T.C.

MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

ORTOPEDĠK PROTEZ VE ORTEZ

YÜRÜME ANALĠZĠ - 2 725TTT050

Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve

Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme materyalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.

PARA ĠLE SATILMAZ.

i

AÇIKLAMALAR ................................................................................................................ii GĠRĠġ .................................................................................................................................. 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 ................................................................................................ 3 1. YÜRÜME HAREKETĠNĠN FĠZYOLOJĠK AÇIDAN ĠNCELENMESĠ ............................ 3

1.1. Yürüme Analizinin Önemi ........................................................................................ 4 1.2. Yürüme Analizi Laboratuarında Kullanılan Değerlendirme Yöntemleri ..................... 4

1.2.1. Gözleme Dayalı Analiz ...................................................................................... 4

1.2.2. Kinematik Analiz ............................................................................................... 5 1.2.3. Kinetik Analiz ................................................................................................... 5 1.2.4. Dinamik Pedobarografik Analiz ......................................................................... 6 1.2.5. Dinamik Elektromyografik Analiz ..................................................................... 7 1.2.6. Enerji Tüketiminin Hesaplanması ...................................................................... 7

UYGULAMA FAALĠYETĠ ............................................................................................. 9 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ................................................................................. 11

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .............................................................................................. 12 2.YÜRÜME HAREKETĠNĠN SAGĠTAL AÇIDAN ĠNCELENMESĠ ................................ 12

2.1. Topuğun Yere Değmesi ile Basma Fazı Ortası Arasındaki Sagital Düzlemde Hareket Analizi........................................................................................................................... 12

2.1.1. Ayak Bileği Ekleminin Kinematik Analizi ....................................................... 12 2.1.2. Ayak Bileği Ekleminin Kinetik Analizi ............................................................ 13 2.1.3. Diz Ekleminin Kinematik Analizi .................................................................... 14

2.1.4. Diz Ekleminin Kinetik Analizi ......................................................................... 15 2.1.5. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi ................................................................. 17 2.1.6. Kalça Ekleminin Kinetik Analizi ...................................................................... 17

2.2. Basma Fazı Ortası ile Parmakların Yerden Ayrılması Arasındaki Sagital Düzlemde Hareket Analizi.............................................................................................................. 19

2.2.1. Bilek Ekleminin Kinematik Analizi.................................................................. 19 2.2.2. Bilek Ekleminin Kinetik Analizi ...................................................................... 20 2.2.3. Diz Ekleminin Kinematik Analizi .................................................................... 21

2.2.4. Diz Ekleminin Kinetik Analizi ......................................................................... 22 2.2.5. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi ................................................................. 25

2.3. Salınma Fazı Sırasında Sagital Düzlemde Hareket Analizi ...................................... 28 2.3.1. Bilek Ekleminin Kinematik Analizi.................................................................. 28 2.3.2. Diz Ekleminin Kinematik Analizi .................................................................... 28 2.3.3. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi ................................................................. 28

UYGULAMA FAALĠYETĠ ........................................................................................... 29

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ................................................................................. 31 MODÜL DEĞERLENDĠRME........................................................................................... 32 CEVAP ANAHTARLARI ................................................................................................. 34 ÖNERĠLEN KAYNAKLAR .............................................................................................. 35 KAYNAKÇA .................................................................................................................... 36

ĠÇĠNDEKĠLER

ii

AÇIKLAMALAR

KOD 725TTT050

ALAN Ortopedik Protez ve Ortez

DAL/MESLEK Ortopedik Protez ve Ortez Teknisyenliği

MODÜLÜN ADI Yürüme Analizi - 2

MODÜLÜN TANIMI

Yürüme analizi, yürüme, basma fazı, salınım fazı ve diğer yürüme kısımlarının analizini yapma tekniğinin verildiği öğrenim materyalidir.

SÜRE 40/32

ÖNKOġUL 9.sınıf modüllerinin tamamını almıĢ olmak

YETERLĠK Yürüme analizini yapabilmek

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerek göz gerek yürüme analiz laboratuvarı ortamında normal bir insan yürüyüĢü ile patolojik yürüme hareketinin analizini yapabileceksiniz.

Amaçlar

1. Yürüme hareketinin fizyolojik açıdan incelenmesini

yapabileceksiniz. 2. Yürüme hareketinin sagital açıdan incelenmesini

yapabileceksiniz.

EĞĠTĠM ÖĞRETĠM

ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Donanım: Paralel bar, merdiven basamak sistemi, yürüme bandı, bilgisayar, bilgisayar programı, kamera vs. Ortam: Muayene odası, yürüme analiz laboratuarı

ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME

Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.

Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Öğrenci,

Bu modül ile sağlık alanında ortopedik tekniğinin bir parçası olan yürüme analizi

incelemeyi öğreneceksiniz. Muayene odası, yürüme analiz laboratuarında bilgisayar ve programları ile yürüme bantları gibi yürüme analizini yapmaya yarayan aletleri kullanabileceksiniz.

Bir patolojik olayı tanımlayabilmek amacıyla yürüme biçimine analiz edebilmek;

protez ve ortez gibi tedaviye yönelik giriĢimleri anlayabilmek için önce normal yürümenin fizyolojisi ve biyomekaniğinin bilinmesi gerekir.

Ortopedi tekniğinde öncelikle normal, sağlıklı bir insanın yürüyüĢ Ģekli bilinmelidir ki

patolojik yürüyüĢ analizi yapılmak istendiğinde, normal ile patolojik yürüyüĢ arasındaki farklar ortaya çıkarılmalı ve bu tespit edilen yürüyüĢ Ģekline göre yürüyüĢteki hatalı yürümeyi ortadan kaldıracak ortopedik protez ve ortezler tespit edilmelidir.

Uygulanan protez veya ortez sonrası, bu uygulamalarla hastanın tekrar yürümesi

incelenerek yürümedeki değiĢiklikler tespit edilmelidir.

Yürüme Analizi Dersi ortopedi tekniğinin en önemli parçaları olmasından dolayı bu

alanda bilgi ve beceri kazanmamız gerekmektedir.

GĠRĠġ

2

3

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 Bir patolojik olayı tanımlayabilmek, yürüme biçimini analiz etmek, protez ve ortez

gibi tedaviye yönelik giriĢimleri anlayabilmek için önce normal yürümenin fizyolojisi ve biyomekaniğinin bilinmesi gerekir.

Çevrenizdeki arkadaĢlarınızın duruĢ ve yürüyüĢ Ģeklini inceleyiniz.

Çevrenizdeki ortopedik engelli insanların duruĢ ve yürüyüĢlerini inceleyiniz.

1. YÜRÜME HAREKETĠNĠN FĠZYOLOJĠK

AÇIDAN ĠNCELENMESĠ Normal yürümenin karmaĢıklığı ve çıplak gözle değerlendirilmesinin güçlüğü bilim

adamlarını ayrıntılı ve güvenilir inceleme yöntemleri geliĢtirmeye itmiĢtir. Yürüme analizi; yürümenin sayısal olarak değerlendirilmesi, tanımlanması ve

yorumlanmasıdır. Her ne kadar birçok yürüme sorunu deneyimli protetist ve ortetistin gözle yaptığı muayenelerle anlaĢılabilse de sorunu sayısal olarak yorumlamak, kaydedip daha

sonra yeniden değerlendirmek ve yapılan tedavi ve ortez protezlemenin etkinliğini nesnel biçimde ortaya koymak için yürüme analizi teknolojisi gerekir.

Modern yürüme analizi laboratuarlarında, hastanın yürüyüĢü, önce gözle bakarak ve

video kayıtlarıyla değerlendirilir. Daha sonra hastanın gövdesinde uygun noktalara bağlanan verici veya yansıtıcılar aracılığıyla hareket verileri bilgisayara aktarılır; ayrıca yere monte edilmiĢ bir kuvvet platformuna basarken ölçülen yer tepkimesi kuvveti değiĢimleri de bilgisayara yüklenir.

GeliĢmiĢ laboratuarlarda bu verilere ek olarak dinamik elektromyografi ve enerji

tüketimi ölçümleri de yapılır. Tüm bu bilgiler özel yazılımlar aracılığıyla sayısal verilere dönüĢtürülür. Son olarak, veriler, hastanın klinik durumu ile birlikte değerlendirilerek hekim tarafından yorumlanır ve rapor yazılır.

Yürüme analizinde kullanılan teknoloji çok karmaĢıktır. Bu alanda çalıĢan hekim ve

biyomedikal mühendislerinin kullanılan sistemin teknik özelliklerini çok iyi bilmeleri ve elde edilen sonuçları yorumlayabilmeleri gereklidir. Son yıllarda teknoloji geliĢmekte, tetkik süresi kısalmakta ve giderek birçok hastalığın tanı tedavi cihazlanmasında önem kazanmaktadır.

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1

AMAÇ

ARAġTIRMA

4

1.1. Yürüme Analizinin Önemi Deneyimli hekimler bile yürümeyi gözle değerlendirmekte güçlük çekerler. Ġnsan

gözü saniyede 12–14 adet görüntü algılayabildiği için yürüme sırasında milisaniyeler içinde oluĢan hareketler tam olarak değerlendirilemez.

Ayrıca yürüme sadece eklem hareketlerinden ibaret olmayıp gözle anlaĢılamayacak kuvvet, moment ve kas aktivitelerini de içerir. Doğru tanı ve baĢarılı bir tedavi için normal yürüme bilinmeli, anormal olandan ayırt edilmeli, yürümeyi bozan ana neden ve bu nedeni kompanse etmek için yapılan hareketler anlaĢılmalıdır.

Bunun için yürümenin tüm bileĢenlerini eksiksiz kaydedecek, sayısal veriye dönüĢtürecek, kıyaslamaya ve tekrar incelemeye, tedavi giriĢimleri sonrası veya zaman içinde oluĢan değiĢiklikleri değerlendirmeye olanak sağlayacak sistemler gereklidir.

1.2. Yürüme Analizi Laboratuarında Kullanılan Değerlendirme

Yöntemleri

Ġnsanın normal yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesi aĢağıdaki faktörlere bağlıdır.

Yer çekimi, Kas kontraksiyonu, Eylemsizlik (atalet) momentleri, Yürüme siklusunun çeĢitli fazları sırasında bacağın kısımlarının açısal oranları.

1.2.1. Gözleme Dayalı Analiz Yürüyen hasta, önce önden sonra her iki yandan izlenerek her ekleme ayrı ayrı bakılır.

Bu esnada yürüme uzunluğu 8-10 metre olmalıdır. Bu esnada kayıt tutabilmek için video çekimleri yapılır (Çizim 1.1).

Çizim 1.1: Gözleme dayalı analiz

5

Lineer ortam denilen video ya da bilgisayarda non-lineer yöntemle, hasta yürürken önden (frontal düzlem) ve yandan (sagital düzlem) kısa süreli çekimler yapılır. Belirli bir eklemde sorunu olan hastalarda istenirse yakın çekim yapılabilir.

Kayıtlar üzerinde montaj, yazı eklemek, yazıcıdan çıkıĢ almak gibi bir çok avantajların yanında Ġstenirse mikser denilen cihazlarla hastanın önden ve yandan çekimlerini eĢzamanlı olarak izlemek ve kaydetmek mümkündür.

Bazı sorunları, yavaĢ çekimde veya sorunun belirgin olduğu kareleri dondurarak

incelemek tanıyı kolaylaĢtırabilir. Ġstenirse monitör ekranından gönye ile veya on-screen digitizer denilen özel ölçüm aletleri ile eklem açıları da ölçülebilir.

1.2.2. Kinematik Analiz Hareketi oluĢturan kuvvetleri dikkate almadan yalnızca hareketin incelenmesine,

kinematik analiz denir. Kinematik analiz sırasında gövdenin, leğen kemiklerinin, bacakların ve ayakların her üç düzlemdeki pozisyonu; eklem açıları, hız ve ivmeleri ölçülerek sayısal

veri olarak kaydedilir. Yürüme siklusu boyunca sürekli değiĢen eklem açılarını kaydedebilmek için vücudun

belirli noktalarına iĢaret cihazları (marker) yerleĢtirilir. Bu cihazlardan gelen sinyal özel kameralar veya alıcılar aracılığıyla izlenir ve bilgisayarda geliĢtirilmiĢ yazılımlarla iĢlenir. Bu iĢlem sonucunda, yürüme siklusu boyunca, her eklemin üç hareket planındaki açıları hesaplanır.

1.2.3. Kinetik Analiz Ġnsanın yürüme hareketinin incelenmesinde özellikle Ģu kuvvetler bulunmaktadır. DıĢ kuvvetler: Yer çekimi etkisiyle ortaya çıkan kuvvetlerdir.

Kinetik analiz yardımıyla çeĢitli yürüyüĢ fazlarında ortaya çıkan ve bacak üzerine etki eden dıĢ kuvvetlerin Ģiddeti ve yönü ölçülür. Öte yandan kinematik analiz yapılarak eklemlerin konum ve duruĢları belirlenir. Her iki analiz metodu kullanılarak dıĢ kuvvetlerin çeĢitli eklemler üzerindeki etkileri hesaplanabilir.

Eklemlerin konumları, kuvvetin büyüklüğü ve yönü ile ortak kuvvet ve eklem

arasındaki dikey uzaklık bilindiğinde, topuğun yere değme anında diz bükülme momenti

hesaplanabilir. Eklemin konumu, fotoğrafçılık tekniğiyle; kuvveti ise ölçüm plakası yardımıyla belirlenebilir.

Ġç Kuvvetler: Kas kontraksiyonları sonucu oluĢan kuvvetlerdir. Ġç kuvvetleri kantitatif (nicel) olarak ölçecek uygun bir metot bugüne kadar

geliĢtirilmemiĢtir.

6

Yer çekimi, topuğun yere değmesinin hemen ardından diz eklemini bükme eğilimi göstermektedir (dıĢ kuvvet). Ekleme karĢı bir kuvvet etki etmese de bu durum meydana gelmektedir. KarĢı kuvvet, quadriceps tarafından oluĢturulur (iç kuvvet) (Çizim 1.2).

Çizim 1.2: Kuvvet çizgileri

Hareketi oluĢturan kuvvetlerin (yer tepkimesi kuvvetleri, eklem momentleri, eklem

güçleri) incelenmesidir. Kinetik analizde ölçülebilen tek veri yer tepkimesi kuvveti vektörüdür ve ayağın yere

uyguladığı toplam kuvveti ölçen basınca duyarlı plakalarla ölçülür.

Laboratuar da yürüyen insan platforma basarak geçtiğinde, basma fazında oluĢan yer tepki kuvvet vektörleri 20 ms aralıklarla hesaplanır. Böylece ayak bileği, diz ve kalça eklemine etki eden momentler ve eklemlerde oluĢan güçler hesaplanabilir.

Daha sonra alt ekstremitenin tüm segmentlerinin pozisyon, hız ve hızlanma verileri

(kinematik veriler) bilgisayar ortamında bir araya getirilir. Kalça, diz ve ayak bileğine etki eden kuvvetler (dıĢ momentler), dolaylı olarak iç momentler ve güçler hesaplanır.

Kinetik enerji bir cismi harekete geçirmek veya hareketini sürdürmek için gereken

enerjidir. Potansiyel enerji ise yer düzeyinden yükseltilmiĢ cisimlerde oluĢan saklı enerjidir. Yürümede, gerek kinetik gerekse potansiyel enerji en tasarruflu Ģekilde kullanılır.

Vücut ağırlık merkezi, sıçrayan bir top gibi yükselip alçalırken kinetik ve potansiyel

enerji arası sürekli bir dönüĢüm olur.

1.2.4. Dinamik Pedobarografik Analiz Tanım: yürüyüĢ ve ayakta durma sırasında yapılan ayak basınç değerlendirmesidir.

Ayak hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanıĢlı bir yöntemdir.

7

Yürümede ayak basınç ölçümleri (Çizim 1.3).

Çizim 1.3: Ayakkabıya yerleĢtirilen elektronik tabanlarla değerlendirme yöntemi

1.2.5. Dinamik Elektromyografik Analiz Elektromiyografik incelemeler yoluyla, belirli bir kasın yürüme sırasında ne zaman

aktif olduğu ve maksimum elektrik akımının ne zaman oluĢtuğu belirlenebilir. Elektrik akımı, kas gerilimi ile ilgili olduğundan bu incelemeler kasın kuvveti hakkında yaklaĢık bilgiler verebilir.

Kasların çalıĢması genelde gözle değerlendirilemediğinden kasın iĢleyiĢi,

elektromyografi yoluyla incelenir. Hareket sırasında alınan elektromyografi (EMG) kayıtları ile kasın elektriksel aktivitesi ölçülür.

Yani belirli bir kasın yürüme sırasında ne zaman aktif olduğu ve maksimum elektrik akımının ne zaman oluĢtuğu belirlenebilir.

Elektrik akımı, kas gerilimi ile ilgili olduğundan bu incelemeler kasın kuvveti

hakkında yaklaĢık bilgiler verebilir.

1.2.6. Enerji Tüketiminin Hesaplanması Yürümede enerji hızlanma, frenleme ve Ģok absorbsiyonu için harcanır. ġok

absorbsiyonu ve frenleme için 8 birim; hızlanma için ise 5 birim enerji tüketilmektedir. Normal yürüme esnasında enerji tüketimi 10,5 kilojul/dk olup çok hesaplı bir süreçtir. Bu değer otururken veya ayakta dik dururken harcanan değer olan 6,3 kilojul/dk’nın iki katından azdır. Ancak hastalıklar nedeni ile yürümenin bozulması bu enerji tüketimini belirgin olarak

artırır. AĢağıdaki bölüm, insanın normal yürüme hareketinin analizinde kullanılır. Dakikada

yaklaĢık 110 ile 115 adım atan normal bir insan üzerinde yapılan kinetik, kinematik ve elektromiyografik incelemeler, bu analizleri ortaya çıkarmıĢtır.

8

Bu adımların daha yavaĢ ya da daha hızlı atılmasıyla eklem açıları, dıĢ kuvvetler ve kas hareketlerin değerleri önemli ölçüde etkilenir. Sagital düzlem üzerinde hareketin analizini yapabilmek için yürüme modeli üç ayrı aĢamada incelenir.

Topuğun yere değmesi ile basma fazı ortası Basma fazı ortası ile parmakların yerden ayrılması arası Salınma fazı Bu üç yürüme aĢamasının her birinde; ayak bileğinin, dizin ve kalça ekleminin

hareketleri ayrı ayrı ele alınarak dıĢ ve iç kuvvetlerin etkisi gösterilir.

Resim 1.1: Vücuda yerleĢtirilen elektronik pelotlar ile değerlendirme yöntemleri

9

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Anatomik pozisyonu inceleyiniz.

YürüyüĢle ilgili afiĢ, çizim kullanınız.

ArkadaĢınızın anatomik pozisyonu almasını sağlayınız.

Anatomik düzlemleri inceleyiniz.

YürüyüĢle ilgili afiĢ, çizim kullanınız.

ArkadaĢınız üzerinde anatomik düzlemleri inceleyiniz.

Basma fazı ve evrelerini inceleyiniz. ArkadaĢınızı yürüterek adım siklusunda

ki basma fazı ve evrelerini inceleyiniz.

Salınma fazı ve evrelerini inceleyiniz. ArkadaĢınızı yürüterek adım

siklusundaki salınma fazı ve evrelerini inceleyiniz.

Çift destek fazı ve evrelerini inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek adım

siklusundaki çift destek fazı ve evrelerini inceleyiniz.

Yürüme siklusundaki zamansal dağılımını inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek adım

siklusundaki zamansal dağılımı inceleyiniz.

Normal yürüyüĢün özelliklerini inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek normal yürüyüĢün özelliklerini inceleyiniz.

UYGULAMA FAALĠYETĠ

10

KONTROL LĠSTESĠ Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet

ve Hayır kutucuklarına (X) iĢareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Anatomik pozisyonu yaptırabildiniz mi?

2. Anatomik düzlemleri inceleyebildiniz mi?

3. Basma fazı ve evrelerini inceleyebildiniz mi?

4. Salınma fazı ve evrelerini inceleyebildiniz mi?

5. Çift destek fazı ve evrelerini inceleyebildiniz mi?

6. Yürüme siklusundaki zamansal dağılımını inceleyebildiniz mi?

7. Normal yürüyüĢün özelliklerini inceleyebildiniz mi?

DEĞERLENDĠRME Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız “Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme”ye geçiniz.

11

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz.

1. Ġnsanın normal yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesi aĢağıdaki hangi

faktöre bağlıdır? A) Yer çekimi

B) Kas kontraksiyonu C) Eylemsizlik (atalet) momentleri D) Yürüme siklusunun çeĢitli fazları sırasında bacağın kısımlarının açısal oranları E) Hepsi

2. AĢağıdaki Ģıklardan hangisinde, vücut hareketlerin kuvvetler dikkate alınmadan

incelendiği kısımdır? A) Kinetik

B) Fizyolojik C) Anatomik D) Kinematik E) Patolojik

3. AĢağıdakilerden hangisi, yer çekimi etkisiyle ortaya çıkan kuvvetlerdendir? A) Ön kuvvetler

B) DıĢ kuvvetler C) Ġç kuvvetler D) Arka kuvvetler E) Hiçbiri

4. AĢağıdakilerden hangisi, kontraksiyon sonucu ortaya çıkan kuvvetlerdendir? A) Ön kuvvetler

B) Dış kuvveter C) İç kuvvetler D) Arka kuvvetler E) Hiçbiri

5. AĢağıdakilerden hangisi, kinetik analiz ölçüm sonucu ortaya çıkar?

A) DıĢ kuvvetlerin Ģiddeti B) DıĢ kuvvetlerin yönü C) Eklemlerin konumu D) Eklemlerin duruĢları E) Hepsi

DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

12

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 Ġnsanın yürüme hareketini Kinetik ve Kinematik olarak fizyolojik açıdan

incelenmesini yapabileceksiniz. Yürüme hareketini kinetik açıdan inceleyebileceğiniz, çevrenizdeki mekânları

tespit ediniz.

Yürüme hareketini kinematik açıdan inceleyebileceğiniz, çevrenizdeki mekânları tespit ediniz.

Çevrenizde bulunan yürüme analiz laboratuarlarını araĢtırınız.

2.YÜRÜME HAREKETĠNĠN SAGĠTAL

AÇIDAN ĠNCELENMESĠ

2.1. Topuğun Yere Değmesi ile Basma Fazı Ortası Arasındaki

Sagital Düzlemde Hareket Analizi Kinematik ve kinetik analizler yapılır.

2.1.1. Ayak Bileği Ekleminin Kinematik Analizi Topuğun yere değme anında: Ayak bileği eklemi, dorsal ekstansiyon ile

plantar fleksiyon ortasında nötral (etkisiz) konumdadır.

Ayak tabanının yere doğru ilerlemesi: Ayak bileği eklemi, plantar fleksiyon yönünde hareket etmeye baĢlar.

Ayak tabanı yere dediği anda: Ayak bileği eklemi, nötral konumda plantar

fleksiyon yönünde 15 derece hareket etmiĢtir.

Ayak tabanı tümü ile yere dediği anda: Tibia ve tibiayı destekleyen ekstremiteler, ayak sabit konuma geldikten sonra hafifçe öne doğru dönmektedir.

Basma fazı ortasında: Ayak bileği eklemi yaklaĢık 2-3° derece bir dorsal

ekstansiyonda bulunmaktadır (Çizim: 2.2).

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2

AMAÇ

ARAġTIRMA

13

a) Topuğun yere değmesi - 0°

nötral konum

b) Ayağın yere tam teması- 15°

plantar fleksiyon

c) Basma fazı orta noktası - 2–

3° dorsal ekstansiyon

Çizim 2.2: Ayak bileği ekleminin kinematik analizi

2.1.2. Ayak Bileği Ekleminin Kinetik Analizi DıĢ kuvvetler: Ekstremite, topuğun yere değmesinden sonra, vücudun tüm

ağırlığını taĢımaya baĢladığı anda, vertikal kuvvet hızla artar. Böylece bileĢke kuvvet, ayak bileği ekleminin arkasına kayarak plantar fleksiyon yönünden bir

kuvvet momenti oluĢturur. Ayak tabanı tümü ile yere değdiği anda, maksimum plantar fleksiyon anına

eriĢilmiĢtir. Bunun ardından bilek kemiklerinin önünden geçen zemindeki reaktif kuvvetin bileĢkesi, dorsal ekstansiyon yönünde hareket eder.

Bu sırada, tibianın sabit ayak üzerinden öne doğru dönerken oluĢturduğu dönme

momenti ortaya çıkar. Basma fazı ortasında, dorsal estansiyon yönünde bir kuvvet momenti

oluĢur (Çizim: 2.3).

a) Dorsal yönde ekstansiyon yapan ve çok kısa süreli itme

momenti.

b) Topuğun yere vurması. c) Orta duruĢ fazında dorsla

ekstansiyon etkisi yapan

dönme momenti

Çizim 2.3: Ayak bileği ekleminin kinetik analizi

14

Ġç kuvvetler: Topuğun yere değme anında, bilek kemiklerinin en önemli üç dorsal ekstansoru aktif durumdadır. Extensor digitorum longus ve extensor hallucis longus, tibialis anteriora göre biraz daha fazla aktivite gösterir.

Topuğun yere değme fazında bacak tarafından önemli ölçüde kuvvet yere uygulanmadan önce, ayağı aĢağıya doğru bükmeye çalıĢan yer çekimine karĢı koymak için her üç kas harekete geçer. DıĢ kuvvet momenti plantar fleksiyon yönünde artarken dorsal ekstansorların aktivitesi de artar. Bu kasların iĢlevi, bir çarpmaya yol açmadan, ayak tabanının yere değmesini sağlamaktır. Bunun sonucu olarak kaslar esneme veya dıĢ merkezli kotraksiyon etkisinde kalırlar.

Tibia, ayağın yere tam temasından sonra, sabit ayak üzerinde öne doğru dönmeye

baĢlar ve dorsal ekstansorların aktivitesi hızla azalır. Basma fazı ortasına eriĢildiğinde, dorsal ekstansorlar genellikle aktif değildir. Bileğin

plantar fleksorları, basma fazı ortasına geçmeden hemen öncesine kadar hareketsiz durumdadır. Ardından bu kaslar (gastrocnemius soleus, tibialis posterior, flexor digitorum longus ve pereneus longus) aktivitelerinde kademli bir artıĢ gösterir. Çoğunlukla bu plantar fleksorların aktivitesi, basma fazı ortasından sonra artar. Bu, sabit ayak üzerindeki tibianın

dönme alanını kontrol etmeye yarar (Çizim: 2.4).

Çizim 2.4: Adım sırsında alt ekstremite elektromiyogramı

2.1.3. Diz Ekleminin Kinematik Analizi

Topuk yere değmeden hemen önce, diz tamamen gergindir. Topuğun yere değme anında diz bükülmeye baĢlar ve bükülme, ayak tabanı yere

düz temas edene kadar devam eder.

15

Ayağın yere tam temasından hemen sonra, diz yaklaĢık 20 derece bir açı yaparak bükülür ve adımın atıldığı yöne doğru hareket etmeye baĢlar (Çizim: 2.5).

Çizim 2.5: Ayağın yere tam temasında dizin bükülmesi açısı yaklaĢık 20°’dir.

Basma fazı ortasında, diz yaklaĢık 15 derece bir açı yaparak bükülür ve adımın

atıldığı yöne doğru hareketine devam eder (Çizim: 2.6).

Çizim 2.6: Basma fazı ortasında diz 15°lik bir açı ile bükülmüĢtür.

2.1.4. Diz Ekleminin Kinetik Analizi Diz ekleminin kinetik analizi, dıĢ ve iç kuvvetler olarak incelenir. DıĢ kuvvetler: Topuk yere değdikten hemen sonra, öne doğru kuvvet

uygulayarak yere basar.

Bacağın üzerindeki vücut ağırlığı çok hızlı bir Ģekilde artmaya baĢlar. Bu kuvvetlerin bileĢkesi dizin arkasından geçer ve bir fleksiyon momenti oluĢturur

(Çizim: 2.7).

16

Çizim 2.7: Topuğun yere değmesinden sonra zemin reaktif kuvvetin bileĢkesi diz ekleminin

arkasından geçer ve eklemi bükmeye çalıĢır.

Ayağın yere tam teması ile basma fazı ortası arasında dizi büken mekanik momentin değeri en yüksek noktaya ulaĢır (Çizim: 2.8).

Çizim 2.8: Ayağın yere tam teması ile basma fazı ortası arasındaki bükülme momenti yaklaĢık

40 Nm lik maksimum değere ulaĢır.

Ġç kuvvetler: Quadriceps, topuğun yere değme anında dıĢ merkezli bir

kontraksiyon etkisi altına girer. Bu kontraksiyon, tamamen gergin durumdaki diz ekleminin 15 ile 20 derece arasında bükülmesini sağlar.

Quadricepsin aktivitesi, ayağın yere tam temasında, eksantrik kontraksiyondan

izotonik kontraksiyona dönüĢür. Ġzotonik kontraksiyon sırasında ise hareket tersine döner. Quadriceps, ayağın yere tam teması ile basma fazı ortası arasında, femuru gerecek

Ģekilde hareket eder. Bükülü durumdaki diz, ters quadriceps hareketinin sonucu olarak ve ağırlık merkezinin de ileriye doğru hızlanmasıyla ( diğer bacakta oluĢan itme sonucu) adımın atıldığı yöne doğru hareket eder (Çizim: 2.9).

17

a) Topuğun yere değmesinden

hemen sonra eksantrik

kontraksiyon.

b) Ayağın yere tam teması

halinde konsantrik

kontraksiyon.

c) Quadriceps basma fazı orta

noktasında genellikle aktif

değildir.

Çizim 2.9: Diz ekleminde iç kuvvetler

2.1.5. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi Topuğun yere değme anında, kalçadaki bükülme yaklaĢık 25° dir. Topuğun yere değmesinden hemen sonra, kalça eklemi adımın atıldığı yöne

doğru hareket etmeye baĢlar. Ayağın yere tam temasında, bükülme açısı yaklaĢık 20° olur.

Ayağın yere tam teması ile basma fazı ortası arasında, kalça eklemi yaklaĢık 20 derece bükülü durumdan normal duruma geçer (Çizim: 2.10).

Çizim 2.10: Kalça ekleminde açılar

2.1.6. Kalça Ekleminin Kinetik Analizi DıĢ kuvvetler, topuğun yere değme anında, kalçayı bükmek üzere harekete

geçerler.

Ayak tabanı tamamen yere değdiğinde, bir kuvvet momenti, ekleme bükülme yönünde

etki eder (Çizim: 2.11).

18

Çizim 2.11: Topuğun yere değme anındaki kuvvetler, pelvis’i öne doğru döndürdüklerinden,

kalçayı büken bir etki yaparlar.

Basma fazı ortasına eriĢildiği anda, zemindeki reaktif kuvvetin bileĢkesi kalça eklemi

merkezinden geçerek kalçayı gerici bir etki yapar (Çizim: 2.12).

Çizim 2.12: Basma fazı ortasında kuvvet bileĢkesi kalçanın arkasından geçer ve pelvis’i dikleĢtirici etki yapar.

Ġç kuvvetler, gluteus maximus ve ekstansor grubunun etkisi, topuğun yere

değme anı ile basma fazı ortasında, kuvvet momentine karĢı koyar. Bu kuvvet momenti, topuğun yere değmesinden sonra kalça eklemini hafifçe büker. Aynı

anda erector spinae gövdenin öne doğru eğilme hareketine aktif direnç gösterir (Çizim: 2.13).

19

Çizim 2.13: Yürüme sırasında önemli kas gruplarının hareketleri

2.2. Basma Fazı Ortası ile Parmakların Yerden Ayrılması

Arasındaki Sagital Düzlemde Hareket Analizi Ayak bileği, diz ve kalça eklemlerinin kinematik ve kinetik analizleri yapılır.

2.2.1. Bilek Ekleminin Kinematik Analizi

Basma fazı ortasında, tibia ile ayak arasındaki açı, yaklaĢık 3° lik dorsal ekstansiyon durumundan çıkarak hızla azalır (Çizim: 2.14).

Çizim 2.14: Basma fazı ortasında 3-5°lik dorsal ekstansiyon

20

Topuğun yerden ayrılması sırasında, bilek eklemi, yaklaĢık 15 derecelik dorsal ekstansiyon durumundadır (Çizim: 2.15).

Çizim 2.15: Topuğun yerden ayrılması sırasında 15°lik dorsla ekstansiyon

Topuğun ve parmakların yerden ayrılması sırasında, tibia ile ayak arasındaki açı

tamamen ters döner. Bilek, topuğun yerden ayrılması sırasındaki 15 derecelik dorsal ekstansiyondan yaklaĢık 20 derecelik plantar fleksiyon durumuna geçer (Çizim: 2.16).

Çizim 2.16: Parmakların yerden ayrılması sırasında 20°lik plantar fleksiyon

2.2.2. Bilek Ekleminin Kinetik Analizi DıĢ kuvvetler, bacak, basma fazı ortasından sonra sabit ayak üzerinde öne doğru

rotasyon halindedir. Bacak, dönme hareketini öne doğru sürdürürken kuvvet momenti dorsal ekstansiyon yönünde artar. Topuk yerden temasını keserken destek noktasının ileri doğru itilmesiyle bu durum meydana gelir.

Böylece bilek eklemi ile zemindeki reaktif kuvvetlerin bileĢkesi arasındaki dikey

uzaklık artar (Çizim: 2.17).

21

Çizim 2.17: Ayak ile zemin arasındaki destek noktasının öne doğru harekei bilek eklemindeki

dorsal ekstansiyon momentinin önemli oranda artmasına neden olur.

Topuğun yerden ayrılmasından hemen sonra, dorsal ekstansiyon momenti en yüksek

noktasına ulaĢır. Parmakların yerden ayrılması sırasında dorsal ekstansiyon momenti birdenbire sıfıra düĢer.

Ġç kuvvetler, basma fazı ortası ile topuğun yerden ayrılması arasında, baldır

kaslarının dıĢ merkezli kontraksiyonu ile bileğe dorsal ekstansiyon yaptıran kuvvet momentine karĢı koyar.

Bileğin plantar fleksorları, dorsal ekstansiyon yönündeki maksimum dıĢ dönme

kuvvetiyle aynı anda maksimum bir elektrik aktivitesi oluĢturur. Kaslarda meydana gelen bu maksimum aktivite itmeyi oluĢturur. Plantar fleksorlar, itme sırasında birbirini takip eden reaksiyon örnekleri oluĢturur. Ayağın arka kısmında iĢlev gören kaslar, ayağın ön tarafındaki

kasların hemen önünde en yüksek elektrik aktivitelerine ulaĢır. Parmaklar yerden ayrıldığında, plantar fleksorlar faaliyet dıĢı kalır.

2.2.3. Diz Ekleminin Kinematik Analizi Basma fazı ortasında, diz eklemi yaklaĢık 15 derece bükülür ve gerilme yönüne

doğru hareket eder (Çizim: 2.18).

Çizim 2.18: Basma fazı ortasında diz 15° bükülüdür.

22

Topuğun yerden ayrılması sırasında, diz yaklaĢık 178 derece gergin durumdadır (Çizim: 2.19).

Çizim 2.19: Diz, topuğun yerden ayrılması sırasında neredeyse gergin durumdadır.

Topuğun ve parmakların yerden ayrılması sırasında, diz yaklaĢık tam gergin durumdan 40° lik bükülü duruma geçer (Çizim: 2.20).

Çizim 2.20: Parmakların yerden ayrılması sırasında diz, yaklaĢık 40° bükülü durumdadır.

2.2.4. Diz Ekleminin Kinetik Analizi

DıĢ kuvvetler, basma fazı ortasında, zemindeki reaktif kuvvetlerin bileĢkesi dizin arkasından geçer ve bir bükülme momenti oluĢturur.

Basma fazı ortası ile ayak topuğunun yerden ayrılması arasında, vücut öne doğru

hareket ederken bileĢke de öne doğru kayar ve bükülme momentini azaltır.

23

Ayak topuğunun yeren ayrılması sırasında, bileĢke kuvveti dizin ön tarafında toplanır ve bunun sonucu eklemi gerer. Aynı anda plantar fleksorların azami aktivitesine ulaĢılmıĢ olur.

DıĢ kuvvetler dizi germek üzere etki ettiklerinde, itme hareketi ortaya çıkar. Bu hareket baĢladıktan hemen sonra ayak ile zemin arasındaki reaksiyon noktası metatarsal eklemlerin önünden geçer.

Zemindeki reaksiyon metatarsal eklemlerin önünden geçtiği anda diz bükülmeye

baĢlar ve bileĢke kuvvet yine diz ekleminin arkasından geçer. Dize etki eden bükülme momenti, çift destek fazına ulaĢıncaya kadar artmaya devam

eder. Vücut ağırlığı diğer bacağa aktarılır; böylece dize etki eden bükülme momenti azalır. (Çizim 2.21).

a) Basma fazı orta noktasında

kuvvetler dizi bükmektedir

b) Topuğun yerden ayrılması

sırasında bileĢke kuvvetler

dizin önünden geçer ve dizi gerecek Ģekilde etkiler.

c) BileĢke kuvvet, parmak

eklemlerine geçtiğinde, diz

eklemi bükülür ve kuvvet, bükme itkisi sürdürür

Çizim 2.21: Diz ekleminin kinetik analizi

Ġç kuvvetler, basma fazı ortasında, ayak bileğinin ilk fleksorları düĢük bir

aktivite göstermeye baĢlar. Bu aktivite kademeli olarak topuğun yerden ayrılmasına kadar artar.

Topuk yerden ayrıldığı an gastrocnemiusun elektriksel aktivitesinin maksimum olduğu

andır. Ancak, bundan sonra diğer plantar fleksorlar (tibialis posterior, soleus, perenous longus ve flexor hallucis longus ) maksimum aktivite gösterir.

Topuğun yerden ayrılmasından sonra diz eklemine bir germe momenti etki eder.

(Çizim: 2.22).

24

Çizim 2.22: Gastrocnemius’un maksimum elektrik aktivitesi topuğun yerden ayrılmasından kısa bir süre sonra oluĢur. Mekanik kuvvetler dizi gerdirici etki yaptığından ve ischiocrural

grup aktif olmadığından gastrocnemius dizin aĢırı gerilmesini engellemektedir.

Ġtme hareketi, iki baĢlı gastrocnemius tarafından oluĢturulur. Ayrıca dizin aĢırı

bükülmesini engellemeye de yardımcı olur (Çizim: 2.23).

Çizim 2.23: Ġtme ile parmağın yerden ayrılması arasında, diz ekleminde önemli bir bükülme momenti oluĢur. O anda, bilek ekleminin plantar fleksorları tibia’nın ileriye doğru hareketini

yavaĢlatıp dizi geren bir etki yaratırlar.

Daha sonra itme fazındaki zemin reaksiyonundan belli olacağı gibi, parmağın yerden

ayrılmasından kısa bir süre öncesine kadar dizde artan bir bükülme momenti oluĢur.

Bu süre içinde kaydedilen elektromiyografik çizimlerin sadece düĢük quadriceps

aktivitesi göstermeleri dikkat çekicidir. Vastus intermedius ile rectus femoris, parmağın yerden ayrılmasından kısa bir süre önce aktif duruma geçer. Bu nedenle bacağın derin plantar fleksorların ( özellikle soleus, peroneus longus, tibialis posterior, flexor digitorum langus ve flexor hallucis longus ) alt baldırı doğrultarak dizin bükülmesine karĢı koyar.

25

2.2.5. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi Basma fazı ortası, kalça, 180 derecelik pozisyondan gerilme yönünde harekete

devam eder (Çizim: 2.24).

Çizim 2.24: Basma fazı ortasında kalça 1800 gergindir.

Topuğun yerden ayrılması sırasında, kalça, 10 ile 15 derece arasında gergin durumdadır (Çizim: 2.25).

Çizim 2.25: Topuğun yerden ayrılması sırasında kalça 10 ile 15° arasında gergin durumdadır.

26

Ġtme, kalça, yaklaĢık 20 derecelik bir maksimum gerginliğine ulaĢır (Çizim: 2.26).

Çizim 2.26: Ġtme ile parmağın yerden ayrılması arasında kalça yaklaĢık 20° olan maksimum aĢırı gerilme durumundadır.

Parmağın yerden ayrılması sırasında, kalça, 10° aĢırı gergin durumdadır ve

bükülme yönünde harekete devam eder. DıĢ kuvvetler, basma fazı ortasında bileĢke kuvvet, kalça ekleminin arkasından geçer

ve bir germe momenti oluĢturur. Bu germe momenti, çift destek fazı baĢlayana ve vücut ağırlığı kısmen de olsa diğer bacağa aktarılana kadar artmaya devam eder.

Çift destek sağlanmadan hemen önce, taĢıyıcı ekstremitenin kalçasına etki eden germe

momenti en yüksek değerine ulaĢır. Çift destek fazı baĢladığı anda, kalçadaki germe momenti hızla sıfıra düĢer. (Çizim: 2.27), (Çizim: 2.28).

Çizim 2.27: Basma fazı ortasında kuvvetler kalçayı gerdirmektedir.

27

Çizim 2.28: Ġtmeden sonra ve çift desteğe baĢlamadan önce, mekanik moment 185 Nm ye kadar

çıkar.

Ġç kuvvetler: Kalçayı öne eğen en önemli kaslar olan iliacus ve psoas major, itme

sırasında aktiftir. Bu kasların en önemli iĢlevi, pelvisin geriye doğru eğilmesini engelleyerek kalçaya etki eden germe momentine karĢı etki gösterir.

AĢağıdaki elektromiyografik çizelgede, yürüme siklusunun % 45’i ile % 60’ı arasında

(maksimum kalça germe momentinin etki ettiği zaman) eğme görevi gören en önemli kasların aktif olmadıkları görülmektedir. Adduktor longus ile addukor magnus, pelvisi itmeden sonra sagital düzlemde sabit hale getirebilecek durumdadır. Her iki kas da neredeyse symphisise eriĢecek kadar öne doğru gerilen alt pupis uzantılarından gelmektedir. Kasların uzantıları, femurun arka kısmına kadar ulaĢır. Ġtmeden sonra pelvis geriye doğru eğilirken her iki kas esner. Kalçayı germek için kullanılan maksimum kuvvetin etki ettiği anda her iki

kasta ortaya çıkan maksimum elektrik aktivitesi, elektromiyografif çizelgede gösterilmiĢtir (Çizim 2.29).

Çizim 2.29: Ġliopsoas’ın ve adduktorların elektromiyogramı

28

2.3. Salınma Fazı Sırasında Sagital Düzlemde Hareket Analizi Ayak bileği, diz ve kalça eklemlerinin kinematik analizleri yapılır.

2.3.1. Bilek Ekleminin Kinematik Analizi

Salınma fazı sırasında bileğin en önemli üç dorsal ekstansoru (tibialis anterior, extensor digitorum longus ve extensor halucis longus), parmağın yerden ayrılmasından önce baĢlayarak topuğun yere değmesinden sonraya kadar süren faaliyeti gösterir. Dorsal ekstansorların iĢlevi; salınma fazı sırasında bilek eklemi normal duruma getirerek ekstiremitenin kısalmasını sağlamaktır.

2.3.2. Diz Ekleminin Kinematik Analizi

Parmağın yerden ayrılmasından sonra, diz eklemi bükülmeye devam eder.

Parmak ile basma fazı ortası arasında, diz yaklaĢık 65 derecelik maksimum bükülme açısına eriĢmiĢtir.

Erken salınma fazı sırasında, bacak, hızlanma etkisi altındadır. Geç salınma fazı sırasında, bacak, yavaĢlama etkisi altındadır.

Parmağın yerden ayrılmasında, parmağın yerden ayrılmasından önce baĢlayan

quadriceps kontraksiyonunun iki iĢlevi vardır: Alt baldırın arkaya doğru fazla salınmasını engeller ve bacağın ileriye doğru hızlanmaya baĢlamasını sağlar.

Geç salınma fazı sırasında, topuğun yere değmesinin hemen öncesinde kalça

ekstansor grubu aktif hale gelir. Bu sırada bu kasların iĢlevi bacağın öne doğru

hızlanmasını yavaĢlatmaktır. Böylece ayağın hareketi kontrol edilmiĢ olur.

2.3.3. Kalça Ekleminin Kinematik Analizi

Parmağın yerden ayrılmasından hemen sonra salınma fazının baĢlangıcında,

Kalça eklemi, neredeyse normal durumdadır. kalça, basma fazı ortasına ulaĢıncaya kadar eğilir.

Basma fazı ortasında, kalça yaklaĢık 25 derece eğilmiĢ durumdadır.

Basma fazı ortası ile topuğun yere değmesi, kalçanın eğilmesi, bundan sonra önem taĢımayacak kadar azdır.

29

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Yürüme hareketinin fizyolojik açıdan önemini inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek yürüme hareketini fizyolojik açıdan inceleyiniz.

Yürüme analizi laboratuarında

kullanılan değerlendirme yöntemlerini inceleyiniz.

Yürüme analizi ile ilgili afiĢ, çizim

kullanınız.

Topuğun yere değmesi ile basma fazı

ortası arasındaki sagital düzlemde hareket analizini inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek topuğun yere

değmesi ile basma fazı ortası arasındaki hareketleri, sagital düzlemde inceleyiniz.

Basma fazı ortası ile parmakların yerden

ayrılması arasındaki sagital düzlemde hareket analizi inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek basma fazı ortası

ile parmakların yerden ayrılma arasındaki hareketleri sagital düzlemde inceleyiniz.

Salınma fazı sırasında sagital düzlemde hareket analizini inceleyiniz.

ArkadaĢınızı yürüterek salınma fazını sagital düzlemde inceleyiniz.

UYGULAMA FAALĠYETĠ

30

KONTROL LĠSTESĠ Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet

ve Hayır kutucuklarına (X) iĢareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Yürüme hareketinin fizyolojik açıdan önemini inceleyebiliyor musunuz?

2. Yürüme analizi laboratuarında kullanılan değerlendirme yöntemlerini inceleyebiliyor musunuz?

3. Topuğun yere değmesi ile basma fazı ortası arasındaki sagital düzlemde hareket analizini inceleyebiliyor musunuz?

4. Basma fazı ortası ile parmakların yerden ayrılması

arasındaki sagital düzlemde hareket analizi inceleyebiliyor musunuz?

5. Salınma fazı sırasıda sagital düzlemde hareket analizini inceleyebiliyor musunuz?

DEĞERLENDĠRME Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme”ye geçiniz.

31

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz.

1. Ġnsanın normal yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesi, aĢağıdaki hangi

faktöre bağlıdır? A) Yer çekimi

B) Kas kontraksiyonu C) Eylemsizlik (atalet) momentleri D) Yürüme siklusunun çeĢitli fazları sırasında bacağın kısımlarının açısal oranları E) Hepsi

2. AĢağıdaki Ģıklardan hangisi, vücut hareketlerin kuvvetler dikkate alınmadan

incelendiği kısımdır? A) Kinetik

B) Fizyolojik C) Anatomik D) Kinematik E) Patolojik

3. AĢağıdakilerden hangisi, yer çekimi etkisiyle ortaya çıkan kuvvetlerdendir? A) Ön kuvvetler

B) DıĢ kuvvetler C) Ġç kuvvetler D) Arka kuvvetler E) Hiçbiri

4. AĢağıdakilerden hangisi, kontraksiyon sonucu ortaya çıkan kuvvetlerdendir? A) Ön kuvvetler

B) Dış kuvveter C) İç kuvvetler D) Arka kuvvetler E) Hiçbiri

5. AĢağıdakilerden hangisi, kinetik analiz ölçüm sonucu ortaya çıkar? A) DıĢ kuvvetlerin Ģiddeti B) DıĢ kuvvetlerin yönü

C) Eklemlerin konumu D) Eklemlerin duruĢları E) Hepsi

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

32

MODÜL DEĞERLENDĠRME

AĢağıda cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D) yanlıĢ ise (Y) yazınız.

1. ( ) Yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesinde yer çekiminin etkisi

vardır.

2. ( ) Yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesinde ayak boy uzunluğunun

etkisi vardır.

3. ( ) Yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesinde kas kontraksiyonunnun

etkisi vardır.

4. ( ) Yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesinde eylemsizlik momentinin

etkisi yoktur.

5. ( ) Kinematik mekanikte, vücut hareketlerinin kuvvetler dikkate alınmadan

incelendiği kısımdır.

AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz.

6. AĢağıdaki Ģıklardan hangisinde vücut hareketlerin kuvvetler dikkate alınmadan

incelendiği kısımdır? A) Kinetik B) Fizyolojik C) Anatomik D) Kinematik

E) Patolojik

7. Ġnsanın normal yürüme hareketindeki ağırlık merkezinin değiĢmesi, aĢağıdaki hangi faktöre bağlıdır? A) Yer çekimi B) Kas kontraksiyonu C) Eylemsizlik (atalet) momentleri

D) Yürüme siklusunun çeĢitli fazları sırasında bacağın kısımlarının açısal oranları E) Hepsi

MODÜL DEĞERLENDĠRME

33

8. Gözleme dayalı analizde aĢağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Her ekleme ayrı ayrı bakılır B) Video kayıt cihazı C) Mürekkep baskı

D) Yakın çekim E) Yazıcı

9. AĢağıdakilerden hangisi, yürüme analiz değerlendirme yöntemi değildir?

A) Gözleme dayalı analiz. B) Kinetik analiz. C) Kinematik analiz. D) Kan analizi

E) Dinamik pedobarografik analiz. AĢağıda verilen cümlelerdeki boĢlukları doğru Ģekilde doldurunuz.

10. Yürüme analizin amacı; insanın yürüme hareketini …....…....….... ve

…....…....…....olarak fizyolojik açıdan incelenmesini yapmaktır.

DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.

34

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1’ĠN CEVAP ANAHTARI

1 E

2 D

3 B

4 C

5 E

ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2’NĠN CEVAP ANAHTARI

1 E

2 C

3 A

4 B

5 D

MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 E

8 C

9 D

10 kinetik - kinematik

CEVAP ANAHTARLARI

35

ÖNERĠLEN KAYNAKLAR BERNBECK R., PRAMSCHĠEFER, J., STOLLE H.D., Technische

Kinderorthopädie, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1982.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammearbeit (GTZ),Ortopedi

Teknisyen Okulu Bahçelievler/ĠSTANBUL, Mesleki Pratik AlıĢtırmalar,

Ecshborn, 2.Mart, 1995.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit: Diaserie 0. T. 102/1

Untere-Extremitäten-Ganganalyse.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit: Manual, 1. Jahr,

Ausbildung zum “Orthopaedic Technologist”, Dortmund, 1988.

FALLER A, Der Körper des Menschen, Einführung in Bau und Funktion,

10. Auflage, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1984.

HOHMANN D, UHLĠG R, Orthopädische Technik, 7. Auflage, Ferdinand

Enke Verlag, Stuttgart, 1982.

KAPANDJĠ I.A., Bücherei des 0rthopäden (Band 47), Funktionelle

Anatomie der Gelenke, Band 2, Untere Extremitat, Ferdinand Enke Verlag,

Stuttgart, 1985.

KAPANDJĠ I.A., Bücherei des Orthopäden (Band 40), Funktionelle

Anatomie der Gelenke, Band 1, Obere Extremität, Ferdinand Enke Verlag,

Stuttgart, 1984.

KOTTKE F.J., STĠLLEWELL G.K., LEHMANN J.F., Krusenin Fiziksel Tıp

ve Rehabilitasyon el kitabı, 3. Baskı, Nobel tıp kitabevi, Ġstanbul, 1988.

PLATZER W., Taschenatlas der Anatomie, Band 1: Bewegungsapparat, 5.

Auflage, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1986.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Eğitim Genel Müdürlüğü, Türk-Alman Teknik

ĠĢbirliği, Ortopedi Teknisyen Okulu Ders Kitapları, Ġstanbul,1994.

YALÇIN S, N. BERKER, G YAVUZER, H. GÖK, Yürüme Analizi, Avrupa

Matbaacılık, Ġstanbul, 2001.

ZĠNK C., Pschyrem bel Klinisches Wörterbuch, 255. Auflage, Walter de

Gruyter, Berlin, 1986.

ÖNERĠLEN KAYNAKLAR

36

KAYNAKÇA

BERNBECK R., PRAMSCHĠEFER, J., STOLLE H.D., Technische

Kinderorthopädie, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1982.

ÇAKMAK M., Ortopedik muayene, Nobel Tıp Yayınları, Ġstanbul, 1989.

ÇĠMEN A., Anatomi, 3. Baskı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Uludağ

Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları No. 55, Bursa, 1992.

DERE F, Anatomi, Ġkinci Baskı, Cilt 1 ve 2, Okullar Pazarı Kitabevi, Adana,

1990.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammearbeit (GTZ),Ortopedi

Teknisyen Okulu Bahçelievler/_ĠSTANBUL, Mesleki Pratik AlıĢtırmalar,

Ecshborn, 2.Mart, 1995.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammearbeit (GTZ),Ortopedi

Teknisyen Okulu Bahçelievler/_STANBUL, Mesleki Pratik AlıĢtırmalar,

Ecshborn, 2.Mart, 1995.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit, Diaserie 0. T. 102/1

Untere-Extremitäten-Ganganalyse.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit, Diaserie 0. T. 102/1

Untere-Extremitäten-Ganganalyse.

Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit, Manual, 1. Jahr,

Ausbildung zum “Orthopaedic Technologist”, Dortmund, 1988.

FALLER A, Der Körper des Menschen, Einführung in Bau und Funktion,

10. Auflage, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1984.

FENEĠS H., Resimli Anatomi Sözlüğü (Dilgi bilim Adlığı), Çev. Süreyya

Ulker, Ġkinci Baskı, Ġnkilap ve Aka Kitabevleri, Istanbul 1983.

GARDNER E; GRAY D.J. O’Rahilly, R. A natomy, A Regional Study of

Human Structure, Fifth Edition, Igaku-ShoiSaunders Ġnternational Edition,

Japan, 1986.

HOHMANN D, UHLĠG R, Orthopädische Technik, 7. Auflage, Ferdinand

Enke Verlag, Stuttgart, 1982.

KAYNAKÇA

37

KAPANDJĠ I.A., Bücherei des 0rthopäden (Band 47), Funktionelle

Anatomie der Gelenke, Band 2, Untere Extremitat, Ferdinand Enke Verlag,

Stuttgart, 1985.

KAPANDJĠ I.A., Bücherei des Orthopäden (Band 40), Funktionelle

Anatomie der Gelenke, Band 1, Obere Extremität, Ferdinand Enke Verlag,

Stuttgart, 1984.

KAYHAN O, YumuĢak Doku Ağrıları ve Fonksiyon Kaybı, Nobel Tıp

Yayınları, Ġstanbul, 1992.

KOTTKE F.J., STĠLLEWELL G.K., LEHMANN J.F., Krusenin Fiziksel Tıp

ve Rehabilitasyon el kitabı, 3. Baskı, Nobel tıp kitabevi, Ġstanbul, 1988.

PLATZER W., Taschenatlas der Anatomie, Band 1: Bewegungsapparat, 5.

Auflage, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1986.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Eğitim Genel Müdürlüğü, Türk-Alman Teknik

ĠĢbirliği, Ortopedi Teknisyen Okulu Ders Kitapları, Ġstanbul, 1994.

Türk Dil Kurumu, Ġmla Kılavuzu, Gözden GeçirilmiĢ Yeni Baskı, Atatürk

Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları No. 525,

Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara, 1993.

Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Cilt 1 ve 2, Yeni Baskı, Atatürk Kültür, Dil

ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu, Milliyet Tesisleri, Ġstanbul, 1992.

YALÇIN S, N. BERKER, G YAVUZER, H. GÖK, Yürüme Analizi, Avrupa

Matbaacılık, Ġstanbul, 2001.

ZĠNK C., Pschyrem bel Klinisches Wörterbuch, 255. Auflage, Walter de

Gruyter, Berlin, 1986.