prikupljanje otpada i obveze javnih uprava. Član 223 Konsorciji. Član 224 Nacionalni

Konsorcijum za ambalažu. Član 225 Generalni program za prevenciju i upravljanje pakovanjem i ambalažnom otpadu. Član 226. Zabrane.) i Naslov III - Uprava pojedinih kategorija otpada (Član 227

Električni i elektronski otpad, medicinski otpad, vozila van upotrebe i proizvodi koji sadrže azbest. Član 228

Stare automobilske gume. Član 229 gorivo namijenjeno otpadu i gorivo za otpad visokog kvaliteta. -GZO (gorivo za otpad) i GZO - k (gorivo za otpad-kvalitetno). Član 230 Otpad od održavanja

infrastrukture. Član 231 vozila za otpad koja nijesu pokrivena Zakonodavnim dekretom od 24. jun 2003, n.

209 Član 232 Otpad od brodova i ostataka tereta. Član 233. Nacionalni konsorcij za prikupljanje i preradu

iskorišćenih ulja i masti biljnog i životinjskog porijekla. Član 234. Nacionalni konsorcij za recikliranje otpada polietilena. Član 235. Nacionalni konsorcij za prikupljanje i obradu korištenih olovnih baterija i

ostalog olovnog otpada.

- 18 -


_______________________________________________________________________________________

Član 236. Nacionalni konsorcij za upravljanje, prikupljanje i obradu iskorišćenih mineralnih ulja. Član 237 Kriteriji koji regulisu sistem upravljanja.), zajedno s Naslov IV - Tarifa za upravljanje komunalnim otpadom

(Član 238 Tarifa za upravljanje komunalnim otpadom) i Naslov V - sanacije zagađenih područja (Član 239.

Načela i polje primjene. Član 240 Definicije. Član 241 Pravila za poljoprivredna zemljišta. Član 242 Operativne i administrativne procedure. Član 243 Podzemne vode. Član 244 Pravilnici. Član 245 Obavezne

intervencije prema stranakama koje nijesu odgovorne za moguću kontaminaciju. Član 246 Program. Član

247 Podrucja podležna zaplenjivanju. Član 248 Kontrola. Član 249 Kontaminirana područja malih dimenzija. Član 250 Sanacija od strane uprave. Član 251 Popis stanovništva i registar mjesta koja zahtijevaju

sanaciju. Član 252 Mjesta od nacionalnoga interesa. Član 252 bis Zone od važnog javnog interesa za

industrijski preobražaj. Član 253 Realni troskovi i posebne privilegije).

Četvrti dio konsolidirani tekst za ambijent također ima Naslov VI - Sistem sankcija te prijelaznim i završnim odredbama koje se sastoji od : Glava I. Sankcije. (Član 254 Posebne odredbe. Član 255 Napuštanje

otpada. Član 256 Neovlašćeno upravljanjem otpadom. Član 257 Sanacija terena. Član 258 Prekršaj u

obavezama komuniciranja, zahtjevima evidencijom i obaveznim registrima. Član 259. Protivzakonski promet otpada. Član 260 Organizovane aktivnosti za ilegalni promet otpada. Član 261 Ambalaža. Član 262

Nadležnost i ovlašćenja. Član 263 Prihodi od novčanih kazni) i Glava II - Prelazne i završne odredbe (Član

264 Ukidanje pravila. Član 265 Prelazne odredbe. Član 266 Završne odredbe).

- 19 -


_______________________________________________________________________________________

Konsolidirani klasificirani otpad,

prema porijeklu ......

Clan 184 URBANO

a) otpad iz domaćinstava, uključujući i glomazni, koji potiče iz lokacija i mjesta za stanovanje; b) otpad koji nije opasan i koji potiče iz lokacija i mjesta koji se koriste za svrhe različite od prethodno

navedenih, ali ga je moguće ujediniti s gradskim otpadom po kvalitetu, u skladu s članom 198, stavkom.2

slovo g; c) otpad proizveden cišćenjem ulica;

d) otpad bilo koje prirode ili porijekla, koji se nalazi na javnim ili privatnim putevima i cestama, i javnim ili

privatnim mjestima, kao i na mjestima i zonama namijenjenim javnom korišćenju, ili na morskim i jezerskim plažama, na obalama rijeka;

e) otpadni materijal od zelenih površina, vrtova, parkova i groblja;

f) otpad od iskopavanja, drugi otpad od aktivnosti na groblju, osim onih gore navedenih;

I još... SPECIALNI

a) poljoprivredni i poljoprivredno-industrijski otpad, na temelju člana 2135 građanskog zakona; b) otpad od rušenja i gradnje, kao i otpad od aktivnosti iskopavanja, uzimajući u obzir Član 184 bis;

c) otpad iz industrijskih procesa;

d) otpad od zanatlijske obrade; e) otpad od poslovnih aktivnosti;

f) otpad od uslužnih djelatnosti;

g) otpad koji nastaje obradom i odlaganjem otpada, mulj od pročišćavanja vode i drugih voda i pročišćavanja

otpadnih voda i uklanjanja dima; h) otpad iz sanitarne djelatnosti;

- 20 -


_______________________________________________________________________________________

i na kraju, u odnosu na

karakteristike...

OPASAN

Spisak otpada navedenog u Dodatku D. ..... pod opasni otpad se moraju uzeti u obzir porijeklo i sastav otpada i, ako je potrebno, granične vrijednosti koncentracije opasnih supstanci. On je obavezan odrediti koji

se otpad tretira kao opasan.

Uključivanje jedne supstance ili predmeta na spisak ne znači da je otpad u svim slučajevima, uzimajući u obzir definiciju u članku 183.

- 21 -


_______________________________________________________________________________________

Kakav je sastav našeg otpada?

Cinjenica je da je prosječan sastav otpada teško odrediti jer zavisi od područja, od bogatstva i kulture

gradjana , kao i industrijske proizvodnje u mjestu.

Aspekti koji utiču na proizvodnju komunalnog otpada su različite prirode. Ti faktori različitim težinama

utiču na proizvodnju otpada, i mogu se podijeliti u:

socio-ekonomski faktori vezani za kućnu potrošnju, razvoj aktivnosti BDP-a i proizvodnju u

međunarodnim makroekonomskih kontekstima;

teritorijalni faktori se odnose na morfološke karakteristike (ravnice, brda, planine), urbana (broj

stanovnika, gustoća naseljenosti, broj i vrsta ne-kućnih korisnika) i iznos prliva turista;

faktori upravljanja koji se odnose na izbor, od strane službi za organizaciju, kao što su usvojeni

način prikupljanja i aktiviranje prikupljanja od strane uslužnih preduzeća (npr. čišćenje ulica,

skupljanje zelenog otpada,glomaznog otpada, itd...), usvajanje tarifa na vrijeme, usvajanje politike

asimilacije otpada od ne- kućnih korisnika, oblici i ulaganja u području komunikacije za korisnike.

- 22 -

PRIRUČNIK ZA UPRAVLJANJE OTPADOM _______________________________________________________________________________________

Uticaj na ove faktore svakako omogućuje usmjeravanje proizvodnje otpada u skladu s ciljevima koji se žele

postići. Među prioritetnim ciljevima, utvrđenim direktivama Zajednice o otpadu, glavni fokus je smanjiti količinu proizvedenog otpada.

EKONOMSKE Pokazatelj koji KARAKTERISTIKE vam omogućuje

da uporedite

BAR: različite teritorijalne Dominantna aktivnost: POLJOPRIVREDA I TURIZAM realnosti i pruža

pregled o evoluciji

BUSHAT: službe za prikupljanje

Dominantna aktivnost: POLJOPRIVREDA I USLUGE i postignutim rezultatima vladanja komunalnim

KAMZA: otpadom, je proizvodnja

Dominantna aktivnost: USLUGE I TRGOVINA po glavi stanovnika

(ukupna proizvodnja komunalnog otpada (*) podijeljena sa brojem stanovnika teritorijalnog uzorka).

(*) Ukupna proizvodnja uključuje ne samo proizvodnju kućnog porijekla,nego uključuje proizvodnju sličnog

otpada, od različitih korisnika (npr., poslovne, usluge, zanatlije i sl.).

- 23 -


_______________________________________________________________________________________

Dakle, na samu proizvodnju otpada očito utiču isti faktori. U stvari, Sledeća tablica prikazuje podatke za

opštine Bar, Bushat, i Kamza.

Proizvodnja otpada po glavi stanovnika: Kao što možete vidjeti,

postoji velika razlika BAR: između izmjerenih

1,20 kg/sta dnevno vrijednosti u

1,50 kg/sta dnevno - priliv turista različitim stvarnostima: Kamza označava vrlo

BUSHAT: nisku vrijednost,

0,60-0,70 kg/sta dnevno apsolutno ispod

evropskog prosjeka, KAMZA: a sastav se odlikuje

0,25-0,60 kg/sta dnevno organskom komponentom.

Isti aspekt nalazimo i u Bushatu, gdje je, međutim, proizvodnja nešto veća. Vrijednosti Bara, su međutim, u

skladu s nacionalnim talijanskm.

Uopšteno, proizvodnja po glavi stanovnika se povećava s brojem stanovnika, pogotovo u glavnim

gradovima, ne samo zbog povećanja proizvedenog kućnog otpada, već naročito zbog prisutnosti uslužnih

djelatnosti, poslovnih ureda, zanatlijskih djelatnosti prisutnih u gradskoj srži. I broj turista, i sve što uz to ide,

pomaže da se uveliko povećavaju količine proizvedenog komunalnog otpada pogotovo u određeno doba godine.

Detaljno studiranje ovih aspekata nam omogućuje formulisanje preciznih usluga, projekata prilagođenih stvarnim potrebama područja, kojima se ostvaruju ciljevi smanjenja količine otpada i boljeg njegovog

korišćenja.

- 24 -


_______________________________________________________________________________________

Smanjiti otpad i valutacija usluga skupljanja

Smanjenje otpada je važno jer je nužan korak za početak življenja zdravijeg stila života. Zemljani resursi

nisu beskonačni i, ako ne promijenimo trend potrošnje uopšteno i proizvodnju otpada, uskoro će biti iscrpljeni.

Radi se o prihvatanju mjera opreza koje se mogu mirno primijeniti u svakodnevnom životu!

Kad bi se uspjela smanjiti količina otpada za odlaganje, kao i količine odvojenog prikupljanjog otpada, može

se razmišljati o smanjenju usluga npr. smanjenje učestalosti preuzimanja otpada a samim tim i smanjenje

troškova.

- 25 -


_______________________________________________________________________________________

CILJEVI PLANIRANJA GRADSKOG OTPADA I

MOGUCI EVULUTIVNI SCENARIJI ZA NJEGOVO

UPRAVLJANJE

Ograničenje proizvodnje

Na temelju sadašnjih tendencija, smatra se da je potrebno osigurati i predvidjeti intervencije u cilju

smanjenja otpada, postavljanjem ciljeva za održavanje, ili barem usporavanje tendencije rasta zabilježenog u zadnje vrijeme.

Kako bi se garantovao primarni cilj ograničenja proizvodnje otpada, razradjene su i identifikovane

intervencije usmjerene na promovisanje modela za ponašanje korisnika u cilju podizanja svijesti, i shvatanja

problema otpada počevši od njegovog nastanka, kao i promocija dobre prakse u svijetu proizvodnje.

Na temelju ostvarenog iskustva preduzimaju se inicijative za tijela javne vlasti (npr. javno preduzeće za

ambijent se postiče za kupovinu zelenih površina) i inicijativama u svijetu proizvodnje (npr. sporazumi s konzorcijima usmjereni na suzbijanje proizvodnje ambalažnog otpada).

- 26 -


_______________________________________________________________________________________

Reciklaža materijala

Ciljevi upotrebe otpada se postižu kroz recikliranje, preko diferencijalnog prikupljanja koje mora biti više od

ovoga danas, prijedlog je snažno usmjerena ka ovom aspektu, utvrđivanjem kriterija i načina organizacije koja je predložena svim učesnicima koji se bave otpadom, kako bi se osigurali uslovi za postizanje

postavljenih ciljeva.

Prognoze su usklađene s najnovijim propisima, predlažu organizacijska rješenja koja variraju zavisno od potreba karakterističnih za taj prostor.

Potreba za dubokom reorganizacijom usluznih djelatnosti zahtijeva doista brzo aktiviranje instrumenata

za podršku razvoja usluga za diferencijalno prikupljanje.

Ti instrumenti mogu biti tekničkog, ekonomskog ili administrativnog tipa (kao što su propisi o tome kako

doći u kontakt sa centrima za obradu otpada uz smanjene cijene, zavisno od nivoa postignotog

recikliranjem).

- 27 -


_______________________________________________________________________________________

Minimiziranje korištenje deponija, oporavak materijala i energije

Izgradnja centara za zbrinjavanja i odlaganja otpada mora se razvijati u skladu s ciljevima utvrđenim

propisima, s posebnim osvrtom na prelaz od " Sistem deponija " do integriranog otpadnog ciklusa kroz investicije za korišćenje najboljih i najmodernijih tehnologija, da bi se postigao visok nivo ambjentalnog,

ekonomskog i socijalnog kvaliteta.

Centri za odlaganje, bi trebali u konfiguraciji sistema razmatrati prisutnost deponija spremnih za " zatvaranje

ciklusa " zato se treba ići ka otvaranju centara koji mogu osigurati povrat materijala i energije.

Vodič ostavlja otvorenu mogućnost realizacije sistema karakterizovanih inovativnim sadržajima pod

uslovom da zadovoljavaju tehničke, inženjerske, ekonomske i ambijentalne uslove.

Centri za završnu obradu otpada će morati osigurati garanciju u odnosu na sljedeće aspekte:

zaštite okoline i zdravlja: centri moraju pokazati sposobnost da osiguraju najviši nivo zaštite

okoline kako bi se smanjili negativna djelovanja povezana s njihovim radom.

pouzdanost i kontinuitet rada.

troškovi: početne tarife trebaju osigurati ukupnu održivost sistema ekonomskog upravljanja i biti

uporedive sa već postojećim u našoj zemlji (za isti tretman pročišćavanja).

- 28 -


_______________________________________________________________________________________

Odgovarajući i transparentan sistem praćenja, uz brzo širenje informacija, kao i aktivnu uključenost ljudi

koji žive u blizini postrojenja, će vam omogućiti da se eliminiraju društveni alarmizam koji je često podstaknut nedostatkom tačnog znanja o uslugama i načinu rada postrojenja.

Iako postoji primarni cilj potrebe za deponijama, treba istaći kako se različitim tretmanima odredjeni

materijali mogu reciklirati i biti izvor energije, a koji su prije samo nekoliko godina završavali na deponiji.

Harmonija s lokalnim i globalnim ambjentalnim politikama

Kriteriji i postupci za utvrđivanje područja koja nisu pogodna za smještaj postrojenja za obradu i odlaganje otpada treba biti u skladu s pravilnim planiranjem okoline.

Ti kriterijumi uzimaju u obzir sve prognoze teritorijalne i ambjentalne prirode, na takav način da se položaj

novih postrojenja predlaže u odgovarajucim kontekstima, i sa što manjim negativnim uticajem.

Na ovaj način, dajemo okvir koji će voditi buduće razvojne strategije u području vladanja otpadom u skladu s predviđanjima zaštite specifičnosti područja.

- 29 -


_______________________________________________________________________________________

Postizanje boljih energetsko-ambjentalnih rezultata u odnosu na postojeći sistem

Konfiguracija novog sistema za upravljanje je snažno usmjerena na povrat materije, zato će odrediti važne

prednosti u odnosu na okolinu, u kontekstu istraživanja i u podršci planiranju. Treba uporediti trenutni "utjecaj na okolinu ", sa sadašnjim vladanjem otpadom, s tim što se može dogoditi ostvarenjem planiranih

ciljeva.

Analiza će pokazati sve prednosti povezane s razvojem sistema upravljanja koji ima za cilj poboljšanje prestacija, što utiče izmedju ostalog i na odlaganje u deponijama.

Odredjivanje troškova upravljanja

Razvoj akcija za optimizovanje sistema vladanja otpadom, također mora biti programiran u odnosu na

troškove povezane s njim: to je moguće kroz politike koje regulišu tarife usluga korisnika ili tarife odlaganja otpada u deponijama.

Hitna potreba za djelovanje na sistem usluga prikupljanja će u značajnoj mjeri uticati na opštinske troškove,

sto utiče na buduće odluke opština i preduzeća koja se bave otpadom.

- 30 -


Važnost procesa budjenja svijesti kod građana u cilju pravilnog vladanja otpadom

Vodič pruža, u fazi izvodjenja, razvoj mjera podrške za prikupljanje i smještaj otpada. Za ostvarivanje

planiranih ciljeva neophodno je razviti komunikacijsku kampanju. Ono što je postalo vrlo jasno tokom organizovanih priprema obavljenih u sve tri stvarnosti, je nedostatak

duha odgovornosti u vladanju svojim otpadom, i ograničenja u pružanju usluga preuzimanja otpada.

Dakle, ovaj vodič, ima za cilj razvoj niza specificnih korisnih aktivnosti za razvoj koncepta pravilnog vladanja otpadom.

Veoma je značajno razviti cijeli niz aspekata koji se odnose na proizvodnju otpada, ne samo urbanog

karaktera, ve i specijalnog. Stoga je važno:

smanjivanje kako proizvodnje tako i opasnosnti otpada, koje se može postići kroz uključivanje

preduzeća u obuci i prekvalifikaciji;

maksimizirati povrat materijala i energije na temelju regulatornih prioriteta.

Planiranje vladanja posebnim (specijalnim) otpadom pretpostavlja kao cilj usmjeravanje i orjentaciju

budućih politika u upravljanju otpadom na nivou svog područja. Nakon što ste identifikovali vrste i količine,

moguće je nastaviti rad na procjeni potreba u vezi s tretiranjem i odlaganjem opasnog otpada.

- 31 -


Ostali ciljevi svojstveni za rukovodeće aspekte i administrativnu strukturu sistema upravljanja

Osim gore navedenih ciljeva strogo tehničke prirode, možemo identifikovati niz drugih ciljeva, koji će se

pojaviti u fazi provjere, koji mogu znatno uticati na obim sistema upravljanja. Kako bi se osiguralo optimalno upravljanja i postizanje ciljeva na teritoriji bez pojave nehomogenosti, izabrane odluke trebaju

voditi sljedećim ciljevima:

favorizovati odlaganje otpada na mjestima blizu onom gdje se on proizvodi;

osigurali ravnomjernu geografsku distribuciju opterećenja okoline koji proizlaze iz upravljanja

otpadom;

uspostaviti sistem upravljanja koji garantuje samodovoljnost na različitim funkcijama za prethodnu

obradu ostataka otpada iz diferencijalnog otpada i kompostiranje;

izgraditi sistem centara za definitivno zbrinjavanje i finalnu preradu koja je od zajedničkog interesa;

nastaviti provodjenje načela podjela odgovornosti tokom cijelog životnog ciklusa otpada, kroz

sudjelovanje različitih subjekata;

podsticati prekvalifikaciju i nadogradnju postojećih objekata kako bi se obezbijedilo potpuno

ostvarenje zahtjeva i ograničila izgradnja novih objekata;

olakšavanje integracije, koliko god je to tehnički moguće i potrebno, sistema centara za obnovu i

reciklažu komunalnog otpada sa specifičnim prilivom specijalnog otpada.

- 32 -


Evolucijski scenarij : opšte pretpostavke

Definisanje nove strategije počinje od pažljivog pregleda postojećeg stanja, valutacija prijedloga od strane

sve tri realnosti kao i raznih operatera.

Sagledavanjem postojećeg stanja, zatečenog i praćenog tokom različitih faza posjete na područjima uključenim u projekat, došli su do izražaja odredjena problematična područja i predložene aktivnosti

(organizacija, izgradnja objekata), za ostvarenje postavljenih ciljeva, vodič upućuje na neke metodološke

predloge, operativno izvodljive i koji najbolje odgovaraju lokalnim karakteristikama.

Važan cilj analiza obavljenih tokom raznih susreta i obuka, je da predstavi mogućnosti razvoja sistema

upravljanja, predstavljajući evoluciju kroz reprodukciju odredjenih scenarija, koji se odnose posebno odnose

na:

Razvoj proizvodnje otpada (količina otpadnih proizvoda, kvalitet otpadnih proizvoda, prostorne

raspodjele proizvodnje, utjecaj operacija za prevenciju i smanjenje količine i opasnosti otpada);

Razvoj sistema sakupljanja (vrsta usluga, teritorijalna espanzija, ciljevi recikliranja, mreža

teritorijalnog upravljanja, momentalni razvoj, valutacija inovativnih tehnologija);

Razvoj tehnologije sistema prerade (teknike ponovne upotrebe / zbrinjavanje, broj i kapacitet

centara, mreža teritorijalnih centara, samostalno uspješne zone, momentalne evolucije, valutacija inovativnih tehnologija).

- 33 -


Razlike obuhvaćenih sistema je takva da se može dati samo gruba procjena očekivanih prednosti, procjena

koja bi trebala biti shvaćena kao idejni put koji trebamo koristi u budućnosti za praćenje i verifikaciju evolucije otpadnog sistema.

S druge strane, to se može vidjeti kao ukupna reorganizacija sistema vladanja otpadom, s jakim naglaskom

na razvoj posebnih usluga prikupljanja na najvišem nivou (otprilike, 50% i više, diferencijalnog otpada) uopšteno to vodi do trenda smanjivanja količine otpada kroz sinergetički uticaj nekoliko faktora, kao što su:

bolja kontrola transfera otpada postignutih kućnim sakupljanjem (eventualno uz isključenje iz

sistema opasnog otpada koji je tretiran postojećim pravilima i propisima);

podsticaj za zadržavanje otpada od pojedinih korisnika putem odredjivanja povoljnijih tarifa, a

također može omogućiti nagradjivanje pozitivnih promjena u ponašanju, pogotovo s aktivacijom

sistema plaćanja na vrijeme;

jaka komunikacijska, obrazovna i informativna investicija, podrška za reorganizaciju sakupljanja,

razvoj svijesti potrošača koja se odnose na prikladnost tretiranja svih vrsta otpada.

Zanimljiva tačka uporedjenja u tom smislu, uzimajući u obzir sinergetsku ulogu različitih pravaca djelovanja

u okviru sistema, snažno orijentisanog na diferencijalno prikupljanje i upotrebu otpada, može se predstaviti

rezultatima postignutim u provinciji Macerata koja je karakteristična po apsolutno savršenim rezultatima.

- 34 -


Razmatranja o razvoju odvojenog prikupljanja u budućim poslovnim scenarijima: potencijal

recikliranja

U okviru usmjerenja za planiranje, posebno je važno pojačanje ponovne upotreba materijala s ciljem: poboljšanje sistema usluga koje se bave zaštitom okoline od otpada (kroz pozitivan saldo, koji je

karakterističan kod ponovne upotrebe materijala)

- postizanje smanjenja potrebe za obradom i odlaganjem.

Ovi rezultati se mogu postići kroz postupne reorganizacije službi kako bi se osiguralo najviše moguće

pronalaženje recikliranih frakcija otpada iz različitih priliva (kućna proizvodnja, komercijalna proizvodnja i proizvodnja u uslužnom i zanatlijskom sektoru).

Treba poboljšati sadašnji sistem organizacije usluga treba kako bi se omogućilo postizanje sto viših

ciljeva ponovnog korišćenja, zakonom predvidjenih.

U principu, treba naglasiti da se ti rezultati uvijek postižu kroz sisteme snažno usmjerene na načine prikupljanja koje karakteriše blizina izmedju onoga ko dostavlja i onoga ko preuzima otpadni materijal,

takozvano kućno prikupljene.

- 35 -


Kao što je dovoljno pokazano, samo se ovakvim organizacijskim oblikom rada mogu postići najviši ciljevi.

Za postizanje nivoa recikliranja otpada zahtijeva se:

reorganizacija službi za " važnu " orijentaciju prema oblicima prikupljanja kod kuće i

karakterističnom blizinom korisnika;

značajno posvećivanje pitanjima ucešća potrošača putem komunikacije na prostoru;

važan razvoj sistema za cijene usluga za korisnike, tipa na " vrijeme ", što je važan podsticaj i

priznanje za korisnike ka usvajanju dobrog ponašanja, u odnosu na usluge koje im se nude.

Osim toga, sistemi za kućno prikupljanje su se također pokazali, kao najbolje iskustvo, što je primjer u

opštinama pokrajine Macerata, koje je neophodno za optimizaciju ne samo kvantiteta već i kvaliteta diferenciranog otpada.

Veća odgovornost pojedincima se daje direktnom kontrolom u procesu prikupljanja, najveći napori su u

komunikaciji, obrazovanju i informisanju, od kojih zavisi sistem diferencijalnog prikupljanja i garancija njegovog kvaliteta, i da li će se odredjeni materijali ponovno naći u industrijskom proizvodnom ciklusu, a

samim tim smanjiti priliv ne-diferencijalnog otpada.

- 36 -


Također treba imati na umu da elemenat "kvalitet" u procesu reciklaže, omogućuje povratak materijala s

karakteristikom dodatne ekonomske vrijednosti, što omogućuje njegovu lakšu reintegraciju u svom lancu ponovnog korištenja. (Vidi poglavlje o industriji konzorciji).

U skladu s prethodnim, priručnik identifikuje određene susmjerenja za reorganizaciju službi, na bazi procjene koje se odnose na osobine različitih područja regiona.

Ne smatra mogućim izvodljivo predložiti jedinstven organizacijski model, jer je neophodna procjena,

bazirana lokalnim karakteristikama, je najprikladniji metod u traženju optimalne tehničko-ekonomske usluge.

Kriteriji i modeli koji su predloženi za reorganizaciju službi

U svjetlu iskustava i eksperimentiranja odvojenog prikupljanja koji su razvijeni u Macerati, jasno je da je

model kućnog skupljanja usvojen kao parametar povećanja postotka diferenciranog prikupljanja na teritoriji.

Unutar tog trenda možemo razlikovati dva modela odvajanja koji su ponuđeni na području:

model intenziteta (urbana središta s visokom gustoćom naseljenosti), koji primjenjuje prikupljanje

od vrata dovrata , s nužno čestim prikupljanjem;

model širokog područja (područja niske gustoće naseljenosti) karakteriziraju specifične frekvencije

prikupljanja i odlaganje u diferencijalne kontejnere koji se nalaze na cesti ili u blizini.

- 37 -


Izbor između ova dva modela, koji nužno prolazi kroz razvoj odvojenog prikupljanja mora biti:

- u skladu s ciljevima recikliranja predvidjeni planovima; - u skladu s brojem korisnika koji su uključeni;

- u skladu s vrstom urbane stvarnosti u kojoj djeluje.

Kao što se može zamisliti, usluge koje se odlikuju visokim intenzitetom će postići više ciljeve, dok će

usluge obilježene "manjim intenzitetom" poslovati u područjima gdje je manja specifična proizvodnja

otpada, pa će samim tim postići niže rezultate.

Ostvarene preliminarne procjene, koje moraju biti prilagodjene kontekstu lokalnog programa, naglašavaju

mogućnost ostvarivanja visokih ciljeva ponovne upotrebe kroz saradnju većine stanovnika u uslugama

"intenzivne" vrste.

Oba sistema prikupljanja treba da se usresredi na stvaranje sabirnih centara kako bi se dali na uslugu

korisnicima. Da bi se podstaklo smanjenje proizvodnje otpada, važno je promovisati domaće kompostiranje koje može

postati zanimljiv strukturni element u planiranju usluga prikupljanja, pogotovu u područjima s niskom

gustoćom naseljenosti.

- 38 -


Ostvareni rezultati

Otkrivanje nivoa koji se mogu postići primjenom organizacijskih modela, i njihova aplikacija na lokalnim

kontekstima može varirati u odnosu na različite mogucnosti razgradnje proizvedenog otpada. Prinosi stoga moraju biti adekvatno kalibrirani u funkciji opsteg cilja recikliranja koji se želi postići.

Učinak prikupljenih materijala zavisi od sistema prikuplanja kao i od pojedinačnih vrsta otpadnog materijala.

U sledećim paragrafima će se razraditi sistemi prikupljanja, koje treba primijeniti u različitim sredinama i sa različitim ciljevima zavisno od vrste otpada koji se prikuplja.

Definicija nivoa proizvodnje gradskog otpada, i predvidjeni priliv otpada od strane preduzeća za prikuplanje

(za zbrinjavanje otpada od različitih frakcija, otpad od cišćenja ulica, nediferencijalni otpad, ostatak od diferencijalnog prikupljanja otpada) predstavlja osnov za procjenu potreba za otvaranje centara za reciklažu,

obradu i odlaganje otpada.

Ova procjena potreba može se razviti, na teoretskom nivou, prema alternativnim hipotezama, i u odnosu na tehnološke mogućnosti.

Ciljevi koji se odnose na proizvodnju otpada i njegovo diferencijalno prikupljanje, mogu se prikazati kroz

nekoliko mogućnosti za provođenje tehnoloških sistema, budući da: - ostatak od ne-diferencijalni otpad ide u centar za selekciju / stabilizaciju

- dio diferencijalnog otpada ide u specifične selektivne centre.

- 39 -


Oporavak i tretiranje dijela otpada koji dolazi iz diferenciranog prikupljanja

Očekivani razvoj posebnih usluga prikupljanja dovodi do značajnog povećanja količine otpada koji se šalje u

postrojenja za preradu različitih frakcija (organski, papir, plastika, limenke i metal u cjelini, drvo, glomazni otpad).

Iskustva Cosmarija

Iskustvo stečeno od strane Cosmarija je definitivno na čelu,u odnosu na sisteme prerade, imajući u obzir da

to područje postiže cifru od 70% diferencijalnog sakuplanja otpada.

Novi pogoni za preradu, na koje je usmjerena u posljednjih nekoliko godina aktivnost konzorcija su:

- centar za proizvodnju kvalitetnog komposta;

- Centar za upotrebu i preradu materijala od diferencijalnog prikupljanja otpada.

Odlučeno je da se njihov rad kombinuje sa tradicionalnim načinom rada, posebno posvećenog preradi

odvojeno prikupljenog otpada.

Ova dva centra su odgovor na novo programiranje konzorcija i linija razvoja, od nacionalnog i regionalnog značaja u vladanju otpadom: Maksimalna pomoć sistema za preradu organskog materijala i kvalitetnih

sekundarnih materija. Dok je centar za kvalitetan kompost pušten u rad u maju 2000godine i stalno

doradjivan, drugi Centar je započeo rad u maju 2004 godine.

- 40 -


Linija kvalitetnog komposta

Trenutna linija kvalitetnog komposta, nedavno proširena parkom n. 16 pokretnih biocelle, je u stanju da

tretira circa 14.000 tona / godišnje od FOCKO (Frakcije Organskog Cvrstog Komunalnog Otpada).

Na osnovu ritma povećanja proizvodnje takvih frakcija, prikupljanjem od vrata do vrata, zahtijeva se brzo povećanje kapaciteta postrojenja. U tom cilju je pripremljen projekat, koji racionalizuje kvalitet

kompostiranja s stabilizaciji FOC, a u odnosu na investiciju od oko 1,6 milijuna € se može gotovo dvostruko

uvećati trenutni kapacitet primljenog FOCKO. Na ovom projektu, Regija je dala značajan doprinos.

Realizacija ovog projekta će omogućiti aerobnu obradu

organskog i zelenog otpada,

tako da i to može biti predmet naknadnog predviđanja.

Poslovnog plana (navodi vazne

problematike) uvodjenjem preventivne anaerobne obrade

u proizvodnji bioplina i sl.

Primijećeno je da je pogon

potpuno uklopljen u već

postojeći, jer se cijeli proces sazrijevanja odvija u

zatvorenom prostoru, u silosu

za sekundarnu sazrijevanje, s

automatskim prevrtanjem gomila i ušmrkivanjem zraka

za kontrolu procesa

sazrijevanja.

- 41 -


Završni stepen stabilizacije danas se izvodi u zatvorenom, nakon rada na obuzdavanje mirisa i pokrivanja

dvorišnog depozita komposta. Čak i linija rafiniranja postojećih stabilizovanih proizvoda, je već postojeća sa nekim dodacima i

poboljšanjima.

Materijali, resultat diferencijalnog prikupljanja otpada omogućen konzorcijom, posebno organski dio komunalnog opstinskog otpada i zelenog otpada, proizvod usluga održavanja javnih i privatnih površina

(grane, trava, grmlje) transportuju se u pogone za kompostiranje depozitovani na njihovom području: mulj

poljoprivrednog i kućnog porijekla kao i zeleni otpad idu u bazene koji su prikladno obloženi zaštitnim zidovima, i FOCKO ide u zatvoreni silos pod pritiskom.

Razvoj proizvodnih procesa povjeren je od konzorcija, centru nacionalnog značaja u sektoru, Scuola Agraria del Parco di Monza, koji također radi u kontroli kvaliteta matrica i korištenje dobivenih proizvoda u

poljoprivredne svrhe.

Ovim izborom, konzorcij je odlučio da uključi najveću profesionalnost unutar njegove strukture (kvalifikovanog osoblja) i vanjskog savjetovanja, za proizvodnu liniju koja predstavlja pravi izazov za

pažljivo upravljanje koje vodi maksimalnoj preradi komunalnog otpada u pokrajini.

- 42 -


Kompost proizvodi - parametri

Parametri jedinice mjere zakonske granice zakonske granice godišnji

zakon D.Lgs.217 poljoprivre.zakon prosjek Respirometric indeksi Dinamični respirometric indeks mg 02/Kg*s.v.*h

Statični respirometric indeks mg 02/Kg*s.v.*h

Korisne materije Ukupni Azot % s.s. 2,04

Organski Azot % s.s. 1,87

Organski Azot u totalnom >80% 0,92

Vlaznost na 105°C <50% 17,8

Organski ugalj % s.s. 25 34,23

Humunske kisjeline i fulmici % s.s. 7 9,45

Radni status C/N 25 16,33

Ph jedinica ph <6 - <8,5 6,56

Slanost meg/100gr 27,1

Metali

Bakar mg/Kg*s.s. 150 70 61,27

Cink mg/Kg*s.s. 500 200 113,9

Olovo mg/Kg*s.s. 140 45 34,23

Kadmium mg/Kg*s.s. 1,5 0,7 0,19

Nikal mg/Kg*s.s. 100 25 15,67

Merkurio mg/Kg*s.s. 1,5 0,4 0,00

Hrom sestovaletni 0,5 0 0,00

Bioloski parametri Salmonela u 50g t.q 0 0

Streptokoka fekalija MPN/g*s.s. 1000 526,7

Nematode u 50g t.q 0 0

Trematoidi u 50g t.q 0 0

Cestoidi u 50g t.q 0 0

Enterobakteriaceae 100 0

Inertni Plasticni materijal do 3,33mm dij. % s.s. 0,45 0,04

Plasticni mater.dijam.od 3,33-10mm % s.s. 0,05 0,01

Plasticni mat.dijametra > 10mm % s.s. 0 0,00

Drugi inertni materijal do 3,33mm % s.s. 0,90 0,60

Drugi inertni mat.dij.od 3,33-10mm % s.s. 0,10 0,04

Drugi inertni mat.dijametra >10mm % s.s. 0 0,00

Drugi agronomski parametri Totalni potasio K2O 1,152

Totalni fosfor P205 0,7

- 43 -


Centar za izbor i povrat materijala

Ovaj pogon se savršeno uklapa u programu konzorcija, usmjeren je na maksimalnu aktivaciju procesa

oporavka frakcije iskoristivog otpada, dospjelog putem diferencijalnog prikupljanja, kao i iz ostalog

komunalnog otpada. Od vitalne važnosti je povecanje diferencijalnog prikupljanja koje je potrebno pravno regulisati (odredbe Zakonodavnog dekreta br. 152/2006), osiguravajući tako visoke kvalitetne standarde, kao

što je predviđeno u sporazumima ANCI - CONAI.

Sistem pogona je usmjeren na privremeno skladištenje, pravilno rukovanje i presovanje, zatim linija ručnog

odvajanja nekih materijala iz prikupljenog opštinskog otpada (papir, karton, plastika, itd...).

Za gore navedene pogodnosti ručnog odvajanja, i ostvarenjem raznih inovacija ovaj sistem pogona u odnosu

na tradicionalne metode skupljanja i obrade otpada svrstava se medju najsavremenije u našoj regiji, čak i u poredjenju sa sličnim privatnim pogonima.

Pogonski sistem je podesan za tretman CKO (Cvrsti Komunalni Otpad) i za odvojeno prikupljanje od vrata

do vrata. Njegov potencijal, u skladu s razvojnim programima DP (Diferencijalno Prikupljanje), nije dovoljan, tako da se planira projekat proširenja, ka njegovom udvostručenju za faze razdvajanja, presovanja i

boljom automatizacijom, zašto je neophodno ulaganje više od 4 miliona €.

Ova izgradnja, čiji veći dio troskova snosi konzorcij, omogućit će ostvarivanje pogona inovativno, tehnološki i veličinski dovoljnog za danasnje i za buduće potrebe regiona Macerata.

- 44 -


Odabir biljnog materijala

Sema priliva

- 45 -


Priprema nerazvrstanog otpada

Pred - obrada nediferenciranog otpada se temelji na procesu odabiranja / stabilizacije otpada.

Sto se tiče ovog poglavlja imamo namjeru da predstavimo realno iskusntvo Cosmari-ja.

Pogon (izrađen dijelom investicijs od konzorcija i dovršen investicijama regiona Marche) se sastoji od nekoliko linija sposobnih za rukovanje različitim frakcijama koje su proizvod ulaznog komunalnog otpada.

Na njihovom vrhu se nalazi faza usitnjavanje i odabir CKO koji pristize u pogon, od kojih se generiraju u

suštini dvije frakcije otpada (osim malih količina željeznog materijala koji su dobijeni u postupku selektivnog procesa): vlazna frakcija koja se uglavnom sastoji od organskog odpada i suva frakcija koja je od

posebnog interesa za proizvodnju energije.

Pogledajmo u detalje put dvije frakcije:

Linija organskog dijela (frakcije), gdje je pretezno organski materijal dobijen odvajanjem od

pristiglog otpada, i čini između 37-38 % od CKO ( uključujući i povučene nečistoće), koji se zatim

stabiliziuje i sazrijeva u velikim kadama, apotom se transportuje u deponiju,osim ako postoji druga vrsta njegovo koriscenja uvjek u skladu sa zastitom ambijenta.

Linija suvog dijela, koji tretira ostatke komunalnog cvrstog otpada (oko 58-59 %), dio se sastoji

uglavnom od laganog suvog dijela (papir, plastika, tekstil, agregati, itd..), izdvojen od vlaznog dijela.Ovaj dio, se potom dijeli u tri priliva:

- 46 -


Prvi zastupa liniju spaljivanja s obnavljanja energije za tretman suve frakcije koja je rezultat odvajanja.

Drugi, s pneumatskom razdvajanjem lakih djelova iz suve frakcije (papir, plastika), koji se šalje za proizvodnji GDO (Gorivo Dobiveno iz Otpada), a zatim salje na tržište.

Višak suhe frakcije koje se ne mogu poslati na spaljivanje niti za proizvodnju GDO, zbog ograničenog

potencijala, pa se zato salje na odlagalište I° kategorije.

Na kraju iz postrojenja izlaze:

- metali za preradu - struja prodana ENEL-u (osim one za ličnu potrošnju)

- stabilizirani organski dio ide u deponiju (po povoljnim cijenama jer se radi o stabilizovanom materijalu)

- skart od selekcije kao sto je glomazni otpad koji također ide u deponiju (kao i ne-iskoristivi materijal od

linije GDO iz suvog dijela). - šljaka i prašina od linije spaljivanja

- mulj iz uređaja za pročišćavanje.

Odlaganje u deponije komunalnog otpada ili iz urbanih derivacija

Odlaganje komunalnog otpada ili urbane derivacija je ograničen, u scenarijima planiranja, skart otpada iz drugih procesa obrade, koji nemaju više vrijednost kao sirovina ili energija.

Maksimalno zadržavanje potreba deponije se dobija značajnim količinama prikupljanja kao i visokim

nivoom recikliranja.

- 47 -


SEMA PRILIVA UPRAVLJANJA OTPADOM

- 48 -


Re-organizacija usluga

Predvidjanje organizacije usluga sastoji se u detaljnom definisanju vrste sredstava koja će se koristiti,

profesionalno osoblje koje će biti uključeno (nivoi operatora) i broj potrebnih ekipa, što zavisi od

produktivnosti usluga koje nudimo korisnicima. Treba napomenuti da tip vozila koji se koristi odgovara potrebama za prikupljanje kako u "intenzitet"

modelu tako i u modelu "veliki-prostor" i garantuje visoku fleksibilnost i integraciju sa ostalim vozilima iz

voznog parka, koji imamo na raspolaganju.

Zapravo, obavljanje prikupljanja od vrata do vrata kao glavna usluga, u osnovi uključuje korišćenje tipa

ekipa koje mogu zadovoljiti različite smjene prikupljanja tokom sedmice, imajući u vidu kapacitet vozila

kao i broj korisnika nasih usluga na toj teritoriji.

Kao važan kvalifikativni elemenat sistema u područjima gdje nudimo usluge "intenziteta", došla je do

izražaja (i u ekonomskom smislu), učestalost u prikupljanju zelenog i glomaznog otpada. Ovo prikupljanje, koje je opcija prikupljanja od vrata do vrata, garantuje ujednačenost usluga ciklusa upravljanja otpadom,

nudeći veći standard kvaliteta usluga u kontekstima visoke urbanizacije.

Slijedi tabela sa prikazom načina rada službe u smislu resursa i komunalnih usluga, kako u smislu intenziteta

prikupljanja od vrata do vrata tako i na prikupljanje na velikim površinama.

- 49 -


Prikupljanje od vrata do vrata

U modelu prikupljanja od vrata do vrata, karakterističan za kućno prikupljanje sa visokim frekvencijama,

ipotezira za kućne korisnike usluga sledeća prikupljanja, odredjujući učestalost i načine:

suvi dio;

organski dio;

papir;

plastična ambalaža;

staklo;

aluminijska ambalaža i metal (koji će biti uključeni u prikupljanje plastike kao funkciju povratne

tehnologije).

Sistem se temelji na selektivnom i kvalifikovanom prikupljanju različitih frakcija prisutnih u CKO:

kućno prikupljanje suvog laganog materijala, stavljeno u prozirne kese u koju korisnik unosi sljedeći

otpad: plastika, konzerve i metal. Skupljanje se obavlja dva puta nedeljno, korisnik je dužan ostaviti kesu ispred vrata, a ukoliko je nemoguć pristup vozilima onda na početku ulice.

kućno prikupljanje papira, stavlja se u posebnu papirnu kesu, ili u papirnu kesu koju korisnik već

posjeduje (kao što su one koje najčešće dobijamo prilikom kupovine), ili pravilno povezani;

prikupljanje u blizini (kontejneri braon boje od 240 l već postavljeni) organske frakcije, u vrećice

izrađene od bio-materijala;

- 50 -


prikupljanje u blizini (kontejneri zelene boje od 240l postavljeni uz braon kontejnere za organsko) za

kućno prikupljeno staklo;

prikupljanja od vrata do vrata stakla i ambalaže poslovnih korisnika: nedeljno,u određenim satima i

danima, odvojeno prikupljeni, ostavljeni ispred radnji;

prikupljanja od vrata do vrata ne-diferencijalnog CKO, u trasparetnim kesama različite boje od gore

navedenih, učestalost prikupljanja je jednom ili dva puta nedeljno.

Usluga je organizovana na način da se u određenim danima otpad može staviti ispred svojih kuća, u navedeno vrijeme, unaprijed je utvrdjeno kojim danom se preuzima koja vrsta (boja) kese, a staklo i organski

otpad izvršava sami korisnik, kada to smatra prikladnim, jer se ostavlja u ulične kontejnere.

Pick-up služba, koja koristi električna vozila opremljenih za podizanje i praznjenje bidona obavlja i ručno prikupljanje kesa i kad je vozilo puno ide na pražnjenje u kontejnere Centra za komunalni otpad, odatle se

prosledjuje u pogone za preradu, a ne-diferencijalni otpad se tretira na tradicionalni način.

Opštinski centar za prikupljanje i zbrinjavanje otpada, nije u mogućnosti da lično preuzima ne-kućni otpad, ali da bi riješio strategijski elemenat ka inegralnom prikupljanju kompletnog komunalnog otpada, odredjuje

radno vrijeme otvaranja za javna lica, koje odgovara njihovim potrebama.

Ovaj način prikupljanja pozitivno utiče na povjerenje i saradnju građana, pomažući razdvajanje i frakcija koje su kritične.

- 51 -


Upravljanje uslugama "od vrata do vrata", osim kućanstava, proteže se na druge dvije glavne kategorije: tzv

Veliki Korisnici (supermarketi, kafići, konoba, pubovi, itd...) i na trgovinske, industrijske i zanatlijske korisnike. S obzirom na gore navedene kategorije, možete, manje ili vise, procijeniti prirodu i vrstu

proizvedenog otpada. Neki od tih korisnika već koristi usluge kućnog prikupljanja pojedinih vrsta otpada,

kao što su plastika, staklo, karton.Važna činjenica u vezi s proizvodnjom otpada se odnosi na otpad iz proizvodnih ciklusa proizvodnje. Osim što predstavlja značajan udio u ukupnoj proizvodnji,otpad se mora

upravljati na način, prilagođen potrebama ne samo proizvodnih aktivnosti, već i osobitosti sistema skupljanja

od vrata do vrata. Kako bi smo saznali detalje, u pogledu kvaliteta i količine, predlaže se upotreba upitnika, korisnih za upoznavanje konkretnih načina vladanja otpadom u kontekstu različitih preduzeća. Rezultati

upitnika će uticati na odluke o promjenama, u odnosu na vrijeme i načine prikupljanja.

Već smo aludirali na važnost promovisanja kućnog kompostiranja koja je postala zanimljiv strukturni elemenat u planiranju usluga za integrirano prikupljanje, te stoga može odigrati u organskoj frakciji važnu

ulogu:

dodatna u područjima u kojima se odvija odvojeno sakupljanje zelenog otpada; gradjaninu uvijek

treba dati mogućnost da iskoristi agronomske prednosti, nižim porezima i tarifama ukoliko koristi

svoj organski škart za vlastite potrebe, kroz zabavne aktivnosti, od snažne kulturne vrijednosti,

kojima je u stanju proizvesti kvalitetan materijal koji nam pruža mogućnost uštede;

zamjena u odnosu na organsko-vlažno prikupljanje, za većinu seoskih podrucja, gdje postoji

raseljenost stanovnika, gdje nije moguće ili se ne isplati organizovati kućno skupljanje vlažnog, niti

zelenog otpada.

- 52 -


U slučaju stambenih zgrada pretpostavlja se kolektivno korištenje usluga, stavljanje kontejnera od različite

veličine ovisno o broju korisnika višestambene građevine. Kontejneri će biti izloženi po istim pravilima koja važe za korisnika"pojedinca", i bit će izloženi u kalendaru.

Produktivnost

Sastav ekipe Vozila Br.korisnika/smjena

Otpad niske Sabijač s tri zadnje osovine

gustine 1vozač 4°ste. i 1skupljač2°ste. + satelit(minisabijač) ili vozilo 1.100

(suvi otpad) + 1 vozač / skupljac 3° ste. s kadom

Otpad niske 1vozač 4° ste. i 1skupljač 2°ste. Sabijač s tri zadnje osovine

gustine + 1 vozač / skupljač 3° ste. + satelit(minisabijač) ili vozilo 1.200

( papir ) s kadom

Otpad niske Sabijač s tri zadnje osovine

gustine 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste. + satelit(minisabijač) ili vozilo 2.000

(plastika) + 1 vozač / skupljac 3° ste. s kadom

Otpad visoke

gustine + 1 vozač / skupljač 3° ste. Vozilo s kadom ili kompaktor 900

(organsko)

Otpad visoke + 1 vozač / skupljač 3° ste. Vozilo s kadom ili kompaktor 1250

gustine(staklo)

Treba napomenuti da su ekipe posvećene prikupljanju frakcija niske gustoće i visoke potrebe za sabijanjem,

imaju kapacitet i izuzetnu fleksibilnost rada, jer su praćeni velikim vozilom kompaktorom i jednim manjim

koje može biti upravljano satelitom iz većeg vozila.

Definicija troška usluge za prikupljanje glomaznog i zelenog otpada zahtijeva drugačiji metodološki pristup (godišnje doba) i treba biti prikupljan na poziv ili u određeno doba godine.

Za usluge sakupljanja zelenog škarta i otpada ,uglavnom se prikupljanje obavlja s kompaktorom, velike ili

srednje zapremine koji će se koristiti ovisno o količini materijala koji se očekuje prikupiti, ili u zavisnosti od sezone ili pak iskustva, dok se za glomazni otpad koriste vozila s dizalicom ili sanducima s fiksnim brojem

aktivnosti.

- 53 -


Prikupljanje na prostranim područjima ili ulčno prikupljanje

Model skuplanja na prostranim područjima uopšteno, zahtijeva velika vozila, bez kada jer prikupljanje u

ovim zonama predvidja prelaz mnogo veće kilometraže, koja je rezultat disperzije populacije.

Produktivnost

Sastav ekipe vozila Br.korisnika/smjena

Suvi otpad 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste Zadnji sabijač 800

Papir 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste Zadnji sabijač 400

Plastika 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste Zadnji sabijač 350

Organsko u blizini 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste Zadnji sabijač 4.000

Staklo 1vozač 4°ste. i 1skupljač 2°ste Zadnji sabijač 400

Vrijednosti koje se odnose na ovaj sistem prikupljanja su očito niže od mogućnosti jer korisnik nije razvio svoju kompletnu odgovornost. Ovaj sistem se predlaže kao prelazna faza ka optimalnom sakupljanju.

- 54 -


PROIZVODNJA KOMUNALNOG OTPADA I MJERE ZA NJENO

REGULISANJE

Linije djelovanja ka ograničenju proizvodnje otpada

Politike zaštite okoline definisane na nivou Zajednice, posebno u VI akcijskom programu Evropske Unije za ambijent (2001-2010) i Evropske Direktive o otpadu, potrvrdjuju prioritet, svih intervencija usmjerenih na

prevenciju, kako u kvantitativnom smislu (smanjenje zapremine otpada) tako i kvalitativnom smislu

(smanjenje opasnog otpada).

Sa knjigom "Zelena knjiga o integrisanoj politici u odnosu na proizvodnju" iz 2001 podržava strategiju

promovisanja na tržištu ekoloških proizvoda kroz mehanizam cijena, uticaj na pravilan izbor potrošača, eko-

projektovanje proizvoda. Jedno od najvažnijih rješenja je korišćenje razvijene tehnologije, modernizacija postrojenja za obradu i

recikliranje otpada.

- 55 -


Evropska Komisija smatra da je neophodno da se što je više moguće približimo situaciji u kojoj:

otpad stvara, koliko je god moguće što manje rizike za okolinu (princip prevencije opasnosti);

otpad se tretira na mjestima najbliže mogućim mjestu njegove proizvodnje (princip blizine);

najveći dio otpada se vraća natrag u ekonomskom ciklusu (princip prednosti obnove);

otpada namijenjen definitivnom uništavanju je znatno smanjen i mora biti odložen na siguran način (princip sigurnog odlaganja).

Strategija definisanja na nivou Zajednice upućuju na održivije modele proizvodnje i potrošnje, kako bi se

osigurali veći učinak u upravljanju resursima i otpadom, s ciljem da se oslabi veza između ekonomskog rasta i korišćenje resursa / i proizvodnje otpada, tako da ekonomski razvoj ne dovodi do opterećenja ambijenta. U

sprovodjenju mjera sprječavanja nastanka otpada, navodi se potreba za intervencijom na nivou Zajednice,

kako za postupnim ukidanjem određenih supstanci i sirovina, tako i mjerama vezanih za te proizvode, kao i podsticanje ka ponovnoj upotrebi i Reciklaži otpada.

Strateške smjernice Zajednice moraju se uvesti u nacionalno zakonodavstvo.

Italijanski zakon, sa Zakonodavnim Dekretom br. 22/97 , koji je identifikovao u politici smanjenja količine

otpada i prevenciji njegovog nastanka, prioritetne akcije koje treba ostvariti u kontekstu vladanja otpadom.Te indikacije su kasnije ponovno obradjene Zakonodavnim Dekretom br. 152 / 2006, i one su temelj postojećeg

predloženog Plana.

- 56 -


Efekat smanjenja proizvodnje otpada, osim poboljšanja njegovog tehničkog upravljanja, je u uticaju na:

prevoz, koji prouzrokuje zagađenje zraka i rizik od mogućeg izlijevanja i nesreća, pravilno skladištenje i upotreba, smanjuje opasnost za teren, zrak i vodu, što stvara probleme vezane za postojeće objekte i teškoće

u lokaciju novih.

Problem prevencije proizvodnje otpada se mora riješiti, kako u pogledu količine proizvedenog otpada tako i

u njegovom kvalitetu, istovremeno smanjujući opasnost, imajući u vidu teškoće vezane za njihovu sve veću

složenost, heterogenosti sastava i opasnosti.

Pratećenje ciljeva prevencije i smanjenje proizvodnje otpada može se očekivati promovisanjem aktivnosti:

podrška za širenje i korištenje proizvoda koji, provjerom njihovog životnog ciklusa, formiraju

minimalni otpad;

podrška oblika potrošnje i distribucije proizvoda koje minimiziraju nastanka otpada;

smanjiti potrošnju proizvoda za jednokratnu upotrebu, ako je moguće s proizvodima s višekratnom

upotrebom;

smanjenje formiranja zelenog i organskog otpada kroz jačanje autokompostiranja;

smanjenje opasnog otpada kroz uvođenje čistih tehnologija u proizvodnim ciklusima.

- 57 -


Ove glavne direkcije djelovanja zahtijevaju angažman različitih učesnika, kao što su:

1 ) Javni organi na svim nivoima:

promocija kupovine proizvoda koji imaju jednu ili više karakteristika korisnih za okolinu, na primjer

u odnosu na sadržaj moguće recikliranog materijala, vodenu ili energetsku vrijednosti, nisku toksičnost.

kupovina proizvoda koji proizvode manje količine otpada, smanjenje ambalaže ili izdržljive

ambalaže, koja se može ponovno upotrijebiti ili obraditi;

promocija ugovora kojima prodavači proizvoda obavljaju njihovo povlačenje kada je završio svoj

životni ciklus, kao što su električna i elektronska oprema, toneri i patron boje, stvarajući ugovore "zatvorenog ciklusa".

2) Poslovni korisnici velike srednje i male distribucije:

promocija sporazuma za smanjenje ambalaže.

3 ) Proizvodne aktivnosti:

promocija i podsticanje uvođenja sistema upravljanja okolinom;

uspostavljanje okvirne sporazume sa strukturama koje se bave ograničenjem proizvodnje otpada;

realizovanjem sistema nagrade za inovacije proizvoda i načina njihove proizvodnje.

4 ) Građani, organizacije:

poduprijeti širenje ideje o obrazovanju za pravilnu potrošnju

svjesni prednosti usluga koje im servisi pružaju;

širenje pijaca korištene robe;

- 58 -


promocija inicijative za podsticanje domaćeg kompostiranja;

Podrška za organizaciju eco-manifestacija i eco-proslava.

Metode intervencije uključuju stvaranje:

Dobrovoljnih sporazuma i programa s organizacijama, udruženjima i upravnim i ekonomskim

subjektima.

Postavljanje tablice konsultacija s ciljem sklapanja dobrovoljnih ugovora i sporazuma za program:

1. smanjiti proizvodnju otpada velikih distribucija kroz odgovarajuće metode distribucije pakiranja proizvoda, kao što je uvođenje prodaje deterdženata i drugih proizvoda putem automata, ili

prisutnost pića u iskoristivim ambalažama za ponovno punjenje,

2. smanjiti proizvodnju otpada u krugu kateringa kroz zamjenu boca za piće za jednokratnu upotrebu sa onima za povrat,kao i za distribuciju hrane i pića (čaše, posude, korpe, pribor za jelo za jednokratnu

upotrebu);

3. promocija zamjene, u prodajnim strukturama postojeće kese za kupovinu sa biorazgradljivim

kesamai uvesti torbe za višestruku upotrebu; 4. promocija uvođenja održivih akcija u svim javnim objektima i preduzećima koje vode tržište ka

upotrebi proizvoda izrađenih od recikliranih materijala, ali i za promociju dobavljače koji su usvojili

ekološke standarde proizvodnje; 5. smanjiti proizvodnju otpada od strane turističkih objekata uvodjenjem uredjaja sa sistemima za

doziranje i dopunjavanje, uklanjanjem vec dozirane i upakovane hrane za doručak i uvođenjem

diferencijalnog prikupljanja i u sobama;

- 59 -


6. kroz promociju preduzeca koje upravljaju snadbjevanjem vodom, na upotrebu vode iz slavine,

uvodjenje etiketa za vodu iz vodovoda, s ciljem smanjenja zapremine boce.

A. Podrška za inovacije proizvoda s auto-obnovom, takođe se može ostvariti kroz pružanje financiranja,

inicijativa usmjerenih na:promocija autokompostiranja, preko firmi za upravljanje otpadom, nudeći distribuciju uređaja za kućno kompostiranje, ili u malim zadrugama, privatnog i kolektivnog

značaja, s prioritetom za zone u područjima gdje nije isplativa aktivacija diferencijalnog

centralizovanog skupljanja otpada, organizujući obuku i programe tehničke pomoći; B. podupiru inicijative za oporavak, narocito ostvarenje volonterskih organizacija, u cilju smanjivanja

otpada i ponovnu upotrebu proizvoda (održavanja i obnove trajnih dobara u kući, usluga za zamjenu

potrošnje proizvoda za jednokratnu upotrebu s onima za višekratnu upotrebu);

C. promocija proučavanje životnog ciklusa proizvoda kako bi se procjenili različiti aspekti njihovog uticaja na okolinu, smanjenje količine i kvaliteta proizvedenog otpada od strane proizvodnih

sktivnosti, uključujući ambalažu, da se poveća mogućnost popravke proizvoda i odvajanje pojedinih

komponenata, nižim troškovima energije i tokom životnog ciklusa proizvoda, na taj način se mogu dobiti savjeti za dobre proizvodne aktivnosti u kojima je vazna promocija eko-revizije i uvode ove

faktore u kriterijima procjena za dodjelu financijskih sredstava;

D. promocija studija o pružanju usluga, baziranih na sličnim djelatnostima iz prethodnog stavka kako bi se utvrdili metodi, tehnologije i ponašanja koja omogućuju smanjenje korišćenje resursa i

- 60 -


proizvodnje otpada e podsticali korištenje proizvoda dužeg roka trajanja u konfrontu sa proizvodima za

"jednokratnu" upotrebu.

Svaka akcija bi trebala biti popraćena odgovarajućim obrazovnim i informativnim kampanjama koje postaju sastavni dio svih preduzetih akcija.

Od posebne važnosti je i podrška u informativno / obrazovnim djelatnostima, razvijanju ideja o pravilnoj

potrošnji, poznavanje uticaja na okolinu kupljenih proizvoda na okolinu, kao i stvaranje obrazovnih programa za škole na svim nivoima, u kombinaciji, na primjer, s mjerama za smanjenje proizvodnje otpada u

menzama.

Koraci koje treba poduzeti za smanjenje proizvodnje otpada odnose se na sledeća područja intervencije:

- podsticati uvodjenje na tržište proizvoda s manjom ambalažom; - podsticati uptrebu ambalaže izrađene od materijala za višekratnu upotrebu i recikliranog materijala,

- podsticati primjenu projektovanja proizvoda koji se temelji na LCA proizvoda;

- promocija programa u udruženjima vlasnika restorana, preduzeća javnih usluga, trgovaca, trgovačkih lanaca, za promociju smanjenje nepotrebne ambalaže i zamjena s povratnom ambalažom;

- promocija programa za oporavak neprodanih svježih proizvoda;

- izgradnja on-line baze podataka o firmama koje obavljaju usluge popravki korištenih proizvoda, iznajmljivanja i dopunjavanja;

- promocija potrošnje vode iz javne vodovodne mreže, čime se smanjuje ambalaža;

- promocija krugova "povratne logike" sto znači vratiti proizvođaču ambalažu od robe prodane

potrošaču;

- 61 -


razvoj ekološki prihvatljivih proizvoda tj. koji pridonose najmanju moguću proizvodnju otpada;

promocija ekoloških bilanca,ekoloških revizija;

uključivanje u ugovorne dokumente konkursa za izvodjenje javnih radova i usluga, specifične

uslove koji favoriziju upotrebu materijala koji proizlaze iz povrata ili recikliranja otpada i

poboljšati vještinu i tehničku stručnost u sprečavanju proizvodnje otpada;

promocija upotrebe tanjira, čaša i pribora za jelo za više-kratnu upotrebu u školskim menzama, u

menzama firmi, na sajmovima, konferencijama, praznicima i drugim sličnim inicijativama gdje je

priliv velikog broja ljudi;

promocija odvajanja organskog dijela;

prikupljanje suvog otpada (papir, staklo, plastika, limenke) na sajmovima i javnim proslavama;

promocija kompostiranje u poljoprivredi (biljni humus i gnojivo);

promocija, u kancelarijama, metodologije i instrumenata koji omogućuju korišćenje obnovljivih

materijala, proizvod recikliranja, kao što su korišćenje recikliranog papira i tonera, punjive baterije, i smanjenje potrošnje putem korištenja informativnih tehnika koje omogućavaju maksimalno

iskorišćavanje kapaciteta memorije računala.

- 62 -


Promocija cijene u upravljanju uslugama prikupljanja otpada

Uvođenje tarife za pokriće troškova vladanja komunalnim otpadom je vrlo važan korak u pogledu duboke i

nužne transformacije otpada.

Formulacija takse, koja uzima u obzir proizvodnju otpada i sistem prikupljanja, obuhvata različite aspekte kao što su pokrivanje troškova, postizanju ciljeva zastite okoline, promjene u odnosima izmedju javne

uprave i građana- korisnika.

Ciljevi zaštite okoline mogu se lakše sprovoditi ekonomskim instrumentima koji daju podršku korisniku u prikupljanju otpada i povećava pažnju prilikom kupovine.

To se postiže s uvođenjem mehanizama nagrađivanja za podršku prevencije, smanjenje otpada, recikliranja,

boljim radom uslužnih djelatnosti i izjednačavanju tarifa poreza sa troškovima prikupljanja i obrade otpada.

Za tarifu primjenjujemo pravilo "onečišćivač plaća", jer takozvana "promjenjiva" zavisi od količine stvarno proizvedenog otpada.

Stoga tarifa postaje alat koji utiče na odgovornost pojedinca koji postaje nosilac visokog osjećaja građanske

dužnosti i obeshrabruje nekorektno ponašanje. Najinovativniji aspekat primjena tarifa je provjera procesa koji uključuje transparentan odnos između

građana i institucija, stavljanje na raspolaganje mogućnost kritika i predloga od strane korisnika, imati

podatke o tome jesu li postignuti i u kojoj mjeri ciljevi efikasnosti, djelotvornosti i ekonomičnosti u upravljanju gradskim otpadom.

- 63 -


Oporavak materijala: usmjerenja za planiranje recikliranja

Priručnik predvidja postizanje različitih ciljeva diferencijalnog prikupljanja, u odnosu na teritoriju i usluge

koje pružamo.

Očito, u cilju postizanja veoma visokog nivoa diferencijalnog prikupljanja otpada, trebat će nam:

A. reorganizacija službe na "važnu" orijentaciju prema oblicima kućnog prikupljanja ili u skladu s

pravilom blizine korisnika; B. značajan angažman po pitanjima sudjelovanja potrošača kroz planirane komunikacijske aktivnosti na

terenu;

C. važan razvoj sistema naplate usluga korisnicima, tipa "na vrijeme", koji je važan podsticaj i

priznanje za korisnike ka usvajanju dobrog ponašanja, u odnosu na usluge koje im se nude.

U skladu s prethodnim, priručnik identifikuje određena usmjerenja za reorganizaciju službi, na temelju

procjena koje se odnose na karakteristike različitih zona na području.

- 64 -


Sinteza obavljene obuke

Prije predlaganja specifičnih usluga za svaku od tri stvarnosti, smatra se da je korisno navesti, sintezu onoga

sto smo saznali na obukama provedenim tokom projekta.

Ssnteza obuke 1

KAMZA TERITORIJALNA ORGANIZACIJA

Prije 1990 Kamza je bila samo predgrađe Tirane i bio je uglavnom poljoprivredni kraj. Nakon 1990, tokom

unutrašnje migracije, pretvoren je u urbano područje, i u stvarni grad, počevši sa populacijom od oko 6.000 ljudi, stižuci do više od 90.000 danas.

Ovo stanje

haotičnog

i brzog

rasta je stvorilo

probleme

u kontroli urbanog

agregata.

14.04.2012

- 65 -


PROPISI O ZASTITI AMBIJENTA I STANJE SLUZBI

Postoji nacionalni zakon koji ima za cilj diferencijalno prikupljanje u opštinama (do 2018). On sadrži i

katalog opasnog i ne-opasnog kućnog i ne-kućnog otpada. Zakonon postoji, ali država ga ne primjenjuje. Taj nedostatak se prenosi i na planiranje usluga prikupljanja, kako u načinu tako i u strucčosti: ne postoji

razdvajanje otpada, i nema realnih planova tehnika prikupljanja. Velika količina otpada nije prijavljena

komunalnim službama, što pokazuju ogromne gomile napuštenog otpada posvuda. Oni također nemaju

valutaciju "tržišta" prikupljenog otpada: komunalni i ne-komunalni, opasan i i ne-opasan, transportuju se u otvorenu deponiju, koja se nalazi u neposrednoj blizini vodotoka. Identifikacija mjesta je napravljena

isključivo s obzirom da je zemljište komunalno vlasništvo, bez uzimanja u obzir geomorfološke

karakteristike područja i ekoloških zahtjeva. Nema uočene odgovarajuće tehnike razvoja, već ljednostavno prikupljanje otpada takvog kakav jeste.

Prikupljanje se obavlja samo jednim vozilom: Kompaktor ISUZU prilično nov model, ali u lošem stanju. Smjene: 8 h x 3 smjene / dan - Osoblje:4 ekipe / smjena. Način rada: 1 vozač i 3 operatera na zemlji koji

skupljaju otpad s ručnim alatom (lopatom i vilama). Spremnici (kontejneri) su od željeza, gotovo svi

deformisani i bez točkova, ne mogu se zakačiti za vozilo u cilju njihovog pražnjenja, zbog lošeg stanja u

kom su, onda su operateri primorani da sa zemlje kupe otpad lopatom i vilama. Iako postoji zakon za sigurnost na radu, operateri ne posjeduju (LZO) Lična Zaštitna Odjeća (samo reflektirajuće prsluci).

Kontejneri su svi okruženi otpadom i uobičajeno je vidjeti ljude koji prekopavaju okolo i uzimaju stvari.

- 66 -


Trenutno, opština takođe obavlja uslugu prikupljanja glomaznog materijala i jednu vrstu prikupljanja

nediferencijalnog otpada sistemom"od vrata do vrata".

NAGLASAK

Da bi ste dobili prave rezultate naglašava se potreba za razvijanjem svijesti koja je osnov za pravilno

vladanje otpadom, kako administrativnog osoblja tako i stanovništva, bez koje se ne mogu programirati

usluge koje daju dobre rezultate. Osim toga, tu je pravi problem neprijavljivanje poreza: sistem upravljanja poreznih obaveznika je vrlo

napredan, ali primijenjen vrlo malo. Osim nedostatka informacija, činjenica da korisnici ne plaćaju poreze,

što ovlašćuje stanovništvo da ne traži garanciju usluga i zaštitu za svoje zdravlje i okolinu u cjelini. Pošto to nemaju, nije lako tražiti da poštuju određena pravila za pravilno gospodarenje otpadom.

Taj nedostatak je pronađen kako u planiranju usluga prikupljanja, tako u metodu i vještinama: ne postoji diferencijalno prikupljanje niti planiranje tehnika prikupljanja,

sav otpad, komunalni i ne opasni i ne , dovodi se u otvorenu deponiju, koja se nalazi u neposrednoj blizini

vodotoka.

- 67 -


Lokacija pogona je odredjena isključivo na činjenici da je teren bio vlasništvo opštine, bez obzira na

geomorfološke karakteristikepodručja.

Takođe, ne postoje odgovarajuće

tehnike kultiviranja, već

jednostavno

ostavljanje onoga što je prikupljeno.

Prikupljanje se obavlja samo s jednim vozilom: gasolone ISUZO prilično nov model, ali uslovi njegovog održavanja nijesu povoljni.

Smjene: 8 sati x 3

smjene/dan.

Osoblje: 4 jedinice / smjena

Način rada:

1 vozač 3 radnika na zemlji koji ručno skupljaju otpad

(lopata i vile).

- 68 -


Spremnici (kontejneri) su od željeza, gotovo svi deformirani i bez točkova, ne mogu se zakačiti za vozilo u

cilju njihovog pražnjenja, zbog loseg stanja u kom su, onda su operateri primorani da sa zemlje kupe otpad

lopatom i vilama.

Očito je, da je kvalitet prikupljanja nizak, jer ovaj metod ne garantuje potpuno čišćenje mjesta.

Čak i ako postoji propis sigurnosti na radu, operateri nisu opremljeni LZO (samo reflektirajuće prsluke).

Kontejneri su svi okruženi otpadom i uobičajeno je vidjeti ljude koji prekopavaju okolo i uzimaju stvari.

- 69 -


BUSHAT

PROBLEM DEPONIJE

Glavni problem koji se javlja u Bushat-u je povezan s deponijom. Tu postoji deponija za komunalni otpad i ona skupi 1 milion kubnih metara. Ova deponija je osmišljena kako bi trajala 20 godina razmatranjem

trenutne proizvodnje otpada bez recikliranja materijala (potencijalno 0,6 kg / sta.dnevno = 100 t / dan -

služba prikupljanja pokriva 200.000 stanovnika u 18 opžtina), imajući u vidu da je godišnji procenat povećanja otpada 6%.

17.04.2012

18.04.2012

- 70 -


Trenutno samo dolaze 600/t mjesečno: samo 12% od onoga što bi trebao stici. Do sada su Abbancate 8.000

tona do početka septembra 2010. Abbancamento Cijena Abbancamento: 7 € / toni. Potpisansan je sporazum između Ministra za Ambijent i 18 opština s obavezom prikupljanja i donošenja otpada, ali to nije poštovano

od strane svih potpisnica opština. Osim toga, oni koji ga daju , ne donose 100% proizvedenog otpada.

Pojedine ga opštine daju, ali ne plaćaju.

U Deponiji postoji sistem izbora otpada koji za sada nije u upotrebi, jer nemaju dovoljno materijala za

obradu, a i ne bi bili u mogućnosti da pokriju troškove osoblja.

SAZNANJA O OPOREZIVANJU OTPADA

U 18 opštna potpisnica ugovora naplaćuje se 20 % predviđenenog poreza.

U Bushat-u javni korisnici komunalnih usluga placaju (60% od ukupnog broja).

STANJE USLUGA

Trenutno se na području nalaze 110 kantejnera u urbanoj zoni, 90 kontejnera u četiri sela oko Bushat-a, gdje

se proizvodit manje otpada. Stanje kontejnera je degradirano i evidencirano je napuštanje otpada.

- 71 -


STANJE PROJEKTA

N° 20 kontejnera za odpad (5za papir, 5 za plastiku, 5 za staklo, 5 za nediferencijalno) koji će biti postavljeni u 5 parcela kao pilot-projekt.

Obavljen je pregled za izbor lokacije pogodne za postavljanje kontejnera za smeće.

NAGLASAK

Uprkos razvoju savjesti kao temelj pravilnog gospodarenja otpadom od strane administratora, ne može se reći ista stvar u vezi sa stanovništvom, pa je teško planirati sistem usluga koji će dati dobre rezultate. Itekako

su svjesni da moraju napraviti informativne kampanje budjenja svijesti i sensibilizacije, i te da uprava mora

vjerovati.

- 72 -


BAR

STANJE USLUGA

Trenutno su u centru grada instalirana neka ostrva opremljena kontejnerima za odvojeno prikupljanje otpada, vrsta otpada je prikazana crtezima i jasnim znakovima na drvetu ili kartonu, ali na žalost, neki sod

kontejnera nijesu još uvijek korišteni. U okolnim zonama, predgrađa i ruralna područja, nalaze se 90 mini-

kontejnera u kojima korisnici mogu odlagati nediferencijalni otpad. Bar je proglasen najčistijim gradom u Crnoj Gori. U stvari, vizualni utisak to potvrdjuje, iako postoje neka zabačenija područja, gdje postoje očite

pojave napuštanja otpada.

19/04/2012

- 73 -


NAGLASAK

Opština je povjerila usluge upravljanja otpadom svom komunalnom preduzeću, uz dobru organizaciju službi,

koje, međutim, u određenim okolnostima, nailaze na teškoće na terenu. Opština izgleda radi na mnogim projektima, neki trebaju da se realizuju, a neki su već u funkciji.

Kontrola je bila usmjerena na pregled kako instrumenata, opreme, tako i na načine prikupljanja.

Značajan dio kontrole bio je posvećen posjeti deponije.

- 74 -


Sinteza obuke 2

Faza n° 1 (prvi dan): ponavljanje zaključaka obuke 1. (naglasak na nivo usluga), provjere trenutnog nivoa usluga kroz dokumentaciju i novi generalni pogled na teritoriju:

- Poznavanje vozača, operatera i bilo koje druge ekipe uključene u ciklus prikupljanja otpada na području

opštine; - Ciklus prikupljanja (vrijeme, količina, vrsta resursa koji se koristi i operativnog osoblja);

- Procjena teritorijalne širine (granice) i broj i vrsta postavljenih kontejnera ili sanduka;

- Osobe obuhvaćene obukom: Odgovorni za organizaciju krugova i smjena prikupljanja, izbor vozača.

Faza n° 2 (drugi dan):

- Popunjavanje tabela za valutaciju na terenu;

- Krugovi prikupljanja: od samog početka do povratka u bazu;

- Vizija eventualnnih postrojenja za obradu prikupljenog otpada;

- Osobe obuhvaćene obukom: Odgovorni za organizaciju krugova i smjena prikupljanja, izbor vozača.

Faza n° 3 (treći dan):


- Krugovi prikupljanja: od samog početka do povratka u bazu;

- Vizija postrojenja za prijem prikupljenog otpada; - Osobe obuhvaćene obukom: Odgovorni za organizaciju krugova i smjena prikupljanja, izbor vozača.

- 75 -


Faza n° 4 (četvrti dan):

Proučavanje i podjela poslovnih zadataka od strane ekipa koje pokrivaju krugove i smjene

prikupljanja;

Osobe obuhvaćene obukom: Odgovorni za organizaciju krugova i smjena prikupljanja.

Faza n° 5 (peti dan):

Održavanje i procjena ostvarenih rezultata vozila za prikupljanje;

dijeljenje i razmjena iskustava kako bi se poboljšali ciljevi upravljanja rada mehaničke radionice;

Osobe obuhvaćene obukom: Odgovorni za organizaciju krugova i smjena prikupljanja, odgovornii

za rad mehaničke radionice vozila.

- 76 -


- 77 -


Sinteza obuke 3 (u Italiji)

Faza n° 1:


- Planiranje humanih resorsa i vozila;

- Softvera za upravljanje krugom prikupljanja: od samog početka do povratka u bazu - Planiranje i organizacija distribucije kontejnera;

- Održavanje i procjena rezultata vozila za prikupljanje.

Faza n° 2:

- Proučavanje na teritoriji nekih vrsta krugova prikupljanja "od vrata do vrata"; - Vizija eventualnnih postrojenja za obradu prikupljenog otpada;

Faza n° 3:

- Proučavanje na teritoriji nekih tradicionalnih vrsta prikupljanja (sa zakačivanjem odpozadi);

SADRŽAJ :

Značaj livela usluge:

• Ciklus prikupljanja (vrijeme, količina, vrsta resursa koji se koristi i operativnog osoblja);

• Procjena teritorijalne širine (granice) i broj i vrsta postavljenih kontejnera ili sanduka;

• Praćenje svakodnevnog prikupljanja do stizanje u pogone za preradu;

• Procjena učinka vozila i njihovog održavanja; • praktični primjeri korišćenja poslovnih ekipa u krugova prikupljanje i radnim smjenama.

- 78 -


- 79 -


Obilazak pogona Cosmari

- 80 -

PRIRUČNIK ZA UPRAVJANJE OTPADOM _______________________________________________________________________________________

SINTEZA PLANA VLADANJA OTPADOM usvojila od tri stvarnosti

Svaka od tri stvarnosti (Albanija, Italija, Montenegro) usvojila je vlastiti plan upravljanja, usklađen sa

zahtjevima zakonodavstva Zajednice koji obavezuje na izradu ovog dokumenta.

U sljedećim paragrafima prikazuje se sinteza Planova Upravljanja usvojenih od tri stvarnosti.

SADRŽAJ PLANA UPRAVLJANJA KAMEZ -a (KAMZA)

Plan naglašava da postoji sistem za prikupljanje otpada, kojim upravlja opština. Oni koriste sedam vozila različitih vrsta. Za pokrivanje cijele teritorije uslugom prikupljanja neophodni su 200 kontejnera (uključujući

i one koji će se koristiti za zamjenu).

Trenutno na opštinskom podrucju postoje 200 "mjesta" za sakupljanja otpada, od čega:

80 koriste kontejnere za smeće, i nalaze se u područjima gdje je ulična mreža je pogodna za tranzit i

Prikupljanje se obavlja svakodnevno;

70 su na otvorenom prostoru, prikupljanje se obavlja tri puta nedeljno;

50 su mjesta prikupljanja gdje se ostavljaju kese, prema rasporedu utvrđenom kalendarom za

prikupljanje od vrata do vrata i preuzima se jednom nedeljno.

Plan upravljanja predviđa određivanje područja kojima ce se dodijeliti kontejneri, i njihov broj.

- 81 -


U radu je razvijeno specifično poglavlje o "mjestu akumulacije" otpada (deponija), koje je od strane vlasti

odredjeno pored obale rijeke Terkuza. Lokacija se nalazi sjeverozapadno, 2,2 km od centra Kamze. Trenutno sav otpad skuplja se u ovom mjestu, naravno, ne može biti nazvano deponija jer ne ispunjava

standardne uslove. Nagli razvoj stanovništva rezultirao je rastom proizvodnje otpada, koji službe usluga ne

uspijevaju pratiti, (kako u pogledu vozila tako i u broju kontejnera), pa je stanovništvo počelo koristiti obalu rijeke kao mjesto odlaganja. U istom mjestu se dovoze sve vrste otpada, kako gradskog tako i glomaznog,

zatim industrijski i bolnički, imajući u vidu da ne postoji diferencijalno prikupljanje. Pored toga, radi se o

otvorenom prostoru bez ogradjenja, tako da je slobodan pristup svima, za ostavljanje svega.

Obavezne su mjere sigurnosti i održavanja, kako bi se spriječilo zagadjivanje podzemnih voda, imajući u

vidu da se deponija nalazi uz rijeku pješcanog korita koje prikuplja ocjedne vode. Plan identifikuje faze

intervencije za potrebe sanacije mjesta, koja uključuje uklanjanje i presovanje otpada ostavljenog deponiji, izravnavanje i izolacija glinom, stvaranje ćelija za prenos, odvod slivnih voda, ograde mjesta i izgradnja

sistema unutrašnjih puteva.

.

Dobar primjer bi bio

odredjivanje od strane projekta,

novog mjesta za diferencijalno

prikupljanje.

- 82 -


SINTEZA PLANA ZA UPRAVLJANJE BUSHAT-a

U 2008-oj vijeće opštine Bushat je osnovalo javno preduzeće sa većinom dionica koje pripadaju opštini, koje

ima ulogu obavljanja prikupljanja i odvoz smeća, i čišćenje ulica u općtini, kao i upravljanje deponijama. Do

sada, ova firma se bavila kontrolom procesa odlaganja otpada u deponijama.

Plan rada predstavlja posebnu raspravu o odlaganju u deponiju: uprkos tome što su ugovor o odlaganju

otpada u deponije potpisalo nekoliko opština, otpad ne dostavlja gotovo niko tvrdeći da je 7 € / toni previsok trošak, isti razlog je doveo do znatno nižeg zaposlenja potrebnih kadrova, a također smanjeno uvodjenje

tehnologija za obradu otpada. Trenutno, privatna albanska firma je ponudula da se bavi vladanjem otpadom u

deponiji, njegovim odlaganjem, preradom i pogonom reciklaže.

Planom se precizira pojam

deponija, ali i navodi nedostatke

oko razvoja raznih drugih aspekata, posebno za ono što se

odnosi na način prikupljanja

otpada.

- 83 -


Pogon za izbor za sada se ne koristi, jer ne bi bio u stanju niti da plati osoblje, niti ima dovoljno materijala za preradu.

- 84 -


SINTESA PLANA VLADANJA U BAR-u

Plan vladanja otpadom Opštine Bar je odobren od strane Ministarstva turizma i razvoja, i potom usvojen

od Gradskog vijeća.

Plan je formulisan na bazi Zakona o vladanju otpadom, strateškog master-plana za nacionalno upravljanje

otpadom, na bazi plana vladanja otpadom za Crnu Goru, za razdoblje od 2008-2012, na nacionalnim politikama za vladanjem otpadom, i na obavljenim istraživanjima na planu ambijentalne zaštite Crne Gore do

2020.

Plan sadrži opis postojećeg stanja vladanja otpadom u opštini Bar, ovako sintetizovan: većina otpada dolazi iz urbanih područja i onih u neposrednoj blizini morske obale, gdje je i najveći ekonomski potencijal, koji

karakteriše ove zone. Indikativno se proizvodi 1,2 kg dnevno / stanovniku, no s obzirom na turistički

potencijal ovog područja, može se reći da količina proizvedenog otpada dostiže1,5 kg dnevno/stanovniku. Većina otpada se proizvodi u junu, julu, avgustu i septembru, dostignuvši vrhunac od 100 t / dnevno.

U urbanim područjima prikupljanje i zbrinjavanje otpada uspijeva pokriti skoro 100 % od otpada

proizvedenog u tom području, dok u ruralnim područjima se prikuplja uz pomoć kontejnera postavljenih pored glavnih ulica, i uspijeva se prikupiti 65-70%. Plan ne daje detaljan opis procesa prevoza otpada.

Plan predlaže, za periferne zone, prikupljanje od vrata do vrata. Osim toga, pokazuje da je diferencijalno prikupljanje još uvijek u eksperimentalnoj fazi, i u samo nekim specifičnim područjima. Učestalost

preuzimanja određuje preduzeće koje se bavi prikupljanjem, uzimajući u obzir sezonska kretanja.

- 85 -


Dokument opisuje snadbjevenost opremom, u smislu vozila i kontejnera, ali ne nudi detaljniji

opis sistema

načina

prikupljanja otpada.

Plan predlaže deponiju kao sistem odstranjivanja otpada. U njemu se nalazi raskošni opis sistema

prikupljanja bioplina, tretiranje izcjednih voda, zaštitu od buke i zadržavanje neugodnih mirisa. Također

pronalazi investicijski plan za opremu, plan investicija za izgradnju deponija i drugih troškova.

- 86 -


ADMINISTRATIVNI, TEHNICKI I PORESKI

ASPEKTI, INTEGRIRANOG VLADANJA

OTPADOM Razmatranja koja su ovdje izložena odnose se, bez razlike, na opštine Kamza, Bushat i Bar, i predstavljaju

generalne načine djelovanja, bez obzira na ambjentalnu situaciju koja obilježava tri opštine i političkog stava

njihove uprave.

Zadatak je svakog Opštnskog vijeća da izabere konkretne načine i mogucnosti djelovanja, prilagodjene

specifičnim potrebama njihovim područja.

Projekti integriranog sistema vladanja otpadom trebaju široku podršku svih političkih stranki, da bi

se postigao kontinuitet

Integrirani sistem vladanja otpadom sastoji se od niza kompleksnih političkih odluka i primijenjenih

intervencija s ciljem smanjenja negativnog uticaja otpada na ambijent.

Da bi se osigurao rezultat tog sistema, bitno je da se operativne odluke dosljedno sprovode i u vremenskom

kontinuitetu. Iz tog razloga, važno je da su uključene sve političke snage koje sudjeluju u vladi, i da su

postojeći projekti podržani što je više moguće, tako da smjene vlasti u opštinama ne dovodi u pitanje vremenski kontinuitet programa.

- 87 -


Politike vladanja otpadom moraju se rješavati na širim nivoima od opštinskog

Priliv preporuka za vladanje otpadnim ciklusom ne može se odnositi na strogo opštinsko područje, vec ga je

neophodno proširiti i na van-opštinska područja.

U pogledu strukture i odnosa između centralne i lokalnih vlasti u Albaniji i Crnoj Gori, u opštinama Kamza,

Bushat i Bar, moraju provesti bilo kakvu korisnu inicijativu za stvaranje radnih stolova, gdje će biti prisutni

svi predstavnici vladajućih grupa, sa dovoljno velikih teritorija, kako bi se omogućilo formiranje prostornnog plana koji definiše osnovne principe i operativne odluke uopšteno, bez obzira na mogućnost, gdje se ostavlja

sloboda svakoj lokalnoj vlasti da nastaviti samostalno donošenje mjera koje najbolje odgovaraju za njenu

teritoriju, u okviru instrumenta koordinacije.

Izbor metode prikupljanja otpada mora proizaći iz pazljivog proučavanja teritorijalne stvarnosti

U izboru metoda prikupljanja otpada, opština mora uzeti u obzir niz faktora, uključujući demografske distribucije, orografije, urbani pritisak, socijalne navike... Drugim riječima, ne dešava se uvjek da sistem koji

ostvari dobre rezultate u visoko urbanizovanom području, postigne iste rezultate kada se primjenjuje u

ruralnom području.

Svaka odluka, dakle, mora se temeljiti na studiji koja uzima u obzir sva obilježja određenog područja i

provjeriti ono što bi moglo biti najbolje rješenje.

- 88 -


Osim toga, bitno je upotreba posredovanja, jer se ne može prihvatiti previše "fragmentiran", sistem koji će

tretirati susjedne zone s potpuno različitim metodama.

Potrebno je pronaći pravu ravnotežu između troškove za prikupljanje otpada i korišćenja metoda

diferencijalnog prikupljanja, makar bio nepovoljan za opštinske blagajne.

Za postizanje dobrih rezultata potrebno je utvrditi dugoročne ciljeve, koje je moguće postići kroz

sljedeće korake i u kraćem roku

Cilj koji se želi postići predstavljen je stabilizacijom situacije u kojoj se otpad proizvedi u ograničenim

količinama, i sav strogo podijeljen, većina poslata na oporavak materijala i / ili energije, a samo mala

količina odlazi u deponiju. Međutim, taj cilj izgleda objektivno teško postići i moguce je da obeshrabri bilo koju opštinsku upravu koja želi sudjelovati u tom pravcu.

To se ne smije zanemariti, zato je potrebno da strukturirano programiranje teži ka sveobuhvatnom cilju, postizanjem značajnih rezultata kroz primjenu naknadnih projekata, ne pretjerano ambicioznih i

jednostavnije primjene, koji će pomoći da se postupno dodje do konačnog cilja.

Na prvom mjestu, važno je ne dozvoliti da prevlada navika napuštanja otpada, organizovanje efikasnog

sistema prikupljanja i priktičan za korisnike; upozorenje na pravilnu diferencijaciju koja će nam kasnije dati

rezultate, nakon što rijesimo pitanja organizacija industrije konzorcija koji su uključeni u upotrebu razne

vrste otpada na ekonomski održiv način, u jednoj trećoj fazi, bit će moguće početi studirati inicijative koje će smanjiti proizvodnju otpada te spriječiti ulazak u otpad robe za jednokratnu upotrebu i zamijeniti je sa robom

za višekratnu upotrebu.

- 89 -


Opstina svojim akcijama daje podršku favorizovanja jacanja odgovornosti građana

Osim strogo operativnih aspekata, s ciljem da se organizuje prikupljanja otpada na čitavoj svojoj teritoriji,

opstina će morati pripremiti neke dodatne mjere kako bi se osigurala efikasnost cjelokupnog projekta.

Konkretno, vrlo je važno:

pokrenuti inicijative edukacije i podizanja svijesti usmjerene na različitim kategorijama građana koji

žive i rade na opštinskoj teritoriji (škole, trgovine, udruženja...);

pomagati sve vrste promotivnih kampanja informisanja, ukazujući svima zainteresovanima pravilne

načine ponašanja;

promocija nagrada za dobro ponašanje, kao što su porezni popusti ili popuste za kupovinu roba i

usluga;

provodi terenske kontrole poštovanja pravila i ukoliko je potrebno kazniti na adekvatan način to.

Aspekti poreza

Fiskalni podsticaj je glavni alat za upravljanje otpadom, prednosti koje proističu od zaštite okoline, utiču

direktno na ekonomski razvoj i moraju biti svrstane u nižu poreznu stopu, koju snose porezni korisici.

- 90 -


Pravednije oporezivanje otpada treba temeljiti na:

principu da oni koji proizvode više otpada će morati snositi veći porezni teret;

pokrivati stvarne troškove gradskog komunalnog preduzeća za skupljanje, prijevoz i zbrinjavanje

otpada.

Opšinske službe, dakle, moraju kontrolisati sve troškove namijenjene vladanju otpadom, i moći dati, u bilo koje vrijeme ekonomske procjene o troškovima za razne usluge i znati ih predvidjeti u budućnost.

1. Tačna identifikacija plaćenog poreza od strane svakog pojedinačnog obveznika, odnosit će se na pouzdan i iscrpan pregled različitih kućnih i produktivnih korisnika, uz pomoć kvalitativnih i / ili

kvantitativnih udruženja u stanju da uspostave veću ili manju proizvodnju otpada.

U budućnosti, preciznije metode mjerenja stvarne količine proizvedenog otpada od strane svakog registrovanog korisnika, može dodatno pojačati ideju o dobrom ponašanju koja se ogleda u značajnom

smanjenju troskova plaćanja poreza.

Finalna sinteza

Čini se jasnim, gore navedeno, da za odgovarajući način rješavanja pitanja u svezi sa službom kompletnog sistema vladanja otpadom neophodno je uzimati u obzir rezultate teorije kao i same prakse na terenu.

U početku, u fazi projektiranja sistema, moraju biti uključeni razni stručnjaci, na način da se na vrijeme

prepoznaju ciljevi koje treba postići i teškoće koje treba savladati.

- 91 -


Nakon toga, bit će poželjno uporediti projekat s različitim grupnim interesnima i, uopsteno, sa subjektima

prisutnim na terenu, tako da se najprikladnije prilagodi i ostvari, uz sudjelovanje relevantn subjekata-operatera, kroz najbolji odnos izmedju količine skupljenog, odvojenog i obradjenog otpada i ekonomskog

troška operacije.

Također je važno naglasiti da, s obzirom na trenutnu situaciju s otpadom na ispitanom području, iako uz neke

razlike, mogućnosti postizanja dobrog integriranog sistema otpada su znatne, i da su opštine stekle dovoljno

znanje za korisno intervenisanje.

- 92 -


Tehničke faze izvodjenja projekta

Nakon navodjenja početnog stanje svake tri stvarnosti, sljededi pronalaženje puta u cilju uspostavljanja

sistema vladanja otpadom odmjerenog za svaku od tri stvarnosti.

Dio ovog puta ka razvoju, započet je aktivnostima već ostvarenih obuka.

Faza 1 : PRONALAZENJE PODATAKA i OBRADA

Projektom je predvidjena jedna početna faza pronalaženja značajnih podataka za projektovanje specifičnih

usluga na području o kojem je riječ. U ovoj fazi je presudna opštinska podrška u prenosu informacija

potrebnih za proucavanje.

Podaci koji se odnose na područje

* Podijeljene u homogenim zone: (PRG, plan grada, planove akustičnog zoniranje, turistički plan, itd...)

- Stari Grad - stambene jedinice - četvrti i okruzi

- sela - kuće razbacane kuće

- zona za proizvodne djelatnosti (industrijsko - zanatlijska)

Jednom izabrano područje djelovanja, potrebno je pronaći sledeće dokumente i sledeće opšte podatke:

- 93 -


* perimetar teritorije

* kritičnost (plan ulica, veličine ulica, smjer vožnje, prilazni putevi...) * opstinski propisi koji se odnose na slične kriterijume rešavanja cijena

* uslužni ugovori i eventualne konvencije za definisanje uloga, odgovornosti i praćenje trenutnog

stanja stvari.

Uključene aktivnosti

* domaće (vrsta i struktura: soliteri, porodične kuće, apartmani, razbacane kuće...) - broj i mjesto (za agregaciju po zonama, ulicama, zgradama i soliterima, kućni broj...)

- ili druge aktivnosti (utjecaj turizma,studentska populacija van mjesta boravka, putovanje

na posao, itd...).

* - industrijsko zanatlijska (identifikativna dokumentacija proizvodnih aktivnosti i / ili komercijalnih/zanatlijskih)

- ekonomske djelatnosti, poslovne i trgovačke, industrijske, i tako dalje.

- procesi proizvodnje, vrste proizvedenog otpada (pakiranje: papir, karton, plastika)

* škole i drugi specifični korisnici

(domovi za starije osobe, bolnice, itd...).

- 94 -


Također je potrebno nabaviti kalendar o događanjima i lokalnim manifestacijama, o pijacama i drugim

situacijama i pojava bilo koje vrste, osim redovnih događaja.

Paralelno sa prikupljanjem podataka koji se odnose na područje, komunalije i postojeće usluge, morate

proučiti postojeće planove na području, ili volja za budućim planiranjem, upotrebe postrojenja za obradu sakuplenog materijala. Ovaj aspekt je od strateškog značaja, jer je snažno povezan za vrstu usluga koje treba

osnovati.

Ova prva faza se završava sa:

- obrada podataka koji se odnose na kućne korisnike;

- obrada podataka koji se odnose na industrijske korisnike i poslovne korisnike; - obrada podataka koji se odnose na poslodavne korisnike, zanatske i industrijske korisnike.

Da bi se postigli korektan sistem usluga, možemo napraviti precizne popise s ciljem praćenja obilježja

svakog korisnika. Rezultati upitnika će omogućiti predviđanje i potom praćenje kritičnih pitanja vezanih za specificnosti različitih korisnika.

Potom značajne podatke unosimo u takozvanu TABELU RELJEFNOG TIPA koja se koristi u području

popisa ne-domaćih korisnika. Tabela daje sve podatke o korisnicima, vrsta otpada koji proizvodi, od cega

zavisi dodjela kutija ili kontejnera, zatim drugim upisanim podacima koje pomažu preciznost ostvarenja ciljeva usluga. Što se tiče kontejnera, čija je upotreba rezervisana, traže se pogodna mjesta za njihovo

postavljanje, za slobodan pristup korisniku kao i prilaz vozilima za njihovo praznjenje.

- 95 -


- 96 -


Faza 2: PROCJENA PROIZVODNJE OTPADA, i STA SKUPLJATI

Nakon identifikacije i kvantifikacije korisnika usluga, kućnih ili ne, neophodno je primijeniti ostvarene

rezultate istraživanja u lokalnom kontekstu, kako bi se utvrdila učestalost i značaj u obračunu globalne

proizvodnje otpada, koji će se koristiti za odredjivanje sistema za prikupljanje. Očigledno, ovisno o vrsti proizvodnje, kao što smo već spomenuli, razlikuje se predmet istraživanja u trima stvarnostima obuhvaćenih

projektom, pa je neophodno razmišljati o specificnoj vrsti usluge za svaku od njih.

_______________________________________________________________________________________

Koji otpad sakupljati odvojeno:

PLASTIKA - KARTA - METAL

STAKLO

ORGANSKI DIO

KARTON OD AMBALAZE

_______________________________________________________________________________________

- 97 -


Na primjer, u stvarnosti u kojem organski dio nije značajno veliki, da se nema smisla da se postaviti kapilarni sistem prikupljanja.

_______________________________________________________________________________________ Vrsta sistema koji ćemo upotrijebiti je zavisna od

IZBORA POGONA

i od mogućnosti korektnog

PLASIRANJA PROIZVODA

Isto tako, bilo koja vrsta usluga je povezana s prisutnošću određenih pogona za specifičnu obradu. Što se tiče oporavka suvog otpadnog materijala, pogoni sa ručnim odvajanjem predstavljaju odgovor na prevoz priliva

prikupljanja.

Za ono što ne može biti tretirano od strane tih objekata (pogona), čalje se privatnim pogonima koji su pod

ugovorom (npr.staklo)

- 98 -


Faza 3: ORGANIZACIJA USLUGA i PLANIRANJE

KRUGOVA PRIKUPLJANJA

Na osnovu količine proizvodenog otpada koji dolazi od korisnika koji su uključeni, odredjuje se metod

prikupljanja, i naknadno planovi krugova prikupljanja i identifikacije vozila (vozila koja se koriste za prikupljanje i za pretovar, postrojenja za prenos) i radnih ekipa koje će se koristiti.

Ovdje su prikazane dvije sintetičke kutije u odnosu na vrstu usluge prikupljanja.

- 99 -


_______________________________________________________________________________________

SISTEM ULIČNOG PRIKUPLJANJA

Vrsta kontejnera:

da 3.200 lt. da 1.100 lt.

Vrsta vozila za prikupljanje: jedan operator - pozadni

SISTEM ULIČNOG PRIKUPLANJA

Karakteristika usluga:

Korisnik je slobodan ostavljati odvojeni otpad u ulični kontejner i ne mora poštovati dan ili vrijeme ostavljanja. Za korisnike u proizvodnji je poželjan organizovani odvoz otpada za odredjene frakcije (na primjer, kartonska ambalaža).

OCEKIVANI CILJ DIFERENCIJALNOG (ODVOJENOG) PRIKUPLJANJA: 35 - 40 %

Obavljena praksa pokazuje da ova vrsa usluga moze biti ostvarena samo kao prelazna faza ka modrenim

sistemima diferencijalnog prikupljanja otpada

- 100 -


COSMARI

SISTEM PRIKUPLJANJA OD VRATA DO VRATA

Vrsta OPREME:

Kese

Kutije / Kontejneri da1.100 lt.

Vrsta vozila za prikupljanje Pozadni i Kade

COSMARI

SISTEM PRIKUPLJANJA OD VRATA DO VRATA

Karakteristika usluga:

Korisnik ostavlja kese danima i u vremenu odredjenom u eko-kalendaru, pojedine frakcije mogu biti ostavljene u blizini

postavljenih kontejnera.

Za specifične strukture (zgrade, turistički kompleksi, socijalne strukture, škole i dr.) mogu biti dodijeljeni kontejneri za

ličnu upotrebu. Za komercijalne korisnike se mogu organizovati posebni krugovi preuzimanja otpada njihovih kontejnera.

OCEKIVANI CILJ DIFERENCIJALNOG (ODVOJENOG) PRIKUPLJANJA: 65 - 75 %

Ovaj sistem prikupljanja je aktuelno najnapredniji.

- 101 -


Faza 4: ANALIZA TROSKOVA

Nakon što su identifikovani parametri planova usluga, prelazi se na analizu troškova.

Pokazivaci troškova koje treba uzeti u obzir su: - osoblje (zavisno od vrijednosne uloge: nivo i radno vrijeme);

- oprema uopšteno (vozila za prikupljanje i za prenos, kontejneri za presovanje, uredjaji za pranje

kontejnera, kutije različitih zapremina); - održavanje;

- potrošnje;

- fiksni troškovi (taksa i osiguranje);

- potrošni (mastellini, kese, informativne, itd...); - promotivna kampanja.

- 102 -


Faze obuke osoblja

Nakon što su utvrdjeni krugovi prikupljanja, počinje faza posvećena obuci zaposlenih u službi i svih aktera

uključenih u sistem 8°, počevsi od funkcionera, preko administratora, kontrolnih organa, i svih onih koji

imaju kontakt s korisnikom).

Faze informisanja korisnika

Snažna informativna kampanja namijenjena korisnicima, će koncetrirati pojačan pritisak u mjesecu prije

početka pružanja usluga. Kampanje obrazovanja u školama, i svim drugim aktivnostima podizanja svijesti

gradjanja moraju biti osmišljene ka postizanju efekata i kontinueta, jer su one definitivno ključni aspekt koji osigurava pravilan odziv.

- 103 -


Sinteza obavljene obuke za formiranje osoblja

Prije nego što rezimiramo prijedloge specifičnosti usluga za svaki od tri stvarnosti, smatra se da je korisno

navesti, za svaku od tri stvarnosti, sintezu rezultata, proizišlih na sjednicama održanim tokom projekta.

Upoznavanje učesnika i jedinica uključenih u ciklus prikupljanja otpada na području opštine.

Ispitivanje momentalnog nivoa usluga kroz dokumentaciju i kroz inspekcije i vizije na području

Ispunjanje anketnih listova / tabela.

Dijeljenje i razmjena iskustava upravljanja kako bi se poboljšali ciljeva rada.

Tehnicka sjednica n° 1 Bar, Kamza, Bushat

- 104 -


- 105 -


Tehnička sjednica n° 2 Bar, Bushat, Kamza

Tehnička sjednica n° 3. Italija

- 106 -


Tehnička sjednica n° 4 Kamza, Bar, Bushat

- 107 -


Ono što se predlaže u tri zemlje

Analiziranje stvarnosti na startu, karakteristike usluga prikupljanja i ciljevi koji se mogu postići, za tri

azličite situacije su predloženi sledeći sistemi:

INTEGRIRANI SISTEM USLUGA ZA BAR

- prikupljanje od vrata do vrata koja obuhvata: - papir, plastiku, staklo, aluminij i nediferencijalno

- organski dio: pogoni u blizini i autocompost

- prikupljanja kućnog glomaznog otpada na poziv - priprema odgovarajućeg opštinskog centra za prikupljanje

- razviti preciznu turističku uslugu: kroz

realizacijom ljetnjih "ostrva" prikladnih planova i projekata

(ispod predlažu dva rješenja)

- 108 -


INTEGRIRANI SISTEM USLUGA ZA BUSHAT, KAMEZ (KAMZA)

- prikupljanje sa uličnim kontejnerima:

* papir

* plastika * staklo

* aluminija

* nediferencijalno - prikupljanje glomaznog kućnog otpada na poziv

- priprema odgovarajućeg opštinskog centra za prikupljanje

(organski dio u ovoj fazi nije zanimljiv, jer je njegov procenat proizvodnje veoma nizak).

- 109 -


OSNOVNA PRAVILA za OPERATERE:

PRAVILAN ZAVRSETAK USLUGA

Za dva navedena načina prikupljanja (ulični i kućni), odredjuju se i pravila kojih se moraju pridržavati lica

koja preuzimaju prikupljeni otpad, kako bi pravilno i sigurno obavljati svoju službu.

► SISTEM ULIČNOG PRIKUPLJANJA (zvona - kontejneri)

- poštovati frekvencije prikupljanja navedene u programu pražnjenja

- bilo kakva izmjena u prikupljanju mora biti odobrena od strane šefa službe

- prijaviti bilo kakve nepravilnosti na radnom listu-tabeli (nemogućnosti pražnjenja, prosuti materijal,

pogrešan materijal...)

- nikada ne miješati materijale

- opreznost u korišćenju i pravilnoj upotrebi radnog lista i dozvole težine

- ne gubiti materijal prilikom prevoza

- 110 -


► SISTEM PRIKUPLJANJA OD VRATA DO VRATA

Sistem prikupljanja od vrata do vrata je sistem kućnog prikupljanja sa STROGIM i FIKSNIM zahtjevima:

* dani iznošenja / prikupljanja

* sat/vrijeme prikupljanja

* način prenosa

• kako za korisnike kojima je upućena

• tako za one koji su zaposleni za prikupljanje

To je glavna razlika u odnosu na ulično prikupljanje.

Prikupljanje od vrata do vrata, uživa u ranoj fazi adaptacije u kojoj se SVI (korisnici i službe) moraju

naviknuti na stroga pravila. Nivo pažnje mora biti visok, za njegovo trajanje u vremenu, za dobar kvalitet

reciklaže, pristojnost i opreme i u području usluga uopšteno.

Ne počtovanje osnovnih zahtjeva službe kućnog prikupljanja (vrijeme, dan i kriterijima za prikupljanje) je

štetno za rezultate koje želimo ostvariti.

Usluga zahtijeva kontrolu i stalnu pažnju!

Dan prikupljanja uvijek mora biti poštovan. Prazničnim danima je zagarantovano prikupljanje, osim

ako nije drugačije naznačeno.

- 111 -


► POSEBNO PRIKUPLJANJE ZA POSLOVNE KORISNIKE

* pravilno korišćenje radnog lista (dokument o vrsti usluge koja se izvodi, vozilo koji će se koristiti,

ko je korisnik usluga):

* obavezno uzeti radni list prije polaska

* pregled bilježaka i / ili uključenje novih korisnika

* dopisati sve potrebne komentare korisne za izmjene i dopune radnog lista

* neposredni kontakt s korisnicima koji nijesu uključeni,a koji zahtijevaju da se uključe u krug

prikupljanja, prethodno mora biti razmotren i ovjeren od strane direkcije službe

* svi korisnici usluga moraju biti navedeni u relevantnim radnim listovima.

* radni listovi se moraju koristiti na način kako bi napravili krugove prenosa

* ne gubiti otpad na putu

* paziti na pravilnu upotrebu radnog lista i značke

Dodatak 3 u vezi s "operativni sistem za programiranje prikuplanja" govori o nekoliko primjera

"radnog lista".

- 112 -


U principu, operateri moraju:

* osigurati maksimalnu raspoloživost i integritet u obavljanju službe

* biti pristojno obučen (odjeća)

* biti spreman dati objasnjenja na zahtjeve korisnika

* staviti do znanja korisniku, ako je to moguće, i s najvećom ljubaznošću, bilo koju vrstu njegovog

neprikladnog ponašanje.

* Izvještavati upravnu direkciju o bilo kojoj drugoj nepravilnosti.

* osigurati poštovanje pravila koje se odnose na njihove poslovne obaveze.

- 113 -


DODATAK 1

OPSTINSKI CENTRI ZA PRIKUPLANJE

Važan aspekt integriranog sistema vladanja otpadom je realizacija opstinskih sabirnih centara za vladanje

komunalnim otpadom, za onaj otpad koji se ne moze preuzeti uličnim ili kucnim prikupljanjem (npr.

glomazni otpad, zeleni otpad, drvo, željezo, metal, itd...).

Sabirni centri (centri prikupljanja) su kontrolisane i opremljene zone, gdje se isključivo obavljaju

aktivnosti prikupljanja, kroz grupisanje u homogene frakcije spremne za prevoz do pogona za preradu, a za neobnovljive frakcije, odvoz do deponija,.

Diferencijalni komunalni otpad rezultat

je kućnog i ne-kućnog prikupljanja, putem javnih usluga, PRIMJER

kao i drugih subjekata CENTRA ZA PRIKUPLJANJE

potrebnih prema sadašnjim

propisima za sektorsko povlačenju određenih vrsta otpada iz kućanstava.

- 114 -


Centri za prikupljnje moraju biti pripremljeni u skladu sa svim važećim standardima zaštite okoline i zaštite

na radu.

Oni moraju biti smješteni u područjima gdje postoji gusta mreža puteva kako bi se olakšao pristup

korisnicima.

Oni moraju osigurati prisutnost kvalifikovanog osoblja i adekvatno obučenog za upravljanje različitim

vrstama prikupljenog otpada, kao i na sigurnost intervencija u i hitnim slučajevima u slučaju nezgoda, i nadzor tokom radnog vremena.

Moraju imati:

1. adekvatne interne ceste;

2. vodootporni pod u područjima istovara i odlaganja otpada;

3. odgovarajući sistem upravljanja vodom, kako od padavina tako i one iz područja prikupljanja otpada;

4. visina ograde ne manja od 2 m;

5. odgovarajuća vanjska barijera, izrađene od živice i / ili drveća ili mobilnih panelima, plan dizajna kako bi se smanjili vizualni uticaj pogona;

6. rasvjeta i posebni znakovi koji ukazuju na vrste otpada koji se može donijeti, radno vrijeme i pravila

za ponašanje;

7. adekvatna mjera zaštita od požara; 8. prikladan vodootporni bazeni za držanje incidentno izlivenog materijala iz rezervoara, čak i posude,

koje se koriste za drzanje ulja, boja, lakova, ljepila i smole;

9. kutije za držanje baterija i akumulatora, koje sadrže tečnosti koje se mogu izliti; 10. sistem skupljanja eventualnih ocjednih voda proizvod organske-vlažne frakcije.

- 115 -


Sabirni centar mora strukturno pružati:

a) zona za dovoz i skladištenje neopasnog otpada, opremljena kutijama, rasklopljivim posudama/

kontejnerima, čak i podzemni, i / ili vodootporne ploče, propisno ograničene ako je neophodno.

U slučaju odlaganja otpada u roll- off kutije treba osigurati prisutnost rampe barem za teški ili glomazni prijenos;

b) zona za dovoz i skladištenje opasnog otpada, zaštićen fiksnim ili pokretnim pokrivanjem, od atmosferskih elemenata, opremljena kontejnerima postavljenim na vodootpornim povrčinama i pod

odgovarajućim nagibom, na način, da ukoliko dodje slučajnog izlijevanja, tečnosti odlaze u sabirni

vodonepropusni bunar, ili alternativno, svaki kontejner namijenjen za prenos opasnog tečnog otpada

mora imati jednu kadu s kapacitetom od najmanje 1/3 od kapaciteta tog kontejnera.

Opasni otpad, uključujući i papir i karton mora biti zaštićen od atmosferskih elemenata.

Područja za skladištenje moraju biti jasno identifikovana i opremljena preciznim poster-plakatima sa

oznakama koje ukazuju pravila za odlaganje otpada, kao i opasnosti i rizika za zdravlje ljudi i okolinu.

Odpad koji stiže u centar za prikupljanje, kao očevidan rezultat njegovog praćenja, mora biti smješten u

odvojenim zonama centra za homogeni priliv, kroz identificiranje njihovih karakteristika i različite vrste i

frakcije proizvoda, odvajanje otpada potencijalno opasnog od neopasnog, one koji se mogu preraditi od onih

namijenjenih za unistavanje (za deponiju).

Mora biti spreman i plan za restauraciju i zatvaranje pogona, kako bi se osigurala upotrebljivost mjesta, u

skladu s urbanom destinacijom tog prostora.

- 116 -


Trajanje odlaganja svake frakcije, pristigle u sabirni centar ne treba da prelazi tri mjeseca.

Vlažna organska frakcija mora biti isporučena u postrojenja za preradu u roku od 72 sata, kako bi se

spriječilo stvaranje emisije neprijatnog mirisa.

Vlažni organski dio mora se drzati u velikim vodootpornim kutijama, dotiranih sistemom zatvaranja.

STA MOžES DONIJETI

GVOžDJE (PLASTIKA,STAKLO,METAL) DRVO PAPIR,KARTON

TETRAPAK

OEEM (sav elektricni i ODPAD OD KOSENJA BOJE,LAKOVI GLOMAZNI OTPAD

elektronski materijal) I PODREZIVANJA KISJELINE i PESTICIDI

ISTROSENE BATERIJE BILJNO ULJE I ISTEKLI LJEKOVI AKUMULATORI

SPREJ FLASICE MINERALNO ULJE

- 117 -


Pristup je dopušten:

građani ili stanari i / ili vlasnici stanova koji se nalaze na području opštine

vlasnici ne-domaćih usluga, sa sjedištem na opštinskom području, samo za otpad odredjen

opstinskim propisima.

ostale stranke sa koje povlače pojedine vrsta otpada iz kućanstava.

distributeri električne i elektronske opreme.

korisnika ili privatne firme koje pružaju prevoz glomaznog i drugog otpada iz kućnih potreba, pod

uslovom da se zna izvor porijekla.

korisnika ili privatne firme koje pružaju prevoz zelenog otpada proizvedenog od kućnih potreba pod

uvjetom da je prisutan privatni proizvođač-korisnik i da će dati izjavu o imovinu svog otpada. (Zabranjeno je pražnjenje takvog otpada ukoliko nije prisutan proizvodjac istog, ne uvažuju se samo

deklaracije ili izjave).

predstavnici javnih usluga prikupljanja.

Svi subjekti kojima je dozvoljen pristup moraju uvijek biti u mogućnosti da se identifikuju u skladu s

propisima o pristupu i podobnost njihovog otpada.

Ekonomske aktivnosti moraju se unaprijed regristovati u sabirni centar i uzeti propusnu karticu koja mora biti prikazan za svako odlaganje, i mora pružiti sve relevantne informacije u svrhu ispunjavanja obrazaca i

registra.

- 118 -


U centru apsolutno je zabranjeno:

- ostavljanje otpada van kontejnera;

- preturati po kontejnerima smeća bilo koje vrste;

- uzeti bilo koju vrstu materijala; - rastavljati bilo koju vrstu otpada;

- ostavljati otpada od industrijskih i zanatskih djelatnosti, a nije sličan urbanom,

- zadržavati se u centru, izvan vremena potrebnog da se odloži svoj otpad.

Donošenje mora biti u skladu sa sljedećim pravilima:

ko donosi otpad mora ga dostavljen u kontejnerima za otpad, i obavlja svako moguće nošenje ili

ručno rukovane,ukoliko je to potrebno;

donošenje otpada mora biti uredno, i osigurati uvjek najbolje odvajanje otpada na postojeće

homogene frakcije (slične vrste);

pristup vozilima unutar centra je obično za maksimalno dva korisnika istovremeno

U slucajevima kada misle da je potrebno, operateri centra , mogu spriječi ili dopustiti pristup broju

vozila, razližit od naznačenog.

Unutar centara treba držati odgovarajuće oblike tabela kako bi se kontrolisao prolaz ulaznog i izlaznog otpada.

Prikazjemo vam neke modele kartica/tabela koje sadrže podatke koji se moraju prijaviti oba otpada ulazni i

izlazni.

- 119 -


- 120 -


DODATAK 2

Satelitski sisrem praćenja kontejnera

Satelitski sistem praćenja smeća omogućuje mapiranje kompletne opreme na tom području, a time i krugove

prikupljanja. Na donjoj slici to je kartografski prikaz pokrajine Macerata, pomoću satelitskog sistema, koji je opremila

službena "google mapa", u odnosu na parcele na kojima su smješteni kontejneri.

- 121 -


U narednim slikama je prikazana teritorija opštine u većem razmjeru, sa više detalja. Svaka crvena tačka

predstavlja jednu parcelu, na kojoj postoje jedan ili više kontejnera.

- 122 -


Situacija cijelog kompleksa kontejnera je vidljiva otvaranjem programa u kojem se mogu naći sljedeći

podaci: ukupan broj parcela, i kontejneri razliciti u vrsti i smeća koje prikupljaju, zapremini i stanju.

Osim opšteg pregleda, zahvaljujući programu mogu se dobiti precizniji detalji za svaku od opština, kao što je

prikazano na donjoj tabeli.

- 123 -


Klikom na crvene tačkice koje se nalaze na mapi, imate tačnu situaciju parcele na terenu. Za svaku parcelu,

osim vrste i broja kontejnera možete učitati i druge informacije kao što su: da li se radi o uličnim parcelama

za kućnu upotrebu, ili za

privatne kontejnera koji se koriste za aktivnosti,

ime aktivnosti.

Kroz razradu učitanih podataka je moguće

doći do vrijednosti broja

različitih krugova

prikupljanja. Proširenjem programa, kroz

istraživanja o detaljima, kao što je prikazano u sljedećem slajdu, možete dobiti sve podatke korisniku

domaćem ili ne, kao i u odnosu na pružene usluge, korisne za pravilnu procjenu samog poreza.

- 124 -


DODATAK 3

OPERATIVNI SISTEM ZA PROGRAMIRANJE PRIKUPLJANJA

Operativni sistem za upravljanje zastupljen u ovom dodatku je koristan program za raspoređivanja

prikupljanja. Sistem objedinjuje sljedeće informacije: - ljudski resursi (osoblje)

- mehanička sredsta (sredstva prikupljanja).

Sistem također komunicira s drugim programima i koristi sve informacije vezane za osoblje u smislu vještina

i raspoloživost, i mehaničkih sredstava u pogledu prikladnosti za upotrebu za različite usluge, vrijeme kad su

van upotrebe jer su na popravci, itd...

Kroz izradu projekata usluga , sistem stvara dnevne rasporede prikupljanja. Proširenje programa omogućuje

kombiniranje resursa koji su uključeni u službi raznih centara unutar firme kako bi se pravilno shvatile

različite naknade za troškove za obje usluge (osoblje i oprema), za održavanje, za rezervnie djelove, za opremu (kontejneri, roll - off kutije), ali i za benzin/dizel itd...

Štoviše, ostvarivanje jednog programa centra za prikupljanje, smanjuje diskreciju u obavljanju službe i

optimizuje prinos u korištenju resursa.

- 125 -


Na donjoj slici možete vidjeti na lijevoj strani radni nalog stvorene za taj dan, i na desnoj raspoloživa

ljudska i mehanička sredstva.

U programu, osim standardnih prikupljanja, se također mogu programirati blagovremena prikupljena na

poziv od strane korisnika. Jednom ostvareno primjenjivanje usluga, osigurat će njihovu formalizaciju.

- 126 -


Aktivnosti formalizacije usluga, omogućuju korišćenje službenog vaganja (bar code),

gdje materijal mora

proći kroz čitač tezine.

Službeno vaganje se

povezuje

s radnim listom koji

prikazuje

svakodnevnu vrstu usluge,

sredstva koja će se koristiti i

druge informacije koje

popunjava vozač tokom

izvršenja usluge,

informacije se mogu koristiti

u fazi konačne procjene,

kako bi potvrdili uspješno

završen posao.

- 127 -


U sljedećem slajdu, možete vidjeti težinu rada usluga prikupljanja otpada, na poziv. Karakteristika ovih

usluga je u vezi s programiranjem povlačenja u sabirnim centrima, ili usluga s određenim frekvencijama koje nisu konstantne.

U sklopu programa je moguće označiti i vrijeme završetka obavljanja posla, tako da će vas program upozoriti ukoliko usluge nisu izvršene.

- 128 -


Naravno, potom se odredjuje ko će, i kojim sredstvima obaviti uslugu (na poziv). Program ukazuje na stepen

iskorištenosti izvora sredstava (osobljeg, mehanizacija), kako bi se postigao optimalan izbor dodijela usluga.

U naredne dvije slike prikazuju se informacije, kojima se vidi da je program u stanju upravljati kako u

pogledu ljudskih resursa tako i mehaničkih. Kao što je već rečeno, program je sposoban za saradnju s drugim

specifičnim paketima, uključujući i onu od oznakama ulaz-izlaz, kao i održavanje, kako bi se na kraju pratio na kompletan način čitav sistem.

- 129 -


Tabela ljudskih resursa

Tabela mehaničarskih resursa

- 130 -


Program također

stvara formulare za identifikaciju

otpada za usluge

u kojima postoji zahtjev za njihovo

izdavanje.

Nakon što je službeno

utvrdjen dnevni program razvija se operativni plan

koji je prikazan na slici

sa strane.

- 131 -


Program također omogućuje korisćenje nekoliko korisnih podataka za pogone za selekciju, u programiranju

njihovih radnih smjena i njihovih radnih zadataka u odnosu na vrstu materijala koji je sakupio.

Moguće je izabrati naloge usluga u odnosu na objekt koji će se istraživati: vrsta materijala, vrsta smjene,

itd...

U prilog dnevnih radnih naloga proizvedeni su radni listovi u kojima su detaljno upisuju korisnici usluga kao

i specifični predlozi i primjedbe.

- 132 -


Ovdje su tri primjera radnih listova:

- prvi se odnosi na prikupljanje plastike od nedomaćih korisnika koji insistiraju na jednom, uz

zaglavlje svakog korisnika je data vrsta kontejnera, opreme i učestalosti prikupljanja

- 133 -


- drugi se odnosi na krug prikupljanja baterija u kojoj je način prikazivanja sažetiji i broj kontejnera

koji će se isprazniti za svaki krug, pregledniji. Potom će se sef osoblja, pobrinuti da isporuči operateru koji će obavljati prikupljanje, specifičnost usluga.

- 134 -


- treći se odnosi na preuzimanje lijekova. Krug predviđa pražnjenje kontejnera u više opština, i za

svaku od nji je naveden korisnik naših usluga.

- 135 -


zaključci

Kritični faktori za postizanje uspješnog recikliranje prikazane su u nastavku:

Političko raspolozenje: svijest i sudjelovanje političkih predstavnika za vodjenje politike koja za

primarni cilj ima kvalitet okoline i zaštitu ljudskog zdravlja.

Postupnost intervencija: Uključenje prave vrste prikupljanja i vodjena najboljim iskustvom.

Postupne intervencije trebaju biti upućene isključivo na sredstva koja se koriste i na širinu područja

koje pokriva, ali ne na uobičajeni način, jer kvalitet proizvoda mora biti dobar od samog početka.

Preventivno informisanje: za svaku novu aktivnost ili intervenciju za poboljšanje, gradjani se

trebaju informsati potrebnim sredstvima (gradski javni sastanci, letke i plakati, itd...).

Efikasnost usluga: dimenzije usluga se mjere prema potrebama korisnika i postizanju predvidjenih

ciljeva.

Kontinuirana paznja: na poboljšanje s brzim korektivnim mjerama za nenormalne situacije.

Motivacija i obuka: operatera prikupljanja

Paralelne akcije: (posebni događaji, podsticaji...).

- 136 -


Sinergija svih tih aspekata, zajedno postavljenih, daju izvrsne rezultate i kvalitet usluga.

Nemojte medjutim, podcjenjivati transfer i razmjenu znanja i inovacija, od strane raznih realnosti koje

provode u praksu najmodernije sisteme, i koje mogu prenijeti svoje pozitivne rezultate.

Važnost ovog projekta, pored postizanja realnih, unaprijed utvrdjenih ciljeva recikliranja, vezan je i za

prenos i razmjenu tehnika i usluga.

Priprema ovog priručnika i svi ostali radovi koji se odnose na projekat, su dio alata vašnog za:

- ponovni razvoj budjenja svijesti građana o potrebi za održavanje vladanja otpadom;

- postaviti kvalitetne i efikasne usluge.

- 137 -

Documents

PRIRUČNIK ZA UPRAVLJANJE OTPADOM - PfD …foundationpfd.org/wp-content/uploads/2014/06/MANUALE-DI-GESTION… · moraju osigurati da upravljanje otpadom ne ugrožava ljudsko zdravlje