ХАЯГДАЛ БОХИР УС

Ус байгальд орших

Ус хэрэглээ-ашиглалт

Усны бохирдол

Бохир усыг эргүүлэн ашиглах

Агуулга

1

2

3

5

Ус хэрхэн та бүхэнд хүрдэг вэ?

4

Нэгдсэн үндэсний байгууллагаас жил бүрийн 3 дугаар сарын 22-ны

өдрийг "Дэлхийн усны өдөр" болгон тэмдэглэж байхыг тунхагласан. Энэ

уламжлалын дагуу усны үнэ цэнийг олон нийтэд ойлгуулах, усны зөв

зохистой хэрэглээг сурталчлан таниулах зорилгоор тухайн жилийн уриаг

дэвшүүлдэг. Энэ жилийн хувьд “Хаягдал бохир ус" гэсэн уриаг дэвшүүлж, угуриан дор Улсын хэмжээнд бүх ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад

нэгэн зэрэг хичээл заагдаж байна.

Дэлхийн усны өдөр

2017 оныг усны бохирдол

болон усыг дахин ашиглах

талаар анхаарал

хандуулахаар зарласан.

Зорилго нь газрын доорхусны нөөцийг хамгаалахад

оршино.

Усны төлөв

2. Газрын доорх ус

Газрын гадаргын доор байгаа ус

(хөрсний ус, гүний ус)….

Усны нөөцийн ангилал

1. Гадаргын ус

- Гол, горхи

- Нуур, цөөрөм

- Далай, тэнгис

- Мөнх цас, мөстөл, мөсөн гол

Ус хэрэглээ-ашиглалт2

Ус хэрэглээ Ус ашиглалт

Хүний өдөр тутмын амьдралдаа

хэрэглэж буй усАливаа үйлдвэрлэл, үйлчилгээ

явуулахад хэрэглэж буй ус

Ус ашиглалт

Хүнснийүйлдвэр

Эрчим хүч

Газар тариалан

ХААБарилга

Ахуйн үйлчилгээ

Үйлдвэр

Газар

тариалан

Үйлдвэр

Аялал

жуулчлалХАА-Мал аж ахуй

Уул уурхайАхуйн хэрэглээ

Хөдөө аж

ахуй

67 %

Унд, гэр ахуй

9 %

Бусад усан

хангамж 8 %

Дэлхийн ус ашиглалт

Эрчим хүч 7 %

Үйлдвэрлэл 4%Уул уурхай 2 % Бусад 3 %

Монгол орны ус ашиглалт

Дэлхийн ихэнх улс орнуудад гол, мөрөн зэрэг гадаргын усыг далан

барьж цуглуулан, цэвэршүүлж унд ахуйдаа хэрэглэдэг. /ус цуглуулах

даланг ихээр ашигладаг./

Ус хэрхэн яаж та бүхэнд хүрдэг вэ?

Төвлөрсөн шугамаарЗөөврөөр

Манай орон хязгаарлагдмал нөөц болох газрын гүний цэвэр цэнгэг усыг

унд ахуй, эрчим хүч, дулаан хангамж, барилга, ногоон байгууламжийн

усалгаа, машин угаалга гээд бүхий л хэрэгцээндээ ашигладаг.

ХОНОГИЙН УСНЫ ДУНДАЖ

ХЭМЖЭЭ

Гэр хороололд амьдардаг

Нэг хүний хэрэглээ 8л/хоног

2050 он гэхэд ойролцоогоор дэлхийн нийт хүн амын 70 гаруй

хувь нь хотод амьдрах хандлагатай байгаа нь цэвэр усны хэрэглээ

нэмэгдэхийг харуулж байна. Цэвэр усны хэрэглээ нэмэгдэхэд хаягдал

бохир усны хэмжээ мөн адил нэмэгдэнэ. Иймээс хаягдал бохир усыг

цэвэрлэж, эргүүлэн ашиглах нь усны нөөц хомсдохоос сэргийлнэ.

Монгол Улсын хэмжээнд орон

сууцанд амьдардаг нэг хүний

хэрэглээ 180л/хоног

Усны бохирдол4

Хүн төрөлхтөн өдөрт 2

сая тонн хог хаягдал

усны эх үүсвэрт хаядаг.

Далай, тэнгисийн усны бохирдлоос жилд 1 тэрбум

далайн амьтад үхэж байна.

Бохир усны цэвэрлэгээний төрөл

Механик цэвэрлэгээ

1Биологи цэвэрлэгээ

2Гүн цэвэрлэгээ

3

Шүүх, тунгаах

арга хэрэглэнэ

Бохир усны

органик

бохирдлыг

исэлдүүлэн

боловсруулахбичил биетийн

чадвар дээр

үндэслэгдэнэ.

Биогенийн

зарим

элементүүдийг

илүү нарийн

цэвэрлэх үедгүн цэвэрлэгээг

ашиглана

Механик арга

Бохир уснаас эрдэс ба органик гаралтай том хэмжээний уусдаггүй хольцыг ялган цэвэрлэнэ. Ингэхдээ тунгалагжуулах, тунгаах, шүүх аргуудыг хэрэглэнэ.

Физик-химийн арга

Энэ аргыг ихэвчлэнүйлдвэрийн бохир усцэвэрлэхэд хэрэглэх баүүнд: реагентынцэвэрлэгээ, сорбци(шингээх), экстракци(хандлах), эвапораци(ууршуулах),хийгүйжүүлэх, ионысолилцоо, озонжуулах,цахилгаан флотаци(хөвүүлэх), хлоржуулах,электродиализ(цахилгаан задрал)аргууд орно.

Электролизийн аргаУсыг электролитынаргаар цэвэрлэх ньилүү хялбар байдаг.Бохир ус дундуурцахилгаан гүйдэлнэвтрүүлсэнээруусмалд үүссэнэлектролитын ионууданод, катод руу чиглэхба энд цэнэглэгдээдөөр хоорондоо болонзарим үед электродтойнэгдэн шинэ нэгдлийгүүсгэнэ. Үүссэннэгдлүүд нь цаашидурвалд орж усыгцэвэрлэнэ.

Флотацийн арга

Бохир усны хувийн жинтэй ойролцоо жинтэй умбуур бодисыг цэвэрлэхэд флотацийн аргыг хэрэглэнэ. Бохир усанд агаар өгсөнөөр агаарын жижиг бөмбөлгүүд дисперс хэсгүүдтэй нийлж усны гадаргад хөвж гарах замаар зайлуулагдана. Энэ аргыг ихэвчлэн үйлдвэрийн бохир ус цэвэрлэхэд хэрэглэнэ.

Бохир усыг цэвэрлэх арга

Бохир усыг цэвэрлэх үйл ажиллагаа

Хот, суурин газраас хаягдаж буй бохир усыг зориулалтын цэвэрлэх

байгууламжаар дамжуулан цэвэрлээд, байгальд шууд нийлүүлдэг.

5 Бохир усыг эргүүлэн ашиглах

Хаягдал бохир усыг дахин боловсруулж,

цэвэршүүлээд эргүүлэн ашиглах нь

дэлхийн усны нөөцийг хайрлан

хамгаалах ач холбогдолтой.

Хар ус /бүх

төрлийн бохир

ус холилдсон/

Саарал ус/жорлонгийн

уснаас бусад ахуйн бохир ус/

Шар ус

/шээс буюу

устай холилдсон

бохир ус/

Бохир усыг эргүүлэн ашиглах хэлбэр

Хөрсний бордоо

Биохий

Усалгаа

Гүний усны

нөхөн сэргээлт

Машин угаалга

Зам талбайуслах

Бордоо болгон

ашиглах

Биохий

Хөрсний бордоо

Бор ус/өтгөн ялгадас/

Дэлхийн усны нөөцийг зөв зохистой

ашиглахад орон сууцнаас гарч буй саарал

усыг эргүүлэн ашиглах нь чухал байдаг.

Хур тунадасны усыг ашиглах нь цэвэр усны

нөөцийг хамгаалах ач холбогдолтой. Тухайлбал:

усыг хөргөх болон халаах үйл ажиллагаанд,

дээврийн борооны ус цуглуулан нойлын өрөөнд

ашиглах, усалгаа болон тээврийн хэрэгсэл

угаахад ашиглаж болно.

Уул уурхайн усыг эргүүлэн ашигласнаар цэвэр

усны хомсдол үүсэхээс сэргийлэхэд томоохон

нөлөөтэй.

Хаягдал бохир усыг эргүүлэн

ашигласны ач холбогдол

АЙРЛАЯ!

АМГААЛЬЯ!!

ЭМНЭЕ!!!

Анхаарал тавьсанд баярлалаа!

Утас: 70147447, 364175, 363716, 362592,

Вэб сайт: www.wsrc.mn

www.edub.edu.mn