Pasze genetycznie zmodyfikowane (GM)

Pasze genetyczniePasze genetycznie zmodyfikowane (GM)zmodyfikowane (GM)

Tomasz TwardowskiTomasz Twardowski 22

Stan obecny [2007 r.]Stan obecny [2007 r.]

W 2001 r. Komisja W 2001 r. Komisja Europejska wydała Europejska wydała zakaz stosowania zakaz stosowania pasz pochodzenia pasz pochodzenia zwierzęcego w zwierzęcego w żywieniu zwierząt, a żywieniu zwierząt, a w konsekwencji w konsekwencji zabrakło w krajach zabrakło w krajach Unii milionów ton Unii milionów ton pasz treściwych. pasz treściwych.

Powstałe braki można Powstałe braki można zastąpić paszami roślinnymi zastąpić paszami roślinnymi opartymi na roślinach opartymi na roślinach motylkowatych, jako motylkowatych, jako najbardziej podobnych swym najbardziej podobnych swym składem aminokwasowym i składem aminokwasowym i wartością energetyczną do wartością energetyczną do pasz odzwierzęcych. Grochy, pasz odzwierzęcych. Grochy, łubiny, soczewica, bobik.łubiny, soczewica, bobik.

Soja Soja genetycznie zmodyfikowana genetycznie zmodyfikowana (GM). (GM).


Genetycznie Zmodyfikowane Genetycznie Zmodyfikowane OrganizmyOrganizmy

Organizm genetycznie zmodyfikowany Organizm genetycznie zmodyfikowany [GMO] – [GMO] –

to organizm inny niż organizm człowieka, w to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony którym materiał genetyczny został zmieniony technikami inżynierii genetycznej [w sposób technikami inżynierii genetycznej [w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji]. rekombinacji].

USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r.o organizmach genetycznie zmodyfikowanych


Genetycznie zmodyfikowane Genetycznie zmodyfikowane rośliny odporne na rośliny odporne na herbicydy uniwersalne oraz herbicydy uniwersalne oraz szkodnikiszkodniki kukurydza i soja zabezpieczone przed kukurydza i soja zabezpieczone przed

działaniem glufosynatu lub glifosatudziałaniem glufosynatu lub glifosatu

oraz oraz

zawierające białka Bt będące toksyną dla zawierające białka Bt będące toksyną dla owadów błonkoskrzydłych.owadów błonkoskrzydłych.


Molekularne podstawy:Molekularne podstawy:


GlufosynatGlufosynat

czyli fosfinotrycyna [(HOCH2)3CNHCCH2CO2]3P, to czyli fosfinotrycyna [(HOCH2)3CNHCCH2CO2]3P, to składnik aktywny herbicydu uniwersalnego składnik aktywny herbicydu uniwersalnego wprowadzonego przez firmę Aventis w wielu wprowadzonego przez firmę Aventis w wielu preparatach chwastobójczych, np. Basta, Ignite, preparatach chwastobójczych, np. Basta, Ignite, Challenge, LIBERTY.Challenge, LIBERTY.Glufosynat jest wchłaniany przez części zielone, hamuje Glufosynat jest wchłaniany przez części zielone, hamuje aktywność syntazy glutaminowej, a przez to ogranicza aktywność syntazy glutaminowej, a przez to ogranicza detoksyfikację amoniaku.detoksyfikację amoniaku.Inaktywację glufosynatu osiągnięto poprzez wydzielenie Inaktywację glufosynatu osiągnięto poprzez wydzielenie z bakterii glebowych charakteryzujących się systemem z bakterii glebowych charakteryzujących się systemem enzymatycznym rozkładającym glufosynat białka enzymatycznym rozkładającym glufosynat białka kodowanego przez gen PAT. Inaktywacja glufosynatu kodowanego przez gen PAT. Inaktywacja glufosynatu następuje poprzez acetylację katalizowaną przez następuje poprzez acetylację katalizowaną przez acetylotransferazę fosfinotrycynyacetylotransferazę fosfinotrycyny


glifosatglifosat

Soję odporną na glifosat otrzymano poprzez Soję odporną na glifosat otrzymano poprzez wprowadzanie genu kodującego EPSPS z wprowadzanie genu kodującego EPSPS z bakterii bakterii AgrobacteriumAgrobacterium sp. szczep CP4, do sp. szczep CP4, do chromosomu soi (EPSPS = 5-chromosomu soi (EPSPS = 5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase). enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase). Herbicyd glifosat niszczy rośliny poprzez Herbicyd glifosat niszczy rośliny poprzez inhibicję enzymu EPSPS. Szlak biosyntezy inhibicję enzymu EPSPS. Szlak biosyntezy aromatycznych aminokwasów nie występuje w aromatycznych aminokwasów nie występuje w szlaku metabolicznym ssaków. Odporność na szlaku metabolicznym ssaków. Odporność na glifosat nadano roślinom i mikroorganizmom glifosat nadano roślinom i mikroorganizmom poprzez nadprodukcję EPSPS lub poprzez nadprodukcję EPSPS lub wykorzystanie odpornego na glifosat EPSPSs.wykorzystanie odpornego na glifosat EPSPSs.


Białka BtBiałka Bt

są to deltaendotoksyny, krystaliczne białka, są to deltaendotoksyny, krystaliczne białka, których wydzielono i scharakteryzowano ok. których wydzielono i scharakteryzowano ok. 100 z bakterii 100 z bakterii Bacillus thuringiensisBacillus thuringiensis o o proteolitycznej aktywności enzymatycznej. W proteolitycznej aktywności enzymatycznej. W toku procesu biosyntezy protoksyna (130 kD) toku procesu biosyntezy protoksyna (130 kD) zostaje przekształcona do toksyny (60 kD). W zostaje przekształcona do toksyny (60 kD). W trakcie procesu trawiennego ma miejsce trakcie procesu trawiennego ma miejsce interakcja krystalicznego białka z receptorem interakcja krystalicznego białka z receptorem komórek jelitowych i następuje perforacja komórek jelitowych i następuje perforacja jelita. Gen Bt wprowadzono do następujących jelita. Gen Bt wprowadzono do następujących roślin: kukurydza, bawełna, rzepak, ryż, roślin: kukurydza, bawełna, rzepak, ryż, ziemniak, soja, kapusta, pomidory, uzyskując ziemniak, soja, kapusta, pomidory, uzyskując ochronę przed owadami błonkoskrzydłymi.ochronę przed owadami błonkoskrzydłymi.


Zasadnicze rośliny GM Zasadnicze rośliny GM uprawiane przemysłowo: uprawiane przemysłowo:

W 2006 r. ok. 100 mln haW 2006 r. ok. 100 mln ha

* soja [61%], * soja [61%], * kukurydza [23%], * kukurydza [23%], * bawełna [11%] oraz * bawełna [11%] oraz * rzepak [5%].* rzepak [5%].

Inne rośliny GM stanowią łącznie poniżej 1%.Inne rośliny GM stanowią łącznie poniżej 1%.


GM rośliny w UE GM rośliny w UE w latach 1995-2002w latach 1995-2002

81 projektów badawczych z udziałem GMO 81 projektów badawczych z udziałem GMO w zakresie biobezpieczeństwa. Na w zakresie biobezpieczeństwa. Na podstawie tego kompleksowego podstawie tego kompleksowego doświadczenia Komisja mogła oświadczyć, doświadczenia Komisja mogła oświadczyć, że prace z GMO nie tylko nie są że prace z GMO nie tylko nie są zagrożeniem, ale w realnych warunkach są zagrożeniem, ale w realnych warunkach są wręcz bezpieczniejsze niż standardowe wręcz bezpieczniejsze niż standardowe organizmy [rośliny].organizmy [rośliny].

Firoz AMIJEE, Pioneer Overseas Corporation and European Network Firoz AMIJEE, Pioneer Overseas Corporation and European Network of GMO Laboratories, United Kingdom, Brussels, 11-13.11.2002.of GMO Laboratories, United Kingdom, Brussels, 11-13.11.2002.


Rozwój agrobiotechnologiiRozwój agrobiotechnologii

CECHY AGRONOMICZNEwiększe plony przy mniejszym zużyciu pestycydów i energii

CECHY JAKOŚCIOWEprodukcja lepszej żywności i włókien

BIOMATERIAŁYrośliny jako biofabryki

1995 2000 2005 2010

Trzy fazy


Konkluzje dot. żywności (pasz) GM:Konkluzje dot. żywności (pasz) GM:International Life Sciences Institute, 26-28 czerwca 2000 r., Limelette, BelgiaInternational Life Sciences Institute, 26-28 czerwca 2000 r., Limelette, Belgia

- - DNA, włączając rekombinowany DNA, składa się z tych samych DNA, włączając rekombinowany DNA, składa się z tych samych czterech nukleotydówczterech nukleotydów– obecnie stosowane techniki rekombinacji w łańcuchu żywnościowym – obecnie stosowane techniki rekombinacji w łańcuchu żywnościowym nie powodują zmian w chemicznej charakterystyce DNA (biorąc pod nie powodują zmian w chemicznej charakterystyce DNA (biorąc pod uwagę naturalne zróżnicowanie w sekwencji DNA),uwagę naturalne zróżnicowanie w sekwencji DNA),– nie ma różnic w podatności rekombinowanego DNA i pozostałego DNA – nie ma różnic w podatności rekombinowanego DNA i pozostałego DNA na hydrolizę chemiczną lub enzymatycznąna hydrolizę chemiczną lub enzymatyczną– przemiany produktów trawienia DNA nie zależą od pochodzenia DNA,– przemiany produktów trawienia DNA nie zależą od pochodzenia DNA,– DNA nie jest toksyczne przy zwyczajowych poziomach spożycia– DNA nie jest toksyczne przy zwyczajowych poziomach spożycia– nie ma dowodów potwierdzających alergenne lub inne immunogenne – nie ma dowodów potwierdzających alergenne lub inne immunogenne właściwości DNA z konsumowanej żywności zmodyfikowanej właściwości DNA z konsumowanej żywności zmodyfikowanej genetycznie,genetycznie,– nie wyklucza się możliwości obecności, łączenia, ekspresji – nie wyklucza się możliwości obecności, łączenia, ekspresji pozostałych zewnątrzkomórkowych fragmentów DNA z żywności przez pozostałych zewnątrzkomórkowych fragmentów DNA z żywności przez mikroflorę przewodu pokarmowego,mikroflorę przewodu pokarmowego,– nie ma dowodów na wbudowywanie DNA ze źródeł pokarmowych w – nie ma dowodów na wbudowywanie DNA ze źródeł pokarmowych w genom ssaków,genom ssaków,– spożycie żywności modyfikowanej genetycznie nie powoduje – spożycie żywności modyfikowanej genetycznie nie powoduje mierzalnych zmian w całkowitej ilości spożytego DNA.mierzalnych zmian w całkowitej ilości spożytego DNA.


KONKLUZJA:KONKLUZJA:

NIE STWIERDZONO RÓŻNIC NIE STWIERDZONO RÓŻNIC W CHAKTERYSTYCE W CHAKTERYSTYCE ŻYWIENIOWEJ POMIĘDZY ŻYWIENIOWEJ POMIĘDZY GM PASZĄ A TRADYCYJNĄ.GM PASZĄ A TRADYCYJNĄ.


GM soja i kukurydza aGM soja i kukurydza a

Pasze do produkcji:Pasze do produkcji:

* drobiu, * drobiu,

* trzody chlewnej,* trzody chlewnej,

* bydła. * bydła.

Produkcja:Produkcja:* mleka, * mleka, * mięsa,* mięsa,

* jaj * jaj

bez GM roślin, a bez GM roślin, a konkretnie konkretnie importowanej soi importowanej soi produkcja nie będzie produkcja nie będzie konkurencyjnakonkurencyjna


Czy są alternatywne rozwiązania?


•– śruta sojowa tradycyjna, niemodyfikowana,•– śruta i makuch rzepakowy,•– śruta arachidowa,•– śruta słonecznikowa,•– nasiona strączkowe (groch, peluszka, bobik, łubin biały i łubin żółty),•– mączka rybna,•– drożdże pastewne,•– wywar kukurydziany suszony, 35% białka ogólnego,•– gluten kukurydziany.


Pytania zasadnicze:Pytania zasadnicze:

1. Czy można „czymś” zastąpić pasze GM, głównie soję GM?2. Czy soja GM jest szkodliwa dla środowiska jako pasza, czy też dla konsumentów produktów takich jak jaja, mleko, mięso?

Ad 1.: NIE

Ad 2.: NIE

ODPOWIEDŹ:


G M O oznaczaG M O oznaczaCODZIENNE PRODUKTY CODZIENNE PRODUKTY INżYNIERII GENETYCZNEJ INżYNIERII GENETYCZNEJ

KONIECZNE JESTUWZGLĘDNIENIE CZYNNIKÓW SPOŁECZNYCH i EKONOMICNZYCH


BIOTECHNOLOGIA to:BIOTECHNOLOGIA to:

przemysłprzemysł == biała biała biotechbiotech zdrowiezdrowie = = czerwona czerwona biotech biotech aagrgrobiotechobiotech = = zielonazielona biotech biotech fioletowafioletowa == legislacja (IPR) legislacja (IPR) A zatemA zatem::

Kontrybucja Kontrybucja botechnolog botechnologii ii do do całej całej

BIOgospodarkiBIOgospodarki


Aspekty biogospodarkiAspekty biogospodarki

Finansowe;Finansowe; Postęp naukowo – techniczny;Postęp naukowo – techniczny; Niematerialne:Niematerialne:

Nowe jakościowo produkty, Nowe jakościowo produkty, Miejsca pracy,Miejsca pracy, Jakość życia, Jakość życia, Zielone środowisko.Zielone środowisko.


ROZWIĄZANIA ROZWIĄZANIA LEGISLACYJNELEGISLACYJNE

SPRZECZNE z UESPRZECZNE z UE* * konflikt z Komisją konflikt z Komisją (kary umowne);(kary umowne);* konflikt z WTO * konflikt z WTO (kary umowne); (kary umowne);* pozwy z przemysłu* pozwy z przemysłu(odszkodowania);(odszkodowania);* zablokowanie nauki;* zablokowanie nauki;* obniżone „BHP” kraju.* obniżone „BHP” kraju.

ZGODNE z UEZGODNE z UE

stymulacja stymulacja biogospodarki biogospodarki i i zrównoważony zrównoważony rozwójrozwój


KONKLUZJA:KONKLUZJA:prawo wyboru

i NIE BÓJMY SIĘ BIOTECHNOLOGIINIE BÓJMY SIĘ BIOTECHNOLOGII

Documents

Pasze genetycznie zmodyfikowane (GM)