OSNOVA GAZDOVANJA ŠUMAMA GJ ”VARDENIK” · Prema poslednjim podacima ukupna površina (državno zemljište) ove gazdinske jedinice iznosi 4.860,48 ha. Obrasla površina gazdinske

J P “SRBIJAŠUME”, BEOGRAD ŠG “Vranje” - Vranje ŠU Surdulica

OSNOVA GAZDOVANJA ŠUMAMA ZA

GJ ”VARDENIK” (2017 - 2026)

Biro za planiranje i projektovanje u šumarstvu Beograd, 2016. god.

Mihaila Pupina 113

Beograd

2 Osnova gazdovanja šumama za GJ“Vardenik“

Mihaila Pupina 113

Beograd


0.0. UVOD

I Uvodne informacije i napomene Gazdinskom jedinicom "Vardenik" gazduje Šumsko gazdinstvo "Vranje" iz Vranja, preko Šumske uprave "Surdulica" u Surdulici, kao sastavni deo J.P. "Srbijašume"-

Beograd.

Šume i šumsko zemljište gazdinske jedinice "Vardenik" teritorijalno pripadaju Jugoistočnoj šumskoj oblasti-Južnomoravskom šumskom području.

OGŠ za GJ "Vardenik" rañena je prema odredbama Zakona o šumama (Sl. gl. RS br 30/10, 93/12 i 89/15) i Pravilnika o sadržini osnova i programa gazdovanja šumama, godišnjeg izvoñačkog plana i privremenog godišnjeg plana gazdovanja privatnim šumama (Sl. gl. RS br.122/03), ostalih Zakona koji se odnose na gazdovanje šumama, planskih dokumenata većeg ranga važnosti tj. usklañenost sa opštom osnovom (period važnosti od 01.01.2011. do 31.12.2020.godine) za Južnomoravsko šumsko područje.

Ovo je sedmo ureñivanje gazdinske jedinice. Terenski podaci su prikupljeni u leto 2015 godine, po jedinstvenoj metodologiji za sve državne šume kojim gazduje JP "Srbijašume" - Beograd, koristeći Kodni priručnik za informacioni sistem o šumama Srbije i isti su mehanografski obrañeni.

Važnost Osnove gazdovanja šumama je od 01.01.2017 do 31.12.2026 godine.

Ova OGŠ ima sledeće delove: - Tekstualni deo - Tabelarni deo - Karte

Mihaila Pupina 113

Beograd


1.0. PROSTORNE I POSEDOVNE PRILIKE

1.1. Topografske prilike

1.1.1. Geografski položaj gazdinske jedinice

Gazdinska jedinica "Vardenik" prostire se izmeñu sledećih geografskih koordinata: 19º 15' 00" i 20º 09' 00" istočne geografske dužine od Griniča i izmeñu 42º 35' 30" i 42º 49' 00" severne geografske širina.

Po administrativnoj podeli gazdinska jedinica "Vardenik" u celosti se nalazi na teritoriji opštine Surdulica i to u atarima katastarskih opština: Donje Romanovce, Gornje Romanovce, Novo Selo i Masurica.

U privrednom smislu ova gazdinska jedinica pripada Pčinjskom okrugu.

1.1.2. Granice

Granica ove gazdinske jedinice uspostavljena je i obeležena sa početnom tačkom od šumarske kuće na Masuričkoj reci idući u smeru kazaljke na satu i ide najpre na jugoistok i istok, a zatim ka severu pored privatnih poseda iznad sela Masurice sve do mesta zvanog Kalifer tj. do Sanatoriuma, odakle skreće i ide na istok krivudavom linijom pored privatnih poseda sela Donjeg Romanovca do Romanovske reke.

Od Romanovske reke granica ide na sever do puta Donje Romanovce-Gornje Romanovce odakle nastavlja prema surduličkom groblju na severozapad i zapad pored privatnih poseda sela Donje Romanovce. Granica od Surduličkog groblja na istok do kote 727 odakle skreće na jugoistok do Lokvačkog potoka, a onda ide na severozapad do ispod mahale Lokva odakle nastavlja na istok do puta za mahalu Mešinci pa skreće na jug i krivudavom linijom ispod kote 1201, kote 1207, kote 1257, Daničine mahale silazi u Romanovsku reku.

Idući uz reku i uz stranu granična linija dolazi do kote 1302, pa na kotu 1558 i nastavlja do Golemog ravništa gde skreće na jugoistok na kotu 1539, kotu 1740, kotu 1741 do kote 1659 mesta zvanog Trenjin grob, gde skreće na zapad i ide do mesta zvanog Bobik, pa skreće na istok sve do ispod Streška odakle skreće na jug do mesta zvanog Lobod da bi onda nastavila na istok do ispod Malog Streška gde skreće na jugozapad i spusta se niz Vojinov rid skoro do Vuneve reke, odakle ide na jug do ispod mahale Kajinci da bi ponovo uz Vojinov rid granica izašla na kotu 1671 mesto zvano Vršnik odakle jugozapadno nastavlja na kotu 1744, kotu 1726, m.zv. Prosenik, nastavlja seoskim putem do m.zv. Livañe, gde skreće na sever pored Jovanovog potoka do Gurčijinske mahale gde nastavlja na jugoistok do m.zv. Prosenik gde skreće na severozapad, pored privatnih poseda sela Novo selo i spusta se do Ćunčijinske mahale.

Od ove mahale na istok uz Kusurtski rid penje se do kote 1614 gde skreće na sever i severozapad do Ćunčijinske mahale, odakle ide na zapad pored privatnih poseda sela Novo selo i to pored mahala Romanovska i Dolorska i ispod kote 1446 preko m.zv. Kostiljak, kote 1141 izlazi na m.zv. Batin del gde u pravcu severoistoka pored privatnih i manja sela Masurice ide do početne tačke.

Granica G.J. Vardenik oslanja se na granicu G.J. Borovik od m.zv. Kostiljak, kote 1361 do kote 1141 i dalje do m.zv. Batin del.

1.1.3. Površina

Ova gazdinska jedinica se prostire na teritoriji opštine Surdulica.

Stanje površina prema vrsti zemljišta (načinu njegovog osnovnog korišćenja) prikazano je sledećom tabelom:

1. Visoke šume 3430.68 ha 76.1% 2. Izdanačke šume 823.59 ha 18.3% 3. VPS 224.71 ha 5.0% 4. Šibljaci 31.91 ha 0.7% Ukupno obraslo: 4510.89 ha 92.8% 5. Šumsko zemljište 271.55 ha 77.7% 6. Za ostale svrhe 39.03 ha 11.2% 7. Neplodno 10.20 ha 2.9%

Mihaila Pupina 113

Beograd


8. Zauzeće 28.81 ha 8.2% Ukupno neobraslo 349.59 ha 7.2% Ukupno gazdinska jedinica 4860.48 ha 100.0%

Površina gazdinske jedinice iznosi 4.860,48 ha, šume i šumsko zemljište zauzimaju 4.782,44 ha (98,4 %), ostalo zemljište zauzima 78,04 ha (1,6 %) površine gazdinske jedinice.

Ukupno obraslo zemljište zauzima 4.510,89 ha (92,8 %) površine, od toga šume zauzimaju 4.509,71 ha (92,8 %), a šumske kulture 1,18 ha (0,0 %). Na šumsko zemljište otpada 271,55 ha (5,6 %), na neplodno 10,20 ha (0,2 %), na zemljište za ostale svrhe 39,03 ha (0,8 %), a na zauzeća 28,81 ha (0,6 %) od ukupne površine. Ukupno neobraslo zemljište učestvuje sa 349,59 ha (7,2 %).

1.2. Imovinsko pravno stanj е

1.2.1 Državni posed

U površinu gazdinske jedinice ušle su sve katastarske parcele koje su državno vlasništvo, (korisnik J.P. "Srbijašume" - Beograd) po katastru nepokretnosti opštine Surdulica, a nalaze se u napred navedenim granicama gazdinske jedinice (poglavlje 1.1.2). Sve katastarske čestice nalaze se na teritoriji opštine Surdulica, a unutar atara katastarskih opština: KO Novo selo, KO Donje Ramanovce, KO Gornje Ramanovce i KO Masurica.

Prema poslednjim podacima ukupna površina (državno zemljište) ove gazdinske jedinice iznosi 4.860,48 ha. Obrasla površina gazdinske jedinice je 4.510,89 ha. Ovom gazdinskom jedinicom gazduje ŠU Surdulica.

1.2.2. Privatni posed

Unutar gazdinske jedinice evidentitan je odreñeni broj enklava (privatnog poseda).

Ukupna površina privatnog poseda (enklava) unutar gazdinske jedinice iznosi 138,19 ha. Od privatnog poseda koje je prisutno u ovoj gazdinskoj jedinici uglavnom su pašnjaci, livade i šume. Sam način njihovog korišćenja nema bitnijeg uticaja na gazdovanje šumama ove gazdinske jedinice.

Mihaila Pupina 113

Beograd


1.2.3. Spisak katastarskih parcela

Broj Vrsta Površina Broj K.O: Masurica Parcele kulture ha ar m2 odeljenja

4216/1 šuma 484 13 52 41 Broj Vrsta Površina Broj 4224/1 pašnjak 35 27 41

parcele kulture ha ar m2 odeljenja 4224/2 pašnjak 47 78 40

2483 šuma 16 09 12 33 4225 pašnjak 67 32 44 3668 šuma 33 41 130 4226 šuma 88 82 59 3677 šuma 9 17 130 4228 pašnjak 2 29 53 3697 šuma 20 46 130 4230 pašnjak 8 73 52 3714 šuma 28 03 130 4231 pašnjak 8 10 42 3781 šuma 7 64 38 130 4232 pašnjak 2 00 42 3782 pašnjak 11 18 130 4233 pašnjak 8 23 42 3783 pašnjak 9 13 130 4235 šuma 13 08 42 3784/1 pašnjak 83 53 130 4236 šuma 131 56 37 120-127 3785 pašnjak 7 26 130 4237 pašnjak 12 28 52 3788 šuma 11 06 130 4238 pašnjak 65 61 129 3805 pašnjak 1 95 129 4239 pašnjak 17 04 129 3865 šuma 4 29 129 4240 deo šuma 265 97 90 120-130 3866 pašnjak 49 80 129 4241 pašnjak 12 15 130 3891 šuma 20 50 128 4242 pašnjak 11 98 130 4026 zgrada 28 127 4243 pašnjak 78 50 130 4026 dvorište 94 127 4244 deo vočnjak 2 22 31 130 4041 šuma 4 85 36 4248 pašnjak 2 92 88 130

4066/2 šuma 15 75 37 Ukupno 918 79 62

4093 šuma 32 37 36

Broj Vrsta Površina Broj

K.O: Masurica Parcele kulture ha ar m2 odeljenja

A.D. za poljoprivrednu proizvodnju i kooperaciju “Masurica” 2463 šuma 1 91 41 33

Broj Vrsta Površina Broj 2464 pašnjak 14 63 33

parcele kulture ha ar m2 odeljenja Ukupno 8 05 39

2465 livada 5 99 35 33

Mihaila Pupina 113

Beograd



K.O: Donje Romanovce parcele Kulture ha ar m2 odeljenja

806 pašnjak 28 64 1 Broj Vrsta Površina Broj 807 šuma 12 63 97 1

parcele Kulture ha ar m2 808 pašnjak 1 00 62 1

375 šuma 6 98 14 1 809 šuma 2 10 14 1 376 šuma 5 65 38 1 810 pašnjak 6 55 1 418 pašnjak 79 29 813 pašnjak 8 09 1 424 pašnjak 88 79 29 946 šuma 32 68 1 425 jaruga 5 85 29 961 šuma 37 88 3 485 pašnjak 4 87 1 964 šuma 176 09 25 27-30 506 šuma 25 80 1 1003 šuma 2 38 85 32

527/1 šuma 11 64 1 Ukupno 209 71 81

805 pašnjak 33 88 1


K.O: Donje Romanovce parcele kulture ha ar m2 Odeljenja

Opština Ukupno 2 44 87


parcele Kulture ha ar m2

1117 z.pod zg. 2 44 87 32

Mihaila Pupina 113

Beograd



K.O: Novo Selo Parcele kulture ha ar m2 Odeljenja

91 Šuma 1 86 38 77 Broj Vrsta Površina Broj 104 Šuma 8 06 69 70

parcele Kulture ha ar m2 odeljenja 107 šuma 1 07 49 69

1 šuma 1 00 44 3 115/2 pašnjak 9 92 56 2 šuma 2 24 4 119 šuma 10 52 33 68 3 šuma 7 82 21 121 šuma 2 73 88 68 4 šuma 55 09 20 124 šuma 177 73 22 47-68 5 pašnjak 25 47 19 127 šuma 12 96 67 7 šuma 3 25 7 131/2 pašnjak 5 89 57 8 šuma 55 7 145/1 pašnjak 29 81 64 9 šuma 92 7 145/2 pašnjak 41 64 10 šuma 2 25 7 146/1 šuma 1 02 61 113 11/1 šuma 1892 94 37 53-57 146/3 šuma 13 51 114 11/4 šuma 16 27 105 147 šuma 3 48 02 114 13 pašnjak 9 71 17 148 šuma 420 78 49 108-118 14 pašnjak 21 49 19 151 šuma 9 48 114 16 pašnjak 28 02 22 197 šuma 34 04 36 11 17 pašnjak 2 43 00 46 202 šuma 5 11 52 116 18 šuma 20 34 24 1803 pašnjak 61 81 90 19 pašnjak 3 87 25 1804 šuma 20 12 90 27 pašnjak 33 06 44 2640/1 šuma 191 66 00 92-96 29 pašnjak 17 31 53 2640/3 šuma 6 21 92 30 pašnjak 5 05 53 2648 šuma 29 90 89 98.99 33 pašnjak 20 09 55 2648 šuma 45 79 87 98-99 36 šuma 45 97 63 2650 pašnjak 5 15 100 40 pašnjak 14 05 106 2655 šuma 14 32 92 42 pašnjak 36 72 105 3963 šuma 2 70 49 107 44 pašnjak 19 78 105 3981 šuma 16 97 107 51 pašnjak 50 00 102 7063 šuma 3 83 101 52 šuma 18 20 102 7397/1 šuma 67 40 71 101 53 pašnjak 29 07 102 7407 šuma 36 58 101 60 pašnjak 16 93 78 7448 šuma 96 01 101 67/2 pašnjak 38 51 90 7584 pašnjak 14 82 100 79 šuma 8 60 00 11 7585 šuma 25 95 100 79 livada 11 29 37 11 7600 šuma 6 27 36 100

80 šuma 174 99 29 11-17 Ukupno 3110 72 56

Mihaila Pupina 113

Beograd



K.O: Novo Selo parcele Kulture ha ar m2 odeljenja

Dobro sela 105 pašnjak 98 13 69 Broj Vrsta Površina Broj 106 pašnjak 42 69 69

parcele Kulture ha ar m2 120 pašnjak 28 32 68

12 šuma 90 54 18 122 pašnjak 1 93 14 68 21 pašnjak 74 07 40 123 pašnjak 7 43 69 22 pašnjak 87 20 40 126 pašnjak 84 18 67 23 pašnjak 3 94 97 46 128 pašnjak 5 41 69 66,67 24 pašnjak 2 49 31 47 129 pašnjak 4 16 52 64 25 pašnjak 69 94 49 130 pašnjak 1 08 39 57 26 pašnjak 2 48 85 45 131/1 pašnjak 1 06 12 56 28 pašnjak 2 41 38 51 132 pašnjak 53 01 56 35 pašnjak 2 17 89 63 133 pašnjak 37 33 55 37 pašnjak 5 13 01 65 134 pašnjak 42 51 55 38 pašnjak 6 47 21 69 135 pašnjak 32 11 49 41 pašnjak 66 33 105 137 pašnjak 56 31 47 43 pašnjak 50 15 105 138 pašnjak 88 13 49 47 pašnjak 2 49 92 105 139 pašnjak 64 22 55 48 pašnjak 2 82 08 103 140 pašnjak 53 19 55 49 pašnjak 94 35 102 141 pašnjak 87 02 55 50 pašnjak 85 06 102 142 pašnjak 63 85 55 54 pašnjak 1 32 21 91 143 pašnjak 11 59 55 55 pašnjak 7 53 77 85 149 pašnjak 4 62 04 114 56 pašnjak 83 77 74 150 pašnjak 2 39 24 114 57 pašnjak 1 02 76 74 152 pašnjak 74 48 114 58 pašnjak 90 77 74 153 pašnjak 31 58 113 59 pašnjak 1 33 76 77 154 pašnjak 12 06 113 61 neplodno 3 79 69 78 155 pašnjak 1 32 06 111 62 pašnjak 95 98 80 156 pašnjak 92 36 111 63 pašnjak 9 70 51 86 157 pašnjak 27 57 111 64 pašnjak 1 21 76 86 158 pašnjak 42 09 111 65 pašnjak 70 88 90 159 pašnjak 54 83 110 66 pašnjak 24 29 90 160 pašnjak 49 58 108 67/1 pašnjak 3 32 26 88 161 pašnjak 19 89 107 68 pašnjak 13 88 16 89 162 pašnjak 9 19 107 69 pašnjak 25 06 89 163 pašnjak 5 20 107 81 pašnjak 24 36 17 164/2 pašnjak 2 61 07 110 82 pašnjak 11 98 19 198 pašnjak 69 25 12 83 pašnjak 15 61 49 199 pašnjak 31 60 11 84 pašnjak 46 11 55 200 pašnjak 3 24 83 11 85 pašnjak 9 05 56 201 pašnjak 18 60 116 86 pašnjak 33 92 15 203 pašnjak 34 43 116

Mihaila Pupina 113

Beograd



K.O: Novo Selo Parcele kulture ha ar m2 odeljenja

Dobro sela 7395 pašnjak 79 61 100

Broj Vrsta Površina Broj 7396 pašnjak 38 53 100


100 pašnjak 3 10 10 74 7399 pašnjak 28 29 100

2644 pašnjak 55 51 96 7403/1 pašnjak 40 62 101

2645 pašnjak 2 22 03 94 7403/2 pašnjak 9 08 101

2646 pašnjak 21 85 95 7404 pašnjak 52 63 101

2647/1 pašnjak 5 82 63 96 7405 pašnjak 57 11 101

2647/2 pašnjak 1 05 84 98 7406 pašnjak 41 16 101

2649 pašnjak 90 50 99 7408 pašnjak 49 55 101

2651 pašnjak 80 30 97 7409 pašnjak 43 61 101

2652 pašnjak 1 50 68 93 7410 pašnjak 25 52 100

2653/1 pašnjak 20 31 92 7411 pašnjak 11 83 101

2656 pašnjak 1 23 07 92 7412 pašnjak 67 46 101

2657 pašnjak 26 54 92 7413 pašnjak 2 26 36 101

2658 pašnjak 4 33 92 7447 pašnjak 29 39 101

3964 pašnjak 22 29 107 7599 pašnjak 85 63 100

7390 pašnjak 44 00 100 108 pašnjak 65 28 70

102 pašnjak 9 41 34 74 109 pašnjak 2 47 46 74

103 pašnjak 1 24 20 74 115/1 pašnjak 11 14 11 56,57

6 pašnjak 2 04 66 13 117 pašnjak 3 14 38 67

15 pašnjak 93 02 47 7021/2 pašnjak 80 82 101

113 pašnjak 7 72 32 56 Ukupno 208 13 09



A.D. za poljoprivrednu proizvodnju ikooperaciju 111 šuma 15 56 74

Broj Vrsta Površina Broj 112 šuma 13 78 68

parcele Kulture ha ar m2 118 šuma 2 53 73 67

39 pašnjak 11 18 59 71 2026 šuma 1 27 20 88

101 šuma 40 58 74 Ukupno 16 20 06

110 Šuma 50 62 74

Mihaila Pupina 113

Beograd




Opština 11/6 šuma 17 23 105

Broj Vrsta Površina Broj Ukupno 56 14

parcele Kulture ha ar m2

20 Pašnjak 38 91 24


K.O: Gornje Romanovce parcele kulture ha ar m2 odeljenja

2519 pašnjak 37 93 4 Broj Vrsta Površina Broj 2520 Šuma 3 29 4

parcele Kulture ha ar m2 2521 Šuma 17 68 4

2048 Šuma 1 84 08 2 2522 pašnjak 11 07 4 2058 pašnjak 3 26 56 2 2523 pašnjak 4 00 4 2060 pašnjak 21 58 2 2524/1 pašnjak 17 67 4 2061 pašnjak 60 85 2 3122 pašnjak 1 44 2 2062 pašnjak 43 24 2 3135 šuma 18 40 5 2063 pašnjak 29 37 2 3180 šuma 1 96 93 5 2064 pašnjak 22 66 2 3976 šuma 2 49 55 5 2066 pašnjak 31 97 2 3978 šuma 3 90 89 5 2067 pašnjak 4 09 3 3979 pašnjak 103 96 91 5,8 2069 pašnjak 24 05 3 3980 šuma 77 02 8 2505 pašnjak 40 23 4 3981 šuma 35 32 8 2510 pašnjak 11 72 4 3982 šuma 48 39 66 6 2512 pašnjak 28 53 4 3983 pašnjak 25 06 6 2513 pašnjak 21 43 4 3984 šuma 15 62 6 2514 pašnjak 42 56 4 4243 šuma 1 81 27 7 2517 pašnjak 54 14 4 4245 šuma 4 48 79 7

2518 pašnjak 48 83 4 Ukupno 179 64 39



Suvlasništvo 2068 pašnjak 35 01 3

Broj Vrsta Površina Broj 2511 šuma 43 26 73 4


2059/1 Šuma 63 29 96 2 3991/1 šuma 64 68 19 7

2065 pašnjak 89 74 2 Ukupno 174 09 49

Mihaila Pupina 113

Beograd




Dobro Sela 3987/1 pašnjak 7 76 05 6

Broj Vrsta Površina Broj 3986 pašnjak 8 41 94 7

parcele Kulture ha ar m2 3987/2 pašnjak 31 87 7

3125 pašnjak 48 04 5 3987/4 pašnjak 46 68 7

3977 pašnjak 10 21 00 5 Ukupno 32 10 61

3985 pašnjak 4 45 03 6

Rekapitulacija za gj. "Vardenik"

Površina Red.broj

Katastarska opština ha ar m2

1. K.O. Masurica 926 85 01

2. K.O. Donje Romanovce 212 16 68

3. K.O. Gornje Romanovce 385 84 49

4. K.O. Novo Selo 3335 61 85

Ukupno GJ: 4860 48 03

Mihaila Pupina 113

Beograd


2.0. EKOLOŠKE OSNOVE GAZDOVANJA

2.1. Reljef i geomorfološke karakteristike

Opština Surdulica obuhvata 628 km2, nalazi se na nadmorskoj visini od 355 do 1875 metara. Samo naselje Surdulica smešteno je u Masuričkom polju, u slivovima reke Vrle i Gornje Jerne i Božičke reke, a zahvata i deo Vlasinske visoravni. Surdulica je okružena visokim planinama Vardenikom (1875 m) i Čemernikom (1638 m). Na istoku se u dužini od 42 km graniči sa Bugarskom, a u neposrednoj blizini je i granični prelaz Strezimirovci. Od južnomoravskog magistralnog koridora sever-jug (M1), koji predstavlja glavni tranzitni pravac, Surdulica je udaljena svega 10 km.

Raznovrsnost predela, razuñenost reljefa i relativno očuvan pejsaž, biodiverzitet, autohtoni biosistemi, ekološke i predeone celine, bogatstvo šumama i vodotocima, raznovrsna flora i fauna i pre svega Vlasinsko jezero i visoravan kao specifičan i dominantan atrakter, predstavljaju osnovne turističke atraktivnosti područja Surdulice.

Obronci Vardenika sa vrhom Veliki, Mali Strešer i Pandžin grob, predstavljaju južnu stranu Vlasinske visoravni.

Vardenik je planinski venac u čijem srednjem delu se diže vrh Strešer (1875 m). Posle Rtnja ovo je najlepša izolovana planinska kupa Srbije. Prostire se jugozapadno od Vlasinskog jezera. Sastavljena je mahom od kristalastih škriljaca, u obliku plećastog bila bez ijednog oštrog vrha, široka 50-500 m. Kako je Vardenik u celini zastrt glinovitim zastiračem, relativno bogat vodom i osunčan, to se listopadne šume penju do 1600 m uz severne i do 1700 m uz južne strane. Sela, zasnovana na krčevinama, razbijenog su tipa i penju se do 1300 m uz planinu.

Granica gazdinske jedinice "Vardenik" uspostavljena je i obeležena sa početnom tačkom od šumarske kuće na Masuričkoj reci idući u smeru kazaljke na satu i ide najpre na jugoistok i istok, a zatim ka severu pored privatnih poseda iznad sela Masurice sve do m.zv. Kalifer tj. do Sanatoriuma, odakle skreće i ide na istok krivudavom linijom pored privatnih poseda sela Donjeg Romanovca do Romanovske reke.

2.2. Geološka podloga i tipovi zemljišta

A: geološki uslovi

Ovaj šumski kompleks spada u staru masu Balkanskog poluostrova tj. u Rodopsku masu. Postojeći geološki podaci i naša orijentaciona istraživanja pokazuju da osnovna obeležja ove gazdinske jedinice predstavljaju gnajsevi kao najstariji škriljci ovog područja. Planine Rodopske mase su sastavljene od kristalnih škrilaca sa jezgrima od granita, dacita, grano-diorita, liskunskih gnajseva, mikašista i dr.

U slivu Masuričke reke preovlañuje granodiorit, a u slivu Romanovske reke granit.

Proces nastanka geoloških podloga i njihove karakteristike dat je u opštoj osnovi gazdovanja šumama Južnomoravskog šumskog područja.

B: pedološki uslovi

Kiselo smeñe zemljište (distrični kambisol)

Tip zemljišta u ovoj gazdinskoj jedinici mora se posmatrati u funkciji geološke podloge, pa u tom smislu zbog izrazite dominacije kiselih silikatnih stena (metamorfnih i magmatskih) imamo dominaciju kiselog smeñeg zemljišta kao najrasprostranjenijeg tipa. Heterogenost ovog tipa zemljišta je malo izražena i manifestuje se obično različitim podtipovima u vezi sa karakterom humusnog horizonta, a koji zavisi uglavnom od vegetacije, te prema tome imamao: pašnjačkog, šumskog, ili prelaznog ka rankerima. Ovaj tip zemljišta zauzima veće nadmorske visine a naročito pored spoljne granice počev od sela Crnovce pa preko Crne Reke sve do Šumate Trnice.

Ova zemljišta se karakterišu sa vrlo jednostavnom morfologijom, na šta presudni značaj ima karakter prirodne vegetacije i osobine supstrata.

Šumska zemljišta imaju redovno razvijeni humusni horizont različite debljine (najčešće 10 - 15cm). Prema dubini preovlañuju srednje duboka (40 - 70cm) i duboka (preko 70cm). Po mehaničkom sastavu to su peskovito ilovasta zemljišta sa najviše 35 % fizičke gline.

Struktura je slabo razvijena zbog lakog sastava i prisustva skeleta.

Navedene osobine obezbeñuju zemljištu dobru propustljivost za vodu i dovoljno prisustvo vazduha. To su uglavnom umereno vlažna zemljišta sa povoljnim vodnim režimom, a naročito srednja duboka i duboka forma. Kiselost je umereno do znatno izražena a stepen zasićenosti bazama je nizak. Količina prisutnog fosfora je ujednačeno visoka, dok kalijuma ima dovoljno uglavnom u humusnom horizontu.

Mihaila Pupina 113

Beograd


U proizvodnom pogledu kisela smeña zemljišta su zadovoljavajućih mogućnosti i to kako stvarnih tako i potencijalnih, pa predstavljaju najvrednija staništa (tipično šumska staništa). Jedino izrazito strme strane kao i veće prisustvo skeleta mogu usloviti periodični deficit u vlazi, koji se može pojaviti periodično i pri povoljnim uslovima reljefa, što naročito može ugroziti tek zasañene biljke sve do kraja treće vegetacione sezone, jer razvijaju koren na dubini koja je pod velikim uticajem spoljašnjih klimatskih faktora, a koji utiču na gubitak vlage.

Sirozem (regasol) na škriljcima

Predstavlja nerazvijeno ili slabo razvijeno zemljište (A - C) tipa. Obrazuje se u nižim delovima, na toplim ekspozicijama. Nastalo je uglavnom erozijom ranije stvorenih zemljišta na kojima još nije došlo do obrazovanja humusnog horizonta. Pripadaju podtipu silikatnog regasola jer se obrazuju u zoni škriljaca. Dubina je najčešća oko 30cm, maksimalno 40cm, dok su po strukturi umereno do znatno skeletna (oko 50 %).

Mehanički sastav tako obrazovanog zemljišta je jako nepovoljan zbog preovlañujuće peskovite komponente (preko 75 %), a posebno frakcije krupnog peska (preko 40 %). Zbog nagiba terena i nedovoljne fiziološke dubine profila, vodne rezerve se u ovom tipu zemljišta ne mogu obrazovati, pa su prema tome jako suva zemljišta koja su nastanjena termofilnim degradiranim hrastovim šumama i šibljacima.

Ovi regasoli pripadaju distričnom varijetetu, a kiselost i karakter apsortivnog kompleksa ne pokazuju veće razlike u odnosu na kisela smeña zemljišta na istim supstratima. Količina humusa je jako niska, a sa njom u vezi su i nedovoljne količine azota. Visoka snabdevenost lako prisutnim kalijumom je u vezi sa dobrom snabdevenošću podloge ovim elemetom.

2.3. Hidrografske karakteristike

Teritorija opštine Surdulice nalazi se u istočnom delu Masuričke kotline. Kotlinom protiče reka Vrla, desna pritoka Južne Morave. Reka Vrla u kotlini prima s leve strane pritoku, Romanovsku reku. Kotlina je okružena planinama.

Hidrografske karakteristike ove gazdinske jedinice karakterišu dve reke i to: Romanovska i Masurička koje su veoma bogate vodom preko cele godine sa izuzetkom letnjeg perioda kada dolazi do smanjenja nivoa vode.

Romanovska reka izvire sa severne strane Velikog Strešera i idući na severozapad zajedno sa svojim pritokama kod Surdulice se uliva u Vrlu reku. Njeno korito je dosta strmo kao i njene kratke pritoke sa leve i desne strane koje su takoñe strme. Dno Romanovske reke je pokriveno krupnim rečnim nanosom što govori da je erozija sliva Romanovske reke još uvek aktivna.

Masurička reka izvire sa južne strane Velikog Strešara, teče prema jugozapadu a zatim prema severozapadu i ispod sela Alakinca uliva se u Vrlu reku. Usput prikuplja veći broj potoka raznih dužina kao što su: Gradiški potok, Jalovnički potok, Kozarnički potok, Vuneva reka i dr., sa strmim uzdužnim nagibom. Dno ove reke je pokriveno krupnim rečnim nanosom što takoñe govori o eroziji u slivu Masuričke reke koja je još uvek aktivna.

2.4. Klima

Po svom geografskom položaju Južnomoravsko šumsko područje leži u pojasu kontinentalne klime centralnih oblasti Balkanskog poluostrva.

Izraženost reljefa, ispresecanost terena većim brojem rečnih dolina, pojava kotlina i izloženost terena čine da je klima ovog područja ipak raznovrsna. I pored nekih zajedničkih crta za najšire područje može se reći da svaka reljefski izdvojena celina ima i svoju specifičnu klimu. Najšire posmatrano mogu se u ovom području izdvojiti tri klimatske zone od kojih jedna obuhvata Vardarsku kotlinu i šire rečne doline, druga planinsko područje, a treća prelazna, koja obuhvata podgorja planina i manjih kotlina.

Vranjska kotlina i južni deo područja izloženi su mediteranskim uticajima dolinom Vardara preko niske preševske previje. Indikator ove klime je pirinač i pitomi kesten.

Suprotno klimi u Vranjskoj kotlini, u planinskom području vlada planinska klima koju karakterišu dosta duge i oštre zime sa velikom količinom snega i kratka leta sa nešto većim padavinama nego u kotlinama. U ovoj zoni glavna vrsta drveća je bukva.

U prelaznoj oblasti, izmeñu dve navedene klimatske zone, vlada klima koja je pod uticajem blage kotlinske i visijske planinske klime. U njoj ipak preovlañuje umereno kontinentalna klima. U ovoj zoni javljaju se termofilne i svetloljubive vrste drveća, uglavnom hrastovi.

Za analizu meteoroloških elemenata, korišćeni su podaci prikazani u tabelama mereni na običnoj meteorološkoj stanici (ob) Vlasina, koja je smeštena na 1.260m nadmorske visine i nalazi se na 42° 44' severne geografske širine i 22° 21' istočne geografske dužine (po Griniču).

Mihaila Pupina 113

Beograd


Vodeni talozi

Pod vodenim talozima podrazumevamo sve vrste kondenzovane i sublimirane vodene pare u atmosferi, koje padaju na zemlju u tečnom ili čvrstom stanju. Godišnje količine padavina iznose 525,4mm. Najveća količina padavina je u decembru i maju mesecu, a najsuvlji mesec je novembar.

Vodeni talozi u mm (Meteorološki godišnjak, 2011.):

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god Vlasina 26,8 25,2 48,3 23,5 79,3 48,1 67,4 33,7 28,9 52,2 1,6 90,4 525,4

Relativna vlažnost vazduha

Relativna vlažnost vazduha je veoma značajan faktor za razvoj šuma i javlja se kao opredeljujući faktor transpiracije biljaka i površinskog isparavanja. Vlažnost zemljišta najviše zavisi od relativne vlage vazduha.

Relativna vlažnost vazduha je najveća u zimskim mesecima kada su temperature niske, dok je u toku leta najniža. Suvoća vazduha leti ima za posledicu veliku evapotranspiraciju i isušivanje zemljišta do znatne dubine. Najniže vrednosti ima u aprilu, maju i junu, a najviše u decembru, januaru i februaru. Prosečna godišnja relativna vlažnost vazduha iznosi 80%, što odgovara kontinentalnom klimatu.

Srednja mesečna relativna vlažnost vazduha u % (Meteorološki godišnjak, 2011.):

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina 86 83 76 67 75 76 83 83 81 80 82 87 80

Temperatura vazduha

Temperatura vazduha u °C (Meteorološki godišnjak, 2011.):

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina -1,9 -1,0 1,9 6,3 10,4 14,4 17,0 17,4 15,3 5,9 1,5 -0,5 7,3

• Najtopliji mesec je avgust, a najhladniji januar. • Apsolutni maksimum temperature iznosi 30,0 ºC. • Apsolutni minimum temperature iznosi – 19,0 ºC.

Srednja maksimalna temperatura vazduha u °C:

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina 2,8 3,5 6,3 10,6 15,4 19,4 22,8 23,8 21,7 11,1 7,5 4,3 12,5

Srednja minimalna temperatura vazduha u °C:

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina -6,6 -6,4 -3,1 1,0 5,1 8,7 10,2 10,1 8,8 0,8 -3,7 -4,4 1,8

Oblačnost

Oblačnost u desetinama (Meteorološki godišnjak, 2011.):

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina 5,8 5,1 6,8 7,4 6,9 5,8 4,0 2,3 3,5 4,7 2,9 6,1 5,1

Srednja godišnja oblačnost od 5,1 desetina pokrivenosti neba pokazuje da je ovo relativno sunčano područje.

Vazdušni pritisak

Vazdušni pritisak u mb (Meteorološki godišnjak, 2011.):

Stanica I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god. Vlasina / / / / / / / / / / / / /

Mihaila Pupina 113

Beograd


Sneg

Broj dana sa snegom u toku godine (Meteorološki godišnjak, 2011.): Vlasina - 35 dana.

Magla

Broj dana sa maglom u toku godine (Meteorološki godišnjak, 2011.): Vlasina - 63 dana.

Vetar

Kretanje vazduha u atmosferi naziva se strujanje, koje ima svoj početak i kraj (cirkulacija je kretanje vazduha sa zatvorenim linijama strujanja). U atmosferi uvek postoji nekakvo strujanje. Vetar predstavlja horizontalno kretanje vazduha. Za opštu karakteristiku klime je od značaja brzina, pravac i čestina javljanja vetra. Sve se ovo odražava na vegetaciju kao i na zemljište. U prvom slučaju u smislu uvećanja transpiracije biljaka, a u drugom smislu isušivanja zemljišta.

Za razliku od ostalih klimatskih elemenata, vetar nije skalar, već je vektorska veličina. To znači da je potpuno definisan sa tri elementa: pravac, smer i intenzitet. Ipak, u praksi je vetar odreñen sa dva elementa i to: pravcem (koji podrazumeva smer) i brzinom ili jačinom. Pravac vetra predstavlja stranu sveta sa koje vetar duva (N-sever; E-istok; S-jug; W-zapad). Brzina vetra je put koji vazdušne čestice preñu u jedinici vremena (m/s). Jačina vetra je efekat njegovog dejstva na odreñene predmete (Boforova skala od 0 do 12 stepeni).

Vetar je značajan element koji utiče na formiranje klime odreñenog područja izazivajući razlike u temperaturi, donoseći padavine ili sušu. Vetrovi se javljaju kao stalni kada imaju lokalne izvore i prouzrokuju lokalne vremenske nepogode, ili kao povremeni ako ih stvaraju prodori vazduha iz susednih oblasti.

Vetar je kao klimatski elemenat veoma važan. Na prvom mestu ima uticaj na temperaturne odnose i vlažnost vazduha, a zatim od njega zavisi i oblačnost i padavine. Raspodela vetra na zemlji uglavnom zavisi od raspodele vazdušnog pritiska. Na pravac i brzinu vetra utiče još i reljef zemljišta. Vetar donosi sa sobom odlike one klime odakle duva.

2.5. Opšte karakteristike šumskih ekosistema

Gazdinska jedinica "Vardenik" (355-1875 m.n.v.), po vertikalnom rasporedu vegetacije, pripada brdskom pojasu (do 1100m), planinskom (1100-1400m), predalpskom (1400-1800m) i podalpskom pojasu (1800-1950m).

U ovoj gazdinskoj jedinici izdvojeni su sledeći tipovi šumskih ekosistema:

1. Kompleks (2) kserotermofilnih sladunovo-cerovih i drugih tipova šuma 2. Kompleks (3) kseromezofilnih kitnjakovih, cerovih i grabovih tipova šuma 3. Kompleks (4) mezofilnih bukovih i bukovo-četinarskih tipova šuma

Kompleksi (pojasevi) dalje se raščlanjuju na cenoekološke grupe tipova šuma, na osnovu saznanja o vegetaciji i zemljištu. Prema navedenom kriterijumu za ovu gazdinsku jedinicu izdvojene su sledeće cenoekološke grupe tipova šuma:

• 21 - Šuma sladuna i cera (Quercion frainetto) na smeñim i lesiviranim zemljištima • 31 - Šuma kitnjaka i cera (Quercion petraeae-cerris) na razlicitim smedjim zemljištima • 42 - Planinska šuma bukve (Fagenion moesiacae montanum ) na razlicitim smedjim zemljištima

Cenoekološke grupe tipova šuma dalje se raščlanjuju na grupe ekoloških jedinica, koje predstavljaju pojedine biljne zajednice, najčešće ranga asocijacije okarakterisane zemljištima na kojima se javljaju. U ovoj gazdinskoj jedinici izdvojene su sledeće grupe ekoloških jedinica:

• 212 - Tipična šuma sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris typicum) na smeñim lesiviranim zemljištima • 311 - Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima • 421 - Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smedjim zemljištima

212 - Tipična šuma sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris typicum) na smeñim lesiviranim zemljištima

Tipične šume sladuna i cera predstavljaju klimazonalnu zajednicu najvećeg dela Srbije bez pokrajina, koja je razvijena na manjim nagibima i nadmorskim visinama do oko 600 metara, na različitim smeñim zemljištima (najčešće gajnjačama, formiranim na jezerskim sedimentima). Edifikatori su sladun i cer, a javlja se još i veći broj drvenastih vrsta, pretežno kserofilnih: Sorbus torminalis, Sorbus domestica, Fraxinus ornus, Tilia argentea, Pyrus pyraster, Cornus mas, Crataegus monogyna, Viburnum lantana, Rosa arvensis i dr.

Zajednice sladuna-cera su uglavnom iskrčene (zbog proširivanja poljoprivrednih površina), ili jako degradirane i nalaze se očuvane samo na malim površinama. Zemljišta su najčešće srednje duboka (30-60 cm) smeña. I pored osrednje dubine proizvodna vrednost ovih zemljišta je za šumu sladuna i cera zadovoljavajuća.

Mihaila Pupina 113

Beograd


311 - Šuma kitnjaka i cera (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima

Šume kitnjaka u kojima je on jedini edifikator, javljaju se najčešće na nadmorskim visinama od 400-800m. to su specifični uslovi. Najčešće se radi o silikatnim podlogama i manje-više plitkim i skeletnim i skeletnim kiselim smeñim zemljištima koja su često izložena eroziji. To su često glavice i grebeni, ili tople ekspozicije jačih nagiba, već po samom položaju izloženi spiranju zemljišta, što uz mali sklop svetloljubivog kitnjaka i oskudnu stelju dovodi do degradacije.

421 - Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima

Odlikuje se gustim sklopom, dominacijom bukve u spratu drveća i oskudnim spratom žbunja. Zbog jake zasene prizemna flora je slabo razvijena, osim u prolećnom aspektu - pre olistavanja bukve - kada je zastupljen veći broj geofita. Bukva je u ovom području osvojila staništa koja joj odgovaraju, potisnula druge vrste drveća, što nije posledica samo uticaja čoveka i stanišnih faktora, već i promena ne samo u fitoklimi i pedoklimi i zemljištu u celini već u celokupnoj vegetaciji planinskih masiva ovog područja. Bukva se javlja na različitim ekspozicijama i nagibima do 25º.

U jako sklopljenom spratu drveća apsolutno dominira bukva (Fagus moesiaca), a primešan se javlja veći broj mezofilnih vrsta drveća, uglavnom srednjeevropskog areal-tipa, a to su: Acer pseudoplatanus, Acer platanoides, Acer campestre, Quercus petraea, Carpinus betulus, Prunus avium, Ulmus montana, Tilia platyphyllos, Tilia cordata, Fraxinus excelsior, Pyrus pyraster, Malus sylvestris i dr. U vrlo oskudnom spratu žbunja najčešće se sreću sledeće vrste: Sambucus nigra, Daphne mezereum, Daphne laureola, Lonicera xylosteum, Euonymus latifolius, Coryllus avellana i dr. U spratu prizemne flore koji je oskudan u toku vegetacionog perioda, a bujan u rano proleće najčešće vrste su: Dryopteris filix-mas, Athyrium felix-femina, Polystichum aculeatum, Epilobium montanum, Cardamine bulbifera, Cardamine enneaphyllos, Mycelis muralis, Mercurialis perennis, Arum maculatum, Sanicula europaea, Anemone ranunculoides, Polygonatum multiflorum, Allium ursinum, Rubus hirtus, Asperula odorata, Salvia glutinosa i dr.

Zbog maritimne i humidne mikroklime kao i jakog sklopa sprata drveća, u planinskim bukovim šumama, mikroklimatski uslovi su vrlo povoljni - pod krošnjama stabala relativna vlažnost vazduha je velika, a insolacija i jača vazdušna strujanja su svedena na minimum. Povoljni mikroklimatski uslovi kao i stelja bukve i primešanih vrsta omogućavaju stvaranje mul-humusa i obrazovanje dubokih, vlažnih i plodnih eutričnih i distričnih smeñih zemljišta.

2.6. Opšti faktori zna čajni za stanje šumskih ekosistema

Prilikom proučavanja šumskih ekosistema posebno mesto zauzima proučavanje staništa. Karakteristike staništa manifestuju se kroz osnovne ekološke faktore i to:

1. Klimatski faktori, u koje spadaju: temperatura, atmosferski talog i vlaga vazduha, svetlost, vetar i dr.; 2. Orografski faktori, koje čine: reljef, nadmorska visina, ekspozicija terena, nagib terena, mikroreljef i dr.; 3. Geološka podloga (matični supstrat), značajna je za obrazovanje različitih tipova zemljišta; 4. Edafski faktori ili zemljišni faktori, deluju preko fizičkih i hemijskih osobina zemljišta i kao sredina za razvoj korenovog sistema biljaka; 5. Biološki činioci meñu kojima su najvažniji biljni i životinjski svet i čovek kao poseban antropogeni faktor.

Svi gore navedeni ekološki faktori u prirodi deluju zajedno, tj. kao celina, odnosno kao kompleks faktora. Oni su meñusobno povezani delujući jedan na drugoga i na sredinu, meñusobno se dopunjiju i zamenjuju.

Klimatski faktori pokazuju karakteristike kontinentalne i umereno-kontinentalne klime sa toplim i kratkim letima, dugim i oštrim zimama, sa povoljnom količinom padavina (donji delovi gazdinske jedinice), a koja na većim nadmorskim visinama prelazi u planinsku klimu sa velikom količinom vlage koja omogućava dovoljno trajanje vegetativnog perioda.

Mikroklima šumskih staništa

Prilikom analize šumskih staništa na jednom širem području (regionu) nije samo dovoljno da se upoznaju karakteristike regionalne klime (makroklime), već treba da se znaju i klimatske karakteristike na užem prostoru – mikroklima svakog staništa. Ustanovljavanje razlike u mikroklimi susednih staništa, služi nam u oceni ekoloških karakteristika pojedinih šumskih – ekoloških jedinica. Pri analizi šumskih staništa mikroklimatska istraživanja su veoma dragocena za ocenu sličnosti i razlika šumskih ekosistema, kao i veze koje postoje izmeñu njih.

Orografski faktori (reljef, nadmorska visina, ekspozicija, inklinacija, konfiguracija terena itd.) ukazuju na to da su ovo tipična šumska staništa.

Izloženost terena (ekspozicija)

Ekspozicija terena u velikoj meri utiče na izgled i sastav šuma i staništa u celini. Ekspozicija ima bitan uticaj na klimatske i edafske (zemljišne) uslove odreñenog staništa. Najviše se meñusobno razlikuju severne i južne ekspozicije. Razlike su u stepenu osunčavanja terena, temperaturi i vlažnosti vazduha, zemljišta i dr. Ove razlike izmeñu severnih i južnih ekspozicija mogu biti vrlo izražene i ekstremne i utiču na formiranje odreñenih tipova šuma.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Nagib terena i šuma

Nagib terena (kao i ekpozicija) ima višestruke uticaje na promene klimatskih i edafskih uslova. Nagib terena ima vidnog uticaja na stepen zagrevanja staništa, dubinu zemljišta, vlažnost zemljišta, zadržavanje snežnog pokrivača i dr. Sa povećanjem ugla nagiba terena na južnim i zapadnim ekspozicijama povećava se količina toplote i intenzitet osunčavanja, a na severnim stranama je obrnuto, smanjuje se. Prema tome, nagib terena zajedno sa ekspozicijom bitno menja mikroklimatske uslove staništa.

Nadmorska visina i šuma

Promene nadmorske visine utiču na promene osnovnih karakteristika klime (temperatura vazduha, vlažnost vazduha, količina i raspodela atmosferskog taloga, režim svetlosti i dr.). Sniženjem temperature, manjom ukupnom količinom toplote i skraćenjem vegetacionog perioda, sa porastom nadmorske visine menjaju se i vrste drveća koje grade odgovarajuće zajednice. Zbog pooštrenih klimatskih i drugih uslova na većim nadmorskim visinama u sastojinama ima manji broj stabala po hektaru i ona su manjih visina i ukupna produkcija drvne zapremine je manja.

Edafski faktori (tip zemljišta, dubina, skeletnost, pedološka podloga, sastav i dr.), potvrñuju da su staništa dobra.

Uslovi zemljišta

Za nastanak odreñenih tipova zemljišta značajni su sledeći faktori: geološka podloga, reljef, klima, vegetacija i čovek. Svi ovi faktori imaju veću ili manji ulogu, deluju zajedno i kompleksno, a rezultat njihovog delovanja su različita zemljišta. Za uspešan rast drveća prvenstveno je potrebna dovoljna fiziološka dubina i povoljne fizičke (dovoljno vode, vazduha) i hemijske (ph, sastav zemljišnog rastvora i dr.) osobine zemljišta. Zaključuje se da različiti faktori utiču na formiranje različitih tipova zemljišta, a na njima i odgovarajući tipovi vegetacije, kako livadsko-pašnjačke, tako i šumske.

Biotički faktori (uticaj antropogenih činilaca i zastupljenost pojedinih tipova šuma) povoljno utiču na stanište, vodni režim i ostale činioce koji su u meñusobno zavisnim odnosima.

Biotički činioci – biljni i životinjski svet i čovek

Osnovne vrste drveća – edifikatori i subedifikatori, tj. dominantne vrste u spratu drveća, najvažnija su karika šumske biocenoze. Pored toga što su najbrojnije zastupljene, one u najvećoj meri utiču na formiranje biotopa (staništa) i na život svih ostalih organizama u biocenozi.

Pored toga oni su glavni nosioci produkcije, tj. razvoja proizvodnih karakteristika svakog pojedinog tipa šume. Meñutim u lancu interakcije živih i neživih delova šumskog ekosistema, pored drveća, značajni su i svi drugi biljni organizmi. Oni deluju posredno ili neposredno, na stanište, jedni na druge, na životinjski svet itd.

Životinjski i biljni svet u šumskoj biogeocenozi su vrlo tesno povezani. Dok većini životinja biljke služe direktno za ishranu, vrlo mali broj vrsta u šumi se hrani životinjama. Životinje u velikoj meri utiču na biljke neposredno (oprašivanje, raznošenje semena i dr.) i posredno (svojom aktivnošću menjaju stanište – mehaničko usitnjavanje, mešanje i ubrzavanje razlaganja organskih materija, ñubrenje i dr.).

Kao poremećaj prirodne ravnoteže u šumi zoogeni i fitogeni faktori su uvek tesno povezani, a najčešći primarni uzročnik je čovek. Pojava kalamiteta insekata (gubar, mrazovac i dr.) najčešće su posledica čovekovog nerazumnog odnosa prema šumi. Posledice ovih kombinovanih zooantropogernih uticaja su degradirane šume.

Mihaila Pupina 113

Beograd


3.0. PRIVREDNE KARAKTERISTIKE

3.1. Opšte privredne karakteristike podru čja

Po podacima Republičkog zavoda za statistiku „Opštine i regioni u Republici Srbiji 2012“:

Površina u ha (2012 godine) Stepen

šumovitosti Broj stanovnika

Poljoprivredna površina

Oranice i bašte

Ostala poljoprivredna

površina

Obrasla šumska površina

Ostalo zemljište

Svega opština Surdulica

%

Broj katastarskih

opština

Broj zaposlenih

Svega Po km2

3.526 30.236 22.641 6.397 62.800 36,05 39 3.294 20.319 32

Ukupna površina opštine Surdulica po Katastru nepokretnosti (2012 godina) je 62.800 ha, od toga na šume (obraslu površinu) otpada 22.641 ha (36,05 %). Od ukupne poljoprivredne površine (33.762 ha), po Statističkom godišnjaku iz 2012 godine, oranica i bašta bilo je 3.526 ha.

Na teritoriji opštine živi 20.319 stanovnika (2012. godina). Prosečan broj stanovnika po 1 km2 iznosi 32 stanovnika.

Opština Surdulica nalazi se na jugoistoku Srbije, u Pčinjskom okrugu. Gazdinska jedinica "Vardenik" nalazi se na teritoriji opštine Surdulica i to u atarima katastarskih opština: Donje Romanovce, Gornje Romanovce, Novo Selo i Masurica, a pripada Jugoistočnoj šumskoj oblasti. Opština Surdulica graniči se sa opštinom Crna Trava na severu, opštinom Vladičin Han na zapadu, opštinom Vranje na jugu i Republikom Bugarskom na istoku (u dužini od 42km). Surdulica kao gradsko naselje nalazi se u istočnom delu Masuričke kotline, s obe strane reke Vrle (duga 27km), desne pritoke Južne Morave. Naselje je okruženo planinama: Čemernik, Vardenik i Kukavica.

Od ukupne površine opštine, poljoprivredno zemljište zauzima 53,8%. U strukturi poljoprivrednog zemljišta oranice i bašte čine 10,4%, voćnjaci 3,5%, livade 20,9% i pašnjaci 65,2%. Ovaj prikaz ukazuje na biopotencijal ovog područja. Zastupljenost šuma mora se povećavati na račun loših pašanjaka i njiva na terenima sa nagibom preko 30%, visinama iznad 1.300 m n.v. i terenima sa jakom i srednjom erozijom.

Prema podacima iz „Statističkog godišnjaka Republike Srbije 2012“, u 2011. godini, broj zaposlenih na području opštine Surdulica iznosio je 3.294 (44,5% čine žene). U privatnom sektoru (lica koja samostalno obavljaju delatnost i zaposleni kod njih) radi 29,4% (967) zaposlenih, a 70,6% (2.327) su zaposleni kod pravnih lica (privredna društva, ustanove, zadruge i druge organizacije). Struktura zaposlenih kod pravnih lica, posmatrano po privrednim granama i vrstama delatnosti, je sledeća:

- Poljoprivreda, šumarstvo i ribarstvo: 99; - Rudarstvo: 0; - Prerañivačka industrija: 407; - Snabdevanje električnom energijom, gasom i parom: 196; - Snabdevanje vodom i upravljanje otpadnim vodama: 106; - Grañevinarstvo: 168; - Trgovina na veliko i malo i popravka motornih vozila: 131; - Saobraćaj i skladištenje: 37; - Usluge smeštaja i ishrane: 44; - Informisanje i komunikacije: 18; - Finansijske delatnosti i delatnost osiguranja: 15; - Poslovanje nekretninama: 0; - Stručne, naučne, inovacione i tehničke delatnosti: 4; - Administrativne i pomoćne uslužne delatnosti: 18; - Državna uprava i obavezno socijalno osiguranje: 100; - Obrazovanje: 408; - Zdravstvena i socijalna zaštita: 543; - Umetnost, zabava i rekreacija: 30; - Ostale uslužne delatnosti: 3.

Statistički prosečna starost, na području opštine Surdulica, iznosi 41,3 godina (muškarci 40,1; žene 42,5). Što se tiče etničkog sastava u opštini, većinu stanovništva čine Srbi sa 79,89% od ukupnog broja stanovnika, zatim Romi 12,95%, Bugari 3,61%, Makedonci 0,15%, Albanci 0,03% i ostali 4,37%.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Industrija i energetika su nosilac razvoja opštine, potom poljoprivreda, grañevinarstvo, uz visoko učešće zaposlenih u zdravstvu (bolnica, dom starih, domovi zdravlja, ambulante). Privredu Surdulice čine: fabrika mineralne izolacije (kamena vuna) "Vunizol", fabrika stilskog nameštaja "Simpo" i "Fabrika hleba i mleka" a.d. Belo Polje.

Visok nivo koncentracije funkcija centraliteta u samo jednom naselju-Surdulici - na teritoriji opštine, nepostojanje razvijene hijerarhije i zastupljenosti ostalih nivoa naseljenih centara u mreži naselja, posledica je ekstremnog odsustva podrške razvoju sela, već ionako nerazvijenog područja, koje već decenijama pokazuje trend opadanja nivoa svih aktivnosti i broja stanovnika. Meñutim, smatramo da je osnovni problem opštinskih naselja - surduličkih sela - u negativnom trendu promena broja i gustine stanovnika.

Turizam na teritoriji opštine Surdulica razvijan je u različitoj meri na dva osnovna lokaliteta: područje oko Vlasinskog jezera i gradu Surdulici. Raznovrsnost predela, razuñenost reljefa i relativno očuvan pejsaž, biodiverzitet, autohtoni biosistemi, ekološke i predeone celine, bogatstvo šumama i vodotocima, raznovrsna flora i fauna i pre svega Vlasinsko jezero i visoravan kao specifičan i dominantni atrakter, predstavljaju osnove turističke atraktivnosti područja Surdulice.

3.2. Ekonomske i kulturne prilike

Za razliku od mnogih opština u Srbiji, stanovništvo Surdulice je već 1953. počelo da opada, bez obzira na razvoj industrije i drugih privrednih oblasti. U 2003. sredinom godine u opštini Surdulica bilo je 21.935 stanovnika, sa tendencijom daljeg pada. Posebno je negativno što je počela depopulacija i u samom gradu Surdulici, u periodu izmeñu 1991-2002. i pored priliva jednog broja izbeglica. Učešće grada u stanovništvu opštine ubrzano je raslo od 1948. god. kada je iznosilo 8,9%, do 1991. god. sa 45,6% i dalje, ali sa blagim porastom od 46,4% u 2002. god. I danas je osnovni problem opštinskih naselja - surduličkih sela - u negativnom trendu promene broja i gustine stanovnika.

Industrija i energetika su nosilac razvoja opština, potom poljoprivreda, grañevinarstvo, uz visoko učešće zaposlenih u zdravstvu (bolnica, dom starih, domovi zdravlja, ambulante). U strukturi ostvarenog dohotka, daleko je najveće učešće industrije, elektroprivrede i proizvodnje vode, zatim trgovine, turizma i ugostiteljstva, dok je nerealno malo učešće poljoprivrede, šumarstva i ribarstva. Malo učešće je uslovljeno ekstenzivnom poljoprivredom, ali i nedovoljnim obuhvatom ukupnih rezultata ove oblasti. Stanovništvo okolnih sela uglavnom se bave zemljoradnjom i ekstenzivnim stočarstvom i voćarstvom.

Ukupna ocena stanja razvijenosti mreže naseljenih centara, zapravo, govori o izraženoj polarizaciji razvoja ukupne teritorije opštine na zapadni razvijeniji i nastanjeniji deo i istočni nerazvijen retko naseljen deo, sa izrazitom dominacijom grada Surdulice. Na celoj teritoriji opštine, izuzev grada Surdulice, poslovno-proizvodne delatnosti javljaju se samo u tragovima, iako za to ima realnih potencijala. Poljoprivreda (povrtarstvo, voćarstvo i stočarstvo), kao i prirodni rudni resursi, dobar su osnov za razvoj delatnosti u domenu prerade i trgovine osnovnim sirovinama. Turizam na teritoriji opštine Surdulica razvijen je u različitoj meri na dva osnovna lokaliteta: područje oko Vlasinskog jezera i gradu Surdulici.

Ukupno posmatrano, stepen razvijenosti centralnih funkcija društvenog standarda ima minimalan nivo. Strukturalno posmatrano, odraz je dosadašnjeg planski voñenog razvoja, ali pretežno iz perioda do osamdesetih godina. Kao posledica niskog nivoa opšteg ekonomskog standarda stanovništva, razvijenost ostalih centralnih funkcija - komercijalnih i poslovno-proizvodnih delatnosti takoñe stagnira, sa malim tendencijama razvoja u naseljima.

Kulturne vrednosti opštine Surdulica:

• Klisura hram Sv. Trojice, izgrañena 1872. god; • Vlasina hram Sv. Proroka ilije iz 18 veka; • Jelašnica hram Roñenja Svete Bogorodice, izrañen 1892. god; • Mačkatica hram Sv. Jovana Krstitelja iz 19. veka; • Suvojnica hram Sv. Trojice; • Surdulica hram Sv. Vel. Georgija, izgrañen 1895. god; • Hram Sv. Pantelejmona iz 19 veka izgrañen na temeljima manastira Sv. Roman; • Spomen - kosturnica; • Spomenik žrtvama Drugog svetskog rata, • Spomenik palim žrtvama u drugom svetskom ratu u Masurici • Spomen obeležje žrtvama NATO agresije 1999 godine.

Mihaila Pupina 113

Beograd


3.3. Organizacija i materijalna opremljenost

Južnomoravskim šumskim područjem gazduje šumsko gazdinstvo "Vranje" iz Vranja, koje je u sastavu JP "Srbijašume" iz Beograda. U okviru šumskog gazdinstva postoji pet šumskih uprava:

• Šumska uprava "Bosilegrad" • Šumska uprava "Bujanovac" • Šumska uprava "Vranje" • Šumska uprava "Surdulica" • Šumska uprava "Vladičin Han"

JP "Srbijašume" je u svoju organizacionu praksu, u sistem organizovanja i gazdovanja šumama, uvelo šumsku upravu kao osnovnu organizacionu jedinicu, odnosno revirni sistem (revir je najniža organizaciona jedinica). Osnovna karakteristika revirnog sistema je da su upravni poslovi odvojeni od stručno-izvršnih poslova na terenu, na taj način što upravnu jedinicu čini više gazdinskih jedinica-revira, koji su ujedinjeni u šumskoj upravi kao celini. Upravnu jedinicu čini uprava - kojom rukovodi šef ŠU, dok gazdinsku jedinicu čini revir kojim upravlja revirni inženjer, njemu je povereno sprovoñenje svih radova na terenu.

Kvalifikaciona struktura zaposlenih po stepenu stručnosti u šumskoj upravi "Surdulica" je sledeća:

- VSS 5 - SSS 24 - VKV 7 - NKV 2

Ukupno zaposlenih: 38 radnika

Materijalno - tehnička opremljenost Šumske uprave "Surdulica" je sledeća:

- LKT traktor 1 kom. - Kamion Tam 110 1 kom. - Buldozer 1 kom. - Terensko vozilo Lada Niva 2 kom - Putničko vozilo Jugo 1 kom. - Moped APN6 1 kom. - Poslovna-upravna zgrada 1 kom. - Šumska kuća 1 kom. - Baraka 1 kom.

3.4. Dosadašnji zahtevi prema šumama u gazdinskoj j edinici i dosadašnji na čin koriš ćenja šumskih resursa

Dosadašnje korišćenje potencijala šuma i šumskog zemljišta iz ove gazdinske jedinice se zasnivao na korišćenju drvne mase boljeg kvaliteta za primarnu preradu drveta, kao i potrebu za ogrevnim drvetom za lokalno stanovništvo.

Treba napomenuti da ogrevno drvo iz ove gazdinske jedinice ne može podmiriti sve potrebe stanovništva, već će se snabdevati iz ostalih gazdinskih jedinica ŠU Surdulica.

Korišćenje ostalih šumskih resursa u dosadašnjem periodu nije bilo.

Mihaila Pupina 113

Beograd


3.5. Mogućnost plasmana šumskih proizvoda

Možemo kazati da su kapaciteti drvne industrije (sa tehničko - tehnološkog aspekta) u dovoljnoj meri usklañeni sa prinosnim mogućnostima šuma (posmatrano na čitavom šumskom području) tako da ne postoje nikakvi ograničavajući faktori u pogledu realizacije i plasmana proizvodnje. Pored kapaciteta za preradu drveta treba pomenuti velike potrebe lokalnog stanovništva za ogrevnim drvetom (lokalna pravna i fizička lica) iako je udeo privatnih površina pod šumom dosta veliki na celoj teritoriji opštine.

Kupci tehničke oblovine:

• "SIMPO" AD Vranje; • DN COMPANY KD Prekodolce, Vladičin Han; • VIATEC WOOD DOO Ždeglovo, Leskovac; • GN KOMERC-INŽENJERING DOO, Vladičin Han; • BLAND DOO Zloćudovo; • NIVAN KOMERC DOO Strojkovce, Leskovac; • DRVOPRODUKT DOO Velika Grabovnica, Leskovac; • RANĐELOVIĆ DOO Strojkovce, Leskovac; • DRVOPRODUKT-KOCIĆ DOO Strojkovce, Leskovac.

Mihaila Pupina 113

Beograd


4.0. FUNKCIJE ŠUMA

4.1. Osnovne postavke i kriterijumi pri prostorno-f unkcionalnom reoniranju šuma i šumskih staništa u gazdinskoj jedinici

Zbog brojnih koristi za društvo u celini, šume i šumsko zemljište su po Zakonu o šumama "dobro od opšteg interesa", pa je prema tome gazdovanje šumama i šumskim područjima složen i odgovoran zadatak. Polazeći od potreba i zahteva društva u odnosu na šume i šumska područja, neophodno je utvrditi potencijal šuma i šumskih staništa i definisati funkcije šuma, to jest odrediti osnovnu (prioritetnu) namenu šuma u šumskom području. Mnogobrojna dejstva šuma nazivamo funkcijama šuma i imaju trajan značaj za ljudsko društvo, a moguće ih je uslovno svrstati u tri grupe:

- Proizvodne funkcije - Opštekorisne funkcije - Socijalne funkcije

Proizvodne funkcije šuma - predstavljene su proizvodnjom drveta (tehničko i prostorno), divljači (krupne i sitne), šumskog semena i ostalih proizvoda šuma (lekovito bilje, pečurke, šumski plodovi i dr.).

Opštekorisne funkcije šuma - podrazumevaju zaštitne, hidrološke, klimatske, higijensko-zdravstvene i druge funkcije šuma.

Socijalne funkcije šuma - u ove funkcije šuma ubrajamo: turistično rekreativne, obrazovne, naučno-istraživačke, odbrambene i druge funkcije.

U svakoj šumi ili njenom delu istovremeno se ostvaruje više funkcija šuma koje se vremenski i prostorno prepliću i svaki od njih ima manji značaj za širu društvenu zajednicu. Sve ove funkcije šuma potrebno je uvažiti i meñusobno uskladiti kako bi se ostvario maksimalan ekološki i ekonomski efekat za širu društvenu zajednicu.

Postupak pri prostorno-funkcionalnom reoniranju šuma, pri čemu usvajamo princip polifunkcionalnosti, polazi od utvrñivanja prioritetne (najznačajnije) funkcije šume. Utvrñivanje prioritetne funkcije (osnovne namene) u osnovi polazi od:

1. Usvajanja unapred utvrñenih zakonskih rešenja, kojima je namena šuma ili pojedinačnih njenih delova već utvrñena, a u skladu s tim i prioritetna funkcija i cilj gazdovanja njome uslovljen.

2. Da se na osnovu poznatih kriterijuma izvrši utvrñivanje prioritetne funkcije šuma, odnosno da se izvrši pojedinačno vrednovanje šuma ili njenih delova vezanih za svaku konkretnu funkciju, a da se u fazi integralne analize polifunkcijalnog karaktera utvrdi prioritetna funkcija.

Nakon utvrñivanja prioritetne funkcije potrebno je ostale funkcije usaglasiti i razrešiti meñusobne konflikte. Ovo podrazumeva utvrñivanje meñusobnog odnosa pojedinih funkcija prema prioritetnoj funkciji šuma, odnosno u kojoj meri se mogu ostvariti pored prioritetne funkcije i druge funkcije šuma.

Odnos pojedinih funkcija prema prioritetnoj funkciji može biti sledeći:

1. Da su pojedine funkcije šuma spojive sa prioritetnom funkcijom, odnosno da se sa istim funkcionalnim zahtevima u potpunosti ostvaruju i druge funkcije šuma i tada možemo govoriti o prioritetnim funkcijama šuma.

2. Da se pojedine funkcije šuma nalaze u izvesnom konfliktu sa prioritetnom funkcijom ili da za svoje ostvarenje zahtevaju drugačije funkcionalne zahteve, tako da se ne ostvaruju u potpunosti, ali ih je potrebno planirati u onoj meri u kojoj ne ugrožavaju prioritetnu funkciju i u tom smislu predstavljaju dopunske funkcije šuma.

3. Da su pojedine funkcije šuma toliko suprotne prioritetnoj funkciji te se ne mogu ostvarivati, a u skladu s tim ne mogu se ni planirati, pa se kao takve mogu nazvati isključive funkcije.

4.2. Funkcije šuma i namena površina

S obzirom na sve složenije funkcije šuma zbog kojih je neophodno planirati različite ciljeve gazdovanja u pojedinim delovima šumskog kompleksa, nameće se potreba da se izvrši prostorna podela šumskog kompleksa, u zavisnosti od prioritetne namene (funkcije) njihovih pojedinih delova.

Na osnovu zatečenog stanja i utvrñenog potencijala šuma i šumskog zemljišta i Zakonske i podzakonske regulative koja se odnosi na gazdovanje šumama u gazdinskoj jedinici "Vardenik" utvrñene su sledeće globalne i prioritetne funkcije šuma:

Mihaila Pupina 113

Beograd


Globalna namena Osnovna namena

1. Šume i šumska staništa sa proizvodnom funkcijom (10) Namenska celina 10 - Proizvodnja tehničkog drveta

Namenska celina 26 - Zaštita zemljišta od erozije 2. Šume sa prioritetnom zaštitnom funkcijom (12) Namenska celina 66 - Stalna zaštita šuma ( izvan gazdinskog tretmana)

Namenska celina "10" - Proizvodnja tehničkog drveta

Za ovu namensku celinu prioritetna funkcija je maksimalna i trajna proizvodnja drveta najboljeg kvaliteta. Istovremeno sa ispunjavanjem proizvodne funkcije, maksimalno se ostvaruje i proizvodnja kiseonika posebno specifične, a sa ekološkog aspekta vrlo značajne. Pored ovih funkcija ostvaruju se i ostale funkcije šuma samo sa manjim stepenom i predstavljaju dopunske funkcije. Isključivih (potpuno konfliktnih) funkcija skoro da nema.

Funkcionalni zahtevi sastojina za ostvarenje ove namenske celine sadržani su u:

• izboru vrsta drveća na tipološkoj osnovi • forsiranju mešovitih sastojina radi obezbeñenja njihove biološke stabilnosti • forsiranju svih do sada poznatih uzgojno-strukturnih oblika u skladu sa osobinama vrsta drveća i staništa na kome se nalaze • forsiranju potpunog sklopa • forsiranju optimalne šumovitosti • melioraciji degradiranih šuma • primeni mehanizacije u svim fazama nege sastojina i seči i izradi drvnih sortimenata • optimalnoj otvorenosti šumskog kompleksa šumskim saobraćajnicama (putevi, vlake).

Namenska celina "26" - Zaštita zemljišta od erozije

Prioritetna funkcija u ovoj namenskoj celini je zaštita zemljišta od vodne erozije. Kriterijumi za izdvajanje ove namenske celine obuhvataju:

• erozione brazde na površini zemljišta • strme do vrlo strme strane nagiba preko 30° • suva i plitka skeletna zemljišta • strane sa nagibom preko 20° na ilovastoj podlozi • dvoslojna zemljišta i na manjim nagibima

Funkcionalni zahtevi sastojina za protiverozionu zaštitu zemljišta su:

• izboru vrsta na tipološkoj osnovi • potpuna obraslost • prebirna struktura sastojina, u uslovima gde to ne odgovara biološkim osobinama vrsta drveća, formirati dvospratne i višespratne sastojine • forsiranje izdanačkih sastojina na dvoslojnim zemljištima • isključiti proizvodnju dugačkih sortimenata • granjevinu ostavljati u sastojini uz potpunu uspostavu šumskog reda • mehanizovani način izvlačenja podrediti animalnom • seču i izvlačenje sortimenata ograničiti na zimski period • zabraniti spuštanje i izvlačenje stabala po liniji najvećeg pada terena • gustinu šumskih komunikacija svesti na minimum • preventivna zaštita šuma od šumskih štetočina (ento i fito porekla), kao i od požara.

Isključuju se čiste seče na velikim površinama, odnosno rekonstrukcija degradiranih šuma mora se vršiti na manjim površinama u više navrata. Intenzitet seča mora biti umereniji i češći. Podrazumeva se da obnavljanje ovih šuma mora biti dugog perioda (stvaranje raznodobnih ili prebirnih šuma).

Namenska celina "66" - Stalna zaštita šuma (izvan gazdinskog tretmana)

Šume svrstane u ovu namensku celinu nalaze se, najčešće na gornjoj granici vegetacije, na izuzetno vrletnom i nepristupačnom terenu (nagibima preko 40°), šume u klisurama i slično.

S obzirom na nepristupačne i vrletne terene na kojima se prostiru, sastojine ove namenske celine ostaju bez gazdinskih tretmana. Sami orografski uslovi bili su odlučujući faktor da se ove sastojine prepuste prirodnim procesima razvoja. Gledano sa ekonomskog aspekta bilo kakvo gazdovanje ovim sastojinama je onemogućeno te su u daljem razvoju prepuštene same sebi i prirodi.

Mihaila Pupina 113

Beograd


4.3. Gazdinske klase

Prema Pravilniku o sadržini osnova i programa gazdovanja šumama, godišnjeg izvoñačkog plana i privremenog godišnjeg plana gazdovanja privatnim šumama, (Sl. gl. SRS br. 122/2003) gazdinsku klasu (čl.4) čine sve sastojine iste namene, istih ili sličnih stanišnih uslova (po ekološkoj pripadnosti ili tipu šume) i sastojinskog stanja (po sastojinskoj pripadnosti), za koje se utvrñuju jedinstveni ciljevi i mere gazdovanja.

Usvajajući napred navedeno, gazdinske klase formirali smo na osnovu tri kriterijuma: namene površine, sastojinske pripadnosti i pripadnosti grupi ekoloških jedinica.

Gazdinsku klasu označava osam brojeva, od kojih prva dva broja označava namensku celinu, sledeća tri broja po redu označavaju sastojinsku celinu, a zadnja tri broja označavaju grupu ekoloških jedinica.

U gazdinskoj jedinici "Vardenik" utvrñene su sledeće gazdinske klase:

Gazdinska klasa

Sastojinska celina Grupa ekoloških jedinica

Namenska celina 10 – Proizvodnja tehničkog drveta 10.214.212 Izdanačka šuma sladuna Tipična šuma sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris typicum) na smeñim lesiviranim zemljištima 10.215.212 Izdanačka mešovita šuma sladuna Tipična šuma sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris typicum) na smeñim lesiviranim zemljištima 10.216.212 Devastirana šuma sladuna Tipična šuma sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris typicum) na smeñim lesiviranim zemljištima 10.301.311 Visoka šuma kitnjaka Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima 10.307.311 Izdanačka mešovita šuma kitnjaka Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima 10.325.421 Izdanačka šuma bagrema Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.351.421 Visoka (jednodobna) šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.352.421 Visoka (raznodobna) šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.353.421 Visoka šuma bukve, kitnjaka, cera i graba Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.360.421 Izdanačka šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.361.421 Izdanačka mešovita šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.470.421 Veštački podignuta sastojina smrče Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.471.421 Veštački podignuta mešovita sastojina smrče Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.475.421 Veštački podignuta sastojina crnog bora Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.476.421 Veštački podignuta mešovita sastojina crnog bora Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.477.421 Veštački podignuta sastojina belog bora Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 10.479.421 Veštački podignuta sastojina ostalih lišćara Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima Namenska celina 26 – Zaštita zemljišta od erozije 26.301.311 Visoka šuma kitnjaka Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima 26.304.421 Visoka šuma kitnjaka, bukve, graba i lipe Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.307.311 Izdanačka mešovita šuma kitnjaka Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima 26.308.311 Devastirana šuma kitnjaka Šuma kitnjaka (Quercetum montanum) na smeñim zemljištima 26.325.421 Izdanačka šuma bagrema Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.351.421 Visoka (jednodobna) šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.352.421 Visoka (raznodobna) šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.353.421 Visoka šuma bukve, kitnjaka, cera i graba Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.360.421 Izdanačka šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.361.421 Izdanačka mešovita šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.362.421 Devastirana šuma bukve Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.470.421 Veštački podignuta sastojina smrče Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.475.421 Veštački podignuta sastojina crnog bora Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima 26.477.421 Veštački podignuta sastojina belog bora Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima Namenska celina 66 – Stalna zaštita šuma (izvan gazdinskog tretmana) 66.267.421 Šibljak Planinska šuma bukve (Fagetum moesiacae montanum) na različitim smeñim zemljištima

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.0. STANJE ŠUMA I ŠUMSKIH STANIŠTA U skladu sa Zakonom o šumama i odredbama Pravilnika o načinu izrade Osnova, stanja šuma prikazana su po: nameni, poreklu i očuvanosti, smesi, vrstama drveća,

debljinskoj strukturi, starosti, gazdinskim klasama, zatim šumske kulture, neobrasle površine, zdravstveno stanje, stanje divljači i opšti osvrt na zatečeno stanje šuma.

5.1. Stanje šuma po nameni

U gazdinskoj jedinici utvrñene su sledeće globalne i osnovne namene.

Globalna namena:

1. Globalna namena 10. Šume i šumska staništa sa proizvodnom funkcijom 2. Globalna namena 12. Šume sa prioritetnom zaštitnom funkcijom

Površina Zapremina Zapreminski prirast Namena globalna ha % m3 % m3/ha m3 % m3/ha

Zv/V%

10 1.684,61 37,3 409.970,2 40,3 243,4 8.954,4 41,0 5,3 2,2 12 2.826,28 62,7 606.774,4 59,7 214,7 12.869,2 59,0 4,6 2,1

Ukupno GJ 4.510,89 100,0 1.016.744,7 100,0 225,4 21.823,6 100,0 4,8 2,1

Namenska celina 10 - zastupljena je sa 1.684,61 ha (37,3 %) po površini, 409.970,2 m3 po zapremini (40,3 %), sa prosečnom zapreminom 243,4 m3/ha, sa prosečnim zapreminskim prirastom 5,3 m3/ha i procentom tekućeg zapreminskog prirasta 2,2 %.

Namenska celina 12 - zastupljena je sa 2.826,28 ha (62,7 %) po površini, 606.774,4 m3 po zapremini (59,7 %) sa prosečnom zapreminom 214,7 m3/ha, sa prosečnim zapreminskim prirastom 4,6 m3/ha i procentom tekućeg zapreminskog prirasta 2,1 %.

U gazdinskoj jedinici utvrñene su sledeće Osnovne namene (prioritetne funkcije):

1. Namenska celina 10. Proizvodnja tehničkog drveta 2. Namenska celina 26. Zaštita zemljišta od erozije 3. Namenska celina 66. Stalna zaštita šuma (izvan gazdinskog tretmana)

Površina Zapremina Zapreminski prirast Namena osnovna ha % m3 % m3/ha m3 % m3/ha

Zv/V%

10 1.684,61 37,3 409.970,2 40,3 243,4 8.954,4 41,0 5,3 2,2

26 2.794,37 61,9 606,774,4 59,7 217,1 12.869,2 59,0 4,6 2,1

66 31,91 0,7

Ukupno GJ 4.510,89 100,0 1.016.744,7 100,0 225,4 21.823,6 100,0 4,8 2,1

Namenska celina 10 - zastupljena je sa 1.684,51 ha (37,3 %) po površini, 409.970,2 m3 po zapremini (40,3 %), sa prosečnom zapreminom 243,4 m3/ha, sa prosečnim zapreminskim prirastom 5,3 m3/ha i procentom tekućeg zapreminskog prirasta 2,2 %.

Namenska celina 26 - zastupljena je sa 2.794,37 ha (61,9 %) po površini, 606.774,4 m3 po zapremini (59,7 %) sa prosečnom zapreminom 217,1 m3/ha, sa prosečnim zapreminskim prirastom 4,6 m3/ha i procentom tekućeg zapreminskog prirasta 2,1 %.

Namenska celina 66 - zastupljena je sa 31,91 ha (0,7 %) po površini.

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.2. Stanje šuma po gazdinskim klasama

Formiranje gazdinskih klasa izvršeno je na osnovu pripadnosti sastojina namenskoj celini, sastojinskoj pripadnosti i pripadnošću grupa ekoloških jedinica. Gazdinsku klasu označava osam brojeva, od kojih prva dva broja označava namensku celinu, sledeća tri broja označavaju sastojinsku pripadnost, a zadnja tri broja označavaju grupu ekoloških jedinica.

Stanje šuma po gazdinskim klasama dato je u sledećem tabelarnom prikazu:

Površina Zapremina Zapreminski prirast Gazdinska klasa ha % m3 % m3/ha m3 % m3/ha

Zv/V%

10301311 8.16 0.2 1766.2 0.2 216.4 40.8 0.2 5.0 2.3 10351421 1244.19 27.6 320978.5 31.6 258.0 6435.5 29.5 5.2 2.0 10352421 53.67 1.2 12972.0 1.3 241.7 246.7 1.1 4.6 1.9 10353421 5.92 0.1 1366.8 0.1 230.9 28.0 0.1 4.7 2.0

Ukpno visoke 1311.94 29.1 337083.4 33.2 256.9 6750.9 30.9 5.1 2.0 10214212 4.80 0.1 120.0 0.0 25.0 5.4 0.0 1.1 4.5 10215212 3.90 0.1 470.7 0.0 120.7 12.1 0.1 3.1 2.6 10216212 7.90 0.2 237.0 0.0 30.0 10.7 0.0 1.4 4.5 10307311 30.52 0.7 3528.7 0.3 115.6 119.7 0.5 3.9 3.4 10325421 3.77 0.1 94.3 0.0 25.0 4.2 0.0 1.1 4.5 10360421 146.62 3.3 31737.1 3.1 216.5 713.4 3.3 4.9 2.2 10361421 63.49 1.4 6374.2 0.6 100.4 212.8 1.0 3.4 3.3

Ukupno izdanačke 261.00 5.8 42562.0 4.2 163.1 1078.3 4.9 4.1 2.5 10470421 72.95 1.6 22190.4 2.2 304.2 697.0 3.2 9.6 3.1 10471421 0.47 0.0 212.5 0.0 452.2 7.0 0.0 15.0 3.3 10475421 9.72 0.2 1702.5 0.2 175.2 102.0 0.5 10.5 6.0 10476421 8.89 0.2 2565.1 0.3 288.5 123.8 0.6 13.9 4.8 10477421 17.82 0.4 2845.8 0.3 159.7 157.0 0.7 8.8 5.5 10479421 1.82 0.0 808.5 0.1 444.2 38.3 0.2 21.1 4.7

Ukupno VPS 111.67 2.5 30324.8 3.0 271.6 1125.2 5.2 10.1 3.7 Ukupno NC 10 1684.61 37.3 409970.2 40.3 243.4 8954.4 41.0 5.3 2.2

26301311 42.40 0.9 7640.0 0.8 180.2 170.9 0.8 4.0 2.2 26304421 20.40 0.5 5384.5 0.5 263.9 117.9 0.5 5.8 2.2 26351421 1538.22 34.1 400225.0 39.4 260.2 8074.1 37.0 5.2 2.0 26352421 369.80 8.2 90664.5 8.9 245.2 1815.3 8.3 4.9 2.0 26353421 147.92 3.3 30308.1 3.0 204.9 687.5 3.2 4.6 2.3

Ukupno visoke 2118.74 47.0 534222.1 52.5 252.1 10865.7 49.8 5.1 2.0 26306311 19.69 0.4 1952.7 0.2 99.2 57.2 0.3 2.9 2.9 26307311 28.16 0.6 3155.5 0.3 112.1 84.0 0.4 3.0 2.7 26308311 27.08 0.6 809.6 0.1 29.9 36.4 0.2 1.3 4.5 26325421 13.75 0.3 387.7 0.0 28.2 22.5 0.1 1.6 5.8 26360421 361.87 8.0 55816.6 5.5 154.2 1338.1 6.1 3.7 2.4 26361421 31.26 0.7 2883.3 0.3 92.2 78.0 0.4 2.5 2.7 26362421 80.78 1.8 2092.0 0.2 25.9 92.9 0.4 1.1 4.4

Ukupno izdanačke 562.59 12.5 67097.5 6.6 119.3 1709.2 7.8 3.0 2.5 26470421 67.62 1.5 969.3 0.1 14.3 43.3 0.2 0.6 4.5 26475421 25.16 0.6 1326.9 0.1 52.7 76.5 0.4 3.0 5.8 26477421 20.26 0.4 3158.6 0.3 155.9 174.5 0.8 8.6 5.5

Ukupno VPS 113.04 2.5 5454.8 0.5 48.3 294.3 1.3 2.6 5.4 Ukupno NC 26 2794.37 61.9 606774.4 59.7 217.1 12869.2 59.0 4.6 2.1

Mihaila Pupina 113

Beograd



Zv/V%

66267421 31.91 0.7 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno NC 66 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1 Rekapitulacija Ukupno visoke 3430.68 76.1 871305.5 85.7 254.0 17616.6 80.7 5.1 2.0 Ukupno izdanačke 823.59 18.3 109659.5 10.8 133.1 2787.5 12.8 3.4 2.5 Ukupno VPS 224.71 5.0 35779.6 3.5 159.2 1419.5 6.5 6.3 4.0 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1

Namenska celina 10

Namenska celina 10 - Proizvodnja tehničkog drveta zastupljena je na 37,3% (1.684,61 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Visoke sastojine zastupljene su na 1.311,94 ha, odnosno 29,1% od ukupne obrasle površine gazdinske jedinice, izdanačke šume su na 261,00 ha (5,8%), a veštački podignute sastojine su na 111,67 ha (2,5%) obrasle površine. Najzastupljenija gazdinska klasa je 10.351.421 - Visoka (jednodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima.

Gazdinska klasa 10.351.421 - Visoka (jednodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima evidentirana je na površini od 1.244,19 ha (27,6%) od ukupne obrasle površine gazdinske jedinice. Po zapremini zastupljena je sa 320.978,5 m3, odnosno 31,6% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Proizvodnost ovih sastojina, izražena preko prosečnih vrednosti zapremine i zapreminskog prirasta, može se oceniti nedovoljnom (V=258,0 m3/ha, Iv=5,2 m3/ha, procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,0%). U okviru ovih sastojina, očuvane sastojine su zastupljene na 487,99 ha, sa prosečnom zapreminom od 304,8 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 6,1 m3/ha, a razreñene sastojine su na 756,20 ha, sa prosečnom zapreminom od 227,8 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 4,6 m3/ha. Čiste sastojine u okviru ove gazdinske klase su izdvojene na 1.202,66 ha (96,7%), a mešovite na 41,53 ha (3,3%). U odnosnu na starosnu strukturu, karakteriše nenormalno stanje stvarnog razmera dobnih razreda.Prioriteti u sledećem ureñajnom periodu biće obnavljanje dela površina i nega u skladu sa razvojnom fazom i zatečenim stanjem sastojina.

Gazdinska klasa 10.360.421 - Izdanačka šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 146,62 ha ili 3,3% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 31.737,1 m3, odnosno 3,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 216,5 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 4,9 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,2%.

Gazdinska klasa 10.470.421 - Veštački podignuta sastojina smrče na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 72,95 ha ili 1,6% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 22.190,4 m3, odnosno 2,2% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 304,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 9,6 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 3,1%.

Gazdinska klasa 10.361.421 - Izdanačka mešovita šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 63,49 ha ili 1,4% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 6.374,2 m3, odnosno 0,6% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 100,4 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,4 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 3,3%.

Gazdinska klasa 10.352.421 - Visoka (raznodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 53,67 ha ili 1,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 12.972,0 m3, odnosno 1,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Proizvodnost ovih sastojina, izražena preko prosečnih vrednosti zapremine i zapreminskog prirasta, može se oceniti nedovoljnom (V=241,7 m3/ha, Iv=4,6 m3/ha, procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 1,9%). U okviru ovih sastojina, očuvane sastojine su zastupljene na 22,56 ha, sa prosečnom zapreminom od 279,3 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 5,2 m3/ha, a razreñene sastojine su na 31,11 ha, sa prosečnom zapreminom od 214,4 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 4,1 m3/ha. Čiste sastojine u okviru ove gazdinske klase zastupljene su na celoj površini (100,0%). Prioriteti u sledećem ureñajnom periodu biće obnavljanje dela površina u skladu sa zatečenim stanjem sastojina.

Gazdinska klasa 10.307.311 - Izdanačka mešovita šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 30,52 ha ili 0,7% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 3.528,7 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 115,6 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,9 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 3,4%.

Gazdinska klasa 10.477.421 - Veštački podignuta sastojina belog bora na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 17,82 ha ili 0,4% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 2.845,8 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 159,7 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 8,8 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 5,5%.

Gazdinska klasa 10.475.421 - Veštački podignuta sastojina crnog bora na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 9,72 ha ili 0,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 1.702,5 m3, odnosno 0,2% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 175,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 10,5 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 6,0%.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Gazdinska klasa 10.476.421 - Veštački podignuta mešovita sastojina crnog bora na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 8,89 ha ili 0,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 2.565,1 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 288,5 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 13,9 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,8%.

Gazdinska klasa 10.301.311 - Visoka šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 8,16 ha ili 0,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 1.766,2 m3, odnosno 0,2% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 216,4 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 5,0 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,3%.

Gazdinska klasa 10.216.212 - Devastirana šuma sladuna na smeñim lesiviranim zemljištima, zastupljena je na površini od 7,90 ha ili 0,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 237,0 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 30,0 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,4 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,5%.

Gazdinska klasa 10.353.421 - Visoka šuma bukve, kitnjaka, cera i graba na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 5,92 ha ili 0,1% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 1.366,8 m3, odnosno 0,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 230,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 4,7 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,0%.

Gazdinska klasa 10.214.212 - Izdanačka šuma sladuna na smeñim lesiviranim zemljištima, zastupljena je na površini od 4,80 ha ili 0,1% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 120,0 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 25,0 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,5%.

Gazdinska klasa 10.215.212 – Izdanačka mešovita šuma sladuna na smeñim lesiviranim zemljištima, zastupljena je na površini od 3,90 ha ili 0,1% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 470,7 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 120,7 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,6%.

Gazdinska klasa 10.325.421 - Izdanačka šuma bagrema na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 3,77 ha ili 0,1% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 9,3 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 25,0 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,5%.

Gazdinska klasa 10.479.421 - Veštački podignuta sastojina ostalih lišćara na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 1,82 ha ili 0,0% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 808,5 m3, odnosno 0,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 444,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 21,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,7%.

Gazdinska klasa 10.471.421 - Veštački podignuta mešovita sastojina smrče na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 0,47 ha ili 0,0% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 212,5 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 452,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 15,0 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 3,3%.

Namenska celina 26

Namenska celina 26 - Zaštita zemljišta I stepena zastupljena je na 61,9% (2.794,37 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Visoke sastojine zastupljene su na 2.118,74 ha, odnosno 47,0% od ukupne obrasle površine gazdinske jedinice, izdanačke šume su na 562,59 ha (12,5%), a veštački podignute sastojine su na 113,04 ha (2,5%) obrasle površine. Najzastupljenija gazdinska klasa je 26.351.421 - Visoka (jednodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima.

Gazdinska klasa 26.351.421 - Visoka (jednodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 1.538,22 ha ili 34,1% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 400.225,0 m3, odnosno 39,4% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Proizvodnost ovih sastojina, izražena preko prosečnih vrednosti zapremine i zapreminskog prirasta, može se oceniti nedovoljnom (V=260,2 m3/ha, Iv=5,2 m3/ha, procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,0%). U okviru ovih sastojina, očuvane sastojine su zastupljene na 841,69 ha, sa prosečnom zapreminom od 302,7 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 6,0 m3/ha, a razreñene sastojine su na 696,53 ha, sa prosečnom zapreminom od 208,8 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 4,3 m3/ha. Čiste sastojine u okviru ove gazdinske klase su izdvojene na 1.348,59 ha (87,7%), a mešovite na 189,63 ha (12,3%). U odnosnu na starosnu strukturu, karakteriše nenormalno stanje stvarnog razmera dobnih razreda. Prioriteti u sledećem ureñajnom periodu biće obnavljanje dela površina i nega u skladu sa razvojnom fazom i zatečenim stanjem sastojina.

Gazdinska klasa 26.352.421 - Visoka (raznodobna) šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 369,80 ha ili 8,2% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 90.664,5 m3, odnosno 8,9% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Proizvodnost ovih sastojina, izražena preko prosečnih vrednosti zapremine i zapreminskog prirasta, može se oceniti nedovoljnom (V=245,2 m3/ha, Iv=4,9 m3/ha, procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,0%). U okviru ovih sastojina, očuvane sastojine su zastupljene na 152,14 ha, sa prosečnom zapreminom od 271,5 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 5,4 m3/ha, a razreñene sastojine su na 217,66 ha, sa prosečnom zapreminom od 226,7 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 4,5 m3/ha. Čiste sastojine u okviru ove gazdinske klase zastupljene su na celoj površini (100,0%). Prioriteti u sledećem ureñajnom periodu biće obnavljanje dela površina u skladu sa zatečenim stanjem sastojina.

Gazdinska klasa 26.360.421 - Izdanačka šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 361,87 ha ili 8,0% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 55.816,6 m3, odnosno 5,5% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 154,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,7 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,4%.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Gazdinska klasa 26.353.421 - Visoka šuma bukve, kitnjaka, cera i graba na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 147,92 ha ili 3,3% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 30.308,1 m3, odnosno 3,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 204,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 4,6 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,3%.

Gazdinska klasa 26.362.421 – Devastirana šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 80,78 ha ili 1,8% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 2.092,0 m3, odnosno 0,2% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 25,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,4%.

Gazdinska klasa 26.470.421 - Veštački podignuta sastojina smrče na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 67,62 ha ili 1,5% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 969,3 m3, odnosno 0,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 14,3 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 0,6 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,5%.

Gazdinska klasa 26.301.311 - Visoka šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 42,40 ha ili 0,9% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 7.640,0 m3, odnosno 0,8% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 180,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 4,0 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,2%.

Gazdinska klasa 26.361.421 - Izdanačka mešovita šuma bukve na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 31,26 ha ili 0,7% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 2.883,3 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 92,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 2,5 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,7%.

Gazdinska klasa 26.307.311 - Izdanačka mešovita šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 28,16 ha ili 0,6% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 3.155,5 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 112,1 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,0 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,7%.

Gazdinska klasa 26.308.311 - Devastirana šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 27,08 ha ili 0,6% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 809,6 m3, odnosno 0,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 29,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,3 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 4,5%.

Gazdinska klasa 26.475.421 - Veštački podignuta sastojina crnog bora na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 25,16 ha ili 0,6% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 1.326,9 m3, odnosno 0,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 52,7 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 3,0 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 5,8%.

Gazdinska klasa 26.304.421 - Visoka šuma kitnjaka, bukve, graba i lipe na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 20,40 ha ili 0,5% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 5.384,5 m3, odnosno 0,5% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 263,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 5,8 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,2%.

Gazdinska klasa 26.477.421 - Veštački podignuta sastojina belog bora na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 20,26 ha ili 0,4% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 3.158,6 m3, odnosno 0,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 155,9 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 8,6 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 5,5%.

Gazdinska klasa 26.306.311 - Izdanačka šuma kitnjaka na smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 19,69 ha ili 0,4% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 1.952,7 m3, odnosno 0,2% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 99,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 2,9 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 2,9%.

Gazdinska klasa 26.325.421 - Izdanačka šuma bagrema na različitim smeñim zemljištima, zastupljena je na površini od 13,75 ha ili 0,3% ukupne obrasle površine. Po zapremini zastupljena je sa 387,7 m3, odnosno 0,0% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ove gazdinske klase je 28,2 m3/ha, prosečan zapreminski prirast 1,6 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu je 5,8%.

Namenska celina 66

Namenska celina 66 – Stalna zaštita šuma (izvan gazdinskog tretmana) zastupljena je na 0,7% (31,91 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prisutna je jedna gazdinska klasa: 66.267.421 – Šibljak na različitim smeñim zemljištima.

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.3. Stanje sastojina po poreklu i o čuvanosti

Sastojine prema poreklu razvrstane su na:

• Visoke sastojine - nastale generativnim putem (iz semena) • Izdanačke sastojine - nastale vegetativnim putem (iz izdanaka i izbojaka) • Veštački podignute sastojine - nastale sadnjom sadnica ili setvom semena • Šikare nastale destruktivnim dejstvom čoveka

Sastojine prema očuvanosti razvrstane su na:

• Očuvane sastojine - koje po stepenu obraslosti, zdravstvenom stanju i kvalitetu mogu dočekati zrelost za seču. • Razreñene sastojine - sastojine sa manjim stepenom obraslosti, dobrog zdravstvenog stanja i kvaliteta i mogu dočekati zrelost za seču. • Devastirane sastojine - previše razreñene sastojine, ujedno lošeg zdravstvenog stanja i kvaliteta, te se pre zrelosti za seču uklanjaju.

Stanje sastojina po poreklu i očuvanosti prikazano je sledećom tabelom:

Površina Zapremina Zapreminski prirast Poreklo i očuvanost sastojine ha % m3 % m3/ha m3 % m3/ha

Zv/V%

10301311 8.16 0.2 1766.2 0.2 216.4 40.8 0.2 5.0 2.3 10351421 487.99 10.8 148736.0 14.6 304.8 2982.5 13.7 6.1 2.0 10352421 22.56 0.5 6301.9 0.6 279.3 117.7 0.5 5.2 1.9 10353421 5.92 0.1 1366.8 0.1 230.9 28.0 0.1 4.7 2.0

Visoke-očuvane 524.63 11.6 158170.8 15.6 301.5 3169.0 14.5 6.0 2.0 10351421 756.20 16.8 172242.5 16.9 227.8 3452.9 15.8 4.6 2.0 10352421 31.11 0.7 6670.1 0.7 214.4 129.0 0.6 4.1 1.9

Visoke-razreñene 787.31 17.5 178912.6 17.6 227.2 3581.9 16.4 4.5 2.0 Ukupno visoke 1311.94 29.1 337083.4 33.2 256.9 6750.9 30.9 5.1 2.0

10215212 3.90 0.1 470.7 0.0 120.7 12.1 0.1 3.1 2.6 10307311 16.72 0.4 2286.7 0.2 136.8 63.8 0.3 3.8 2.8 10360421 58.17 1.3 13957.9 1.4 240.0 305.2 1.4 5.2 2.2 10361421 24.28 0.5 3214.8 0.3 132.4 82.9 0.4 3.4 2.6

Izdanačke -očuvane 103.07 2.3 19930.2 2.0 193.4 464.0 2.1 4.5 2.3 10307311 13.80 0.3 1242.0 0.1 90.0 55.9 0.3 4.1 4.5 10325421 3.77 0.1 94.3 0.0 25.0 4.2 0.0 1.1 4.5 10360421 88.45 2.0 17779.2 1.7 201.0 408.2 1.9 4.6 2.3 10361421 39.21 0.9 3159.4 0.3 80.6 129.8 0.6 3.3 4.1

Izdanačke-razreñene 145.23 3.2 22274.9 2.2 153.4 598.2 2.7 4.1 2.7 10214212 4.80 0.1 120.0 0.0 25.0 5.4 0.0 1.1 4.5 10216212 7.90 0.2 237.0 0.0 30.0 10.7 0.0 1.4 4.5

Izdanačke-devastirane 12.70 0.3 357.0 0.0 28.1 16.1 0.1 1.3 4.5 Ukupno izdanačke 261.00 5.8 42562.0 4.2 163.1 1078.3 4.9 4.1 2.5

10470421 62.11 1.4 19444.7 1.9 313.1 588.3 2.7 9.5 3.0 10471421 0.47 0.0 212.5 0.0 452.2 7.0 0.0 15.0 3.3 10475421 7.98 0.2 1370.3 0.1 171.7 77.8 0.4 9.8 5.7 10476421 8.89 0.2 2565.1 0.3 288.5 123.8 0.6 13.9 4.8 10477421 11.50 0.3 1156.1 0.1 100.5 76.1 0.3 6.6 6.6 10479421 1.82 0.0 808.5 0.1 444.2 38.3 0.2 21.1 4.7

VPS-očuvane 92.77 2.1 25557.3 2.5 275.5 911.3 4.2 9.8 3.6 10470421 10.84 0.2 2745.7 0.3 253.3 108.8 0.5 10.0 4.0 10475421 1.74 0.0 332.2 0.0 190.9 24.2 0.1 13.9 7.3 10477421 6.32 0.1 1689.7 0.2 267.3 81.0 0.4 12.8 4.8

Mihaila Pupina 113

Beograd



Zv/V%

VPS-razreñene 18.90 0.4 4767.5 0.5 252.3 213.9 1.0 11.3 4.5 Ukupno VPS 111.67 2.5 30324.8 3.0 271.6 1125.2 5.2 10.1 3.7 Ukupno NC 10 1684.61 37.3 409970.2 40.3 243.4 8954.4 41.0 5.3 2.2

26304421 10.88 0.2 3339.4 0.3 306.9 71.9 0.3 6.6 2.2 26351421 841.69 18.7 254755.5 25.1 302.7 5058.2 23.2 6.0 2.0 26352421 152.14 3.4 41311.9 4.1 271.5 825.2 3.8 5.4 2.0 26353421 65.84 1.5 14656.5 1.4 222.6 322.0 1.5 4.9 2.2

Visoke-očuvane 1070.55 23.7 314063.3 30.9 293.4 6277.4 28.8 5.9 2.0 26301311 42.40 0.9 7640.0 0.8 180.2 170.9 0.8 4.0 2.2 26304421 9.52 0.2 2045.1 0.2 214.8 46.0 0.2 4.8 2.3 26351421 696.53 15.4 145469.5 14.3 208.8 3015.9 13.8 4.3 2.1 26352421 217.66 4.8 49352.6 4.9 226.7 990.0 4.5 4.5 2.0 26353421 82.08 1.8 15651.6 1.5 190.7 365.5 1.7 4.5 2.3

Visoke-razreñene 1048.19 23.2 220158.8 21.7 210.0 4588.3 21.0 4.4 2.1 Ukupno visoke 2118.74 47.0 534222.1 52.5 252.1 10865.7 49.8 5.1 2.0

26306311 10.80 0.2 1465.5 0.1 135.7 44.0 0.2 4.1 3.0 26325421 10.34 0.2 252.4 0.0 24.4 15.3 0.1 1.5 6.1 26360421 291.17 6.5 48244.7 4.7 165.7 1140.5 5.2 3.9 2.4 26361421 20.80 0.5 1607.6 0.2 77.3 45.0 0.2 2.2 2.8

Izdanačke-očuvane 333.11 7.4 51570.2 5.1 154.8 1244.8 5.7 3.7 2.4 26306311 8.89 0.2 487.2 0.0 54.8 13.2 0.1 1.5 2.7 26307311 28.16 0.6 3155.5 0.3 112.1 84.0 0.4 3.0 2.7 26325421 3.41 0.1 135.3 0.0 39.7 7.3 0.0 2.1 5.4 26360421 70.70 1.6 7571.9 0.7 107.1 197.6 0.9 2.8 2.6 26361421 10.46 0.2 1275.8 0.1 122.0 33.0 0.2 3.2 2.6

Izdanačke-razreñene 121.62 2.7 12625.7 1.2 103.8 335.1 1.5 2.8 2.7 26308311 27.08 0.6 809.6 0.1 29.9 36.4 0.2 1.3 4.5 26362421 80.78 1.8 2092.0 0.2 25.9 92.9 0.4 1.1 4.4

Izdanačke-devastirane 107.86 2.4 2901.6 0.3 26.9 129.3 0.6 1.2 4.5 Ukupno izdanačke 562.59 12.5 67097.5 6.6 119.3 1709.2 7.8 3.0 2.5

26470421 2.10 0.0 681.5 0.1 324.5 26.0 0.1 12.4 3.8 26475421 2.90 0.1 347.9 0.0 120.0 21.4 0.1 7.4 6.1 26477421 20.26 0.4 3158.6 0.3 155.9 174.5 0.8 8.6 5.5

VPS-očuvane 25.26 0.6 4188.0 0.4 165.8 221.9 1.0 8.8 5.3 26470421 65.52 1.5 287.8 0.0 4.4 17.2 0.1 0.3 6.0 26475421 22.26 0.5 979.1 0.1 44.0 55.2 0.3 2.5 5.6

VPS-razreñene 87.78 1.9 1266.9 0.1 14.4 72.4 0.3 0.8 5.7 Ukupno VPS 113.04 2.5 5454.8 0.5 48.3 294.3 1.3 2.6 5.4 Ukupno NC 26 2794.37 61.9 606774.4 59.7 217.1 12869.2 59.0 4.6 2.1

66267421 31.91 0.7 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno NC 66 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1 Rekapitulacija po poreklu i očuvanosti Visoke-očuvane 1595.18 35.4 472234.1 46.4 296.0 9446.4 43.3 5.9 2.0 Visoke-razreñene 1835.50 40.7 399071.4 39.2 217.4 8170.2 37.4 4.5 2.0 Ukupno visoke 3430.68 76.1 871305.5 85.7 254.0 17616.6 80.7 5.1 2.0

Mihaila Pupina 113

Beograd



Zv/V%

Izdanačke-očuvane 436.18 9.7 71500.4 7.0 163.9 1708.9 7.8 3.9 2.4 Izdanačke-razreñene 266.85 5.9 34900.5 3.4 130.8 933.2 4.3 3.5 2.7 Izdanačke-devastirane 120.56 2.7 3258.6 0.3 27.0 145.4 0.7 1.2 4.5 Ukupno izdanačke 823.59 18.3 109659.5 10.8 133.1 2787.5 12.8 3.4 2.5 VPS-očuvane 118.03 2.6 29745.2 2.9 252.0 1133.2 5.2 9.6 3.8 VPS-razreñene 106.68 2.4 6034.4 0.6 56.6 286.3 1.3 2.7 4.7 Ukupno VPS 224.71 5.0 35779.6 3.5 159.2 1419.5 6.5 6.3 4.0 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1 Rekapitulacija po očuvanosti Ukupno očuvane 2149.39 47.6 573479.6 56.4 266.8 12288.5 56.3 5.7 2.1 Ukupno razreñene 2209.03 49.0 440006.4 43.3 199.2 9389.8 43.0 4.3 2.1 Ukupno devastirane 120.56 2.7 3258.6 0.3 27.0 145.4 0.7 1.2 4.5 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1

U ovoj gazdinskoj jedinici, stanje sastojina po poreklu je na zadovoljavajućem nivou:

Visoke sastojine zastupljene su na 76,1% (3.430,68 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 254,0 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 5,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 2,0%.

Izdanačke sastojine zastupljene su na 18,3% (823,59 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 133,1 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 3,4 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 2,5%.

Veštački podignute sastojine zastupljene su na 5,0% (224,71 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 159,2 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 6,3 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 4,0%.

Šibljaci čine 0,7% (31,91 ha) obrasle površine gazdinske jedinice.

Može se konstatovati da je stanje sastojina po očuvanosti zadovoljavajuće:

Očuvane sastojine čine 47,6% (2.149,39 ha) obrasle površine, prosečna zapremina očuvanih šuma iznosi 266,8 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 5,7 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,1%.

Razreñene sastojine čine 49,0% (2.209,03 ha) obrasle površine, prosečna zapremina razreñenih šuma je 199,2 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 4,3 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,1%.

Devastirane sastojine čine 2,7% (120,56 ha) obrasle površine, prosečna zapremina devastiranih šuma je 27,0 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 1,2 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 4,5%.

Šibljaci čine 0,7% (31,91 ha) obrasle površine.

5.4. Stanje sastojina po smesi

Stanje sastojina po smesi za gazdinsku jedinicu "Vardenik" dato je sledećom tabelom:

Površina Zapremina Zapreminski prirast Mešovitost sastojine ha % m3 % m3/ha m3 % m3/ha

Zv/V%

10351421 1202.66 26.7 309878.3 30.5 257.7 6196.5 28.4 5.2 2.0 10352421 53.67 1.2 12972.0 1.3 241.7 246.7 1.1 4.6 1.9

Visoke-čiste 1256.33 27.9 322850.4 31.8 257.0 6443.2 29.5 5.1 2.0 10301311 8.16 0.2 1766.2 0.2 216.4 40.8 0.2 5.0 2.3 10351421 41.53 0.9 11100.1 1.1 267.3 239.0 1.1 5.8 2.2

Mihaila Pupina 113

Beograd



Zv/V%

10353421 5.92 0.1 1366.8 0.1 230.9 28.0 0.1 4.7 2.0 Visoke-mešovite 55.61 1.2 14233.1 1.4 255.9 307.7 1.4 5.5 2.2 Ukupno visoke 1311.94 29.1 337083.4 33.2 256.9 6750.9 30.9 5.1 2.0

10214212 4.80 0.1 120.0 0.0 25.0 5.4 0.0 1.1 4.5 10216212 7.90 0.2 237.0 0.0 30.0 10.7 0.0 1.4 4.5 10307311 13.80 0.3 1242.0 0.1 90.0 55.9 0.3 4.1 4.5 10325421 3.77 0.1 94.3 0.0 25.0 4.2 0.0 1.1 4.5 10360421 146.62 3.3 31737.1 3.1 216.5 713.4 3.3 4.9 2.2

Izdanačke-čiste 176.89 3.9 33430.4 3.3 189.0 789.6 3.6 4.5 2.4 10215212 3.90 0.1 470.7 0.0 120.7 12.1 0.1 3.1 2.6 10307311 16.72 0.4 2286.7 0.2 136.8 63.8 0.3 3.8 2.8 10361421 63.49 1.4 6374.2 0.6 100.4 212.8 1.0 3.4 3.3

Izdanačke-mešovite 84.11 1.9 9131.6 0.9 108.6 288.7 1.3 3.4 3.2 Ukupno izdanačke 261.00 5.8 42562.0 4.2 163.1 1078.3 4.9 4.1 2.5

10470421 29.28 0.6 7745.5 0.8 264.5 306.3 1.4 10.5 4.0 10475421 2.04 0.0 367.4 0.0 180.1 26.5 0.1 13.0 7.2 10477421 6.32 0.1 1689.7 0.2 267.3 81.0 0.4 12.8 4.8

VPS-čiste 37.64 0.8 9802.6 1.0 260.4 413.8 1.9 11.0 4.2 10470421 43.67 1.0 14444.9 1.4 330.8 390.8 1.8 8.9 2.7 10471421 0.47 0.0 212.5 0.0 452.2 7.0 0.0 15.0 3.3 10475421 7.68 0.2 1335.0 0.1 173.8 75.5 0.3 9.8 5.7 10476421 8.89 0.2 2565.1 0.3 288.5 123.8 0.6 13.9 4.8 10477421 11.50 0.3 1156.1 0.1 100.5 76.1 0.3 6.6 6.6 10479421 1.82 0.0 808.5 0.1 444.2 38.3 0.2 21.1 4.7

VPS-mešovite 74.03 1.6 20522.2 2.0 277.2 711.5 3.3 9.6 3.5 Ukupno VPS 111.67 2.5 30324.8 3.0 271.6 1125.2 5.2 10.1 3.7 Ukupno NC 10 1684.61 37.3 409970.2 40.3 243.4 8954.4 41.0 5.3 2.2

26351421 1348.59 29.9 365025.9 35.9 270.7 7316.6 33.5 5.4 2.0 26352421 369.80 8.2 90664.5 8.9 245.2 1815.3 8.3 4.9 2.0

Visoke-čiste 1718.39 38.1 455690.4 44.8 265.2 9131.9 41.8 5.3 2.0 26301311 42.40 0.9 7640.0 0.8 180.2 170.9 0.8 4.0 2.2 26304421 20.40 0.5 5384.5 0.5 263.9 117.9 0.5 5.8 2.2 26351421 189.63 4.2 35199.1 3.5 185.6 757.4 3.5 4.0 2.2 26353421 147.92 3.3 30308.1 3.0 204.9 687.5 3.2 4.6 2.3

Visoke-mešovite 400.35 8.9 78531.6 7.7 196.2 1733.8 7.9 4.3 2.2 Ukupno visoke 2118.74 47.0 534222.1 52.5 252.1 10865.7 49.8 5.1 2.0

26306311 2.30 0.1 164.2 0.0 71.4 5.1 0.0 2.2 3.1 26308311 27.08 0.6 809.6 0.1 29.9 36.4 0.2 1.3 4.5 26325421 13.75 0.3 387.7 0.0 28.2 22.5 0.1 1.6 5.8 26360421 308.32 6.8 46712.0 4.6 151.5 1116.4 5.1 3.6 2.4 26361421 11.30 0.3 339.0 0.0 30.0 15.3 0.1 1.4 4.5 26362421 80.78 1.8 2092.0 0.2 25.9 92.9 0.4 1.1 4.4

Izdanačke-čiste 443.53 9.8 50504.6 5.0 113.9 1288.6 5.9 2.9 2.6 26306311 17.39 0.4 1788.5 0.2 102.8 52.1 0.2 3.0 2.9 26307311 28.16 0.6 3155.5 0.3 112.1 84.0 0.4 3.0 2.7 26360421 53.55 1.2 9104.6 0.9 170.0 221.7 1.0 4.1 2.4 26361421 19.96 0.4 2544.3 0.3 127.5 62.8 0.3 3.1 2.5

Mihaila Pupina 113

Beograd



Zv/V%

Izdanačke-mešovite 119.06 2.6 16592.9 1.6 139.4 420.6 1.9 3.5 2.5 Ukupno izdanačke 562.59 12.5 67097.5 6.6 119.3 1709.2 7.8 3.0 2.5

26470421 65.52 1.5 287.8 0.0 4.4 17.2 0.1 0.3 6.0 26475421 2.90 0.1 347.9 0.0 120.0 21.4 0.1 7.4 6.1 26477421 20.26 0.4 3158.6 0.3 155.9 174.5 0.8 8.6 5.5

VPS-čiste 88.68 2.0 3794.3 0.4 42.8 213.1 1.0 2.4 5.6 26470421 2.10 0.0 681.5 0.1 324.5 26.0 0.1 12.4 3.8 26475421 22.26 0.5 979.1 0.1 44.0 55.2 0.3 2.5 5.6

VPS-mešovite 24.36 0.5 1660.5 0.2 68.2 81.2 0.4 3.3 4.9 Ukupno VPS 113.04 2.5 5454.8 0.5 48.3 294.3 1.3 2.6 5.4 Ukupno NC 26 2794.37 61.9 606774.4 59.7 217.1 12869.2 59.0 4.6

66267421 31.91 0.7 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno NC 66 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1 Rekapitulacija po poreklu i mešovitosti Visoke-čiste 2974.72 65.9 778540.8 76.6 261.7 15575.1 71.4 5.2 2.0 Visoke-mešovite 455.96 10.1 92764.7 9.1 203.4 2041.5 9.4 4.5 2.2 Ukupno visoke 3430.68 76.1 871305.5 85.7 254.0 17616.6 80.7 5.1 2.0 Izdanačke-čiste 620.42 13.8 83935.0 8.3 135.3 2078.2 9.5 3.3 2.5 Izdanačke-mešovite 203.17 4.5 25724.5 2.5 126.6 709.3 3.3 3.5 2.8 Ukupno izdanačke 823.59 18.3 109659.5 10.8 133.1 2787.5 12.8 3.4 2.5 VPS-čiste 126.32 2.8 13596.9 1.3 107.6 626.8 2.9 5.0 4.6 VPS-mešovite 98.39 2.2 22182.7 2.2 225.5 792.7 3.6 8.1 3.6 Ukupno VPS 224.71 5.0 35779.6 3.5 159.2 1419.5 6.5 6.3 4.0 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1 Rekapitulacija po mešovitosti Ukupno čiste 3721.46 82.5 876072.7 86.2 235.4 18280.1 83.8 4.9 2.1 Ukupno mešovite 757.52 16.8 140671.9 13.8 185.7 3543.5 16.2 4.7 2.5 Ukupno šibljaci 31.91 0.7 Ukupno GJ 4510.89 100.0 1016744.7 100.0 225.4 21823.6 100.0 4.8 2.1

Čiste sastojine čine 82,5% (3.721,46 ha) površine obraslog zemljišta gazdinske jedinice. Prosečna zapremina čistih sastojina iznosi 235,4 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 4,9 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini je 2,1%.

Mešovite sastojine čine 16,8% (757,52 ha) površine obraslog zemljišta gazdinske jedinice. Prosečna zapremina mešovitih sastojina iznosi 185,7 m3/ha, tekući zapreminski prirast je 4,7 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,5%.


Stanje sastojina po mešovitosti nije zadovoljavajuće, zato što u budućnosti treba težiti još većoj mešovitosti ovih sastojina. Mešovite sastojine su otpornije na fitopatološka i entomološka oboljenja.

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.5. Stanje sastojina po vrstama drve ća

Zastupljenost vrsta drveća po zapremini i tekućem zapreminskom prirastu za gazdinsku jedinicu "Vardenik" prikazano je sledećom tabelom:

Zapremina Zapreminski prirast Vrste drveća

m3 % m3 % Zv/V%

Namenska celina 10 Bk 366971.3 36.1 7415.7 34.0 2.0 Kit 9921.4 1.0 288.7 1.3 2.9 Jav 2214.1 0.2 53.0 0.2 2.4 Gr 2053.2 0.2 46.0 0.2 2.2 Slad 1194.9 0.1 40.3 0.2 3.4 Jas 670.8 0.1 17.1 0.1 2.5 Tres 189.9 0.0 5.6 0.0 2.9 SLip 128.0 0.0 2.8 0.0 2.2 Otl 126.5 0.0 5.7 0.0 4.5 Bag 94.3 0.0 4.2 0.0 4.5 Pjas 78.6 0.0 2.3 0.0 2.9 Gric 31.5 0.0 1.3 0.0 4.2 DlTop 31.5 0.0 0.9 0.0 2.7 Bjas 18.9 0.0 0.5 0.0 2.6 Ukupno lišćari 383724.8 37.7 7884.3 36.1 2.1 Smr 19604.5 1.9 693.2 3.2 3.5 Cbor 3007.1 0.3 185.1 0.8 6.2 Bbor 2897.9 0.3 156.7 0.7 5.4 Dug 618.5 0.1 32.0 0.1 5.2 Ari 72.1 0.0 1.8 0.0 2.5 Jel 45.4 0.0 1.4 0.0 3.0 Ukupno četinari 26245.5 2.6 1070.1 4.9 4.1 NC 10 409970.2 40.3 8954.4 41.0 2.2 Namenska celina 26 Bk 559244.7 55.0 11569.9 53.0 2.1 Kit 25388.2 2.5 617.1 2.8 2.4 Gr 10103.1 1.0 214.5 1.0 2.1 Jav 3973.1 0.4 90.5 0.4 2.3 Jas 1235.2 0.1 29.7 0.1 2.4 Bag 434.6 0.0 24.0 0.1 5.5 SLip 432.5 0.0 9.2 0.0 2.1 KrLip 296.2 0.0 6.8 0.0 2.3 Cjas 106.9 0.0 2.9 0.0 2.7 Tres 64.9 0.0 2.1 0.0 3.2 Mle 53.0 0.0 1.3 0.0 2.4 Bjas 36.5 0.0 1.1 0.0 3.0 Gric 14.3 0.0 0.4 0.0 3.0 Ukupno lišćari 601383.2 59.1 12569.5 57.6 2.1 Bbor 3295.0 0.3 180.2 0.8 5.5 Cbor 1245.5 0.1 81.2 0.4 6.5 Smr 743.8 0.1 33.4 0.2 4.5

Mihaila Pupina 113

Beograd


Zapremina Zapreminski prirast Vrste drveća

m3 % m3 % Zv/V%

Jel 89.0 0.0 4.1 0.0 4.6 Ari 17.9 0.0 0.8 0.0 4.2 Ukupno četinari 5391.2 0.5 299.7 1.4 5.6 NC 26 606774.4 59.7 12869.2 59.0 2.1 Ukupno GJ 1016744.7 100.0 21823.6 100.0 2.1 Rekapitulacija za GJ Vardenik Bk 926216.0 91.1 18985.7 87.0 2.0 Kit 35309.6 3.5 905.9 4.2 2.6 Gr 12156.3 1.2 260.5 1.2 2.1 Jav 6187.2 0.6 143.6 0.7 2.3 Jas 1906.0 0.2 46.8 0.2 2.5 Slad 1194.9 0.1 40.3 0.2 3.4 SLip 560.5 0.1 12.1 0.1 2.2 Bag 528.8 0.1 28.2 0.1 5.3 KrLip 296.2 0.0 6.8 0.0 2.3 Tres 254.8 0.0 7.7 0.0 3.0 Otl 126.5 0.0 5.7 0.0 4.5 Cjas 106.9 0.0 2.9 0.0 2.7 Pjas 78.6 0.0 2.3 0.0 2.9 Bjas 55.4 0.0 1.6 0.0 2.9 Mle 53.0 0.0 1.3 0.0 2.4 Gric 45.8 0.0 1.7 0.0 3.8 DlTop 31.5 0.0 0.9 0.0 2.7 Ukupno lišćari 985108.0 96.9 20453.8 93.7 2.1 Smr 20348.4 2.0 726.6 3.3 3.6 Bbor 6192.9 0.6 336.9 1.5 5.4 Cbor 4252.5 0.4 266.3 1.2 6.3 Dug 618.5 0.1 32.0 0.1 5.2 Jel 134.4 0.0 5.4 0.0 4.1 Ari 90.0 0.0 2.5 0.0 2.8 Ukupno četinari 31636.7 3.1 1369.8 6.3 4.3 Ukupno GJ 1016744.7 100.0 21823.6 100.0 2.1

Namenska celina 10 - Proizvodnja tehničkog drveta u stanju sastojina po vrstama drveća, učestvuje 40,3% (409.970,2 m3) u zapremini i 41,0% (8.954,4 m3) u zapreminskom prirastu gazdinske jedinice.

Lišćarske vrste, u namenskoj celini 10, zastupljene su sa 37,7% (383.724,8 m3) od ukupne zapremine g. j. Najzastupljenija lišćarska vrsta je bukva sa ukupnom zapreminom od 366.971,3 m3 ili 36,1%, zapreminskim prirastom od 7.415,7 m3 ili 34,0%, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta iznosi 2,0%. Od ostalih lišćarskih vrsta prisutni su: kitnjak sa zapreminom od 9.921,4 m3 ili 1,0%, javor sa zapreminom od 2.214,1 m3 ili 0,2%, grab sa zapreminom od 2.053,2 m3 ili 0,2%, sladun sa zapreminom od 1.194,9 m3 ili 0,1%, jasika sa zapreminom od 670,8 m3 ili 0,1%, a sve ostale prisutne vrste zastupljene su sa 0,0%.

Četinarske vrste, u namenskoj celini 10, zastupljene su sa 2,6% (26.245,5 m3) od ukupne zapremine g. j. Najzastupljenija četinarska vrsta je smrča sa ukupnom zapreminom od 19.604,5 m3 ili 1,9%, zapreminskim prirastom od 693,2 m3 ili 3,2%, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta iznosi 3,5%. Od ostalih četinarskih vrsta prisutni su: crni bor sa zapreminom od 3.007,1 m3 ili 0,3%, beli bor sa zapreminom od 2.897,9 m3 ili 0,3%, duglazija sa zapreminom od 618,5 m3 ili 0,1%, ariš sa zapreminom od 72,1 m3 ili 0,0%, i jela sa zapreminom od 45,4 m3 ili 0,0%.

Namenska celina 26 učestvuje 59,7% (606.774,4 m3) u zapremini i 59,0% (12.869,2 m3) u zapreminskom prirastu gazdinske jedinice.

Lišćarske vrste, u namenskoj celini 26, zastupljene su sa 59,1% (601.383,2 m3) od ukupne zapremine g. j. Najzastupljenija lišćarska vrsta je bukva sa ukupnom zapreminom od 55.244,7 m3 ili 55,0%, zapreminskim prirastom od 11.569,9 m3 ili 53,0%, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta iznosi 2,1%. Od ostalih

Mihaila Pupina 113

Beograd


lišćarskih vrsta prisutni su: kitnjak sa zapreminom od 25.388,2 m3 ili 2,5%, grab sa zapreminom od 10.103,1 m3 ili 1,0%, javor sa zapreminom od 3.973,1 m3 ili 0,4%, jasika sa zapreminom od 1.235,2 m3 ili 0,1%, a sve ostale prisutne vrste zastupljene su sa 0,0%.

Četinarske vrste, u namenskoj celini 26, zastupljene su sa 0,5% (5.391,2 m3) od ukupne zapremine g. j. Najzastupljenija četinarska vrsta je beli bor sa ukupnom zapreminom od 3.295,0 m3 ili 0,3%, zapreminskim prirastom od 180,2 m3 ili 0,8%, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta iznosi 5,5%. Od ostalih četinarskih vrsta prisutni su: crni bor sa zapreminom od 1.245,5 m3 ili 0,1%, smrča sa zapreminom od 743,8 m3 ili 0,1%, jela sa zapreminom od 89,0 m3 ili 0,0% i ariš sa zapreminom od 17,9 m3 ili 0,0%.

Ako posmatramo rekapitulaciju za gazdinsku jedinicu dolazimo do zaključka da su lišćarske vrste zastupljene sa 985.108,0 m3 odnosno 96,9% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Treba reći da je bukva najzastupljenija lišćarska vrsta sa ukupnom zapreminom 926.216,0 m3 odnosno 91,1%.

Četinarske vrste u ovoj gazdinskoj jedinici zastupljene su sa 31.636,7 m3 odnosno 3,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Treba reći da je smrča najzastupljenija četinarska vrsta sa ukupnom zapreminom 20.348,4 m3 odnosno 2,0%.

5.6. Stanje sastojina po debljinskoj strukturi

Stanje po debljinskoj strukturi prikazaćemo posebno za svaku gazdinsku klasu za gazdinsku jedinicu "Vardenik":

Z A P R E M I N A P O D E B L J I N S K I M R A Z R E D I M Površina Svega

do 10 cm 11 do 20 21 do 30 31 do 40 41 do 50 51 do 60 61 do 70 71 do 80 81 do 90 iznad 90

Zap. prirast

Gazdinska klasa

ha m3 I II III IV V VI VII VIII IX m3

10214212 4.80 120.0 120.0 5.4 10215212 3.90 470.7 123.1 347.6 12.1 10216212 7.90 237.0 237.0 10.7 10301311 8.16 1766.2 72.7 851.1 779.6 62.8 40.8 10307311 30.52 3528.7 1242.0 577.3 1668.6 40.8 119.7 10325421 3.77 94.3 94.3 4.2 10351421 1244.19 320978.5 4.2 11028.5 55586.0 105945.9 98228.5 39427.4 7601.1 2942.5 214.3 6435.5 10352421 53.67 12972.0 224.9 1330.9 3561.8 3539.9 2504.8 1370.4 439.4 246.7 10353421 5.92 1366.8 1.3 132.3 320.2 201.9 498.6 212.4 28.0 10360421 146.62 31737.1 342.0 3303.7 13186.6 11477.3 3427.5 713.4 10361421 63.49 6374.2 2637.0 739.9 2222.5 598.0 176.7 212.8 10470421 72.95 22190.4 4846.2 9601.2 4712.1 2114.2 916.6 697.0 10471421 0.47 212.5 24.0 92.7 95.8 7.0 10475421 9.72 1702.5 1133.8 568.7 102.0 10476421 8.89 2565.1 783.8 1607.8 173.5 123.8 10477421 17.82 2845.8 1378.2 1467.6 157.0 10479421 1.82 808.5 0.9 99.7 643.4 64.5 38.3

NC 10 1684.61 409970.2 4678.7 24468.3 89494.9 127651.3 107871.5 43237.9 8971.4 3381.9 214.3 8954.4 26301311 42.40 7640.0 613.4 1886.5 2547.0 2314.5 278.5 170.9 26304421 20.40 5384.5 280.9 1174.1 1853.1 1050.9 632.1 393.4 117.9 26306311 19.69 1952.7 15.7 333.5 1156.8 179.5 267.2 57.2 26307311 28.16 3155.5 4.8 619.5 1090.4 907.0 295.7 238.1 84.0 26308311 27.08 809.6 809.6 36.4 26325421 13.75 387.7 70.1 317.6 22.5 26351421 1538.22 400225.0 21.9 16802.2 85502.7 132949.1 115337.8 37224.7 10325.8 697.6 765.5 597.7 8074.1 26352421 369.80 90664.5 0.5 2971.9 15127.3 24724.8 27929.7 12531.8 5474.3 1904.4 1815.3 26353421 147.92 30308.1 9.7 2066.4 7259.1 9534.7 8262.5 1668.0 1507.9 687.5 26360421 361.87 55816.6 1175.6 7637.6 21452.1 19811.0 5394.2 346.2 1338.1

Mihaila Pupina 113

Beograd


Z A P R E M I N A P O D E B L J I N S K I M R A Z R E D I M Površina Svega

do 10 cm 11 do 20 21 do 30 31 do 40 41 do 50 51 do 60 61 do 70 71 do 80 81 do 90 iznad 90

Zap. prirast

Gazdinska klasa

ha m3 I II III IV V VI VII VIII IX m3

26361421 31.26 2883.3 345.6 382.6 928.1 833.8 278.1 115.1 78.0 26362421 80.78 2092.0 2092.1 92.9 26470421 67.62 969.3 457.6 220.8 290.9 43.3 26475421 25.16 1326.9 37.5 626.6 662.8 76.5 26477421 20.26 3158.6 1765.8 1392.8 174.5

NC 26 2794.37 606774.4 4583.0 34875.5 137853.5 193630.9 161130.5 52919.3 17816.5 2602.0 765.5 597.7 12869.2 66267421 31.91

NC 66 31.91

Ukupno GJ 4510.89 1016744.7 9261.7 59343.7 227348.5 321282.2 269002.1 96157.2 26787.9 5983.8 979.8 597.7 21823.6

Zapremina po debljinskim kategorijama (po Bioleju):

Zapremina po debljinskim kategorijama (m3)

Σ G.J. % do 30 cm % 31 - 50 cm % > 51 cm %

1.016.744,7 100,00 295.953,9 29,11 590.284,3 58,06 130.506,5 12,83

Za gazdinsku jedinicu "Vardenik" možemo konstatovati sledeće:

- tanak materijal (do 30 cm) zastupljen je sa 295.953,9 m3 ili 29,11 % - srednje jak materijal (od 31 - 50 cm) zastupljen je sa 590.284,3 m3 ili 58,06 % - jak materijal (iznad 50 cm) zastupljen je sa 130.506,5 m3 ili 12,83 %

Na osnovu prikaza stanja zapremine po stepenima Bioleja može se zaključiti da je veći deo drvne zapremine, ove gazdinske jedinice, skoncentrisan u srednje debelom i tankom materijalu (87,17 %), tako da se više pažnje mora posvetiti sprovoñenju realizacije grupimično - prebirnih seča koje će imati karakter nege (prorede) i obnavljanja sastojina.

5.7. Stanje sastojina po starosti

Prikazaćemo tabelarno stanje sastojina po starosti za jednodobne sastojine, kod kojih se zrelost za seču odreñuje na osnovu istih. Širina dobnih razreda utvrñena je Pravilnikom o načinu i sadržini posebnih osnova u odnosu na visinu ophodnje (trajanje proizvodnog procesa), a u konkretnom slučaju širina dobnih razreda iznosi:

- 20 godina - kod visokih sastojina čija je ophodnja 120 godina - 10 godina - kod izdanačkih sastojina, kod veštački podignutih sastojina koje nisu na svom staništu - 5 godina - kod izdanačkih sastojina bagrema

Devastiranim sastojinama nije odreñivana starost, jer kod njih starost nema uticaja na odreñivanje zrelosti za seču tj. visinu ophodnje.

Starosna struktura za gazdinsku jedinicu "Vardenik" biće prikazana sledećom tabelom:

p DOBNI RAZREDI

v I gazdinska klasa

zv

svega slabo obr.

dobro obr. II III IV V VI VII VIII

Namenska celina 10 Visoke sastojine- širina dobnog razreda 20 godina p 8.16 8.16 v 1766.2 1766.2

10301311 zv 40.8 40.8 p 1244.19 17.50 61.66 623.45 523.28 18.30

Mihaila Pupina 113

Beograd


p DOBNI RAZREDI

v I gazdinska klasa

zv

svega slabo obr.


v 320978.5 842.2 16281.0 150205.5 150300.0 3349.8 10351421 zv 6435.5 27.0 354.8 3126.4 2865.1 62.1

p 5.92 5.92 v 1366.8 1366.8

10353421 zv 28.0 28.0

Izdanačke sastojine - širina dobnog razreda 5 godina p 3.77 3.77 v 94.3 94.3

10325421 zv 4.2 4.2

Izdanačke sastojine - širina dobnog razreda 10 godina p 4.80 4.80 v 120.0 120.0

10214212 zv 5.4 5.4 p 3.90 3.90 v 470.7 470.7

10215212 zv 12.1 12.1 p 30.52 3.98 21.04 5.50 v 3528.7 2493.3 1035.4

10307311 zv 119.7 90.7 29.0 p 146.62 41.21 105.41 v 31737.1 11510.1 20227.0

10360421 zv 713.4 243.2 470.2 p 63.49 18.90 44.59 v 6374.2 1512.0 4862.2

10361421 zv 212.8 68.0 144.7

Veštački podignute sastojine - širina dobnog razreda 10 godina p 72.95 1.18 14.70 32.74 24.33 v 22190.4 150.0 3476.3 6950.8 11613.2

10470421 zv 697.0 8.7 141.0 246.8 300.6 p 0.47 0.47 v 212.5 212.5

10471421 zv 7.0 7.0 p 9.72 1.74 7.98 v 1702.5 332.2 1370.3

10475421 zv 102.0 24.2 77.8 p 8.89 7.93 0.96 v 2565.1 2311.6 253.5

10476421 zv 123.8 112.6 11.2 p 17.82 11.50 6.32 v 2845.8 1156.1 1689.7

10477421 zv 157.0 76.1 81.0 p 1.82 1.82 v 808.5 808.5

10479421 zv 38.3 38.3

Namenska celina 26 Visoke sastojine- širina dobnog razreda 20 godina p 42.40 11.58 22.82 4.01 3.99 v 7640.0 1423.4 4194.5 1047.6 974.5

Mihaila Pupina 113

Beograd


p DOBNI RAZREDI

v I gazdinska klasa

zv

svega slabo obr.


26301311 zv 170.9 34.4 95.4 21.5 19.7 p 20.40 20.40 v 5384.5 5384.5

26304421 zv 117.9 117.9 p 1538.22 32.62 165.12 868.07 472.41 v 400225.0 1896.2 45958.6 206857.3 145512.9

26351421 zv 8074.1 54.9 940.4 4338.2 2740.6 p 147.92 31.28 105.28 11.36 v 30308.1 5501.4 21743.4 3063.4

26353421 zv 687.5 130.8 494.4 62.3

Izdanačke sastojine - širina dobnog razreda 5 godina p 13.75 0.65 7.87 2.49 2.74 v 387.7 19.5 187.1 109.1 72.0

26325421 zv 22.5 0.9 11.3 6.0 4.4

Izdanačke sastojine - širina dobnog razreda 10 godina p 19.69 2.30 17.39 v 1952.7 164.2 1788.5

26306311 zv 57.2 5.1 52.1 p 28.16 28.16 v 3155.5 3155.5

26307311 zv 84.0 84.0 p 361.87 3.90 78.66 279.31 v 55816.6 76.0 14596.6 41144.0

26360421 zv 1338.1 3.4 348.9 985.8 p 31.26 11.30 19.96 v 2883.3 339.0 2544.3

26361421 zv 78.0 15.3 62.8

Veštački podignute sastojine - širina dobnog razreda 10 godina p 67.62 59.50 8.12 v 969.3 969.3

26470421 zv 43.3 43.3 p 25.16 25.16 v 1326.9 1326.9

26475421 zv 76.5 76.5 p 20.26 16.36 3.90 v 3158.6 2007.5 1151.1

26477421 zv 174.5 117.9 56.6

Dobna struktura svih gazdinskih klasa odstupa od normalnog razmera dobnih razreda, a samim tim je i ugrožena trajnost prinosa po površini.

Namenska celina 10 U visokim sastojinama evidentna je zastupljenost petog dobnog razreda skoro 50,0 %, odnosno srednjedobnih sastojina. Preko 40,0 % je zrelih sastojina (VI i VII

dobni razred), a mlañe satojine su u II i IV dobnom razredu.

Izdanačke sastojine bagrema nalaze se samo u IV dobnom razredu. Sve ostale izdanačke sastojine nalaze se u VII i VIII dobnom razredu, osim 3,98 ha izdanačke mešovite šume kitnjaka, koje su u II dobnom razredu.

Veštački podignute sastojine sa preko 50,0 % površine skoncetrisane su u IV dobnom razredu. U preostalim veštački podignutim sastojinama zastupljeni su II, III, V i VI dobni razred.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Namenska celina 26

Visoke sastojine nalaze se u III, IV, V, VI i VII dobnom razredu. Skoro 60,0 % površine ovih sastojina evidentirano je u V dobnom razredu.

Izdanačke sastojine bagrema nalaze se u III, IV, V i VI dobnom razredu. Sve ostale izdanačke sastojine nalaze se u III, IV, VI, VII i VIII dobnom razredu. Najveća zastupljenost (tri četvrtine površine ovih šuma) je u VIII dobnom razredu.

Veštački podignute sastojine sa polovinim površine skoncetrisane su u III dobnom razredu. Preostala polovina veštački podignutim sastojinama zastupljena je u IV i V dobnom razredu.

5.8. Stanje vešta čki podignutih sastojina

Stanje veštački podignutih sastojina za gazdinsku jedinicu "Vardenik"prikazano je sledećom tabelama:


Zv/V%

Veštački podignute sastojine starosti preko 20 godina 10470421 71.77 31.9 22040.3 61.6 307.1 688.4 48.5 9.6 3.1 10471421 0.47 0.2 212.5 0.6 452.2 7.0 0.5 15.0 3.3 10475421 9.72 4.3 1702.5 4.8 175.2 102.0 7.2 10.5 6.0 10476421 8.89 4.0 2565.1 7.2 288.5 123.8 8.7 13.9 4.8 10477421 17.82 7.9 2845.8 8.0 159.7 157.0 11.1 8.8 5.5 10479421 1.82 0.8 808.5 2.3 444.2 38.3 2.7 21.1 4.7

NC 10 110.49 49.2 30174.7 84.3 273.1 1116.6 78.7 10.1 3.7 26470421 67.62 30.1 969.3 2.7 14.3 43.3 3.0 0.6 4.5 26475421 25.16 11.2 1326.9 3.7 52.7 76.5 5.4 3.0 5.8 26477421 20.26 9.0 3158.6 8.8 155.9 174.5 12.3 8.6 5.5

NC 26 113.04 50.3 5454.8 15.2 48.3 294.3 20.7 2.6 5.4 Ukupno VPS preko 20 god 223.53 99.5 35629.6 99.6 159.4 1410.9 99.4 6.3 4.0 Veštački podignute sastojine starosti do 20 godina

10470421 1.18 0.5 150.0 0.4 127.2 8.7 0.6 7.3 5.8 Ukupno VPS do 20 god 1.18 0.5 150.0 0.4 127.2 8.7 0.6 7.3 5.8 Ukupno VPS 224.71 100.0 35779.6 100.0 159.2 1419.5 100.0 6.3 4.0

Ukupna površina veštački podignutih sastojina iznosi 224,71 ha, što čini 5,0 % obrasle površine gazdinske jedinice. Od toga su na površini od 1,18 ha sastojine starosti do 20 godina (šumske kulture) i pripadaju namenskoj celini 10, sa prosečnom zapreminom od 127,2 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 7,3 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 5,8 %.

Sastojine preko 20 godina starosti (šume) nalaze se na površini od 223,53 ha, sa prosečnom zapreminom od 159,4 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 6,3 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 4,0 %. Od toga, na površini od 110,49 ha, izdvojena je namenska celina 10, a namenska celina 26 nalazi se na 113,04 ha.

Veštački podignute sastojine, u gazdinskoj jedinici "Vardenik", uglavnom su dobrog zdrastvenog stanja i u narednom periodu treba ih stabilizovati i prevesti u odrasle kvalitetne sastojine.

5.9. Zdravstveno stanje sastojina i ugroženosti od štetnih uticaja

Prilikom prikupljanja terenskih podataka za izradu ove osnove gazdovanja konstatovano je da su sastojine visokog porekla dobrog zdravstvenog stanja, što znači da štete od entomoloških i fitopatoloških uzročnika nisu evidentirane u većem obimu.

Na osnovu opšteg uvida na najvećem delu površine ono je dobro ili zadovoljavajuće. Na manjim površinama zapaža se pojava oboljenja kore kod bukve u previše razreñenim, odnosno devastiranim sastojinama, koja je posledica prevelike otvorenosti usled prekomerne seče, ali ona ne utiče na generalno opredelenje o dobrom zdravstvenom stanju ove jedinice. Na pojedinim starim stablima i leževini, zabeležena je pojava gljiva prouzrokovača truleži drveta. Neke od ovih

Mihaila Pupina 113

Beograd


gljiva, kao napr. Fomes ssp. i Ungulina ssp. naseljavaju i živa stabla. Ove gljive u početku prouzrokuju prozuklost, a kasnije se pojavljuje trulež. Meñutim, ova pojava nije zabrinjavajuća jer se radi o pojedinačnim slučajevima.

Kod četinarskih vrsta, prvenstveno bora, javlja se crvenilo četina, ali ne u intenzitetu koje predstavlja opasnost po sastojine.

Pored svega, potrebno je permanentno pratiti zdravstveno stanje i ako doñe do negativnih uticaja, potrebno je blagovremeno izvršiti adekvatne preventivne mere, a u krajnjem slučaju i neke druge mere borbe protiv štetnih uticaja (hemijske i biološke mere zaštite i suzbijanje fitopatoloških i entomoloških oboljenja).

Zdravstveno stanje je važan podatak u sprovoñenju svih mera zaštite šuma, a meñu najvažnijim merama spada i zaštita šuma od požara. U zavisnosti od stepena ugroženosti od požara, šume i šumsko zemljište prema dr. M. Vasiću, razvrstane su u šest kategorija:

prvi stepen: sastojine i kulture borova i ariša drugi stepen: sastojine i kulture smrče, jele i drugih četinara treći stepen: mešovite sastojine i kulture četinara i lišćara četvrti stepen: sastojine hrasta i graba peti stepen: sastojine bukve i drugih lišćara šesti stepen: šikare, šibljaci i neobrasle površine

Rukovodeći se napred iznetim kriterijumom formirana je sledeća tabela: Površina

Stepen ugroženosti ha %

I 81,85 1,8 II 141,04 3,1 III / / IV 193,01 4,3 V 4.063,08 90,1 VI 31,91 0,7 Ukupno: 4.510,89 100,0

Na osnovu sagledanih podataka može se konstatovati da je ova gazdinska jedinica najviše zastupljena u V stepenu (90,1%) ugroženosti od požara, što znači da nisu ove šume ugrožene od požara, ali se mere zaštite šuma od požara moraju sprovoditi - (detaljno obrañeno u poglavlju 8.3.).

5.10. Stanje neobraslih površina

Prema iskazu površina stanje neobraslih površina je sledeće:

Šumsko zemljište 271,55 ha Neplodno zemljište 10,20 ha Zemljište za ostale svrhe 39,03 ha Zauzeće 28,81 ha Ukupno GJ 349,59 ha

U šumsko zemljište ubrajamo: zemljište pogodno za pošumljavanje, zemljište srednje pogodno za pošumljavanje, progale i dr. U neplodno zemljište svrstani su kamenjari, jaruge, kanali, putevi i dr. U zemljište za ostale svrhe svrstane su površine oko objekata u šumi (zgrade sa okućnicom), površine (proplanci) unutar šumskog kompleksa koje su male površine, a mogu poslužiti za ishranu divljači i stvaranja raznovrsnog ambijenta u šumi ili ako se nalaze pored puteva mogu biti privremena šumska stovarišta ili radilišta kod prigodnog načina seče i izrade šumskih sortimenata. Takoñe u zemljište za ostale svrhe svrstane su i enklave državnog poseda okružene privatnim posedom, a male su površine te se njima ne može rentabilno organizovati šumska proizvodnja. Ove površine se mogu koristiti prilikom zamene površina prema ZOŠ - a (član 98) i prilikom vraćanja oduzetog zemljišta.

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.11. Stanje šumskih saobra ćajnica

Otvorenost šuma šumskim i javnim saobraćajnicama je bitan preduslov intenzivnom gazdovanju šumama i šumskim područjima, odnosno realizaciji planiranih šumsko uzgojnih radova u okviru odreñenog šumskog kompleksa. Da bi se sagledala i ocenila razvijenost mreže komunikacija neophodno je analizirati:

• Spoljašnju otvorenost i vezu šumskog kompleksa sa prerañivačkim i potrošačkim centrima, kao i dostupnost šumskom kompleksu kako bi se sprovele planirane mere za ostvarivanje planova gazdovanja.

• Unutrašnja otvorenost šuma predstavlja osnovni preduslov za optimalno gazdovanje. Od pristupačnosti šuma zavisi i obim primene savremene mehanizacije u gazdovanju šumama.

Na teritoriji opštine Surdulica nalazi se ukupno 207 km puteva ("Opštine i regioni 2012"):

Magistralni putevi Regionalni putevi Lokalni putevi Ukupno

Savremeni kolovoz Svega

Savremeni kolovoz

Svega Savremeni kolovoz

Svega Savremeni kolovoz

207 149 47 47 70 60 90 42

Ukupna dužina puteva koji prolaze kroz šumski kompleks ili pored njega iznose:

1. Putni pravac Surdulica-Masurica-Novo selo u dužini od 20 km. Od Surdulice do Masurice je asfaltni put u dužini od 3 km, a od Masurice do Novog sela je meki kamionski put (potrebna rekonstrukcija trećeg mosta). Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 106, 107, 108, 109, 65, 64, 110, 112, 113, 114, 115, 117, 61, 62, 63, 118, 60, 120, 122, 53, 52, 123, 126, 42, 127, 37, 36.

2. Putni pravac Surdulica-Donje Romanovce-Gornje Romanovce u dužini od 12 km. Od Surdulice do Donjeg Romanovca je asfaltni put u dužini od 2,5 km, a od Donjeg Ramanovca do Gornjeg Ramanovca je meki kamionski put. Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 13, 19, 20, 4, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 3, 28, 2.

3. Putni pravac Surdulica-Kalifer-Farma u dužini od 15 km. Od Surdulice do Kalifera tj. kroz 32 odeljenje je asfaltni put u dužini od 3 km. Od 33 do 31 odeljenja je meki kamionski put u dužini od 1,6 km, a od 31-og odeljenja do 16-og odeljenja je meki kamionski put u dužini od 10,4 km. Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 16, 17, 18, 55, 56, 48, 19, 40, 39, 31, 34, 35, 32, 33.

4. Putni pravac Farma-Arnautski-Bobik-Plavilo u dužini od 7 km. Na ovom putnom pravcu je meki kamionski put. Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 9, 10, 11, 77, 78, 79, 80.

5. Putni pravac od čvorne tačke 66, 69 i 109-og odeljenja do čvorne tačke 90, 91, 87 i 88-og i 89-og odeljenja u dužini od 3,5 km. Na ovom putnom pravcu je meki kamionski put. Otvara sledeća odeljenja: 69, 70, 71, 72, 104, 105, 106, 103, 85, 86, 87, 88, 91, 90, 89.

6. Putni pravac od Vuneve reke kod čvorne tačke odeljenja 71, 72, 104, 84 i 85 (mesto zv. Gradiški potok) do šumske zgrade i dalje granicom odeljenja 75, 73, 74 i kroz odeljenja 70, 71, 68, 67, 66, 64, 63, 58, 57, 56, 55, 50, 49, 48, 47 do mesta zvanog Buka u dužini od 9 km je meki kamionski put. Ovaj putni pravac otvara pomenuta odeljenja.

7. Put od granice 69-og odeljenja (mesto zv. Vrteno kamenje) do mesta zvanog Farma u dužini od 3 km je meki kamionski.

Šumski putevi Postojeća otvorenost

Površina Asfaltni Tvrdi Meki Ukupno

Otvorenost mekim

putevima

Otvorenost tvrdim

kamionskim putevima

Ukupna otvorenost

Gazdinska jedinica

ha km km km km m/ha m/ha m/ha

Vardenik 4.860,48 8,5 / 61,0 69,5 12,6 1,7 14,3

Unutrašnja otvorenost gazdinske jedinice "Vardenik" je 14,3 m/ha, što je daleko od optimalne otvorenosti, koja za gazdinsku jedinicu iznosi 23,5 m/ha (Plan razvoja za Južnomoravsko šumsko područje, važnost plana od 2011 - 2020 god.).

Mihaila Pupina 113

Beograd


5.12. Fond i stanje divlja či - uslovi i mogu ćnost za razvoj

GJ "Vardenik" ulazi u sastav lovišta "Vrla" koje se prostire na teritoriji opštine Surdulica, sa kojim gazduje Lovački savez Srbije preko Lovačkog udruženja "Vrla" iz Surdulice.

Ustanovljenje lovišta "Vrla":

Površina Rešenje o ustanovljenju lovišta Naziv lovišta Opština

ha Broj rešenja Datum Korisnik

Vrla Surdulica 62.330,00 324-02-00371/11-94-06 04.02.1995 Lovački savez Srbije Struktura površina lovišta prikazana je sledećom tabelom:

Ukupna površina

Šume i šumsko zemljište

Livade i pašnjaci

Njive i oranice

Voćnjaci i vinogradi

Vode, bare, trstici i sl.

Ostalo zemljište Naziv lovišta

ha ha ha ha ha ha ha

Vrla 62.330,00 24.402,00 24.389,00 8.687,00 1.463,00 1.254,00 2.135,00

Od ukupne površine lovišta, površina od 33.354 ha (53,5%) nalazi se u državnom vlasništvu, dok je 28.976 ha (46,5%) u privatnom vlasništvu.

Brojno stanje glavnih lovnih vrsta divljači prikazano je sledećom tabelom ( 31.03.2015) :

Srna Divlja svinja

Zec Fazan Jarebica poljska

Prepelica Naziv lovišta

Komada Komada Komada Komada Komada Komada

Vrla 282 176 620 250 350 480

Lovište "Vrla" Lovište "Vrla" prostire se na površinama šuma, zemljišta i voda dela teritorije opštine Surdulica. U geografskom pogledu, lovište ima sledeći položaj: 20º 45′ - 20º 58′

istočne geografske dužine i 43º 31′ - 43º 43′ severne geografske širine. Ovim lovištem gazduje Lovački savez Srbije preko Lovačkog udruženja "Vrla".

Ukupna površina lovišta iznosi 62.330 ha, od čega je lovna površina oko 58.941 ha (94,5%), a nelovna površina oko 3.389 ha (5,5%). Orografski lovište obuhvata terene od priobalja Južne Morave preko padina Velikog Čemernika na severu i padina Vardenika na jugu, izlazi na visoravan Vlasine, da bi preko Vlasinskog jezera prešlo na padine Klisure i dalje nastavilo ka Bugarskoj granici. Orografija, konfiguracija, strane sveta i ekspozicija su veoma različite. Lovište pripada najmanjim delom brdskom, manjim delom planinskom i najvećim delom visokoplaninskom tipu lovišta. Orografski lovište je veoma negostoljubivo, teško i nepovoljno za plemenite vrste divljači jer svojom konfiguracijom terena, nadmorskom visinom, stranama sveta i nagibom terena ne pruža mnogo povoljne uslove za gajenje divljači. Lovište "Vrla" nalazi se na nadmorskoj visini: najnižoj od 390m kod Binovske reke i najvišoj od 1.876m na Velikom Strešeru.

Stalno gajene vrste divljači (sa kojima se gazduje) su: srna, divlja svinja, zec, fazan i poljska jarebica.

Lovostajem zaštićene vrste divljači: jelen, srna, divlja svinja, zec, jazavac, kuna belica, kuna zlatica, ondatra, fazan, poljska jarebica, divlja guska, divlja patka, divlji golub grivnjaš, prepelica, grlica, šumska šljuka, gugutka, sojka - kreja, gačac, jastreb kokošar, siva čaplja i dr.

Za lovište "Vrla" postoji Lovna osnova sa rokom važnosti od 01.04.2016 do 31.03.2026 godine, rešenje broj 324-02-00146/2016-10 od 28.06.2016.

5.13. Stanje zašti ćenih delova prirode

Odredbom člana 9. i člana 102. Zakona o zaštiti prirode ("Službeni glasnik RS", broj 36/2009, 88/2010 i 91/2010), kao i člana 33. i 34. Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik RS", broj 135/04), odreñeno je da organizacija za zaštitu prirode, tj. Zavod za zaštitu prirode Srbije utvrñuje uslove zaštite i daje podatke o zaštićenim prirodnim dobrima u postupku izrade prostornih i drugih planova, odnosno osnova (šumskih, vodoprivrednih, lovnih, ribolovnih i dr.) i druge investiciono - tehničke dokumentacije.

Nakon uvida u Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara Srbije koji vodi Zavod utvrñeno je da se na području GJ "Vardenik" ne nalaze zaštićeni delovi prirode.

Mihaila Pupina 113

Beograd


5. 14. Opšti osvrt na zate čeno stanje šuma

Na osnovu zatečenog stanja šuma i šumskog zemljišta može da se konstatuje sledeće:

Prema nameni, sve šume ove gazdinske jedinice svrstane su u nekoliko namenskih celina: 10 - poizvodnja tehničkog drveta; 26 - zaštita zemljišta od erozije i 66 - stalna zaštita šuma (izvan gazdinskog tretmana).

- Ukupna površina gazdinske jedinice iznosi 4.860,48 ha, što je manja površina u odnosu na predhodno ureñivanje za – 71,02 ha. - Obraslo zemljište zauzima 4.510,89 ha ili 92,8% od ukupne površine gazdinske jedinice. - Neobraslo zemljište (šumsko zemljište, neplodno zemljište, zemljište za ostale svrhe i zaizeće) zauzima površinu od 349,59 ha ili 7,2% od ukupne površine

ove gazdinske jedinice. - Ukupna zapremina gazdinske jedinice iznosi 1.016.744,7m3, a ukupan zapreminski prirast 21.823,6m3. - Prosečna zapremina iznosi 225,4 m3/ha, a prosečan zapreminski prirast 4,8 m3/ha i procenat prirasta 2,1%.

Namenska celina 10 je nosilac zapremine, ujedno i proizvodnje, a nalazi se na površini od 1.684,61ha ili 37,3% ukupne obrasle površine gazdinske jedinice. Ukupna zapremina namenske celine 10 - proizvodnja tehničkog drveta, je 409.970,2m3 ili 40,3% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Ukupan zapreminski prirast namenske celine 10 iznosi 8.954,4m3 ili 41,0% od ukupnog zapreminskog prirasta gazdinske jedinice.

Namenska celina 26 nalazi se na 2.794,37ha ili 61,9% obrasle površine, sa zapreminom od 606.774,2m3 ili 59,7% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Ukupan zapreminski prirast iznosi 12.869,2m3 ili 59,0% od ukupnog zapreminskog prirasta gazdinske jedinice.

Namenska celina 66 zastupljena je na 31,39ha ili 0,7% ukupne obrasle površine gazdinske jedinice.

U gazdinskoj jedinici formirane su 33 gazdinske klase, a meñu njima su najznačajnije: 26.351.421; 10.351.421; 26.352.421; 10.352.421 i td.

U ovoj gazdinskoj jedinici, stanje sastojina po poreklu je na zadovoljavajućem nivou:

Visoke sastojine zastupljene su na 76,1% (3.430,68 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 254,0 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 5,1 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 2,0%.

Izdanačke sastojine zastupljene su na 18,3% (823,59 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 133,1 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 3,4 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 2,5%.

Veštački podignute sastojine zastupljene su na 5,0% (224,71 ha) obrasle površine gazdinske jedinice. Prosečna zapremina ovih sastojina iznosi 159,2 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 6,3 m3/ha, a procenat tekućeg zapreminskog prirasta u odnosu na zapreminu iznosi 4,0%.

Šibljaci čine 0,7% (31,91 ha) obrasle površine gazdinske jedinice.

Može se konstatovati da je stanje sastojina po očuvanosti zadovoljavajuće:

Očuvane sastojine čine 47,6% (2.149,39 ha) obrasle površine, prosečna zapremina očuvanih šuma iznosi 266,8 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 5,7 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,1%.

Razreñene sastojine čine 49,0% (2.209,03 ha) obrasle površine, prosečna zapremina razreñenih šuma je 199,2 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 4,3 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,1%.

Devastirane sastojine čine 2,7% (120,56 ha) obrasle površine, prosečna zapremina devastiranih šuma je 27,0 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 1,2 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 4,5%.


Stanje sastojina po mešovitosti nije zadovoljavajuće, zato što u budućnosti treba težiti još većoj mešovitosti ovih sastojina. Mešovite sastojine su otpornije na fitopatološka i entomološka oboljenja.

Čiste sastojine čine 82,5% (3.721,46 ha) površine obraslog zemljišta gazdinske jedinice. Prosečna zapremina čistih sastojina iznosi 235,4 m3/ha, tekući zapreminski prirast iznosi 4,9 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini je 2,1%.

Mešovite sastojine čine 16,8% (757,52 ha) površine obraslog zemljišta gazdinske jedinice. Prosečna zapremina mešovitih sastojina iznosi 185,7 m3/ha, tekući zapreminski prirast je 4,7 m3/ha, a procenat prirasta u zapremini iznosi 2,5%.


Ako posmatramo rekapitulaciju za gazdinsku jedinicu dolazimo do zaključka da su lišćarske vrste zastupljene sa 985.108,0 m3 odnosno 96,9% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Treba reći da je bukva najzastupljenija lišćarska vrsta sa ukupnom zapreminom 926.216,0 m3 odnosno 91,1%.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Četinarske vrste u ovoj gazdinskoj jedinici zastupljene su sa 31.636,7 m3 odnosno 3,1% od ukupne zapremine gazdinske jedinice. Treba reći da je smrča najzastupljenija četinarska vrsta sa ukupnom zapreminom 20.348,4 m3 odnosno 2,0%.

Na osnovu prikaza stanja zapremine po stepenima Bioleja može se zaključiti da je veći deo drvne zapremine, ove gazdinske jedinice, skoncentrisan u srednje debelom i tankom materijalu (87,17 %), tako da se više pažnje mora posvetiti sprovoñenju realizacije grupimično - prebirnih seča koje će imati karakter nege (prorede) i obnavljanja sastojina.

Dobna struktura svih gazdinskih klasa odstupa od normalnog razmera dobnih razreda, a samim tim je i ugrožena trajnost prinosa po površini.

Na osnovu sagledanih podataka može se konstatovati da je ova gazdinska jedinica najviše zastupljena u V stepenu (90,1%) ugroženosti od požara, što znači da nisu ove šume ugrožene od požara, ali se mere zaštite šuma od požara moraju sprovoditi.

Prema iskazu površina stanje neobraslih površina je sledeće:

Šumsko zemljište 271,55 ha Neplodno zemljište 10,20 ha Zemljište za ostale svrhe 39,03 ha Zauzeće 28,81 ha Ukupno GJ 349,59 ha

GJ "Vardenik" ulazi u sastav lovišta "Vrla" koje se prostire na teritoriji opštine Surdulica, sa kojim gazduje Lovački savez Srbije preko Lovačkog udruženja "Vrla" iz Surdulice.

Mihaila Pupina 113

Beograd


6.0. DOSADAŠNJE GAZDOVANJE

6.1. Uvodne informacije i istorijat gazdovanja

Prvo ureñivanje ove gazdinske jedinice urañeno je 1984 godine. Za drugo ureñivanje prikupljanje podataka je izvršeno od 1993 do 1995 godine od strane ŠG“Vranje“ – Vranje.

Treće ureñivanje (prikupljanje podataka) je urañeno u leto 2006 godine.

Dendrometrijski podaci za izradu ove osnove gazdovanja šumama prikupljeni su u leto 2015 godine od strane stručne službe ŠG“Vranje“ – Vranje. Prukupljanje podataka je urañeno prema jedinstvenoj metodologiji za sve državane šume kojima gazduje JP“Srbijašume“, koristeći Kodni priručnik za iformacioni sistem o šumama Srbije.

6.2. Promena šumskog fonda

6.2.1. Promena šumskog fonda po površini

Promene šumskog fonda po površini prikazane su sledećom tabelom:

Ukupna površina

Šuma Šumske kulture

Šumsko zemljište

Neplodno zemljište

Ostalo zemljište

Zauzeće Godina ureñivanja

ha ha ha ha ha ha ha

2006 4931.47 4462.46 92.77 278.20 57.16 9.88 31.00

2015 4860.48 4509.71 1.18 271.55 10.20 39.03 28.11

razlika -70.99 +47.25 -91.59 -6.65 -46.96 +29.15 -2.19

Ukupna površina gazdinske jedinice u odnosu na ureñivanje iz 2006 godine se smanjila za 70.99ha. Ovde je bitno napomenuti da je prilikom ovog ureñivanja urañena nova katastarska karta i da je ukupna površina gazdinske jedinice dobijena popisom svih katastarskih parcela koje se vode na JP“Srbijašume“, a nalaze se u okviru ove gazdinske jedinice. Parcele koje se vode na privatna lica nisu uzete u obzir prilikom ovog ureñivanja, a bile su u sastavu gazdinske jedinice u prošloj OGŠ.

Povećanje pod šumom je na račun šumskih kultura koje su prerasle starosnu granicu od 20 godina. Manja površina neplodnog zemljišta i veća zemljišta za ostale svrhe je rezultat različitog kategorisanja neobraslog zemljišta u dva ureñivanja.

6.2.2. Promena šumskog fonda po zapremini i zapreminskom prirastu

2006 godina 2015 godina

zapremina zapreminski

prirast

Ostvareni prinos

Očekivana zapremina


prirast

Razlika ostvarene i očekivana zapremina Vrsta drveća

m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 bukva 869496.9 17693.4 38058.4 1008372.5 926216.0 18985.7 -82156.5 kitnjak 33873.4 694.5 408.2 40410.2 35309.6 905.9 -5100.6 grab 11979.1 178.2 46.3 13714.8 12156.3 260.5 -1558.5

Mihaila Pupina 113

Beograd


2006 godina 2015 godina


prirast

Ostvareni prinos

Očekivana zapremina


prirast

Razlika ostvarene i očekivana zapremina Vrsta drveća

m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 javor 10541.3 135.6 11897.3 6187.2 143.6 -5710.1 jasika 4478.0 59.0 5068.0 1906.0 46.8 -3162.0 sladun 2858.7 49.5 3353.7 1194.9 40.3 -2158.8 lipe 973.5 6.8 1041.5 856.7 18.9 -184.8 bagrem 164.9 2.4 188.9 528.8 28.2 339.9 trešnja 27.7 27.7 254.8 7.7 227.1 OTL 3098.8 29.9 3397.8 390.8 16.4 -3007.0 crni jasen 371.9 4.0 375.9 106.9 2.9 -269.0 Lišćari 937864.2 18853.3 38512.9 1087848.3 985108.0 20456.9 -102740.3 smrča 15781.5 597.6 149.8 21607.7 20348.4 726.6 -1259.3 beli bor 4766.3 284.5 364.3 7247.0 6192.9 336.9 -1054.1 crni bor 3176.6 230.5 70 5411.6 4252.5 266.3 -1159.1 duglazija 202.3 5.7 259.3 618.5 32.0 359.2 jela 774.2 27.0 1044.2 134.4 5.4 -909.8 OČ 90.0 2.5 90.0 Četinari 24700.9 1145.3 584.1 35569.8 31636.7 1369.7 -3933.1 Ukupno GJ 962565.1 19998.6 39097.0 1123418.1 1016744.7 21826.6 -106673.4

Iz uporednog prikaza šumskog fonda (2006-2015) proizilazi da je ukupna zapremina (razlika izneñu očekivane i premerom dobijene zapremine) smanjena za 106673.4 m3 (9.5%). Najveća razlika je uočena kod bukve (82156.5 m3) ili 8.1%.

6.3. Odnos planiranih i ostvarenih radova u dosadaš njem gazdovanju

6.3.1. Dosadašnji radovi na obnovi i gajenju šuma

Uporedni prikaz plana gajenja i izvršenih radova na osnovu dostavljene evidencije prikazan je sledećom tabelom:

Planirano Ostvareno Vrsta rada

ha ha % obnavljanje oplodnim sečama 774.03 541.78 70 obnavljanje grupimično-oplodnm sečama 902.82 72.7 8.1 rekonstrukcija 82.69 pošumljavanje čistina 72.4 popunjavanje prirodnih sastojina 95.47 popunjavanje kultura 185.81 Ukupno obnova i podizanje šuma 2113.22 614.48 29.1 čišćenje 90.14 okopavanje i prašenje 185.81 seča izbojaka 113.41 prorede 2245.17 569.67 25.4 Ukupno nega šuma 2634.53 569.67 21.6

Iz navedenog uporednog prikaza planiranih i izvršenih radova nagajenju šuma konstatuje da su planirani radovi izvršeni sa 24.9%.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Radovi na prirodnoj obnovi u jednodobnim šumama su izvršeni sa 70.0%, a u raznodobnim 8.1%. Planirani radovi na podizanju novih šuma nisu rañeni.

U okviru nege šuma izvršene su prorede sa 25.4%. Ukupno gledajući može se zaključiti da je realizacija planiranih radova nezadovoljavajuća.

6.3.2. Dosadašnji radovi na korišćenju šuma

Planirano 2005-2014 Izvršenje 2005-2014

Glavni Prethodni Ukupno Glavni Prethodni Ukupno

Razlika Realizacija Vrsta drveća

m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 %

bukva 87018.7 29504.5 116523.2 14788.8 23269.6 38058.4 -78464.8 32.7

grab 243.5 3932.3 4175.8 46.3 46.3 -4129.5 1.1

kitnjak 2031.7 1987.6 4019.3 0.3 407.9 408.2 -3611.1 10.2

jasika 398.4 662.4 1060.8 -1060.8

javor 87.2 87.2 -87.2

sladun 362.5 1779.6 2142.1 -2142.1

lipa 9.5 9.5 -9.5

smrča 53.6 1292.3 1345.9 149.8 149.8 -1196.1 11.1

jela 56.8 56.8 364.3 364.3 307.5 641.3

crni bor 319.7 319.7 70 70.0 -249.7 21.9

beli bor 470.3 470.3 -470.3

duglazija 7.2 7.2 -7.2

Ukupno 90108.4 40109.4 130217.8 14789.1 24307.9 39097.0 -91120.8 30

Prethodnom osnovom gazdovanja šumama (2007-2016) planiran je ukupni prinos od 130217.8 m3. Na osnovu dostavljene evidencije o izvršenim sečama ukupno je evidentiran realizovani prinos u iznosu 39097.0 m3 ili 30.0% od planiranog. Glavni prinos je realizovan sa 16.4%, a prethodni sa 60.6%.

Mala realizacija planiranog prinosa može se donekle opravdati uticajem prirodnih uslova, izrazito strm teren 9dominira namenska celina – 26), kao i nedovoljna otvorenost gazdinske jedinice.

6.3.3. Dosadašnji radovi na zaštiti šuma

Zakonom o šumama propisano je da su korisnici šuma dužni da preduzmu mere radi zaštite šuma od požara i drugih elementarnih nepogoda, biljnih bolesti, štetočina i drugih šteta.

Zaštita šuma vršena je u okviru redovnih mera gazdovanja, poštujući stav da dobro negovane šume postižu potrebnu stabilnost, vitalnost, kao i fiziološku otpornost na štetne uticaje.

Mihaila Pupina 113

Beograd


6.3.4. Dosadašnji radovi na korišćenju ostalih šumskih proizvoda

Radovi na korišćenju ostalih šumskih resursa (pašarenje, korišćenje livada, sakupljanje lekovitog bilja, plodova, pečuraka itd.) nisu evidentirani u protekloj osnovi, pa se može konstatovati da nije ni bilo organizovano korišćenje istog.

Lov

U proteklom periodu nije bilo nikakvih prihoda od lova.

Paša

U prethodnom ureñajnom periodu paša je bila zabranjena u šumama u kojima je u toku prirodno ili veštačko obnavljanje. Prihodi od paše u prethodnom ureñajnom periodu nisu bili planirani.

Ostali šumski proizvod

U prethodnom ureñajnom periodu nisu bili planirani, a samim tim od njih nije bilo prihoda. Ovde konstatujemo da je korisnik šume (Š.U.Vranje) propustila mogućnost solidnog prihoda što nameće potrebu da u budućem periodu navedena pitanja treba aktuelizovati i rešiti u pravom smislu reči, odnosno pristupiti organizovanom prikupljanju u otkupu sporednih šumskih proizvoda i tako ostvariti značajan prihod.

6.3.5. Ocena dosadašnjeg gazdovanja

Prikaz promena šumskog fonda i dosadašnjeg gazdovanja šuma na osnovu raspoložive evidencije ukazuje na nekoliko opštih zaključaka i konstatacija:

1. Ukupna površina gazdinske jedinice se smanjila za 70.99ha . 2. Zapremina dobijena premerom manja je od očekivane za 106673.4m3 (9.5%); 3. Planirani radovi na gajenju šuma su izvršeni sa 21,6 %; 4. Plan korišćenja šuma (planirani prinos) ostvaren je po evidenciji gazdovanja sa 30,0 %. 5. Plan korišćenja ostalih šumskih proizvoda nije realizovan;

Napred iznete konstatacije jasno ukazuju na potrebu promene odnosa prema šumama ove gazdinske jedinice u narednom periodu, odnosno potrebu intenziviranja svih radova kojima će se obezbediti dalja biološka stabilnost čitavog kompleksa.

Mihaila Pupina 113

Beograd


7.0. PLANIRANJE UNAPRE ĐIVANJA STANJA I OPTIMALNOG KORIŠĆENJA ŠUMA Poglavlje planiranja unapreñivanja stanja i optimalnog korišćenja šuma biće bliže obrazloženo u stavkama:

• mogući stepen i dinamika unapreñivanja stanja i funkcija šuma; • ciljevi gazdovanja šumama; • mere za postizanje ciljeva gazdovanja šumama; • planovi gazdovanja

7.1. Mogući stepen i dinamika unapre ñivanja stanja i funkcija šuma u toku ureñajnog perioda (prognoza za 2,3 perioda)

Analizirajući sadašnje i buduće potrebe i zahteve u odnosu na ove šume, i u tom kontekstu, karakteristike i potencijale ovih šuma, treba planirati osnovne pravce razvoja ovog šumskog područja, koji podjednako zadovoljavaju potrebe i interese društvene zajednice i preduzeća koje gazduje овим шумама.

Kao glavno opredeljenje i orijentacija, te koncepcijski razvoj za ovo, a i za sledeća dva, tri ureñajna razdoblja može biti sadržano u pretpostavci - unapreñivanja i kvalitetnog korišćenja ukupnih potencijala šumskog prostora gazdinske jedinice u skladu sa svim društvenim potrebama. Ovakvom orijentacijom se obezbeñuje najširi društveni interes preduzeća koje upravlja šumama kao i interes ostalih preduzeća čija se delatnost zasniva na korišćenju pojedinih proizvoda ili funkcija šuma ove gazdinske jedinice. Polazeći od ove orijentacije, potencijala šuma i šumskog zemljišta, i potrebe da se aktivira i unapredi sadašnji stepen korišćenja potencijala šumskog prostora, mogu se planirati sledeći pravci razvoja:

• povećane biološke stabilnosti ekosistema • unapreñenje specifičnih društveno - potrebnih funkcija šuma (zaštita zemljišta, vodozaštita šuma itd.) • unapreñenje proizvodnje i korišćenje drvne mase sa ciljem da se ostvari optimalno korišćenje proizvodnih potencijala zemljišta u skladu sa osnovnom

namenom i ostalim funkcijama šuma

Osnov za obezbeñenje bilo koje funkcije šuma je očuvanost sastojina i zadovoljavajuće zdravstveno stanje. Prema stanju šuma u GJ"Vardenik" zastupljenost razreñenih sastojina iznosi 2209.03ha (49.0%), što upućuje na probleme kod prirodnog obnavljanja tih sastojina.

Dobna struktura ili stvarni razmer dobnih razreda u visokim i izdanačkim sastojinama bukve ukazuje na prioritet sledećih aktivnosti u ovom kao i u budućim ureñajnim periodima, a to je obnavljanje tih sastojina.

7.2. Ciljevi gazdovanja šumama

Ciljevi gazdovanja šumama predstavljaju osnovno opredeljenje i polazni element u planiranju. Polazeći od položaja ove gazdinske jedinice, kao i od mnogobrojnih potreba, sadašnjih i budućih utvrñuju se sledeći opšti i posebni ciljevi gazdovanja šumama.

7.2.1. Opšti ciljevi gazdovanja (u skladu sa definisanom namenom i funkcijom šuma)

Prema Pravilniku o sadržini osnova i programa gazdovanja šumama, godišnjeg izvoñačkog plana i privremenog izvoñačkog plana gazdovanja privatnim šumama opšti ciljevi su:

• zaštita i stabilnost šumskih ekosistema, • sanacija opšteg stanja degradiranih šumskih ekosistema, • obezbeñivanje optimalne obraslosti, • očuvanje trajnosti i povećanje prinosa • očuvanje i povećanje ukupne vrednosti šuma

Mihaila Pupina 113

Beograd


• očuvanje i povećanje opštekorisnih funkcija šuma, • uvećanje stepena šumovitosti.

Primenom savremenih metoda gazdovanja šumama, intenzivnim gazdovanjem ostvariti kvantitativno i kvalitativno optimalnu proizvodnju, usklañenu sa zahtevima šuma, tj. prilagoditi ih višenamenskom korišćenju i prioritetnim funkcijama šuma gazdinske jedinice. Ostvarivanje opštih ciljeva gazdovanja u mnogome zavisi od sadašnjeg stanja i od dosledne primene uzgojnih, tehničkih i ureñajnih mera propisanih u posebnoj osnovi gazdovanja šumama gazdinske jedinice.

7.2.2. Posebni ciljevi gazdovanja šumama

Posebni ciljevi gazdovanja šumama proističu iz opštih ciljeva i uslovljeni su osobenostima gazdinske jedinice, a koji proizilaze iz stanišnih i sastojinskih prilika.

Posebni ciljevi gazdovanja šumama su:

• Proizvodnja drveta, divljači i drugih šumskih proizvoda u skladu sa potencijalom staništa; • Zaštita zemljišta od erozije; • Zaštita i unapreñivanje režima voda; • Zaštita od klimatskih ekstrema; • Zaštita od štetnih imisionih dejstava; • Održavanje saobraćajnica i objekata koji služe gazdovanju šumama.

Posebni ciljevi u zavisnosti od utvrñene namene šuma su i posebna zaštita delova prirode i prirodnog blaga, zaštita biodiverziteta, zaštita genofonda, stvaranje uslova za vaspitno-obrazovnu funkciju i naučno-istraživački rad i stvaranje šumskih rezervi, obezbeñivanje estetske uloge šume, korišćenje prostora za rekreaciju i turizam.

Posebni ciljevi gazdovanja šumama prema dužini vremena potrebnog za ostvarenje planskih zadataka ili ciljeva mogu biti:

1. Dugoročni ciljevi (za više ureñajnih perioda) i 2. Kratkoročni ciljevi ( koji se ostvaruju u toku jednog ureñajnog perioda)

Namenska celina "10"

Visoke šume

Visoke sastojine tvrdih lišćara (GК: 10.301.311; 10.351.421; 10.352.421; 10.353.421)

a) Dugoročni ciljevi

• Postepeno dovoñenje sastojina u optimalno (normalno) stanje, koje će u potpunosti koristiti potencijalne mogućnosti staništa.

b) Kratkoročni ciljevi

• Započeti prirodno obnavljanje u gazdinskoj klasi 10.351.421 na 291,93 ha i u gazdinskoj klasi 10.352.421 na 218.36 ha. • Nega srednjedobnih sastojina izvoñenjem proreda kao mere nege (GK: 10.301.421; 10.351.421) • U gazdinskoj klasi 10.353.421 nisu planirani nikakvi radovi u ovom ureñajnom periodu

Izdanačke šume (GK: 10.214.212,10.215.212,10.216.212, 10.307.311, 10.325.421, 10.360.421, 10.361.421)


• Prevoñenje izdanačkih sastojina u visoki uzgojni oblik.


• Priprema sastojina za konverziju selektivnim proredama (GK: 10.307.311, 10.360.421, 10.361.421) • Rekonstrukcija devastiranih sastojina (GK: 10.216.212) nije planirana u ovom ureñajnom periodu.

Veštački podignute sastojine (GK: 10.470.421, 10.471.421, 10.475.421, 10.476.421, 10.477.421, 10.477.421, 10.479.421)

sa) Dugoročni ciljevi

• Veštačke sastojine iznad taksacione granice proredama i odgovarajućim uzgojnim merama postepeno dovesti u optimalno stanje u kome će sastojine u potpunosti iskoristiti potencijalne mogućnosti staništa.

Mihaila Pupina 113

Beograd



• Blagovremenim i odgovarajućim merama nege veštački podignute sastojine stabilizovati, i obezbediti što optimalniji razvoj.


Visoke šume

Visoke sastojine tvrdih lišćara (GK: 26.301.311, 26.304.421, 26.351.421, 26.352.421, 26.353.421)


• Potpunije korišćenje produkcione sposobnosti staništa i povećane proizvodnje, kao i jačanje zaštitno regulatornih funkcija šuma;


• Započeti prirodno obnavljanje u jednodobnim sastojinama bukve (GK: 26.351.421) na 292.64 ha • Započeti prirodno obnavljanje u visokoj šumi kitnjaka (GK: 26.301.311) na 3.99 ha • Započeti prirodno obnavljanje u raznodobnoj šumi bukve (GK: 26.353.421) na 181.85 ha • Nega srednjedobnih sastojina izvoñenjem proreda (GK: 26.351.421)

Izdanačke šume (GK: 26.306.311, 26.307.311, 26.308.311, 26.325.421, 26.360.421, 26.361.421, 26.362.421)


• Prevoñenje izdanačkih sastojina u visoki uzgojni oblik. • Rekonstrukcija nekvalitetnih, degradiranih sastojina na potencijalno dobrim (zadovoljavajućim) staništima (GK: 26.308.311; 26.362.421).


• Nega sastojina izvoñenjem proreda (GK: 26.306.311, 26.307.311, 26.360.421)

Veštački podignute sastojine (GK: 26.470.421; 26.475.421; 26.477.421)


• Potpunije korišćenje produkcione sposobnosti staništa i povećane proizvodnje, kao i jačanje zaštitno regulatornih funkcija šuma;


• Nega veštački podignutih sastojina proredama (GK: 26.475.421, 26.470.421, 26.477.421)


Šibljaci ( GK: 66.267.421)


• Odreñen je samom namenom - trajna zaštita i to su sastojine bez gazdinskih tretmana (intervencija).

7.3. Mere za postizanje ciljeva gazdovanja

Stanje i potencijali kao i sadašnji stepen korišćenja nameću obavezu preduzeću koje gazduje ovim šumama da svoju orijentaciju i pravce razvoja usmeri na unapreñenju postojećih i aktiviranju novih delatnosti u cilju optimalnog korišćenja potencijala područja u skladu sa mogućnostima i društvenim potrebama.

Mere za ostvarenje opštih i posebnih ciljeva gazdovanja šumama dele se na mere uzgojne i ureñajne prirode.

7.3.1. Uzgojne mere

Mere uzgojne prirode su: izbor sistema gazdovanja, izbor uzgojnog i strukturnog oblika, izbor vrsta drveća i razmera njihove smese, izbor načina seče, obnavljanja i korišćenja i izbor načina nege sastojina.

Mihaila Pupina 113

Beograd


a) Izbor sistema gazdovanja

Sistem gazdovanja šumama definisan je odabranim načinom seča i obnavljanja stare sastojine. Na osnovu konkretnih sastojinskih prilika u gazdinskoj jedinici i dosadašnjeg gazdovanja, a uvažavajući biološke osobine vrste drveća, usvojeni su sledeći sistemi gazdovanja :

Sastojinsko - oplodna seča kratkog podmladnog razdoblja (do 20 godina), primeniće se u visokim sastojinama bukve (GK: 10.351.421, 26.351.421) u visokim sastojinama kitnjaka (GK: 10.301.311, 26.301.311) i visokim mešovitim sastojinama kitnjaka, graba, lipe, cera (GK: 10.353.421, 26.304.421, 26.353.421)

Sastojinsko - oplodna seča kratkog podmladnog razdoblja (do 20 godina), primeniće se u izdanačkim sastojinama (GK: 10.214.212, 10.215.212, 10.307.311, 10.360.421, 10.361.421, 26.306.311, 26.307.311, 26.360.421, 26.361.421)

Sastojinsko - čista seča sa obaveznim pošumljavanje primeniće se u veštački podignutim sastojinama i devastiranim sastojinama (GK: 10.470.421, 10.471.421, 10.475.421, 10.476.421, 10.477.421, 10.479.421, 26.470.421, 26.475.421, 26.477.421, 10.216.212, 26.308.311, 26.362.421).

Sastojinsko - čista seča primeniće se u sastojinama bagrema (GK: 10.325.212; 26.325.421).

Grupimi čno - oplodne seče primeniće se u raznodobnim sastojinama bukve (10.352.421, 26.352.421)

b) Izbor uzgojnog oblika

Osnovni uzgojni oblik, kome dugoročno treba težiti na ukupnom prostoru gazdinske jedinice je visoka šuma (zavisno od načina obnove, prirodnim - prioritetnim ili veštačkim putem).

c) Izbor strukturnog oblika

Shodno napred navedenom, uvažavajući biološke osobine vrsta drveća koje grade sastojine i hitnosti popravke zatečenog stanja, kod svih jednodobnih sastojina kao strukturni oblik zadržati jednodobne sastojine, a kod raznodobnih sastojina bukve grupimičnu raznodobnost.

d) Izbor vrste drveća

Glavna vrsta u ovoj gazdinskoj jedinici je bukva i ona se zadržava kao glavni nosilac produkcije drvne mase.

e) Izbor načina seča obnavljanja i korišćenja

Od izabranih načina obnavljanja zavisi i struktura budućih sastojina i celokupni gazdinski postupak, elementi za sva planska razmatranja i postupak za odreñivanje prinosa i obezbeñenje trajnosti prinosa, odnosno funkcionalne trajnosti. Način obnavljanja pre svega zavisi od bioloških osobina vrsta drveća koje grade sastojinu (osobina sastojina), osobina stanišnih i ekonomskih prilika.

Za šume ove gazdinske jedinice gde je predviñeno obnavljanje u ovom ureñajnom periodu odreñuju se sledeći načini seča obnavljanja:

• Za visoke jednodobne sastojine bukve primeniće se oplodne seče kratkog podmladnog razdoblja (do 20 godina), • Za raznodobne sastojine bukve primeniće se grupimično oplodne seče. • Za izdanačke sastojine do njihovog prevoñenja u viši uzgojni oblik primenjivaće se selektivne prorede, • Za veštački podignute sastojine kao način korišćenja do zrelosti za seču primenjivaće se proredne seče, a način obnavljanja je čista seča. • Za devastirane sastojine primeniće se čista seča sa obaveznim pošumljavanjem posle seče. • Za sastojine bagrema, primeniće se čiste seče.

f) Izbor načina nege

Prema zatečenom stanju sastojina i postavljenim ciljevima gazdovanja utvrñuju se sledeće mere nege:

• Selektivne prorede u odraslim sastojinama (od faze kasnog mladika do za seču zrelih sastojina) kako u prirodnim tako i u veštački подигнутим.

7.3.2. Ureñajne mere

a) Izbor trajanja ophodnje i dužine podmladnog razdoblja

U jednodobnim šumama neophodno je odrediti dužinu trajanja proizvodnog procesa - ophodnje. Na osnovu sagledavanja proizvodnih potencijala staništa, osobina vrsta drveća i osnovne namene odreñena je orjentaciona dužina trajanja proizvodnog procesa za osnovne vrste:

1. Za visoke jednodobne sastojine bukve odreñuje se ophodnja od 120 godina, a dužina podmladnog razdoblja ( period obnavljanja) u trajanju od 20 godina.

2. Za visoke jednodobne sastojine kitnjaka odreñuje se ophodnja od 120 godina, a dužina podmladnog razdoblja ( period obnavljanja) u trajanju od 20 godina.

Mihaila Pupina 113

Beograd


3. Za očuvane i razreñene izdanačke sastojine koje će se konverzijom prevesti u visoki uzgojni oblik, odreñuje se ophodnja od 80 godina, a dužina podmladnog razdoblja u trajanju od 20 godina.

4. Za izdanačke sastojine bagrema odreñuje se ophodnja od 30 godina. 5. Za veštački podignute sastojine odreñuje se orijentaciona ophodnja od 80 godina. 6. Za visoke raznodobne šume bukve odreñuje se orijentaciona ophodnja od 120 godina i opšte podmladno razdoblje od 50 godina

a) Odreñivanje prečnika sečive zrelosti

Prečnik sečive zrelosti odreñuje se za sastojine u kojima se primenjuju grupimično-oplodne seče dugog perioda za obnavljanje, a po principima kontrolnog metoda prečnik sečive zrelosti ima orijentacioni karakter

Za visoke raznodobne sastojine bukve (gazdinska klasa 10.352.421 i 26.352.421) odreñuju se sledeći prečnik sečive zrelosti:

bukva dsz = 55 cm

b) Odreñivanje uravnotežene zapremine

Uravnotežena (normalna) zapremina odreñuje se za sastojine u kojima se kao sistem gazdovanja primenjuje sastojinsko gazdovanje - postupne oplodne seče dugog perioda za obnavljanje (grupimično oplodne seče).

Za visoke čiste i mešovite sastojine bukve u kojima će se kao sistem gazdovanja primenjivati postupne oplodne seče dugog perioda za obnavljanje - grupimično oplodne seče, odreñuje se prosečna uravnotežena zapremina od Vn = 400 m3/ha.

Kako se ovde radi o nedovoljno po strukturi izgrañenim sastojinama, a pored toga i nedovoljne istraženosti ove problematike, ovako odreñene uravnotežene (normalne) zapremine ne smatramo konačnim, već samo privremenim.

c) Izbor rekonstrukcionog i konverzionog razdoblja

Za devastirane sastojine u kojima treba izvršiti rekonstrukciju potrebno je odrediti vremenski period - rekonstrukciono razdoblje u kojem će se izvršiti rekonstrukcija svih devastiranih sastojina ove gazdinske jedinice. Odreñuje se rekonstrukciono razdoblje u trajanju od 50 godina, s tim, što će u ovom ureñajnom razdoblju zbog povećanog plana obnavljanja izostati rekonstrukcija devastiranih sastojina.

Za izdanačke sastojine koje ćemo konverzijom prevoditi u visoki uzgojni oblik, potrebno je odrediti vremenski period - konverziono razdoblje za koje će se izvršiti konverzija svih očuvanih i razreñenih izdanačkih sastojina ove gazdinske jedinice u visoki uzgojni oblik .

Konverziono razdoblje za izdanačke satojine koje ćemo oplodnim sečama prevoditi u visoki uzgojni oblik iznosi:

10.214.211 20-30 godina 10.215.212 20-80 godina 10.307.311 20-30 godina 10.360.421 20-30 godina 10.361.421 20-30 godina 26.306.311 30-40 godina 26.307.311 20 godina 26.360.421 20-70 godina 26.361.421 20-60 godina

d) Izbor perioda za postizanje optimalne obraslosti - stepena šumovitosti

Odnos obrasle i neobrasle površine iznosi (92.8% : 7.2%) što je u okvirima optimalne šumovitosti naročito ako se uzme da šumsko zemljište u ukupnoj površini učestvuje sa 5.6%

e) Ureñajno razdoblje

S obzirom da je važnost posebne osnove gazdovanja šumama propisano Zakonom o šumama, u trajanju od 10 godina, to se podrazumeva da će ureñajno razdoblje imati isti period.

Mihaila Pupina 113

Beograd


7.4. Planiranje gazdovanja

Na osnovu utvrñenog stanja šuma i propisanih kratkoročnih ciljeva i mogućnosti njihovog obezbeñenja, izrañuju se planovi budućeg gazdovanja. Osnovni zadatak planova gazdovanja šumama je da u zavisnosti od zatečenog stanja, omogući podmirenje odgovarajućih društvenih potreba i unapreñenje stanja šuma kao dugoročnog cilja.

7.4.1. Plan gajenja šuma

Snimanjem i analizom zatečenog stanja sastojina istovremeno su ocenjene potrebe i mogućnosti primene šumsko - uzgojnih radova u narednom ureñajnom razdoblju, a u cilju popravke zatečenog stanja sastojina.

Planom gajenja šuma obuhvatiti u celini:

1. Plan obnavljanja i podizanje novih šuma 2. Plan rasadničke proizvodnje (proizvodnja šumskog semena i sadnog materijala) 3. Plan nege šuma

Radovi na gajenju šuma prikazaće se po gazdinskim klasama.

7.4.1.1. Plan obnavljanja i podizanja novih šuma

Obnavljanje grupimično oplodnim sečama

Obnavljanje oplodnim sečama

Popunjavanje prirodno

obnovljenih povšina sadnjom

412

Ukupno Gazdinska klasa

ha ha ha ha

10351421 291.93 4.60 296.43

10352421 36.51 36.51

26301311 3.99 3.99

26351421 292.64 292.64

26352421 181.85 181.85

Ukupno GJ 218.36 588.56 4.60 811.52

Planom obnavljanja i podizanja novih šuma predviñeno je obnavljanje prirodnim putem u visokim jednodobnim šumama bukve na 588,56 ha, u visokim šumama kitnjaka na 3.99 ha i u visokim raznodobnim šumama bukve na 218.36 ha.

Popunjavanje prirodno obnovljenih površina sadnjom će se izvršiti na površini od 4.60 ha.

Ukupni Plan obnavljanja u GJ"Vardenik" iznosi 811.52 ha radne površine.

Mihaila Pupina 113

Beograd


7.4.1.2. Plan rasadničke proizvodnje

Planom rasadničke proizvodnje predviñeni su broj, vrsta i starost sadnica za pošumljavanje površina predviñenih za pošumljavanje i popunjavanje veštački podignutih sastojina.

Potreban broj sadnica prema planu obnavljanja i podizanja novih šuma po vrsti radova i vrsti drveća prikazan je sledećom tabelom:

Попуњавање природно обновљених површина садњом

Укупно Врста дрвећа

ком ком Bukva 13800 13800 Ukupno: 13800 13800

Za potrebe plana obnavljanja i podizanja novih šuma potrebno je obezbediti za gazdinsku jedinicu 13800 sadnica bukve.

Za potrebe popunjavanja koristiti sadnice starosti 1+2.

Sadnice za planirane radove će se obezbediti iz rasadnika na nivou JP"Srbijašume".

7.4.1.3. Plan nege šuma

Planirani radovi na nezi šuma po gazdinskim klasama prikazani su sledećom tabelom:

Prorede Ukupno Gazdinska klasa

ha ha

10301311 8.16 8.16

10307311 12.74 12.74

10351421 90.20 90.20

10360421 98.48 98.48

10361421 24.28 24.28

10470421 72.58 72.58

10471421 0.47 0.47

10475421 7.00 7.00

10476421 7.93 7.93

10477421 17.82 17.82

10479421 1.82 1.82

26306311 8.50 8.50

26307311 8.24 8.24

26351421 117.36 117.36

26360421 59.50 59.50

26470421 2.10 2.10

26475421 1.40 1.40

26477421 11.82 11.82

Ukupno GJ 550.40 550.40

Mihaila Pupina 113

Beograd


Planom nege šuma u gazdinskoj jedinici "Vardenik" planirani su sledeći radovi:

• Prorede kao mere nege šuma planiraju se na radnoj površini od 550,40 ha.

Ukupan plan nege šuma u gazdinskoj jedinici " Vardenik" iznosi 550,40 ha radne površine.

Ukupan plan gajenja u gazdinskoj jedinici " Vardenik" iznosi 1.361.92 ha radne površine.

7.4.2. Plan zaštite šuma

Zakonom o šumama propisano je da su korisnici i sopstvenici šuma dužni da preduzimaju mere nege šuma od požara i drugih nepogoda, biljnih bolesti, štetočina i drugih šteta.

Shodno napred navedenom u Šumskom gazdinstvu „Vranje" - Vranje, organizovana je služba za šume sopstvenika i zaštitu životne sredine, koja obavlja i poslove na zaštiti šuma i to : opažanja, obaveštavanja, prognoziranja i preduzimanja potrebnih represivnih i preventivnih mera.

Ovim planom utvrñuje se obim mera i radova na preventivnoj zaštiti šuma od čoveka, stoke i divljači, biljnih bolesti, štetnih insekata i drugih štetočina, elementarnih nepogoda, požara i obnavljanju šumskih oznaka itd.

U cilju preventivne zaštite planiraju se sledeće mere:

• Čuvanje šuma od bespravnog korišćenja i zauzimanja; • Zabrana pašarenja na površinama gde je proces obnavljanja u toku i u šumskim kulturama (prema planu gajenja šuma), sve dok ne prerastu kritičnu

visinu kada im stoka ne može oštećivati vrhove; • Uspostavljanje šumskog reda; • Postavljanje lovnih stabala ili feromonskih klopki; • Pratiti eventualne pojave sušenja šuma i kalamiteta insekata i u slučaju pojave istih, blagovremeno obavestiti specijalističku službu koja će postaviti

tačnu dijagnozu i propisati adekvatne mere suzbijanja; • Štititi i zaštititi šumu od požara, posebno u proleće i leto, i u tom smislu postaviti znake obaveštavanja i zabrane loženja vatre, organizovanje dežurstava

i pojačani nadzor lugarskih reona u kritičnom periodu u cilju blagovremenog otkrivanja požara i blagovremenih intervencija i dr; • Održavanje postojećih protiv-požarnih pruga; • U toku ureñajnog perioda održavati i obnavljati spoljne granice, kao i granice unutrašnje podele šumskog područja u celini.

7.5. Plan koriš ćenja i kalkulacija prinosa

Polazeći od opredeljenja koja se odnose na osnovni zadatak gazdovanja u ovoj gazdinskoj jedinici koji je usmeren na prevoñenje zatečenog stanja ka optimalnom (funkcionalnom) stanju i održavanje takvog stanja, urañen je i plan korišćenja sastojina. Plan korišćenja vezan je za potrebu obnavljanja šuma (oplodne seče) i za prorede, kao osnovne mere nege, čiji je obim u skladu sa definisanim prioritetnim uzgojnim potrebama u fazi snimanja stanja šuma pri izradi ove osnove.

Plan korišćenja u osnovi sadrži: plan seča obnavljanja i plan prorednih seča. Sve seče imaju za cilj, prevenstveno negu šuma, odnosno poboljšanje stanja i funkcija šuma kao i povećanje vrednosti proizvodnje. To će se u ovoj gazdinskoj jedinici postići kako oplodnim sečama, tako i proredama u srednjedobnim sastojinama.

7.5.1. Plan seča obnavljanja šuma i kalkulacija prinosa

7.5.1.1. Plan seča obnavljanja jednodobne šume

Sama kalkulacija prinosa (glavni prinos) u visokim jednodobnim i izdanačkim šumama, kao i veštački podignutim sastojinama oslanja se na pozitivna opredeljenja utvrñena metodom umereno – sastojinskog gazdovanja prilagoñenog opštim i posebnim karakteristikama ovog kompleksa šuma. Naime, pri odreñivanju

Mihaila Pupina 113

Beograd


prinosa u svakoj gazdinskoj klasi, pojedinačno, utvrñena je starost sastojina, ophodnja za osnovne vrste drveća, i na toj osnovi zrelost za seču pojedinih delova gazdinskih klasa.

U prvoj fazi, još prilikom prikupljanja terenskih podataka, sastojine se prema zrelosti za seču grupišu u tri grupe:

Odlučno zrele za seču

• Prezrele i prestarele sastojine iz čijeg stanja proizilazi potreba što skorijeg iskorišćenja. • Sastojine u kojima je u proteklom ureñajnom periodu započeto podmlañivanje koje treba nastaviti.

Zrele za seču

• Sastojine koje su dostigle zrelost za seču prema odabranoj ophodnji (dobrog zdravstvenog stanja i dobro obrasle) • Sastojine koje ne odgovaraju staništu, pa ih treba zameniti • Sastojine lošeg uzrasta, slabog obrasta i nedovoljnog prirasta, bez obzira na starost i vrstu drveća

Sastojine na granici sečive zrelosti

• Sastojine koje u toku sledećeg ureñajnog perioda mogu postići zrelost za seču (sastojine predposlednjeg dobnog razreda) • Sastojine koje se iz nekog razloga ostavljaju za obnavljanje u sledećem ureñajnom razdoblju

Na osnovu ovako grupisanih sastojina radi se privremeni plan seča po površini. U drugoj fazi kalkulacije prinosa privremeni plan seča uporeñuje se sa normalnim razmerom dobnih razreda, tj. sa idealnom površinom obnavljanja u ovom ureñajnom periodu. Na osnovu ova dva pokazatelja vrši se kalkulisanje uzgojnih potreba (obnavljanja) i postizanje normalnog razmera dobnih razreda, tj. Obezbeñivanje umerenije ili strožije trajnosti prinosa, sa što manje privrednih žrtava, uz istovremeno obezbeñenje ostalih funkcija šuma. Regulator trajnosti prinosa kod umerenog sastojinskog gazdovanja je površina, tj. idealna (normalna) površina dobnog razreda. Kao što se vidi metod umerenog sastojinskog gazdovanja daje veliku slobodu pri kalkulaciji prinosa, odnosno bolje prilagoñavanje stanju sastojina i uzgojnim potrebama, tj. Sastojine koje i nisu dostigle zrelost za seču (ali su slabog kvaliteta i obrasta) mogu se predvideti za seču obnavljanja ali zato sastojine koje su dostigle zrelost za seču (ali su dobrog zdravstvenog stanja i obrasta) mogu i dalje ostati da prirašćuju (produžava im se ophodnja), ako to ne ugrožava trajnost prinosa.

Privremeni plan seča šuma, (jednodobne šume) prikazan je sledećom tabelom:

Odlučno zrele za seču Zrele za seču Na granici sečive zrelosti

Gazdinska klasa

Odeljenje Pha V m3 ZV m3 Odeljenje Pha V m3 ZV m3 Odeljenje Pha V m3 ZV m3

12c 11.00 2639.4 46.6 10a 11.00 1574.4 34.0 9a 29.08 5945.0 136.3

17a 26.32 7003.2 142.8 10c 8.70 3129.3 61.0 9b 9.38 1422.9 35.6

20b 2.50 370.0 8.3 11a 6.40 1906.5 32.6 10b 14.40 3867.4 79.5

26a 2.00 415.2 8.7 12d 6.34 1277.4 24.6 12b 18.90 5181.2 103.4

55c 6.20 773.2 14.8 13b 8.91 2580.5 45.2 14a 11.74 2886.1 62.5

56a 8.80 2078.9 41.5 15b 10.20 2576.4 47.9 15a 14.35 5510.0 95.0

76b 0.70 112.5 2.1 16a 31.57 9396.3 182.9 22b 12.60 1635.0 33.2

85d 4.80 340.4 7.2 17b 6.70 1377.7 26.8 26b 11.66 4181.9 80.8

24b 18.81 4536.5 90.6 27b 9.02 1833.6 41.2

25a 2.70 427.1 9.4 31c 10.43 1753.1 37.2

49a 11.88 1510.9 31.9 49c 13.84 2963.7 67.5

50a 15.54 4061.8 72.5 55a 14.30 5277.9 106.9

54a 24.14 9503.5 185.1 56c 0.52 54.3 1.2

55b 9.40 2358.4 47.9 58a 13.90 4414.9 88.4

56b 22.13 6102.7 108.7 63b 15.29 4130.7 80.2

57a 2.10 223.9 5.0 70a 19.29 5733.9 113.7

57b 22.10 7723.0 131.9 70d 9.40 1423.3 30.0

57d 10.88 2232.8 42.8 72a 21.81 5054.2 112.5

58b 28.48 7983.9 141.3 74a 13.00 3276.0 64.2

64c 11.91 3022.2 57.2 74b 12.70 3354.9 66.8

68a 32.03 8760.0 171.7 75c 8.19 1082.8 22.8

73a 20.27 6458.0 123.3 76a 15.87 3377.6 71.9

Mihaila Pupina 113

Beograd



Gazdinska klasa


73b 5.60 1948.6 36.0 77a 35.01 9445.2 189.0

74c 8.90 2282.2 42.3 79a 40.40 12625.0 269.3

74d 2.93 626.9 11.9 80a 21.30 8103.3 165.4

74e 1.92 301.8 6.6 80b 23.48 5533.0 115.5

75a 3.10 627.5 11.5 85a 28.39 6094.7 138.3

75b 7.74 1951.6 35.9 86b 13.70 1196.8 31.1

77b 6.00 1250.6 23.9 89a 32.71 8773.1 170.6

81a 22.00 10426.4 182.3 90b 6.00 495.4 11.0

81b 7.10 1666.4 32.1 96a 36.74 10872.4 223.2

82a 51.41 18318.7 356.4 100a 6.97 907.7 21.3

99a 42.47 12017.2 246.9 100b 13.55 2368.3 54.8

101a 45.03 5158.4 114.9

101b 13.10 3196.6 64.0

102b 5.30 851.5 22.3

10351421 62.32 13732.8 272.0 481.36 140141.2 2660.0 621.35 149982.0 3121.0

6a 5.38 1608.0 31.0 4b 35.17 7543.0 161.8

6b 12.70 2864.0 54.2 6d 13.70 2404.1 54.7

6c 32.67 10314.0 180.6 8a 17.08 3422.4 76.7

18a 25.04 9505.5 172.5 11c 2.50 420.6 9.2

20a 22.02 5820.5 119.9 21a 19.75 3934.1 89.1

41a 55.92 15991.6 302.4 24a 17.20 4359.0 94.3

47a 25.78 9885.9 174.0 28b 12.00 3204.5 68.3

50b 16.30 4080.6 75.7 30b 4.40 1140.7 33.3

64b 16.44 4929.1 93.2 38c 11.38 1036.8 25.3

67a 35.00 11192.4 196.8 44a 9.42 2075.2 44.6

77c 5.00 760.5 15.1 44b 6.33 1868.2 35.4

78a 29.13 7777.0 152.7 46a 19.04 6114.2 125.1

78b 14.72 3467.1 68.3 48a 29.87 12416.0 206.7

78c 9.03 1710.8 35.2 48b 3.50 1176.0 20.9

83a 30.60 11872.8 216.1 52b 24.42 6942.1 140.8

88a 20.70 7496.4 143.1 59a 13.41 2998.9 67.4

88b 15.10 3254.8 190.4 59b 15.70 3314.5 73.7

91a 31.37 9612.2 20.7 60b 4.20 1395.9 27.2

91b 8.10 923.9 64.0 60c 4.96 1560.6 29.7

97a 11.61 3586.7 210.4 63a 11.91 2064.9 47.9

98a 25.74 10808.4 160.0 65a 21.20 3679.0 90.3

106a 24.06 8049.7 64.3 66b 4.90 428.7 11.4

69a 16.54 3456.9 66.9

69b 12.01 3242.6 63.3

71a 13.87 3067.8 67.3

71b 14.13 3220.8 71.0

84a 21.55 6761.9 129.9

87a 17.45 2102.1 47.0

87b 20.90 5245.3 111.8

95a 36.23 15898.2 314.2

102d 3.30 361.4 9.0

103b 14.40 3988.7 86.7

Mihaila Pupina 113

Beograd



Gazdinska klasa


105a 25.19 8494.5 185.4

107a 9.17 2792.8 58.5

107b 8.73 1166.9 26.2

107c 16.23 3788.3 85.2

109a 15.69 4367.4 89.3

110b 21.02 3423.2 82.1

113a 37.04 6113.4 132.1

115a 17.68 1962.9 46.7

116a 35.32 6671.0 150.6

117a 39.05 5743.4 112.1

118a 44.67 7255.8 167.8

119b 24.29 5526.4 110.4

120a 8.49 1413.1 27.2

122a 16.14 2271.8 61.3

122b 11.00 2116.3 44.8

124a 40.40 16304.8 321.5

125a 11.48 3718.9 74.9

125b 2.90 647.3 14.9

128b 10.96 2233.3 46.3

26351421 472.41 145513.0 2741.0 868.07 206857.0 4338.0

63c 3.99 974.5 19.7 4b 4.01 1047.6 21.5 61e 1.68 352.9 8.1

64a 14.34 2285.1 50.0

66c 6.80 1556.5 37.2

26301311 3.99 974.50 19.70 4.01 1047.6 21.50 22.82 4194.5 95.3

Gazdinska klasa 10.351.421 - Visoka jednodobna šuma bukve

Odlučno zrele za seču su one sastojine kod kojih je proces obnavljanja već pri kraju i neophodno je da se seče sprovedu što pre da se ne bi kašnjenjem seča napravila šteta u podmlañenoj sastojini. U ovim sastojinama (62,30ha) se sprovodi završni i kombinovano oplodno- završni sek .

Sastojine zrele za seču su one sastojine u kojima je proces obnavljanja u toku ili treba da se zbog sastojinskih uslova započne, i u njima se sprovode mere nastavka procesa obnavljanja, to jest vrši se oplodni sek, oplodne seče i kombinovati oplodno završni sek. Te sastojine se nalaze na površini od 481.38 ha.

Sastojine na granici sečiva zrelosti su one sastojine koje se nalaze u pretposlednjem dobnom razredu ( dozrevajće sastojine bukve ) u njima se ne planiraju proredne seče, ali se ako to stanišni i sastojinski uslovi dozvoljavaju ( pojava podmladka ) može započeti sa obnavljanjem, površina 621.35 ha.

Analizirajući prethodnu tabelu konstatujemo da prema uzgojnim potrebama (hitnosti obnavljanja, odnosno prema privremenom planu seča imamo prioritet da seču obnavljanja izvršimo u sastojinama:

Prinos Površina Zapremina I

polurazdoblje II

polurazdoblje

Ukupan prinos Odeljenje

ha m3

57а 22.10 7723.0 3813.8 3813.8

68a 32.03 8760.0 4114.7 4114.7

73a 20.27 6458.0 3255.2 3255.2

73b 5.60 1948.6 780.4 780.4

81a 22.00 10426.0 5307.3 5307.3

81b 51.41 18318.7 9446.2 9446.2

Mihaila Pupina 113

Beograd



polurazdoblje II

polurazdoblje


ha m3

Oplodni sek 153.41 53634.3 26717.6 26717.6

12c 11.00 2639.4 1639.0 1639.0

17a 26.32 7003.2 4410.4 4410.4

26a 2.00 415.2 247.2 247.2

55b 9.40 2358.4 1486.9 1486.9

56b 22.13 6102.7 4462.0 4462.0

57a 2.10 223.9 141.8 141.8

57d 10.88 2232.8 1630.8 1630.8

74c 8.90 2282.2 1671.5 1671.5

74d 2.93 626.9 459.6 459.6

74e 1.92 301.8 222.8 222.8

75a 3.10 627.5 459.4 459.4

75b 7.74 1951.6 1429.0 1429.0

81b 7.10 1666.4 1157.8 1157.8

Oplodno-završni sek 115.52 28432.00 19418.20 19418.20

20b 2.50 370.0 390.7 390.7

55c 6.20 773. 810.2 810.2

56a 8.80 2078.9 2182.7 2182.7

76b 0.70 112.5 117.8 117.8

85d 4.80 340.4 358.5 358.5

Završni sek 23.00 3675.0 3859.9 3859.9

∑ 10.351.421 291.93 85741.3 23278.1 26717.6 49995.8

Opredeljujući se izmeñu postizanja stroge trajnosti prinosa (postizanja normalnog razmera dobnih razreda) i uzgojnih potreba (hitnosti obnavljanja), a poznavajući stanje sastojina prema starosti u ГЈ"Vardenik", mišljenja smo da prednost treba dati obnavljanju sastojina. Prema tome u narednih 10 godina obnavljanje treba izvršiti u sastojinama koje su odlučno zrele za seču i u sastojinama koje su zrele za seču , ukupne površine 291,93ha (An=207.36ha).

Ukupni prinos plana seča obnavljanja u gazdinskoj klasi 10.351.421 iznosi 49995.8 m3.

Oplodne seče planirane su na površini od 291,93ha, a ukupni prinos ovih seča je 49995,8m3. Oplodni sek je planiran da se izvrši na površini od 153,41ha u godini punog uroda semena, sa ukupnim prinosom od 26717,6m3. Oplodno-završni sek oplodne seče planiran je na površini od 115.52ha, sa prinosom od 19418,2m3 i završni sek na 23.00 ha sa ukupnim prinosom od 3859.9 m3.

Gazdinska klasa 26.351.421 - Visoka jednodobna šuma bukve


polurazdoblje II

polurazdoblje


ha m3

18а 25.04 9505.5 4859.8 4859.8

41a 55.92 15991.6 7252.8 7252.8

47a 25.78 9885.9 4271.3 4271.3

78a 29.13 7777.0 3962.8 3962.8

Mihaila Pupina 113

Beograd



polurazdoblje II

polurazdoblje


ha m3

83a 30.60 11872.8 5143.9 5143.9

91a 31.37 9612.2 4968.0 4968.0

106a 24.06 8049.7 4135.7 4135.7

Oplodni sek 221.90 72694.7 34594.1 34594.1

67a 35.00 11192.4 6669.5 6669.5

78c 9.03 1710.8 1439.0 1439.0

88b 15.10 3254.8 2357.1 2357.1

97a 11.61 3586.7 2248.0 2248.0

Oplodno-završni sek 70.74 19747.7 12713.6 12713.6

∑ 26.351.421 292.64 92439.4 12713.6 34594.1 47307.7

U gazdinskoj klasi 26.351.421 sastojine zrele za seču su prisutne na 472.41 ha i na granici sečive zrelosti 868.07 ha. U ovom ureñajnom periodu planirano je obnavljanje na 292.64 ha (An= 256.37ha). Prema hitnosti za seču planiran je oplodno - završni sek na 70.74 ha sa ukupnim prinosom od 12713.6 m3 i oplodni sek na 221.90 ha sa ukupnim prinosom od 34594.1 m3.

Ukupni glavni prinos u gazdinskoj klasi 26.351.421 iznosi 47307.7 m3.

Gazdinska klasa 26.301.311 - Visoka šuma kitnjaka

U gazdinskoj klasi 26.301.311 sastojine odlučno zrele za seču su prisutne na 3.99 ha, zrele za seču na 4.01 ha i na granici sečive zrelosti na 22.82 ha (An=7.07 ha). U ovom ureñajnom periodu planiran je oplodni sek oplodne seče u sastojinama odlučno zrelim za seču na 3.99 ha sa ukupnim prinosom od 209.2 m3.

7.5.1.2. Plan seča obnavljanja (raznodobne šume)

Pri odreñivanju etata glavnih seča oplodne seče dugog podmladnog razdoblja primenjuju se metode zahvata u pojedine debljinske razrede i savremena francuska metoda kao glavne metode i kao pomoćna metoda Knuhelov opšti obrazac prinosa. Kako se ovde radi o dvospratnim sastojinama bukve sprovodi se način gazdovanja koji istovremeno ima karakter glavne i proredne seče. U odnosu na gornji sprat, u kome se koriste stabla koja su dostigla prečnik sečive zrelosti, seča ima karakter glavne, a u odnosu na donji sprat ona ima karakter proredne seče.

Savremena francuska metoda (dopunjen Melardov metod) glasi:

3V 1 1

E = n

+ 2

V pv + q

M pm , gde je:

1. E - jednogodišnji prinos, 2. V - zapremina inventara iznad 50 cm prsnog prečnika, 3. p - procenat prirasta 4. M - zapremina inventara do 50 cm prsnog prečnika 5. q - deo (kvota) zapreminskog prirasta koji se iskorišćuje.

Prinos izračunat po prethodnoj formuli prilagoñava se trenutnim sastojinskim prilikama na osnovu analize istih koja izmeñu ostalog obuhvata:

• grupisanje sastojina u kojima obnavljanje treba uvesti ili obnavljanje treba nastaviti (plavi odeljak), bez obaveze da se proces obnove u ovom ureñajnom periodu i završi,

• grupisanje sastojina u kojima treba sprovesti negu (čišćenje, prorede) koji predstavlja žuti odeljak, • utvrñivanje količine zrelog i prezrelog drveta prema prečniku sečive zrelosti (Metod zahvata seča) koji predstavlja mogući intenzitet seče,

Mihaila Pupina 113

Beograd


• na osnovu prethodnih naznaka detaljna analiza konkretnih sastojinskih prilika i utvrñivanje konačnog iznosa etata. Gazdinska klasa 10.352.421 - Visoka raznodobna šuma bukve

Ova gazdinska klasa zauzima površinu od 53.76 ha sa 241.7 m3/ha i tekućim zapreminskim prirastom od 4.6m3/ha.

Godišnji prinos po dopunjenom Melardovom metodu iznosi:

3 x 4314,6 1 1

E = 120

+ 2

4.314,6 x 0,02 + 3

8.657,4 x 0,02 = 208,7 m3, odnosno desetogodišnji prinos iznosi 2.087,0m3

Detaljnom analizom sastojina ove gazdinske klase utvrñen je prinos od 1595.7 m3 koji se usvaja kao konačan. Ovako definisani planirani prinos u iznosu od 1595.7m3 pretstavlja intezitet seče od 12.3% po zapremini i 64.7% po tekućem zapreminskom prirastu.

Gazdinska klasa 26.352.421 - Visoka raznodobna šuma bukve

Ova gazdinska klasa zauzima površinu od 369.80 ha sa prosečnom zapreminom od 245.2 m3/ha i tekućim prirastom od 4.9 m3/ha.

Godišnji prinos po dopunjenom Melardovom metodu iznosi:

3 x 19910.5 1 1

E = 120

+ 2

19910,5 x 0,02 + 3

70754,2 x 0,02 = 1168.6 m3, odnosno desetogodišnji prinos iznosi 11.686.0m3

Detaljnom analizom sastojina ove gazdinske klase utvrñen je prinos od 10234.9 m3 što pretstavlja intezitet po zapremini 11.3%, a po tekućem zapreminskom prirastu 56.4%.

7.5.1.3. Ukupan plan seča obnavljanja

STANJE Intezitet seče

Površina Zapremina Tekući

zapreminski prirast

Glavni V Iv Gazdinska klasa

ha m3 m3 m3 % %

10351421 291.93 85741.7 1618.3 49995.8 58.3 308.9 10352421 36.51 9415.7 178.9 1595.7 16.9 89.2 26301311 3.99 874.5 19.7 209.2 21.5 106.3 26351421 292.64 92439.4 1728.4 47307.7 51.2 273.7 26352421 181.85 51936.4 1036.5 10234.9 19.7 98.7

Ukupno GJ 806.92 240507.3 4581.8 109343.5 45.5 238.6

Ukupan prinos u sastojinama koje su predviñene za obnavljanje (806.92 ha) iznosi 109343.5 m3.

Intezitet seče pozapremini iznosi 45.5 m3, a po tekućem zapreminskom prirastu 238.6 %.

Mihaila Pupina 113

Beograd


7.5.2. Plan prorednih seča

Prethodni prinos je u funkciji potreba daljeg negovanja sastojina u razvoju, a obračunat je u okviru ukupne analize mogućnosti korišćenja (namene površina), polazeći od zatečenog stanja sastojina, stepena očuvanosti (sklopljenosti) sastojina, strukturnih osobina i zdravstvenog stanja sastojina, razvojne faze (starosti) i broja stabala po jedinici površine iz kojih je proistekao intezitet zahvata seča (intezitet proreñivanja).

Proredni prinos je kalkulisan za svaku sastojinu pojedinačno. Kalkulacija je vršena tako što je prinos odreñen intenzitetom zahvata u odnosu na zapreminu sastojine, pri čemu se vodilo računa da etat ne preñe 2/3 vrednosti desetogodišnjeg prirasta. Znači E =1/3-2/3xIv (zavisno od stanja i starosti sastojina). Prema tome etat sastojine je odreñen na osnovu stanja konkretne sastojine, njene zapremine i zapreminskog prirasta, a ukupan etat gazdinske klase dobijen je zbirom etata pojedinih sastojina koje pripadaju datoj gazdinskoj klasi.

Metod kalkulacije prinosa sinhronizovan je sa prikazom stanja, datim ciljevima gazdovanja i merama za ostvarenje ciljeva. Plan prorednih seča je detaljno prikazan u odgovarajućoj tabeli po odsecima, gazdinskim klasama i vrstama drveća.

STANJE Prinos Intezitet seče

Površina Zapremina Tekući zapreminski prirast Prethodni V Iv Gazdinska klasa

ha m3 m3/ha m3 m3/ha m3 % %

10301311 8.16 1766.2 216.4 40.7 5.0 212.2 12.0 52.1 10307311 12.74 2286.7 179.5 63.8 5.0 233.1 10.2 36.5 10351421 90.20 26304.1 291.6 557.4 6.2 3449.4 13.1 61.9 10360421 98.48 24918.4 253.0 552.5 5.6 2777.4 11.1 50.3 10361421 24.28 3214.9 132.4 83.0 3.4 373.5 11.6 45.0 10470421 72.58 22087.5 304.3 692.4 9.5 2834.8 12.8 40.9 10471421 0.47 212.5 452.2 7.0 15.0 24.4 11.5 34.8 10475421 7.00 1397.9 199.7 85.3 12.2 155.8 11.1 18.3 10476421 7.93 2311.6 291.5 112.6 14.2 292.6 12.7 26.0 10477421 17.82 2845.9 159.7 157.0 8.8 394.8 13.9 25.1 10479421 1.82 808.5 444.2 38.3 21.1 92.8 11.5 24.2

NC 10 341.48 88154.2 258.2 2390.1 7.0 10840.9 12.3 45.4 26306311 8.50 1301.4 153.1 38.9 4.6 153.0 11.8 39.3 26307311 8.24 1112.2 135.0 31.2 3.8 140.1 12.6 44.9 26351421 117.36 47497.9 404.7 931.8 7.9 6928.5 14.6 74.4 26360421 59.50 13658.8 229.6 317.7 5.3 1656.3 12.1 52.1 26470421 2.10 681.5 324.5 26.0 12.4 84.0 12.3 32.3 26475421 1.40 310.4 221.7 19.7 14.1 42.0 13.5 21.3 26477421 11.82 2390.5 202.2 120.1 10.2 297.9 12.5 24.8

NC 26 208.92 66952.7 320.5 1485.5 7.1 9301.9 13.9 62.6 Ukupno GJ 550.40 155106.9 281.8 3875.7 7.0 20142.8 13.0 52.0

Ukupan planirani predhodni ( proredni) prinos iznosi 20142,8m3, a on je planiran na 550,40ha površine. Intenzitet prorednih seča na nivou gazdinske jedinice po zapremini je 13,0%, a po zapreminskom prirastu 52,0% što se ocenjuje kao umeren zahvat prorednim sečama.

Mihaila Pupina 113

Beograd


7.5.3. Ukupan plan korišćenja šuma

Plan seča šuma obuhvata plan seča obnavljanja šuma - glavni prinos i plan prorednih seča - prethodni prinos.

Na ovom mestu plan seča šuma biće prikazan po gazdinskim klasama, vrsti prinosa i vrsti drveća.

Plan seča šuma po gazdinskim klasama:

STANJE PRINOS Intezitet seče

Površina Zapremina Tekući zapreminski prirast Glavni Prethodni Ukupno V Iv Gazdinska klasa

ha m3 m3/ha m3 m3/ha m3 m3 m3 % %

10214212 4.80 120.0 25.0 5.4 1.1 10215212 3.90 470.7 120.7 12.1 3.1 10216212 7.90 237.0 30.0 10.7 1.4 10301311 8.16 1766.2 216.4 40.8 5.0 212.2 212.2 12.0 52.1 10307311 30.52 3528.7 115.6 119.7 3.9 233.1 233.1 6.6 19.5 10325421 3.77 94.3 25.0 4.2 1.1 10351421 1244.19 320978.5 258.0 6435.5 5.2 49995.8 3449.4 53445.1 16.7 83.0 10352421 53.67 12972.0 241.7 246.7 4.6 1595.7 1595.7 12.3 64.7 10353421 5.92 1366.8 230.9 28.0 4.7 10360421 146.62 31737.1 216.5 713.4 4.9 2777.4 2777.4 8.8 38.9 10361421 63.49 6374.2 100.4 212.8 3.4 373.5 373.5 5.9 17.6 10470421 72.95 22190.4 304.2 697.0 9.6 2834.8 2834.8 12.8 40.7 10471421 0.47 212.5 452.2 7.0 15.0 24.4 24.4 11.5 34.8 10475421 9.72 1702.5 175.2 102.0 10.5 155.8 155.8 9.2 15.3 10476421 8.89 2565.1 288.5 123.8 13.9 292.6 292.6 11.4 23.6 10477421 17.82 2845.8 159.7 157.0 8.8 394.8 394.8 13.9 25.1 10479421 1.82 808.5 444.2 38.3 21.1 92.8 92.8 11.5 24.2

NC 10 1684.61 409970.2 243.4 8954.4 5.3 51591.5 10840.9 62432.3 15.2 69.7 26301311 42.40 7640.0 180.2 170.9 4.0 209.5 209.5 2.7 12.3 26304421 20.40 5384.5 263.9 117.9 5.8 26306311 19.69 1952.7 99.2 57.2 2.9 153.0 153.0 7.8 26.7 26307311 28.16 3155.5 112.1 84.0 3.0 140.1 140.1 4.4 16.7 26308311 27.08 809.6 29.9 36.4 1.3 26325421 13.75 387.7 28.2 22.5 1.6 26351421 1538.22 400225.0 260.2 8074.1 5.2 47307.7 6928.5 54236.3 13.6 67.2 26352421 369.80 90664.5 245.2 1815.3 4.9 10234.9 10234.9 11.3 56.4 26353421 147.92 30308.1 204.9 687.5 4.6 26360421 361.87 55816.6 154.2 1338.1 3.7 1656.3 1656.3 3.0 12.4 26361421 31.26 2883.3 92.2 78.0 2.5 26362421 80.78 2092.0 25.9 92.9 1.1 26470421 67.62 969.3 14.3 43.3 0.6 84.0 84.0 8.7 19.4 26475421 25.16 1326.9 52.7 76.5 3.0 42.0 42.0 3.2 5.5 26477421 20.26 3158.6 155.9 174.5 8.6 297.9 297.9 9.4 17.1

NC 26 2794.37 606774.4 217.1 12869.2 4.6 57752.1 9301.9 67054.0 11.1 52.1 66267421 31.91

NC 66 31.91 Ukupno GJ 4510.89 1016744.7 225.4 21823.6 4.8 109343.5 20142.8 129486.3 12.7 59.3

Mihaila Pupina 113

Beograd


Plan seča šuma po vrstama drveća:

Stanje šuma Planirani prinos Intezitet seče po

Zapremina Zapreminski

prirast Glavni Prethodni Ukupno V Zv Vrsta

drveca

m3 %

Bk 926216.0 18985.7 109134.1 15709.1 124843.2 13.5 65.8

Kit 35309.6 905.9 209.5 732.5 942.0 2.7 10.4

Gr 12156.3 260.5 31.8 31.8 0.3 1.2

Jav 6187.2 143.6

Jas 1906.0 46.8

Slad 1194.9 40.3 40.4 40.4 3.4 10.0

SLip 560.5 12.1

Bag 528.8 28.2

KrLip 296.2 6.8

Tres 254.8 7.7

Otl 126.5 5.7

Cjas 106.9 2.9

Pjas 78.6 2.3

Bjas 55.4 1.6

Mle 53.0 1.3

Gric 45.8 1.7

DlTop 31.5 0.9

Ukupno lišćari 985108.0 20453.8 109343.6 16513.8 125857.4 12.8 61.5 Smr 20348.4 726.6 2456.5 2456.5 12.1 33.8

Bbor 6192.9 336.9 728.5 728.5 11.8 21.6

Cbor 4252.5 266.3 365.9 365.9 8.6 13.7

Dug 618.5 32.0 63.7 63.7 10.3 19.9

Jel 134.4 5.4 3.4 3.4 2.5 6.2

Ari 90.0 2.5 10.9 10.9 12.1 42.8

Ukupno četinari 31636.7 1369.8 3629.0 3629.0 11.5 26.5

Ukupno GJ 1016744.7 21823.6 109343.6 20142.8 129486.4 12.7 59.3

Ukupan prinos u GJ "Vardenik" iznosi 129486.4 m3. Glavni prinos (seče obnavljanja) planirane su u iznosu od 109343.6 m3 (84,4 %), a prethodni prinos (proredne seče) u iznosu od 20142.8 m3 (15,6 %).

Intenzitet seče na nivou cele gazdinske jedinice iznosi 12,7 % u odnosu na zapreminu i 59,3 % u odnosu na desetogodišnji zapreminski prirast.

Posmatrajući planirani prinos po vrstama drveća, konstatujemo da bukva ukupnom prinosu učestvuje sa 96,4 %, smrča 1,9%, borovi 0,8%, itd.

7.5.4. Plan korišćenja ostalih šumskih proizvoda

Korišćenju ostalih šumskih proizvoda (eksploatacija kamena, šumski plodovi, lekovito bilje, pečurke i dr.) u narednom periodu mora se posvetiti daleko više pažnje u smislu sakupljanja i otkupa istih. S tim u vezi potrebno je, u ovom ureñajnom periodu, organizovati posebnu službu na nivou gazdinstva koja će se baviti sakupljanjem, otkupom, praćenjem i evidentiranjem količine šumskih proizvoda sa pojedinih lokaliteta i evidencijom sakupljača u cilju sprečavanja istrebljivanja ovih šumskih proizvoda.

Od jestivih gljiva koje se javljaju u uslovima ove gazdinske jedinice treba izdvojiti:- vrganj - Boletis edulis i lisičarku - Cantharelus cibarius.

Plan korišćenja ostalih proizvoda se ne može utvrditi, jer ne postoje pouzdani podaci na osnovu kojih se on može korektno odrediti. Naime, šumsko gazdinstvo "Vranje" iz Vranja u predhodnom periodu nije vršilo otkup sporednih šumskih proizvoda. Ovde se predlaže da se na osnovu iskustva, planirane količine iskažu u godišnjim planovima.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Ostali proizvodi šume (šumski plodovi, lekovito bilje), kao i ostali proizvodni potencijali šuma (pašnjaci), deo su koncepta kompleksnog korišćenja šuma, a njihovo korišćenje i unapreñenje predstavlja logičku komponentu kompleksnog gazdovanja potencijalima šuma, a naročito kao deo koncepta proizvodnje hrane u brdsko - planinskom području, zaustavljanje depopulacije ovih područja, sa svim povoljnim posledicama koje bi se time postigle.

Paša

Pitanje paše je regulisano Zakonom o šumama. Po tom zakonu onaj ko gazduje šumama dužan je da odreñuje mesto i propisuje uslove za pašu, vrstu i broj grla kao i nadoknadu za pašu vodeći računa o postavljenim ciljevima gazdovanja.

U uslovima ove gazdinske jedinice paša je zabranjena u šumama u kojima se vrše meliracioni radovi, u sastojinama gde je u toku prirodno obnavljanje, u postojećim mladim kulturama, kao i u kulturama koje će biti podignute u ovom ureñajnom periodu na neobraslom zemljištu.

U prethodnom periodu nije ostvaren prihod od pašarenja, niti je vršena evidencija broja i vrste stoke na području GJ "Vardenik", tako da se u OGŠ, bez navedenih parametara, ne može odrediti prihod od naplate takse za ispašu stoke za ovo ureñajno razdoblje.

Lov - Plan ureñenja lovne divljači

Glavne vrste divljači u lovištu "Vrla"su: srna, divlja svinja, zec, fazan, poljska jarebica. Njihova zaštita, gajenje, lov i korišćenje vršiće se na osnovu Lovnih osnova.

Ciljevi gazdovanja lovištem:

Opšti ciljevi - zaštita, gajenje, lov i korišćenje gajenih vrsta divljači i njenih delova tako da se merama gazdovanja obezbedi gajenje ovih vrsta divljači u broju i kvalitetu koji dozvoljavaju prirodni uslovi u lovištu. Zaštita, lov i korišćenje lovostajem zaštićenih vrsta divljači, koje stalno ili povremeno žive u lovištu.

Posebni ciljevi - postizanje odreñenog broja i kvaliteta, polne i starosne strukture, gustine populacije, korišćenje divljači i njenih delova kroz lovni turizam, rekreativnu aktivnost članova lovačkog udruženja. Poboljšanje prirodnih uslova staništa za sve vrste divljači i zaštita retkih proreñenih vrsta.

Mere za ostvarivanje ciljeva gazdovanja lovištem:

- obnavljanje i prirast divljači u lovištu (dinamika razvoja populacije) - izgradnja i održavanje lovnih i lovno-tehničkih objekata, izgradnja i održavanje lovno-proizvodnih objekata i ograñivanje dela lovišta - odstrel divljači - gajenje, zaštita, lov i korišćenje divljači i njenih delova - zaštita divljači i mere za obezbeñivanje mira u lovištu - prihrana i prezimljavanje divljači u lovištu - mere za ostvarivanje saradnje sa drugim delatnostima i susednim lovištima - naseljavanje divljači u lovište - druge mere koje proističu iz posebnih ciljeva gazdovnja lovištem

Kapacitet lovišta, odnosno broj odreñenih vrsta divljači na 100 hektara lovnoproduktivne površine koji obezbeñuje normalan razvoj šumskih ekosistema (bez nanošenja štete šumi), odnosno dozvoljen broj jedinki u navedenim lovištima prikazan je sledećom tabelom:

Dozvoljen broj jedinki po bonitetnim razredima

Bonitetni razred (bonitet lovišta) Vrsta divljači

I II III IV 1. Divlja svinja 2+ 1-1,9 0,3-0,9 0 2. Srna 8+ 6-7,9 4-5,9 2-3,9 3. Zec 20-40 12-19 5-11 2-4 4. Fazan 30-60 20-29 10-19 4-9 5. Poljska jarebica 40-80 25-39 10-24 4-9

Napred navedeni kapacitet lovišta obezbeñuje nesmetani razvoj šimskih ekosistema, odnosno ovaj broj jedinki na 100 hektara lovnoproduktivne površine neće pričinjavati štete na šumskim sistemima i on se kod izrade planskih dokumenata u oblasti lovstva mora uvažavati, to jest usaglasiti sa ovim Planom razvoja gazdovanja šuma.

Biološki kapacitet lovišta predstavlja maksimalan broj odreñene divljači na 100 ili 1.000 ha lovno-produktivne površine, pri čemu kod divljači ne dolazi do opadanja osnovnih karakteristika jedinki u telesnoj težini, prirastu i kvalitetu trofeja. Povećanje brojnosti neke vrste divljači koja pripada odreñenom ekosistemu, uslovljeno je kapacitetom sredine čija kakvoća opet zavisi od raspoložive hrane i vode, mogućnosti za zaklon i drugih neophodnih uslova za život. Brojnost jedne životinjske vrste i pored velike mogućnosti razmnožavanja ne može nadmašiti kapacitet sredine, a da pri tom ne izazove ili povećanje smrtnosti ili opadanje stope razmnožavanja. Eventualni višak, koji se svake godine javlja kao posledica razmnožavanja, ubira čovek ili propada usled otpora sredine (grabljivice, bolesti i drugi uzroci smrtnosti).

Mihaila Pupina 113

Beograd


Ekonomski kapacitet lovišta predstavlja onaj maksimalni broj divljači na odreñenoj lovno-produktivnoj površini koja, po svojim uslovima, obezbeñuje zdravu i normalno razvijenu divljač sa dobrom fizičkom kondicijom i konstitucijom, odnosno takvu divljač koja će uz najpovoljniji odnos polova, dati maksimalni godišnji prirast. Takva divljač i takvog brojnog stanja ne čini na toj površini nikakve ili minimalne i podnošljive štete.

Bonitet lovišta predstavlja ocenu kvaliteta svih ekoloških uslova unutar lovišta, koji obezbeñuje trajan opstanak i razvoj populacije jedne ili više vrsta divljači koja u njemu stalno boravi. Osnovni ekološki uslovi, koji bitno utiču na razvoj i opstanak populacija divljači su: kvalitet zemljišta, voda i hrana, vegetacija, klima, konfiguracija terena, mir u lovištu i opšta pripadnost lovišta.

Optimalni fond divljači u okviru lovišta "Vrla" iznosi:

Površina lovišta Bonitet lovišta

Lovno prodiktivna površina Broj divljači na 1.000 ha LPP Matični-optimalni fond Vrsta divljači

hektara jedinki Lovište „Vrla“ 1. Srna III 20.000,00 20 400 2. Divlja svinja III 25.000,00 7 176 3. Zec III 20.000,00 110 2.200 4. Fazan IV 3.000,00 167 500 5. Poljska jarebica III 12.000,00 200 2.400

7.5.5. Plan izgradnje šumskih saobraćajnica

Za izvršenje planiranih radova u ovom ureñajnom razdoblju predviñena je izgradnja sledećih putnih pravaca prva i druga faza koji će u znatnoj meri poboljšati otvorenost gazdinske jedinice:

1. Putni prava Kozarnica - Glog i Buka - Adžiska njiva u dužini od 6 km. Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 38-41, 47-49, 55; 2. Putni pravac Glog - Msurička reka u dužini od 9 km. Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 70-75; 63-68; 47-50; 55-58; 3. Putni pravac Jasenovac - Masurička reka u dužini od 5 km.Ovaj putni pravac otvara sledeća odeljenja: 127-130.

Znači, ukupno je planirano 20km novih mekih kamionskuh puteva i oni će se nadovezivati na postojeće putne komunikacije i tako će u većini slučajeva činiti njihove produžetke po dolinama i grebenima.

Pored izgradnje navedenih saobraćajnica planira se prevoñenje mekih kamionskih puteva u tvrde u dužini od 22.0 km:

1. Putni pravac Glog - Buka i Adžiska njiva - Arnautski preslap u dužini od 7 km (odeljenja: 24-26; 47-49; 55) 2. Putni pravac Kajino prisoje - Vunena reka u dužini od 10 km (odeljenja: 70-75; 66-68; 63-64; 55-58; 47-50) 3. Putni pravac Buka - Tri vodenice u dužini od 5 km (odeljenja:6-18)

7.5.6. Plan ureñivanja šuma

OGŠ za gazdinsku jedinicu "Vardenik" važi u vremenu od 01.01. 2017. godine do 31.12.2026. godine.

Revizija ove osnove treba se uraditi u poslednjoj godini važenja ove OGŠ, odnosno 2026. godine.

7.5.7. Očekujući efekti gazdovanja

Planirani radovi urañeni su sa ciljem da se unapredi sadašnje stanje, tj. postignu kratkoročni ciljevi gazdovanja šumama, koji su u funkciji postizanja dugoročnog opšteg cilja, a to je postizanje optimalnog (funkcionalnog) stanja šuma na datom staništu, odnosno obezbeñivanje funkcionalne trajnosti.

Na bazi sadašnjeg stanja šuma i šumskog zemljišta, a pod pretpostavkom da se planirani radovi realizuju (obezbede sredstva) na kraju ureñajnog perioda očekujemo sledeće stanje šuma:

1. Prirodnim obnavljanjem u visokim sastojinama bukve (oplodni sek na 379.30ha), (oplodno - završni na 186.26ha) i (završni na 23.00 ha) započećemo prirodno obnavljanje a delom i završiti u visokim sastojinama bukve.

2. Izvoñenjem grupimičmo oplodnih seča na 218.36 ha zapoće se obnavljanje u raznodobnim šumama. 3. Realizacijom planiranih seča (glavnih i prorednih) na kraju ureñajnog perioda očekujemo zapreminu od 1.105.494,4 m3, odnosno uvećanje zapremine

od 88.749,7 m3 ili 8,0 % u odnosu na sadašnju zapreminu, što je posledica pozitivne razlike izmeñu zapreminskog prirasta i planiranog prinosa.

Mihaila Pupina 113

Beograd


8.0. SMERNICE ZA SPROVOĐENJE PLANOVA GAZDOVANJA ŠUMAMA

8.1. Smernice za sprovo ñenje šumsko - uzgojnih radova

Smernice za radove na gajenju šuma, razvrstavamo prema vrsti radova i fazi u kojoj se odreñene sastojine nalaze.

Nega mladih sastojina

Nega mladih sastojina predstavlja sprovoñenje svih mera koje idu u prilog željenom razvoju mladih i srednjedobnih biljaka do starosti za seču.

Nega mladih sastojina obuhvata dve vrste radova:

• nega do obrazovanja sklopa • nega posle obrazovanja sklopa

U oba slučaja, cilj je da se stvore najbolji uslovi za rast i razvoj mlade sastojine. Do stvaranja sklopa, uslovi za rast i razvoj se ostvaruju poboljšanjem zemljišta, a posle toga regulisanjem gustine i odnosa izmeñu mladih biljaka.

Opšte mere nege mladih sastojina su:

• popunjavanje sastojina usled raznih gubitaka; • zaštita od negativnih spoljašnih činilaca; • čišćenje i proreda

Popunjavanje kultura

Uobičajena je praksa da se pojedinačno uginule (posušene) sadnice ne zamenjuju novim, ako njihovo učešće ne prelazi 15 % od ukupnog broja zasañenih sadnica. Meñutim, ako je pošumljavanje izvršeno retkom sadnjom (sa manje od 2.000 sadnica po 1. ha) onda se popunjavanje izvodi bez obzira na procenat posušenih zasañenica. Ovo isto važi i za slučaj da je uginuće sadnica grupimično izraženo.

Popunjavanje se izvodi najdalje 2 godine iza osnivanja zasada, jer kasnije zasañene biljke su u neravnopravnom položaju u odnosu na starije susede te obično potonu u konkurentskoj utakmici. U popunjavanju se koriste dobro razvijene i bogato ožiljene presañenice, odnosno biljke iz krupnijih kontejnera, po uzrastu bliske preživelim zasañenicama.

Ne treba gubiti iz vida da do uginuća zasañenih biljaka može doći i nekoliko godina posle sadnje, pa i posle popunjavanja izvršenog u prve dve vegetacione periode. To se najčešće dešava na jako zakorovljenim površinama (paprat, kupina, izbojci i sl.), ako je izostala briga oko održavanja (oslobañanja) kultura. Takoñe se to dešava i u kulturama na ekstremno nepovoljnim staništima pri dugotrajnim letnjim sušama. U oba slučaja sušenje je grupimičnog karaktera; bilo da je uslovljeno lokalitetima sa jačim zakorovljavanjem, ili sa plićim, kamenitim zemljištem. Popunjavanje je ovde neophodno, ali zahteva posebnu pažnju kod izbora uzrasta i kvaliteta sadnica i tehnike sadnje, kako bi se što uspešnije pariralo nepovoljnim činiocima koji su i doprineli sušenju kulture. Posebna pažnja podrazumeva da prilikom manipulacije sa sadnicama, treba voditi računa da kod prevoza, koren sadnica bude u vlažnoj sredini. Ako se pošumljavanje ne vrši odmah, sadnice treba dobro utrapiti, staviti u zasenu i po potrebi prskati vodom. Kod raznošenja sadnica na terenu, treba koristiti kofe, korpe ili nešto slično od nepromočivog platna u kojima se nalazi vlažna zemlja ili mahovina da bi korenje, koje se tu nalazi stalno bilo vlažno.Važno je istaći da sadnice kod izvoñenja radova, ni jednog trenutka ne budu izložene suncu i vetru, da se korenov sistem ne isuši.

Zaštita od stoke i divljači

Zabrana paše i brsta je obavezna u svim šumskim kulturama, sve dok one ne prerastu kritičnu visinu, kada im ovce i goveda ne mogu oštećivati vrhove i gornje delove kruna. Kasnije, paša može biti i korisna, naročito na jako zatravljenim površinama, jer se time sprečava gomilanje suve trave koja predstavlja veliku opasnost za nastanak i brzo širenje požara. Posebno u proreñenim, jače zatravljenim kulturama pored puteva i u blizini naselja, treba dozvoliti pašu čim pre, za ovce već 4-6 godina posle sadnje, a za goveda 6-10 godina, zavisno od uzrasta zasada.

Kozama treba trajno zabraniti pristup u šumu, pa i u šumske kulture. Zečevi i srne mogu pričiniti ozbiljne štete presecanjem terminalnih izbojaka, a pogotovu gulenjem kore na stabalcima. Posebno su ugroženi zasadi duglazije, jele, borovca, zatim lišćara i gotovo svih vrsta koje se prvi put unose u jedan predeo, te privlače pažnju divljači dok se na njih ne navikne.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Uobičajeni načini borbe - ograñivanje kultura žičanom ogradom, stavljanje mrežastih tuljaka (manžeta) okolo stabala, premazivanje vrhova zasañenica raznim repulzivnim preparatima su skupi i teško izvodljivi kad se radi o masovnim pošumljavanjima na velikim površinama. Zato ostaju praktično samo dva racionalna i dosta efikasna načina za suzbijanje šteta od divljači.

Prvi je da se brojno stanje divljači svede na snošljivu meru, tako da ova ima dovoljno raznolike hrane i ne oseća potrebu da poseže za kultivisanim drvećem. Drugi je da se organizovano poboljša ishrana divljači ostavljanjem livada i travnatih proplanaka nezasañenih. Preporučljivo je da se izvesne površine u šumi, odnosno u kulturama, zaseju veštačkim travama kao i da se mestimično pre pošumljavanja unesu žbunaste vrste koje zečevi i srne rado brste, kao što je zečnjak (Sarothamnus skoparius), amorfa, razni citizusi, zanovet i dr. Zimi, naročito za vreme obilnijih i dugotrajnijih snegova, treba organizovati prihranjivanje srneće divljači ostavljanjem sena na hranilištima. Poznato je da divljač najveće štete šumskim kulturama pričinjava u zimskoj oskudici hrane, te se prihranjivanjem ove štete mogu znatno smanjiti. Štete od puhova, voluharica i miševa, koji gule koru i prstenuju stabalca, naročito četinarska, teško je preduprediti smanjenjem travnog tepiha pašom ili košenjem, odvraćaju se miševi od kultura, te su i štete manje.

Odabiranje stabala za prorednu seču

Prorede kao mere nege, izvode se u sastojinama, koje su u periodu života kasnog mladika, pa sve do zrelosti za seču. Cilj prorednih seča je odabiranje i pomaganje fenotipski najkvalitetnijih individua glavne vrste drveća u sastojini, zatim negovanje krošnji i debala odabranih biljaka, regulisanje sastava sastojine i rasporeda stabala u sastojini.

Proredama se iz sastojine uklanjaju sva stabla koja ometaju pravilan razvoj odabranih stabala, budućnosti. Osim stabala koja ometaju razvoj stabala budućnosti, proredama vadimo i indiferentna stabla koja nemaju opravdanja da ostanu u sastojini.

Kod izvoñenja proreda, veoma je važno da sklop sastojine ne bude duže vremena prekinut. Proreda kao mera nege sastojina, treba da ima za cilj popravku zatečenog stanja. Pri tome se vrši selekcija fenotipski najkvalitetnijih stabala u svim spratovima, vodeći računa o vrstama drveća i njihovim mogućnostima i zahtevima, kako prema svetlosti, tako i prema smesi, staništu, sklopu itd.

Prorede imaju za cilj omogućavanje perspektivnim jedinkama normalan i maksimalan razvoj i prirast, pošto su to nosioci stabilnosti, kvaliteta i prirasta buduće sastojine. Proreda se izvodi po principima selektivne prorede, gde se odaberu i trajno obeleže najkvalitetnija stabla sa dobro očuvanom i vitalnom krunom, sposobna da reaguju na proredne zahteve, tako što će na sebe da preuzmu prirast odstranjenih konkurenata. Iz sastojine se prvenstveno uklanjaju stabla gornjeg sklopa sa nepravilno formiranim deblom i krunom, krndeljasta i druga loše formirana stabla koja istovremeno ometaju normalan razvoj stabala budućnosti.

Kod izdanačkih sastojina koje ćemo prorednim sečama u smislu konverzije prevoditi u visoki uzgojni oblik, selektivnim proredama vršimo pozitivnu selekciju kako bi sastojinu na vreme pripremili za konverziju.

Ovde je potrebno ostaviti dovoljan broj kvalitetnih stabala koja bi u odreñenom vremenskom periodu mogla dati dovoljno kvalitetnog semena. Odaberu se i trajno obeleže najkvalitetnija stabla natprosečnih dimenzija, sa dobro očuvanom i vitalnom krunom, sposobna da reaguju na proredne zahvate, tako što će na sebe da preuzmu prirast odstranjenih konkurenata. Broj ovih kvalitetnih stabala zavisi od uzrasta sastojine i kreće se izmeñu 250 i 350 kom/ha, a može da se kreće i do 400 kom/ha. Broj stabala je znatno veći nego kod visokih šuma, jer je i ophodnja u izdanačkim sastojinama kraća. Ako je ophodnja u izdanačkim sastojinama, 80 godina i posle tog perioda počinjemo sa obnavljanjem, a dužina podmladnog razdoblja iznosi 20 godina, to znači da će starost matične sastojine biti 100 godina kada se bude izvodio završni sek.

Kod veštački podignutih sastojina, proreda se sprovodi u više navrata, u zavisnosti od starosti i opštih karakteristika sastojine. Prva proreda se obavlja kada visina stabala dominantnog sprata dostigne visinu 8 - 10 m i ona treba da bude vrlo jaka. U ovom periodu, sastojina ima obično od 2000 - 2500 stabala/ha, pa se kombinuje šematska i selektivna proreda. Vadi se svaki četvrti red, a u preostala tri se provodi selektivna proreda sa negativnim odabiranjem. U sastojinama sa više od 3000 stabala/ha, vadi se svaki drugi red, a proreda se vrši pri visini dominantnog sprata do 8 m i ta proreda je samo šematska. Zahvatanje čitavih redova ima za cilj olakšavanje seče i privlačenja deblovine, kao i smanjenje oštećenja dubećih stabala.

Ako je razmak izmeñu redova veći od 3 m, tada se izostavlja šematska proreda i prelazi se na masovnu selekciju sa sečom loših individua.

Druga proreda se obavlja kad glavni sprat sastojine dostigne visinu 12 - 15 m i ona je strogo selektivna sa pozitivnim odabiranjem. Tada se odaberu i stabla budućnosti (oko 200 st/ha) koja se moraju odlikovati superiornošću u svakom pogledu, jer trebaju na sebe preuzeti prirast uklonjenih konkurenata). Intenzitet zahvata kod ove prorede se kreće izmeñu 25 - 30% zapremine sastojine.

Kada sastojina dostigne visinu od 17 - 19 m, izvodi se treća proreda, intenziteta oko 25%, pri čemu se u potpunosti favorizuju označena stabla budućnosti i uklanjaju se sva ona koja na bilo koji način ugrožavaju ili ometaju stabla budućnosti.

Četvrta proreda se provodi oko desetak godina nakon treće prorede, kada visina dominantnog sprata dostigne 20 - 22 m. Ovom proredom se zahvataju stabla ispod prosečnog kvaliteta u vladajućem spratu, kao i sva potištena stabla. Intenzitet prorede je oko 20%. Cilj ove mešovite prorede je omogućavanje intenzivnog debljinskog prirasta.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Posle ove prorede, više nema potrebe za intenzivnim proreñivanjem, već se može intervenisati samo nekim korekcionim zahvatima, u smislu oslobañanja kruna stablima budućnosti i sl. Ovo je period kada je sastojina stara oko 50 godina i kada debljinski prirast kulminira i to se nastoji održati sve do zrelosti za seču, kada se pristupa sečama obnove.

Sastojine koje su osnivane sa većim brojem sadnica od 3000 kom./ha, tehnika gazdovanja je analogna svemu napred izloženom, osim što se sa prvom proredom počinje znatno ranije, tj. kada visina sastojine dostigne 6 - 8 m.

Sanitarne seče se izvode u sastojina koje su oštećene abiotičkim faktorima (vetro i snego izvale, vetro i snegolomi, ledolomi i sl.), insekata i gljiva. Tom prilikom se iz šume uklanjaju sva oštećena, obolela i suva stabla u cilju poboljšanja stanja šume.

Odabiranje stabala kod oplodne seče

Zbog bioloških osobina bukve, oplodna seča je najpovoljniji i najvažniji metod prirodnog obnavljanja, koja je kao metod i razrañena u bukovim šumama. Prilikom obnavljanja čistih i mešovitih bukovih šuma, mogu se u zavisnosti od stanišnih uslova i sastojinskog stanja, uspešno primenjivati svi oblici oplodne seče, ili u kombinaciji sa ostalim metodama obnavljanja. Izvodi se u jednodobnim, srednje i visoko- produktivnim sastojinama.

Tehnika izvoñenja oplodne seče sastoji se u tome da stabla stare sastojine postepeno uklanjaju u nekoliko sekova (pripremni, oplodni, završni, a po potrebi i oplodno-završni sek) u vremenskom periodu do 20 godina. U uslovima ove gazdinske jedinice zastupljeni su oplodni, oplodno - završni sekovi i završni sek.

Oplodni sek - se izvodi u prvoj godini obilnog plodonošenja posle izvedenog pripremnog seka. Osnovni cilj oplodnog seka je da se još većim smanjenjem broja stabala u sastojini, obezbede semenu najbolji uslovi za klijanje,kao i razvoj podmlatka u vremenu izmeñu oplodnog i završnog seka.

Izvodi se u prvoj godini obilnog uroda posle pripremnog seka, ravnomerno po čitavoj površini, a ako je sastojina pravilno negovana, to je prvi obnovni zahvat. Uklanja se toliko stabala da se krune preostalih stabala ne dodiruju, sa ciljem da se površina ravnomerno osemeni, da do zemljišta i podmlatka dopre dovoljno svetlosti, toplote i vlage, ali da se spreči zakorovljavanje obnovne površine do pojave podmlatka. Obično se oplodnim sekom uklanja oko 50 % zapremine preostale posle pripremnog seka, odnosno sklop sastojine se svodi na 0,6. U sastojinama gde se nalazi više generacije stabala, sa velikim učešćem prestarelih stabala (iznad 150 god.), njihovo uklanjanje se vrši postepeno da se previše ne razredi sklop. U slučaju potrebe vrše se i neophodne pomoćne mere prirodnom obnavljanju.

Oplodni sek u uslovima ove gazdinske jedinice planiran je u: 18a, 41a, 47a, 57a, 73a, 73b, 78a, 81a i b, 83a, 93a i 106a.

Oplodno - završni sek - se izvodi kada je podmlañene delove sastojine potrebno osloboditi zasene stabala stare sastojine (završni sek), a u delovima koji nisu obnovljeni ukloniti stabla tanjih dimenzija i sa manjom krunom, a ostaviti stabla koja ce izvršiti dopunsko osemenjavanje. Kada cela površina nije u potpunosti onovljena.

Kod oplodno-završnog seka prvo se sprovodi završni sek u delu sastojine koji je dobro obnovljen, sa zadovoljavajućim brojem podmladka, vade se sva stable iz podmlatka (završni sek) kako ne bi smetala daljem razvoju podmlatka. U sastojini treba da ostane potreban broj stabala oko 80-100 stabala po hektaru. U godini punog uroda izvršiće se oplodni sek, gde će se vaditi sva stable koja smetaju razvoju podmlatka, stable manjih dimenzija, potištena stable, lošijeg zdravstvenog stanja, a treba da ostanu dobra, zdrava stabla koja treba da plodonose i da obnove datu površinu.

Oplodno - završni sek planiran je u: 12c, 17a, 26a, 55b, 56b, 57a,d, 67a, 74c,d,e, 75a i b, 78c, 81b, 88b, 97a.

Z a v r š n i s e k, izvodi se kada je podmladak dovoljno odrastao da mu više nije potrebna zaštita matične sastojine, čije bi dalje zadržavanje predstavljalo smetnju njegovom pravilnom razvoju. Kriterijumi za odreñivanje vremena izvoñenja završnog seka su izgled (stanje) i visina podmlatka. Zaostajanje u rastu, zakrivljenost u pravcu dopiranja svetlosti, kišobranast izgled podmlatka, mozaičan - horizontalan raspored listova i bledo - zelenkasta boja lišća su pouzdan znak da treba podmladak osloboditi zasene. U povoljnim uslovima se završni sek obično izvodi 6-8 godina posle oplodnog seka, kada podmladak dostigne visinu 1,0 m.

Završni sek će se izvoditi u: ( 55c, 56a, 76b, 85d).

Grupimi čno - oplodne seče - oplodne seče dugog perioda obnavljanja

Na osnovu proučenih uslova sredine, sastojinskog stanja i bioloških karakteristika bukve, kao i željenog cilja gazdovanja za šume ove gazdinske jedinice, dolazi se do zaključka da je raznodobne šume bukve potrebno obnavljati prirodnim putem, primenom grupimično oplodne seče.

Seča obnavljanja počinje stvaranjem podmladnih jezgara, koja se zatim proširuju putem oplodne seče, sve dok se čitava sastojina ne obnovi.Veličina inicijalnih jezgara kreće se od 15 do 30 ari i na njima se sprovodi oplodna seča u dve faze, slično kako je to opisano i za grupimično prebirnu seču. Prva faza stvaranja podmladnih jezgara je ista kod grupimično prebirne i oplodne seče dugog podmladnog razdoblja, kakva je ovde odabrana. Razlike nastaju kasnije , te se pri grupimično prebirnoj seči podmladna jezgra ne proširuju već uvek stvaraju nova , dok se pri odabranoj grupimično oplodnoj seči, inicijalna jezgra proširuju i tako podmladi čitava sastojina.

Ovde treba razlikovati opšte i posebno podmladno razdoblje. Posebno podmladno razdoblje se odnosi na grupu - pomladno jezgro i ono najčešće za bukvu na ovim staništima iznosi 20 godina. Bitno je da se kod formiranog jezgra pri punom obrastu seče inteziteton oko 60 % , a da se kasnije podmladak oslobodi zasene

Mihaila Pupina 113

Beograd


zaostalih semenjaka kada podmladak dostigne visinu 0,7 - 1,0 m. Dužina posebnog podmladnog razdoblja zavisi od biološko - ekoloških osobina bukve, u prvom redu od učestalosti njenog plodonošenja i ritma njenog visinskog rasta u periodu podmladka.

Opšte podmladno razdoblje odnosi se na vreme potrebno da se započne i dovrši obnavljanje čitave sastojine, imajući u vidu društvene potrebe i značaj ostalih funkcija šuma.

Ukupna površina inicijalnih podmladnih jezgara u dobro obraslim zrelim sastojinama, zahvata oko 1/5 ukupne površine (opšte podmladno od 50 godina), a odgovarajuća površina se svakih 10 godina uključuje u obnavljanje proširenjem inicijalnih podmladnih jezgara. Na površinama uključenim u obnavljanje provodi se odgovarajuća faza oplodne seče (oplodni , naknadni, završni sek), a na ostalim površinama najnužnija intervencija uglavnom sanitarnog karaktera.

Najbolje je inicijalna jezgra postavljati na grebenima i kosama , jer je ovde najlakše regulisati osvetljavanje i obezbediti brzo obnavljanje.

U sastojinama gde je već ranije započet proces obnavljanja, treba ovaj proces pratiti i dalje nastaviti, najpre osloboñanjem svih dobro podmlañenih delova bez obzira na njihovu veličinu, a zatim daljim proširivanjem ovih podmlañenih delova dok se ne obnovi čitava sastojina. Pošto je ovde već prošao jedan deo opšteg podmladnog razdoblja , treba u kraćem roku dovršiti proces obnavljanja ovakvih sastojina (srazmerno odnosu podmlañenog i nepodmlañenog dela).

Doznaku (odabiranje stabla za seču) treba vršiti po principu klasične oplodne seče, gde se pripremnim sekom iz sastojina koje nisu negovane vade najpre stabla manje vrednih vrsta, zatim bukova stabla lošijih fenotipskih karakteristika, jako granata, prezrela i defektna stabla. Ako su bukove sastojine bile pravilno negovane, u njima se ne provodi pripremni sek, već se odmah prelazi na izvoñenje oplodnog seka. Završni sek se izvodi kada je uspelo podmlañivanje i podmladak dovoljno obrastao (70 - 100 cm).

U uslovima ove gazdinske jedinice u bukovim sastojinama (odeljenja 7a, 13a, 14c, 14d, 19a, 21c, 22a, 40b, 86a i 90a).

8.2. Uputstva za organizovanje se če u šumi

Voñenje seče

Pre početka radova na seči i izradi drvnih sortimenata, potrebno je utvrditi radna polja. Radna polja su obeležena transportnom distancom i usmeravanje seče treba vršiti tako da se kreće od transportne granice prema izvoznim putevima. Treba strogo voditi računa da se izbegne izvoz drvne mase kroz podmladak i podmlañene površine. Pravilno voñenje seče šuma neophodno je da bi se štete kod obaranja, izrade i privlačenja svele na minimum.

Prilikom seče, stabla se ne smeju usmeravati da padaju preko vodotoka. Pri odreñivanju tehnologije kod privlačenja drveta, vodotoke gde god je to moguće, treba odrediti za transportnu granicu, što znači da se od vodotoka pravci transporta izvlačenja drveta razilaze, tako da se izvlačenje ne vrši preko vodotoka. Vodotoci se ne mogu koristiti kao vlaka za privlačenje drveta do stovarišta.

Odreñivanje pravca obaranja stabala

Smer obaranja stabala odreñuje se za svaki odsek posebno, zbog racionalizacije posla i omogućavanja lakše manipulacije trupcima prilikom izvlačenja na najbližu trasu ili put. Cilj da se što više skrati transportna distanca kod sabiranja i izvlačenja, da se šteta svede na najmanju moguću meru, kao i da se omogući lakše kretanje radnika u sečištu.

Proizvodnja šumskih sortimenata

Proizvodnja šumskih sortimenata - treba da obezbedi maksimalno kvalitativno i kvantitativno, iskorišćenje drvne mase, uz poštovanje svih uslova standarda. Neophodno je pre početka svih radova na seči i izradi odabrati adekvatan način rada, to jest da li se opredeliti za klasičan način seče, ili za brigadni sistem rada. Rukovodilac seče mora kontrolisati način obaranja, to jest visinu panja, dubinu podseka, smer obaranja itd.

Privlačenje šumskih sortimenata

Privlačenje šumskih sortimenata - od panja do sabirnih mesta (rampi), ili do kamionskih puteva, predstavlja I fazu transporta. Za privlačenje trupaca, najpogodniji su šumski traktori sa vitlom (npr. LKT 80 (81)). Ovi traktori imaju najveći učinak i u praksi su se pokazali kao najrentabilniji. Sa ovim traktorima se veoma uspešno mogu izvlačiti i drva za ogrev. Osim LKT traktora, mogu se koristiti i modifikovani poljoprivredni traktori, a u nekim slučajevima, kada je neophodno izbeći i najmanja oštećenja, mogu se koristiti i animali.

Važna stavka u ovoj fazi je gustina putne mreže, kojom će se mrežom šumskih vlaka omogućiti najoptimalnije korišćenje postojeće mehanizacije. Intenzivno gazdovanje moguće je sprovoditi uz adekvatnu putnu mrežu, i otvaranje ne otvorenih sastojina, kao i razmeštaj seča, i ostali radovi u sastojini moraju biti meñusobno usklañeni.

Mihaila Pupina 113

Beograd


8.3.Godišnji plan gazdovanja šumama

Zakon o izmenama i dopunama zakona o šumama (Službeni glasnik RS broj 89/2015) član 21 glasi da se član 30 stav 1 Zakona o šumama br. 30/2010 menja i glasi:

"Godišnji plan gazdovanja šumama za šume kojima se gazduje u skladu sa osnovom donosi korisnik, odnosno sopstvenik šuma, a za šume sopstvenika kojima se gazduje u skladu sa programom donosi pravno lice iz člana 70. stav 1. ovog zakona najkasnije do 30. novembra tekuće godine za narednu godinu.

Sastavni deo godišnjeg plana su izvoñački projekti i projekti korišćenja ostalih šumskih proizvoda, odnosno i projekti korišćenja ostalih funkcija šuma."

Izvoñački projekat (Zakon o šuma čl. 31) donosi korisnik, odnosno sopstvenik šuma, najkasnije do 31 oktobra tekuće godine za narednu godinu.

Osnovna jedinica za koju se izrañuje godišnji izvoñački projekat je odeljenje, u okviru koga se obavezno vodi računa o eventualnoj podeli na sastojine (odsek). U okviru osnovne jedinice plana, izdvajaju se uzgojne jedinice koje čine delovi odelenja u kojima se planiraju iste uzgojne mere.

Pod gravitacionim poljem, podrazumeva se površina odelenja koja ima zajednički pravac privlačenja šumskih sortimenata, uslovljen konfiguracijom terena ili stanjem sastojina i planiranim uzgojnim merama.

Pod transportnom granicom, podrazumeva se linija uslovljena reljefom terena i stanjem sastojina sa koje se razilaze pravci transporta šumskih sortimenata sa površine na kojoj se izvode radovi na gajenju šuma.

Izvoñačkim projektom se po odeljenjima (odsecima) za svaku uzgojnu jedinicu zavisno od uzgojnih potreba te jednice (sastojine) naročito utvrñuje: mesto, vrsta, obim, način, rok, redosled i dinamika izvoñenja radova na gajenju i korišćenju šuma, potreba u sadnicama, semenu i drugom materijalu, radnoj snazi, mehanizaciji i drugim sredstvima rada, saobraćajnoj mreži, finansijskim sredstvima i dr.

Izvoñački projekat izrañuje se na osnovu odredbi plana razvoja šumskog područja i osnove gazdovanja šumama, podataka i zapažanja neposredno prikupljenih na terenu u vremenu najviše 12 meseci pre njegovog donošenja, analize uslova staništa, stanja sastojina i privrednih prilika i kritičke ocene uspeha dosadašnjeg gazdovanja šumama.

Izvoñački projekat se sastoji iz tekstualnog dela, tabelarnog dela i skica.

Tekstualni deo izvoñačkog projekta sadrži opis staništa i sastojine, obrazloženje opšteg i etapnog uzgojnog cilja, obrazloženje eventualnih bitnih razlika stanja sastojine i planiranih radova prikazanih u OGŠ i u ovom planu, prikaz redosleda izvoñenja radova na gajenju šuma i načina izvoñenja tih radova i prikaz tehnologije i organizacije rada na seči, izradi i privlačenju šumskih sortimenata.

Tabelarni deo izvoñačkog projekta naročito sadrži podatke: o površini uzgojnih jedinica, vrsti i obimu radova na gajenju i korišćenju šuma, količini, vrsti i starosti sadnog materijala, drugim sretstvima rada i materijalu za izvoñenje pripremnih i glavnih radova na gajenju i korišćenju šuma.

Izvoñačkom projektu se prilaže skica odelenja u razmeri 1:5.000 ili 1:10.000, sa obaveznom vertikalnom predstavom terena, u kojoj se kartografski označavaju osobenosti staništa i sastojina, postojeće i projektovane saobraćajnice (pristupne i unutrašnje), gravitaciona radna polja, transportne granice, pravci privlačenja šumskih sortimenata i njihova povezanost sa postojećim saobraćajnicama, izvori i vodotoci u odeljenju, sa oznakama naznačenim u legendi skice.

Identifikovanje osobenosti sastojina na terenu u zavisnosti od sastava, sklopljenosti, podmlañenosti, uzrasta, zdravstvenog stanja, kvaliteta drvne mase i dr. krokiraju se na skici i obeležavaju kao posebne uzgojne jedinice u okviru izvoñačkog plana.

Radovi na gajenju šuma i korišćenju šuma prikazuju se po odeljenjima i vrstama rada.

Pri utvrñivanju vrste i obima radova na gajenju i korišćenju šuma u uzgojnoj jedinici, odnosno u gravitacionom radnom polju vrši se obavezno odabiranje i obeležavanje stabala za seču u skladu sa odredbama opšte i posebne osnove.

Doznačena drvna masa razvrstava se na sortimente po vrstama drveta.

8.4.Uputstvo za vo ñenje evidencije gazdovanja šumama

Svi radovi koji se obavljaju u gazdinskoj jedinici i planirani su, moraju da se evidentiraju. Sva uputstva za voñenje evidencije gazdovanja šumama data su Pravilnikom o sadržini osnova i programa gazdovanja šumama, godišnjeg izvoñačkog plana i privremenog izvoñačkog plana gazdovanja privatnim šumama ( čl. 72 - 76), na to obavezuje zakon o šumama u član 34., koji jasno kaže da je korisnik šuma je dužan da u opštoj i posebnoj osnovi, kao i u godišnjem izvoñačkom planu i programu, evidentira izvršene radove na zaštiti, gajenju i seči šuma.

Korisnik šuma dužan je da evidentira izvršene radove najkasnije do 28. februara tekuće godine za prethodnu godinu.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Evidentiranje izvršenih radova na seči i gajenju šuma vrši se na obrascima "Plan gajenja šuma - Evidencija izvršenih radova na gajenju šuma", "Plan seča obnavljanja (jednodobne šume) - Evidencije izvršenih seča"," Plan seča obnavljanja (raznodobne šume) - Evidencija izvršenih seča" i "Plan prorednih seča - Evidencija izvršenih seča". Izvršeni radovi šematski se prikazuju na privrednim kartama sa naznakom površine, količine i godine izvršenja radova.

Evidentiranje radova izvršenih u toku godine vrši se po sastojinama, odelenjima i gazdinskim klasama. Iz doznačnih knjiga se unosi količina posečenog drveta i obračunava se po istim zapreminskim tablicama po kojima se obračunava ukupna drvna zapremina u OGŠ. Ostvareni prinos razvrstava se prema vrsti prinosa na glavni prinos (redovni, vanredni i slučajni) i prethodni prinos ( redovni i slučajni) i prema sortimetnoj strukturi na oblo i prostorno drvo.

Glavni prinos obuhvata posečenu drvnu zapreminu stabla po planu seča obnavljanja šuma, drvnu zapreminu slučajnih prinosa - stabala posečenih u sastojinama dva najstarija dobna razreda kod odabrane ophodnje, drvnu zapreminu stabala posečenu u svim prirodnim oblicima raznodobnih šuma, kao i slučajne prinose iz ovih šuma, drvnu zapreminu stabala posečenih čistom sečom u izdanačkim šumama u cilju obnove.

Predhodni prinos obuhvata posečenu drvnu zapreminu stabala koja je predviñena planom prorednih seča i slučajne prinose u sastojinama koje su planirane za proredne seče.

Redovan prinos obuhvata posečenu drvnu zapreminu stabala koja je predviñena planom prorednih seča i planom seča obnavljanja (jednodobne i raznodobne šume).

Slučajni prinos obuhvata posečenu drvnu zapreminu stabala koja nije predviñena za seču planom seča obnavljanja i planom prorednih seča, a potreba za njihovom sečom je slučajnog karaktera i rezultat je elementarnih nepogoda ili drugih nepredvidivih okolnosti.

Vanredni prinos obuhvata posečenu drvnu zapreminu stabala sa površina koje će se koristiti za druge svrhe osim za proizvodnju drvne zapremine.

Osim ovih radova, potrebno je u Šumskoj hronici evidentirati sve pojave koje se primete u šumama u toku jedne godine, a to su:

• štete i pojave nastanka štete od fitopatoloških ili entološkoh uzročnika, • pojava ranih i kasnih mrazeva, • početak listanja, • početak cvetanja, • pojava plodonošenja i obilnosti uz ocenu kvaliteta semena, • štete od elementarnih nepogoda, • promene u posedovnim odnosima, • promene koje utiču na izvršenje radova i dr.

8.5. Smernice za sprovo ñenje radova na zaštiti šuma

Osnovni zadatak zaštite šuma je da se u gazdovanju šumama eliminišu, u što većoj meri, štetni faktori. U tom smislu gazdovanje se mora obavljatii stručno uključujući preduzimanje preventivnih mera zaštite.

Savremeni zahtevi preventivne zaštite šuma su:

- Na staništu preventivno osigurati vrstu kojoj to stanište odgovara. - Isključiti podizanje monokultura (posebno četinara). - U svim prilikama gde to uslovi staništa omogućuju podizati i gajiti mešovite sastojine. - Čiste sastojine svih vrsta drveća, ukoliko to prilike staništa omogućavaju, prevoditi u mešovite i raznodobne. - Blagovremeno uvoñenje i dosledno sprovoñenje svih mera nege, kojima se postiže mnogobrojni pozitivni efekti po - Zemljište (moguće poboljšanje humifikacije i nastanak zemljišta povoljnih fizičkih, hemiskih i bioloških osobina); - Sastojinu (nastankom jačih kruna većeg asimilacionog i prirodnog potencijala, nastaju i stabla i sastojine veće vitalnosti, kao povoljnijeg odnosa visine i

debljine odnosno manjeg stepena vitalnosti, te prema tome i otpornosti na sve negativne uticaje iz spoljne sredine - vetra, leda, snega).

Strogo uspostaviti šumski red u užem i širem smislu:

• pod šumskim redom u širem smislu podržava se održavanje povoljnijeg zdravstvenog stanja šuma, koje se postiže blagovremenim i radikalnim izvoñenjem sanitarnih seča, odnosno uklanjanjem sušika, "umirućih stabala", izvala, vetroloma, kao i svih stabala za koje se može oceniti da su umanjene vitalnosti;

• u suštini sanitarne seče i mere nege su najefikasniji način preventivnog delovanja na zaštiti šuma. • najstrožijim sprovoñenjem (uvoñenjem i održavanjem) šumskog reda u užem smislu, pod kojom podrazumevati uvoñenje šumskog reda posle seče

(slaganje otpatka - granjevine i sl. na propisan način), prekraćivanjem visokih panjeva, korenja panjeva i debljih žila, obradom izvala cepanjem žila radi sprečavanja obrazovanja karpofila, tretiranjem zdravih panjeva biopreparatima ili boraksom, itd.

Mihaila Pupina 113

Beograd


• preventivne mere mogu biti uspešne samo ukoliko se biljne bolesti ili štetni insekti na vreme otkriju, što je jednostavan stručni posao, ali koji zahteva izveštajnu službu i osposobljenost stručnog kadra da utvrdi stanje (dijagnozu) i proceni dalji razvoj (prognozu), kao i sve eventualne mere suzbijanja.

U cilju zaštite od požara: • postaviti table upozorenja o opasnostima od požara, • dosledno sprovoditi zakonske propise o zaštiti šuma od požara, • osigurati nadzornu službu i kontrolu kretanja mogućih izazivača požara (čobani, turisti), • osigurati stalnu protivpožarnu službu u sezoni najveće ugroženosti od požara (proleće i leto), • smanjiti na najmanju meru površine livada koje se ne kose, • vaspitnim delovanjem preko sredstava informisanja delovati na javnost u celini u smislu povećanja svesti o velikoj opasnosti od šumskih požara.

U cilju smanjenja oštećenja od šumske paše i stoke:

• obeležiti površine na kojima je paša dozvoljena odnosno zabranjena, • utvrditi progonske puteve do ispašišta i pojila, • osigurati kontrolu pašarenja.

Zaštita od snega, leda i jakih vetrova se najpotpunije obezbeñuje negovanjem "sastojina, a od jakih vetrova još i oblikovanjem raznodobnih sastojina prilagoñenih pojedinačnih stabala ili grupe stabala za opstanak na slobodnom položaju, kao i oblikovanje" i zaštitom plašta (ivice) šume.

Mere neposredne zaštite

Suzbijanje potkornjaka izvoditi pomoću lovnih stabala.

Populaciju gubara pratiti i po potrebi, ako doñe do gradacije primeniti neki od savremenih insekticida, imajući u vidu potrebu obezbeñenja saglasnosti od Zavoda za zaštitu prirode.

Sva oštećenja stabala (zasecanjem mezgrenjem, loženjem vatre u šupljinama i uz pridanke, i sl.) je teško suzbiti. Jedino je moguće na taj način oštećena stabla ukloniti sečom.

Za gašenje požara neophodno je planom o zaštiti od požara imati pripremljeno, obučeno i spremno jezgro, odnosno grupe za gašenje sa posebno osposobljenim voñstvom grupe (inžinjeri, tehničari, predradnici). Grupe za gašenje požara mora biti opremljena odgovarajućom opremom, koja je po količini i strukturi utvrñena planom zaštite i suzbijanja požara.

8.6. Uputstvo za izgradnju I održavanje saobra ćajnica

Rekonstrukcija postojećih puteva

Rekonstrukcija šumskih puteva je promena tehničkih i konstruktivnih elemenata postoječih šumskih puteva i to: • osvetljavanje puta; • povećavanje radijusa horiontalnih krivina; • smanjenje nagiba nivelete; • proširenje planuma puta; • regulisanjeefikasnog odvodnjavljnja površinske vode sa puta (izrada odvodnih kanala, popravak propusta i dr.); • izrada i ureñenje kolovozne konstrukcije (razastiranje i valjanje kolovozne podloge).

Izgradnja prve faze -F-I meki kamionski put

Prva faza izgradnje kamionskog puta podrazumeva izradu donjeg stroja puta. Nakon snimanja terena , postavljanja nulte linije trase puta i izrade projekta za izgradnju šumskog kamionskog puta, neophodno je izvršiti sledeće radove:

• prosecanje trase puta; • uklanjanje suvog posečenog drvenog materijala sa trase; • iskop zemlje u širokom otkopu; • izrada škarpe i bankinе; • izrada odvodnih kanala i postavljanje propusnih cevi;

Mihaila Pupina 113

Beograd


Izrada druge faze-F-II tvrdog kamionskog puta

Pod drugom fazom podrazumeva se izrada gornjeg stroja puta i to: • nasipanje pripremljene (uvaljane) posteljice kamenom krupnije granulacije debljine do 30 sm, što zavisi od podloge; • valjanje nasutog kamena; • nasipanje kamenom sitnije granulacije debljine 10 sm; • valjanje nasutog kamena.

Izgradnja ,održavanje i korišćenje šumskih komunikacija

Planiranje, izgradnja, korišćenje i održavanje šumskih primarnih i sekundarnih saobraćajnica treba sprovoditi na način koji ne ugrožava:

• strogo poštovanje tehničkih elemenata iz projekta; • izvorišta voda i vodene tokove; • staništa značajna za ostanak zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta; • proces prirodnog podmlañivanja u šumi; • kulturnu i istorisku baštinu; • ostale opšte korisne funkcije šuma; • stabilnost zemljišta i ne uzrokuje eroziju i bujice.

8.7. Uputstvo za primenu tarifa

Pomenute tarife su dvoulazne i to sa ulazima tarifnim nizom i debljinskim stepenom koji su dati u santimetrima.

Podaci koji su prikupljeni na terenu, prikupljeni su za svako stablo, na po jedan santimetar, na osnovu čega je računata drvna masa svakog stabla, a zatim su mase stabala razvrstane u debljinske stepene od po 5 cm kako je i prikazano u tabelarnom delu osnove.

Doznaka visokih šuma vrši se u santimetrima za svako stablo, a tarife se primenjuju tako da se iz tabelarnog dela opisa staništa i sastojina očita u rubrici visinski stepen za svaku vrstu posebno, a zatim u tarifama za odreñenu vrstu na osnovu visinskog stepena, odnosno tarifnog niza i prečnika stabla, za svako stablo se očita zapremina.

Kod izdanačkih šuma doznaka se vrši na osnovu debljinskih stepeni od po 5 cm. Na osnovu visinskog stepena iz tabelarnog dela ulazi se u tarife za odreñenu vrstu gde se na osnovu tarifnog niza i interpolovane vrednosti srednjeg prečnika stepena očita zapremina.

8.8. Smernice za postavljanje oznaka

Postavljanje oznaka u šumama koje su u nadležnosti Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „ Srbijašume“ Beograd, vrši se u skladu sa zakonskim propisima.

Ovim smernicama se reguliše način postavljanja oznaka u oblasti zaštite šuma i upravljanja zaštićenim prirodnim dobrima.

U cilju zaštite šuma od požara, šumska gazdinstva mogu, saglasno Zakonu o zaštiti od požara postavljati ZNAKE ZABRANE i ZNAKE UPOZORENJA .

Znaci zabrane (loženje vatre i bacanje opušaka od cigareta) i znaci upozorenja (da su šume ugrožene od šumskih požara, na opasnost od pojave požara i sl.) postavljaju se na lokalitetima koji su vidljivi za posetioce šuma (potencijalne izazivače šumskih požara).

Znaci zabrane i upozorenja mogu se izraditi od drveta kao posebni znaci ili u vidu informativnih tabli sa sadržajima zabrane ili upozorenja koji su izrañeni u vidu postera i postavljeni na tablu odnosno pano.

Obeležavanje zaštićenih prirodnih dobara – postavljanje oznaka definisano je Zakonom o zaštiti životne sredine.

Izgled i sadržaj oznake (table) definisan je Pravilnikom o načinu obeležavanja zaštićenih prirodnih dobara.

Postavljanje oznaka zaštićenih prirodnih dobara vrši se u skladu sa propisanim režimima zaštite i uslovima zaštite prirode i životne sredine koje propisuje Zavod za zaštitu prirode Srbije.

Šumska gazdinstva, kao neposredni staraoci zaštićenih prirodnih dobara prilikom postavljanja oznaka postupaju u skladu sa aktima o zaštiti i aktima o načinu obeležavanja zaštićenih prirodnih dobra.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Ureñenje zaštićenih prirodnih dobara podrazumeva postavljanje: informativnih tabli različitih sadržaja (o zaštićenom prirodnom dobru, prirodnim i kulturnim vrednostima, retkim i zaštićenim vrstama, merama zabrane i korišćenja zaštićenog prirodnog dobra, pešačkim, biciklističkim, planinarskim i stazama zdravlja, mestima za odmor, parking i dr,); putokaza (za posebno vredne lokalitete u zaštićenim prirodnim dobrima) i mobilijara (klupe, stolovi, nastrešnice, ljuljaške za decu, kante za otpad, ložišta za roštilj i piknik i sl,).

Ureñenje zaštitnih prirodnih dobara planira se Programima zaštite i razvoja zaštićenih prirodnih dobara (srednjoročnim i godišnjim) u skladu sa propisanim režimima zaštite i uslovima zaštite prirode i životne sredine koje izdaje Zavod za zaštitu prirode Srbije.

Realizacija Programa zaštite i razvoja zaštićenih prirodnih dobara vrši se nakon dobijanja saglasnosti od strane Ministarstva nadležnog za zaštitu životne sredine.

Šumska gazdinstva za oznake zaštićenih prirodnih dobara koriste usvojeni znak i logotip zaštićenog prirodnog dobra.

U cilju zaštite životne sredine i očuvanja šumskih ekosistema Šumska gazdinstva mogu postavljati i znake zabrane odlaganje otpada u šumama i zaštićenim prirodnim dobrima, informativne table o dozvoljenim mestima za parkiranje automobila i dr.

Oznake za obeležavanje izrañivati od drveta i sa sadržajima u skladu sa zakonskim propisima.

8.9. Smernice za pra ćenje stanja (monitorning) retkih, ranjivih i ugrože nih vrsta

Očuvanje, zaštita i unapreñivanje prirodnih vrednosti predstavlja deo strategije i jedan od ključnih ciljeva u poslovnoj politici Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Srbijašume“ Beograd.

Za bolje razumevanje obaveza praćenja stanja retkih, ranjenih i ugroženih vrsta, daje se kratak pojmovnik odnosno definicije (preuzete iz Zakona o zaštiti prirode):

Prirodne vrednosti su prirodni resursi kao obnovljive ili neobnovljive geološke, hidrološke i biološke vrednosti koji se, direktno ili indirektno, mogu koristiti ili upotrebiti, a imaju realnu ili potencionalnu ekonomsku vrednost i prirodna dobra kao delovi prirode koji zaslužuju posebnu zaštitu,

Ranjiva vrsta je ona vrsta koja se suočava s visokom verovatnoćom da će isčeznuti u prirodnim uslovima u nekoj srednje bliskoj budućnosti,

Reliktna vrsta je ona vrsta koja je u dalekoj prošlosti imala široko rasprostranjenje a čiji je današnji areal (ostatak) sveden je na prostorno male delove,

Endemična vrsta je vrsta čije je rasprostranjenje ograničeno na odreñeno jasno definisano geografsko područje,

Zaštićene vrste su organske vrste koje su zaštićene zakonom,

Iščezla vrsta je ona vrsta za koju nema sumnje da je poslednji primerak iščezao,

Krajnje ugrožena vrsta je vrsta suočena sa najvišom verovatnoćom iščezavanja u prirodi u neposrednoj budućnosti, što se utvrñuje u skladu sa meñunarodno prihvaćenim kriterijumima,

Ugrožena vrsta jeste ona vrsta koja se suočava sa visokom verovatnoćom da će iščeznuti u prirodnim uslovima u bliskoj budućnosti što se utvrñuje u skladu sa opšteprihvaćenim meñunarodnim kriterijumima,

Praćenje stanja (monotoring) jeste plansko, sistematsko i kontinualno praćenje stanja prirode, odnosno delova biološke, geološke i predeone raznovrsnosti, kao deo celovitog sistema praćenja stanja elemenata životne sredine u prostoru i vremenu,

Crvena knjiga je naučnostručna studija ugroženih divljih vrsta rasporeñenih po kategorijama ugroženosti i faktorima ugrožavanja,

Crvena lista je spisak ugroženih vrsta rasporeñenih po kategorijama ugroženosti,

Crvena knjiga flore i faune Srbije (I tom – koji sadrži preliminarnu listu najugroženijih biljaka) urañena je prema kriterijumima Meñunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN). Pojedine vrste biljaka su istovremeno stavljene i na svetsku i evropsku Crvenu listu čime je ukazano na njihov značaj.

Srbija je 2001. Godine potpisala Konvenciju o meñunarodnom prometu ugroženih vrsta divlje faune i flore (CITES konvencija doneta 03.03.1973. godine u Vašingtonu; izmenjena i dopunjena 22.06.1979. godine u Bonu; potvrñena u Srbiji 09.11.2001. godine).

Zemlje potpisnice obavezale su se da budu čuvari svoje divlje flore sa ekološkog, naučnog, kulturnog, privrednog, rekreativnog i estetskog stanovišta, uz konstataciju da divlja fauna i flora čini nezamenjiv deo prirodnog sistema zemlje koji mora da se zaštiti za sadašnje i buduće generacije.

Takoñe u cilju očuvanja prirodnih retkosti Srbije, Vlada Republike Srbije donela je Uredbu o zaštiti prirodnih retkosti (1993, godine), kojom su odreñene divlje vrste biljaka i životinja stavljene pod zaštitu kao prirodne vrednosti od izuzetnog značaja sa ciljem očuvanja biološke raznovrsnosti.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Zaštita prirodnih vrednosti podrazumeva zabranu korišćenja, uništavanja i preduzimanja drugih aktivnosti kojima bi se mogle ugroziti divlje vrste biljaka i životinja zaštićene kao prirodne retkosti i njihova staništa.

U cilju zaštite prirodnih vrednosti urañen je Vodič za prepoznavanje vrsta zaštićenih Uredbom o zaštiti prirodnih retkosti i Konvencijom o meñunarodnom prometu ugroženih vrsta divlje flore i faune.

Vodič internog karaktera, namenjen je stručnjacima JP „Srbijašume“ (čuvarima šuma, šumarskim inženjerima i drugim zaposlenim u preduzeću) koji rade na poslovima zaštite, gajenja i održivog planiranja korišćenja šumskih ekosistema i izvoñačima radova u šumarstvu, sa ciljem prepoznavanja, evidentiranja i zaštite prirodnih retkosti.

Jedan od osnovnih ciljeva vodiča je da šumarski inženjeri na osnovu njega prepoznaju prirodne retkosti na terenu (lokalitet) i evidentiraju ih u Izviñačkom planu gazdovanja šumama (na karti odeljenja), odnosno sačine Pregled lokaliteta prirodnih retkosti (za nivo gazdinske jedinice i Šumske uprave) i Kartu prirodnih retkosti za svaku gazdinsku jedinicu (koja se svake godine dopunjava novoidentifikovanim lokalitetima prirodnih retkosti).

Na osnovu evidentiranih vrsta odnosno njihovih lokaliteta, a uz pomoć stručnih institucija vršiće se praćenje stanja divljih vrsta flore i faune i predlagati mere njihovog očuvanja.

8.10. Smernice za koriš ćenje nedrvnih šumskih proizvoda

Način i uslovi korišćenja divlje flore i faune

Način i uslovi prikupljanja divlje flore i faune dati su u Uredbi o stavljanju pod kontrolu korišćenja i prometa divlje flore i faune (Sl. gl. br. 31/2005, 45/2005, 22/2007). Ovom uredbom takoñe dat je popis divljih vrsta flore, faune i gljiva zaštićenih kontrolom sakupljanja, korišćenja i prometa.

Način i uslovi korišćenja zakupa

Sva pitanja vezana za zakup regulisana su Pravilnikom o raspolaganju nepokretnostima u državnim preduzećima br, 34/2006-3 od 03.08.2006. god.

8.11. Smernice za upravljanje otpadom

Upravljanje otpadom mora se sprovoditi u skladu sa zakonskim propisima, Neadekvatno upravljanje otpadom predstavlja veliku opasnost po zdravlje ljudi i životnu sredinu. Ovim smernicama se reguliše upravljanje otpadom u Javnom preduzeću za gazdovanje šumama „Srbijašume“.

Za vreme izvoñenja seče u šumi, izvlačenje i transporta drvnih sortimenata odnosno na radilištima potrebno je regulisati odlaganje otpada putem postavljanja kanti, korpi ili vreća u koje će se odlagati otpad koji će se iz šume uklanjati kao komunalni otpad.

Za mašine i transportna sredstva koja se koriste u raznim fazama procesa proizvodnje u šumi potrebno je obezbediti odgovarajuće posude za prihvat goriva i maziva do kojeg može doći pri incidentnom izlivanju kako bi se sprečilo zagañivanje životne sredine.

Za sekače treba obezbediti vrećice sa peskom ili strugotinom za posipanje nekontrolisanog prolivenog maziva i goriva u cilju sprečavanja razlivanja tečnog otpada i zagañenje životne sredine.

Odlaganje otpadnih pneumatika rešiće se putem sakupljanja otpadnih pneumatika u prostorijama mehaničkih radionica i isporukom ovlašćenim institucijama za reciklažu (u Srbiji ovlašćen je EROREC – HOLCIM iz Paraćina).

Motorno ulje koje je korišćeno i postalo otpad sakupljaće se u posebnim posudama u mehaničkim radionicama i isporučivati ovlašćenim institucijama za reciklažu motornih ulja.

Toneri i računarska oprema koja je postala otpad skupljaće se i bezbedno skladištiti do isporuke ovlašćenim institucijama za prikupljanje i recikliranje ili uništavanje.

Ambalaža od pesticida, neutrošeni pesticidi i pesticidi kojima je prošao rok upotrebe odnosno prestala važnost upotrebne dozvole skladištiće se na bezbednom mestu, obezbeñenom od pristupa dece do isporuke ovlašćenim institucijama za uništavanje opasnih materija.

Prisustvo ilegalnih deponija u šumama rešiće se putem pojačane kontrole čuvarske službe, saradnje sa nadležnim inspekcijama.

Mihaila Pupina 113

Beograd


9.0.EKONOMSKO - FINANSIJSKA ANALIZA Ekonomsko - finansijskom analizom se procenjuje finansijski efekat realizacije planiranih radova gazdovanja šumama, i prikazuju se godišnji prosek prihoda i

rashoda, uz pretpostavku da će se radovi izvršiti u sopstvenoj režiji.

9.1. Obračun vrednosti šuma

Vrednost šuma utvrñena je metodom sadašnje sečive vrednosti.

Kod ove metode utvrñuje se vrednost drvne zapremine na panju uz pretpostavku da se ista koristi pod istim uslovima kao etat.

Radi utvrñivanja procene vrednosti drvne zapremine po ovoj metodi urañeno je sledeće:

• izračunata neto drvna zapremina; • utvrñena je sortimentna struktura; • utvrñene su tržišne cene 1 m3 neto drvne zapremine po vrstama drveća i sortimentima ostvarene u 2015 godini.

9.1.1. Kvalifikaciona struktura ukupne drvne zapremine

SORTIMENTI

Bruto Otpad Neto F L K I klasa II klasa III klasa

Ukupno tehnika

Ogrevno drvo

Celuloza Ukupno

prostorno Vrsta drveća

m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3

Bk 926216.0 138932.4 787283.6 3149.1 15745.7 18894.8 94474.0 94474.0 88175.8 314913.4 472370.1 472370.1

Kit 35309.6 5296.4 30013.2 30013.2 30013.2

Gr 12156.3 1823.4 10332.8 10332.8 10332.8

Jav 6187.2 928.1 5259.1 788.9 788.9 1577.7 3681.4 3681.4

Jas 1906.0 285.9 1620.1 1620.1 1620.1

Slad 1194.9 179.2 1015.7 1015.7 1015.7

SLip 560.5 84.1 476.5 476.5 476.5

Bag 528.8 79.3 449.5 449.5 449.5

KrLip 296.2 44.4 251.8 251.8 251.8

Tres 254.8 38.2 216.6 216.6 216.6

Otl 126.5 19.0 107.5 107.5 107.5

Cjas 106.9 16.0 90.8 90.8 90.8

Pjas 78.6 11.8 66.8 66.8 66.8

Bjas 55.4 8.3 47.1 47.1 47.1

Mle 53.0 8.0 45.1 45.1 45.1

Gric 45.8 6.9 39.0 39.0 39.0

DlTop 31.5 4.7 26.8 26.8 26.8

Ukupno lišćari 985108.0 147766.2 837341.8 3149.1 15745.7 18894.8 95262.9 95262.9 88175.8 316491.2 518026.0 2824.6 520850.6

Smr 20348.4 3052.3 17296.1 1729.6 1729.6 3459.2 13836.9 13836.9

Bbor 6192.9 928.9 5264.0 526.4 526.4 1052.8 4211.2 4211.2

Cbor 4252.5 637.9 3614.7 361.5 361.5 722.9 2891.7 2891.7

Dug 618.5 92.8 525.7 525.7 525.7

Jel 134.4 20.2 114.3 114.3 114.3

Ari 90.0 13.5 76.5 76.5 76.5

Mihaila Pupina 113

Beograd


SORTIMENTI


Ukupno tehnika

Ogrevno drvo

Celuloza Ukupno


m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3

Ukupno četinari 31636.7 4745.5 26891.2 2617.5 2617.5 5235.0 21656.3 21656.3

Ukupno GJ 1016744.7 152511.7 864233.0 3149.1 15745.7 18894.8 97880.4 97880.4 88175.8 321726.1 518026.0 24480.8 542506.9

9.1.2. Vrednost drveta na panju

SORTIMENTI

F L K I klasa II klasa III klasa Ukupno tehnika

Ogrevno drvo

Celuloza Ukupno


m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3

Bk 3149.1 15745.7 18894.8 94474.0 94474.0 88175.8 314913.4 472370.1 472370.1

Kit 30013.2 30013.2

Gr 10332.8 10332.8

Jav 788.9 788.9 1577.7 3681.4 3681.4

Jas 1620.1 1620.1

Slad 1015.7 1015.7

SLip 476.5 476.5

Bag 449.5 449.5

KrLip 251.8 251.8

Tres 216.6 216.6

Otl 107.5 107.5

Cjas 90.8 90.8

Pjas 66.8 66.8

Bjas 47.1 47.1

Mle 45.1 45.1

Gric 39.0 39.0

DlTop 26.8 26.8

Ukupno lišćari 3149.1 15745.7 18894.8 95262.9 95262.9 88175.8 316491.2 518026.0 2824.6 520850.6 Smr 1729.6 1729.6 3459.2 13836.9 13836.9

Bbor 526.4 526.4 1052.8 4211.2 4211.2

Cbor 361.5 361.5 722.9 2891.7 2891.7

Dug 525.7 525.7

Jel 114.3 114.3

Ari 76.5 76.5

Ukupno četinari 2617.5 2617.5 5235.0 21656.3 21656.3

Ukupno GJ 3149.1 15745.7 18894.8 97880.4 97880.4 88175.8 321726.1 518026.0 24480.8 542506.9

Mihaila Pupina 113

Beograd


JEDINIČNA VREDNOST SORTIMENATA

F L K I klasa II klasa III klasa Ogrevno

drvo Celuloza

Vrsta drveća

din/m3 din/m3 din/m3 din/m3 din/m3 din/m3 din/m3 din/m3

Bk 14436.0 9479.0 7899.0 6375.0 5212.0 3917.0 3011.0 Kit 3011.0 Gr 3011.0 Jav 11233.0 8792.0 3011.0 Jas 2655.0 Slad 3011.0 SLip 2655.0 Bag 2655.0 KrLip 2655.0 Tres 3011.0 Otl 3011.0 Cjas 3011.0 Pjas 3011.0 Bjas 3011.0 Mle 3011.0 Gric 3011.0 DlTop 2655.0 Ukupno lišćari Smr 9045.0 7581.0 2655.0 Bbor 9045.0 7581.0 2655.0 Cbor 6501.0 5580.0 2655.0 Dug 2655.0 Jel 2655.0 Ari 2655.0 Ukupno četinari Ukupno GJ

UKUPNA SORTIMENTNA VREDNOST

F L K I klasa II klasa III klasa Ukupno Tehnika

Ogrevno drvo

Celuloza Ukupno

prostorno

Ukupno Vrsta drveća

din din din din din din din din din din din

Bk 45460902.3 149253218.8 149250069.7 602271929.4 492398634.7 345384450.3 1784019205.1 1422306493.6 1422306493.6 3206325698.8

Kit 90369684.9 90369684.9 90369684.9

Gr 31112170.5 31112170.5 31112170.5

Jav 8861349.2 6935723.5 15797072.8 11084641.0 11084641.0 26881713.7

Jas 4301290.5 4301290.5 4301290.5

Slad 3058253.6 3058253.6 3058253.6

SLip 1264979.8 1264979.8 1264979.8

Bag 1193448.4 1193448.4 1193448.4

KrLip 668441.9 668441.9 668441.9

Tres 652041.2 652041.2 652041.2

Otl 323629.8 323629.8 323629.8

Mihaila Pupina 113

Beograd



F L K I klasa II klasa III klasa Ukupno Tehnika

Ogrevno drvo

Celuloza Ukupno

prostorno

Ukupno Vrsta drveća


Cjas 273496.3 273496.3 273496.3

Pjas 201145.7 201145.7 201145.7

Bjas 141799.9 141799.9 141799.9

Mle 135668.8 135668.8 135668.8

Gric 117328.5 117328.5 117328.5

DlTop 71125.5 71125.5 71125.5

∑ lišćari 45460902.3 149253218.8 149250069.7 611133278.6 499334358.2 345384450.3 1799816277.9 1559776353.9 7499286.1 1567275640.0 3367091917.9

Smr 15644348.3 13112195.1 28756543.4 36736977.1 36736977.1 65493520.5

Bbor 4761264.1 3990618.3 8751882.4 11180679.8 11180679.8 19932562.2

Cbor 2349884.1 2016974.8 4366858.8 7677516.9 7677516.9 12044375.7

Dug 1395792.4 1395792.4 1395792.4

Jel 303379.4 303379.4 303379.4

Ari 202999.9 202999.9 202999.9

∑ četinari 22755496.4 19119788.2 41875284.6 57497345.6 57497345.6 99372630.2

Ukupno GJ 45460902.3 149253218.8 149250069.7 633888775.0 518454146.4 345384450.3 1841691562.5 1559776353.9 64996631.7 1624772985.6 3466464548.1

Ukupna proizvodna vrednost - 3466464548.1din Ukupni troškovi proizvodnje - (864233,0 x 1399.2) 1209234813.6din Ukupna vrednost šuma 2257229734.5din

9.1.3. Vrednost mladih sastojina (bez zapremine)

Starost Površina Troškovi podizanja Faktor Ukupna vrednost

šuma Poreklo sastojina godina ha din/ha Ukupno dinara 1,0 P n dinara

Mlade visoke sasojine 11 - 20 3.98 47844.3 190420.3 1.6386 312022.7 Mlade izdanačke sastojine 11 - 20 1.18 127150.8 150037.9 1.6386 245852.2 Mlade veštački podignute sastojine četinara i lišćara 11 - 20 17.50 47844.3 837275.3 1.4859 1244107.3 Ukupno 22.66 1177733.5 1801982.2

9.1.4. Ukupna vrednost šuma

Ukupna vrednost šuma 2257229734.5din Ukupna vrednost mladih sastojina 1801982.2din Ukupno: 2259031716.7din

Mihaila Pupina 113

Beograd


9.2. Vrsta i obim planiranih radova - prose čno godišnje

Vrsta i obim planiranih radova detaljno su obrazloženi u poglavlju 7.4. Planovi gazdovanja. U ovom delu osnove planirani radovi će poslužiti za kalkulaciju, kako bi se, kao posledica realizacije tih planova mogli računati prihodi, odnosno rashodi gazdovanja u gazdinskoj jedinici i utvrditi bilans sredstva za nesmetano gazdovanje.

9.2.1. Kvalifikaciona struktura sečive zapremine

SORTIMENTI


Ukupno tehnika

Ogrevno Drvo

Celuloza Ukupno

prostorno Vrsta

Drveća

m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3 m3

Bk 12484.3 1872.6 10611.7 42.4 212.2 254.7 1273.4 1273.4 1188.5 4244.7 6367.0 6367.0 Kit 94.2 14.1 80.1 80.1 80.1 Gr 3.2 0.5 2.7 2.7 2.7 Slad 4.0 0.6 3.4 3.4 3.4 Ukupno lišćari 12585.7 1887.9 10697.9 42.4 212.2 254.7 1273.4 1273.4 1188.5 4244.7 6453.2 6453.2 Smr 245.7 36.8 208.8 20.9 20.9 41.8 167.0 167.0 Bbor 72.9 10.9 61.9 6.2 6.2 12.4 49.5 49.5 Cbor 36.6 5.5 31.1 3.1 3.1 6.2 24.9 24.9 Dug 6.4 1.0 5.4 5.4 5.4 Jel 0.3 0.1 0.3 0.3 0.3 Ari 1.1 0.2 0.9 0.9 0.9 Ukupno četinari 362.9 54.4 308.5 30.2 30.2 60.4 248.1 248.1 Ukupno GJ 12948.6 1942.3 11006.3 42.4 212.2 254.7 1303.6 1303.6 1188.5 4305.0 6453.2 248.1 6701.3

9.2.2. Vrsta i obim planiranih uzgojnih radova

1. Popunjavanje prirodno obnovljenih površina sadnjom 0,46 ha

Ukupno: 0,46 ha

9.2.3. Plan zaštite šuma

Preventivna zaštita šuma izvršiće se na celoj površini gazdinske jedinice.

9.2.4. Plan izgradnje šumskih saobraćajnica

Planirana je izgradnja 2,00 km mekih puteva i prevoñenje mekih u tvrde kamionske puteve u dužini 2.2km

Mihaila Pupina 113

Beograd


9.2.5. Plan ureñivanja šuma

Visoke šume 343.07 ha Izdanačke šume 82.36 ha Veštački podignute sastojine 22.47 ha Šibljaci 3.19 ha Neobrasle površine 34.96 ha

Ukupno: 486.05 ha

9.3. Utvrñivanje troškova proizvodnje – prose čno godišnje -

9.3.1. Troškovi proizvodnje drvnih sortimenata

Količina Troškovi Ukupno Sortimenti

m3 din/m3 din

1. Tehničko drvo 4305.0 1399.2 6023556.0

2. Prostorno drvo 6701.0 1399.2 9376039.2

Ukupno 11006.0 - 15399595.2

9.3.2. Troškovi radova na gajenju šuma

P Jedinična cena Врста рада

ha din/ha

Ukupno Din

1. Popunjavanje prirodno obnovljenih površina sadnjom 0.46 211282.7 97190.0

Ukupno: 0.46 - 97190.0

Ukupni troškovi na gajenju šuma za 0,46 ha iznose 97.190,0 dinara godišnje.

9.3.3. Troškovi zaštite šuma

Troškovi zaštite šuma, vezani za postavljanje lovnih stabala i zaštitu od požara, na površinama koje su posebno ugrožene, biće odreñeni paušalno u iznosu od 100.000 dinara.

9.3.4. Troškovi izgradnje šumskih saobraćajnica

Izgradnja mekog kamionskog puta 2,00 km x 2.400.000 din 4.800.000,0 din Rekonstrukcija kam puta bez kolov. konst. 2,20 km x 1.500.000 din 3.300.000,0 din Ukupno GJ 8.100.000,5din

Ukupno je potrebno obezbediti 8.100.000,0 din godišnje u periodu 2017 – 2026 god. za izgradnju, rekonstukciju i održavanje putne mreže u GJ "Vardenik".

Mihaila Pupina 113

Beograd


9.3.5. Sredstva za reprodukciju šuma

15 % od prodajne cene drveta

44.623.515,2 X 15 % = 6.693.527,3din

9.3.6. Naknada za posečeno drvo

3 % od prodajne cene drveta

44.623.515,2 X 3 % = 1.338.705,5din

9.3.7. Troškovi ureñivanja šuma

Troškovi ureñivanja za gazdinsku jedinicu „Vardenik" iznose 792.691,4 dinara godišnje.

9.3.8. Ukupni troškovi proizvodnje

Ukupno din

1. Proizvodnja drvnih sortimenata 15399595.2

2. Gajenje šuma 97190.0

3. Zaštita šuma 100000.0

4. Izgradnja puteva 8100000.0

5. Ureñivanje šuma 792691.4

6. Sredstva za reprodukciju šuma 6693527.3

7. Naknada za posečeno drvo 1338705.5

Svega: 32521709.4

9.4. Formiranje ukupnog prihoda - prose čno godišnje -

9.4.1. Prihod od prodaje drveta



Drvo Celuloza

Vrsta drveća


Bk 14436.0 9479.0 7899.0 6375.0 5212.0 3917.0 3011.0 Kit 3011.0 Gr 3011.0 Slad 3011.0 Ukupno lišćari Smr 9045.0 7581.0 2655.0 Bbor 9045.0 7581.0 2655.0 Cbor 6501.0 5580.0 2655.0

Mihaila Pupina 113

Beograd




Drvo Celuloza

Vrsta drveća


Dug 2655.0 Jel 2655.0 Ari 2655.0 Ukupno četinari Ukupno GJ


F L K I klasa II klasa III klasa Ukupno tehnika

Ogrevno Drvo

Celuloza Ukupno

prostorno

Ukupno Vrste

Drveća


Bk 612760.6 2011761.4 2011719.0 8117931.7 6636966.3 4655384.4 24046523.4 19171052.8 19171052.8 43217576.1

Kit 241093.3 241093.3 241093.3

Gr 8128.5 8128.5 8128.5

Slad 10339.8 10339.8 10339.8

Ukupno lišćari 612760.6 2011761.4 2011719.0 8117931.7 6636966.3 4655384.4 24046523.4 19430614.4 19430614.4 43477137.7

Smr 188863.4 158294.5 347157.9 443500.1 443500.1 790658.0

Bbor 56009.7 46944.1 102953.8 131525.2 131525.2 234479.0

Cbor 20219.1 17354.6 37573.7 66059.6 66059.6 103633.3

Dug 14375.5 14375.5 14375.5

Jel 767.3 767.3 767.3

Ari 2464.4 2464.4 2464.4

Ukupno četinari 265092.2 222593.2 487685.3 658692.1 658692.1 1146377.4

Ukupno GJ 612760.6 2011761.4 2011719.0 8383023.8 6859559.5 4655384.4 24534208.7 19430614.4 658692.1 20089306.4 44623515.2

Ukupni prihod od prodaje drveta iznosi 44.623.515,2 dinara.

Sredstva za reprodukciju - 6.693.527,3 dinara

Ukupno - 51.317.042,5 dinara

9.5. Расподела укупног прихода

Svega Prihodi – Troškovi

din

Ukupan prihod 513170424.5

Ukupni troškovi 32521709.4

Dobit 18795333.1

Ukupno gledano finansijski efekat izvršenja planiranih radova izražen je u dobiti u iznosu od 18.795.333.1 dinara prosečno godišnje.

Ekonomsko - finansijska analiza je izvedena prema važećim elementima privreñivanja za 2015. godinu, koju je izradila planska služba JP "Srbijašume". Ukoliko se neka od ovih elemenata u toku važenja posebne osnove menja se i cela koncepcija finansiranja.

Mihaila Pupina 113

Beograd


10.0. NAČIN IZRADE OSNOVE Pri izradi ove posebne osnove primenjen je sistem planiranja gazdovanja koji je ustanovljen kao metodologija pri ureñivanju pojedinih kompleksa šuma u Srbiji.

Postupak u osnovi polazi od višenamenskog korišćenja površina gazdinske jedinice, što je logičan zahtev prostornog definisanja namenskih celina, kao novog termina u prostornoj podeli šumskog kompleksa.

10.1. Prikupljanje terenskih podataka

Prikupljanje terenskih podataka za gazdinsku jedinicu "Vardenik" vršeno je tokom leta 2015. godine. Sve radove na prikupljanju terenskih podataka i obnavljanju spoljnih i unutrašnjih granica uradili su šumarski inženjeri, šumarski tehničari i šumari šumskog gazdinstva Vranje.

10.2. Obrada podataka

Za obradu podataka korišćen je program za izradu osnova gazdovanja šumama jedinstven za sve državne šume kojima gazduje JP "Srbijašume" – Beograd.

Obradu podataka uradili su:

1. Zvezdan Mladenović, dipl. inž. šumarstva 2. Marko Novković , dipl. inž. šumarstva 3. Ljubiša Stamenković, dipl. inž. šumarstva 4. Marko Pešić, dipl, inž, šumarstva 5. Aleksandar Jovanović, šum. teh.

10.3. Izrada karata

Karte koje su sastavni deo ove posebne osnove gazdovanja šumama urañene su u Birou za planiranje i projektovanje u šumarstvu, a to su:

1. Osnovna karta = 1 : 10.000 2. Karta sa vertikalnom predstavom = 1 : 10.000 3. Sastojinska karta = 1 : 25.000 4. Karta gazdinskih klasa = 1 : 25.000 5. Karta namena površina = 1 : 25.000 6. Privredna karta = 1 : 20.000 7. Pregledna (topografska) karta = 1 : 50.000

Karte je uradila služba za izradu osnova i planova gazdovanja ŠG Vranje.

10.4. Izrada tekstualnog dela osnove

Tekstualni deo osnove i planove gazdovanja uradio je Biro za planiranje i projektovanje u šumarstvu iz Beograda.

Mihaila Pupina 113

Beograd


11.0. ZAVRŠNE ODREDBE Usaglašavanje ove Osnove gazdovanja šumama sa zakonskim i podzakonskim aktima, vršeno je za sve vreme izrade osnove, a naročito se vodilo računa o

usaglašavanju sa odredbama Zakona o šumama i Pravilnikom o sadržini i načinu izrade opštih i posebnih osnova gazdovanja šumama, spisak zakona, pravilnika i odluka o kojima se vodilo računa dat je u uvodnom delu osnove.

Zakoni – pravilnici – uredbe, odluke, planovi upravljanja

Datum objavljivanja Službeni glasnik

Zakon o šumama Zakon o izmenama Zakona o šumama

05.05.2010. 30/10 93/12

Zakon o planiranju i izgradnji 22.04.2003. 47/03 Zakon o prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine 23.11.2010. 88/10 Zakon o vodama Zakon o izmenama Zakona o vodama

05.05.2010. 30/10 93/12

Zakon o divljači i lovstvu 23.03.2010. 18/10 Zakon o zaštiti od požara 29.12.2009. 111/09 Zakon o zaštiti prirode 12.05.2009. 36/09 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode 23.11.2010. 88/10 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode 03.12.2010. 133/10 Zakon o zaštiti životne sredine 21.12.2004. 135/04 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti životne sredine 15.05.2009. 36/09 Zakon o državnom premeru i katastru 31.08.2009. 72/09 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o državnom premeru i katastru 23.03.2010. 18/10 Zakon o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu 21.12.2004. 135/04 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu 23.11.2010. 88/10 Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu 21.12.2004. 135/04 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o proceni uticaja na životnu sredinu 12.05.2010. 36/09 Zakon o reproduktivnom materijalu šumskog drveća 21.12.2004. 135/04 Zakon o izmenama i dopunama Zakon o reproduktivnom materijalu šumskog drveća 29.05.2009. 41/09 Zakon o odbrani 11.12.2007 116/07 Zakon o izmenama i dopunama Zakona o odbrani 26.10.2009. 88/09 Zakon o poljoprivrednom zemljištu 19.07.2006. 23/06 Zakon o izmenama i dopunama zakona o poljoprivrednom zemljištu 02.06.2009. 41/09 Zakon o standardizaciji 13.05.2009. 36/09 Pravilnik o sadržini osnova i programa gazdovanja šumama, godišnjeg izvoñačkog plana i privremenog godišnjeg plana gazdovanja privatnim šumama

12.12.2003 122/03

Pravilnik o sadržini zahteva za izdavanje vodnih akata i sadržini mišljenja u postupku izdavanja vodnih uslova 15.10.2010. 74/10 Odluka o utvrñivanju granica vodnih područja 20.10.2010. 13/10 Odluka o utvrñivanju Popisa voda I reda 09.11.2010. 149/10 Pravilnik o uslovima i kriterijumima za dodelu i korišćenje sredstava za zaštitu i unapreñivanje šuma 29.01.2010. 26/10 Pravilnik o šumskom rеду 18.11.2008. 20/08 Правилник о изменама и допунама Правилника о шумском реду 07.05.2009. 17/09 Правилник о изменама и допунама Правилника о шумском реду 24.02.2010. 8/10 Правилник о критеријумима за издвајање типова станишта, о типовима станишта, осетљивим, угроженим, ретким и заштићеним приоритетним типовима станишта и о мерама заштите за њихово очување

26.05.2010. 35/10

Правилник о проглашењу и заштити строго заштићених и заштићених дивљих врста биљака, животиња и 05.02.2010. 46/10

Mihaila Pupina 113

Beograd


Zakoni – pravilnici – uredbe, odluke, planovi upravljanja

Datum objavljivanja Službeni glasnik

гљива Уредба о утврђивању Региналног просторног плана општина Јужног поморавља 09.11.2010. 83/10 Одлука о проглашењу ерозивних подручја и прописивању против ерозивних мера 31.01.1997.

Šumsko gazdinstvo je u obavezi da konkuriše za sredstva iz Budžeta Republike za radove na gajenju, unapreñivanju, korišćenju, zaštiti i reprodukciji šuma, i da ista

koristi u skladu sa namenom.

Pri sprovoñenju ove OGŠ, korisnik šuma obavezan je da se pridržava odredbi ove OGŠ i odredbi napred navedenih zakona. U tome će sarañivati sa organima (inspektorima), koji se staraju o izvršenju odgovarajućih zakona.

Eventualna neslaganja zbirova kod tabela prikaza stanja šuma i planova gazdovanja posledica su zaokruživanja kod mehanografske obrade podataka.

Važnost OGŠ za gazdinsku jedinicu Trgovište biće u vremenu od 01.01.2015 do 31.12.2024 godine, a njeno sprovoñenje počinje od dana davanja saglasnosti od strane Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine.

Viši projektant

Direktor

Brano Vamović, mr M.P. Ljubomir Joka, dipl. ing.

Mihaila Pupina 113

Beograd


Садржај:

0.0. UVOD .................................................................................................................................................................................................................................................. 3

I UVODNE INFORMACIJE I NAPOMENE ................................................................................................................................................................................................... 3

1.0. PROSTORNE I POSEDOVNE PRILIKE........................................................................................................................................................................................ 4

1.1. TOPOGRAFSKE PRILIKE ................................................................................................................................................................................................................... 4 1.1.1. Geografski položaj gazdinske jedinice ...................................................................................................................................................................................... 4 1.1.2. Granice....................................................................................................................................................................................................................................... 4 1.1.3. Površina ..................................................................................................................................................................................................................................... 4

1.2. IMOVINSKO PRAVNO STANJ Е ........................................................................................................................................................................................................... 5 1.2.1 Državni posed ............................................................................................................................................................................................................................. 5 1.2.2. Privatni posed ............................................................................................................................................................................................................................ 5 1.2.3. Spisak katastarskih parcela ........................................................................................................................................................................................................ 6

2.0. EKOLOŠKE OSNOVE GAZDOVANJA....................................................................................................................................................................................... 13

2.1. RELJEF I GEOMORFOLOŠKE KARAKTERISTIKE ............................................................................................................................................................................ 13 2.2. GEOLOŠKA PODLOGA I TIPOVI ZEMLJIŠTA ................................................................................................................................................................................... 13 2.3. HIDROGRAFSKE KARAKTERISTIKE ............................................................................................................................................................................................... 14 2.4. KLIMA ............................................................................................................................................................................................................................................ 14 2.5. OPŠTE KARAKTERISTIKE ŠUMSKIH EKOSISTEMA ......................................................................................................................................................................... 16 2.6. OPŠTI FAKTORI ZNA ČAJNI ZA STANJE ŠUMSKIH EKOSISTEMA ..................................................................................................................................................... 17

3.0. PRIVREDNE KARAKTERISTIKE ............................................................................................................................................................................................... 19

3.1. OPŠTE PRIVREDNE KARAKTERISTIKE PODRU ČJA ......................................................................................................................................................................... 19 3.2. EKONOMSKE I KULTURNE PRILIKE ............................................................................................................................................................................................... 20 3.3. ORGANIZACIJA I MATERIJALNA OPREMLJENOST ......................................................................................................................................................................... 21 3.4. DOSADAŠNJI ZAHTEVI PREMA ŠUMAMA U GAZDINSKOJ JEDINIC I I DOSADAŠNJI NAČIN KORIŠĆENJA ŠUMSKIH RESURSA......................................................... 21 3.5. M OGUĆNOST PLASMANA ŠUMSKIH PROIZVODA ........................................................................................................................................................................... 22

4.0. FUNKCIJE ŠUMA........................................................................................................................................................................................................................... 23

4.1. OSNOVNE POSTAVKE I KRITERIJUMI PRI PROSTORNO -FUNKCIONALNOM REONIRANJU ŠUMA I ŠUMSKIH STANIŠTA U GAZDINSKOJ JEDINICI ........................ 23 4.2. FUNKCIJE ŠUMA I NAMENA POVRŠINA ........................................................................................................................................................................................... 23 4.3. GAZDINSKE KLASE ......................................................................................................................................................................................................................... 25

5.0. STANJE ŠUMA I ŠUMSKIH STANIŠTA ..................................................................................................................................................................................... 26

5.1. STANJE ŠUMA PO NAMENI .............................................................................................................................................................................................................. 26 5.2. STANJE ŠUMA PO GAZDINSKIM KLASAMA ..................................................................................................................................................................................... 27 5.3. STANJE SASTOJINA PO POREKLU I O ČUVANOSTI ........................................................................................................................................................................... 31 5.4. STANJE SASTOJINA PO SMESI ......................................................................................................................................................................................................... 33 5.5. STANJE SASTOJINA PO VRSTAMA DRVE ĆA .................................................................................................................................................................................... 36 5.6. STANJE SASTOJINA PO DEBLJINSKOJ STRUKTURI ......................................................................................................................................................................... 38 5.7. STANJE SASTOJINA PO STAROSTI ................................................................................................................................................................................................... 39 5.8. STANJE VEŠTAČKI PODIGNUTIH SASTOJINA .................................................................................................................................................................................. 42 5.9. ZDRAVSTVENO STANJE SASTOJINA I UGROŽENOSTI OD ŠTETNI H UTICAJA .................................................................................................................................. 42 5.10. STANJE NEOBRASLIH POVRŠINA .................................................................................................................................................................................................. 43 5.11. STANJE ŠUMSKIH SAOBRAĆAJNICA ............................................................................................................................................................................................. 44 5.12. FOND I STANJE DIVLJA ČI - USLOVI I MOGU ĆNOST ZA RAZVOJ ................................................................................................................................................... 45 5.13. STANJE ZAŠTI ĆENIH DELOVA PRIRODE ....................................................................................................................................................................................... 45 5. 14. OPŠTI OSVRT NA ZATEČENO STANJE ŠUMA ................................................................................................................................................................................ 46

6.0. DOSADAŠNJE GAZDOVANJE..................................................................................................................................................................................................... 48

6.1. UVODNE INFORMACIJE I ISTORIJAT GAZDOVANJA ....................................................................................................................................................................... 48 6.2. PROMENA ŠUMSKOG FONDA .......................................................................................................................................................................................................... 48

6.2.1. Promena šumskog fonda po površini ....................................................................................................................................................................................... 48

Mihaila Pupina 113

Beograd


6.2.2. Promena šumskog fonda po zapremini i zapreminskom prirastu .............................................................................................................................................48 6.3. ODNOS PLANIRANIH I OSTVARENIH RADOVA U DOSADAŠNJEM G AZDOVANJU .............................................................................................................................49

6.3.1. Dosadašnji radovi na obnovi i gajenju šuma............................................................................................................................................................................49 6.3.2. Dosadašnji radovi na korišćenju šuma .....................................................................................................................................................................................50 6.3.3. Dosadašnji radovi na zaštiti šuma ............................................................................................................................................................................................50 6.3.4. Dosadašnji radovi na korišćenju ostalih šumskih proizvoda....................................................................................................................................................51 6.3.5. Ocena dosadašnjeg gazdovanja................................................................................................................................................................................................51

7.0. PLANIRANJE UNAPREĐIVANJA STANJA I OPTIMALNOG KORIŠ ĆENJA ŠUMA........................................................................................................52

7.1. M OGUĆI STEPEN I DINAMIKA UNAPRE ĐIVANJA STANJA I FUNKCIJA ŠUMA U TOKU URE ĐAJNOG PERIODA (PROGNOZA ZA 2,3 PERIODA)................................52 7.2. CILJEVI GAZDOVANJA ŠUMAMA ....................................................................................................................................................................................................52

7.2.1. Opšti ciljevi gazdovanja (u skladu sa definisanom namenom i funkcijom šuma) ....................................................................................................................52 7.2.2. Posebni ciljevi gazdovanja šumama.........................................................................................................................................................................................53

7.3. M ERE ZA POSTIZANJE CILJEVA GAZDOVANJA ..............................................................................................................................................................................54 7.3.1. Uzgojne mere ...........................................................................................................................................................................................................................54 7.3.2. Ureñajne mere..........................................................................................................................................................................................................................55

7.4. PLANIRANJE GAZDOVANJA ............................................................................................................................................................................................................57 7.4.1. Plan gajenja šuma.....................................................................................................................................................................................................................57

7.4.1.1. Plan obnavljanja i podizanja novih šuma ..........................................................................................................................................................................57 7.4.1.2. Plan rasadničke proizvodnje .............................................................................................................................................................................................58 7.4.1.3. Plan nege šuma..................................................................................................................................................................................................................58

7.4.2. Plan zaštite šuma......................................................................................................................................................................................................................59 7.5. PLAN KORIŠ ĆENJA I KALKULACIJA PRINOSA ................................................................................................................................................................................59

7.5.1. Plan seča obnavljanja šuma i kalkulacija prinosa.....................................................................................................................................................................59 7.5.1.1. Plan seča obnavljanja jednodobne šume ...........................................................................................................................................................................59 7.5.1.2. Plan seča obnavljanja (raznodobne šume).........................................................................................................................................................................64 7.5.1.3. Ukupan plan seča obnavljanja...........................................................................................................................................................................................65

7.5.2. Plan prorednih seča ..................................................................................................................................................................................................................66 7.5.3. Ukupan plan korišćenja šuma...................................................................................................................................................................................................67 7.5.4. Plan korišćenja ostalih šumskih proizvoda...............................................................................................................................................................................68 7.5.5. Plan izgradnje šumskih saobraćajnica......................................................................................................................................................................................70 7.5.6. Plan ureñivanja šuma ...............................................................................................................................................................................................................70 7.5.7. Očekujući efekti gazdovanja ....................................................................................................................................................................................................70

8.0. SMERNICE ZA SPROVOĐENJE PLANOVA GAZDOVANJA ŠUMAMA .............................................................................................................................71

8.1. SMERNICE ZA SPROVOĐENJE ŠUMSKO - UZGOJNIH RADOVA ........................................................................................................................................................71 8.2. UPUTSTVA ZA ORGANIZOVANJE SE ČE U ŠUMI ...............................................................................................................................................................................74 8.3.GODIŠNJI PLAN GAZDOVANJA ŠUMAMA .........................................................................................................................................................................................75 8.4.UPUTSTVO ZA VOĐENJE EVIDENCIJE GAZDOVANJA ŠUMAMA .......................................................................................................................................................75 8.5. SMERNICE ZA SPROVOĐENJE RADOVA NA ZAŠTITI ŠUMA .............................................................................................................................................................76 8.6. UPUTSTVO ZA IZGRADNJU I ODRŽAVANJE SAOBRAĆAJNICA ........................................................................................................................................................77 8.7. UPUTSTVO ZA PRIMENU TARIFA ....................................................................................................................................................................................................78 8.8. SMERNICE ZA POSTAVLJANJE OZNAKA .........................................................................................................................................................................................78 8.9. SMERNICE ZA PRA ĆENJE STANJA (MONITORNING ) RETKIH , RANJIVIH I UGROŽENIH VRSTA ......................................................................................................79 8.10. SMERNICE ZA KORIŠ ĆENJE NEDRVNIH ŠUMSKIH PROIZVODA ....................................................................................................................................................80 8.11. SMERNICE ZA UPRAVLJANJE OTPADOM ......................................................................................................................................................................................80

9.0.EKONOMSKO - FINANSIJSKA ANALIZA................ ..................................................................................................................................................................81

9.1. OBRAČUN VREDNOSTI ŠUMA ..........................................................................................................................................................................................................81 9.1.1. Kvalifikaciona struktura ukupne drvne zapremine...................................................................................................................................................................81 9.1.2. Vrednost drveta na panju .........................................................................................................................................................................................................82 9.1.3. Vrednost mladih sastojina (bez zapremine) .............................................................................................................................................................................84 9.1.4. Ukupna vrednost šuma.............................................................................................................................................................................................................84

9.2. VRSTA I OBIM PLANIRANIH RADOVA - PROSEČNO GODIŠNJE........................................................................................................................................................85 9.2.1. Kvalifikaciona struktura sečive zapremine...............................................................................................................................................................................85 9.2.2. Vrsta i obim planiranih uzgojnih radova..................................................................................................................................................................................85

Mihaila Pupina 113

Beograd


9.2.3. Plan zaštite šuma...................................................................................................................................................................................................................... 85 9.2.4. Plan izgradnje šumskih saobraćajnica...................................................................................................................................................................................... 85 9.2.5. Plan ureñivanja šuma ............................................................................................................................................................................................................... 86

9.3. UTVRĐIVANJE TROŠKOVA PROIZVODNJE – PROSEČNO GODIŠNJE - ............................................................................................................................................. 86 9.3.1. Troškovi proizvodnje drvnih sortimenata ................................................................................................................................................................................ 86 9.3.2. Troškovi radova na gajenju šuma ............................................................................................................................................................................................ 86 9.3.3. Troškovi zaštite šuma .............................................................................................................................................................................................................. 86 9.3.4. Troškovi izgradnje šumskih saobraćajnica .............................................................................................................................................................................. 86 9.3.5. Sredstva za reprodukciju šuma ................................................................................................................................................................................................ 87 9.3.6. Naknada za posečeno drvo ...................................................................................................................................................................................................... 87 9.3.7. Troškovi ureñivanja šuma........................................................................................................................................................................................................ 87 9.3.8. Ukupni troškovi proizvodnje ................................................................................................................................................................................................... 87

9.4. FORMIRANJE UKUPNOG PRIHODA - PROSEČNO GODIŠNJE - ......................................................................................................................................................... 87 9.4.1. Prihod od prodaje drveta.......................................................................................................................................................................................................... 87

9.5. РАСПОДЕЛА УКУПНОГ ПРИХОДА ................................................................................................................................................................................................. 88

10.0. NAČIN IZRADE OSNOVE ........................................................................................................................................................................................................... 89

10.1. PRIKUPLJANJE TERENSKIH PODATAKA ....................................................................................................................................................................................... 89 10.2. OBRADA PODATAKA ..................................................................................................................................................................................................................... 89 10.3. IZRADA KARATA ........................................................................................................................................................................................................................... 89 10.4. IZRADA TEKSTUALNOG DELA OSNOVE ........................................................................................................................................................................................ 89

11.0. ZAVRŠNE ODREDBE................................................................................................................................................................................................................... 90

Prilozi TABELARNI DEO

Obr. br. I Iskaz površina Obr. br. II Opis staništa i sastojina Obr. br. III Tabela o razmeru debljinskih razreda Obr. br. IV Tabela o razmeru dobnih razreda Obr. br. V Plan gajenja šuma (evidencija izvršenih radova na gajenju šuma) Obr. br. VIa Plan seča obnavljanja (jednodobne šume) - evidencija izvršenih seča Obr. br. VII Plan prorednih seča - evidencija izvršenih seča VIII Ostale evidencije IX Šumska hronika

KARTE

1. Osnovna karta R - 1:10.000 2. Karta sa vertikalnom predstavom (topografska karta) R - 1:10.000 3. Karta gazdinskih klasa R - 1:25.000 4. Sastojinska karta R - 1:25.000 5. Karta namene površina R - 1:25.000 6. Pregledna karta R - 1:50.000

Documents

OSNOVA GAZDOVANJA ŠUMAMA GJ ”VARDENIK” · Prema poslednjim podacima ukupna površina (državno zemljište) ove gazdinske jedinice iznosi 4.860,48 ha. Obrasla površina gazdinske