ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

--------o0o---------

TRỊNH THỊ QUỲNH DƢƠNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Hà Nội - 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

--------o0o---------

TRỊNH THỊ QUỲNH DƢƠNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ NỘI

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN THỊ THANH TÚ

XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan toàn bộ nội dung luận văn “Phát triển dịch vụ ngân hàng

bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi

nhánh Hà Nội” là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không

trùng lặp với các đề tài khác.

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn “Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Nội” tôi xin

chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

học tập, nghiên cứu tại trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Xin chân thành cảm ơn cô giáo, PGS.TS Trần Thị Thanh Tú, chủ nhiệm

khoa Tài chính ngân hàng trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tận

tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn thạc sỹ này.

Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, ngƣời thân, gia đình đã luôn

ở bên tôi, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.

Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực hết mình để nghiên cứu đề tài song do thời gian

có hạn, kiến thức và kinh nghiệm thực tế vẫn còn hạn chế nên không tránh khỏi

thiếu sót khi thực hiện nghiên cứu, tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý của quý thầy

cô, bạn bè, đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ i

DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... ii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................ iii

DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................................ iii

MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN

VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ CỦA NHTM ....................... 5

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu: ......................................................................... 5

1.2 Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của NHTM ........................ 7

1.2.1 Tổng quan về Ngân hàng thƣơng mại ............................................................ 7

1.2.2. Dịch vụ Ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng thƣơng mạiError! Bookmark

not defined.

1.2.3 Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của NHTMError! Bookmark not

defined.

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨUError! Bookmark

not defined.

2.1. Cách tiếp cận và thiết kế nghiên cứu ................. Error! Bookmark not defined.

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin .................. Error! Bookmark not defined.

2.2.2 Phƣơng pháp phân tích dữ liệu .................... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI

NHÁNH HÀ NỘI ..................................................... Error! Bookmark not defined.

3.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của BIDV Chi nhánh Hà Nội

................................................................................... Error! Bookmark not defined.

3.1.1. Sự hình thành của BIDV Chi nhánh Hà NộiError! Bookmark not

defined.

3.1.2. Cơ cấu, chức năng và nhiệm vụ của BIDV Hà NộiError! Bookmark not

defined.

3.1.3. Khái quát tình hình kinh doanh của BIDV Hà NộiError! Bookmark not

defined.

3.1.4. Đánh giá tình hình hoạt động của BIDV Hà NộiError! Bookmark not

defined.

3.2. Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV Hà Nội ............ Error!

Bookmark not defined.

3.2.1 Thực trạng phát triển dịch vụ NHBL tại BIDV Hà NộiError! Bookmark

not defined.

3.2.2 Mức độ phát triển dịch vụ NHBL của BIDV Hà Nội so với một số chi

nhánh trên địa bàn ................................................. Error! Bookmark not defined.

3.2.3 Đánh giá thực trạng dịch vụ NHBL ............. Error! Bookmark not defined.

3.2.4 Nguyên nhân chủ yếu ................................... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ TẠI

NGÂN HÀNG ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ NỘI.

................................................................................... Error! Bookmark not defined.

4.1. Định hƣớng phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của BIDV Hà Nội trong thời

gian tới ....................................................................... Error! Bookmark not defined.

4.1.1. Định hƣớng của BIDV ................................ Error! Bookmark not defined.

4.1.2. Định hƣớng của BIDV Hà Nội .................... Error! Bookmark not defined.

4.2. Một số giải pháp phát triển dịch vụ Ngân hàng bán lẻ tại BIDV Hà Nội .. Error!

Bookmark not defined.

4.3. Một số đề xuất và kiến nghị ............................... Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN ............................................................... Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 11

PHỤ LỤC

i

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa

1 BIDV Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển

Việt Nam

2 CNTT Công nghệ thông tin

3 ĐCTC định chế tài chính

4 HĐV Huy động vốn

5 HSC Hội sở chính

6 KH Kế hoạch

7 KHCN Khách hàng cá nhân

8 KHDN Khách hàng doanh nghiệp

9 NHBL Ngân hàng bán lẻ

10 NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc

11 NHTM Ngân hàng thƣơng mại

12 PGD Phòng giao dịch

13 TCKT Tổ chức kinh tế

14 TCTD Tổ chức tín dụng

15 TMCP Thƣơng mại cổ phần

16 VNĐ Việt Nam đồng

ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT Bảng Nội dung Trang

1 Bảng 3.1 Tình hình HĐV tại BIDV Hà Nội năm 2012 - 2014 42

2 Bảng 3.2 Tình hình hoạt động tín dụng tại BIDV Hà Nội năm

2011 – 2013 43

3 Bảng 3.3 Thu phí theo dòng sản phẩm tại BIDV Hà Nội năm

2012 – 2014 45

4 Bảng 3.4 Tình hình HĐV dân cƣ tại BIDV Hà Nội năm 2012 – 2014 49

5 Bảng 3.5 Cơ cấu HĐV bán lẻ tại BIDV Hà Nội năm 2012 - 2014 50

6 Bảng 3.6 Hoạt động cho vay bán lẻ tại BIDV Hà Nội năm 2012 –

2014 51

7 Bảng 3.7 Cơ cấu dƣ nợ bán lẻ tại BIDV Hà Nội từ năm 2012 – 2014 53

8 Bảng 3.8 Thu phí từ dịch vụ bán lẻ tại BIDV Hà Nội năm 2012 –

2014 55

9 Bảng 3.9 Dịch vụ bảo hiểm tại BIDV Hà Nội năm 2012 - 2014 57

10 Bảng 3.10 Thu nhập ròng từ phí dịch vụ các chi nhánh 2012-2014 61

11 Bảng 3.11 Kết quả khảo sát phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ

BIDV Hà Nội 62

iii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

STT Biểu đồ Nội dung Trang

1 Biểu đồ 3.1 Tình hình HĐV tại BIDV Hà Nội năm 2012-2014 41

2 Biểu đồ 3.2 Tỷ trọng HĐV dân cƣ BIDV Hà Nội năm 2012 – 2014 49

3 Biểu đồ 3.3 Tỷ lệ nợ xấu/Tổng dƣ nợ bán lẻ BIDV Hà Nội

2012-2014 54

4 Biểu đồ 3.4 Hoạt động huy động vốn dân cƣ giữa các Chi nhánh 59

5 Biểu đồ 3.5 Hoạt động tín dụng bán lẻ giữa các Chi nhánh 60

6 Biểu đồ 3.6 Thu nhập ròng từ dịch vụ bán lẻ của các Chi nhánh 61

DANH MỤC SƠ ĐỒ

STT Sơ đồ Nội dung Trang

1 Sơ đồ 2.1 Quy trình nghiên cứu 33

2 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động của BIDV Hà Nội 40

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài.

Dịch vụ ngân hàng bán lẻ (NHBL) từ lâu đã đƣợc các ngân hàng thƣơng mại

(NHTM) trên thế giới coi trọng. Về mặt lý luận, phát triển dịch vụ NHBL là một lựa

chọn đúng đắn bởi lẽ dịch vụ NHBL mang lại lợi nhuận cao, ổn định, ít rủi ro, tạo

nền tảng khách hàng bền vững và mang lại cơ hội để các NHTM mở rộng thị

trƣờng, bán chéo sản phẩm dịch vụ ngân hàng bán buôn, tăng cƣờng năng lực cạnh

tranh. Về mặt thực tiễn, ở Việt Nam, dƣới áp lực cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ

trên thị trƣờng tài chính – ngân hàng, dịch vụ NHBL đã ngày một mở rộng và đi

vào chiều sâu phát triển. Bên cạnh đó, với đặc điểm là một quốc gia đông dân, dân

số trẻ và có nền kinh tế đang phát triển thì thị trƣờng dịch vụ NHBL Việt Nam vẫn

là một trận tuyến mới còn bỏ ngỏ và còn nhiều tiềm năng khai thác.

Có nhiều nguyên nhân khiến các NHTM Việt Nam đã và đang đầu tƣ nguồn

lực đáng kể của mình vào thị trƣờng bán lẻ. Lý do đầu tiên là thị trƣờng NHBL ở

Việt Nam rất tiềm năng, song lại đang ở giai đoạn đầu của sự phát triển, việc sử

dụng sản phẩm dịch vụ NHBL hiện nay mới chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trên tổng số dân

gần 90 triệu, dƣ địa tăng trƣởng còn rất lớn. Thêm lý do nữa là hoạt động bán lẻ rủi

ro thấp, đáp ứng đƣợc yêu cầu phân tán rủi ro của NHTM. Đây là 2 lý do cơ bản

thúc đẩy nhiều NHTM Việt Nam coi NHBL là một chiến lƣợc phát triển trọng tâm

trong định hƣớng phát triển của mình. Chính vì vậy, để đẩy mạnh việc phát triển

dịch vụ NHBL, các NHTM thời gian qua đã chuẩn bị toàn diện về mô hình, cơ cấu

tổ chức nhân sự, hệ thống sản phẩm dịch vụ nền tảng cho hoạt động này. Trong

những năm gần đây, ngoài việc cung cấp các sản phẩm bán buôn, vốn là thế mạnh

truyền thống, BIDV đã có những định hƣớng trong phát triển hoạt động NHBL, coi

hoạt động NHBL là chiến lƣợc kinh doanh lâu dài. Tuy nhiên, trên thực tế, kết quả

phát triển các hoạt động NHBL tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát

triển Việt Nam (BIDV) chƣa có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, các dịch vụ còn ít

đƣợc biết đến trên thị trƣờng so với nhiều NHTM, nhất là các Ngân hàng TMCP.

BIDV Hà Nội là chi nhánh nằm trên địa bàn Thủ đô Hà Nội, là một thị trƣờng hấp

2

dẫn, và có nhiều thuận lợi cho các NHTM trong hoạt động NHBL. Tuy nhiên, kết

quả hoạt động dịch vụ NHBL chƣa có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, chƣa thu hút

đƣợc đông đảo số lƣợng khách hàng, sản phẩm dịch vụ NHBL còn chƣa đa dạng,

chất lƣợng dịch vụ NHBL chƣa thỏa mãn khách hàng, nền tảng công nghệ thông tin

(CNTT) chƣa thực sự hỗ trợ tốt cho việc triển khai dịch vụ NHBL, kết quả đóng

góp nguồn thu từ hoạt động NHBL còn rất nhỏ so với tổng nguồn thu của BIDV Hà

Nội nói riêng và BIDV nói chung. Điều này đòi hỏi BIDV Hà Nội phải có những

chiến lƣợc phát triển và biến những chiến lƣợc đó thành hành động cụ thể để đạt

những đƣợc kết quả tốt hơn trong dịch vụ NHBL.

Xuất phát từ yêu cầu thực tế đó, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển dịch vụ

ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt

Nam – Chi nhánh Hà Nội” làm đề tài luận văn thạc sỹ.

2. Câu hỏi nghiên cứu:

Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ là gì?

Các nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ?

Phát triển dịch vụ NHBL tại BIDV chi nhánh Hà Nội có những hạn chế, khó

khăn gì?

Giải pháp chủ yếu phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV – Chi nhánh

Hà Nội?

3. Mục đích nghiên cứu:

Thông qua nghiên cứu lý luận về phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của ngân hàng

thƣơng mai đê đanh gia thƣc trang phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV Chi nhánh

Hà Nội, tƣ đo đƣa ra giải pháp, kiến nghị giúp cho BIDV Chi nhánh Hà Nội phát triển dịch

vụ ngân hàng bán lẻ tại Chi nhánh. Để thực hiện đƣợc mục tiêu đó, tác giả đã tiến hành:

- Hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển dịch vụ NHBL.

- Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ NHBL tại BIDV Hà Nội;

đánh giá những thành công; chỉ ra hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.

- Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển dịch vụ NHBL tại BIDV

Hà Nội.

3

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Đối tƣợng nghiên cứu: phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Nội.

Phạm vi nghiên cứu:

+ Phạm vi nội dung: Đề tài chỉ nghiên cứu phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ

với đối tƣợng khách hàng cá nhân, không đề cập đến khách hàng doanh nghiệp vừa

và nhỏ.

+ Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ

tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Nội.

+ Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2012-2014.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Cách thức tiếp cận giải quyết vấn đề: Luận văn áp dụng phƣơng pháp thống

kê tổng hợp, phân tích, so sánh… để phân tích, đánh giá phát triển dịch vụ ngân

hàng bán lẻ tại BIDV Hà Nội.

Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thứ cấp từ BIDV Chi nhánh Hà Nội giai

đoạn 2012-2014 qua các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh,

báo cáo hoạt động huy động vốn, báo cáo hoạt động tín dụng,…

Nguồn dữ liệu từ các bài viết đƣợc đăng trên các tạp chí, các báo cáo, giáo

trình, sách, luận án, luận văn, đề tài nghiên cứu, các báo cáo hàng năm của Ngân

hàng Nhà nƣớc, các website liên quan…

Ngoài ra, luận văn còn sử dụng nguồn dữ liệu sơ cấp từ điều tra bảng hỏi để có

đƣợc đánh giá tổng quan về phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV Hà Nội.

6. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của

luận văn gồm 4 chƣơng:

Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về phát triển

dịch vụ ngân hàng bán lẻ của NHTM

Chương 2 : Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu Luận văn.

4

Chương 3: Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam chi nhánh Hà Nội.

Chương 4: Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

TPCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam chi nhánh Hà Nội.

5

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT

TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ CỦA NHTM

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu:

Dịch vụ ngân hàng bán lẻ là vấn đề đã đƣợc nghiên cứu nhiều trên thế giới,

cũng nhƣ ở Việt Nam.

Trên thế giới một số bài viết về dịch vụ ngân hàng bán lẻ gần đây nhƣ

“Retail Banking Vs. Corporate Banking” đăng trên trang Investopedia.com đã nhấn

mạnh về sự khác biệt giữa ngân hàng bán lẻ và ngân hàng bán buôn từ góc độ đối

tƣợng khách hàng cũng nhƣ khái quát các dịch vụ ngân hàng bán lẻ trên thế giới

hiện nay, tầm quan trọng của dịch vụ ngân hàng bán lẻ trong nền kinh tế. Bài viết

“The Top 10 Retail Banking Trends and Predictions for 2015” đăng trên trang

Thefinancialbrand.com (2015) đã phân tích rất cụ thể về xu hƣớng phát triển ngân

hàng bán lẻ trên thế giới và dự báo về hoạt động ngân hàng bán lẻ trong năm 2015,

đặc biệt chú trọng tới khách hàng và ứng dụng sự phát triển của khoa học công nghệ

trong triển khai hoạt động ngân hàng bán lẻ. Báo cáo “World Retail Banking Report

2015” của tổ chức Capgemini và Efma đã cung cấp cái nhìn toàn diện về ngân hàng

bán lẻ trên thế giới giai đoạn 2013-2015.

Ở Việt Nam có một số bài viết tiêu biểu về hoạt động ngân hàng bán lẻ nhƣ:

bài viết “ Phát triển các dịch vụ ngân hàng bán lẻ - một xu hướng phát triển tất yếu

của các ngân hàng” đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 7 (2007)- ThS.Vũ Thị Ngọc

Dung. Bài viết này đƣa ra cái nhìn tổng quát và đẩy đủ về xu hƣớng phát triển dịch

vụ ngân hàng bán lẻ ở các ngân hàng Việt Nam hiện nay, tuy nhiên không đi sâu

nghiên cứu thực trạng hoạt động dịch vụ ngân hàng bán lẻ của cụ thể một ngân hàng

nào. Hay bài viết “ Thúc đẩy phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ” đăng trên tạp chí

Thị trƣờng tài chính ngày 09/02/2015 đã nêu rõ những áp lực cho hệ thống ngân

hàng bán lẻ hiện nay và việc ứng dụng các giải pháp kinh doanh sáng tạo và ứng

dụng công nghệ hiện đại, tăng cƣờng phát triển ngân hàng bán lẻ điện tử.

6

Ngoài ra, còn có một số đề tài nghiên cứu về dịch vụ ngân hàng bán lẻ nhƣ:

“Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ đối với các

ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Gia Lai” của Mai Văn Sắc – Đại học Kinh

tế thành phố Hồ Chí Minh (2007) đã đề cập đến một số giải pháp chung nhất để

phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ trên địa bàn tỉnh Gia Lai.

Đề tài “Giải pháp ứng dụng Marketing trong việc phát triển các dịch vụ

ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng BIDV Hải Dương”của Lê Thị Minh Phƣơng - Học

Viện Ngân Hàng (2009) đi sâu phân tích một nhóm giải pháp để phát triển dịch vụ

ngân hàng bán lẻ tại BIDV Hải Dƣơng: ứng dụng Marketing

Hay đề tài luận văn thạc sỹ “Đẩy mạnh dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân

hàng TMCP Công thương Việt Nam – Bài học kinh nghiệm từ một số ngân hàng

nước ngoài tại Việt Nam” của Vũ Thị Hồng Anh – Đại học ngoại thƣơng (2011) đã

đƣa ra một số kinh nghiệm phát triển dịch vụ bán lẻ của các ngân hàng nƣớc ngoài

tại Việt Nam để áp dụng đẩy mạnh dịch vụ Ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP

Công thƣơng Việt Nam...

Luận án tiến sỹ “Phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và ngân hàng bán lẻ

tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam” của Đào Lê Kiều Oanh (2012) chỉ ra

đƣợc sự khác biệt giữa dịch vụ ngân hàng bán buôn và ngân hàng bán lẻ; Phân tích

thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và bán lẻ của BIDV giai đoạn

2006-2010; Đƣa ra một số giải pháp để phát triển cân đối giữa dịch vụ ngân hàng

bán buôn và ngân hàng bán lẻ tại BIDV.

Luận án tiến sỹ “Phát triển dịch vụ Ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng thương

mại cổ phần Công thương Việt Nam” của Tô Khánh Toàn (2014) đã rút ra một số

bài học kinh nghiệm từ một số nƣớc trên thế giới về phát triển dịch vụ ngân hàng

bán lẻ có giá trị tham khảo cho các ngân hàng TMCP nói chung và Ngân hàng

TMCP Công thƣơng Việt Nam.

Tuy nhiên do mục đích và yêu cầu khác nhau, và đặc thù riêng của từng ngân

hàng mà các nghiên cứu trên chỉ tập trung phân tích, đánh giá và đƣa ra các kiến

7

nghị, đề xuất cho từng ngân hàng cụ thể và gần nhƣ không thể áp dụng các giải

pháp đó cho các tổ chức khác.

Trên cơ sở những lý thuyết cơ bản, tác giả sẽ đi sâu phân tích phát triển

dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV Chi nhánh Hà Nội, những kết quả đạt đƣợc

và hạn chế của Chi nhánh trong hoạt động này những năm gần đây để từ đó

đƣa ra các giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ cho Chi nhánh.

1.2 Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của NHTM

1.2.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại

1.2.1.1. Khái niệm NHTM

Có rất nhiều các khái niệm về Ngân hàng thƣơng mại (NHTM) nhƣ:

Tại Mỹ, Ngân hàng thƣơng mại đƣợc định nghĩa là công ty kinh doanh

chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành dịch vụ tài chính.

Tại Pháp, ngân hàng thƣơng mại là những cơ sở mà nghề nghiệp thƣờng

xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dƣới hình thức ký thác, hoặc dƣới các hình

thức khác, và sử dụng nguồn lực đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu,

tín dụng và tài chính.

Tại Ấn Độ ngân hàng thƣơng mại là ngân hàng nhận các khoản ký thác để

cho vay hay tài trợ và đầu tƣ. Còn tại Thổ Nhĩ Kỳ thì ngân hàng thƣơng mại đƣợc

hiểu là một loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn đƣợc thiết lập nhằm mục đích

nhận tiền ký thác và thực hiện các nghiệp vụ hối đoái, nghiệp vụ hối phiếu, chiết

khấu và những hình thức vay mƣợn hay tín dụng khác

Tại Việt Nam Ngân hàng thƣơng mại là loại hình ngân hàng đƣợc thực hiện

tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định tại

Luật số 47/2010/QH12 về các tổ chức tín dụng đƣợc Quốc hội ban hành ngày

17/6/2010, nhằm mục tiêu lợi nhuận.

Nhƣ vậy, có thể nói NHTM là một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh về tiền

tệ với hoạt động thƣờng xuyên là huy động vốn, cho vay, chiết khấu, bảo lãnh, cung

cấp các dịch vụ tài chính và các hoạt động khác có liên quan

NHTM còn là một định chế tài chính trung gian cực kỳ quan trọng trong nền

kinh tế thị trƣờng. Nhờ vào hệ thống này mà các nguồn tiền nhàn rỗi vốn nằm rải

8

rác trong xã hội sẽ đƣợc huy động và tập trung lại với số lƣợng đủ lớn để cấp tín

dụng cho các Tổ chức kinh tế (TCKT).

1.2.1.2. Các dịch vụ của Ngân hàng thương mại

Trong điều kiện nền kinh tế thị trƣờng và hệ thống ngân hàng phát triển, các

NHTM thƣờng thực hiện các dịch vụ chính sau:

Dịch vụ huy động vốn

Nguồn vốn của các NHTM bao gồm ba bộ phận: Vốn tự có, vốn huy động,

vốn vay. Trong đó, vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn nhất, có

ý nghĩa quyết định tới sự tồn tại và phát triển của một ngân hàng. Vốn huy động

cũng là tiêu chí để đánh giá uy tín của ngân hàng với khách hàng. Các NHTM thực

hiện huy động vốn dƣới các hình thức:

- Tiền gửi thanh toán

Tiền gửi thanh toán, hay còn gọi là tiền gửi không kỳ hạn là tiền mà khách

hàng gửi vào ngân hàng nhờ giữ và thanh toán hộ. Khi có tài khoản tiền gửi này,

khách hàng có các tiện ích là: yêu cầu phát hành các phƣơng tiện thanh toán nhƣ

séc, thẻ; có thể rút tiền bất cứ lúc nào trong ngày thông qua hệ thống các máy ATM;

kiểm tra số dƣ tài khoản; thanh toán nhanh gọn tại các điểm chấp nhận thẻ mà

không cần mang theo tiền mặt, do đó đảm bảo độ an toàn cao. Tính ổn định của loại

hình huy động này đối với ngân hàng không cao do khách hàng có thể rút tiền vào

các thời điểm không xác định, ngân hàng luôn phải duy trì một lƣợng tiền mặt nhất

định, do đó, lãi suất thƣờng thấp và ngân hàng sẽ thu phí dịch vụ duy trì tài khoản.

Tuy nhiên, trong điều kiện cạnh tranh nhƣ hiện nay, có nhiều ngân hàng đã nâng

mức lãi suất đối với loại tiền gửi này lên cao hơn so với mặt bằng chung để thu hút

khách hàng, đồng thời có kèm theo các ƣu đãi nhất định.

- Tiền gửi tiết kiệm

Tiền gửi tiết kiệm từ lâu đã đƣợc coi là loại hình huy động vốn truyền thống của

các NHTM từ các khách hàng cá nhân. Đóng vai trò tạo nguồn vốn trung dài hạn chủ

yếu, góp phần tăng trƣởng nguồn vốn, do đó, việc phát triển các dịch vụ tiền gửi tiết

kiệm đa dạng đang là mối quan tâm hàng đầu của các ngân hàng. Cùng với sự phát triển

9

kinh tế xã hội, đời sống nhân dân dần đƣợc cải thiện và nâng cao, tỷ lệ tiết kiệm, nguồn

lực trong dân cƣ sẽ không ngừng tăng lên, ngân hàng nào có chính sách huy động tiền

gửi tiết kiệm với lãi suất hợp lý sẽ thu hút đƣợc nguồn vốn dồi dào đó, tạo đƣợc một cơ

cấu nguồn vốn ổn định, bền vững, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trƣờng.

Tiền gửi tiết kiệm có rất nhiều loại với những kì hạn khác nhau, lãi suất khác

nhau nhƣng đƣợc phân biệt thành hai loại chủ yếu sau đây:

+ Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn: Khách hàng có thể gửi nhiều lần và rút ra

bất cứ lúc nào. Với loại tiền gửi này, lãi suất thƣờng thấp.

+ Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: là loại tiền gửi đƣợc rút sau một thời gian

nhất định, lãi suất thay đổi khác nhau tùy thuộc vào thời hạn mà khách hàng gửi

tiền. Tuy nhiên, khách hàng có thể rút tiền trƣớc hạn nhƣng sẽ phải chịu mức lãi

suất thấp hơn, thông thƣờng là lãi suất tiền gửi không kỳ hạn.

- Giấy tờ có giá

Giấy tờ có giá bao gồm các loại nhƣ: chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, trái

phiếu,... Thông thƣờng, khi nguồn huy động từ các loại tiền gửi không đáp ứng

đƣợc nhu cầu của ngân hàng, khi ngân hàng đã xác định đƣợc đầu ra của nguồn vốn

là đáng tin cậy, hứa hẹn mang lại thu nhập lớn thì ngân hàng sẽ thực hiện nghiệp vụ

phát hành giấy tờ có giá. Đặc điểm của giấy tờ có giá là có thể chuyển nhƣợng

đƣợc, có thể dùng để thanh toán khi cần thiết mà không cần phải đợi đến khi đáo

hạn thông qua nghiệp vụ cầm cố, chiết khấu.

Dịch vụ cho vay:

Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó ngân hàng cho vay giao cho

khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo

thoả thuận với nguyên tắc có hoản trả cả ngốc và lãi. Có rất nhiều cách phân loại

hoạt động cho vay dựa trên các tiêu chí khác nhau nhƣ:

Dựa vào mục đích sử dụng, có thể phân hoạt động cho vay thành hai loại cơ

bản sau đây:

- Cho vay tiêu dùng:

Mục đích của loại cho vay này là ngƣời đi vay phải sử dụng tiền vay vào việc

tiêu dùng, mua sắm tài sản cố định nhằm mục đích phục vụ lợi ích cá nhân. Khi

10

thực hiện hình thức cho vay này, cán bộ tín dụng đã phải tính đến nguồn tiền đƣợc

dùng trả nợ Ngân hàng chính là thu nhập cá nhân của ngƣời vay tiền. Hình thức cho

vay này chỉ mới xuất hiện vào đầu thế kỷ XX, khi nền kinh tế hàng hoá phát triển và

những cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra, khiến giới tƣ bản sản xuất đã phải bỏ đi

bao nhiêu hàng hoá khi mà nhu cầu tiêu dùng có nhƣng không có cầu thực sự. Hình

thức phổ biến nhất của loại hình này là cho vay trả góp, một loại hình đã đƣợc áp

dụng rất thành công ở các nƣớc phát triển. Ngân hàng có thể cho các công chức vay

để họ mua sắm ô tô, xe máy, trả góp nhà. Ở các nƣớc phƣơng Tây và Mỹ thì một

ngƣời có thể mua ô tô để đi lại trở lên rất dễ dàng trong khi tài khoản của anh ta

không cần phải có 100% hay 50% giá trị của chiếc xe đó. Điều này đã giúp cho việc

tiêu thụ hàng hoá trở lên thuận lợi hơn, do vậy nó thúc đẩy sản xuất phát triển.

- Cho vay để kinh doanh:

Mục đích của loại cho vay này là Ngân hàng cho các doanh nghiệp vay để phục

vụ hoạt động kinh doanh của mình, nhằm mở rộng sản xuất hay đáp ứng một nhu cầu

nào đó về tiền của doanh nghiệp. Dựa vào đặc điểm của từng ngành mà Ngân hàng sẽ

thiết lập các điều kiện cho vay, phƣơng thức cho vay, cách thức trả nợ dựa trên nguồn

thu tiền bán hàng của doanh nghiệp. Có thể phân chia loại hình này theo tiêu thức cho

vay doanh nghiệp sản xuất và cho vay thƣơng mại hay có thể cho vay theo các ngành

nghề kinh tế: Cho vay ngành công nghiệp, ngành nông nghiệp, cho vay ngành dịch vụ.

Dựa theo thời hạn cho vay có 2 hình thức là cho vay ngắn hạn và cho vay trung

- dài hạn.

- Cho vay ngắn hạn:

Hình thức cho vay này nhằm tài trợ cho tài sản lƣu động hoặc nhu cầu sử

dụng vốn ngắn hạn của nhà nƣớc, doanh nghiệp, hộ sản xuất. Cho vay ngắn hạn

trong những trƣờng hợp sau:

Ngân hàng cho nhà nƣớc vay để tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của nhà nƣớc.

Hình thức phổ biến hiện nay là Ngân hàng mua trái phiếu do kho bạc phát hành.

Khả năng hoàn trả của nhà nƣớc rất cao, song cũng không loại trừ có những trƣờng

hợp Nhà nƣớc mất khả năng chi trả khi đến hạn.

11

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Vũ Thị Hồng Anh, 2011. Đẩy mạnh dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

TMCP Công thương Việt Nam – Bài học kinh nghiệm từ một số ngân hàng

nước ngoài tại Việt Nam. Luận văn Thạc sĩ. Trƣờng Đại học Ngoại thƣơng.

2. BIDV Hà Nội, 2012-2014. Báo cáo kết quả hoạt động tín dụng. Hà Nội.

3. BIDV Hà Nội, 2012-2014. Báo cáo kết quả kinh doanh. Hà Nội.

4. BIDV, 2012-2014. Báo cáo hoạt động ngân hàng bán lẻ. Hà Nội.

5. Vũ Thị Ngọc Dung, 2007. Phát triển các dịch vụ ngân hàng bán lẻ - một xu hƣớng

phát triển tất yếu của các ngân hàng. Tạp chí ngân hàng, số 7 , trang 16-17.

6. Phan Thị Thu Hà, 2013. Giáo trình Ngân hàng thương mại. Hà Nội: Nhà xuất

bản Đại học kinh tế quốc dân.

7. Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam, tháng 7/2015. Tài liệu tọa

đàm "Phát triển kinh doanh tín dụng bán lẻ tại Hà Nội". Hà Nội.

8. Đào Lê Kiều Oanh, 2012. Phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và ngân hàng

bán lẻ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Luận án Tiến sỹ. Trƣờng

Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.

9. Peter Rose, 2001. Quản trị Ngân hàng thương mại. Hà Nội: NXB Tài chính.

10. Lê Thị Minh Phƣơng, 2009. Giải pháp ứng dụng Marketing trong việc phát

triển các dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng BIDV Hải Dương. Luận văn

Thạc sĩ, Học viện Ngân hàng.

11. Mai Văn Sắc, 2007. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ ngân

hàng bán lẻ đối với các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Luận

văn Thạc sĩ, Trƣờng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

12. Tô Khánh Toàn, 2014. Phát triển dịch vụ Ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng

thương mại cổ phần Công thương Việt Nam. Luận án Tiến sỹ, Học viện chính

trị quốc gia Hồ Chí Minh.

13. Hải Triều, 2015. Phát triển ngân hàng bán lẻ:”Miền đất hứa” của các ngân hàng

nội. Báo Lao động, số 21

12

Tiếng Anh

14. Jean Lassignardie and Patrick Desmarès, 2015: World retail banking report

2015. Capgemini and Efma Publisher

15. Jim Marous, 2015: The Top 10 Retail Banking Trends and Predictions for 2015.

The Financial Brand Publisher

Website

16. Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam, 2014. Khách hàng cá nhân,

<https://www.bidv.com.vn/Sanphamdichvu/khachhangcanhan.aspx> [Ngày

truy cập: 10 tháng 01 năm 2015].

17. Retail Banking Vs. Corporate Banking.

<Http://www.investopedia.com/articles/general/071213/retail-banking-vs-

commercial-banking.asp#ixzz3gg5EHsUB>.[Accessed 12 June 2015].

18. Thúc đẩy phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ. <Http://tapchitaichinh.vn/tai-

chinh-kinh-doanh/Thuc-day-phat-trien-dich-vu-ngan-hang-ban-le-

58440.html>.[Ngày truy cập: 09 tháng 02 năm 2015].