Prirucnik Za Gasbetone

INSTITUT ZA GRA EVINARSTVO, GRA EVINSKE MATERIJALE I NEMETALE TUZLA, DD u mješovitoj svojini, Tuzla, Kojšino 29, telefon: 281-403; FAX: 238-690

PRIRU NIK

ZA PRIMJENU PREFABRIKATA OD PLINOBETONA U GRA EVINARSTVU

Tuzla, aprila 1998. godine

NARU ILAC ZADATKA: DOO "SIPOREX" Tuzla

PREDMET ZADATKA: Primjena prefabrikata od plinobetona u gra-

evinarstvu

IZVRŠILAC ZADATKA: Institut za gra evinarstvo, gra evinske mate-

rijale i nemetale Tuzla, DD u mješovitoj svojini

A U T O R I: mr. Fadil Hadžibeganovi , dipl.inž.teh.

mr. Ahmet Imamovi , dipl.inž.gra .

S A R A D N I C I: Damir Zenunovi , dipl.inž.gra .

Fahrudin Hasanbaši , dipl.inž.

Marica Piri , gra . tehni ar

TEHNI KA OBRADA: Sena Softi , lektor

azim Bosanki , reprograf

OBRADA NA RA UNARU: Sena Softi

R E C E N Z E N T: mr. Matija Klobu ari , dipl.inž.teh.

INVENTARNI BROJ: P-530

BROJ STRANA: 140

DATUM ZAVRŠETKA: 29.4.1998. godine

NALAZI SE U: DOO "SIPOREX" Tuzla

Institut za gra evinarstvo, gra evinske mate-

rijale i nemetale Tuzla

S A D R Ž A J

Strana

1. TEHNOLOŠKI POSTUPAK PROIZVODNJE PLINOBETONA ........................ 2 1.1. Priprema sirovina ............................................................................................... 2 1.2. Priprema smjese svježeg plinobetona............................................................... 3 1.3. Priprema armature ............................................................................................. 3 1.4. Hidrotermalna obrada - autoklavizacija ............................................................. 4 1.5. Završna obrada.................................................................................................. 4 2. SVOJSTVA PLINOBETONA............................................................................. 6 2.1. Struktura plinobetona......................................................................................... 6 2.2. Zapreminska masa ............................................................................................ 92.3. Specifi na težina................................................................................................ 10 2.4. vrsto a na pritisak ........................................................................................... 10 2.5. Vla na vrsto a.................................................................................................. 11 2.5.1. Vla na vrsto a pri savijanju ............................................................................. 11 2.6. vrsto a na smicanje......................................................................................... 11 2.7. Modul deformacije na pritisak ............................................................................ 12 2.8. Puzanje .............................................................................................................. 12 2.9. Toplotna provodljivost ........................................................................................ 13 2.10. Specifi na toplota............................................................................................... 13 2.11. Akumulacija toplote............................................................................................ 142.12. Toplotno širenje ................................................................................................. 14 2.13. Uticaj suhog vazduha......................................................................................... 15 2.14. Vatrootpornost ................................................................................................... 15 2.15. Vlažnost ............................................................................................................. 16 2.16. Upijanje vode ..................................................................................................... 16 2.17. Kapilarno upijanje vode...................................................................................... 17 2.18. Toplotno-vlažnosne deformacije........................................................................ 17 2.19. Skupljanje i bubrenje.......................................................................................... 17 2.20. Otpornost na mraz ............................................................................................. 18 2.21. Permeabilitet ...................................................................................................... 19 2.22. Otpor difuziji vodene pare .................................................................................. 20 2.23. Sposobnost zvu ne izolacije.............................................................................. 20 2.24. Adhezija armature i plinobetona ........................................................................ 20 2.25. Otpornost na agresije......................................................................................... 21 2.26. Rastvorljivost u vodi ........................................................................................... 22 2.27. Obradljivost ........................................................................................................ 22 2.28. Boja .................................................................................................................... 222.29. Fiziološka i ekološka aktivnost........................................................................... 22 2.30. Trajnost i postojanost......................................................................................... 23 2.31. Atmosferska postojanost plinobetona................................................................ 23 3. PROSJE NE NORME ZA MONTAŽU I UGRADNJU PREFABRI-

KATA OD PLINOBETONA I PJENOBETONA ................................................ 243.1. Opšte napomene ............................................................................................... 25 3.2. Pripremanje maltera........................................................................................... 26 3.2.1. Pripremanje ljepljivih maltera za popravke ........................................................ 26 3.2.2. Pripremanje ljepljivih maltera - ljepilo (siprofix ljepilo) ....................................... 263.2.3. Pripremanje cementnog maltera 1:3.................................................................. 26 3.2.4. Pripremanje podužnog kre no-cementnog maltera 1:3:9 ................................. 273.3. Razni radovi ....................................................................................................... 27

I

3.3.1. Rezanje plo a .................................................................................................... 27 3.3.2. Izrada utora i otvora u plo ama ......................................................................... 27 3.3.3. Polaganje i vezivanje armature u spojnicama konstrukcija............................... 28 3.3.4. Zaljevanje spojnica sa izradom cementnog maltera ......................................... 28 3.3.5. Popravci i ošte enja........................................................................................... 28 3.4. Zidanje ............................................................................................................... 29 3.4.1. Zidanje zidova izolacionim plo ama.................................................................. 29 3.4.2. Zidanje zidova specijalnim izolacionim plo ama - sip ....................................... 30 3.4.3. Zidanje zidova zidnim blokovima....................................................................... 30 3.5. Montaža ............................................................................................................. 31 3.5.1. Montaža krovnih plo a - KSP ........................................................................... 31 3.5.2. Montaža stropnih plo a - KSP ........................................................................... 32 3.5.3. Montaža zidnih vertikalnih plo a - ZVP ............................................................. 33 3.5.4. Montaža zidnih horizontalnih plo a - ZHP......................................................... 33 3.5.5. Montaža fasadnih izolacionih plo a - FIP.......................................................... 34 3.5.6. Montaža zidnih pregradnih plo a - ZPP ............................................................ 34 3.6. Prenosi, utovari i istovari materijala................................................................... 35 4. STATIKA .......................................................................................................... 364.1. Norme i propisi za zidarske radove i gra evinske dijelove ............................... 364.2. Dimenzioniranje zidova od plinobetona............................................................. 36 4.2.1. Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje .................................................... 36 4.2.2. Osnovne vrijednosti za dopušteno naprezanje ................................................. 37 4.2.3. Dopušteno naprezanje na pritisak ..................................................................... 37 4.2.4. Nosivi zidovi ....................................................................................................... 384.2.5. Dvostruki vanjski zidovi...................................................................................... 384.2.6. Ukru uju i zidovi................................................................................................ 404.2.7. Nenosivi vanjski zidovi....................................................................................... 42 4.2.8. Oslonci zidova od plinobetona........................................................................... 43 4.2.9. Nenosivi unutrašnji zidovi (pregrade) ................................................................ 43 4.2.10. Podrumski zidovi................................................................................................ 464.2.11. Horizontalni serklaži zidova ............................................................................... 47 4.2.12. Ležaji.................................................................................................................. 48 4.2.13. "U" oplate ........................................................................................................... 484.2.14. Serklaž sa sandukom za roletnu ....................................................................... 50 4.3. Ra unske vrijednosti vlastite težine gra evinskih elemenata ........................... 51 4.4. Podaci o dimenzioniranju stropnih plo a........................................................... 52 4.4.1. Preuzimanje optere enja ................................................................................... 52 4.4.2. Armiranje............................................................................................................ 524.4.3. Maksimalno rastojanje oslonaca. Maksimalni momenat ................................... 52 4.4.4. Prepusti (konzole).............................................................................................. 53 4.4.5. Stropna plo a..................................................................................................... 54 4.4.6. Ležaji.................................................................................................................. 54 4.5. Dimenzioniranje krovnih plo a........................................................................... 55 4.5.1. Preuzimanje optere enja ................................................................................... 55 4.5.2. Armiranje............................................................................................................ 564.5.3. Maksimalni raspon oslonaca i maksimalni momenti ......................................... 56 4.5.4. Prepusti (konzole).............................................................................................. 57 4.5.5. Gradnja objekata montažnim plo ama od plonobetona.................................... 57 4.6. Podaci o dimenzioniranju zidnih panela i elemenata ........................................ 57 4.6.1. Podru je primjene.............................................................................................. 57 4.6.2. Dokaz sigurnosti ................................................................................................ 58 4.6.3. Horizontalni serklaži (zidni paneli) ..................................................................... 59 4.7. Krov od plinobetonskih elemenata .................................................................... 59 4.7.1. Konstrukcija ....................................................................................................... 59 4.7.2. Razmak oslonaca. Debljina plo e krova ........................................................... 595. GRA EVINSKA FIZIKA ................................................................................... 60 5.1. Toplotna zaštita ................................................................................................. 60 5.1.1. Op enito............................................................................................................. 60

II

5.1.2. Toplotna provodljivost R .................................................................................. 605.1.3. Otpornost na prolaz toplote l/ .......................................................................... 615.1.4. Koeficijent toplotne provodljivosti....................................................................... 61 5.1.5. Dokaz minimalne toplotne zaštite prema DIN 4108 .......................................... 62 5.2. Nau ni dokaz toplotne zaštite............................................................................ 645.2.1. Primjena odredbi o toplotnoj zaštiti .................................................................... 65 5.2.2. Potrebe objekta.................................................................................................. 66 5.2.3. Godišnje potrebe za grijanjem i ogrjevom ........................................................ 665.2.4. Uticaj koeficijenta toplotne provodljivosti "k" na potrebe za ogrjevom ............................................................................................................ 66 5.3. Sobna klima ....................................................................................................... 69 5.3.1. Op enito............................................................................................................. 69 5.3.2. O uvanje topline i hla enje................................................................................ 70 5.3.3. Pokazatelji prodora topline ................................................................................ 70 5.3.4. Spre avanje ishla ivanja ................................................................................... 70 5.3.5. Toplotna zaštita.................................................................................................. 70 5.4. Zaštita od vlage uzrokovane klimom, prema DIN 4108, dio 3........................... 71 5.4.1. Zaštita od orošavanja......................................................................................... 71 5.4.2. Zaštita od udara kiše.......................................................................................... 72 5.4.3. Difuzija ............................................................................................................... 725.5. Zaštita od požara ............................................................................................... 72 5.5.1. Pojmovi .............................................................................................................. 735.5.2. Klasiranje plinobetona prema DIN 4102, dio 4 .................................................. 735.6. Zvu na izolacija ................................................................................................. 76 5.6.1. Pojmovi .............................................................................................................. 765.6.2. Zahtjevi prema DIN 4109................................................................................... 77 5.6.3. Zvu na izolacija jednoslojnih gra evinskih elemenata...................................... 78 5.6.4. Zvu na izolacija dvoslojnih zidova..................................................................... 82 5.6.5. Zaštita od vanjske buke ..................................................................................... 85

PRIMJERI I DETALJI GRA EVINSKIH KONSTRUKCIJA OD PLINOBETONA ................................................................................................ 87-140

III

PREDGOVOR

Podru je primjene prefabrikata od plinobetona u zgradarstvu do sada je nedovoljno obra ivano kroz stru nu literaturu. Ova knjiga je rezultat suradnje proizvo a a plinobetona iz DOO "SIPOREX" Tuzla i istraživa a Instituta za gra evinarstvo, gra evinske materijale i nemetale Tuzla, koji su se primili nezahvalnog, ali vrlo važnog i neodložnog posla, da jednu kvalitetno novu oblast industrijskog gra enja novim, ali nadasve kvalitetnim materijalima, prikažu stru noj javnosti i širem društvu.

Cilj objavljivanja ove knjige je: da se na konkretnim primjerima, stru no obradi primjena prefabrikata od plinobetona i pjenobetona u svim vrstama objekata visokogradnje; da se dobije podoban udžbenik za izu avanje ovog podru ja u školama, fakultetima i ustanovama koje obrazuju kadrove za gra evinarstvo;da bude kvalitetan priru nik projektantima kod projektovanja objekata primjenom prefabrikata od plinobetona i pjenobetona; da bude pomagalo rukovodiocima u gra evinskoj operativi, koji ovdje mogu na i odgovore na pitanja koja se javljaju tokom izvo enja radove uz primjenu prefabrikata od plinobetona i pjenobetona; da se stru ni radnici upoznaju sa stvarnim mogu nostima ispravne primjene ovih prefabrikata u objektima visokogradnje.

1

U V O D

Plinobetoni su laki elijasti betoni u kojih je smanjenje zapreminske mase postignuto stvaranjem porozne elijaste strukture u toku procesa proizvodnje. U osnovi, plinobetoni nastaju nadimanjem betonske smjese, tj. te ne mješavine hidrauli nog veziva i silikatnog materijala, a zatim o vrš avanjem, tako nastale plasti ne porozne mase.

U plinobetonu se elijasta struktura stvara razvijanjem plina u samoj betonskoj mješavini. Zavisno od vrste upotrijebljenih sirovina, razlikuju se:

plinobetoni i pjenobetoni - ako je kao vezivo upotrijebljen cement plinosilikati i pjenosilikati, ako je kao vezivo upotrijebljen kre itd.

Jednim imenom svi se nazivaju elijasti betoni ili porobetoni. Osnovne si-rovine za njihovu proizvodnju su: cement, kre , kvarcni pijesak, lete i pepeo, a za armirane prefabrikate i betonsko željezo. Industrijska proizvodnja elijastog betona, odnosno prefabrikata od plino-betona, po ela je u Švedskoj prije više od 100 godina. Najve i proizvo a iprefabrikata od elijastog betona (uglavnom plinobetona) danas su: Švedska, Njema ka, Poljska, SSR, SSSR, Japan itd. U našoj zemlji proizvodnja pre-fabrikata od plinobetona po ela je 1970. godine u tvornici "Siporex" Tuzla.

1. TEHNOLOŠKI POSTUPAK PROIZVODNJE PLINOBETONA

Plinobeton se danas proizvodi po razli itim tehnologijama. U osnovi, sve tehnologije su sli ne, te opisani tehnološki postupak, uglavnom, važi za sve njih.

Tehnološki postupak proizvodnje plinobetona sastavljen je od niza ope-racija i procesa koji se, u suštini, mogu svrstati ovako:

- Priprema sirovina - Priprema smjese svježeg plinobetona - Priprema armature - Lijevanje i rezanje - Hidrotermalna obrada (autoklavizacija) - Završna obrada.

1.1. Priprema sirovina

Osnovne sirovine za proizvodnju plinobetona su: silikatna komponenta, vezivo, betonsko željezo, voda i aluminijski prah. Osim ovih, upotrebljava se još mnogo drugih pomo nih i dodatnih materijala, koji imaju zadatak da poboljšaju svojstva gotovog materijala. Ve ina sirovina se doprema u takvom stanju da ne zahtijevaju nikakvu daljnju pripremu. Jedino se kvarcni pijesak i betonsko željezo moraju posebno pripremiti.

Cement i živi kre se dopremaju u rastresitom stanju, specijalnim kamio-nima ili željezni kim vagon-cisternama za prijevoz cementa. Pneumatskim pu-

2

tem prebacuju se u tvorni ke silose koji osiguravaju zalihe za kontinuiranu pro-izvodnju. Ostale sirovine, s obzirom da se radi o manjim koli inama, a kojih ima vrstih i te nih, dopremaju se u odgovaraju oj ambalaži.

Kvarni pijesak se kao najmasovnija sirovina po koli ini, doprema kamio-nima na tvorni ki depo, odakle se mehani ki - lopatama i transporterima uba-cuje u silos za pijesak.

Mljevenje pijeska može se vršiti suhim ili mokrim postupkom. Ve inom se primjenjuje mokri postupak. Obi no svaki mlin ima dva silosa za mulj. Kvalitet mulja izražava se litarskom težinom. Kvarcni pijesak se melje na fino u od 2700-2900 cm2/g po Blaine-u. Fino a pijeska uti e na kvalitet plinobetona, odnosno, na njegovu vrsto u na pritisak. Usvojena je standardna litarska težina mulja od 1,62 kg/l. U procesu proizvodnje plinobetona, operacija mljevenja kvarcnog pijeska predstavlja visoku stavku u troškovima u pogledu potrošnje elektri neenergije, kugli za mljevenje i obloga mlinova.

1.2. Priprema smjese svježeg plinobetona

Mada je proces mljevenja pijeska kontinuiran, priprema mase plinobe-tona, kao i daljnji tehnološki postupak, su diskontinuirani na šarže. Jedna šarža predstavlja koli inu mješavine za jedan kalup, odnosno, oko 3 m3 mješavine svježeg plinobetona koja se priprema prema odre enoj recepturi. Ova receptura je i najve a tajna svake firme koja je patentirala tehnologiju.

Ukoliko se želi održati konstantan kvalitet gotovih proizvoda, nužno je vršiti i korekcije osnovne recepture, s obzirom na promjene u kvalitetu osnovnih sirovina; uglavnom cementa i pješ anog mulja. Sve komponente dodaju se po odre enom redoslijedu, vode i ra una da se vezivo (cement ili kre ) doda na kraju, jer ono odmah u trenutku miješanja sa ostalim dijelom te ne mješavine po inje vezivati.

Doziranje vrstih komponenti vrši se preko vaga, a te nih komponenti preko mjernih posuda ili proto nih mjerila.

Cement se iz silosa prebacuje pneumatskim putem u manji - dnevni si-los, odakle se pužnim transporterom dozira na vagu.

Gips i magnezit se odvagaju na posebnoj vagi. U malom mješa u se pri-premi suspenzija aluminijskog praha u vodi. Na taj na in pripremljena je jedna šarža.

1.3. Priprema armature

Svoju pravu vrijednost plinobeton dobija tek ako se primjenjuje u obliku armiranih elemenata velikog formata, koji pored toplotno-izolacionih svojstava, osiguravaju i nosivost.

Armatura za armiranje izra uje se u tvornici plinobetona od betonskog elika 240/360 MPa. elik se u tvornicu doprema u kolutovima. Na specijalnim

strojevima vrši se ravnanje žice, skidanje jednog sloja r e i sje enje na odre-enu dužinu. Od dobijenih šipki se na strojevima za ta kasto varenje izra uju

armaturne mreže. Te mreže su rezultat stati kog prora una za armirane ele-mente od plinobetona s obzirom na njihovu namjenu.

3

Armaturne mreže se antikorozivno zaštite potapanjem u specijalnu masu na bazi cementa, lateksa i kazeina. Nakon namakanja, armatura se suši. Ovaj postupak se ponavlja nekoliko puta dok se ne dobije sloj odre ene debljine. Utvr eno je da zaštitni sloj od 0,7 mm pruža armaturi sigurnu zaštitu od korozije. Takve zašti ene armaturne mreže se slažu, prema planu armiranja, u kalupe i u vrš uju pomo u posebnih drža a. Neposredno pred izlivanje sadržaja iz mješa a, ispušta se suspenzija aluminijskog praha i cijeli sadržaj se još jedom dobro izmiješa. Naravno, razvijanje plinovitog vodika je ve po elo. Sadržaj mješa a izlije se zatim u kalup, koji je prethodno podmazan i u kojem se nalazi složena armatura, ako se proizvode armirani elementi. Te na masa svježeg plinobetona sipa se u kalupe koji se ispune do polovine. Usljed razvijanja pli-novitog vodika, masa po inje da bubri i za 10 do 12 minuta ispuni cijeli kalup. Razvijanje plina prestaje kada masa betona po ne o vrš avati. Nakon o vrš avanja, masa se sa velikom preciznoš u, na potrebne dimenzije reže na stroju za rezanje, koji radi automatski i poluatomatski.

1.4. Hidrotermalna obrada - autoklavizacija

Jedan od najvažnijih dijelova tehnološkog procesa proizvodnje je hidro-termalna obrada, odnosno, autoklavizacija, kojom plinobeton dobija svoju kona-nu vrsto u.

Hidrotermalna obrada u autoklavima vrši se suhozasi enom vodenom parom razli itog pritiska, naj eš e 10-15 atm, što odgovara temperaturama od 170 do 200oC.

Operacija autoklavizacije sastoji se od nekoliko radnih faza: vakuumiranje ili propuhivanje autoklava, posebno dizanje pritiska, radni pritisak, odnosno, izotermno zagrijavanje, ispuštanje pare i smanjenje pritiska do atmosferskog.

1.5. Završna obrada

Nakon završenog procesa autoklavizacije, autoklav se otvara na izlaznoj strani i kompozicija s kalupima izvla i. Obrada armiranih elemenata sastoji se u obradi na glodalici, gdje se po želji skošavaju ivice, urezuju utori, pera ili žljebovi koji omogu avaju ugradnju tih elemenata. Ukoliko je potrebno skra ivanje ele-menata ili koso rezanje, onda se to radi na pili koja ima reznu plo u takvu da može rezati masu plinobetona i armaturu. Time je proizvodnja gra evinskihelemenata od plinobetona, prakti no, završena.

Na narednoj stranici se daje shema proizvodnje prefabrikata od plinobetona.

4

5

TEHNOLOŠKA SHEMA PROIZVODNJE PLINOBETONA

2. SVOJSTVA PLINOBETONA

Fizi ka i mehani ka svojstva plinobetona uvjetovana su njegovom kara-kteristi nom elijastom strukturom. Plinobeton u prvom redu treba smatrati betonom, zatim slikatnim betonom, a onda, svakako, elijastim betonom.

Za pravilnu primjenu prefabrikata od plinobetona u gra evinskim kon-strukcijama, potrebno je poznavati svojstva plinobetona kao materijala od kojeg su proizvedeni prefabrikovani gra evinski elementi. Ošte enja koja nastaju na objektima i konstrukcijama izgra enim od plinobetona ili primjedbe na kvalitet i funkcionalnost takvih objekata, uglavnom su posljedica neadekvatne primjene, proistekle iz nedovoljnog poznavanja svojstava plinobetona, odnosno, prefabri-kovanih gra evinskih elemenata od plinobetona.

Karakteristike koje su najprije uo ljive kod ovog gra evinskog materijala i koje mu daju izvjesne prednosti nad drugim gra evinskim materijalima su:

relativno mala težina,dobra sposobnost toplotne izolacije,laka obradljivost,vatrostalnost,konstruktivne karakteristike itd.

2.1. Struktura plinobetona

Plinobeton se karakteriše elijastom strukturom, sa kojom su u funkcional-noj ovisnosti i sve ostale njegove fizi ko-mehani ke karakteristike. Za elijastebetone, pa prema tome, i za plinobeton se kaže da predstavljaju vješta kikamen, sa ravnomjerno raspore enim porama, oblika sferi nih elija, iji je promjer obi no 0,5 - 3 mm. Veli ina pora - elija, ovisi o više faktora, kao što su: osobine i reološka svojstva svježe mase plinobetona, uslovi formiranja elija, vrste i osobine osnovnih sirovina, sredstva za stvaranje elija, vodocementni faktor itd.

Struktura pora je od zna aja za fizi ka svojstva plinobetona: kao što su vrsto a, toplotna provodljivost, kapilarnost, otpornost na mraz itd. Me utim,

struktura elijastih betona nije jednorodna. Ona se sastoji od zatvorenih i otvo-renih makropora i stijenki me u makroporama, koje sadrže mikropore i mikro-kapilare.

Razlikuje se stvarna poroznost i prividna poroznost plinobetona. Stvarna poroznost predstavlja ukupnu zapreminu otvorenih i zatvorenih pora u jedinici zapremine. Prividna poroznost se još naziva i otvorena poroznost, a predstavlja ukupnu zapreminu otvorenih pora u jedinici zapremine. Ta vrijednost se utvr ujetako što se suhi plinobeton upijanjem zasiti vodom. Veli ina prividne ili otvorene poroznosti manja je od stvarne poroznosti. Zatvorena poroznost predstavlja razliku stvarne i prividne poroznosti plinobe-tona. Ukupna ili stvarna poroznost plinobetona izra unava se po obrascu (1):

__________________________ SVOJSTVA PLINOBETONA 6

Pu = y

s1 , 100 % (1)

U obrascu (1), simboli imaju sljede e zna enje:Pu = ukupna ili stvarna poroznost, u %

s = zapreminska masa u suhom stanju, kg/m3

y = specifi na težina, kg/m3

Otvorena ili prividna poroznost plinobetona izra unava se po obrascu (2):

Po = V

GsvG , 100 % (2)

gdje su: Po = otvorena ili prividna poroznost, u % GV = težina uzorka u stanju zasi enja vodom, u g Gs = težina uzorka u suhom stanju, u g

V = zapremina uzorka, u cm3

Otvorena poroznost se odre uje potapanjem uzorka plinobetona u vodu do zasi enja. Ona je uvijek manja od stvarne ili ukupne poroznosti. Zatvorena poroznost se izra unava iz razlike ukupne i otvorene poroznosti: Pz = Pu - P0

Mikropore u me u elijskim stijenkama plinobetona su kapilarno aktivne, a raspored veli ina unutar mikropora je od zna aja za svojstva plinobetona, kao što su migracija vlage i smrzavanje.

Odnos zapreminske mase plinobetona i ukupne poroznosti može se vidjeti iz naredne tabele.

Tabela 1: Odnos zapreminskemase i ukupne poroznosti plinobetona

Zapreminska masa kg/m3

Ukupnaporoznost

%3004005006007008009001000

8985817874706863

Kod plinobetona se ne govori o gusto i betona nego o poroznosti, s obzirom na krakteristi nu i jako izraženu makroporoznost. Me utim, ako se ve upotrebljava izraz gusto a, onda se pod relativnom gusto om plinobetona podrazumijeva odnos zapreminske mase u suhom stanju i specifi ne težine. Kod poroznih materijala, kakav je i plinobeton, veli ina relativne gusto e manja je od jedan.

elijasti betoni koji se proizvode vi- brotehnologijom imaju ravnomjernije raspore ene pore, koje su ina e si- tnije i manjeg promjera, što dovodido pove anja vrsto e plinobetona ido dva puta. Iz toga se može zaklju-iti da vrsto a plinobetona ne za-

visi toliko od ukupne poroznosti koli-ko od ravnomjernosti raspodjele po-ra po cijeloj masi, debljine i vrsto estijenki me u porama, jednorodnostipora i stijenki.

__________________________ SVOJSTVA PLINOBETONA

7

Gra evinska svojstva plinobetona u zna ajnoj mjeri zavise od relativne gusto e ili poroznosti, te veli ine pora, njihove jednorodnosti, debljine i svojstava mase betona u stijenkama me upora.

Najnovija istraživanja pokazuju da makropore nemaju presudan zna aj za svojstva plinobetona, pa se u vezi s tim sve više prou ava uticaj mase betona u me u elijskom prostoru koji je obi no 0,16-0,6 mm, ali može biti i u intervalu od 0,05 - 1,8 mm.

Tabela 2: Stvarna poroznost plinobetona zavisno od vrste sirovina, specifi ne težine i zapreminske mase

Stvarna poroznost u % za razli ite zapreminske mase u kg/m3Vrsta plinobetona

specifi na težina 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200s kvarcnim pijeskom= 2500 kg/m3 88 84 80 76 72 68 64 60 56 52 s pepelom = 2000 kg/m3 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 s cementom i kvarcnim pijeskom = 2650 kg/m3 89 85 81 77 74 70 66 62 59 55 s kre om i kvarcnim pijeskom = 2350 kg/m3 87 88 89 74 70 66 62 58 53 49

Važna svojstva plinobetona, elijastih betona op enito - vrsto a i trajnost - umnogome zavise od karaktera njihove elijaste strukture. Utvr eno je da kvalitet elijaste strukture uglavnom ovisi o me usobnom rasporedu elija, pora, a ne o njihovoj formi ili veli ini. U tom smislu treba voditi i regulisati proces stvaranja elijaste strukture prilikom proizvodnje plinobetona. Zbog toga se nastoje uvesti i objektivne metode za ocjenu strukture elijastog betona.

U Sovjetskom Savezu su BAHTIJAROV K.I. i saradnici ispitali fotoele-ktri nu aparaturu za ocjenu jednorodnosti elijaste strukture, koja se pokazala kao dosta objektivan metod rada. Kao kriterij je služila disperzija poroznosti Dpna ispitivanom uzorku, a pokazatelj kvaliteta elijaste strukture može biti srednje kvadratni otklon površinske poroznosti.

p = VDp (3)

Struktura poroznosti odre uje se na uzorku oblika kruga koji je izbrušen. U tom slu aju površinska poroznost predstavlja odnos ukupne površine S1rasje enih pora, elija na uzorku, s njihovom potpunom površinom:

P =S

1S (4)

Vrijeme koje je potrebno za ocjenu kvaliteta strukture plinobetona ovom metodom je svega dva minuta. Primjenom ove metode i aparature, dokazano je da pritisna vrsto a plinobetona zavisi od srednjeg kvadratnog otklona površin-ske poroznosti.

__________________________SVOJSTVA PLINOBETONA

8

Tabela 3: Fizi ko-hemijske karakteristike ispitivanih uzoraka

pkg/m3 V/T Te ljivost

cm

Pritisnavsrtio aMPa d = 1 mm d = 2 mm

570600570620590

0,450,420,390,370,33

3027262320

4,54,74,13,12,8

0,1130,1070,1400,1870,210

0,0570,0550,0750,1200,130

2.2. Zapreminska masa

Zapreminska masa elijastih betona, pa prema tome i plinobetona, jedno je od najvažnijih njegovih svojstava, jer u velikoj mjeri odre uje i druga njegova svojstva. Ona zavisi od specifi ne težine mase plinobetona koja se nalazi izme u elija i ukupne zapremine elija, tj. poroznosti.

Kada se u proizvodnji elijastih betona reguliše tehnološki proces za proizvednju plinobetona željenih svojstava, onda se u prvom redu reguliše njegova zapreminska masa. Pri upotrebi istih sirovina i istog tehnološkog postupka zapreminska masa se reguliše koli inom sredstava za stvaranje elija.

Po opštem pravilu, smanjenjem zapreminske mase elijastih betona smanjuje se vrsto a, ali pove avaju toplotna izolacija i skupljanje. Treba na ioptimalan odnos svih svojstava, u zavisnosti od namjene elijastog betona.

Prema normativima, odre ivanje zapreminske mase elijastih betona vrši se na uzorcima u suhom stanju, sušenim do konstantne težine. Prema tome, zapreminska masa elijastog betona ( s) predstavlja težinu jedinice zapremine elijastog betona u suhom stanju. Takvu zapreminsku masu treba razlikovati od

prora unske zapreminske mase ( r) koja se uzima u stati ki prora un konstru-kcija od elijastog betona. Prora unska zapreminska masa elijastog betona ve a je od zapremin-ske mase u suhom stanju za težinu vode ( v) i težinu armature ( a) sadržanih u jedinici zapremine.

r = s + v + a (kg/m3) (5)

U trenutku isporuke iz fabrike, vlaga u elijastom betonu iznosi obi no20-35 %, a težina armature 10-50 kg/m3. Danas se elijasti betoni proizvode u zapreminskim masama u suhom stanju od 300-1200 kg/m3. Kako zapremina elijastog betona ini zapreminu svih elija, pora i stijenki me u elijama, to zapreminska masa zavisi od koli ine elija

i specifi ne težine mase u stijenkama me upora.Zavisno od zapreminske mase, elijasti betoni se dijele na toplotno-izola-

cione sa zapreminskom masom od 300 do 500 kg/m3, toplotno-izolaciono-kon-strukcione 500 - 900 kg/m3 i konstrukcione 900 - 1200 kg/m3.


9

Tabela 4: Odnos zapreminske mase plinobetona u suhom stanju (nominalna deklarisana) i prora unske zapreminske mase plinobetona

Prora unska zapreminska masa kg/m3Nominalna zapreminska masa kg/m3 Nearmirani elementi Armirani elementi

450500550600650700

500650700750800850

--

750800850900

2.3. Specifi na težina

Kada se govori o specifi noj težini plinobetona, poroznog, elijastog mate-rijala, onda se misli na specifi nu težinu sprašenog uzorka plinobetona. Na taj na in se odre uje specifi na težina mase betona u stijenkama me u porama plinobetona. Ona se mijenja zavisno od sirovina od kojih je plinobeton proizve-den i kre e se od 2000 do 2700 kg/cm3. Tako plinobeton u kojem je silikatna komponenta pepeo, ima specifi nu težinu 2000 kg/m3, a ako je silikatna kompo-nenta kvarcni pijesak 2700 kg/m3.

2.4. vrsto a na pritisak

Na dijagramu br.1 je prikazana ovisnost pritisne vrsto e plinobetona od zapreminske mase u suhom stanju. Me utim, pritisna vrsto a plinobetona zavi-

si i od niza drugih faktora: dimen-zija ispitivanog uzorka, njegovepritisne površine, sadržaja vlage umaterijalu itd. Zbog toga je i uslu aju odre ivanja vrsto e napritisak, radi upore ivanja rezulta-ta, važno uvijek raditi jednom,standardizovanom metodom.

10 9

Priti

sna

vrst

oa

M

Pa

8 7

6

5

4

3 2

1

100 300 500 700 900 1000 Zapreminska masa kg/m3

Dijagram 1: Podru je mogu ih odnosa zapreminske mase i pritisne vrsto e betona


10

Prema odredbama jugoslovenskih standarda, zapreminska masa i vrsto-a na pritisak odre uju se na šest uzoraka isje enih iz elemenata plinobetona.

To su kocke ivica 15 cm, sušene na temperaturi od 100 do 105 oC do stalne mase.

Za nominalne zapreminske mase plinobetona propisane su prosje ne i najmanje pojedina ne vrijednosti pritisne vrsto e plinobetona. Tabela 5: Prosje ne i minimalne pojedina ne vrijednosti pritisne vrsto e

plinobetona za nominalne zapreminske mase Pritisna vrsto a u suhom stanju N/mm2Marka

betonaNominalna zapremin-

ska masa kg/m3 Prosje na Minimalna2530354045505560

500550600650700700700700

2,53,03,54,04,55,05,56,0

2,02,53,03,54,04,55,05,5

2.5. Vla na vrsto a

Vla na vrsto a plinobetona iznosi 1/6 do 1/4 vrijednosti vrsto e na priti-sak. Odre ivanje vrijednosti vla ne vrsto e plinobetona mnogo je osjetljivije nego odre ivanje vrsto e na pritisak, zbog niza okolnosti pod kojima se to ispi-tivanje provodi. Veliki uticaj na rezultat, odnosno, veli inu vla ne vrsto e ima sadržaj vlage u materijalu.

2.5.1. Vla na vrsto a pri savijanju

Vla na vrsto a pri savijanju elemenata od plinobetona tako e zavisi od sadržaja vlage u materijalu. Ova veli ina je obi no nešto ve a nego ista vla navrsto a plinobetona.

2.6. vrsto a na smicanje

Smicajni prelom je uvijek vla ni prelom, pa prema, tome zavisi od raspo-reda naprezanja u toku ispitivanja plinobetona. Pri istom probojnom smicanju sa cilindri nim komadom preko otvora istog pre nika, vrsto a kod smicanja može se uzeti kao 20-30 % vrijednosti vrsto e na pritisak. Ukoliko nema drugih podataka za ovu karakteristiku plinobetona, vrijednost za istu smicajnu vrsto umože se uzeti kao i za vla nu vrsto u.

Tabela 6: Odnos vrsto e na pritisak, vla ne vrsto e, vla ne vrsto e pri savijanju (izgibu) i smicajne vrsto e plinobetona

vrsto a na pritisak N/mm2

Vla na vrsto aN/mm2

Vla na vrsto a pri savijanju N/mm2

Smicajna vrsto aN/mm2

2,53,55,07,5

0,20,340,460,62

0,370,590,811,12

0,290,470,640,88


11

2.7. Modul deformacije na pritisak

Kao što pritisna vrsto a plinobetona zavisi od sadržaja vlage u materi-jalu, tako zavisi i vrijednost modula elasti nosti E. O tome treba voditi ra unakada se ispituje plinobeton u vlažnim uslovima i kada se te vrijednosti koriste za prora un modula elasti nosti.

Više autora je izradilo formule za izra unavanje modula elasti nosti plino-betona u funkciji njegove zapreminske mase i vrsto e na pritisak. Obrazac, odnosno, formula

Eo = k suhi cf (6)

odgovara i veoma dobro se slaže sa eksperimentalno dobijenim rezultatima za plinobeton zapreminske mase 400 do 700 kg/m3 i sa zapreminskim sadržajem vlage 3 - 10 %.

U prethodnoj formuli Eo je tangentni modul u MPa, k je konstanta koja iznosi 1,5-2,0, fc je stvarna vrsto a na pritisak u MPa, a suhi je zapreminska masa plinobetona u suhom stanju izražena u kg/m3.

Mada se vrijednosti za modul elasti nosti dobijene ovom formulom, kod nekih vrsta plinobetona mogu razlikovati od rezultata dobijenih testovima, ipak se mogu koristiti kao orijentacione vrijednosti za modul elasti nosti nearmiranih elemenata od plinobetona. Najve a pritisna deformacija za plinobeton zapreminske mase 400-700 kg/m3 je 2-3 % i ostaje linearna sve do 1,0 -1,9 %.

Tabela 7: Zavisnost modula deformacije na pritisak od marke plinobetona

vrsto a na pritisak N/mm2 1,5 2,5 3,5 5,0 7,5

Modul deformacije EN/mm2 1200 1700 2500 3800 5000

2.8. Puzanje

Na puzanje kod plinobetona uti u veli ina sila, sadržaj vlage, okolna tem-peratura i relativna vlažnost vazduha. Pove anje temperature i relativne vlažno-sti uzrokuju i pove anje puzanja, usljed ega se javlja i tzv. "sorpciono puzanje". Prema NIELSENU:

faktor puzanja = adeformacijamomenta

puzanjaadeformacijln

(7)

iznosi 0,8-1,2 za plinobeton zapreminske mase 500 kg/m3.Puzanje plinobetona proporcionalno je primjenjenom naponu sve do na-

pona koji iznosi oko 50 % njegove vrsto e na pritisak.


12

2.9.Toplotna provodljivost

Jedno od karakteristi nih i povoljnih svojstava plinobetona je njegova ma-la toplotna provodljivost. Ona je u funkciji zapreminske mase plinobetona, kao što se to može vidjeti iz dijagrama br.2.

W/mK 0.250

0,200

0,150

0,100Topl

otna

pro

vodl

jivos

t

400 500 600 700 800

Dijagram br.2: Podru je odnosa toplotne provodljivosti i zapreminske mase plinobetona

Me utim, na toplotnu provodljivost plinobetona uti u i sadržaj vlage u ma-terijalu, visina temperature, struktura elija, sirovine od kojih je plinobeton proi-zveden i još neki drugi faktori.

Metode ispitivanja toplotne provodljivosti plinobetona, kao i aparati na kojima se ta ispitivanja obavljaju, razli iti su i uti u na rezultate ispitivanja. Zbog toga se pri navo enju podataka o toplotnoj provodljivosti, odnosno, upore ivanjurezultata, moraju navesti metode koje su korištene za ispitivanje. je su korištene za ispitivanje. 2.10. Specifi na toplota 2.10. Specifi na toplota

Pri normalnom, ravnotežnom sadržaju vlage od 4-6 %, specifi na toplota plinobetona, zapreminske mase 300-1200 kg/m3, iznosi 1,0-1,1 kJ/kgoC.

Pri normalnom, ravnotežnom sadržaju vlage od 4-6 %, specifi na toplota plinobetona, zapreminske mase 300-1200 kg/m3, iznosi 1,0-1,1 kJ/kgoC.

Radi usporedbe, u narednoj tabeli se daju vrijednosti specifi ne toplote za neke druge gra evinske materijale.

Radi usporedbe, u narednoj tabeli se daju vrijednosti specifi ne toplote za neke druge gra evinske materijale. Tabela 8: Specifi na toplota nekih materijala Tabela 8: Specifi na toplota nekih materijala

MaterijalMaterijal Specifi na toplota (C) Specifi na toplota (C) kJ/kgoCkJ/kgoC

betonelik

opekagranit

1,0460,0490,921

0,628-1,046


13

2.11. Akumulacija toplote

Ve u sposobnost akumulacije toplote imaju guš i i teži materijali koji ina e imaju bolju toplotnu vodljivost, odnosno slabiju sposobnost toplotne izo-lacije. Koeficijent akumulacije toplote plinobetona može se izra unati po obrascu:

S24 = 0,0085 cb (8)

gdje su: S24 = koeficijent akumulacije toplote W/m2K

= koeficijent toplotne vodljivosti W/mK b = zapreminska masa u kg/m3

c = specifi na toplota J/kgK

2.12. Toplotno širenje

Sposobnost materijala da izdrži nagle temperaturne promjene bez pojave znakova razaranja naziva se termopostojanost. Ona zavisi od koeficijenta termi-kog širenja materijala.

Razlikuju se linearni i zapreminski koeficijent termi kog širenja. Linearni koeficijent termi kog širenja se izražava obrascem:

= oo

o

ttlll

1

1 (cm/oC) (9)

a zapreminski :

= 3 (10)Linearne toplotne deformacije elijastog betona mogu se izraziti obrascem:

l = lo o t (11)gdje su:

l = promjena dužine (m)lo = po etna dužina (m)

t = promjena temperature (m)o = koeficijent toplotnog linearnog širenja

Me utim, i u ovom slu aju koeficijent linearnog toplotnog širenja elijastogbetona zavisi od više faktora, kao što su vrste upotrijebljenih sirovina, zapremin-ska masa i sl. Prema švedskim podacima, ako su upotrijebljeni kvarcni pijesak i kre , onda je = 7,5 10-6, a, ako je upotrijebljen cement = 8,45 10-6.

Sadržaj vlage u elijastom betonu tako e imauticaja na njegovo toplotno širenje. Tako senpr. za plinobeton zapreminske mase 570kg/m3 koeficijent toplotnog širenja mijenja za-visno od sadržaja vlage, kao u tabeli desno.

Sadržaj vlage volum. %

0310

4 10-6

6 10-6

8 10-6


14

Ako se vlažnost pove ava iznad 10 %, pa sve do zasi enja, koeficijent to-plotnog širenja više se ne pove ava. Radi ilustracije, u tabeli br. 9 je dat pregled koeficijenata termi kog širenja raznih materijala. Tabela 9: Koeficijent linearnog toplotnog širenja

Materijal Zapreminska masa (kg/m3) t ( 10-6)cementni rastvor kre ni rastvor glinena opeka silikatna opeka šljakagranitrije ni šljunak keramzit beton gas-silikatplinobetonpjenobeton

1800160017001900

700-10028002000

1300-1400400-800400-800500-800

10-129,05-68-9

2,6-5,52,6

4,0-4,76,0-7,07,0-8,07,0-8,08,0-8,5

Prema GORJAINOVU koeficijent linearnog širenja elijastih betona mije-nja se ovisno o stepenu zagrijavanja materijala.

2.13. Uticaj suhog vazduha

Ukoliko je plinobeton izložen suhom vazduhu visokih temperatura u toku dužeg vremenskog perioda, onda može do i do njegovog prekomjernog isušiva-nja, što ima za posljedicu skupljanje i pojavu pukotina. Radi toga je potrebno da se konstruktivni elementi od plinobetona ne upotrebljavaju za izgradnju objekata koji su kontinuirano izloženi uticaju suhog vazduha temperature iznad 50 oC, bez zaštite od prekomjernog isušivanja.

2.14. Vatrootpornost

Plinobeton je vatrootporan materijal, nezapaljiv i nesagorljiv. To su njego-va povoljna svojstva u odnosu na neke druge lagane gra evinske materijale. Za-

grijavanjem na temperaturi od 700 oC, plinobeton ne mijenja bitno svoja mehani ka svojstva koja bi uticala na stabilnost objekta. ak, šta više, zagrija-vanjem do 400 oC pritisna vrsto a raste u odnosu na po-etnu vrijednost, što se vidi iz

dijagrama br.3. Tek na tempe-raturi od 1000 oC plinobeton se sinteruje, a za potpuno taljenje potrebne su temperarature od 1100-1200oC, zavisno od sa-stava sirovinske smjese od koje je plinobeton proizveden.

200 400 600 800 1000 1200 oC

Temperatura

120

80

40

0

-40

-80

12

8

4

0

Def

orm

acija

Pro

mje

navr

sto

e

Dijagram br.3: Uticaj visokih temperatura na fizi ko-mehani ka svojstva plinobetona


15

Otpornost protiv požara izražava se vremenom u kojem gra evinska kon-strukcija ne izgubi ni jednu od standardom odre enih funkcija dok je izvrgnuta požaru, a utvr uje se odgovaraju im metodama ispitivanja.

Ispitivanja sprovedena u Zavodu za riziskavo materiala in konstrukcij u Ljubljani, pokazala su da zid od zidnih blokova plinobetona debljine 20 cm, obostrano omalterisan, ima otpornost na požar u trajanju od 180 minuta. Ova otpornost zadovoljava zahtjeve propisane za nosive zidove velike otpornosti unutar pOžarnog sektora.

2.15. Vlažnost

Vlažnost plinobetona, odnosno, prefabrikata od plinobetona, ima velikog uticaja na ostala svojstva, kao što su vrsto a i toplotna provodljivost. Zavisno od vrste plinobetona, zapreminske mase i tehnološkog postupka proizvodnje, sadržaj vlage u prefabrikatima od plinobetona, nakon hidrotermalne obrade, pro-mjenljiv je i kre e se do 20 do 40 % po težini. Primjena vibrotehnologije omo-gu ava smanjenje vlage u toj fazi proizvodnje na 15 do 25 %. U procesu eksploatacije objekata, konstrukcije od plinobetona se poste-peno isušuju prirodnim putem, sve do ravnotežne vlažnosti. Pri tome se plinobe-ton proizveden sa kvarcnim pijeskom brže suši od plinobetona proizvedenog sa lete im pepelom.

2.16. Upijanje vode

Sposobnost plinobetona da upija vodu, svakako je u zavisnosti od njego-ve porozne strukture. U tabeli 10 prikazani su rezultati ispitivanja koje su proveli sovjetski nau nici na plinobetonu razli itih zapreminskih masa.

Tabela 10: Upijanje vode od strane plinobetona do zasi enjaVlažnost % Zapreminska masa

kg/m3Poroznost

% Zapreminska TežinskaStepen zapunje- nosti pora %

300400500600700800900100011001200

88848076726864605652

21232628303335384042

70575247434139383635

24273237414855637181

Kroz materijal se vlaga jednim dijelom kre e putem kapilara, a dijelom difuzijom. Pri normalnom sadržaju vlage, uglavnom se radi o difuziji vlage, ali kad je sadržaj vlage iznad 40 % po težini, migracija vlage je gotovo isklju ivopod uticajem kapilarnosti. Na migraciju vlage, pored toga, uti u i struktura elija,dimenzije elemenata, toplotna provodljivost materijala, temperatura, pritisak pare i kretanje vazduha oko gra evinske konstrukcije. Iz navedenog proizilazi da su migracije vlage i proces sušenja veoma složene pojave.


16

2.17. Kapilarno upijanje vode

Kapilarno upijanje vode kod plinobetona gotovo se isklju ivo odvija putem mikropora koje se nalaze u zidovima elija, te su makropore u tom slu ajuzanemarljive. Radi toga, kapilarno upijanje kod plinobetona je sporo u pore enjusa nekim drugim gra evinskim materijalima, kao što je npr. glinena opeka i sl. Ova osobina plinobetona zna ajna je za isušivanje navlaženog plinobetona. Veli ina kapilarnog upijanja vode odre uje stepen ovlaženja konstrukcije od plinobetona pod uticajem kiše. Istraživanja koja je proveo P. NERENST poka-zala su da je kapilarno upijanje vode kod plinobetona manje nego kod glinene opeke.

2.18. Toplotno-vlažnosne deformacije

Promjena dimenzija elemenata od plinobetona nastaje kao rezultat naiz-mjeni nog vlaženja i sušenja, zagrijavanja i hla enja, zamrzavanja i odmrza-vanja. Pri tome, smanjenje ili pove anje dimenzija elemenata, skupljanje ili širenje može dovesti do naprezanja, deformacija ili razaranja.

Promjena dimenzija prefabrikata od plinobetona usljed promjene tempera-turno-vlažnosnih uslova okoline karakteriše se koeficijentom temperaturno-vla-žnosnog širenja betona ( ).

Prema G.I. VAJDENBAUMU zavisnost koeficijenta od promjene tempe-rature i vlažnosti može se izraziti formulom:

= o + AW + BW2 + (CW + DW2 t 10-6 (12) gdje su:

A, B, C i D - konstantni empirijski koeficijenti W - težinska vlažnost u % t - temperatura materijala

o - koeficijent temperaturnog linearnog širenja plinobetona

2.19. Skupljanje i bubrenje

Skupljanje plinobetona usljed isušivanja, odnosno, gubitka vlage, ispituje se metodom koju propisuje RILEM, tj. od stanja kada je materijal zasi en vodom do ravnotežnog stanja pri 43 % relativne vlažnosti na + 20 oC.

Na dijagramu br. 4 vidi se odnos veli ine skupljanja plinobetona zavisno od sadržaja vlage u materijalu. Kod izražavanja ove veli ine važno je naglasiti kojom metodom je ispitivanje izvršeno, jer se rezultati ispitivanja mogu razlikovati zavisno od korištene metode. Za prakti ne svrhe važna je vrijednost skupljanja plinobetona, koja na-staje sušenjem materijala do ravnotežnog stanja vlage od 43 % relativne vlažno-sti. Isušivanjem ispod ove vlažnosti nastaje i znatno ve e skupljanje. U odre enim klimatskim uslovima skupljanje se u stvari smanjuje usljed širenja materijala.


17

0,4

0,3

0,2

0,1

0 20 40 60 80

Sadržaj vlage %

Skup

ljanj

e

mm

/m

Dijagram4: Uticaj sadržaja vlage na deformaciju plinobetona A-švedska standardna kriva, B-rezultati njema kih

istraživanja

Za plinobeton koji je hidrotermalno obra en u autoklavu skupljanje, odno-sno bubrenje, ne prelazi 0,5 ‰, odnosno 0,5 mm/m. Kod elijastih betona koji se ne obra uju u autoklavu, ta vrijednost prelazi i 2 ‰, odnosno 2 mm/m.

2.20. Otpornost na mraz

Opasnost da se neka konstrukcija od plinobetona ošteti usljed mraza postoji samo ako je sadržaj vlage u njoj prekora io granicu kriti nog sadržaja vlage. Za plinobeton zapreminske mase 500 kg/m3 kriti ni sadržaj vlage u masi plinobetona je 40 % po zapremini. U praksi je sadržaj vlage u konstrukcijama od plinobetona obi no ve i u toku izgradnje i prije nego što do e do isušivanja ma-terijala prirodnim putem. Ali, i tada on rijetko prelazi 15-20 % po težini, uz napo-menu da je pod odre enim nepovoljnim uslovima na površinskom sloju mate-rijala, zna i lokalno, mogu ve i sadržaj vlage. Me utim, dugogodišnja primjena plinobetona u hladnim klimatskim uslovima dokazala je da se ovaj materijal veoma dobro ponaša u praksi i da je veoma otporan na mraz.

Ispitivanje otpornosti plinobetona na mraz provodi se tako što se uzorci zasi eni vodom naizmjeni no zamrzavaju i odmrzavaju. Pri tome se prate vizuelne promjene na uzorcima, promjena pritisne vrsto e, gubitak mase i dr. Prema sovjetskom standardu GOST 12852-67 pritisna vrsto a plinobe-tona ne smije se smanjiti više od 25 % nakon 15 ciklusa zamrzavanja, za unutra-šnje konstrukcije, 25 ciklusa za vanjske konstrukcije izložene suhom i normal-nom režimu i 35 ciklusa za konstrukcije od plinobetona izložene vlažnom režimu.

Neke vrste plinobetona izdrže 100 do 150 ciklusa naizmjeni nog zamrza-vanja i odmrzavanja.

Istraživanja pokazuju da bolju otpornost na mraz imaju plinobetoni proi-zvedeni sa cementom u odnosu na one proizvedene sa kre om.

Relativno visoka otpornost plinobetona na mraz može se objasniti njego-.vom velikom poroznoš u. Pri vlaženju plinobetona u atmosferskim uslovima, vo-dom se zapunjavaju mikrokapilare apsorpcijom vlage iz vazduha, dok se krupne


18

pore i makrokapilare ne zapunjavaju potpuno. Zbog toga, zamrzavanjem se vo-da iz mikrokapilara širi u slobodan prostor, ne izazivaju i razaranje ma u elijskihopni od plinobetona.

Prema odredbama jugoslovenskog standarda JUS U.N1.301 postojanost prefabrikata od plinobetona na mraz se ocjenjuje prema tabeli br. 11.. Tabela 11: Dopuštena odstupanja od kvaliteta plinobetona usljed

zamrzavanja (nakon 25 ciklusa) Dopušteno odstupanje

Marka betona MB

Minimalna zapreminska masa u suhom stanju

kg/m3Smanjenje marke

betona (M) % Gubitak mase

%2530354045505560

500550600550700700700700

2525201815151210

2020151310101010

2.21. Permeabilitet

Permeabilitet ili propustljivost plinobetona je sposobnost da propušta pa-re, gasove ili vazduh, a zna ajan je pri projektovanju gra evinskih konstrukcija. Ova karakteristika zavisna je od sadržaja vlage u materijalu i manja je ako je sadržaj vlage ve i. Me utim, ako je plinobeton potpuno suh, propustljivost vaz-duha pri normalnom pritisku ili usljed vjetra tako je mala da se može zanemariti. Ovo je zna ajno napomenuti s obzirom da je plinobeton porozan materijal, pa se ini da ima veliku sposobnost propusnosti. Ali, elije plinobetona su me usobno

odvojene masom betona. Faktor propusnosti ili difuzije nekog materijala predstavlja odnos izme u

difuzije vodene pare kroz jedan sloj vazduha i kroz sloj materijala iste debljine. Za plinobeton zapreminske mase 500-600 kg/m3, u uslovima suhog vazduha i suhog materijala, faktor difuzije je 5-7.

U tabeli 12. date su vrijednosti za koeficijent propusnosti pare i vazduha za plinobeton razli itih zapreminskih masa. Tabela 12: Koeficijent propusnosti pare i vazduha za plinobeton

Zapreminska masa kg/m3

Koeficijent parapropusnosti g/m.h.mm živinog stuba

Koeficijent propusnosti vazduha kg/m.h.mm

vodenog stuba 300 400 500 600 700 800 900 100011001200

3,302,702,251,751,551,401,401,401,401,40

975

3,5 2,5

2 1,5

1 0,75

0,5


19

2.22. Otpor difuziji vodene pare

Koeficijent otpora difuziji vodene pare pokazuje ponašanje gra evinskogmaterijala pri difuziji vodene pare kroz taj materijal. Izražava se kao odnos otpora difuziji vodene pare u vazduhu i otpora difuziji vodene pare u materijalu.

Za plinobeton, prema standardu JUS U.J5.204, koeficijent otpora difuziji vodene pare iznosi 12,93, a prema DIN 52615 on je 4,34.

2.23. Sposobnost zvu ne izolacije

Konstrukcije od plinobetona imaju bolju zvu nu apsorpciju nego glatki i gusti, normalni beton. To pruža nešto bolje uslove npr. u fabri kim halama, posebno pri visokim frekvencijama zvuka. Koeficijent zvu ne apsorpcije plinobetona u zavisnosti od frekvencije zvuka, u Hz je prikazan tabeli br.13.

Tabela 13: Koeficijent zvu ne apsorpcije Frekvencija (Hz) 125 250 500 1000 2000 4000Koeficijent zvu ne apsorpcije 0,00 0,15 0,25 0,20 0,20 0,20

Rezultati su dobijeni ispitivanjem u Acoustical Investigation and Research Organization Ltd u Engleskoj.

Tabela 14: Sposobnost zvu ne izolacije zidova od plinobetona Srednja zvu na izolacija u dB pri zapreminskoj masi

plinobetona u kg/m3Debljina

zidacm 500 700 9008

161924

34384041

36414243

38424345

2.24. Adhezija armature i plinobetona

S obzirom da se veliki dio prefabrikata od plinobetona proizvode kao armi-rani nekonstruktivni i konstruktivni elementi, pitanje sile adhezije izme u armatu-re i mase plinobetona je zna ajno.

Za zaštitu od korozije, armatura u plinobetonu se zašti uje nanošenjem odgovaraju eg antikorozionog premaza. Ve ina tih premaza ne snižava adheziju armature s plinobetonom. Ova karakteristika je svakako zavisna od gusto ematerijala, a kod plinobetona od stepena poroznosti, odnosno, zapreminske mase, te posebno, od vrste i svojstava antikorozionog premaza.

Za plinobeton zapreminske mase 800 kg/m3 i bez antikorozione zaštite, sila adhezije s armaturom je 2,39 N/mm2, pri upotrebi cementno-polimerne anti-korozione mase 2,42 N/mm2, cementno-kazeinske mase 2,28 N/mm2, dok se kod cementno-bitumenske mase snižava za 4 do 5 puta, tj. pada na 0,52-0,79 N/mm2. Glavni faktor koji uti e na sniženje adhezije je zapreminska masa plino-betona. Smanjenjem zapreminske mase do 600 kg/m3, sila adhezije se snižava za 30-40 %, a za plinobeton zapreminske mase 500 kg/m3 na 1,0-1,5 N/mm2;


20

prema nekim autorima na 2,0 N/mm2. Zbog tako relativno niske sile adhezije izme u armature i plinobetona, nosivi elementi se armiraju specijalno izra enomarmaturom.

2.25. Otpornost na agresije

Plinobeton je u suštini beton, silikatni beton smanjene gusto e usljed porozne elijaste strukture. Po svom hemijskom karakteru je alkalni materijal, kod kojeg je pH 9-10,5 (normalni beton pH = 12-13).

Zbog poroznosti i nešto smanjenog alkaliteta, plinobeton ne obezbje ujezaštitu od korozije kakvu pruža klasi ni, normalno gusti beton. Ovo treba imati na umu kada se razmatra otpornost plinobetona na agresije, a posebno zaštita armature ugra ene u nearmirane elemente.

Armatura, koja se ugra uje u armirane elemente od plinobetona, mora se zaštititi od korozije. Ta korozija se može javiti ve u autoklavu prilikom hidro-termalne obrade plinobetona; zna i u toku proizvodnje, a tako e i u gra evin-skim konstrukcijama u koje su elementi od plinobetona ugra eni.

Korozija armature koja je zašti ena jednim od antikorozionih sredstava, koja se upotrebljavaju u fabrikama plinobetona, može se prakti no zanemariti u podru jima gdje je relativna vlažnost vazduha manja od 50 %, pri ravnotežnom sadržaju vlage u plinobetonu.

Rizik postoji i od korozije metalnih elemenata kojim se proizvodi od pli-nobetona spajaju u gra evinskoj konstrukciji. Radi toga se za te svrhe upotre-bljavaju aluminijski ekseri i ankeri, galvanizirani elementi i sl.

Radi porozne strukture, u plinobeton relativno brzo prodiru pare, gasovi i teku ine. Radi toga sve konstrukcije od plinobetona treba zaštititi odgovaraju imsredstvima za površinsku obradu, kako ne bi došle u direktan dodir s agresivnim parama i teku inama.

Kad je svježe proizvedeni plinobeton u kontaktu sa vazduhom pri nor-malnom sadržaju ugljendioksida od 0,03 %, reakcije ugljendioksida iz vazduha sa kalcijevim hidrosilikatima iz plinobetona, veoma su spore, pa ne ugrožavaju svojstva plinobetona. Ako su koncentracije ugljendioksida iznad 0,2 %, onda se karbonizacija kalcijevih hidrosilikata iz svježeg autoklaviziranog plinobetona odvi-ja naglo, što može dovesti do skupljanja mase i stvaranja pukotina.

U tabeli br.15 date su dozvoljene koncentracije nekih agresivnih para i ga-sova u objektima gdje elementi od plinobetona nisu zašti eni posebnom površin-skom obradom.

Tabela 15: Dozvoljene koncentracije nekih para i gasova

Agresija Dozvoljena koncentracija mg/l

ugljendioksidazotni oksid sumporvodoniksumpordioksidfluorovodonikhlorovodonikhlorsir etna kiselina

2,00 0,0001 0,0005

0,001 0,0001 0,0002 0,0001 0,0005


21

2.26. Rastvorljivost u vodi

Plinobeton je materijal mineralnog, neorganskog porijekla, proizveden od sirovina koje se ne rastvaraju u vodi (kvarcni pijesak, cement). Može sadržavati izvjesnu koli inu u vodi topljivih soli, koje pod odre enim klimatskim uslovima mogu da iskristališu na površini prefabrikata od plinobetona. To je tzv. isolja-vanje ili efluorescencija, koja se javlja i na betonu ili opeki. Pri normalnim uslovi-ma sušenja plinobetona, ova pojava je neznatna, a kristali se mogu ukloniti mehani kim putem ( etkom).

2.27. Obradljivost

Zbog svoje male zapreminske mase i elijaste strukture, plinobeton se veoma lako obra uje alatom za obradu drveta: buši, teše, zakiva itd. To ola-kšava i ubrzava radove na objektima pri uvo enju instalacija i sl. Postoje i specijalni alati (pile i svrdla) koji su otporni na abraziju, a koji se koriste za obradu elemenata od plinobetona na gradilištu. Tako se veoma lako elementi od plinobetona prilago avaju projektnim zahtjevima svakog objekta. Me utim, ni jedan konstruktivni, nosivi element armiran za odre ena optere enja i raspone, kao što su krovne i stropne plo e, ne treba sje i na gradilištu bez ovlaštenja proizvo a a, jer se može narušiti njihova funkcija.

Plinobeton je krt materijal, lako se može razoriti udarom ili neravnomjer-nim djelovanjem sile. Zbog toga je potrebna pažnja pri manipulaciji s prefabrika-tima od plinobetona: utovaru, transportu, istovaru, ugradnji.

2.28. Boja

U zavisnosti od upotrijebljenih osnovnih sirovina za proizvodnju, boja plinobetona nakon hidrotermalne obrade može biti bijela, sivo-bijela, svjetlije ili tamnije siva.

Bijelu boju imaju prefabrikati od gasbteona koji se proizvode od kvarcnog pijeska i kre a, a sivo-bijelu od kvarcnog pijeska, cementa i kre a. Ako je kao silikatni materijal upotrijebljen pepeo, onda je boja plinobetona tamnosiva, pepe-ljasta.

Dodavanjem izvjesne koli ine neorganskih pigmenata u sirovinsku smjesu plinobetona, može se proizvoditi obojeni plinobeton u svjetlijim nijansama žute, zelene, crvene ili sme e boje.

2.29. Fiziološka i ekološka aktivnost

Plinobeton kao i prefabrikati od plinobetona su fiziološki inaktivni, nemaju nikakvog štetnog uticaja na život i zdravlje ovjeka. Proizvode se od sirovina koje tako e nemaju štetnog uticaja na zdravlje živih bi a; uglavnom su neor-ganskog porijekla ili proizvedeni od prirodnih materijala.

Tehnološki postupak proizvodnje tako e ne uti e nepovoljno na ovjeko-vu životnu sredinu, jer se svi otpadni materijali, kao što su otpadni plinobeton, vodena para ili kondenzat iz autoklava i otpadne vode, mogu ponovno upotrijebiti


22


23

u istom tehnološkom postupku proizvodnje, te nema potrebe za njihovim odla-ganjem ili ispuštanjem u okolinu.

esto se uje da plinobeton uzrokuje pojavu mravi u stanovima. To je neta no i nema nikakvog opravdanja, jer je plinobeton gra evinski materijal bez mirisa, okusa i nema nikakvih osobina da mogao biti hrana mravima ili nekim drugim nametnicima.

2.30. Trajnost i postojanost

Postojanost plinobetona se odre uje na osnovu njegove vrsto e na pritisak, upijanja vode i otpornosti na mraz. Ove fizi ke karakteristike do izvjesne mjere daju podatke o trajnosti plinobetona. Za prefabrikovane elemente velikih dimenzija, ove karakteristike nisu dovoljne. Zato je u Gra evinskom institutu u Sverdlovsku prou avan uticaj karbonizacije na neka svojstva plinobetona. Utvr eno je da djelovanje ugljendioksida velikih koncentracija na plinobeton, dovodi do razlaganja hidrosilikata i stvaranja kalcijevog karbonata i gela silicijeve kiseline. Taj proces dovodi do promjene fizi ko-hemijskih i fizi kih karakteristika , odnosno, mehani kih svojstava plinobetona. Rezultati dobijeni u navedenom Institutu pokazuju da se vrsto a plinobe-tona na osnovu kre a, poslije karbonizacije može smanjiti na 30-40 %, a plinobe-tona na osnovu cementa kao veziva, na 10-30 % od po etne vrijednosti. G. ŠEFLER je proveo ispitivanja uticaja dugotrajnog djelovanja pove anevlažnosti vazduha na vrsto u plinobetona. Uzorci su uvani tri godine u vaz-dušnoj sredini s vlagom od 38-70 %, u vlažnom podrumu s relativnom vlažnoš uvazduha 38-70 % i u vlažnom podrumu s relativnom vlažnoš u vazduha od 95 % i pod vodom. Ispitivanja su pokazala da pri uvanju u prostorijama s relativnom vlažnoš u od 70 %, vrsto a plinobetona se nakon tri godine pove ala od 2-39 %. Pri uvanju plinobetona u vlažnim uslovima i pod vodom vrsto a se smanjila od 7-23 %.

2.31. Atmosferska postojanost plinobetona

Jedno od osnovnih pokazatelja trajnosti plinobetona je njegovo ponašanje u toku vremena, pri dejstvu razli itih atmosferskih uticaja. Istina, nema razra e-nih metoda za ovakva ispitivanja, ali su pojedina ispitivanja pokazala da nakon 3, 6 i 12 mjeseci, zatim 1, 2, 3 i 5 godina držanja na krovu, unato djelovanju svih atmosferilija, ne dolazi do zna ajnih odstupanja od prvobitne vrsto e plinobe-tona i drugih njegovih karakteristika. Ovi uslovi ispitivanja su, naravno, znatno oštriji nego uslovi u kojima se proizvodi od plinobetona izlažu kad su ugra eni u objekte, pa se može izvesti zaklju ak da plinobeton ima veoma povoljnu trajnost i postojanost i da je dugovje an.

3. PROSJE NE NORMEZA MONTAŽU I UGRADNJU PREFABRIKATA OD

PLINOBETONA I PJENOBETONA

____________________________________PROSJE NE NORME ZA MONTAŽU

24

UVOD

Iako se plinobeton kod nas primjenjuje ve 28 godina, još nisu objavljene prosje-ne norme za montažu i ugradnju tih prefabrikata. injeni su napori da se do e do re-

alnih podataka za utrošak ovog materijala i radnog vremena za izvedbu radova na objektima, pa su tako:

- 1970. godine usvojene interne norme u “Siporex” Pula, Pogon montaže Zagreb - 1973. godine objavljene su norme “GIPOSS” Ljubljana - 1974. godine usvojene su interne norme u “Siporex” Pula, Montažna grupa Pula, - 1977. godine objavljene su prosje ne interne norme za montažu siporeks eleme-

nata “Siporex” Tuzla Svaki od izvo a a radova primjenjivao je neke norme koje su bile izvedene isku-

stvenim metodom, kako bi mogao mjeriti rad i izra unati potrebne koli ine materijalaza predvi ene radove. Izvo a i su, tako, na razli ite na ine promatrali ova pitanja, pa su bile velike razlike u cijeni radova na istim podru jima gra enja.

Usvajanjem ovih prosje nih normi, koje se daju u nastavku, omogu uje se jedin-stveno prilaženje ovoj problematici i objektivno upore ivanje troškova izvo enja ra-dova sa prefabrikatima od plinobetona u odnosu na druge materijale.

3.1.Opšte napomene

1. Norme predstavljaju prosje an utrošak materijala i radnog vremena za jedinicu mjere odre enih radova.

2. Prilikom izra unavanja cijene radova, prema potrebi treba posebno obra unatiodgovaraju e prenose za svaki konkretan slu aj

3. Za radove u zimskim uslovima, kada se radi kod temperatura ispod 0 oC u ne-zagrijanim prostorijama ili na otvorenom nezašti enom prostoru, nedovršenimzgradama i sl. na utrošku vremena kod pojedinih klasifikacija primjenjuju se sljede i koeficijenti:

od 0 do –5 oC 1,15od –5 do - 10 oC 1,30

4. Kod radova na adaptacijama, utrošci radova pove avaju se za 15 % 5. Rukovaoci dizalicama obuhva eni su u norma satima izrade. 6. Za radove koji nisu predvi eni ovim prosje nim normama, a pojave se pri-

likom izvo enja na gradilištu, obra un e se izvršiti prema prosje nim norma-ma u gra evinarstvu.

7. U pomo ne radove, koji su obuhva eni ovim normama spadaju: donošenje vode, povremeno miješanje morta, kvašenje elemenata, premještanje potrebnih skela, iš enje i slaganje skela i ure enje radnog mjesta po završenom poslu.

8. Objašnjenje oznakamm = milimetar kg = kilogramcm = centimetar NS = norma sati cm3 = kubni centimetar d = debljinam = metar H = horizontalnom2 = kvadratni metar V = vertikalnom3 = kubni metar = profil (presjek) kom. = komad % = postotak

9. Prilikom izvo enja radova treba se pridržavati uputa proizvo a a.

____________________________________PROSJE NE NORME ZA MONTAŽU25

3.2. Pripremanje maltera

Malter mora biti napravljen ta no po predvi enom omjeru, dobro izmiješan i o iš en od svih ne isto a.

Sav materijal potreban za pravljenje maltera mora biti pripremljen u neposre-dnoj blizini primjene. Ovim normama predvi en je prijenos materijala do 30 m. Kvalitet izra enog maltera mora ispunjavati uslove propisane odredbamastandarda U.M2.010, U.M2.012 i U.M8.002.

3.2.1. Pripremanje ljepivih maltera za popravke (siprokol 1 : 2,5)

za 1 m3 jed. mjere koli inaMaterijal:SiprokolPijesakVoda

kgm2

m3

3021,010,05

Izrada:Pripremanje NS 5,50

OBRA UN: od 1 m3 spravljenog maltera

USLOVI I OPIS RADA: Rad napripremanju maltera obuhvata pre-nose materijala do 30 m i priprema-nje samog maltera

3.2.2. Pripremanje ljepljivih maltera - ljepilo (siprofix ljepilo)

za 1 m3 jed. mjere koli inaMaterijal:

Siprofixkg 1545

Voda m3 0,45Izrada:

PripremanjeNS 5

OBRA UN: od 1m3 pripremljenog ljepila

USLOVI RADA: Rad na pripre-manju obuhvata prenose materi-jala do 30 m i pripremanje samogljepila

3.2.3. Pripremanje cementnog maltera 1 : 3

za 1 m3 jed. mjere koli inaMaterijal:CementPijesakVoda

kgm2

m3

3200,600,50

Izrada:Pripremanje NS 5,0

OBRA UN: Od 1 m3 pripremljenog maltera

USLOVI I OPIS RADA: Rad napripremanju maltera obuhvataprenose materijala do 30 m i pri-premanje samog maltera


26

3.2.4. Pripremanje produženog kre no - cementnog maltera 1:3:9

za 1 m3 jed. mjere koli inaMaterijal:cementgašeni krepijesakvoda

kgm3

m3

m3

1250,280,960,24

Izrada:Pripremanje NS 5

OBRA UN: Od 1 m3 pripremljenog maltera

USLOVI I OPIS RADA: Rad na pri-premanju morta obuhvata prenose ma-terijala do 30 m i pripremanje samogmaltera

3.3. Razni radovi

Po odredbama ovih normi obra unavaju se razne dorade na prefabrikatima na gradilištu, ako nisu predvi ene normom za odnosne radove ili ako se naknadno obavljaju.

3.3.1. Rezanje plo a

Klasifikacija 1. plo e d = 7,5 cm 5. plo e d = 17,5 cm 2. plo e d = 10 cm 6. plo e d = 20 cm 3. plo e d = 12,5 cm 7. plo e d = 22,5 cm 4. plo e d = 15 cm 8. plo e d = 25 cm

k o l i i n a k l s i f k a c i j a Za 1 m3 jed.

mjere -1 -2 -3 -4 -5 - 6 -7 -8Materijal:Pila za željezo list kom. 0,01 0,01 0,02 0,02 0,03 0,03 0,04 0,04Izrada:rezanje: NS 0,10 0,12 0,15 0,17 0,20 0,22 0,25 0,28

OBRA UN: Od 1 m3 prerezane plo eUSLOVI I OPIS RADA: Rad na rezanju plo a obuhvata prihva anje plo a,

namještanje, mjerenje, rezanje plo a i armature u plo i,slaganje plo a nakon rezanja na deponiju

NAPOMENA: Krovne i stropne plo e ne smiju se skra ivati na gradilištu

3.3.2. Izrada utora i otvora u plo ama

KLASIFIKACIJA: 1. utori u krovnim i strop- nim plo ama2. utori u zidnim plo ama3. blanjanje bridova 4. otvori u plo ama

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a Za

1m/kom.jed.

mjere - 1 - 2 - 3 - 4 Izrada:utori ili otvori NS 0,20 0,25 0,10 0,30


OBRA UN: Za klasifikaciju 1, 2 i 3 po 1 m izra enog utora ili blanjanog brida plo eUSLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata prihva anje plo e, iš enje, potrebna mjere-nja, izradu utora, blanjanje bridova ili izradu otvora na plo i, te iš enje plo a od krhotina

3.3.3. Polaganje i vezivanje armature u spojnicama konstrukcija od plinobetona

za 100 kg jed. mjere koli inaMaterijal:betonsko željezo

6 - 12 mmžica za vezivanje

kgkg

105,00,30

Izrada:Polaganje armature NS 8,0

OBRA UN: Od 100 kg položene armature

USLOVI I OPIS RADA: Radobuhvata ravnanje, sje enje,prenos do 30 m H i 4 m V, pola-ganje i vezivanje armature u kon-strukcijama

3.3.4. Zaljevanje spojnica sa izradom cementnog maltera

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a Za 1 m jed.

mjere - 1 - 2 - 3 Materijal:cementpijesak

kgm3

0,70 0,0013

3,85 0,007

1,40 0,0026

Izrada:zaljevanje NS 0,06 0,20 0,06

KLASIFIKACIJA:

1. spojnica do 3 cm širine 2. serklaži do 8 cm širine 3. utori zidnih vertikalnih plo a

OBRA UN: Od 1 m zalivene spojnice, serklaža ili utora USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata izradu cementnog maltera, iš enje spojni-ca, polivanje vodom, te zalivanje cementnim malterom sa izravnanjem. Normom je obuhva ena izrada potrebne skele ili rad sa drvenih ljestava, te prenosi do 30 m H i do 4 m V.

3.3.5. Popravci i ošte enja

Klasifikacija: 1. na fasadnim zidovima 4. na podovima2. na unutrašnjim zidovima 5. obrada špaleta vrata i prozora 3. na stropovima 6. krpanje utora nakon polaganja

instalacija

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a za m2/m jed.

mjere - 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 Materijal:malter m3 0,001 0,001 0,001 0,001 0,006 0,002Izrada:popravak ošte enja NS 0,18 0,20 0,16 0,05 0,10 0,20


28

OBRA UN: Za klasifikaciju iz 1, 2 i 6 od bruto obostrane površine zida koji se krpa, odbivši otvore za vrata i prozore. Za klasifikaciju 3 i 4 od bruto površine stropa i poda koji se krpa. Za klasifikaciju 5 od metra stvarno obra ene špalete.

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata iš enje površina i kvašenje vodom,nanošenje maltera, te fino zaribavanje krpanih mjesta ravno sa površinom plo a, do kvalitete neošte enih plo a. Izrada potrebne skele uklju ena je u normu.

NAPOMENA: Popravak plo a vrši se u pravilu prije montaže.

3.4. Zidanje

Zidanje mora biti isto i sa pravilnim vezama. Spojnice moraju biti ispunjene malterom i ljepilom po cijeloj debljini i visini. Redovi moraju biti potpuno horizon-talni, a malter u spojnicama ne smije biti deblji od 1 cm ili ljepilo ne deblje od 2 mm.

Ozidani zidovi moraju biti vertikalni, kako rubovi, tako i sve vidne površine zidova.

Malter ili ljepilo iz spojnica koji prelaze ravninu zida moraju se ukloniti dok još nisu stvrdnuli.

Normom su obuhva eni prenosi do 30 m H i do 2,5 m V. Pod skelom za zidanje podrazumjeva se skela od nogara sa mosnicama. Vrije-

me za razmjeravanje zidova prije po etka zidanja uklju eno je u normu.Obra un se vrši prema oznaci za odnosnu vrstu radova. Svi otvori (prozori, vrata i drugo) odbijaju se prilikom obra una. Otvori se

odbijaju prema zidarskim mjerama koje su ozna ene u nacrtu. Obra unava se stvarno izvršeni posao.

3.4.1. Zidanje zidova izolacionim plo ama

Klasifikacija: 1. plo ama debljine 7,5 cm 2. plo ama debljine 10 cm 3. plo ama debljine 12,5 cm

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a Za 1 m2 jed.

mjere - 1 - 2 - 3 Materijal:izolacione plo egra evinsko ljepilo

m2

kg1,052,30

1,032,70

1,023,00

Izrada:zidanje lijepljenjem NS 0,75 0,80 0,85

OBRA UN: Od 1 m2 goto vog zida

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata: ta no razmjeravanje na objektu, sva eventualna rezanja plo a, sav rad sa gra evinskim ljepilom, postavljanje i premje-


štanje vodilica, kvašenje plo a, kvalitetno zidanje sa ispravnim lijepljenjem, posta-vljanje plo a uz otvore i popre ne zidove, fugiranje, brušenje i pripomo kod zidanja

Normom su obuhva eni prenosi do 30 m H i do 2,5 m V, te prenošenje potrebnih skela za zidanje.

3.4.2. Zidanje zidova specijalnim izolacionim plo ama - SIP

Klasifikacija:1. SIP plo ama 60,8 / 44,4 / 7,5 cm 3. SIP plo ama 60,8 / 44,4 / 4,10 cm2. SIP plo ama 60,8 / 66,6 / 7,5 cm 4. SIP plo ama 60,8 / 66,6 / 10 cm

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a Za 1 m3. jed.

mjere - 1 - 2 - 3 - 4 Materijal:SIP plo eGra evinsko ljepilo Aluminijske plo icePlasti ni klinovi

m2

kgkom.kom.

1,041,60

6 1

1,041,40

5 1

1,032,10

6 1

1,031,80

5 1

Izrada:zidanje ljepilom NS 0,55 0,50 0,65 0,60

OBRA UN: Od 1 m2 gotovog zida

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata: ta no razmjeravanje na objektu, sva eventualna rezanja plo a, sav rad sa gra evinskim ljepilom, postavljanje i premje-štanje vodilica, kvašenje plo a, kvalitetno zidanje sa ispravnim lijepljenjem, posta-vljanje plo a uz otvore i popre ne zidove, fugiranje, brušenje i pripomo kod zidanja

Normom su obuhva eni prenosi do 30 m H i do 2,5 mV, te prenošenje potrebnih skela za zidanje.

3.4.3. Zidanje zidova zidnim blokovima

Klasifikacija: 1. blokovima d = 15 cm 5. blokovima d = 25 cm2. blokovima d = 17,5 cm 6. blokovima d = 27,5 cm3. blokovima d = 20 cm 7. blokovima d = 30 cm4. blokovima d = 22,5 cm


mjere -1 -2 -3 -4 -5 - 6 -7Materijal:zidni blokovi maltersiprofix

m3

m3

kg

0,1540,01017,00

0,180,01220,00

0,2060,01423,00

0,2310,01626,0

0,2570,01828,00

0,2830,02031,00

0,3090,02234,00

Izrada:zidanje blokovima - - lijepljenjemzidanje blokovima

NS 0,750,65

0,800,70

0,850,75

0,900,80

0,950,85

1,000,90

1,050,95


30

OBRA UN: Od 1 m2 gotovog zida

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata: ta no razmjeravanje na objektu, sva eventualna rezanja i tesanja blokova, sav rad sa malterom ili ljepilom, kvašenje blo-kova, kvalitetno zidanje malterom ili lijepljenjem i pripomo kod zidanja

Normom su obuhva eni prenosi do 30 m H i do 3,0 m V, te premještanjepotrebnih skela za zidanje.

3.5. Montaža

Montaža mora biti isto i pravilno izvršena. Spojnice moraju biti dobro zali-vene i stru no obra ene. Plo e moraju biti montirane u svemu po odobrenim pro-jektima. Na konstrukciju ( eli ni ili betonski nosa i) moraju na odgovaraju im mjesti-ma - razmacima biti prije montaže postavljeni prihvatnici, usidreno betonsko željezo ili navarena stoje a plo ica (prema odabranom detalju) za sidrenje plo a.

Sav potreban materijal treba da je pripremljen monterima u neposrednoj blizini i u dovoljnim koli inama. Montiranje plo a prema ovim normama predvi eno je uz upotrebu odgo-varaju ih sredstava (hvataljke i sli no)i kranske dizalice. Ako se pri montaži upotre-bljava konzolna dizalica i sli no, utrošak vremena se pove ava za 15 %.

Obra un se vrši prema oznaci za odnosnu vrstu radova. Otvori se odbijaju prema zidarskim mjerama, koje su ozna ene u nacrtu.

Svi otvori (prozori, vrata i drugo) odbijaju se prilikom obra una. Obra unava se stvarno izvršeni posao.

3.5.1. Montaža krovnih plo a - KSP

Klasifikacija: 1. plo e d = 10 cm 5. plo e d = 20 cm 2 plo e d = 12,5 cm 6. plo e d = 22,5 cm 3. plo e d = 15 cm 7. plo e d = 25 cm 4. plo e d = 17,5 cm


mjere -1 -2 -3 -4 -5 - 6 -7Materijal:krovne plo emalter za zaljevanje malter za popravke armatura

m3

m3

m3

kg

1,020,00150,0010,16

1,020,00150,0010,20

1,010,00150,0010,24

1,010,00150,0010,28

1,010,00150,0010,32

1,010,00150,0010,36

1,010,00150,0010,40

Izrada:popravak plo amontažapolaganje armaturezaljevanje utora

NSNSNSNS

0,160,300,020,06

0,160,330,020,06

0,160,360,020,06

0,160,400,020,06

0,160,420,020,06

0,160,450,030,06

0,160,480,030,06

Ukupno: NS 0,54 0,57 0,60 0,64 0,66 0,70 0,73


OBRA UN: Od 1 m2 montirane površine krovne plohe bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja na plo ama, ta nu postavku i fiksiranje plo a na krovnoj plohi, eventualna tesanja, poravnanje i pritezanje plo a sa svim potrebnim radnjama, te postavljanje potrebne armature i zalivanje utora.

NAPOMENA: Kod montaže krovova u nagibu utrošak radnog vremena se pove avaza 10 %. Krovne plo e se ne smiju skra ivati na gradilištu.

3.5.2. Montaža stropnih plo a - KSP

Klasifikacija: 1. plo e d = 10 cm 5. plo e d = 20 cm 2. plo e d = 12,5 cm 6. plo e d = 22,5 cm 3. plo e d = 15 cm 7. plo e d = 25 cm 4. plo e d = 17,5 cm


mjere -1 -2 -3 -4 -5 - 6 -7Materijal:stropne plo emalter za zaljevanje malter za popravke armatura

m3

m3

m3

kg

1,020,00150,0010,16

1,020,00150,0010,20

1,010,00150,0010,24

1,010,00150,0010,28

1,010,00150,0010,32

1,010,00150,0010,36

1,010,00150,0010,40

Izrada:popravak plo amontažapolaganje armaturezaljevanje utora

NSNSNSNS

0,160,350,020,06

0,160,400,020,06

0,160,450,020,06

0,160,500,020,06

0,160,550,020,06

0,160,600,030,06

0,160,650,030,06

Ukupno: NS 0,59 0,64 0,69 0,74 0,79 0,85 0,90

OBRA UN: Od 1 m2 montirane površine stropne plohe bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja po-dgleda stropa, ta nu postavku i fiksiranje plo a na stropnoj plohi, eventualno tesa-nje, poravnanje i pritezanje plo a sa svim potrebnim radnjama, te postavljanje potre-bne armature i zalivanje utora. Normom je obuhva en prenos po krovu do 3m H.

NAPOMENA: Stropne plo e se ne smiju skra ivati na gradilištu.


32

3.5.3. Montaža zidnih vertikalnih plo a ZVP

Klasifikacija: 1. plo e d = 15 cm 4. plo e d = 22,5 cm 2. plo e d = 17,5 cm 5. plo e d = 25 cm 3. plo e d = 20 cm

k o l i i n a k l a s i f i k a c i j a za 1 m2 jed.

mjere - 1 - 2 - 3 - 4 - 5 Materijal:zidne vertikalne plo emalter za popravke cementni malterarmaturealuminijski ekseri

m2

m2

m2

kgkom.

1,010,0010,0020,192

1,010,0010,0020,202

1,010,0010,0020,212

1,010,0010,0020,222

1,010,0010,0020,232

Izrada:popravak plo amontažapolaganje armaturezaljevanje maltera

NSNSNSNS

0,180,450,020,06

0,180,500,020,06

0,180,550,020,06

0,180,600,020,06

0,180,660,020,06

Ukupno NS 0,71 0,76 0,81 0,86 0,91

OBRA UN: Od 1 m2 montiranog zida bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja na plo ama, izradu podloge od cementnog maltera, eventualno tesanje, montažu, porav-nanje i privremeno u vrš ivanje plo a, postavljanje armature u utore, te zalivanje uto-ra cementnim malterom. Postavljanje uglovnih plo a uz vrata i prozore, popre nezidove i parapete, kao i premještanje potrebnih skela, te prenosi do 10 m H, kao i svi pomo ni radovi, obuhva eni su normom

3.5.4. Montaža zidnih horizontalnih plo a - ZHP

Klasifikacija: 1. plo e d = 10 cm 5. plo e d = 20 cm 2. plo e d = 12,5 cm 6. plo e d = 22,5 cm 3. plo e d = 15 cm 7. plo e d = 25 cm 4. plo e d = 17,5 cm


mjere -1 -2 -3 -4 -5 - 6 -7Materijal:zidne horizontalne plo espužvasta traka gra evinsko ljepilo aluminijski ekseri malterpocin ane plo ice

m2

mkg

kom.m3

kom.

1,023,000,4060,0021

1,023,000,4360,0021

1,013,000,5560,0021

1,013,000,6860,0021

1,013,000,8060,0021

1,013,000,9260,0021

1,013,001,0560,0021

Izrada:popravak plo apostavljanje spužvaste trake nanošenje ljepila montaža

NSNSNSNS

0,180,010,050,45

0,180,010,060,47

0,180,010,070,49

0,180,010,060,51

0,180,010,090,53

0,180,010,100,55

0,180,010110,57

Ukupno: suha montažasa lijepljenjem

NSNS

0,640,68

0,660,71

0,680,74

0,700,77

0,720,80

0,740,83

0,760,86


OBRA UN: Od 1 m2 montiranog zida, bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja na plo ama, izradu podloge od cementnog maltera, eventualno tesanje, postavljanje spu-žvaste trake ili nanošenje ljepila, montažu plo a sa pri vrš ivanjem, te ispravnu izvedbu vertikalnih spojnica. Normom je obuhva eno i premještanje potrebne skele i prenosi do 10 m H.

3.5.5. Montaža fasadnih izolacionih plo a - FIP

Klasifikacija: 1. plo e d = 7,5 cm 3. plo e d = 12,5 cm 2 plo e d = 10 cm 4. plo e d = 15 cm


mjere - 1 - 2 - 3 - 4 Materijal:fasadne izolacione plo emalter za popravak Aluminijske plo icealuminijski ekseri

m2

m3

kom.kom.

1,03 0,001 2 2

1,02 0,001 2 2

1,01 0,001 2 2

1,01 0,001 2 2

Izrada:popravak ošte enjamontaža

NSNS

0,180,43

0,180,44

0,180,45

0,180,46

Ukupno 0,61 0,62 0,63 0,64

OBRA UN: Od 1 m2 montiranih plo a, bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja na fasadnom dijelu plo a, potrebno tesanje, podmetanje, ta no postavljanje plo a, u vr-š avanje aluminijskim plo icama i aluminijskim ekserima, te premještanje vodilica

3.5.6. Montaža zidnih pregradnih plo a - ZPP

Klasifikacija: 1. plo e d=7,5 cm 2. plo e d=10 cm 3. plo e d=12,5 cm


mjere - 1 - 2 - 3 Materijal:zidne pregradne plo egra evinsko ljepilo aluminijske plo icealuminijski ekseri plasti ni klinovi malter

m2

kgkom.kom.kom.m2

1,04 0,70 2 2 2 0,003

1,03 0,85 2 2 2 0,004

1,02 1,10 2 2 2 0,005

Izrada:popravak plo amontažapodbetoniranje

NSNSNS

0,20 0,45 0,05

0,20 0,50 0,05

0,20 0,65 0,05

Ukupno: NS 0,70 0,75 0,80


34

____________________________________PROSJE NE NORME ZA MONTAŽU 35

OBRA UN: Od 1 m2 montiranog zida, bez obzira na dužinu plo a

USLOVI I OPIS RADA: Rad obuhvata obostrani kvalitetan popravak ošte enja na plo ama, potrebno tesanje, podmetanje, nanošenje ljepila, ta no postavljanje plo a,podbijanje plasti nim klinovima, u vrš avanje aluminijskim ekserima, te premješta-nje vodilica i potrebnih skela. Normom je obuhva ena i montažna plo a uz prozore, vrata i pore ne zidove, montaža užih plo a, prenosi do 10 m H i podbetoniranje plo a,te svi pomo ni radovi.

3.6. Prenosi, utovari i istovari materijala

n o r m a s a t i i s t o v a r

Klasi-fika- cija

Vrsta materijala jed.mjere

utovarru ni ru ni dizalica

prenosdo 10 m

dodatak za 1 m visine

1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112

plo e d = 7,5 cm plo e d = 10 cm plo e d = 12,5 cm plo e d = 15 cm plo e d = 15,5 cm plo e d = 20 cm plo e d = 22,5 cm plo e d = 25 cm izolacione plo ezidni blokovi siporeks malter ljepljivi malter

m2

m2

m2

m2

m2

m2

m2

m2

m3

m3

m3

m3

0,080,100,120,140,160,180,200,220,500,401,001,00

0,070,080,090,100,120,130,150,180,400,300,800,80

0,045 0,048 0,058 0,065 0,075 0,083 0,090,100,200,200,100,10

0,050,060,070,080,090,100,110,120,400,301,001,00

0,030,040,050,060,070,080,090,100,200,150,250,25

4. STATIKA

4.1. Norme i propisi za zidarske radove i gra evinske dijelove

Kako bi objekti od plinobetona u kojima se živi zadovoljavali u pogledu sigurno-sti i funkcionalnosti, proizvodnja elemenata, projektovanje i izgradnja konstrukcija mo-raju biti uskla eni sa zakonima o izgradnji. Op enita pravila tehnike gradnje su detaljno razra ena u razli itim tehni kim odredbama (propisima) kojih se moraju pridržavati pro-jektanti, proizvo a i i gra evinari.

Stati ka sigurnost gra evinskih elemenata i konstrukcija mora biti dokazana sta-ti kim prora unom, a kada je potrebno i drugim metodama koje se odnose na odre enuoblast.

Projektovanje, proizvodnja i gra enje sa plinobetonskim elementima regulisani su DIN standardima: 488, 1045, 1053, 1054, 1055, 4223, 4232, 18800 i 18801, a tako e iJUS standardima.

4.2. Dimenzioniranje zidova od plinobetona

DIN 1053 dao je mogu nost da se zidovi od plinobetona dimenzioniraju premapribližnoj metodi (dio 1) ili ta noj metodi (dio 2). Ako se primjenjuje pojednostavljena metoda prora una, zanemaruju se odre ena naprezanja, kao što su momenat torzije, ekscentricitet kod prijeloma ili utjecaj vjetra na vanjske zidove, jer to pada u podru jesigurnosti, koje se daje faktorima korekcije.

Tabele i primjeri iz DIN 1053 (dio 1) daju se u nastavku ovog dijela. Posebnu pažnju treba obratiti na dio 6 i 7 DIN 1053, a za prora une po približnoj metodi, treba se pridržavati uvjeta iz dijela 6.1:

- Visina gra evine do 20 m- Razmak izme u nosa a stropa 6m- Pokretno optere enje na strop mora biti 5 kN/m2

- Pokretno optere enje na strop mora biti 3 kN/m2 i debljina zida d 11,5 17,5 cm, ako je strop:

a) na nosivoj plo i izme u dva vanjska nosiva zida b) izme u dva unutarnja pregradna zida

- Visina etaže smije biti do 2,75 m kod zida debljine 24 cm- Kod zida debljine 24 cm ne smije visina etaže prelaziti 12 debljina zida.

4.2.1. Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje

Za zidarske radove sa plinobetonskim blokovima, uklju uju i 10 mm maltera kao i 1 mm tanke posteljice, prorara unske vrijednsoti za stalno optere enje daju se u tabeli na narednoj strani u kN/m3.

______________STATIKA

36

Vrsta elementa iKlasa vrsto e

vrsto a N/mm2

GP22

0,4

GP22

0,5

GP44

0,6

GP66

0,7

GB 4,4

0,7Zapreminska težina u vlaž-nom stanju Plinobetonski blok sa obi nim malteromZidni blokovi sa obi nimi lakim malteromNosivi plinobetonski elem.GB 4,4 MPa, armirani

5,0--

-

6,07,06,0

-

7,08,07,0

-

8,09,08,0

-

---

-

4.2.2. Osnovne vrijednosti za dopušteno naprezanje

Klasa vrsto e 2 4 6 jediniceDopušteno naprezanje za plinobeton dimenzija:DUŽINA - 49,9; 62,4; 33,2 VISINA - 24,9 ŠIRINA - 5,0; 7,5; 10; 11,5; 15; 17,5; 20; 24; 30; 37,5 U POSTELJICI OD MALTERA

Dopušteno naprezanje za plinobeton-ske elemente dimenzija:DUŽINA - 49; 61,5 VISINA - 24 ŠIRINA - 11,5; 17,5 24; 30

LAKI MALTER LAKI MALTER

MG I MG II MG IIa MG III LM 21 LM 36

0,6

0,30,5

0,5*-

0,50,5

1,0

0,40,70,80,90,70,8

1,4

0,50,91,01,20,70,9

N/mm2

N/mm2

N/mm2

N/mm2

N/mm2

N/mm2

N/mm2

* 0,6 kod zidova d 300 mm

4.2.3. Dopušteno naprezanje na pritisak

Dopušteno naprezanje u zidovima ne smije pre i vrijednost D = k o

o = osnovna vrijednost centri nog naprezanja k = faktor sigurnosti k = k1 k2 (za pregradne nosive zidove) k=k1 k2 ili k1 k3 ( za zidove, temelje stubova i kratke zidove kao vanjske nosa e)

Faktor sigurnosti za temelje stubova i kratke zidove

k1 = 1,0 za zidove k1 = 0,8 za temelje stubova i kratke zidove

______________STATIKA

37

Faktor koji uzima u obzir smanjenje nosivosti usljed nepovoljnih uticaja

k2 = 1,0 za hk/d 10

k2 = 15

/25 dhk za 10 hk/d 25

Faktor koji uzima u obzir smanjenje nosivosti zbog postavljanja nosa a obloge

k3 = 1,0 za l 4,20 mk3 = 1,7 - l/6 za 4,20 m l 6,00 m

4.2.4. Nosivi zidovi

Nosivi zidovi su plo asti gra evinski elementi, pretežno optere eni na pritisak.

Dimenzije - minimalna debljina zida - nosivi zidovi ( DIN 1053, dio 1., tabela 1)

GRA EVINSKIELEMENTI

DEBLJINA ZIDA d (cm)

VISINA ZIDA h (cm)

PRIMJEDBE

11,5 275 samo za zatvorene garaže i sl. gra evine u kojima se ljudi ne zadržavaju

17,5 24,0

275

jednostrukivanjski zid

24,0 12 d 11,5 17,5

275 max. dvije pune etaže plus pot-krovlje. Razmak ukru uju ih po-pre nih zidova 4,5m. Razmakslobodnih ivica kod otvora 2 m

17,5 24,0

275

nosiva oblogadvostrukogvanjskog i pre-gradnog zida

24,0 12 d 11,5 24,0

275 Unutarnji zidovi

24,0

4.2.5. Dvostruki vanjski zidovi

Prema DIN 1053, dio 1, dimenzioniraju se sljede e vrste konstrukcija:

- sa zra nim slojem - sa zra nim slojem i toplotnom izolacijom

- sa parnom branom- sa slojem maltera sa vanjske strane unutarnje obloge.

Nosivi unutarnji zid

Prilikom dimenzioniranje debljine zida uzima se u obzir samo debljina plinobe-tonskog elementa u nosivom unutrašnjem zidu; ostali elementi zida se zanemaruju.

Nosivi unutrašnji zid od plinobetona, debljine 17,5 cm smije se koristiti samokod dvije pune etaže, ra unavši i potkrovlje. Razmak ukru uju ih popre nih zidova morabiti 4,50 m.

______________STATIKA

38

Kod pregradnih plinobetonskih elemenata, debljine 17,5 cm važe iste preporuke za broj etaža, visinu konstrukcije, raspone i ukru uju e zidove, kao kod jednostrukih nosivih zidova od drugih gra evinskih materijala. Za dokazivanje naprezanja uzima se debljina unutrašnjeg nosivog zida.

Ukru uju i popre ni zidovi

Kod izbora razmaka izme u ukru uju ih popre nih zidova i ispitivanja vitkosti za dvostruke zidove sa zra nim slojem, u prora un se uzima debljina unutrašnjeg nosi-vog zida od plinobetona.

Vanjski fasadni sloj dvostrukog zida od plinobetona

Najmanja debljina fasadnog obložnog zida iznosi 9 cm. Ako mu je debljina 11,5 cm, razmak me u osloncima ne smije biti duži od 20 m, s tim da mora biti ukru-en na svakih 6 m. Ako je debljina vanjskog zida 11,5 cm, onda i na svakih 12 m visine

taj zid mora biti ukru en.Ako vanjski zid nije viši od dvije etaže i ako je ukru en na svakoj drugoj etaži,

onda preko oslonaca smije prelaziti samo za 1/3 te visine. Vanjski zid je sa unutrašnjim nosivim zidom od plinobetona povezan ankerima

od nehr aju eg elika. Putem vanjskog zida postiže se bolja termi ka izolacija. Kod zidova koji su duži od 8 m treba izvesti dilataciju. Zra ni sloj treba biti 4-6 cm, a maksimalno 15 cm. Ovaj sloj ne smije biti pre-

kinut mostovima od maltera.Unutarnji i vanjski zid, kao i obložne plo e u prizemlju moraju biti zašti eni od

vlage.Ankerisanje. Me usobna veza vanjskog obložnog i unutarnjeg nosivog zida od

plinobetona ostvaruje se sa min. 5 kom./m2 ži anih ankera od nehr aju eg elika, min. 3 mm. Pri visini zida 12 m, a u slu aju da zidovi prelaze preko oslonaca ili je pak

razmak slojeva 7 cm, ugra uje se 5-7 kom./m2 eli nih ankera min. 4 ili 5mm.Razmak me u ankerima je u vertikalnom smjeru 50 cm, a u horizontalnom

75 cm. Na svakoj slobodnoj ivici vanjskog obložnog zida dodaju se 3 ankera/m1 više u odnosu na uobi ajeni (prora unati) broj.

Oblik ži anih ankera prema DIN 1053 dat je na slici br 2. Prema DIN-u 1053vrsto a ankera na pritisak i zatezanje mora iznositi min. 1kN i puzanje 1 mm.

Slika 2: Izrada dvostrukog vanjskog zida,pomo u ankera, sa zra nim slojem, gdje plinobeton služi kao unutarnja oplata

______________STATIKA

39

4.2.6. Ukru uju i zidovi

Ukru uju i zidovi od plinobetona služe za ukru enje objekata ili nosivih zidova od izvijanja. Treba se pridržavati sljede ih uslova:

- Aktivna dužina mora iznositi najmanje 1/5 svijetle etažne visine - Debljina mora biti jednaka 1/3 debljine zida koji se ukru uje, min. 11,5 cm (to

zna i da su op enito svi nosivi zidovi nezavisno od debljine, ukru eni zidom min. de-bljine 11,5 cm. Tek kod nosivih zidova debljine ve e od 36,5 cm, debljina ukru uju egzida iznosi 1/3 od 36,5, što je 12,5 cm).

- Ukoliko se u ukru uju em zidu nalazi otvor, dio zida od otvora do mjesta ukru-enja mora iznositi min. 1/5 svijetle visine otvora.

Mjesta za postavljanje ukru uju ih zidova odre uju se na osnovu prora una kru-tosti. Prilikom prora una, pretpostavlja se da je plo a prizemlja kruta. Razmak popre nih zidova odlu uju e uti e na dužinu izvijanja nosivog zida.

Maksimalno dopušteni razmak me u ukru uju im zidova, daje se u narednoj tabeli (DIN 1053, dio 1, 6.6.2.)

R A Z M A K K O D Debljina ukru uju egzida (cm) etverostrukog

pridržavanjatrostrukog

pridržavanjadvostrukogpridržavanja

11,5 3,45 m 1,75 m proizvoljno17,5 5,25 m 2,65 m proizvoljno24,0 7,20 m 3,60 m proizvoljno30,0 9,00 m 4,50 m proizvoljno 36,5 10,95 m 5,48 m proizvoljno

Veza izme u ukru uju eg zida i zida koji se ukru uje ostvaruje se nastavkom na su eljavanje (DIN 1053, dio 1, izdanje februara 1990., poglavlje 6.6.1). Ova veza se ra una tako da se zid optereti sa 1/100 No na dužini LA u tre inama njegove visine (hs).

l1/

2 l

1/2

l2

NO

SIVI

ZID

l1/

2

l 1

UKRU UJU I ZID

l1/

2

SU ELJAK

UTI

CAJ

NA

DU

ŽIN

A

L

A

Slika 3: Tlocrt objekta sa ukru uju im zidovima od plinobetona

______________STATIKA

40

Uticaj otvora na ukru enje zida

Kod ukru uju ih zidova od plinobetona svijetli otvori se postavljaju na visini 25 % visine etaže (hs) i na širini 25 % dužine zida, odnosno, od ukupne njegove

površine svijetli otvori trebaju zauzimati 10 % površine tog zida. Izme u dvostrukog, trostrukog i etvrtostrukog ukru enja zidova postoji razlika u na inu pridržavanja, a što je prikazano na slici br. 4, detalji b i b' .

hs

DVOSTRUKOPRIDRŽANZID

SLO

BOD

NA

IVIC

A

SLOBO

DN

AIVIC

A

D

D

hs

TROSTRUKO PRIDRŽAN ZID

UKR

UU

JUI Z

ID SLO

BOD

NA

IVICA

D

D

a) b)

b' 15 d

d)c)

hs

b' 15 d b' = 15 d

DVO- STRUKO PRI- DRŽAN ZID

D

D

SLOBO

DN

AIVIC

A


D

hs

D

ETVEROSTRUKO PRIDRŽAN ZID

b 30 d

hs

DVOSTRUKO PRIDRŽAN ZID

D

D



b' = 15 d b' = 15 d b 30 d

e)

Slika 4: Na in pridržanja zidova D - strop; b - srednji razmak ukru uju ih zidova b' - razmak izme u sredine ukru uju eg zida i slobodne ivice d - debljina zida hs - svijetla visina etaže

______________STATIKA

41

Slika 5: Pogled s prozorima

1,501,50DUŽINA ZIDA

D

1,37

5

D

h s =

2,5

0 m

Slika 6: Pogled s prozorima (primjer); Sistemska skica sarazli itim pridržanjem jednog zidnog isje ka

hs

DVO - STRU-KOPRI-DRŽAN ZID

D


TROSTRU-KO PRI-DRŽAN ZID

b' 15 d b' 15 d D

Stati ki uticaj otvora na nosive zidove: Ako je zid u srednjoj tre ini svoje visine oslabljen otvorom (udubljenjem) tada se za prora un uzima ostatak debljine zida ili kao da je slobodna ivica. Nezavisno od položaja, udubljenje se uzima da je otvor ako je osta-tak debljine zida manji od polovine ukupne debljine zida ili od 115 mm.

4.2.7. Nenosivi vanjski zidovi

Nenosivi vanjski zidovi od plinobetona se ne trebaju stati ki dokazivati. Treba se držati sljede ih uslova:

- zidovi moraju biti etverostrano pridržani - kod malterisanja vanjskih zidova, malter mora biti mininalno kvalitete IIa. - ne smiju biti prekora ene veli ine površine zida date u narednoj tabeli, pri emu

je odnos ve e i manje stranice površine kod odnosa stranica 1,0 2,0. Dopuštene veli ine površine se mogu interpolirati. Tabela 9. (DIN 1053, dio 1): Dopuštene veli ine površine zida kod nenosivih

zidova bez stati kog dokazaDOPUŠTENA VRIJEDNOST POVRŠINE KOD VISINE PREKO OSLONCA OD

0 do 8 m 8 do 20 m 20 do 100 mDebljinazida(cm)

= 1,0 m2

2,0 m2

= 1,0 m2

2,0 m2

= 1,0 m2

2,0 m2

11,5 12 8 8 5 6 4 17,5 20 14 13 9 9 6 24,0 36 25 23 16 16 1230,0 50 33 35 23 25 17

______________STATIKA

42

4.2.8. Oslonci zidova od plinobetona

Najmanje dimenzije oslonaca za zidove od plinobetona su 115 x 365 mm, kao i 175x240 mm. Pri tome popre ni presjek ne smije biti manji od 0,04 m2. Za pove anjesigurnosti oslonaca i kratkih zidova dati su faktori sigurnosti K1 i K2 prema DIN 1053, dio 1. ta ka 7.2.1., pri emu faktor K2 igra ulogu kod vitkosti.

4.2.9. Nenosivi unutrašnji zidovi (pregrade)

Pregradni zidovi od plinobetona su nenosivi konstruktivni elementi. Osim vlasti-tog optere enja, oni preko svoje površine prenose uticaje na nosive elemente objekta. Njihova stabilnost se postiže vezom sa nosivim elementima objekta.

Lagani pregradni zidovi 1,0 kN/m2 mogu se uzimati u obzir kao dodatak pokretnom optere enju (0,75 kN/m2 površine stropa) (vidi DIN 1055, dio 3.).

Pregradni zidovi teži od 1,0 kN/m2 uzimaju se kao dodatak pokretnomoptere enju u iznosu od 1,25 kN/m2. U osnovi bi trebalo pri izvedbi laganih pregradnih zidova pripaziti na mogu e deformacije susjednih konstrukcija. Štete na pregradnimzidovima su uglavnom uzrokovane greškama oko planirane izvedbe, kao što je npr. izvijanje stropa. Prevelike zidne površine nisu preporu ljive. Kod krutih spojeva zidova i stropa, pom ci nosive konstrukcije e se prenijeti neposredno na pregradne zidove. To može rezultirati naprezanjem koje na pregradnim zidovima dovodi do štete.

U praksi se saniranje pukotina nastalih usljed deformacija susjednih konstrukcija, radi tek nakon završetka procesa stvaranja deformacija, jer e tek u tom slu aju,saniranjem biti trajno odstranjenjene nastale grešake. Tako e, greške i neodgovaraju aobrada su esto uzrok navedenih nedostataka.

Kod ugradnje, nenosive pregradne zidove treba raditi od najviše etaže. Kod primjene bitumenske izolacije treba pripaziti na podru je spojeva izolacije i zida.

U narednoj tabeli se daju maksimalne dužine trostrano pridržanih zidova, zavisno od visine zida.

V I S I N A Z I D A 250 275 300 325 350 375 400

Debljinazida(cm)

Podru jeugradnje MAKSIMALNA DUŽINA ZIDA(2)

7,5 I 250 263 275 288 300 313 3257,5 II 150 163 175 188 200 213 225

10,0 I 350 363 375 388 400 413 42510,0 II 250 263 275 288 300 313 32511,5 I 500 500 500 500 500 500 50011,5 II 300 313 325 388 350 363 37517,5 I NEMA OGRANI ENJA DUŽINE 17,5 II 600 600 600 600 600 600 600

1) Trostrano pridržanje se uzima kod slobodne vertikalne ivice, a kod etverostranog pridržanja smije se dužina duplo pove ati. Otvori za vrata se uzimaju kao slobodne ivice.

2) Me uvrijednosti se mogu interpolirati

______________STATIKA

43

U narednoj tabeli se daju maksimalne dužine nenosivih unutarnjih zidova sa optere enjem, kod trostranog pridržanja, a u zavisnosti od visine zida

V I S I N A Z I D A 250 275 300 325 350 375 400

Debljinazida(cm)

Podru jeugradnje MAKSIMALNA DUŽINA ZIDA(2)

7,5 I 400 413 425 438 450 463 4757,5 II 275 288 300 313 325 338 350

10,0 I 600 600 600 600 600 600 60010,0 II 400 413 425 438 450 463 47511,5 I Bez ogra-11,5 II 600 600 600 600 60017,5 I

ni enjadužine

1) U tabeli su date dužine za trostrano pridržanje sa jednom slobodnom verti-kalnom ivicom. Kod etverostranog pridržanja smiju se dužina zidova poduplati u odnosu na propisane u tabeli. Otvor za vrata u zidovima uzima se kao zid sa jednomvertikalnom slobodnom ivicom.

2) Me uvrijednosti se mogu interpolirati

U narednoj tabeli se daju maksimalne dužine nenosivih unutarnjih zidova bez optere enja, sa trostranim pridržanjem i sa slobodnom gornjom ivicom

V I S I N A Z I D A 200 225 250 275 300 325 350 375 400

Deblji-na zida (cm)

Podru jeugradnje

MAKSIMALNA DUŽINA ZIDA(2)

7,5 I 700 750 800 850 900 950 1000 1000 10007,5 II 350 350 400 425 450 475 500 550 600

10,0 I 800 900 1000 1000 1000 1100 1200 1200 120010,0 II 500 500 600 650 700 750 800 850 90011,5 I 800 900 1000 1000 1000 1100 1200 1200 120011,5 II 600 600 700 750 800 850 900 950 100017,5 I NEMA OGRANI ENJA DUŽINE 17,5 II 800 900 1000 1100 1200 1200 1200 1200 1200

(2) Me uvrijednosti se mogu interpolirati

PODRU JE UGRADNJE I: Objekti gdje borave manje skupine ljudi, kao što su stanovi, hoteli, biroi, bolnice i sli no.

PODRU JE UGRADNJE II: Objekti sa velikim skupovima ljudi, kao što su škole, muzi ke dvorane, izložbeni prostori, prodajni centri i sli no.

Kod maksimalne površine zida treba voditi ra una da date vrijednosti važe samokod primjene posteljice od maltera grupe II. Kod primjene grupe III, treba plinobeton prethodno navlažiti, dok pri primjeni maltera grupe II ili IIa, sve dužine zida treba reducirati na 50 %.

______________STATIKA

44

Slika 7: Prijedlog izgradnje za priklju ke pregradnih zidova (horizontalni presjeci)

______________STATIKA

45

Slika 8: Prijedlog izgradnje za priklju ke pregradnih zidova (vertikalni presjek)

4.2.10. Podrumski zidovi

Kod podrumskih zidova se ne mora raditira unski dokaz nosivosti, ako se pridržavamo slje-de ih uvjeta:

- svijetla visina podrumskog zida hs 2,60 mdebljina zida d 240 mm

- podrumski strop djeluje kao plo a i možepreuzeti silu pritiska zemlje

- pokretno optere enje na površinu terena p 5 kN/m2

- he (dubina zida) hs - optere enje No podrumskih zidova ispodpodrumskog stropa treba biti u sljede im granica-ma: max. No No min. No

pri tome je max. No = 0,45 d oo - grani ne vrijednosti dopuštenog napona

na pritisak

Slika 8: Pritisak na podrumski zid

______________STATIKA

46

Dijagram br. 5: Najmanja težina No za podrumski zid bez prora unskog dokaza

- Ako pritisak zemlje optere ujepodrumske zidove kroz popre ne zidove ilistati ki dokazane gra evinske elemente, narazmaku b, tada za No važe sljede eminimalne vrijednosti:

p hs No 0,5 min. No me uvrijednosti se mogup 2hs No min. No interpolirati

4.2.11. Horizontalni serklaži zidova

Horizontalni serklaži se koriste za prenos horizontanog optere enja (kao što je vjetar) preko vanjskih i popre nih zidova i postavljaju se:

- kod izgradnje sa više od dvije etaže ili ako je ukupna dužina zida ve a od 18 m- kod zidova sa puno ili osobito velikim otvorima ili ako je suma širina otvora 60 ili 40 % dužine zida.

h

DUŽINA ZIDA 100 % DUŽINA ZIDA 100 % 2/3 h 2/3 h

OTVOR OTVOROTVOROTVOR OTVOR

Slika 9: Ukupna širina prozora = 60 % Slika 10: Ukupna širina prozora = 40 %

Horizontalni serklaži su postavljeni u nivou ili ispod stropova i moraju preuzeti silu zatezanju od 30 kN. Armatura 2 10 mm (DIN 1053, dio 8.2.). U podru juhorizontalnih serklaža treba pripaziti na ispravnu izvedbu toplotnih brana. Horizontalni serklaži se unutar stropova mogu postaviti u oplatu. Pri tome treba pripaziti da strop naliježe na horizontalni serklaž, a ne na stijenku oplate.

______________STATIKA

47

Slika 11: Dužina nalijeganja stro-pne plo e na nosive zidove morabiti a 7 cm, a najmanje l/8 raz-maka oslonaca plo e.

4.2.12. Ležaji

Da bi se ostvarilo ispravno nalijeganje zidova potrebno ih je postaviti u sloj od maltera. Dužina nalijeganja za stropove i stropne plo e iznosi minimalno 7 cm. Dužina nalijeganja armiranih stropova date su u DIN 1045, poglavlje 20.1.2. Kod optere enjavanjskih zidova vjetrom data je umanjena dužina izvijanja hk (vidjeti DIN 1053, dio 1., poglavlje 6.6.2.), a minimalne dužine nalijeganja su:

- za debljinu zida 24 cm a 17,5 cm- za debljinu zida 24 cm a = debljini zida

Optere enje ležaja

Ležajevi se dimenzioniraju tako da preuzmu 1,3 o (centri an pritisak). Pri tometreba dokazati da optere enje zida u polovici visine ne prelazi dozvoljene vrijednosti date u DIN 1053, dio 1., poglavlje 7.2.1.

4.2.13. "U" oplate

Bloketi od plinobetona koji imaju popre ni presjek u obliku slova "U", koriste se kao završni elementi u nivou etaže, a za izradu horizontalnih serklaža., bez postavljanja daš ane oplate. Nosivi betonski presjek u "U" plinobetonskom elementu je armiran pre-ma DIN 488, a klasa vrsto e betona je MB 15.

Dužina nalijeganja "U" elemenata na susjedne popre ne zidove od plinobetona je min. 20 cm. Ležaji se dimenzioniraju tako da naprezanja ne prelaze 1,3 o (DIN 1053, dio 1. poglavlje 7.2.3.9). Naredni dijagram dimenzioniranja je ura en za nosive betonske presjeke širine 10-14 cm, visine 19 cm, koji se mogu primjeniti kod "U" elemenata,širine 24 cm.

Dijagram br. 6: Plinobetonski "U" elementi - potpore sa nosivim serklažima od od armiranog betona

Iz dijagrama se mogu o itati: - potrebna armatura u zavisnosti od ukupnog optere enja i svijetle dužine otvora lo - svijetla dužina za unaprijed date debljine zidova i poznato ukupno optere enje potpora

______________STATIKA

48

Uputstvo:

- armatura zatezanja = 2 x 6 mm do 2 x 14 mm- armatura pritiska = 6 mm- uzengije 6 10 mm- stati ki dokaz je u svakom slu aju preporu ljiv.

Potrebna koli ina zatežu e armatura za ukupno optere enje (q) "U" elementa

SVIJETLA DUŽINA lo (m)Arma-tura

Kvali-tet be-tona 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0

B 15 11,29 8,29 6,35 5,02 4,06 3,36 2,82 2,40 2,07 - -2 6 B 25 11,87 8,72 6,67 5,27 4,27 3,53 2,97 2,53 2,18 - -B 15 19,29 14,18 10,85 8,58 6,95 5,74 4,82 4,11 3,54 3,09 2,712 8 B 25 20,54 15,09 11,55 9,13 7,39 6,11 5,13 4,38 3,77 3,29 2,89B 15 28,31 20,80 15,92 12,58 10,19 8,42 7,08 6,03 5,20 4,53 3,982 10 B 25 30,92 22,71 17,39 13,74 11,13 9,20 7,73 6,59 5,68 4,95 4,35B 15 37,17 27,31 20,91 16,52 13,38 11,06 9,29 7,92 6,83 5,95 5,232 12 B 25 42,48 31,21 23,90 18,88 15,29 12,64 10,62 9,05 7,80 6,80 5,97B 15 38,86 28,55 21,86 17,27 13,99 11,56 9,72 8,28 7,14 6,22 5,462 14 B 25 - 39,63 30,34 23,98 19,42 16,05 13,49 11,49 9,91 8,63 7,59

Vlastita težina U elementa - potporaŠirina U elementa cm 24 30 37,5 Vlastita težina U elementa uklju uju i beton i armaturu kN/m 0,844 0,919 1,032

Potpore od U elementa sa eli nim nosa em b = 17,5; 20,0; 24,0; 30,0; 37,5 RAZMAK OSLONACA (cm)

100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500DOPUŠTENO NAPREZANJE (kN/m)

21,84 13,98 9,71 7,13 5,22 3,67 2,68 2,01 1,55 - - - - - - - -

UoplataŠirina

cm17,5;20,0

eli ninosa i

I 80 I 100 38,32 24,52 17,03 12,51 9,58 7,57 5,87 4,41 3,40 2,67 2,14 1,74 1,44 - - - -

180 115 80 58,9 45,10 35,60 28,85 23,84 20,04 17,07 14,72 12,8211,27 9,98 8,54 7,26 6,23163 104 72 53 40,90 32,30 26,20 21,60 18,20 15,50 10,35 11,6310,22 9,05 7,77 6,61 5,6781 52,2 36,23 26,62 20,38 16,10 11,99 9,01 6,94 5,46 4,37 3,55 2,92 - - - -100 65 44,76 32,89 25,18 19,90 15,46 11,62 8,95 7,04 5,64 4,58 3,78 3,15 2,65 - -

24; 30 i

37,5

I 180 IPE 180 IPBI 100 IPB 100 IPBv 100 213 138 94 69 53,20 42,00 34,05 28,14 22,67 17,83 14,28 11,81 9,56 7,97 6,72 5,71 4,99

Nosivost ležaja se mora dokazati.

Vlastita težina potpora od U elementaŠirina U elementa

(cm)17,5 20 24 30 37,5

eli ni nosa VLASTITA TEŽINAI 80 I 100 I 180 IPE 180

IPBI 100 IPB 100 IPBv 100

0,530,56

-----

0,650,68

-----

--

0,980,960,940,971,12

--

1,081,061,041,071,22

--

1,211,191,171,201,35

Tablica je sa injena na osnovu slje-de ih normi:DIN 1045 - Beton i armirani beton DIN 1053 - Zidarski radovi, dimenzioniranje i izvedba DIN1055 - Preuzimanje optere enjaDIN 4108 - Toplotna zaštita u viso- kogradnji

______________STATIKA

49

4.2.14. Serklaž sa sandukom za roletnu

S Slika 12: Serklaž sa sandukom za rolentnu

Slika 13: Deatlj razli itih rješenja izvedbe kutija za roletnu

Sanduci za roletnu sa integri-ranim armiranobetonskim ser-klažom se primjenjuju kod ra-zli itih prozorskih otvora i ra-zli itih debljina zidova, pa sutako i gra eni da se nakonmontaže armiranobetonskihserklaža može bez dodatneoplate, preko sanduka betoni-rati u prethodno postavljeniarmaturni koš ili rešetkastinosa .

Armiranobetonski serklaž tip I Armiranobetonski serklaž tip II 12,5

21,5

12,

5 2

0 3

2,5

21,5

12,

5

Kvalitet betona B25 BST 500 S Kvalitet betona B25 BST 500 S Uzengije: 2 rešetkasta nosa a 5 mm Uzengije: R 377

Dozvoljena popre na sila: 20,99 kN Popre na sila: 58,22 kN Dozvoljeni momenat: 9,80 kNm Potpuno pokriveno smicanje pa je

zbog dilatacija preporu ljiv dozvoljenimomenat 55,79 kNm

Tip I Kutija za roletnu sa rešetkastim no- Tip II sa em. Krovne i stropne plo e Kutija za roletne sa armaturnim košem

________________STATIKA

50

KR

OV

NE

I STR

OPN

E PL

OE

Kla

savr

sto

eG

B 3

,3G

B 3

,3G

B 4

,4D

imen

zije

Gus

toa

max

.0,

50,

60,

7kg

/dm

3

Ra

unsk

a vr

ijedn

o-st

vla

stite

teži

ne

DIN

105

5

6,2

7,2

8,4

kN/m

3

Širin

a u

obi

ajen

a ši

rina

62,5

uob

iaj

ena

širin

a 62

,5 u

obi

ajen

a ši

rina

62,5

cm

Deb

ljina

1012

,515

17,5

2022

,525

27,5

3010

12,5

1517

,520

22,5

2527

,530

1012

,515

17,5

2022

,525

27,5

30cm

Vla

stita

teži

na

0,62

0,78

0,93

1,09

1,24

1,40

1,55

1,71

1,86

0,72

0,90

1,08

1,26

1,44

1,62

1,80

1,98

2,16

0,84

1,05

1,26

1,47

1,68

1,89

2,10

2,31

2,52

kN/m

2

4.3. Ra unska vrijednost vlastite težine gra evinskih elemenata Ra unska vrijednost prema DIN 1055

Zi

dne

plo

e i e

lem

enti

Kla

savr

sto

eG

B 3

,3G

B 3

,3G

B 4

,4D

imen

zije

Gus

toa

max

.0,

50,

60,

7kg

/dm

3

Ra

unsk

a vr

ijedn

o-st

vla

stite

teži

ne

Nea

rmira

neA

rmira

ne

6,0

8,2

7,0

7,2

8,0

8,4

kN/m

3

Širin

a pl

oe

Širin

a el

emen

ata

50-7

5m

ax.6

0050

-75

max

.600

50-7

5m

ax.6

00cm cm

Deb

ljina

1012

,515

17,5

2022

,525

27,5

3010

12,5

1517

,520

22,5

2527

,539

1012

,515

17,5

2022

,525

27,5

30cm

Vla

stita

teži

na

Nea

rmira

niA

rmira

ni0,

600,

620,

750,

780,

900,

931,

051,

091,

201,

241,

361,

401,

501,

551,

651,

711,

801,

860,

700,

720,

880,

901,

051,

081,

231,

261,

401,

441,

581,

621,

751,

801,

931,

982,

102,

160,

800,

841,

001,

051,

201,

261,

401,

471,

601,

681,

801,

892,

002,

102,

202,

312,

402,

52kN

/m2

kN/m

2

____

____

____

____

STA

TIK

A51

4.4. Podaci o dimenzioniranju stropnih plo a

Za stropne plinobetonske plo e, uz stati ki prora un, koji je u svakom slu aju po-treban, smiju se primjeniti i prethodno izdimenzionirane plo e koje su stati ki provjerene u odgovaraju im institucijama za gra evinsku statiku.

Dimenzioniranje stropnih plo a kao i dopuštene vrijednosti date su u DIN 4223.

4.4.1. Preuzimanje optere enja

Preuzimanje optere enja je za stropne plo e regulisano u DIN 1055, dio 1-6, po-kretno optere enje u DIN 1055, dio 3., a uticaj vjetra u zavisnosti od visina DIN-om1055, dio 4, tabela 1. U podru jima izrazito jakog uticaja vjetra, konstrukcija se dimen-zionira na min. pritisak Q = 1,1 kN/m2.

Armirane stropne plo e se rade od betona GB 4,4 i sra unavaju na pokretno opte-re enje od težine pregradnih zidova. Za stropove ispod prostorija za stanovanje, uzima se pokretno optere enje od 2,0 kN/m2.

Ako gornji sloj betona treba preuzimati optere enje, radi se kao armirani, mini-malne debljine 4 cm, a u prora un se uzima pokretno optere enje, uklju uju i i dodatno optere enje od pregradnih zidova 5 kN/m2. Ukoliko se ne uzima gornji sloj betona kao nosivi, onda se ra una sa pokretnim optere enjem od 1,5 kN/m2.

Kod stropnih plo a sa razmakom oslonaca 5 m, optere enih laganim pregrad-nim zidovima, debljina plo e mora iznositi min. 22,5 cm. Vitkost l/d 25.

Stropne plo e GB 3,3, smiju se upotrijebiti samo ispod prostorija kod kojih je pokretno optere enje 1,0 kN/m2.

4.4.2. Armiranje

Stropne plo e su zašti ene antikorozivnim sredstvima, a uzengije su zavarene na ta kasti var, pri emu je minimalni zaštitni sloj armature 10 mm.

4.4.3. Maksimalno rastojanje oslonaca Maksimalni momenat

U narednoj tabeli date su ra unske vrijednosti za vlastitu težinu od 8,40 kN/m3

za stropne plo e oznake GB 4,4/0,7 KORISNO OPTERE ENJE kN/m2

3,00 3,25 3,50 3,75 4,00 4,25 4,50 4,75 5,00 5,25 5,50 5,75 6,0Debljinaplo e

cm

M max.

kNm/m max. razmak oslonaca m

Vlastitatežina

kN/m2

15,017,520,022,525,027,530,0

8,8312,3516,3721,0526,3232,1738,45

4,074,705,29'5,87"5,905,948,39

3,964,575,15'5,72"5,905,906,30

3,854,465,03'5,595,905,906,21

3,764,354,915,465,905,906,12

3,664,254,805,355,885,906,04

3,584,164,705,245,765,805,97

3,504,074,605,135,655,755,90

3,433,994,515,045,545,705,90

3,363,914,434,945,455,605,90

3,293,834,354,865,355,505,90

3,233,764,274,775,265,405,90

3,173,704,204,695,165,205,90

3,123,644,134,825,105,155,90

1,261,471,681,892,102,312,52

' - ne može se plo a opteretiti pregradnim zidovima ako je njena debljina 20 cm i razmak izme u oslonaca 5,00 mm" - stropne plo e sa razmakom stubova 5,00 mogu biti optere ene pregradnim

________________STATIKA

52

zidovima ako im je vitkost l/d 25, a debljina plo e 22,5 cm.Sve vrijednosti u tabeli su date tako da su progibi manji od l/300. Izrazi za

progibe su dati u DIN 4223 (izdanje juli 1958.), i to za razmak oslonaca 5,90 m, a za razmak 5,90 m pogledati u propisima.

Stropna plo a GB 4,4/0,7U narendoj tabeli su date ra unske vrijednosti za preuzimanje optere enja od

stropnih plo a, pri emu je njihova vlastita težina 8,40 kN/m3

KORISNO OPTERE ENJE kN/m2

3,00 3,25 3,50 3,75 4,00 4,25 4,50 4,75 5,00 5,25 5,50 5,75 6,0Debljinaplo e

cm

M max.

kNm/m max. razmak oslonaca mVlastita težina

kN/m2

15,017,520,022,525,027,530,0

6,78 9,8913,6017,8922,7728,2434,30

3,564,204,815,405,905,906,38

3,464,084,695,275,835,906,29

3,363,984,575,145,695,906,20

3,283,884,475,035,575,856,11

3,203,794,374,925,465,756,03

3,133,714,274,825,355,705,96

3,063,634,194,725,245,605,90

2,993,564,104,635,155,505,90

2,933,494,034,555,065,405,90

2,383,423,954,474,975,205,90

2,823,363,884,394,895,155,84

2,773,303,824,324,615,055,75

2,723,253,754,254,734,955,67

1,261,471,681,892,102,312,52

Vrijednosti progiba su date u DIN 4223 (izdanje juli 1958.), i to za razmakoslonaca 5,90 m, a za razmak 5,90 m pogledati u propisima. Kod stropnih plo a sa razmacima oslonaca 5m , kao i kod plo a koje su optere ene pregradnim zidovima važi vitkost l/d 25, i debljina plo e 22,5 cm.

4.4.4. Prepusti (konzole)

Armirane stropne plo e se mogu izvoditi i sa prepustima, a ra unaju se na po-kretno optere enje od 5 kN/m2. Treba voditi ra una da su takve konstrukcije slaba ta kau pogledu toplotne izolacije, pa se tu postavljaju dodatne toplotne brane.

Slika 14: Prijedlozi za smjer nosivosti kod balkona i lo a

1,5

Dužine prepusta mogu iznositi do 1,5 m, priemu ukupna dužina plo e ne smije prelaziti

7,5 m. Za kriterij savijanja konzole uzeta jevrijednost l/150. Moment otpora na torziju je 1,5 momenta torzije. Mora se posti i odgo-varaju a torziona sigurnost i u fazi montaže.Skra enje stranice prepusta nije dopušteno.

________________STATIKA

53

Termi ka izolacija ovakvih plo a radi se prema DIN 18195, dio 5, poglavlje 7.3. Unutrašnje strane konzolnih plo a su zašti ene od vanjskih uticaja. Sve stropne plo e sa prepustima su posebno ozna ene.

4.4.5. Stropna plo a

Stropne krute plo e bez završnog sloja betona, koriste se kod manjih gra evina,do dva sprata. Obavezan je stati ki prora un prema DIN standardima, pri emu je važno sljede e:

- visina podrumske etaže 2,75 m- visina prizemlja i sprata 3,00 m- dimenzioniranje vanjskih zidova, nosivih unutrašnjih zidova i ukru uju ih zi-

dova vrši se prema DIN 1053, dio 1. - odnos razmaka oslonaca krute plo e i visine krute plo e l/h 1,5m- debljina stropnih plo a 15 cm. Veza izme u stropnih plo a i nosivih zidova

ostavruje se kružnim ankerima u ravnini stropnih plo a.

Prora un nosivih i ukru uju ih zidova vrši se prema DIN 1053, dio 1., poglavlje 3.4. - Izvedba i armiranje kružnim ankerima, kao i DIN 1045, poglavlje 19.7.1., DIN 1045, poglavlje 18.6. - Izvedba armiranih spojeva.

- Popuna fuga stropnih plo a sitnozrnim betonom min. MB 15.

Stropne plo e sa završnim slojem betona

Prilikom montaže stropnih kasetiranih plo a mora se voditi ra una da se kasete ve prilikom montaže povezuju, kako bi preuzele uticaj od horizontalnih sila koje dje-luju na objekat (sile od vjetra i seizmi ke sile). Takvi stropovi imaju završni sloj od armiranog betona i dimenzionirani su tako da završni sloj betona preuzima ukupna na-prezanje od horizontalnih sila stropa povezanog horizontalnim sreklažom.

Ra unski dokaz nosivosti plo e i njene sigurnosti (stabilnosti) radi se na osnovu DIN 1045 - Beton i armirani beton; dimenzioniranje i izvedba - poglavlje 19.7.4. - stropne plo e od gotovih elemenata.

Kod izvedbe stropnih plo a sa završnim slojem, beton za popunu fuga i beton za završni sloj rade se na licu mjesta. Nadalje, veza izme u armature betonskog sloja na stropnoj plo i i armature u fugi stropne plo e mora biti ostvarena varenjem.

4.4.6. Ležaji

Stropne plo e se mogu postaviti na svaki zid i nosivu konstrukciju. Ležajevi moraju biti ravni. Ukoliko se to traži, trebaju biti poravnati cementnim malterom.Dijelovi stropnih plo a moraju potpuno nalijegati. Dužina nalijeganja stropne plo epropisana je u DIN 4223, poglavlje 8.

Dimenzioniranje se radi kao slikama br. 15. Kod dužine nalijeganja obratiti pa-žnju na minimalne vrijednosti.

________________STATIKA

54

Slike 15: Dužina nalijeganja kod izvedbe Dužina nalijeganja kod U oplate na licu mjesta

Dužina nalijeganja kod zidova izvedenih na licu mjesta mora biti a 7 cm. minimalno l/80 raspon plo a.

Dužina nalijeganja kod montažnih

Treba paziti da strop naliježe na horizontalni anker ili serklaž, a ne na stijenku u oplati. Dužina nalijeganja mo-ra biti a 7 cm, min. l/80 raspona plo e elemenata

Zidni panel i elementi

4.5. Dimenzioniranje krovnih plo a

Krovne plo e u svakom slu ajutreba stati ki dokazati. Mogu se ko-ristiti i prethodno izdimenzioniranimontažni elementi koji moraju bitiprovjereni u nadležnoj instituciji zagra evinsku statiku. Dimenzioniranje krovnih plo avrši se prema DIN 4223, izdanje juli1958. Podaci o zapreminskoj težini,mogu im dužinama plo a i debljina-ma dati su u tabelama u okviru ovogpodnaslova.

Srednja dužina nalijeganja a 5 cmDužina nalijeganja na krajevima a 7 cm

4.5.1. Preuzimanje optere enja

Preuzimanje optere enja je regulisano DIN 1055, dio 1-6, dio 3.: Pokretno opte-re enje, zatim dio 4.: Optere enje vjetrom.

Optere enje vjetra koji djeluje na jedinicu površine je W = Cp x q u kN/m2),gdje su: q - nominalna vrijednost pritiska vjetrom, a

Cp - koeficijent zavisan od oblika konstrukcije U podru jima gdje je vjetar izuze-tne ja ine postavljaju se ograni e-nja za optere enje vjetrom namin. q = 1,1 kN/m2. Kod dimen-zioniranja treba razlikovati pri-tisak od sisanja (podpritiska).

Visina objekta iznad tla m

Brzina vjetra (m/s)

Pritisak q kN/m2

od 0 do 8 28,3 0,5preko 8 do 20 35,8 0,8preko 20 do 100 42,0 1,1preko 100 45,6 1,3

________________STATIKA

55

Kod prora una uticaja od vjetra veoma je zna ajan nagib krova, oblik ivica, ali i to da li je krov na jednu ili više voda.

Dobijene vrijednosti podpritiska kod razli itih oblika konstrukcije se umanjuju za vrijednost odnosa visine i širine konstrukcije (h/a). Krovne plo e, osim optere enja snijegom i vjetrom mogu preuzeti i pokretno optere enje do 1 kN/m2.

4.5.2. Armiranje

Vilice (uzengije) u plinobetonu su ta kasto zavarene za podužne armaturne šipke od elika RA 400/500, pri emu zaštitni sloj plinobetona i armature treba da je min.

10 mm. Kod otpornosti na požar F60 i ve e, potreban je ja i zaštitni sloj (DIN 4102, dio 4). Armatura stropnih plo a od plinobetona je zašti ena antikorozivnim sredstvima.

4.5.3. Maksimalni raspon oslonaca i maksimalni momenti

U narednoj tabeli su date ra unske vrijednosti za vlastito optere enje od 7,20 kN/m3 za krovne plo e GB 3,3/0,6


0,95 1,10 1,25 1,50 1,75 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00 3,25 3,50 3,75 4,0Debljina

plo ecm

M max.


Vlastitooptere .kN/m2

10,012,515,017,520,022,525,027,530,0

2,544,176,188,6411,4614,7318,4222,6126,94

3,444,254,945,595,906,286,837,357,41

3,344,084,765,415,906,176,717,207,41

3,213,944,615,255,846,066,607,107,41

3,023,734,385,015,585,906,426,957,41

2,873,554,184,795,365,906,276,757,29

2,733,394,014,615,165,716,136,607,14

2,613,253,854,444,985,526,006,506,99

2,513,133,724,294,825,355,856,356,80

2,423,023,594,154,685,195,696,256,63

2,342,923,484,034,545,055,546,106,46

2,262,833,383,924,424,925,405,906,31

2,192,753,293,814,314,805,275,756,17

2,132,683,203,724,204,695,155,706,04

2,072,613,123,634,104,585,045,555,92

0,720,901,081,261,441,621,801,982,16

- savijanje krovne plo e se dokazuje: za raspon oslonaca 5,90m (l/300) (DIN 4223) a za raspon 5,90 m pogledati u propisima

Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje od 7,20 kN/m3, za krovne plo e GB 3,3/0,6; F 90


0,95 1,10 1,25 1,50 1,75 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00 3,25 3,50 3,75 4,0Debljina

plo ecm

M max.



10,012,515,017,520,022,525,027,530,0

1,612,974,746,939,5212,5215,9419,7724,01

2,773,584,315,005,636,236,807,357,41

2,653,444,164,845,476,066,627,207,41

2,553,324,034,695,315,956,467,107,41

2,403,143,824,475,085,666,216,857,23

2,282,993,654,284,885,445,986,607,00

2,172,853,504,114,705,255,786,406,79

2,082,743,373,964,535,085,606,206,59

1,992,633,253,834,394,925,446,056,41

1,922,543,143,714,254,785,285,856,24

1,852,463,043,604,134,655,145,706,09

1,792,382,953,494,024,535,025,605,95

1,742,312,873,403,924,414,905,455,82

1,692,252,793,323,824,314,785,355,69

1,642,192,723,243,734,214,685,205,57

0,720,901,081,261,441,621,801,982,16

- savijanje krovne plo e se dokazuje: za raspon oslonaca 5,90m (l/300), a za raspon 5,90 m pogledati u propisima

________________STATIKA

56

Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje od 8,40 kN/m3

za krovne plo e GB 4,4/0,7 KORISNO OPTERE ENJE kN/m2

0,95 1,10 1,25 1,50 1,75 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00 3,25 3,50 3,75 4,0Debljina

plo ecm

M max.



10,012,515,017,520,022,525,027,530,0

3,625,968,8312,3516,3721,0526,3232,3038,49

3,504,485,465,906,246,857,417,417,41

3,504,485,465,906,136,737,317,417,41

3,504,485,315,906,026,627,207,417,41

3,504,325,065,775,906,457,037,417,41

3,354,124,845,545,906,306,877,417,41

3,193,954,665,345,906,166,737,277,41

3,063,804,495,155,776,046,607,107,41

2,953,664,334,995,605,926,486,907,41

2,843,544,204,845,445,906,366,757,41

2,753,434,074,705,295,876,266,607,31

2,663,333,964,575,155,726,166,457,21

2,583,243,854,465,035,596,076,307,11

2,513,153,764,354,915,465,986,157,01

2,453,073,664,254,805,355,885,906,87

0,841,051,261,471,681,892,102,312,52

- savijanje krovne plo e je dokazano: za raspon oslonaca 5,90m (l/300) (DIN 4223 a za raspon 5,90 m pogledati u propisima

Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje od 8,40 kN/m3

za krovne plo e GB 4,4/0,7; F 90 KORISNO OPTERE ENJE kN/m2

0,95 1,10 1,25 1,50 1,75 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00 3,25 3,50 3,75 4,0Debljina

plo ecm

M max.



10,012,515,017,520,022,525,027,030,0

2,314,256,789,8913,6017,8922,7728,2434,30

2,803,804,805,716,236,847,417,417,41

2,803,804,785,546,126,727,307,417,41

2,803,804,645,386,016,617,197,417,41

2,803,644,425,155,846,447,027,417,41

2,663,474,234,955,626,266,867,257,41

2,543,334,074,775,436,066,667,057,41

2,433,203,924,605,255,876,466,857,41

2,343,083,794,455,095,706,286,657,38

2,262,983,674,324,955,546,126,507,21

2,182,893,564,204,815,405,976,357,04

2,112,803,464,084,695,275,836,206,89

2,052,723,363,984,575,145,695,956,74

1,992,653,283,884,475,035,575,856,61

1,942,583,203,794,374,925,465,756,48

0,841,051,261,471,681,892,102,312,52

- savijanje krovne plo e se dokazuje: za raspon oslonaca 5,90m (l/300) (DIN 4223) a za raspon 5,90 m pogledati u propisima

4.5.4. Prepusti (konzola)

Mogu a je izvedba krovnih plo a sa prepustom, pri emu treba voditi ra una o zonama armiranja. Konzolne plo e moraju biti dobro povezane sa zidovima na koje se oslanjaju, da mogu preuzeti pritisak vjetra i sisanje (podpritisak).

4.5.5. Gradnja objekata montažnim plo ama od plinobetona

Gradnja me uspratnih tavanica montažnim plo ama od plinobetona može biti sa ili bez završnog sloja od betona, pri emu treba voditi ra una da konstrukcija preuzmehorizontalne sile. Prora un je dat u standardima

4.6. Podaci o dimenzioniranju zidnih panela i elemenata 4.6.1. Podru je primjene

Zidni paneli se mogu koristiti za nosive vanjske i unutrašnje zidove kod višespratnih objekata. Elementi za nosive zidne panele od plinobetona, sadrže samotransportnu armaturu, dok su plo e od armiranog plinobetona armirane tako da preuzmuve e horizontalno optere enje, kao što je pritisak zemlje.

________________STATIKA

57

Podru je primjene zidnih panela od plinobetona je:

1. Do dvije pune etaže sa ili bez podrumske etaže 2. Tri pune etaže 3. Višeetažni objekti visine 20 m4. Kod objekata sa visinom 14 etaža

Za ova podru ja dimenzioniranje i armiranje zidnih panela i elemenata od plinobetona je razli ito i propisano je standardima.

Propisane minimalne debljine zida daju se u narednoj tabeli.

Debljina zida prema podru jima primjeneVisinaetaže E T A Ž A 1 i 2 3 43,0 m Zadnja etaža (potkrovlje va-

ži kao zadnja etaža) 2. etaža odozgo 3. etaža odozgo pritiskom zemlje optere enizidovi(samo MB 4,4)

15 cm15 cm20 cm

22,5 cm

15 cm15 cm

nije dopušteno

-

20 cmnije dopušteno nije dopušteno

-

3,0 m Zadnja etaža 2. etaža odozgo 3. etaža odozgo pritiskom zemlje optere enizidovi(samo MB 4,4)

20 cm20 cm

22,5 cm

25 cm

20 cm20 cm

nije dopušteno

22,5nije dopušteno nije dopušteno

2,75 mZidni paneli MB 4,4 10 cm ili MB 3,3 12,5 cmsamo kod etažnih objekata bez boravišnih prostorija sa nagibom krova

30o (kao što su garaže)

4.6.2. Dokaz sigurnosti Dopušteno naprezanje

Ra unske vrijednosti za vlastito optere enje zidova od plinobetona, prema DIN 423, poglavlje 7.

Klase vrsto e GB 3,3 GB 4,4 GB 6,6Zapreminskatežina kg/dm3 0,5 0,6 0,7 0,8Ra unska vrije-dnost za vlasti-to optere enje

kN/m3 6 7 8 9

KLASA VRSTO E GB 3,3 GB 4,4 GB 6,6Dopušteno naprezanje

kod zidova i temeljazavisno od hk/d

MN/m2

hk/d 10

15 20

0,600,500,30

0,800,650,40

1,00,80,5

LOKALNI PRITISAK (kao što su gred. ležaji) 0,8 1,0 1,3

Me uvrijednosti se interpoliraju

hk - dužina izvijanja prema DIN 4232, poglavlje 7.2.2., razli ita je kod dvo-struko, trostruko ili etverostruko pri-držanih zidova

Ukru uju i zidovi:

Rastojanje zidova za ukru enjeNosivi zidovi su ukru eni po-pre nim zidovima, stropom ilidodatnim elementima.

Debljina zidova zaukru enje 15 cm 17,5 cm 20,0 cm 22,5 cm 24 cmRazmak zidova za ukru enje 4,5 m 6,0 m 7,0 m 7,5 m 8,0 m

________________STATIKA

58

________________STATIKA

59

Debljina neoptere enih zidova zaukru enje:

10 cm kod samo jedne etaže ilizadnje etaže

12,5cm druga etaža odozgo 15 cm tre a etaža odozgo

Širina zida za ukru enje nezavisno odzida koji se ukru uje, mora biti min.1/5 visine zida i min. 50 cm.

4.6.3. Horizontalni serklaži (zidni paneli)

Kod zidova od panela ili elemenata od plinobetona, na svakoj etaži se primjenjujuhorizontalni serklaži za spojeve vanjskih i unutrašnjih nosivih zidova, te zidova za ukru enje. Horizontalni serklaž sa armaturom se postavlja u ravnini stropa ili ispod stropa minimalno 15 cm visine i treba preuzeti silu zatezanja minimalno 30 kN. S vanjske strane horizontalnog serklaža mora biti izvedena toplotna brana.

Slika 16:

4.7. Krov od plinobetonskih elemenata 4.7.1. Konstrukcija

Krovne plo e su optere ene paralelno sa smjerom rogova, ka na slici 17.

Slika 17.Horizontalna komponenta ovih sila e bitiprihva ena sa zabatnim zidovima. Rogovisu povezani sa zabatnim zidovima, putemankera, preko kojih se optere enje prenosiu zabatne zidove. Optere enje se prekozabata prenosi u nosive zidove, i to ver-tikalna komponenta, jer se horizontalna po-ništava sa silom dizanja. Kod gradnje pri-zemlja od zidnih panela i elemenata od pli-nobetona dovoljni su ankeri 1 12 mm ifuge ispunjene betonom B 15.

4.7.2. Razmak oslonaca. Debljina plo e krova

Kose krovne plo e se dimenzioniraju na dvoosno savijanje. Pri tome je opte-re enje kod otvora u krovu promjenljivo. Maksimalni razmak oslonaca i potrebna debljina plo e zavise od nagiba krova, visine sljemena, pokrova, rogova i intenziteta optere enja snijegom i vjetrom.

5. GRA EVINSKA FIZIKA

5.1. Toplotna zaštita5.1.1. Op enito

Od gusto e gra evinskog materijala zavisi njegova vrsto a ali i toplotna vo-dljivost. Pove anje gusto e pove ava vrsto u i toplotnu vodljivost, tj. smanjuje termo-izolacione sposobnosti. Ra unske vrijednosti toplotne provodljivosti date su DIN-om4108, dio 4, u funkciji godišnjeg doba i temperaturnog pada izme u vanjske i unutrašnje površine.

5.1.2. Toplotna provodljivost R

Toplotna provodljivost R W/(mK) je specifi na osobina materijala. To je ko-li ina toplote u vatima koja kroz 1m2 struji kroz sloj debeo 1 m, ako je pad temperature u pravcu strujanja 1o K. Za uobi ajene gra evin-ske materijale i izolacije, vrijednosti toplotneprovodljivosti date su u DIN 4108, dio 4. Ovi- snost toplotne provodljivosti od gusto e data je u narednim tabelama i dijagramu br. 7.

DimenzijeToplotnavodljivost

0,12 0,24 W/(mK)Debljina zida R ca. 30 ca. 60 cmOtpor prolazu toplote 1/ 2,50 2,50 m2K/WKoeficijentprovodljivosti 0,37 0,37 W/(m2K)

Ra unske vrijednosti toplotne provodljivosti Gra evinski elemenat Gusto a

kg/m3 Toplotna provodljivost RW/(mK)

Pokazatelj otpornosti difuziji

Blokovi od plinobetona 400500600700

0,120,160,180,21

5/10

Elementi u posteljici od maltera

400500600700

0,150,170,200,23

5/10

Blokovi od plinobetona 400500600700

0,20 (0,14)* 0,22 (0,16)* 0,24 (0,18)* 0,27 (0,21)*

5/10

400500600700

0,200,220,240,27

5/10Armirane plo e- sa normalnim malterom- sa posteljicom od maltera 500

600700

0,190,220,24

5/10

Armirana plo a premaDIN 4223 i zidni paneli

500600700

0,160,190,21

5/10

Dijagram br.7

b

TOPL

OTN

A P

RO

VO

DLJ

IVO

ST a

0,200

0,175

0,150

0,125

0,100

0,075400 500 600 700 800

*Vrijednosti za izvedbu bloka na licu mjesta sa laganim malterom

_________________________GRA EVINSKA FIZIKA

60

5.1.3. Otpornost na prolaz toplote 1/

Otpornost na prolaz toplote je mjera izolacione sposobnosti gra evinskih eleme-nata. To je koli nik toplotne provodljivosti za odre enu debljinu materijala. Kod višeslojnih elemenata je otpornost jednaka sumi otpornosti pojedinih elemenata:

n

nSSSS...1

3

3

2

2

1

1 m2K/W

Ra unski primjer: jednoslojni malterisani zidovi od plinobetona

SLOJEVI Debljina sloja S (m)

Toplotna provodljivost R W/(mK)

R

Sm2K/W

Vanjski sloj malteraplinobeton GP2/0,4Sloj glet-mase

0,010,30

0,005

0,200,120,35

0,0502,5000,14

OTPORNOST NA PROLAZ TOPLOTER

s1 2,564 m2K/W

5.1.4. Koeficijent toplotne provodljivosti

Koeficijent toplotne provodljivosti k W/(m2K) služi za ocjenu gubitka toplote kroz gra evinske elemente. On pokazuje koliko

k =

ai

1111 W/(m2K)na m2 gra evinskog elementa pro e toplote pri

razlikama temperature od 1oC.

Ra unski primjer:

- otpornost prolaza toplote (vidi 5.1.3.) - zid debljine 30 cm od plinobetona

GP 2/0,4 1 = 2,564 m2K/W k = 564,204,013,0

1 = 0,37 W/(m2K)

- iznutra: i

1 0,13 m2K/W

- svana a

1 0,04 m2K/W (vidjeti DIN 4108, dio 4, tabela 5


61

5.1.5. Dokaz minimalne toplotne zaštite prema DIN 4108

U DIN-u 4108 su date minimalne vrijednosti za 1

(otpornost prolazu toplote i kmax. )

(koeficijent toplotne provodljivosti).

2 3Stupci

1 2.1. 2.2. 3.1. 3.2.Otpornost prolazu toplote 1/ Koeficijent prolaza toplote k

u središtu na nepovolj.mjestu

u središtu na nepovolj.mjestu

Redovi Dijelovi gra evine

m2 K/W W/( m2 K)1,1 Op enito 0,55 1,39; 1,322)

11,2

Vanjski zidovi1)Za manje gra evinske dijelove, kao što su temeljne stope kod gra evina sa jednom etažom ili podova prizemlja gdje je prvaetaža upotrebljiva

0,47 1,56; 1,472)

2.1 objekti bez centralnog grijanja 0,25 1,962

2.2

Pregradni zidovi i zidovi izme u3)

radnih prostorija objekti sa centralnim grijanjem 0,07 3,03 3 stepeništa, podrum, skladišta, veliki hodnici i sl. 0,25 1,96

4.1op enito 0,35 1,648); 1,459)

44.2

pregradni stropo-vi3) i stropovi iz-me u radnih pro-storija6,7) sa centralnim grijanjem 0,17 2,338); 1,969)

5.1 nezavisno o granici zemlje 0,935

5.2

ispod prostorijeprizemlja bezpodruma6)

kod neizra enih prostorija na granici zemlje

0,900,81

6 Stropovi ispod krovova bez potkrovlja6,10) 0,90 0,45 0,90 1,52 7 Stropovi podruma6)11) 0,90 0,45 0,81 1,27

8.1 prema dole 1,75 1,30 0,51; 0,502) 0,66; 0,652)

88.2

Stropovi boravi-šnih prostoraograni eni vanj-skim zrakom8) prema gore

1,10 0,80 0,79 1,03

1) Redak 1 važi za zidove, boravišne prostore, prolaze, otvorene hodnike, garaže. Ne važi za zidove krova, ako je krovna kosina izolirana i nagnuta do krovnog oslonca.

2) Ova vrijednost važi za gra evinske elemente sa odzra enjem 3) Pregradni zidovi za stanove jedan do drugoga ili pregrada od radnog prostora 6) Kod plivaju eg estriha je za ra unski dokaz uzeta toplotna izolacija odre ene debljine u optere enom

stanju. Kod podnog ili stropnog grijanja mora se zadržati minimalno potrebna otpornost na prolaz toplote; preporu ljivo je minimalne vrijednosti otpornosti pove ati da bi se pove ala otpornost od minimalne vrijednosti premavani.

7) Redak 4 važi za stropove ispod prostorija izme u toplotno izolovane krovne kosine i zabatnih zidova kod krovnih prostorija.

8) Kod prolaza topline odozdo prema gore 9) Kod prolaza topine odozgo prema dole 10) Redak 6 važi za stropove ispod prozra nih prostorija i ispod prostorija potkrovlja 11) Redak 7 važi i za negrijane duge hodnike i stubišta 12) Redak 8.1. važi i za stropove, boravnišne prostorije do garaže (tako e grijane), zatvorene prolaze i sl.13) vidjeti DIN 18530 14) kod npr. krovova i stropova ispod terena


62

Dodatne preporuke za vanjske zidove, stropove ispod potkrovlja nestambenogkaraktera i krovova sa masom ispod 300 kg/m2 (lagani dijelovi), daju se u narednoj tabeli

Otpornost toplotnoj provodljivostiSlojevi elementasa sobne strane

kg/m2

Otpornost prolazu toplote

m2K/WDijelovi izložni

vanjskim uticajimaDijelovi koji nisu izloženi

vanjskimuticajima0 1,75 0,52 0,51

20 1,40 0,64 0,6250 1,10 0,79 0,76

100 0,80 1,03 0,99150 0,65 1,22 1,16200 0,60 1,30 1,23300 0,55 1,39 1,32

Otpornost prolazu toplote i koeficijent toplotne provodljivosti za krovne i stropne plo e, kao i zidne panele i elemente prema podru ju ugradnje

Gra evinskielementi

Toplotnavodljivost R

W/(mK)

Klasavrsto e

(gusto e)Debljina

(cm)

Otpornostprolazu

topline 1/m2K/W

Koeficijent toplotnevodljivosti k

W/(m2K)

Stropne plo e(1/ 1 = 0,17 m2K/W;(1/ a = 0,17 m2K/W)podrum

0,21 GB 4,4/0,7 20,022,525,027,530,0

0,951,071,191,311,43

0,780,710,650,610,57

Stropne plo e bez potkrovlja(1/ 1 = 0,13 m2K/W;(1/ a = 0,08 m2K/W)

0,19 GB 3,3/0,620,022,525,027,530,0

1,051,181,321,451,58

0,790,720,650,600,56

Krovne plo e(1/ 1 = 0,13 m2K/W;(1/ a = 0,04 m2K/W)

0,16 GB 3,3/0,5 17,520,022,525,027,530,0

1,091,251,411,561,721,88

0,790,700,630,580,530,49

0,16 GB 3,3/0,5 17,520,022,525,027,530,0

1,091,251,411,561,721,88

0,790,700,630,580,530,49

0,19 GB 3,3/0,6 17,520,022,525,027,530,0

0,921,051,181,321,451,58

0,920,820,740,670,620,57

Zidni paneli i elementi(1/ 1 = 0,13 m2K/W;(1/ a = 0,04 m2K/W)

0,21 GB 4,4/0,7 17,520,022,525,027,530,0

0,830,951,071,191,311,43

1,000,890,810,740,680,63

- Vertikalni zra ni sloj 1/ = 0,17 m2KW (d 20 500 mm)- Vertikalni zra ni sloj 1/ = 0,14 m2KW (d 10 20 mm)


63

5.2. Nau ni dokaz toplotne zaštite

Nije dovoljno samo odrediti otpore i koeficijente, da bi se okon ao prora unpotrošnje energije i toplotne zaštite. Postoji još faktora koji uti u na kona ne rezultate, jer se radi o kompleksnom podru ju. Nau ni dokaz se završavam sa ukupnimtroškovima, što se daje na dijagramu br. 8, gdje:

- kriva "a" predstavlja termi ki neovisne troškove - kriva "b" investucijske troškove za instalacije grijanja - kriva "c" troškove za gra evinske elemente transmisije

Dijagram 8: Optimiranje otpornosti na prolaz topline kod gra evinskih elemenata

Dijagram br.9

Na osnovu tridate krive dola-zi se do ukupnihtroškova - krivaG. Ta ka u ko-joj ova krivaima minimalnuvrijednost je os-nova za dobija-nje podataka ooptimalnoj to-plotnoj zaštiti.

Iz dijagrama broj 9. vidljivo je da poboljša-nje otpornosti, odnosno, smanjenje koefici-jenta toplotne vodljivosti poboljšava toplo-tnu zaštitu.

Kod 1 20 m2K/W koeficijent k poprima

male vrijednosti.


64

Gubici energije toplotnim mostovima

Toplotna zaštita, pored izolacije kompletnih elemenata, ima, tako e, zadatak da smanji gubitke topline na spojevima elemenata. To su podru ja nalijeganja stropova, priklju ci vrata i prozora i sve ostalo što doprinosi gubitku energije. Me utim, nisu samospojevi uzro nici gubitka topline. Zra enjem i putem instalacija centralnog grijanja nastaje 30-40 % ukupnih energetskih gubitaka objekta, tako da poboljšanja koja se postižu putem toplotnih mostova uti u samo na preostali dio od 60-70 %.

5.2.1. Primjena odredbi o toplotnoj zaštiti

Postoje dva na ina provedbe dokaza o toplotnoj zaštiti: - postupak prekrivenih površina - kratki postupak

1. Postupak prekrivenih površina Osnova prora una je maksimalni srednji koeficijent toplotne provodljivosti km max, u zavisnosti od odnosa površine koja nosi toplotnu zaštitu A i volumenagra evinskih elemenata. To je prikazano u narednoj tabeli :

Me uvrijednosti se odre uju:

km max. = 0,45 + 0,165 W/m2K

Stvarni srednji km mora biti: km km max.Prosje ni km:

Km =

gdje su: kW, kF, kD, kG, kDL - odabrani koeficijentipojedinih elemenata gra evine

AAkAkkAkAk DLDLGGDFFWW 5,08,0

VA1V

A m-1 km max. W/m2K

0,22 0,300,400,500,600,700,800,901,00

1,10

1,201,000,860,780,730,690,660,630,620,60

A = AW +AF +AD +AG +ADLPri tome su:

AW - površine izložene vanjskim AF - površina prozora uticajima, kao što su vanjski AD - toplotno izolirane krovne površine

zidovi, te površine zabatnih AG - površine koje nisu izložene vanj- zidova krovova bez potkrovlja skom zraku

ADL - stropne površine koje su sa donje strane izložene vanjskom zraku

Dokaz prema ovom postupku daje nau no rješenje za koje se može provesti takvo konstruisanje i planiranje da se postignu optimalni uslovi u pogledu toplotne zaštite.

2. Kratki postupak

Dokaz se radi za pojedina ne elemente. Ovim postupkom je osigurana toplotna zaštita, ali postoji mogu nost predimenzioniranja konstrukcije. Postavlja se pitanje nau nosti.


65

5.2.2. Potrebe objekta

Za dimenzioniranje instalacija i ure aja centralnog grijanja koristi se DIN 4701. U narednoj tabeli se daju podaci o jedno asovnim potrebama za grijanjem stanova u W/m2 površine stanovanja.

VRSTA OBJEKTA Potrošnja grijanja W/m2h

Slobodno stoje e privatne ku e 70 - 90 (80) Dvoetažne ku e sa dvije porodice 55 - 60 (58) Sa dvije etaže i etiri stana 50 - 55 (53) Velike višeporodi ne ku e sa 3 ili više stepeništa, sa 2 ili 3 etaže 45 - 50 (48) Sa 4 ili više etaža 38 - 45 (42)

Kod toplotnih gubitaka usljed strujanja zraka, potrebno je prolaz topline pove atimin. za 20 % (QL = 0,4 QT).

Odre ivanje prolaza toplote posatu:

QT = k A Tk A = suma gubitaka pri pro-

lazu topline, a prema postupkuprekrivenih površina

T = temperaturna razlika izme-u unutrašnjeg i vanjskog zraka

(+20o unutra i -10o vani)

Na primjer: ukupno potrebna toplina na sat: QN = QT + QL = QT +0,2 QT = 1,2 QT = 1,2 k A T

Može i preko maksimalnog srednjeg koeficijenta km max u ovisnosti od odnosa VA

QNmax.= 1,2 km max A T (W)

5.2.3. Godišnje potrebe za grijanjem i ogrjevom

QHa = bVH QN

bVH - potpuno iskorišteni sati. Uzimaju se zavisno od geografskog položaja (npr. za München bVH = 1850 h) i koriguju tako e propisanim faktorom (za München npr. iznosi 1,04).

Ba = potreba za ogrjevom

Hu - toplotna vrijednost goriva ges - stupanj dejstva ure aja za

grijanje

gesu

Ha

HQ

GORIVO VrijednostHu

ges.

lož-ulje 10 000 Wh/l 83 %zemni plin 9 200 Wh/m3 85 %gradski plin 4 200 Wh/m3 85 %struja 1 000 Wh/kWh 95 %

Za gubitke toplote ve e od 20 % potreban je dodatni prora un

5.2.4. Uticaj koeficijenta toplotne provodljivosti "k" na potrebe za ogrjevom

Nomogram koji slijedi na str. 68. prikazuje uticajne mogu nosti na srednji koefi-cijent toplotne provodljivosti kroz mijenjanje k - vrijednosti zida ili drugih gra evinskihelemenata. Nomogram je ura en samo za jednofamilijarne ku e sa potkrovljem kao stam-benim prostorom. U etiri dijela su prikazani: desno gore - vanjski zidovi; lijevo gore - prozori sa razli itim termi kim kvalitetima; lijevo dole - podrumski stropovi i desno dole - krov. Na dnu nomograma je skala sa koje se može o itati za odre ene kmvrijednosti, godišnja potrošnja lož-ulja i godišnje potrebe za grijanjem.


66


67

Prora un - dokaz toplotne zaštite za predložene gra evineNomogram sa strane 134 i 135, primjer 1 Gra evinski dio Debljina

(m)R

W/mKs/ R

m2K/W

kkai

11111

m2K/W W/m2K

Površinem2

Faktoruma-njenja

x k x po-vršina(W/K)

zid

MalterSiporeks GP 2/0,5Malter

0,010,250,01

0,350,160,20

0,0281,5620,050

0,65 1,64 0,17 kw=0,552 Aw = 138,81 1 76,62

proz

or

Ramovi od drveta Mineralna vuna sa zra nim slojem12 mm i drveni ramovi kF = 2,6 AF = 31,43 1 81,71

tem

eljn

epo

vrši

ne

Podrumski stropoviCementni estrihMaterijal izolacije Armirani beton

0,040,030,16

1,400,042,10

0,0280,8000,076 0,90 0,90 0,34 kG = 0,81 AG = 146,11 0,5 59,17

krov

ili

stro

p

Krovna konstrukcijaDaš ana oplata Toplotna brana

0,0140,040

0,140,04

0,1001,000 1,10 1,10 0,17 kD = 0,79 AD = 176,87 0,8 111,78

k = A =

k 67,0mxmA=

493,22kxA=

329,2975,088,65322,493

)(

)(

objektavolumenV

objektapovršinaA

max2/67,0

22,49329,3295,08,0

mDLDLGGDDFFWW

m kKmWA

kxAA

AkAkAkAkAkk

zidapregradnadvasaobjekatasusjednihkodsamoKmWAA

AkAk

FW

FFWWFWm

2. /6,1k

Nomogram sa strane 134 i 135, primjer 2

Gra evinski dio Debljina

(m)R

W/mKs/ R

m2K/W

kkai

11111

m2K/W W/m2K

Površinem2

Faktoruma-njenja

x k x po- vršina

W/K

zid

maltersiporeks GP 2/0,5malter

0,010,300,01

0,350,120,20

0,0282,5000,050

0,62 2,58 0,17 kw=0,36 Aw = 138,81 1 49,97

proz

or

Ramovi od drvetamineralna vuna sa zra-nim slojem od 12 mm

i drveni okvir kF = 2,6 AF = 31,43 1 81,71

tem

eljn

epo

vrši

ne

Cementni estrihizolacijastropne plo eGB 4,4/0,7

0,040,030,20

1,400,040,21

0,0280,7500,952 0,90 1,730 0,34 kG = 0,48 AG = 146,11 0,5 35,07

krov

ili

stro

p

Masivni krov GB 3,3/0,6 Sloj izolacije Pokrov

0,1750,050

0,190,04

0,9211,250 1,10 2,171 0,17 kD = 0,43 AD = 176,87 0,8 60,84

k = A =

75,0653493

)()(

objektavolumenVobjektapovršinaA km max= 0,67

A= 493,22

kxA= 227,60

max2/46,0

22,49360,2275,08,0

mDLDLGGDDFFWW

m kKmWA

kxAA

AkAkAkAkAkk

KmWAA

AkAkkFW

FFWwFWm

2/6,1


68

Potreban prolaz toplote prema 5.2.2. QT = k A T

Primjer 1: QT = 329,29 (W/K) 30(K) = 9879 (W) - po objektu i satu Ukupne potrbe za grijanjem QN = 1,2 329,29 (W/K) 30 (K) = 11854,44 (W)Primjer 2: QT = 227,60 (W/K) 30(K) = 6828 (W) - po objektu i satu Ukupna potreba za grijanjem QN = 1,2 227,60 (W/K) 30 (K) = 8194 (W)

Godišnje potrebe za grijanjem prema 5.2.3. QHa = bVH QN

Primjer 1: QHa = 1850 1,04 11855 = 22.809.020 W (22.809,02 kW)Primjer 2: QHa = 1850 1,04 8194 = 15.765.256 W (15.765,26 kW)

GORIVO PRIMJER 1 PRIMJER 2

lož-uljelBa 748.2

83,00,10809.22 l899.1

83,00,10765.15

zemni gas 3917.2

85,02,9809.22 mBa

3016.285,02,9

765.15 m

gradski plin3386.6

85,02,4809.22 mBa

3416.485,02,4

765.15 m

strujakWh595.16

95,00,1765.15

Godišnje potrebe za ogrjevom prema 5.2.5.

Ba =gesu

HA

HQ

Ušteda iz primjera 2. uodnosu na primjer 1 je 40 %.

kWhBa 010.2495,00,1

809.22

5.3. Sobna klima 5.3.1. Op enito

elijasti beton ima dobra izolaciona svojstva. Pokazatelji kvaliteta su: gusto a,toplotna provodljivost, sposobnost zadržavanja toplote i pokazatelj uskla ivanja.

Uticaj na ova svojstva ima temperaturno kolebanje vani i unutra, što je prikazano na stranama dijagramima 11 i 12. Površinska temperatura sa

unutrašnje strane vanjskoggra evinskog elementa uti ena fiziologiju osje aja i ugo-dnosti ovjeka.

Toplotna zaštita sa plinobe-tonom daje u sobama tempe-rature prikazane na dijagramubr.10, u zavisnosti od otpor-nosti prolazu topline.

Dijagram prikazuje zavisnostunutrašnje površinske tempe-rature od otpornosti vanjskogzida, za sobnu temperaturu+20 i +22oC, pri vanjskoj tem-peraturi od -10oC.

Dijagram br.10

0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7

OTPORNOST PROLAZU TOPLOTE (m2K/W)

TEMP. 22OCSOBNE

KOD

TEMP. 20OCSOBNE

KOD

21

20

19

18

17

16

15

TEM

PER

ATU

RA

NA

PO

VR

ŠIN

Io C


69

5.3.2. O uvanje topline i hla enje

MATERIJAL Debljinadm

Toplotna provodljivost

RW/mK

Gusto a

kg/m3

Spec.if.toplina

CJ/kgK

Otpornostprolazu topline

1/m2K/W

O uvana koli-ina topline

QsJ/m2K

Vrijeme ishla ivanja

tA h

Krovne plo eStropne plo eZidni elementi

0,2000,2250,250

0,160,210,16

500700500

100010001000

1,251,071,56

100.000157.000125.000

34,7246,8154,16

MB 15 0,30 2,03 2400 1000 0,15 720.000 30,00Materijal za izolaciju 0,30 0,04 20 1500 7,50 9.000 18,75

O uvana koli ina topline: Qs J/m2K = C d Vrijeme ishla ivanja: tA h = 13600

sQ

5.3.3. Pokazatelj prodora topline

b =3600

RC Wh0,5/mK

- Za armirane plinobetone: GB 3,3/0,5 = 4,71 Wh0,5/mK

gdje su: C - 1000 J/kgk specifi na toplina za sve mineralne materijale k - ra unska vrijednost provodljivosti u W/mK

- gusto a kg/m3

GB 3,3/0,6 = 5,62 Wh0,5/mKGB 4,4/0,7 = 6,39 Wh0,5/mK

5.3.4. Spre avanje ishla ivanja

Ishla ivanje zida dobijamo kao odnos koli ine toplote Qs potrerebne za promjenutemperature od 1oC po m2 zida i koeficijenta prolaza topline .

- Za homogene zidove je:

R

s sCsCQ *2*

s* - gra evinski elementi debljine d

Ve i sQ daje manje ishla ivanje.

5.3.5. Toplotna zaštita

Od vanjske topline u sobi može biti neugodnozbog ja ine sun eve energije i visoke temperature. U ekstremnim slu ajevima vanjska površina elemenata može biti zagrijana do 70oC. Da bi bilo ugodno u sobi, potreban je veliki pad temperatura do unutarnje ivice. Sa plinobetonom se postiže dobar rezultat. Za to je dovoljan zid d = 22; 22,5 cm, sa fazom pomaka 8 10 sati, nezavisno od promjena temperature.


70

Proba je ura ena za eksternim slu aj zapadnog zida koji je još i crno prefarban, pa se sa d = 25 cm postiže unutrašnja temperatura 18 20oC, iako je vanjska 70oC.

Dijagram br. 11 Omjer temperaturnih amplituda ifaza pomaka

Vidimo na dijagramima br. 11. i12. razliku temperaturnih ampli-tuda izvan i unutar objekta.Vremensko odstupanje pomakavalova kroz gra evinske elementeocjenjuje se pomo u faze poma-ka, ili vremena potrebnog zaprolaz vala topline kroz elemenat.

Faza pomaka zavisi od: - toplotne provodljivosti korište- nih materijala- specifi ne topline korištenih materijala - o uvanja topline korištenih materijala - debljine korištenih materijala i - ostalih mjerodavnih pokazatelja.

Faza pomaka je u direktnoj vezisa temperaturnim amplitudama iako je taj omjer mali 0,25-0,20 ,tada faza pomaka nema zna aja, aako je relativno veliki 0,70-1,00 ,tada se mora voditi ra una oorijentaciji prostorija koje sekoriste.

Dijagram br.12

5.4. Zaštita od vlage uzrokovane klimom prema DIN 4108, dio 3

FAZA POMAKA ( )

5.4.1. Zaštita od orošavanja

Kondenzacija u gra evinskim elementima nije štetna ako su zadovoljeni sljede iuslovi:

- u periodu kondenzacije smanjena vlaga isparavanjem- ne smije biti ošte en gra evinski materijal u vrijeme kondenzacije

- koli ina kondenzacije ne smije prlaziti 1,0 kg/m2

Jednostruki i dvostruki zid od plinobetona ispunjava uslove prema DIN 4108 i nije potreban poseban dokaz u vezi kondenzacije. Isto važi i za armirane proizvode od plinobetona.


71

5.4.2. Zaštita od udara kiše

DIN-om 4108, dio 3. definisane su grupe naprezanja sa udarima kiše

GRUPANAPREZANJA

I

GRUPANAPREZANJA

II

GRUPANAPREZANJA

IIIZidovi sa malterombez posebnih zahtjeva

Zidovi sa nepro-pusnim malterom

Zidovi od maltera koji mogu primitiudare kiše Dvoslojni zid sa slojem zraka Fasadni zidarski radovi

bez posebnih zahtjeva Dvoslojni zid bez sloja zraka Zidovi sa stražnjim odzra ivanjem

5.4.3. Difuzija

Nosivi mineralni materijali, kao što je i plinobeton, imaju nisku otpornost na difuziju vodene pare. Monolitnost, a ujedno i toplotna zaštita, postiže se dodatnim slojemizolacije koja prekriva nepovoljne slojeve. DIN-om 4108, dio 4, date su ra unske vrije-dnosti za otpornost materijala na difuziju vodene pare:

plinobeton .............................. 5/10 drvo ............................................ 40 vanjski premaz malterom....... 10 beton .................................... 70/150 šupljine u blokovima.............. 6 pjenasti materijali ................ 20/300

kre njak.................................. 5/25 bitumen ...................... 10000/80000 cement, malter i glazura......... 10/35

Pravila za praksu:

1. Konstrukcija ostaje suha i ne mora se ra unski dokazivati, ako je produkt s= sd (debljina zra nog sloja ekvivalentna difuziji) iznutra prema vani manji.

2. Malterisanje i glazura poboljšavaju otpornost 3. Preporu uje se da se vanjski sloj izvana zra i.

Dijagram br. 13 Parne brane izme u krovnih plo a i izolaci-je nisu neophodne.

Prema rezultatima ispitivanja, provede-nim u Fraunhofer institutu za gra evinsku fizikuiz Stutgarta, u plinobetonu starom 5-10 godinanema zna ajne kondenzacije - u 90 % slu ajevakondenzacija ne prelazi 3,3 %. Na osnovu tihispitivanja sa injena je krivulja u estalosti zasrednje vlažnu sre-dinu (dijagram br.13).

5.5. Zaštita od požara

elijasti beton prema DIN 4102 spada unezapaljive gra evinske materijale, klase A1. Pridimenzioniranju se uzima kao materijal kojiispunjava uvjete svih klasa otpornosti na požar.


72

5.5.1. PojmoviKlase otpornosti na požar se odre uju prema DIN 4102 i date su u minutama.

Postoje klase: F 30, F 60, F 90, F 120, F 180.

Požarni zidoviPožarni zidovi su oni koji pregra uju odre ene prostore od dijelova osjetljivih na

požar. Moraju biti minimalne klase F 90, a spojevi kod takvih zidova moraju biti izvedeni u malteru.

Kompleksni pregradni zidoviKompleksni pregradni zidovi preuzimaju optere enja od požara i moraju biti

minimalne klase F 180.

Požarna vrataU zidovima otpornim na požar i vrata moraju imati takve osobine. Njihove

karakteristike su tako e propisane. U zidovima od plinobetona d 17,5 cm i klase vrsto e GB 4,4 ovakva vrata se mogu ugraditi.

5.5.2. Klasiranje plinobetona prema DIN 4102, dio 4. Klase otpornosti na požarNajmanja debljina (mm) nosivih i nenosivih zidova od plinobetona daju se u

narednim tabelama.

Klase otpornosti na požar F 30 F 60 F 90 F 120 F 180 Nenosivi zidovi od: BlokovaNearmiranih zidnih panela

75(75)

75(75)

100(100)

125(100)

150(125)

115(115)

150(115)

150(115)

150(115)

175(125)

150(115)

175(150)

200(175)

240(200)

240(200)

Nosivi zidovi od: BlokovaNearmiranih zidnih panela pri max. tla nom naponu

0,3 N/mm2

1,0 N/mm2

1,6 N/mm2 175(150)

200(175)

240(175)

300(200)

300(240)

Nenosivi zidovi od: Nearmiranih zidnih panela

75(75)

75(75)

100(100)

125(100)

150(125)

150(125)

175(150)

200(175)

225(200)

240(225)

Nosivi zidovi od: Armiranih zidnih panela pri max. tla nom naponu

0,5 R/2,1 N/mm2

1,0 R/2,1 N/mm2

Minimalni razmak šipki armature pri naponu od:

0,5 R/2,1 N/mm2

1,0 R/2,1 N/mm2

175(150)

1212

200(175)

1220

225(200)

2030

250(225)

3040

300(250)

5060

Ove vrijednosti važe za zidove sa obostranom glazurom.


73

U narednoj tabeli se daju klase otpornosti na požar krovnih i stropnih plo a GB 3,3 i GB 4,4, minimalne debljine

KLASA OTPORNOSTI F 30 F 60 F 90 F 120 F 180 N

emal

teris

ani Najmanja debljina plo e (mm) sa

fugama prema: a) b) Min. razmak šipki armature

751)

751)

12

751)

751)

20

751)

100

30

100125

40

125150

552)

Minimalna debljina plo a(mm) sa fugama prema: a) b) 751) 751) 751) 100 105

Minimalni razmak šipki armature (mm) 12 12 12 12

(30)12

Min. debljina glazure (mm)Glazura bez nosa a3)

Malter grupe P IV c Malter grupe P IV a + P IVb

1510

-22

-(12)4)

--

Sa p

olov

ini

m

mal

teris

anje

m

Min. debljina glazure Glazura sa nosa emRebrasti komad metala ili Ži ana mreža smještena u dvo-slojni gipsani ili cementni malter

Nijeprepo-ru ljivomalteri-sanje

15 21 27 36

1) iz tehni kih razloga, debljine plo a nisu 100 mm 2) kod pokrova od betona "c" 40 mm izvedba na licu mjesta prema dogovoru 3) armatura koja se dodaje u malter 5 mm preporu uje se i ne ra una se kao malter 4) 12 mm glazura samo kod min. razmaka armature od 30 mm


74


75

U narednoj tabeli se, prema DIN 4102, dio 4, daju vrijednosti minimalne debljine plinobetona bez maltera, a koji se mogu koristiti kao požarnih zidovi.

Minimalna debljina zida Vrsta zida

Dopuštenavitkosths/d Jednoslojni Dvoslojni

Minimalni razmak aksijalne armature

(mm) Zidovi od nearmiranog pli-nobetona prema DIN 1053 u formama: Paneli od plinobetona pre-ma DIN 4165 Plo e malterisane u poste-ljici gusto e 0,5

Diimenzi- oniranjeprema

DIN 1053 dio 1

240 2 x 200 nije potreban

Blokovi prema DIN 4165 malterisani MG II, MG IIa i MG III Gusto a 0,5

Dimenzi- oniranjeprema

DIN 1053 dio 1

300* 2 x 240 nije potreban

Zidni paneli, nearmirani, nosivi

Dimenzioni- ranje prema propisima


Zidovi od nearmiranog e-lijastog betona DIN 4223 min. klase GB 4,4 Gusto a 0,6; u formi:

zidni blokovi, nearmirani, nosivi

0,5 R/2,1 N/mm2

1,0 R/2,1 N/mm22525

200225

2 x 200 2 x 225

2030

* Ove debljine su za svaki zid od plinobetona, gusto e 1,0 0,5 kg/dm3

Minimalne debljine kompleksnih pregradnih zidova daju se u sljede oj tabeli.

Minimalna debljina zida Vrsta zida

Dopuštenavitkosths/d Jednoslojni Dvoslojni

Minimalni razmak aksijalne armature

(mm) Zidovi od nearmiranog elija-stog betona prema DIN 1053 klase vrsto e 2; 4; 6 u formama: Plan plinobeton gusto e 0,5 blokovi DIN 4165 malterisani u posteljici MG II, MG IIa MG III Malterisani ležajevi

Diimenzio- niranje pre-

ma DIN 1053

dio 1


Zidovi od armiranog elija-stog betona DIN 4223 min. klase vrst e GB 4,4 Gusto a 0,6 u formi: Nosivi zidni paneli pri ma- ksimalnom naponu pritiska

0,5 R/2,1 N/mm2

1,0 R/2,1 N/mm2

Dimenzioni- ranje prema DIN 4223

240300

2 x 200 2 x 200

6060

________________________GRAÐEVINSKA FIZIKA

76

Klase otpornosti na požar (TST) GB 4,4 za nosive zidove od plinobetona

DimenzijeDebljina zida

cm Dužina Debljina Visina

DopuštenonaprezanjekN/m

F 30 F 60 F 90 TIP

17,517,517,517,5

129149174199

17,517,517,517,5

24242424

18181314

XXXX

X2)

X2)

X2)

X2)

X3)

X3)

X3)

X3)

II/1/18III/1/18IV/1/13V/1/14

20,020,020,020,0

129149174199

20,020,020,020,0

24242424

18181314

XXXX

X2)

X2)

X2)

X2)

X3)

X3)

X3)

X3)

II/2/18III/2/18IV/2/13V/2/14

24,024,024,024,024,0

129149174199224

24,024,024,024,024,0

2424242424

1818141513

XXXXX

XXXXX

X1)

X4)

X4)

X4)

X4)

II/3/18III/3/18IV/3/14V/3/15VI/3/13

30,030,030,030,030,0

129149174199224

30,030,030,030,030,0

2424242424

1818181615

XXXXX

XXXXX

X2)

X2)

X2)

X2)

X2)

II/4/18III/4/18IV/4/18V/4/16VI/4/15

37,537,537,537,537,5

129149174199224

37,537,537,537,537,5

2424242424

1818181615

XXXXX

XXXXX

X2)

X2)

X2)

X2)

X2)

II/5/18III/5/18IV/5/18V/5/16VI/5/15

1) 15 mm debeo sloj maltera grupe P II; P IVa; P IVb ili P IVc, prema DIN 18 550, dio 22) ako je donji zaštitni sloj armature ≥ 20 mm3) nosaè zaštitnog sloja je preporuèljiv kod donjeg zaštitnog sloja ≥ 20 mm4) donji zaštitni sloj ≥ 20 mm i malterisanje prema fusnoti 1)

5.6. Zvuèna izolacija

Zvuènu izolacija se ureðuje prema DIN 4109, izdanje novembar 1989.

5.6.1. Pojmovi

Naèin prenošenja i nastanka zvuka može biti:

- Prenošenje zvuka zrakom- Prenošenje zvuka bez kontrakcije- Zvuk od udara.

Zvuèna izolacija je izražena odreðenim pokazateljima i jedinicama kojima su odreðeni otpor i prolaz, odnosno prenos zvuka.

dB - pokazatelj zvuène zaštite (decibel)R'w - procijenjena laboratorijska zvuèna izolacija bez boènog prenosaRw - procijenjena laboratorijska zvuèna izolacija sa boènim prenosom ili sporednim putem (ispitivanje na izgraðenom objektu)TSM - mjera zvuka od udara, u decibelimaR'w,res - rezultirajuæa mjera zvuka kao suma pojedinih dijelova.


77

5.6.2. Zahtjevi prema DIN 4109

U narednoj tabeli se, u skladu sa DIN 4109, daju kriteriji za zvuènu izolaciju od zvuka koji se prenosi zrakom i zvuka na udar graðevinskih elemenata, koje treba ispoštovati kako bi se sprijeèio prenos zvuka izmeðu stanova ili radnih prostorija.

ZahtjeviRedo-

viGraðevinski elementi

Preporuèljivi R'wdB

Preporuèljivi L'n.w(prepor. TSM)1)

dB

ETAŽNE KUÆE SA STANOVIMA I RADNIM PROSTORIJAMA2 Stropovi, meðukatni, stepeništa,

stropovi izmeðu radnih prostorija 54 (52)' 53 (10)

4 Stropovi preko prolaza, ulaza u grupne garaže, ispod boravišnih prostorija

55 53 (10)

12 Pregradni zidovi i zidovi izmeðu radnih prostorija 53 -

13 Stepeništa i zidovi velikih hodnika 52 -14 Zidovi pored prolaza, ulazi u

grupne garaže 55 -

JEDNOFAMILIJARNE DUPLE KUÆE I JEDNOFAMILIJARNE KUÆE U NIZU18 Stropovi - 48 (15)19 Stepeništa i stropovi ispod hodnika - 53 (10)20 Pregradni zidovi 57 -

BOLNICE, SANATORIJI, KONAÈIŠTA21/28 Stropovi 54 53 (10)23/30 Stepeništa - 58 (5)24/31 Stropovi ispod - 53 (10)26/33 Zidovi izmeðu:

- prenoæišta (bolnice)- prostorije za preglede- prostorije za njegu i radne prost.- hodnici prenoæišta, bolnièkih i

prostorija za njegu i pregled

47 -

27/37 Vrata izmeðu:- prostorije za preglede- prostorije za njegu i radne prost.- operacionih prostorija- hodnici prenoæišta, bolnièkih i

prostorija za njegu i pregled

32 -

36 Vrata izmeðu:- prostorija za pregled- hodnika tih prostorija

37 -

ŠKOLE I SLIÈNE PROSTRORIJE38 Stropovi izmeðu prostorija za obu-

ku i sliènih 55 53 (10)39 Stropovi ispod hodnika - 53 (10)41 Zidovi izmeðu prostorija za obuku

i sliènih 47 -42 Zidovi hodnika istih 47 -43 Zidovi stepeništa 52 -44 Zidovi posebno glasnih prostorija

(sport. sale, muz. dvorane i sl.) 55 -45 Vrata izmeðu prostorija za uèenje

i hodnika 32 -

* Kod objekata koji nemaju više od dva stana1) Kod velikih TSM vrijednosti L'n.W važi sljedeæe: TSM = 63 dB - L'n.W


78

5.6.3. Zvuèna izolacija jednoslojnih graðevinskih elemenata

Zvuèna izolacija jednoslojnih graðevinskih elemenata zavisi od težine površina. Pri proraèunu izolacije, vlastita težina elementa ima veliki znaèaj.

Gustoæa elementa u zavisnosti od gustoæe ploèe Gustoæa zida u zavisnosti od gustoæe elementa od plinobetona

DOPUŠTENE GUSTOÆE JediniceVRSTAELEMENATA 400 500 600 700 kg/m3

Armiranekrovne istropne ploèe - 550 650 750 kg/m3

- Opširnija saznanja se mogu dobiti uvidom u DIN 4109

Dijagram br. 14.

Raèunske vrijednosti za procijenjenu zvuènu izolacije R'w, kod jednoslojnihukruæenih zidova i stropova daju se u narednim tabelama.

Procijenjena zvuèna izolacijaR'w

Procijenjena zvuèna izolacijaR'w

Masapovršine

kg/m2 DIN 4109R'w (dB)

Æelijasti betonR'w (dB)

Masapovršine

kg/m2 DIN 4109R'w (dB)

Æelijasti betonR'w (dB)

859095

105115125135150160175190210230250

3435363738394041424344454647

3637383940414243444546474849

270295320350380410450490530580

48495051525354555657

nema

bonusa

KLASA GUSTOÆE JediniceVRSTAELEMENATA 400 500 600 700 kg/m3

Armirane zidne pa-lete, nearmirani iarmirani zido viElementi u raznimoblicima siporeksblokova

350 450 550 650 kg/m3

Blokovi od normal-nog materijala 460 550 640 730 kg/m3

Blokovi u laganom materijalu 410 500 590 680 kg/m3

Mjere zvuène izolacije jednoslojnih ukruæenihzidova i stropova, u zavisnosti od mase nji-hove površine date su na dijagramu br.14.

Linije na dijagramu imaju sljedeæe znaèenje:- prema DIN 4109 za uobièajene

materijale- - - prema DIN 4109 za plinobeton• - mjerenje vrijednosti u fazi ispitivanja za jednoslojni zid od æelijastog betona


79

Mjera zvuène izolacije R' w1) (dB) za krovne ploèe u ovisnosti od težine površine

Debljina elemenata (cm)10 12,5 15 17,5 20 22,5 25 27,5 30Produkt

Klasaèvrstoæegustoæa

Raèunska vri-jednost za zvu-

ènu izolacijukN/m 3 dB

Težinapovršine

55 69 83 96 110 124 138 151 165 kg/m2

GB 3,3/0,5 5,532 33 34 36 38 39 40 41 4265 81 98 114 130 146 163 179 195 kg/m2

GB 3,3/0,6 6,533 34 36 38 39 41 42 43 44

75 94 113 131 150 169 188 206 225 kg/m2

Armiranekrovneploèe2)

GB 4,4/0,7 7,534 36 38 40 41 43 44 45 46

1) DIN 4109, poglavlje 3.12) kod primjene 5 cm šljunka može se poboljšati 6-8 dB

Mjera zvuène izolacije R' w1) (dB) za jednoslojne graðevinske elemente u zavisnosti od

težine i površine

Debljina elemenata (cm)

10 11,5/12,5 15 17,5 20 22,5 24/25 27,5 30 37,5ProduktKlasa

èvrstoæegustoæa

Raèunska vri-jednost za zvu-

ènu isolacijukN/m 3 dB

Težinapovršin e

45 52/56 68 79 90 101 109/113 124 135 - kg/m2GB 3,3/0,5 4,533 34 35 36 37 39 40 41 42 -55 64/69 83 96 110 124 133/138 151 165 - kg/m2

GB 3,3/0,6 5,534 35 36 38 40 41 42 43 44 -

65 75/81 98 114 130 146 157/163 179 195- kg/m2

Armirani elementi Stropne ploèe Zidne ploèe i paneli bez glazure2)

sa glazurom 2-3 dB i više

GB 4,4/0,7 6,535 36 38 40 41 43 44 45 46 -

45 52/56 68 79 90 101 109/113 124 135 169 kg/m2GB 3,3/0,5GP 2,0/0,5 4,5

33 34 35 36 37 39 40 41 42 4555 64/69 83 96 110 124 133/138 151 165 206 kg/m2GB 3,3/0,6

GP 4/0,65,5

34 35 36 38 40 41 42 43 44 47GB 4,4/0,7GP 4,GP6/0,7

6,56535

75/8136

9838

11440

13041

14643

157/16344

17945

19546

24449

kg/m2

75 87/94 113 131 150 169 181/188 206 225 281 kg/m2

Nearmirani elementi Zidni paneli i blokovi

bez glazure2)

sa glazurom 2-3 dB i više

GP 6/0,8 7,535 38 40 42 43 45 46 47 48 49

- 64/69 - 96 - - 127/132 - 165 206 kg/m2

G 2/0,5 5,5- 35 - 38 - - 42 - 44 47- 74/80 - 112 - - 154/160 - 192 240 kg/m2

G 4/0,6 6,4- 35 - 39 - - 44 - 46 49- 84/91 - 128 - - 168/175 - 219 274 kg/m2

Blokovi sa normalnim malterom bez glazure2)

sa glazurom 2-3 dB i više G 4/0,7 7,3

- 37 - 41 - - 45 - 47 49

- 56/63 - 88 - - 120/125 - 150 188 kg/m2

G 2/0,5 5,0- 34 - 37 - - 41 - 43 46- 68/74 - 103 - - 142/148 - 177 221 kg/m2

G 4/0,6 5,9- 35 - 39 - - 43 - 45 48- 78/85 - 119 - - 163/170 - 204 255 kg/m2

Blokovi u laganom malteru bez glazure2)

sa glazurom 2-3 dB i više G 4/0,7 6,8

- 36 - 40 - - 45 - 47 49

1) DIN 4109, poglavlje 3.1.2) Zid s unutrašnje strane gipsane glazure 10 mm, a sa vanjske 15 mm; glazura od kreènog cementnog maltera što pove- æava težinu do 35 kg/m 2 i vrijednost izolacije 2-3 dB.

Izdimenzionirane zvuène izolacije krova, stropova i zidova od æelijastog betona pokazuju jasnu ovisnost o graðevinskoj konstrukciji i ispitanoj težini.


80

Rezultati ispitivanja vrijednost zvuène izolacije krovova graðenih od razlièitih materijala

Izmjerena vrijednost izolacijeGraðevinska konstrukcijaProdukt Debljina mm

Težina priispitivanju

kg/m2R'wdB

Rw

dBDvoslojne bitumen-trakeKrovne ploèe od æelijastogbetona GB 3,3/0,6 125

108 40

Dvoslojne bitumen trakeKrovne ploèe od æelijastog betona GB 3,3/0,6 200

158 46

Krovne ploèe od æelijastog betona GB 3,3/0,6 200

120 48

Nasip šljunkaDvoslojne bitumenske trake 50betona GB 3,3/0,6 125

198 48

Nasip šljunkaDvoslojne bitumenske trake 50Krovne ploèe od æelijastog betona GB 3,3/0,6 200

248 53

Rezultati ispitivanja vrijednost zvuène izolacije kod masivnih krovova



kg/m2RwdB

Betonski crijep ili obièniLetve 120Mineralna vunaMaterijal od èvrste pjene 50Krovna ploèa od æelijastogbetona GB 3,3/0,6 200Glazura 10

108 58

Vrijednost zvuène izolacije kod pregradnih stropova



kg/m2R'wdB

TSMdB

Stropne ploèe od æelijastogbetona GB 4,4/07 200 145 46 - 17

Cementni estrih 40Izolacija na udar DIN 18165 30Stropne ploèe od æelijastog betona GB 4,4/0,7 200

235 53 16

Cementni estrih 40Izolacija na udar DIN 18165 30Stropne ploèe od æelijastog betona GB 4,4/0,7 200Donji zaštitni sloj mineralnavuna ili gipsana hasura 80

251

263

53

57

20

22


81

Rezultati ispitivanja vrijednosti izolacije vanjskih zidova

Izmjerena vrijednost izolacijeGraðevinska konstrukcija

Produkt Debljina mm


kg/m2R'wdB

Rw

dB

Blokovi od porobetona G 2/0,5 175Glazura 10 96 44

Blokovi od porobetona G 4/0,7 175Glazura 10 133 49Blokovi od porobetona G 2/0,5 240Glazura 10 130 50Blokovi od porobetona G 2/0,5 240Glazura 10 165 49Glazura 10Blokovi od porobetona G 2/0,5 240(u laganom malteru)Glazura 10

176 49

Glazura 10Blokovi od porobetona G 4/0,6 240(u normalnom malteru)Glazura 10

231 52

Glazura 10Blokovi od porobetona G 6/0,8 240(u normalnom malteru)Glazura 10

265 52

Blokovi od porobetona G 2/0,5 250Glazura 10

155 49

Glazura 10Blokovi od porobetona G 2/0,5 365(u laganom malteru)Glazura 10

243 50

Vanjski malter 10Blokovi od porobetona G 2/0,5 365(u laganom malteru)Glazura 10

290 51

Rezultati ispitivanja vrijednosti zvuène izolacije kod unutrašnjih zidova

Izmjerena vrijednost izolacijeGraðevinska konstrukcija

Produkt Debljina mm


kg/m2 R'wdB

Glazura 10Ploèe od porobetona GPpl 0,6 100Glazura 10

99 40


96 40


96 41

Glazura 10Blokovi od porobetona G 2/0,5 175Glazura 10

139 45


82

Rezultati ispitivanja vrijednosti zvuène izolacije kod unutrašnjih zidova sa dodatim slojem

Graðevinska konstrukcijaProdukt Debljina mm


kg/m2

Izmjerena vrijednost izolacijeR'wdB

Unutrašnja glazura 10Ploèe od porobetona GPpl 0,6 100Gips za povezivanje 2Mineralna vuna DIN 18165 40Spatula 2Gipsane, 5 kom./m2 20Gips-kartonske ploèe 12,5

104 53

Poboljšanje zvuène izolacije se može postiæi sljedeæim mjerama:

- primjenom nekog dodatnog sloja prema DIN 4109 (poboljšanje na 49÷53 dB)

- kod stropnih ploèa u plivajuæem estrihu, primjenom dodatnog donjeg zaštitnog sloja koji je prièvršæen na letve, prema DIN 4109

- kod krovnih ploèa dodavanjem nasipa od šljunka, prema DIN 4109 ili kod kosih krovova od letvi i podova sa mineralnom vunom (poboljšanje cca 6 ÷ 12 dB)

5.6.4. Zvuèna izolacija dvoslojnih zidova

U podruèju zvuène izolacije postoji bitna razlika izmeðu dvoslojnih vanjskih, pregradnih i dvoslojnih unutrašnjih zidova

Dvoslojni vanjski zidovi: Kod dvoslojnih vanjskih zidova sa zraènim slojem i malter-slojem, vrijednost zvuène izolacije se uzima kao kod jednoslojnih ukruæenihzidova uveæana za 5 dB. U narednoj tabeli su date vrijednosti zvuène izolacije za dvoslojni vanjski zid sa zraènim slojem (raèunski odreðeno).

DEBLJINA ZIDA (cm)

35 37,5 42,5

Vrsta

elementa

Klasa

èvrstoæe/gu-

stoæe

Gustoæa

zida

kg/m3 17,5 + 6 + 11,5

P L VMZ

20 + 6 + 11,5

P L VMZ

25 + 6 + 11,5

P L VMZ

Jedinice

79 + 156 = 235 90 + 156 = 246 113 + 156 = 269 kg/m2GB 3,3/0,5

GP 2/0,5450

53 54 55 dB

96 + 156 = 252 110 + 156 = 266 138 + 156 = 294 kg/m2GB 3,3/0,6

GP 4/0,6550

54 55 56 dB

114 + 156 = 270 130 + 156 = 286 163 + 156 = 319 kg/m2

Armirane zi-

dne ploèe za

izradu zidnih

panela i armi-

rani i nearmi-

rani blokoviGB 4,4/0,7

GP 4/0,7650

55 56 57 dB

P – æelijasti betonski element

L – zraèni sloj

VMZ – fasadna opeka gustoæe 1400 kg/m3

raèunska vrijednost vlastite težine za izolaciju 1360 kg/m3


83

Vrijednost zvuène izolacije kod dvoslojnog vanjskog zida sa zraènim slojem

Graðevinska konstrukcijaProdukt Debljina mm


kg/m2

Izmjerena vrijednost izolacijedB

Fasadna opeka VMz-1,8 115Zraèni sloj 60Blokovi od porobetona G 2/0,5 75(u laganom malteru)Glazura 10

302 59

Fasadna opeka VMz-1,8 115Zraèni sloj 60Blokovi od porobetona G 2/0,5 240(u laganom malteru)Glazura 10

336 61

Prema DIN 4109

Dijagram br.15.

Masapovršine

kg/m2

Procijenjena vrije-dnost zvuène izo-lacije R'w (dB)

Fuga(3 cm)

Dostignutavrijednost

zvuène izo-lacije R'w

(dB)190210230250270295320350380410450490

464748495051525354555657

121212121212121212121212

585960616263646566676869

530580

5657

1212

6869

Pregradni zidovi: Prema DIN 4109 svi slo-jevi se smiju uzeti kao jedan. Pri tome se velièina zvuène izolacije R' w uzima 12 dB, ako je fuga izmeðu slojeva ≥ 3 cm. Izgraðevinskih razloga fuga se uzima ≥ 5 cm. Težina sloja smije iznositi do 100 kg/m2 sa fugom od 5 cm (DIN 4109).

Za dvoslojni kruti zid, vrijednost zvuèneizolacije zavisno od površine, daje se u nare-dnoj tabeli i dijagramu br.15.

PRIMJER KONSTRUKCJE

Masa površine

prema DIN 4109 za uobièajene materijale prema DIN 4109 za æelijasti beton zahtijevano DIN 4109 poveæana zvuèna izolacija prema DIN 4109• izmjerene vrijednosti na graðevini

od plinobetona


84

Vrijednost zvuène izolacije kod pregradnih zidova prema rezultatima mjerenja na gradilištu

Graðevinska konstrukcija

Produkt Debljina mm


kg/m2

Izmjerena vrijednost izolacijeR'wdB

Gips glazuraElementi od plinobetona GP 4/0,7 125Mineralna vuna 40Zraèni sloj 100Elementi od plinobetona GP 4/0,7 125Gips glazrura

-

Mjerenjena gradili-

štu

64


-

Mjerenjena gradili-

štu

66


-

Mjerenjena gradili-

štu

69

Gips glazura 10Elementi od plinobetona G 4/0,6 175Razmak slojeva sa mineralnomvunom 25Blokovi od plinobetona G 4/0,6 175Gips glazrura 10

288

Mjerenjena gradili-

štu

63

Glazura 10Blokovi od plinobetona G 4/0,6 175Razmak slojeva sa mineralnomvunom 40Blokovi od plinobetona G 4/0,6 175Glazrura 10

322

Mjerenjena gradili-

štu

69

Gips glazura 10Blokovi od plinobetona G 4/0,6 240Razmak slojeva sa mineralnomvunom 20Blokovi od plinobetona G 4/0,6 240Gips glazrura 10

390

Mjerenjena gradili-

štu

72

Glazura 10Elementi od plinobetona GP 4/0,6 175Razmak slojeva sa mineralnomvunom 40Elementi od plinobetona GP 4/0,6 250Glazrura 10

-

Mjerenjena gradili-

štu

73

Kreèno-gipsana glazura 12Elementi od plinobetona GP 4/0,6 250Razmak slojeva sa ploèom odtvrde pjene 60Elementi od plinobetona GP 4/0,6 250Kreèno-gipsana glazura 12

332

Mjerenjena gradili-

štu

66

5.6.5. Zaštita od vanjske buke

Zavisnost intenziteta zvuka od izvora zvuka daje se na narednoj slici.

SKALA ZVUKA (dB)

Mlazni pogon

pop grupa

prometna transp.vozila

razgovor

biblioteka

spava a soba

granica bola

startmlazne mašine

vibracionemašine

srednjipromet

ured

dnevnasoba

šuma

granica ujnosti

Zahtjevi za vanjske elemente u pogledu rezultiraju e vrijednosti zvu ne izolacije daju se u narednoj tabeli.

VRSTA PROSTORIJE Površine u stanovima, preno ištima, prostorije za

podu avanje i sl.

Podru jemjerenja

buke

Vrijednostvanjske buke

dB(A)preporu ljivo R'w za vanjske elemente u dB

I do 55 30II 56 do 60 30III 61 do 65 25IV 66 do 70 40V 71 do 75 45VI 76 do 80 50VII 80 zavisno od položaja

Mjere prema DIN 4109, tabela 8

_______________________GRA EVINSKA FIZIKA

85

Mjere zvu ne izolacije (min.vrijednost) dB

Površine prozora

R'w.rez.

dB20 % 30 % 40 %

30 30/25 35/25 35/2535 35/30 35/32

40/3040/30

40 40/35 45/35 45/3545 45/40

50/3750/40 50/40

50 55/42 55/45 55/45

Za stropove boravišnih prostorija, kao iza krovove i potkrovlja, vrijede zahtjevikao i za zidove. Na ovoj stranici se dajutabele iz kojih se vide vrijednosti zvu-ne izolacije R'w (rezultiraju a vrije-

dnost) za vanjske zidove, sa prozorimaraznih kombinacija.

Vrijednost zvu ne izolacije za boravišne prostorije u stanovima (primjer)Preporu ljivo Rw za Izmjerena zvu-

na izolacija Vrijednost

buke na skali dB(A)

Podru jebuke na

skali Vanjski zid dB

Površine sa 30 % prozora

dB

R'wdB

RwdB

Gra a zida od siporeksa GP ili

G 2/0,5

55 I 35 25 4556 do 60 II 35 32

61 do 65 III 40 30 4966 do 70 IV 45 35

71 do 75 V 50 50 50

76 do 80 VI 55 45 59

80 VII 55 45 61

17 cm

24 cm

36,5 cm

17,5cm

24 cm

Zaštita od buke za odre eno prometno optere enjePrometno optere enje

preko dana u oba smjeraBroj vozila na sat

Primjeri za vrste ulica i optimalan broj voznih

traka

Udaljenost obje-kta koji primabuku od ulice

Skalabuke

Podru ja 10 stambena ulica - -

35 -26 do 35 I11 do 25 II10 do 50

stambena ulica sa dvije trake

10 III 100 -

36 do 100 I26 do 35 II11 do 25 III

50 do 200 ulica sa zgradama (dvije

trake)

10 IV

_______________________GRA EVINSKA FIZIKA

86

_____________________PRIMJERI I DETALJI

87

PRIMJERI I DETALJI

GRAÐEVINSKIH KONSTRUKCIJA ODPLINOBETONA


88

Konstrukcija zida od siporeks blokova

K o n s t r u k c i j a

ZID OD SIPOREKS BLOKOVA- Siporeks unutrašnji malter (glet-masa)- Siporeks ljepilo- Siporeks spoljašnji malter

DETALJ ZIDA OD SIPOREKSA OBLOŽENOGFASADNOM OPEKOM I ZRAÈNIM SLOJEM- Siporeks blokovi- Siporeks unutrašnji malter (glet-masa)- Zraèni sloj - 6 cm- Siporeks ljepilo- Fasadna opeka u produžnom malteru- Zidna kotva (sidro)

DETALJ ZIDA OD SIPOREKSA OBLOŽENOGFASADNOM OPEKOM BEZ ZRAÈNOG SLOJA- Siporeks blokovi- Glet-masa- Siporeks spoljašnji maltero- Zraèna spojnica- Zidna kotva (sidro)


89

Detalj zida od omalterisanog siporeks-bloka


DETALJ ZIDA OD SIPOREKSA OBLOŽENOGFASADNOM OPEKOM BEZ ZRAÈNOG SLOJA- Siporeks blokovi- Glet-masa- Siporeks spoljašnji malter- Zraèna spojnica- Zidna kotva (sidro)

- Zid od siporeks blokova- Siporeks unutrašnji malter (glet-masa)- Siporeks ljepilo- Siporeks spoljašnji malter

DETALJ ZIDA OD SIPOREKSA OBLOŽENOGFASADNOM OPEKOM I ZRAÈNIM SLOJEM- Siporeks blokovi- Siporeks unutrašnji malter (glet-masa)- Zraèni sloj - 6 cm- Siporeks ljepilo- Fasadna opeka u produžnom malteru- Zidna kotva (sidro)


Siporeks plo e za me uspratne konstrukcije iznad podruma i sprata, bez zvu ne izolacije

a) Itison - gornja površina obra ena glet-masom - siporeks plo e

ili

- lamelni parket 1 cm - cementni estrih 2,5 cm - siporeks plo a

b) Siporeks plo e za me uspratne konstrukcije iznad podruma i sprata, sa termi kom izolacijom - itison - cementni estrih - termi ka izolacija - siporeks plo a

SIPOREKS PLO E ZA POTKROVLJE

a) Krovna konstrukcija od siporeks plo a ispod potkrovlja

- siporeks krovna plo a - Glet-mas

b) Za krovnu konstrukciju od siporeks plo a za krovove napolju

- cementni estrih - zvu na izolacija - siporeks krovna plo a - mineralna vuna - drvene letve - gips-plo a


90


Krovna konstrukcija

SIPOREKS KROVNE PLO ERAVNI KROV BEZ PROVJETRAVANJA

- šljun ani zastor- hidroizolacija- termoizolacija- siporeks plo e- glet-premaz

SIPOREKS KROVNE PLO ERAVNI KROV SA PROVJETRAVANJEM

- šljun ani zastor- hidroizolacija- drvene letve - prostor za provjetravanje - termoizolacija- ležište nosa a- siporeks plo e- glet-premaz

MASIVNI KROV OD SIPOREKSAKONSTRUKCIJA

- krovni pokriva- letve - drvene letve - termoizolacija- siporeks plo e- glet-premaz


91


Šaht za osvjetljenje Podrumski zid od siporeks-blokova

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 3. Siporeks nadprozornik 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks vanjski malter 13. Siporeks - malter za gletovanje14. Ugaoni zaštitni profil15. Obru oko sokla16. Malter sokla19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 80. Neophodne drenažne cijevi 81. Podrumski otvor za svjetlost


92


Podrumski zid od siporeks blokova Šaht za osvjetljenje. Obrada

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 3. Siporeks nadprozornik 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 22. Opeka (blok)23. Blok za prozra ivanje24. Vezni blok27. Zidna kotva (sidro)29. Nosa obložnog zida od opeke iznad otvora 80. Neophodne drenažne cijevi 81. Podrumski otvor za svjetlost


93


Hidroizolacija, malter sokla Podrumski zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 2. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija10a. Fasadni malter po standardu 13. Siporeks malter za gletovanje16. Malter sokla20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 22. Opeka (blok)23. Blok za prozra ivanje24. Vezni blok25. Zra ni sloj 4-6 cm 27. Zidna kotva (sidro)56. Armirana plo a80. Neophodne drenažne cijevi


94


Obložena sokla. Hidroizolacija Podrumski zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 7. Horizontalni serklaž 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija13. Siporeks malter za gletovanje20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 22. Opeka (blok)23. Blok za prozra ivanje24. Vezni blok25. Zra ni sloj 4-6 cm 26. Ispuna za izravnjavanje (malter) 27. Zidna kotva (sidro)


95


Hidroizolacija. Malter sokla Podrumski zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje15. Obru oko sokla16. Malter sokla19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)56a. Betonske podne plo e80. Neophodne drenažne cijevi


96


HidroizolacijaPodrumski zid od siporeks podnih plo a

1. Siporeks blok 1a. Siporeks zidne plo e 2. Siporeks me uspratne plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje15. Obru oko sokla16. Malter sokla20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)) 56a. Betonske podne plo e80. Neophodne drenažne cijevi


97


Kutija za roletnu. Izrada horizontalnog serklaža. Vanjski zid od siporeks blokova, obložen opekom

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 3. Nosiva kutija za roletnu 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 23. Šuplja opeka za prozra ivanje24. Vezni blok25. Zra ni sloj, 4/6 cm 27. Zidna kotva (sidro)28. Nosa i u fugi42. Prozorska klupica


98


Fiksiranje radijatora. Obrada pada. Izrada horizontalnog serklaža - Vanjski nosivi zid od siporeks blokova - Tavanica sa izradom zvu ne izolaacije

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 3. Siporeks nadprozornik 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks malter, vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje14. Ugaoni zaštitni profil15. Obru oko sokla16. Malter sokla19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 38. Drvena gredica40. Lamperija 43. Radijator (grija e tijelo) 44. Drža radijatora 45. Tipl sa šarafom 55. T-profil - konzola


99


Kutija za roletnu i izrada horizontalnog serklaža. Vanjski zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 5. Kutija za roletnu 7. Horizontalni serklaž 7a. Horizontalni serklaž (oslonci) 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)


100


Balkon. Hidroizolacija na balkonskoj plo i od siporeksa

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)36. Oluk (okapnica) 60. Elasti na ispuna za zaptivanje63. Plasti na folija65. Ljepenka66. Nagibni cementni estrih 74. Pocin ani lim 75. Rubni profil - ivica


101


Lo a. Hidroizolacija Siporeks me uspratna plo a

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 10. Hidroizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)64. Parna brana


102


Krov na raspinja e - streha. Obrada i izrada serklaža. Nosivi zid odsiporeks blokova, obložen opekom

1. Siporeks blok 2. Siporeks me uspratne plo e 3. Siporeks nadprozornik 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 8a. Pokrovna iverica 9. Zaštita serklaža siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje22. Opeka (blok)25. Zra ni sloj - 1 cm 29. Nosa obložnog zida30. Greda na krovu (rog) 38. Drvene krovne gredice


103


Krovne rožnja e - streha. Nadzidak - Nosivi zid od siporeks blokova - Siporeks plo e

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 6. U-profil od siporeks blokova 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje31. Drvena gredica (vjen anica)


104


Krovne rožnja e - streha. Kutija za roletnu Me uspratna stropna plo a

2. Siporeks plo e 5. Kutija za roletnu 7. Horizontalni serklaž 7a. Horizontalni serklaž (oslonac) 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje31. Drvena gredica (vjen anica)


105


Krov na raspinja e - streha. Obrada serklaža. Siporeks blokovi. Siporeks me uspratne plo e

Drvene gredice Donji zaglavakPotreban pad

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje30. Drveni rog 31a. Drvena letva (produžna)34. Podužna letva78. Provu eno željezo u plo i (armatura


106


- Završetak zabata - Vanjski nosivi zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 3. Siporeks nadprozornik 6. U-profil 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 8a. Potkrovna iverica11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje37. Letva40. Lamperija 64. Parna brana


107


Masivni krov - streha. Siporeks plo e i blokovi. Siporeks krovne i me uspratne plo e

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 5. Kutija za roletnu 7. Horizontalni serklaž 7a. Horizontalni serklaž (oslonac) 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvz na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelarni parket 26. Izravnjavaju i sloj (malter)


108

Masivni krov - završetak zabata Siporeks U-profil. Ispust.

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 6. U-profil od siporeks blokova 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje37. Letve38. Drvene krovne gredice57. AB serklaž siporeks plo a



109


Masivni krov - potkrovlje Siporeks blokovi Siporeks plo e

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 37. Letve38. Drvene krovne gredice39. Krovni pokriva40. Lamperija (daš ani potkov) 40a. Daš ani pokrov 74a. Limeni pokrov


110


Masivni krov - potkrovlje Siporeks blokovi Siporeks plo e

Popre ni presjek

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija11. Siporeks malter - vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje38. Drvene krovne gredice40a. Daš ani pokrov


111


Oslonci siporeks plo a Horizontalni serklaž

Siporeks plo e na nosivom unutarnjem zidu

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž26. Sloj za izravnjavanje28. Armiranje spojnice


112


Oslonci siporeks plo a Horizontalni serklaž

Siporeks plo e na nosivom vanjskom zidu

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 28. Armatura u fugi 58. Fuga za popunjavanje malterom


113


Kamin. Otvor u plo i

1. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 52. Dimnjak - kamin 53. Ležište od pljosnatog gvož a

Nosivi zid od siporeks blokova Siporeks plo e


114


Kamin. Otvori u plo i Siporeks blokovi Siporeks plo e

2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 50. Siporeks upasovana plo a51. Siporeks nosivi zid52. Kamin


115


Masivni krov. Oslonac krovne plo eAnkerisanje nosive krovne plo e na zabatu

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž 8. Termoizolacija 9. Zaštita termoizolacije siporeks blokom 28. Armatura u fugi 58. Fuga (spojnica)


116


Masivni krov. Oslonac krovne plo eAneksiranje nosive krovne plo e nanosivom zidu u osovini

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž28. Fuga za armiranje57. Betonska oja anja58. Fuga (spojnica)


117

Nosivi krov. Prepust. U-profil. Ankerisanje nosive krovne plo e na zabatu


1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 7. Horizontalni serklaž57. Zasjek u siporeks plo i58. Fuga (spojnica)


118


Protivpožarna vrata Protivpožarna konstrukcija

Zid od siporeks blokova

1. Siporeks blok 3. Nadprozornik12. Siporeks-malter, vanjski 58. Beton za ankerisanje 58a. Betonski dovratnik91. Kotva ili sidro93. Dio vrata 94. L-profil - ugaoni dio praga


119


Nadstrešnica nad ulazom Drvena konstrukcija iznad ulaza

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 3. Nadprozornik11. Siporeks malter - vanjski 19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 30. Drvena greda na krovu (rog) 30a. Potporna greda strehe 37. Letva39. Krovni pokriva40. Daš ani pokrov 45. Tipl sa šarafom 74. Pocin ani lim


120


Prozor za cvije e Izvo enje nosivog zida i konstruktivne plo e

1. Siporeks blok 2. Siporeks plo e 3. Nadprozornik11. Siporeks-malter, vanjski 19. Termi ka i zvu na izolacija20. Cementni estrih 21. Pod - lamelni parket 26. Sloj za izravnjavanje - malter42. Prozorska klupica (vanjska) 42a. Prozorska klupica (unutrašnja) 74.a. Pocin ani lim


121

Primjer ispune drvenog kosturasiporeks blokovima



122


Drveni kostur obzidan siporeks blokovima i omalterisan

1. Siporeks blok 11. Siporeks-malter, vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje17. U vrš iva veze gips-plo a26a. Ispuna za izravnjanje (malter) 68. Gipsana plo a70. Drvena greda 70a. Trokutna drvena letva


123



1. Siporeks blok 8. Termoizolacija12. Siporeks-malter, vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje17. U vrš iva veze gips-plo a26a. Ispuna za izravnjanje (malter) 45a. Tipl (tanjirasta glava)68. Gipsana plo a70. Drvena greda 70a. Trokutna drvena letva85. Parna brana


124



Detalj (ugaoni) kutni

- Siporeks blokovi

- Horizontalni presjek - Priklju ak - Drvo / siporeks blok

1. Siporeks blok 12. Siporeks-malter, vanjski 13. Siporeks malter za gletovanje26a. Ispuna za izravnjanje (malter) 55a. Ugaonik70. Drvena greda 70a. Trokutna drvena letva71. Ekser

- Vertikalni presjek - Priklju ak - Drvo / siporeks blok


125

ZIDANJE ZIDOVA SIPOREKS BLOKOVIMA

KLASIFIKACIJA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

ŠIRINA (cm) 12,5 15 17,5 20 22,5 25 27,5 30VISINA (cm) 25DUŽINA (cm) 60

POTROŠNJA ZA 1 m2 GOTOVOG ZIDA

KOLI INAKLASIFIKACIJAZA 1m2

Jed.mjere 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

MATERIJAL:ZIDNI BLOKOVI MALTERSIPROFIX

m3

m3

kg

0,1540,01017,00

0,180,01220,00

0,2060,01423,00

0,2310,01626,00

0,2570,01828,00

0,2830,02031,00

0,3090,02234,00

IZRADA:ZIDANJE BLOKOVIMA LIJEPLJENJEMZIDANJE BLOKOVIMA

NS 0,750,65

0,800,70

0,850,75

0,900,80

0,950,85

1,000,90

1,050,95


126

ZIDANJE ZIDOVA VAPNENO-SILIKATNOM OPEKOM

ORIJENTACIONE VRIJEDNOSTI ZA RADNO VRIJEME Utrošak sati za zid od vapneno-silikatne opeke 25 1,51,5

Utrošak sati po m2

Debljina zida u cmUtrošak sati po m3

Debljina zida u cm

Et

aže

Smje

na u

sat

dnev

no

Formati6,5 12 19 25 30 39 19 25 30 38

12 NF 0,75 0,58 - 1,18 1,77 4,94 - 4,84

8 2 i 3 NF 0,75 0,50 0,75 1,02 1,28 1,51 4,30 4,25 4,25 4,15Podrum 8 5 NF - - - 0,94 1,20 - - 3,94 4,00 -12 NF 0,75 0,61 - 1,26 - 1,90 4,66 5,25 - 5,20

8 2 i 3 NF - 0,54 0,81 1,11 1,19 1,66 - 4,62 4,62 4,54

prizemlje do 3.gor.sprata 8 5 NF - - - 1,02 1,31 - - 4,31 4,31 -

12 NF 0,75 0,64 - 1,31 - 1,96 - 5,46 - 5,36

8 2 i 3 NF - 0,57 0,85 1,15 1,43 1,71 4,87 4,78 4,78 4,694. do 8. sorat 8 5 NF - - - 1,06 1,35 - - 4,47 4,53 -

12 NF 0,75 0,68 - 1,35 - 2,02 - 5,57 - 5,44

8 2 i 3 NF - 0,60 0,88 1,17 1,46 1,75 5,05 4,88 4,88 4,80preko8. spra-

ta 8 5 NF - - - 1,08 1,38 - - 4,57 4,63 -

Utrošak opeke i maltera Po m2 zida Po m3 zida

DEBLJINA ZIDA U cm DEBLJINA ZIDA U cmVrsta Format Opeka imalter 6,5 12 19 25 30 38 6,5 12 19 25 30 38

Opeka (kom) 28 50 95 145 426 415 380 380Opeka (m3) 0,054 0,097 0,185 0,282 0,830 0,809 0,741 0,741NF

25x12x6,5 Malter (m3) 0,013 0,025 0,075 0,110 0,190 0,210 0,280 0,280Opeka (kom) 28 54 82 234 216 216

Opeka (m3) 0,108 0,194 0,295 0,842 0,777 0,7772 NF 25x12x12 Malter (m3) 0,025 0,050 0,092 0,180 0,240 0,240

Opeka (kom) 28 37 146 148Opeka (m3) 0,160 0,210 0,832 0,843

Pun

a V

SO-a

3 NF 25x19x12 Malter (m3) 0,037 0,045 0,190 0,180

Opeka (kom) 28 54 82 234 216 216Opeka (m3) 0,108 0,194 0,295 0,842 0,777 0,7772 NF

25x12x12 Malter (m3) 0,027 0,053 0,185 0,245 0,245Opeka (kom) 28 37 146 148

Opeka (m3) 0,160 0,210 0,832 0,8433 NF 25x19x12 Malter (m3) 0,040 0,047 0,195 0,185

Opeka (kom) 24 28 96 93Opeka (m3) 0,216 0,252 0,864 0,837

Šup

lja V

SO-a

5 NF 25x30x12 Malter (m3) 0,040 0,055 0,160 0,180

Koli ina opeke u m3: NF - 513 kom./m3

2 NF - 278 kom./m3

3 NF - 176 kom./m3

5 NF - 111 kom./m3


127

Detalj parapeta

SIPOREKS - blok SIPOREKS - stropna plo a

Horizontalni serklažDodatna toplinska izolacija SIPOREKS - izolaciona plo aArmatura parapeta / 6-8 mm usidrena cca 50-100 cm

u bo ne zidove

SIPOREKS vanjski malter cca 1,3 cm SIPOREKS unutarnji malter 0,5-0,8 cm


128

Spoj SIPOREKS unutarnjeg nenosivog zida sa AB stropnom plo om

SIPOREKS - pregradni zid Armiranobetonska plo a Montažma pjena

eli ni kutnik pri vrš en ekspanzionim vijkom u AB plo u

Mineralna vuna Naglašena fuga

Unutarnji malter d = 5-8 mm


129

Spoj SIPOREKS unutarnjeg nenosivog zida sa AB stropnom plo om

SIPOREKS - pregradni zid Armiranobetonska plo a Nazna ena fuga

Montažna pjena


130

Spoj SIPOREKS unutarnjeg nenosivog zida sa AB podnom plo om

SIPOREKS - pregradni zid Armiranobetonska plo a

Ljepenka ili PVC folijapoložena na suho

Cementni malter


131

Spoj SIPOREKS unutarnjih nenosivih zidova sa nosivom konstrukcijom

SIPOREKS blok Armiranobetonski stub Elasti na fuga

Mreža od staklenih niti Unutarnji malter, d = 8 mm

Montažna pjenaOkrugla gumena brtva

Elastoplasti ni kit


132

Spoj SIPOREKS vanjskog nenosivog zida sa nosivom konstrukcijom - varijanta

SIPOREKS blok Armiranobetonski stub

Fuga ispunjena polistirenom ili mineralnom vunom

SIPOREKS plo a 5 cm Mreža od staklenih niti Unutarnji malter, d = 8 mm Vanjski malter, d = 15 mm

Sidreni eli ni trnovi 6-8 mm u posteljici od maltera


133

Spoj SIPOREKS vanjskog nenosivog zida sa nosivom konstrukcijom

SIPOREKS blok Armiranobetonski stub

Fuga ispunjena ekspandiranim poliuretanom - montažna pjena Toplotna izolacija stuba Mreža od staklenih niti Unutarnji malter, d = 8 mm Vanjski malter, d = 15 mm


134

Spoj SIPOREKS unutarnjeg nenosivog zida sa AB zidom ili SIPOREKS vanjskim zidom

SIPOREKS pregradni zid Armiranobetonski zid (SIPOREKS zid)

Montažna pjena Naglašena fuga

Unutarnji malter, d = 5-8 mm


135

Spoj SIPOREKS nosivog i nenosivog zida (elasti na spojnica)

SIPOREKS - nenosivi zid SIPOREKS - nosivi zid

Mineralna vuna Montažna pjena Pocin ani ugaoni profil sa ekspanzionim

vijskom (svaki drugi red) SIPOREKS aluminijski avao u ovalnoj rupi Naglašena fuga


TLOCRT


136

Spoj SIPOREKS unutarnjih nenosivih zidova sa nosivom konstrukcijom

SIPOREKS pregradni zid Malter


TLOCRT

Uklopiti svaki red u zidnom vezu

Usidriti svaki drugi red blokova

Dužina zida 5 mm, minimalna debljina 10 cm, SIPOREKS marke GP-4


137

PRESJEK VANJSKOG NOSIVOG ZIDA

SIPOREKS blok SIPOREKS stropne plo e SIPOREKS krovne plo e Armatura parapeta 6-8 mm

usidrena za cca 50-100 cm u bo ne zidove

Horizontalni sreklaž sa toplinskom izolacijom

SIPOREKS vanjski malter SIPOREKS unutarnji

malter Hidroizolacija Drenaža, ako je potrebna


138

Spoj SIPOREKS plo e prizemlja sa vanjskim zidom - iznad zra nog prostora

SIPOREKS blok SIPOREKS stropna plo a

Horizontalni serklažDodatna toplinska izolacija SIPOREKS izolacione plo eSIPOREKS unutarnji malter 0,5-0,8 cm SIPOREKS vanjski malter cca 1,3 cm PVC folija sa slojem pijeska 8-10 cm


139

Spoj SIPOREKS plo e prizemlja sa srednjim zidom - iznad zra nog prostora

SIPOREKS blok SIPOREKS stropna plo a

Horizontalni serklaž Hidroizolacija

PVC folija sa slojempijeska 8-10 cm


140

Documents

Prirucnik Za Gasbetone