Primjena informatike u Primjena informatike u radiologiji i radio terapiji Iradiologiji i radio terapiji I

UvodUvod

Primjenom elektronskih računara (kompjutera) i Primjenom elektronskih računara (kompjutera) i informacionih sistema u dijagnostičkoj informacionih sistema u dijagnostičkoj radiologiji, radiološka slika je sa klasičnog radiologiji, radiološka slika je sa klasičnog rentgenskog filma ili ekrana prenešena na rentgenskog filma ili ekrana prenešena na monitor kompjutera, postala je digitalna monitor kompjutera, postala je digitalna (kompjuterska) i ušla je u informacioni sistem.(kompjuterska) i ušla je u informacioni sistem.

Radiološka slika u informacionom sistemu je Radiološka slika u informacionom sistemu je manipulativna, može se mijenjati, izgledom i manipulativna, može se mijenjati, izgledom i intenzitetom slike, mogu se uvećavati pojedini intenzitetom slike, mogu se uvećavati pojedini dijelovi slike i može se arhivirati u memoriji dijelovi slike i može se arhivirati u memoriji kompjutera ili na magnetnom disku.kompjutera ili na magnetnom disku.

UvodUvod

U informacionom sistemu slika je U informacionom sistemu slika je prenosiva, dakle može se sa rentenskog prenosiva, dakle može se sa rentenskog aparata prenijeti na internet i poslati putem aparata prenijeti na internet i poslati putem satelita na sve kontinente.satelita na sve kontinente.

Informatička manipulativnost omogućava Informatička manipulativnost omogućava vizualizaciju lumena i unutrašnjih zidova vizualizaciju lumena i unutrašnjih zidova krvnih žila, disajnih puteva, digestivnog krvnih žila, disajnih puteva, digestivnog trakta i drugih organa(to se zove virtuelna trakta i drugih organa(to se zove virtuelna endoskopija).endoskopija).

UvodUvod

Radiološki odjel u kojem su svi aparati Radiološki odjel u kojem su svi aparati uključeni u informacioni sistem uključeni u informacioni sistem (kompjuterski sistem), zove se digitalni (kompjuterski sistem), zove se digitalni radiološki odjel.radiološki odjel.

Primjena informacionog sistemaPrimjena informacionog sistema

Primjena informacionog sistema i Primjena informacionog sistema i telekomunikacijske tehnologije u radiologiji i telekomunikacijske tehnologije u radiologiji i radioterapiji i uopće u zdravstvu ima niz radioterapiji i uopće u zdravstvu ima niz stručnih i ekonomskih prednosti:stručnih i ekonomskih prednosti:

povećanje dijagnostičke tačnosti,povećanje dijagnostičke tačnosti, brža komunikacija na relaciji dijagnostičar , brža komunikacija na relaciji dijagnostičar ,

kliničar,kliničar, znatno kraći bolnički tretman pacijenta,znatno kraći bolnički tretman pacijenta, komforno prikupljanje podataka za statističke komforno prikupljanje podataka za statističke

obrade,obrade,

Primjena informacionog sistema Primjena informacionog sistema

pripremljena baza podataka na naučno-pripremljena baza podataka na naučno-istraživački rad,istraživački rad,

povećana iskoristivost radnog vremena povećana iskoristivost radnog vremena visokostručnih kadrova,visokostručnih kadrova,

manji financiski troškovi uz znatno brži tretman manji financiski troškovi uz znatno brži tretman pacijenata,pacijenata,

kontrola učinjenih pretraga po svakom ljekaru, kontrola učinjenih pretraga po svakom ljekaru, kontrola i zaustavljanje zloupotrebe kontrola i zaustavljanje zloupotrebe

nepotrebnog ponavljanja pretraga uz uštedu. nepotrebnog ponavljanja pretraga uz uštedu.

IstorijatIstorijat

Mikrofilm se prvi put spominje još 1839. Mikrofilm se prvi put spominje još 1839. godine i vezuje za izumitelja Johna godine i vezuje za izumitelja Johna Dansera. Dansera.

Mikrofilm je patentirao Rene Dagron Mikrofilm je patentirao Rene Dagron 1859. godine,a 1890.g. mikrofilm je prvi 1859. godine,a 1890.g. mikrofilm je prvi put primijenjen u opsadi Pariza.put primijenjen u opsadi Pariza.

Krajem 50-tih mikrofilm se pojavljuje u Krajem 50-tih mikrofilm se pojavljuje u zdravstvu i to u Americi.zdravstvu i to u Americi.

Istorijat(mikrofilm)Istorijat(mikrofilm)

Mikrofilm se u Sarajevu počinje primijenjivati Mikrofilm se u Sarajevu počinje primijenjivati 1982. godine na Institutu za radiologiju i 1982. godine na Institutu za radiologiju i onkologiju UMC-a.onkologiju UMC-a.

Mikrofilmovanje radiološke dokumentacije Mikrofilmovanje radiološke dokumentacije postavljeno je tako da predstavlja završnu fazu postavljeno je tako da predstavlja završnu fazu procesa dijagnostičke obrade pacijenata. procesa dijagnostičke obrade pacijenata.

Pacijent dolazi i donosi uputnicu, sestra na Pacijent dolazi i donosi uputnicu, sestra na recepciji otvara indvidualni obrazac pacijenta i recepciji otvara indvidualni obrazac pacijenta i popunjava rubrike sa njegovim ličnim podacima. popunjava rubrike sa njegovim ličnim podacima. Sva ova dokumentacija se direktno dostavlja na Sva ova dokumentacija se direktno dostavlja na dijagnostički odjel, gdje će pacijenta dopratiti dijagnostički odjel, gdje će pacijenta dopratiti sestra domaćica.sestra domaćica.

Istorijat- mikrofilmIstorijat- mikrofilm Rtg tehničar uz pomoć radiologa , po potrebi Rtg tehničar uz pomoć radiologa , po potrebi

anesteziologa popunjava ostali dio individualnog anesteziologa popunjava ostali dio individualnog obrasca sa izuzetkom rubrike rtg dijagnoza.obrasca sa izuzetkom rubrike rtg dijagnoza.

Pošto je završena pretraga i pošto je provjereno da li Pošto je završena pretraga i pošto je provjereno da li ispravni snimci, dostavljaju se radiologu na interpretaciju.ispravni snimci, dostavljaju se radiologu na interpretaciju.

Radiolog može ukoliko je potrebno da preko interfona Radiolog može ukoliko je potrebno da preko interfona traži stare mikrofiševe tog pacijenta, ukoliko je ranije traži stare mikrofiševe tog pacijenta, ukoliko je ranije dolazio na tu pretragu.dolazio na tu pretragu.

Pošto ljekar izdiktira nalaz sva dokumentacija odlazi u Pošto ljekar izdiktira nalaz sva dokumentacija odlazi u daktilobiro, gdje se nalaz kuca, a potom dostavlja u daktilobiro, gdje se nalaz kuca, a potom dostavlja u prostorije za mikrofilmovanje.prostorije za mikrofilmovanje.

Sve se mikrofilmuje:uputnica, individualni obrazac,rtg Sve se mikrofilmuje:uputnica, individualni obrazac,rtg snimci, nalaz i tim redom ulaže u jacket.snimci, nalaz i tim redom ulaže u jacket.

Istorija-mikrofilmIstorija-mikrofilm

Mikrofiševi se poslije indeksiranja odlažu u Mikrofiševi se poslije indeksiranja odlažu u mikrofilmoteku, a individualni obrazac se mikrofilmoteku, a individualni obrazac se dostavlja operateru koji vrši šifriranje podataka i dostavlja operateru koji vrši šifriranje podataka i njihov unos u računar.njihov unos u računar.

Mikrofiš je definitivna mikrofilmska forma rtg Mikrofiš je definitivna mikrofilmska forma rtg dokumentacije 105mmX148mm. Svaki mikrofiš dokumentacije 105mmX148mm. Svaki mikrofiš ima tri reda. Prvi red unosi se identifikacijska ima tri reda. Prvi red unosi se identifikacijska oznaka, druga dva reda sastoje se od po 4 oznaka, druga dva reda sastoje se od po 4 mikrosnimka rtg dokumenata. Svaki mikrofiš mikrosnimka rtg dokumenata. Svaki mikrofiš sadrži dokumentaciju o jednoj pretrazi.sadrži dokumentaciju o jednoj pretrazi.

Nove tehnologije Nove tehnologije

HIS –Hospital information systemHIS –Hospital information system CIS-Clinical informaCIS-Clinical informattion systemion system RIS- Radiology information systemRIS- Radiology information system PACS – Picture archiving and PACS – Picture archiving and

communication systemcommunication system BIS- Bolnički informacioni sistemBIS- Bolnički informacioni sistem

Nove tehnologije zdravstvenoj Nove tehnologije zdravstvenoj informatizacijiinformatizaciji

2000. godine registrirano je u oko 20 2000. godine registrirano je u oko 20 zemalja Evrope implementacija digitalnih zemalja Evrope implementacija digitalnih radioloških odjela u univerzitetskim i radioloških odjela u univerzitetskim i većim bolnicama sa različitim varijacijama većim bolnicama sa različitim varijacijama PACS sistema.PACS sistema.

To se postiže na sljedeći način:prvo se na To se postiže na sljedeći način:prvo se na radiološkim odjelima svi klasični radiološkim odjelima svi klasični rendgenski aparati za grafiju i dijaskopiju rendgenski aparati za grafiju i dijaskopiju trebaju digitalizirati.trebaju digitalizirati.

Nove tehnologije u zdravstvu-Nove tehnologije u zdravstvu-informatizacijainformatizacija

To znači da postoji kompjuterski program za To znači da postoji kompjuterski program za manipulaciju slike.manipulaciju slike.

Potom se svi radiološki aparati kompjuterski Potom se svi radiološki aparati kompjuterski spoje u mrežu RIS, u koju su uključeni i spoje u mrežu RIS, u koju su uključeni i personalni kompjuteri, u sistemu su pohranjene personalni kompjuteri, u sistemu su pohranjene sve informacije o pacijentu(ime i prezime, sve informacije o pacijentu(ime i prezime, adresa, prethodni pregledi, radiološka i klinička adresa, prethodni pregledi, radiološka i klinička dijagnoza, preporuke).dijagnoza, preporuke).

RIS se zatim uključuje u bolničku kompjutersku RIS se zatim uključuje u bolničku kompjutersku mrežu HIS, te spaja sa centralnom bolničkom mrežu HIS, te spaja sa centralnom bolničkom arhivom PACS.arhivom PACS.

PACSPACS

Sadrži pet dijelovaSadrži pet dijelova1.1. Komunikaciona mreža sa izvorom slike Komunikaciona mreža sa izvorom slike

(Modalities).(Modalities).2.2. Registar pregleda, pacijenata i arhiva Registar pregleda, pacijenata i arhiva

demografskih podataka.demografskih podataka.3.3. Program za implementaciju demonstracija i Program za implementaciju demonstracija i

manipulacija slikom.manipulacija slikom.4.4. Arhiva svih slika.Arhiva svih slika.5.5. Aparat za komunikaciju telefonom ili Aparat za komunikaciju telefonom ili

kompjuterom sa ostalim digitalnim sistemom.kompjuterom sa ostalim digitalnim sistemom.