Paglilingkod sa Misa

ANG PAGLILINGKOD SA MISA© Ka Estong Alagbate

Nihi l Obstat:

Rev. Fr. Genaro O. DiwaCommissioner, Commission on Liturgy

Imprimatur:

+Luis Antonio G. Cardinal Tagle, D.D.Archbishop of Manila

Ang ginamit na mga talata ng Biblia ay hango sa Banal na Biblia, salin ni Msgr. Jose Abriol, inilathala ng Paulines Publishing House, 2650 F.B. Harrison Street, 1300 Pasay City, Philippines.

Inilathala at pinalalaganap ngPaulines Publishing HouseDaughters of Saint Paul2650 F.B. Harrison Street1300 Pasay City, PhilippinesE-mail: [email protected]: www.paulines.ph

Walang makapaglilimbag ng aklat na ito kung walang pahintulot ng Paulines Publishing House. Ang lahat ng karapatan ay pag-aari ng Daughters of St. Paul

Unang Paglilimbag 2013ISBN 978-971-590-714-9

at the service of the Gospel and culture

MGA NILALAMAN

I. Mga Pangunahing Pagsasaalang-alang

II. Paghahanda ng sarili

III. ang Pook ng Pagdiriwang

IV. Mga gamit-Panliturhiya

V. Misa simple

VI. Misa solemne

VII. Misa Pontifical

5

9

13

21

36

47

54

5

IMGA PANGUNAHING

PAGSASAALANG-ALANG

sa di-masukat na habag ng Diyos, tinawag niya tayo hindi bilang mga indibidwal na walang kaugnayan sa isa’t isa, kundi bilang isang pamayanang magiging palatandaan ng pagka-naririto ng Diyos, upang ang palantandaang ito sa tuwina’y maging paanyaya sa iba’t ibang lahi ng tao sa daigdig na ito. tinawag ng Diyos si abraham hindi bilang isang indibidwal kundi bilang ninuno ng isang bansa (gen 12:2). tinawag si Pedro hindi rin bilang isang indibidwal kundi bilang saligan ng simbahan (Mt 16:18; lc 22:32). Isa-isa ring tinawag ang iba pang apostoles (Mt 28:19) upang gawing alagad ang lahat ng bansa. tayo rin ay tinawag ng Diyos bilang isang bayan, at sa pagtitipon natin upang sumamba, nagiging palatandaan tayo ng pananatili ng Diyos sa ating piling (Mt 18:20).

bilang huling habilin ng isang malapit nang mamatay, inatasan tayo ni Jesus na “gawin ito”: ang magsalo sa Kanyang katawan at dugo bilang isang pamayanan (I Cor 11:24-25), at hindi bilang mga indibidwal na walang kaugnayan sa isa’t isa. Hindi maiaalis sa ganitong “pangmadlang gawain” (leitos-ergon sa griyego, liturgia sa latin) ang pagkakaroon ng mga tagapaglingkod (ministers) na may

Paglilingkod sa Misa6

kanya-kanyang papel (ministries) na ginagampanan. May dalawang pangkalahatang uri ng mga tagapaglingkod sa liturhiya: ang ordained ministers (obispo, pari at diyakono) at ang lay ministers (acolytes at lectors).

lagi na, ang uri ng paglilingkod ay sumisipot (tulad ng ushers at commentators, halimbawa) at nawawala (tulad ng porters at dancers) ayon sa pangangailangan ng pamayanan, at hindi ayon sa pangangailangan ng tagapaglingkod. Ito ang dahilan kung bakit ang pagka-acolyte at pagka-lector ay hindi na para lamang sa mga kandidato sa pagkapari (artikulo 3 ng Ministeria Quaedam na ipinalabas ni Papa Pablo VI noong 1972), kundi para sa sinumang lay na karapat-dapat, ayon sa pangangailangan ng parokya. Hindi natin maitatanggi na sa mga palasimba ay nakararami ang kababaihan, kung kaya’t bagama’t itinatadhana ng Ministeria Quaedam, artikulo 7, na ang acolytate at lectorate ay para lamang sa mga kalalakihan, sa kalagayan natin sa Pilipinas ay hindi ito istriktong naipatutupad.

ang tungkulin ng isang acolyte ay ang mga sumusunod:

1. Pagtuwang sa mga diyakono at pari sa mga panliturhikong pagdiriwang lalo na sa Misa;

2. Mamahagi ng banal na Komunyon kung hinihingi ng pagkakataon;

3. Magtanghal ng Kabanal-banalang sakramento para sa pagsamba ng mga mananampalataya at magbalik nito sa tabernakulo pagkatapos (hindi siya maaaring magbasbas sa mga tao); at

I. Mga Pangunahing Pagsasaalang-alang 7

4. Magturo sa mga pansamantalang itinalaga upang magdala ng misal, krus, kandila, o iba pang kahalintulad na tungkulin sa panliturhikong pagdiriwang.

sa Pilipinas, ang acolytate ay hinati natin sa dalawang lay ministries:

1. Communion ministers na gumaganap sa ikalawa at ikatlong tungkulin ng acolyte; at

2. Mass servers na gumaganap naman sa una at ikaapat.

May sinasabi si Fr. anscar Chupungco, osb, pangunahing awtoridad tungkol sa liturhiya:

“ang pangalang Mass servers ay waring mas angkop sapagkat iyon naman talaga sila. Makabubuti ring hatiin sila ayon sa kanilang natatanging tungkulin sa Misa: tagapagdala ng aklat, ng cruet, ng kandila, ng thurifer, taga-kuliling, at iba pa. ang pagbibigay ng wastong pangalan ay isa sa mga prinsipyong liturhikal ng Vatican II.”1

Kung sa bawat pagtitipon sa ngalan ni Jesus (Mt 18:20) ay nakikipagtagpo tayo sa Kanya, hinihingi ng pagkakataon ang pinakamasusing paghahanda. Katulad ng isang tunay na tsuper na nakikilala bago sumampa sa sasakyan, tinitiyak niya ang kalagayan ng goma, ilaw,

1. It would seem that the name Mass servers is more appropriate for that is what they really are. Likewise, it would be better to class them according to their specific role at Mass: book bearer, cruet bearer, candle bearer, thurifer, bell ringer and so on. Calling a spade a spade is one of the liturgical principles of Vatican II.


krudo, tubig, brake fluid at iba pa para sa kaligtasan ng mga sasakay, ganitong pagkamasusi, at higit pa, ang hinihingi sa isang Mass server, bago siya makipagtagpo kay Jesus, upang hindi makahadlang sa kaligtasan ng mga kaluluwa ng mga mananampalataya.

Ito ang layunin ng manual na ito: upang tulungan ang Mass servers sa masusing paghahanda ng sarili, ng pook ng pagdiriwang, ng mga kaukulang kagamitan, ng mga angkop na kasuotan, at ng daloy ng mga pagdiriwang.

21

IVMGA GAMIT-PANLITURHIYA

1. Mga Sisidlan

ChaliceIto ay isang saro o kopang

inuman, kung saan kinokonsagra ang alak upang maging dugo ni Kristo. sa mga pagkakataong maraming pari ang nakikipagmisa, higit na masagisag kung isang mas malaking chalice ang gagamitin, kaysa ilang maliliit.

Paten Ito ay isang sisidlang hugis-

platito, kung saan kinokonsagra ang malaking ostiya (laking sapat upang makita ng pinaka-malayong nagsisimba), upang maging katawan ni Kristo.


Ciborium Ito and sisidlan ng maliliit

na ostiyang ipamamahagi sa mga nagsisimba. ang laki ng sisidlang ito ay sapat upang maglaman ng kinakailangang dami ng ostiya ayon sa dami rin ng mga tatanggap ng komunyon. Katulad ng chalice, kanais-nais na ito ay iisa lamang sa altar. “Isang tinapay, isang katawan,” wika nga ni san Pablo (I Cor 10:16).

Lunette Ito ang humahawak sa Kabanal-

banalang sakramento sa loob ng monstrance.

Monstrance Ito’y tinatawag ding ostenso-

rium. Ito ay sisidlan din ng malak-ing ostiya, subalit ito ay dinisenyo upang ipamalas nang matagalan ang Kabanal-banalang sakramento sa mga sumasamba. ginagamit ito sa pagtatanod, sa pagbabasbas, at prusisyon ng Kabanal-banalang sakramento.

IV. Mga Gamit-Panliturhiya 23

Pyx Dito inilalagay ang Kabanal-

banalang sakramento na nasa lunette upang iligpit sa tabernacle. sa mas maliit na pyx naman inilalagay ang reserbang Komunyon para sa mga maysakit.

Communion plate Ito ay hugis pinggan na

isinasahod sa ilalim ng baba ng tumatanggap ng komunyon sa dila. ginagamit ito upang maiwasang mahulog sa lapag maging mugmog o patak ng banal na Komunyon.

Cruets ang mga ito ay sisidlan

ng alak at tubig na gagamitin sa Misa. Mula rito ay isinasalin sa chalice ang alak at tubig.


Thurible Ito ay tinatawag ding censer.

Dito inilalagay ang baga kung saan sinusunog ang insenso. May tangkay itong kadena upang maiindayog. ginagamit ito sa mga solemneng liturhiya, sa pagpuprusisyon, at sa paglilibing.

Brazier Ito ay sisidlan din ng

baga kung saan sinusunog ang insenso. Mas malaki ito kaysa thurible, at hindi iniindayog kundi nakapatong sa isang sadyang pedestal. naglalaman ng mas maraming baga, ginagamit ito sa panggabing panalangin at sa iba pang pagdiriwang.


Incense boat Ito ay sisidlan ng insenso.

May sadyang kutsara, mula dito ay inilalagay ang insenso sa bagang nasa thurible o brazier. Katulad ng nabanggit natin sa pangangalaga sa sacristy (bilang 1), kailangang ang insenso (at baga, sabihin pa) ay sapat sa pangangailangan. ang mabangong usok ng insenso ay sumasagisag sa ating panalanging pumapailanlang sa kalangitan (Ex 30:1, 7-9; lc 1:9).

Mga mangkok Mas mainam na yari sa kristal upang makita ang

nilalaman, ang mga ito ay ginagamit upang sahurin ang tubig sa paghuhugas ng kamay ng pari, at ang banal na tubig na ibinubuhos sa ulo ng binibinyagan (kung walang baptismal font). ang mga ito rin ang mainam na sisidlan ng abo sa pasimula ng Kuwaresma.

Pitsel Mainam ding yari sa kristal upang tumugma sa

mangkok. Mula rito ay ibinubuhos ang tubig sa kamay ng pari, at ang banal na tubig sa ulo ng binibinyagan.

Kabibe nakasanayan na, ginagamit itong sisidlan ng banal

na tubig na ibinubuhos sa ulo ng binibinyagan.


Oil stocks Ito ang magkarugtong na mga sisidlan ng langis para

sa pagbibinyag, pagkukumpil at ordinasyon (chrisma), at langis para sa mga maysakit (oleum infirmorum). Holy water vessel at aspergil

Ito ay isang maliit na timba at katambal na pangwisik. ginagamit ito sa pagwiwisik ng banal na tubig sa mga tao, bagay, o pook. sabihin pa, hindi katanggap-tanggap sa liturhiya ang paggamit ng maliit na sisidlan ng banal na tubig na yari sa plastic.

2. Mga AklatBook of the Gospel

tinatawag din itong Evangelary. sabihin pa, ang nilalaman ng aklat na ito ay mga pagbasa mula sa mga Ebanghelyo lamang. Mula rito ay ipinahahayag ng diyakono o pari ang Mabuting balita. ginagamit ito sa mga lalong solemneng pagdiriwang.Lectionary

nilalaman ng aklat na ito ang mga pagbasa mula sa banal na Kasulatan, mga pagbasang naunang isinaayos upang umangkop sa bawat pagdiriwang. ang lectern ang angkop na paglalagyan nito.Sacramentary

Kung ang lectionary ay naglalaman ng mga pagbasa, ang sacramentary naman ay naglalaman ng mga panalanging pinangunguluhan ng pari.


Missalang aklat na ito ay pinagsanib na lectionary at

sacramentary. Isinaayos ito ayon sa mga pagkakataon: panlinggo, pang-araw-araw, kapistahan ng mga santo, pagkakasal, at paglilibing.

OrdoIto ang unang dapat damputin ng Mass server bago

ang alinmang bagay sa sacristy tuwing siya ay maglilingkod. Itinatadhana ng maliit na aklat na ito ang paksa ng pagdiriwang sa bawat araw sa buong taon. nasasaad dito kung ano ang ipinagdiriwang, kung anu-ano ang mga pagbasa, kung ano ang itinakdang kulay sa pagdiriwang, kung anu-ano ang mga dapat ihanda, at marami pang mga bagay na hindi dapat na ipagkamali.

Collectio RituumIto ay kalipunan ng mga liturhiya sa pagdiriwang ng

iba pang mga sakramento, liban sa banal na Eukaristiya. May mga panalangin din dito para sa pagbabasbas sa mga tao, mga bagay, o mga pook.

Book of BlessingsIto ay mas malawak na kalipunan ng mga panalangin

para sa pagbabasbas sa mga tao, mga bagay, o mga pook.

HymnalIto ay kalipunan ng mga awitin sa liturhiya.


3. Mga Linen

PurificatorIto ay ginagamit upang tuyuin ang chalice matapos

inuman at matapos hugasan. Mainam na ito ay yari sa telang absorbent upang matupad ang layunin nito. ang lapad nito ay humigit-kumulang sa isang dangkal, at ang haba ay humigit-kumulang sa dalawang dangkal.Corporal

Dito ipinapatong and chalice, paten at ciborium kung ginagamit sa Misa, at ang monstrance kung ginagamit sa pagtatanod. Ito ay may sukat na humigit-kumulang sa dalawang dangkal kuwadrado. Pall

Ito ay ginagamit na pantakip sa chalice upang tiyaking malinis ito. ang takip na ito na yari sa tela, ay pinalooban ng mas matigas na material.Altar Cloth

ang mantel na ito at karaniwang halos umabot sa sahig ang haba sa magkabilang dulo ng altar, at humigit-kumulang sa isang dangkal naman (mula sa gilid) sa harapan at likuran. sa ganitong proporsiyon ay hindi malilingid ang anyong hapag ng altar (lc 22:14-15; gawa 2:56). Finger towel

Mas makapal upang hindi madaling malukot, at mas absorbent kaysa sa purificator, ang finger towel ay ginagamit ng pari sa paghahanda ng mga handog sa Misa, at upang


tuyuin ang ulo ng katatanggap ng binyag. ginagamit din ito ng obispo matapos pahiran ng chrism ang kinumpilan o inordenahan. ang isang dangkal na kuwadradong sukat ng finger towel ay sapat na sa pangangailangan.

4. Mga Kagamitang Nauubos Ostiya

Mula sa harina ng trigo, wala itong lebadura (Ex 12:17; Mt 26:17) o pampaalsa. Itinuturo ng pananampalataya na ang tinapay na ito, sa bisa ng konsagrasyon ng pari na ginagarantiyahan ni Jesus (Mt 26:26), ay nagiging tunay na katawan niya.Alak

Ito’y mula sa purong katas ng ubas. nakagawian nang lahukan ito ng kaunting tubig. Ito’y nagiging tunay na dugo ni Kristo (Mt 26:28) sa bisa ng konsagrasyon ng pari.

Kandilasi Kristo ang tunay na liwanag (Is 8:23 – 9:1; Mt 4:15-

16), at ang katotohanang ito ay buong linaw na nailalarawan ng nagniningas na kandila. Ito ang dahilan kung bakit may kasamang hindi kukulangin sa dalawang kandila ang krusipihong pamprusisyon, ang pagpapahayag ng Mabuting balita, malapit sa (o ibabaw ng) altar, at sa paligid ng nakatanghal na Kabanal-banalang sakramento.

Ang Paschal Candle sa seremonya ng Easter Vigil binabasbasan at unang

sinisindihan ang kandilang sumasagisag kay Kristong


muling nabuhay, ang ilaw ng daigdig. Inilalagay ito sa isang kapansin-pansing katayuan sa sanctuary sa buong panahon ng Muling Pagkabuhay. Matapos ang panahong ito ay angkop na ilipat ito sa tabi ng baptismal font kung mayroon. Kung walang baptismal font, pinakapraktikal na paglaanan ito ng lugar sa sacristy, upang muling itanghal na may sindi sa pagbibinyag o paglilibing. gayunpaman, dapat itong palitan ng bago sa susunod na pagdiriwang ng Muling Pagkabuhay upang maisagisag ang bagong buhay kay Kristo.

Langis ang langis na ginagamit sa pagbibinyag, pagkukumpil

at ordinasyon ay tinatawag na chrisma, at ang para sa maysakit ay oleum infirmorum. tuwing Huwebes santo ay nagbabasbas nito ang obispo para gamitin sa buong taon. Pinapalitan ito sa susunod na Huwebes santo.

Pangkaraniwang langis naman mainam na ilagay sa ilaw ng tabernacle. Kaysa kandila, higit na tumatagal ito kung kaya’t matitiyak na may ilaw sa tabernakulo araw at gabi (Ex 27:20-21). Kalait-lait ang ilaw sa tabernakulo kung ito ay bombilya, gaano man kahawig ng ningas ang disenyo nito. ang pag-iral ng ilaw ay nagiging ganap kung sa pagbibigay-liwanag ay nauubos ito (Mt 17:25), katulad ng ginawa ni Kristong liwanag. ang bombilya ay salat sa ganitong pagsasagisag.

Agua benditaang tubig na ito ay binabasbasan ng pari sa seremonya

ng Easter Vigil. Hangga’t maaari, nagbabasbas nang sapat


para sa buong taon. ginagamit ito sa pagbibinyag at pagbabasbas sa mga tao, mga bagay, o mga pook.

5. Iba pang mga kagamitan

Processional crossIto ay may kalakihang krusipiho na nasa isang tulos

at ginagamit sa prusisyon. Kung walang krusipiho sa sanctuary, pinatatayo ito malapit sa altar.Kneeler

Ito ay luhurang maaaring ilipat-lipat ng kinalalagyan. ginagamit ito ng mga ikinakasal, ng nangungumpisal kung walang confessional, ng nangungulo sa mga pang-debosyong panalangin, gayundin ng dumadalaw na obispo sa kanyang pananalangin sa bungad ng simbahan.Bell

Ito’y pinatutunog upang tawagin ang pansin ng mga nagsisimba sa mga pinakabanal na bahagi ng pagdiriwang.Book rest

Isinasandal dito ang sacramentary kung ang nangungulo sa Misa ay may kapansanan sa pangingin. Hangga’t maaari, hindi ito dapat maging mas kapansin-pansin kaysa sa chalice at ciborium.

Microphonesa pasimula at pagtatapos ng Misa sa presider’s chair,

may tagahawak nito. Hindi angkop na sa nangungulo at pinangunguluhan ay may nakapagitnang stand nito. sa


liturhiya ng salita, ito ay nasa panig ng lectern kung saan mas malapit ito sa bibig ng lector kung siya ay nakatingin sa mga nagsisimba. sa liturhiya ng Eukaristiya, hindi rin dapat maging kapansin-pansin ang stand nito.

Croziertinatawag ding bacolo, ito ang tungkod ng obispo na

sagisag ng kanyang pagiging pastol ng bayan ng Diyos.

6. Mga KasuotanCassock

sotana ang nakasanayan nating itawag dito. Ito ang pangunahing damit ng pari na nagpapaging-iba sa kanya sa laity. Puti ito o itim, makitid ang manggas, hakab sa katawan hanggang baywang, paluwang hanggang laylayan. Dito ipinapatong ang iba pang pang-liturhikong kasuotan, depende kung gaano ka-solemne ang pagdiriwang.

SotanilyaIto ang tawag natin sa uniporme ng Mass servers.

ang tabas at tahi nito ay ginaya sa sotana. sota-sotanahan, sa madaling sabi. subalit maraming pagkakataon na ang Mass server ay mas matangkad sa pari, kung saan ang pari na ang mukhang naka-sotanilya. sana ay dumating ang araw na sa suot nating uniporme bilang Mass servers ay mas magmukha tayong lay kaysa cleric, sapagkat tayo ay lay. ang bayan ng Diyos ay nauuri sa dalawa lamang: clergy at laity. Kaparian at layko. Walang pari-parian.


AlbaHango sa latin, ang ibig sabihin nito ay “puti.” Ito

ay kasuotang sadyang pang-liturhiya. Mas maluwang ito kaysa sa sotana, at minsa’y binibigkisan ng kordon (cincture) sa baywang.

Surplicetinatawag natin itong rokete. Ito ay ipinapatong ng

pari sa sotana kung siya ay kasangkot sa liturhiya ngunit hindi bilang co-presider kundi bilang master of ceremonies, choir director, o iba pang tungkulin. Puti rin ito, maluwang ang manggas, lampas-tuhod ang haba.

Chasubletinatawag ding kasulya, ito ay sadyang para sa Misa.

nagtataglay ito ng liturhikong kulay, lalong maluwang kaysa sa surplice, hanggang bukung-bukong ang haba, at bagama’t walang manggas, ay tumatakip sa buong braso ng pari.

DalmaticIto ang suot ng diyakono katumbas ng chasuble ng

pari. May malapad itong manggas, lampas-tuhod ang haba, mas marangya ang tela at disenyo kaysa sa surplice.

StoleIto ay malapad na banda na nakasampay sa

magkabilang balikat ng pari, lampas-tuhod ang haba. Para sa diyakono, nakasampay ito sa kaliwang balikat at magkakabit sa kanang tagiliran. May liturhikong kulay


ito. Kung makitid ang stole ng pari, ipinapailalim ito sa chasuble. nasa ibabaw ito kung malapad. ang stole ng diyakono ay nasa ilalim ng dalmatic.Humeral veil

Ito ay malapad na puting balabal, nakapatong sa mga balikat ng pari habang ipinuprusisyon ang Kabanal-banalang sakramento at habang ibinabasbas ito pagkatapos ng pagtatanod.

CopeIto ay balabal na lalong malapad kaysa sa humeral

veil, pinagkakabit sa may dibdib, hanggang sakong ang haba. Ito’y ginagamit sa mga lalong solemneng pagdiriwang ng liturhiya, at sa bendisyon ng Kabanal-banalang sakramento.

Skull captinatawag ding zucchetto, ito ay maliit na purpurang

sambalilo ng obispo, pula sa kardinal, at puti sa santo Papa.

MitreMay kambal na tulis sa ibabaw at dalawang palawit

sa likod, ito ay ipinuputong sa ulo ng obispo.Singsing

tanda ng pansimbahang kapangyarihan, palagi itong suot ng obispo. Dito humahalik ang mga pari at mga laiko bilang pagkilala sa natatanging katayuan ng obispo sa bayan ng Diyos.


Pectoral crossIto ang krusipihong isinasabit ng obispo sa kanyang

dibdib.

PalliumIto ay isang banda na mas makitid kaysa sa stole,

ipinapatong sa chasuble ng arsobispong nanunungkulan sa kanyang nasasakupan. Isinusuot niya ito sa mga lalong solemneng okasyon.

Documents

Paglilingkod sa Misa