EKLEMDicle Aras

Eklem, eklem türleri, eklem içi oluşumlar, insan vücudundaki eklemler

Eklem

İki veya daha fazla kemiğin eklem yüzeylerinin bir arayagelmesiyle oluşan yapılardır.

Arthrologia – artroloji.

Kemikler arasında fonksiyonel bir bağlantı sağlayan birleşmeyerleridir.

3.9.2015 2

Eklem Türleri

Eklemler yapılarına ve hareket yeteneklerine göre üç gruptasınıflandırılırlar. Bunlar;

1. Articulationes fibrosae – Synarthroses – Sinartroz – Oynamaz eklemler

2. Articulationes cartilaginea – Amphartroses – Amfiartroz – Yarı oynareklemler

3. Articulationes synoviales – Diarthroses – Diartroz – Oynar eklemler

3.9.2015 3

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Eklem yüzeyleri arasında boşluk yoktur.

Arada fibröz bağ dokusu bulunur.

Bu nedenle bunlara fibröz eklemler de denir.

3.9.2015 4

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Oynamaz eklemler kendi içinde dört gruba ayrılır. Bunlar;

a. Sutura (sutura)

b. Syndesmosis (sindesmozis)

c. Gomphosis (gomfozis)

d. Schindylesis (şindilezis)

3.9.2015 5

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Sutura (sutura); iki kemik birbiriyle dikiş tarzı birleşmiştir.

Yalnızca kafa kemiklerinde görülür.

3.9.2015 6

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Syndesmosis (sindesmozis); Eklem yüzeyleri arasında fibröz bağdokusu bulunur.

Örneğin articulatio tibiofibularis.

3.9.2015 7

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Gomphosis (gomfozis); eklem yüzeylerinden birioyuktur. Diğeri ise çivi şeklindedir ve bu oyuğagirmiştir.

Alt ve üst çene kemikleri ve diş köklerinde görülür.

3.9.2015 8

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Schindylesis (şindilezis); kemikteki bir oluk içine bir kemikçıkıntısının yerleşmesi ile oluşur.

3.9.2015 9

Eklem Türleri – Amfiartroz eklemler

Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzeyleri arasında hyalinkıkırdak bulunur. Bu nedenle bu gruba kartilaginöz eklemler dedenir.

İki alt grubu vardır. Bunlar;

Synchondrosis (sinkondrozis) ve

Symphysis’dir (simfizis).

3.9.2015 10

Eklem Türleri – Amfiartroz eklemler

Synchondrosis (sinkondrozis); eklem yüzeyleri arasında kıkırdakdoku bulunur.

Bu kıkırdak doku zamanla kemikleşebilir.

Kostalar ve sternum arasındaki eklemler buna bu gruba dahildir.

3.9.2015 11

Eklem Türleri – Amfiartroz eklemler

Symphysis (simfizis); eklem yüzleri arasında yassı ve genişfibrokartilaginöz bir discus bulunur.

Karşılıklı iki pubis arasındaki eklem buna örnektir.

3.9.2015 12

Eklem Türleri – Diartroz eklemler

Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzeyleri arasında eklemboşluğu vardır ve eklem yüzleri kıkırdakla kaplıdır.

3.9.2015 13

Eklem Türleri – Diartroz eklemler

Genel özellikleri;

1. Facies articularis (fasiyes artikülaris); eklem yüzleridir. Hyalinkıkırdak ile kaplıdır.

2. Cavitas articularis (kavitas artikülaris); eklem yüzleri arasındakipotansiyel boşluktur. Bu boşlukta negatif basınç bulunur.

3.9.2015 14

Eklem Türleri – Diartroz eklemler

3. Capsula articularis (kapsüla artikülaris); eklem yüzlerini veeklem boşluğunu çevreleyen kapsüldür.

İki tabakadır. Dış tabaka fibröz bağ dokudan iç tabaka isesinoviyal membrandandır.

Sinoviyal membran synovia (sinovya) denilen bir madde salgılar.

3.9.2015 15

Eklem Türleri – Diartroz eklemler

4. Ligamentum articulare (ligamentum artikülare); eklemkapsülünü de içine alır.

Eklemi meydana getiren kemikleri birbirine bağlayan bağlaraligament denir.

Oynar eklemlerin iç ve dış bağları vardır.

3.9.2015 16

Eklem – Eklem içi oluşumlar

Eklem yüzlerinin birbirine daha iyi oturması, uyması için bazıeklem içi oluşumlar vardır.

Discus articularis (diskus artikülaris); disk şeklindeki oluşumlardır.

3.9.2015 17

Eklem – Eklem içi oluşumlar

Labrum articularis (labrum artikülaris); halka şeklindekioluşumlardır.

Meniscus (menisküs); fibrokartilaginöz yapıda, yarım ayşeklindeki oluşumlardır.

3.9.2015 18

Eklem Türleri – Diartroz eklemler – Eksen sayılarıOynar eklemler eksen sayılarına göre sınıflandırılırlar. Bunlar;

1. Plana tip eklem,

2. Sellar tip eklem,

3. Gingilimus tip eklem,

4. Trokoid tip eklem,

5. Sferoid tip eklem,

6. Elipsoid tip eklemdir.

3.9.2015 19

Eklem – Belirli bir ekseni olmayan eklemler

Art. plana (plana eklem); eklem yüzleri düzdür. Bu nedenle belirlibir ekseni yoktur.

Bu tip eklemlerde eklem yüzlerinin bulunduğu düzlemde sınırlıbir kayma hareketi yapılır.

3.9.2015 20

Eklem – Belirli bir ekseni olmayan eklemler

3.9.2015 21

Eklem – Tek eksenli eklemler

Art. trochoidea (trokoid eklem); konveks eklem yüzü silindirik,konkav eklem yüzü ise bu silindiri içine alacak şekildedir.

Vertikal eksen etrafında pronasyon ve supinasyon yapar.

3.9.2015 22

Eklem – Tek eksenli eklemler

3.9.2015 23

Eklem – Tek eksenli eklemler

3.9.2015 24

Eklem – Tek eksenli eklemler

Art. trochlearis (troklear eklem, ginglimus); konveks eklem yüzümakara şeklinde, konkav eklem yüzü bunu içine alacak şekildedir.

Menteşe tipi eklem de denir.

Transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstansiyon yapar.

3.9.2015 25

Eklem – Tek eksenli eklemler

3.9.2015 26

Eklem – Tek eksenli eklemler

3.9.2015 27

Eklem – İki eksenli eklemler

Art. ellipsoidea (elipsoid eklem); konveks eklem yüzü ovalbiçiminde, konkav eklem yüzü bu oval yüzü içine alacak şekildeelipsoid biçimindedir.

Sagital eksende abduksiyon ve adduksiyon, transvers eksendefleksiyon ve ekstansiyon yapar.

3.9.2015 28

Eklem – İki eksenli eklemler

3.9.2015 29

Eklem – İki eksenli eklemler

3.9.2015 30

Eklem – İki eksenli eklemler

Art. sellar (sellar eklem); her iki eklem yüzü de hem konkav hemkonvekstir.

Eyer tip eklem olarak da bilinir.

Sagital eksende abduksiyon ve adduksiyon, transvers eksendefleksiyon ve ekstansiyon yapar.

3.9.2015 31

Eklem – İki eksenli eklemler

3.9.2015 32

Eklem – İki eksenli eklemler

3.9.2015 33

Eklem – Üç eksenli eklemler

Art. sphaeroidea (sferoid eklem); konveks eklem yüzü küreşeklinde konkav eklem yüzü bu küreyi içine alacak şekildeçukurdur.

Transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksendeabduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende pronasyon-supinasyon yapar.

3.9.2015 34

Eklem – Üç eksenli eklemler

3.9.2015 35

Eklem – Üç eksenli eklemler

3.9.2015 36

Eklem – Belirli bir ekseni olmayan eklemler

Art. Irregulare (irregüler eklem); ana eksenler dışında birden çoktali ekseni olan eklemlerdir.

Art. Talocalcaneonavicularis (ayak bileği eklemi) buna örnektir.

Bu eklemde ayak eversiyon ve inversiyon yapar.

3.9.2015 37

Eklem – Eklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşmasını engelleyen faktörlerEklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşarak normal pozisyonlarının

bozulmasına lukasyon (çıkma) denir. Lukasyonu engelleyenfaktörler;

Eklem boşluğundaki negatif basınç,

Eklem yüzlerinin şekilleri,

Eklem kapsülü ve eklem bağları ile

Eklemi saran kas ve kirişlerdir.

3.9.2015 38

Eklem – Eklemlerin sinirleri

Eklemler sinir sonlanmaları açısından çok zengindir.

Sinir ağları eklemin her tarafına yayılır.

Eklemi dış etkilerden koruyan fibröz zar ağrı duyusu taşıyanliflerden zengindir.

3.9.2015 39

Eklem – Eklemlerin damarları

Eklemler kendilerine en yakın arter tarafından beslenirler.

3.9.2015 40

Eklem – Kafa eklemleri

Sutura sagittalis; orta hatta, iki parietal kemiğin birleştiğieklemdir.

Sutura coronalis; alın kemiğinin arkada iki parietal kemikleyaptığı eklemdir.

Sutura lambdoidea; oksipital kemiğin önde iki parietal kemikleyaptığı eklemdir.

3.9.2015 41

Eklem – Kafa eklemleri

3.9.2015 42

Eklem – Omurga eklemleri

Art. atlantooccipitalis; atlasın yan yüzleri (massa lateralis)üstündeki konkav eklem yüzleri ile oksipital kemiğin kondilleri(conydlus occipitalis) arasındaki eklemdir.

Elipsoid tip eklemdir.

3.9.2015 43

Eklem – Omurga eklemleri

Art. atlantoaxialis; atlas ile axisin densi arasındaki trokoid tipeklemlerdir.

Atlas ile axis arasında oluşan bu üç eklem birlikte hareket eder.

Atlas ile dens arasındaki eklemin vertikal ekseninde baş, sağa vesola rotasyon yapar.

3.9.2015 44

Eklem – Omurga eklemleri

3.9.2015 45

Eklem – Omurga eklemleri – ArticulaionesvertebralesOmurlar arası eklemler iki grupta incelenirler. Bunlar;

1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler,

2. Omur kemerlerinin üst ve alt eklem çıkıntılarındaki eklemyüzleri arasındaki eklemler.

3.9.2015 46

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionesvertebrales1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler;

Bu eklemler 2. boyun omurundan başlayarak 5. bel omuru ilesakrum arasındaki eklemde olmak üzere tüm omur cisimleriarasında bulunur.

Omur cisimleri arasındaki eklemler symphysis tip eklemlerdir.

3.9.2015 47

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionesvertebrales1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler;

Omur gövdelerinin arasında düscus intervertebralis bulunur.

Bu eklemlerin boylu boyuna önünde (lig. longitudinale anterior)ve arkasında (lig. longiudinale posterior) bant şeklinde bağlarvardır.

3.9.2015 48

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionesvertebrales2. Omur kemerleri arasındaki eklemler;

Omurların üst eklem çıkıntıları (processus articularis superior)ve alt eklem çıkıntıları (processus articularis inferior) arasındakieklemler plana tip eklemlerdir.

3.9.2015 49

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionesvertebrales

3.9.2015 50

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionescostovertebrales Kosta başındaki eklem yüzü ile vertebra gövdesindeki eklem

yüzü (fovea costalis) arasındaki plana tip eklemdir.

Kostaların çıkıntıları ile (11. ve 12. kostalar hariç) omurların yançıkıntıları arasında da eklemler vardır. Bunlar da plana tiptedirve sınırlı bir kayma hareketi yaparlar.

3.9.2015 51

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaionessternocostales 1. ve 7. costalar ile sternum arasındaki eklemlerdir.

Birincisi synchondrosis, diğerleri synovial eklemlerdir.

3.9.2015 52

Eklem – Omurga eklemleri – Omurganın hareketleri Hareket komşu iki omur arasında çok sınırlıdır. Ancak

omurganın tamamında geniş bir hareket açısı vardır.

Omurga; fleksiyon, ekstansiyon, lateral fleksiyon ve rotasyonyapabilir.

3.9.2015 53

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. acromioclavicularis; klavikulanın scapular ucu ile scapulanınacromionu arasındaki arasındaki plana tip eklemdir. Sınırlı kaymahareketi yapar.

Art. sternoclavicularis; klavikulanın sternal ucu ile sternumdabulunan klavicular girinti arasındaki sellar tip eklemdir.

3.9.2015 54

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 55

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. humeri; humerusun başı ile scapuladaki glenoid çukurarasındaki sferoid tip eklemdir.

Eklem boşluğunda labrum artikülare vardır.

Transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksendeabduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende iç-dış rotasyon yapar.

3.9.2015 56

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 57

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. radio ulnaris proximalis; radius ve ulnanın üst uçlarıarasındaki trokoid tip eklemdir.

Art. humero radialis; humerustaki kapitulum humeri ile radiusbaşı arasındaki sferoid tip eklemdir.

3.9.2015 58

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. humero ulnaris; humerustaki troklea humeri ile ulnadakiincisura trochlearis arasındaki gingilimus tip eklemdir.

Bu üç eklem tek bir eklem gibi hareket eder. Transvers eksendefleksiyon-ekstansiyon ve vertical eksende iç-dış rotasyon yapar.

3.9.2015 59

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 60

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. humero ulnaris; radiusdaki insissura ulnaris ile caput ulnaarasındaki trokoid tip eklemdir.

Art. radiocarpalis; radiusun alt ucu (facies articularis carpalis) ile1. sıra el bileği kemikleri (pisiform hariç) arasındaki elipsoid tipeklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon ve adduksiyon yapar.

3.9.2015 61

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Artt. manus;

Artt. intercarpales; aynı sıradaki carpal kemikler arasındakieklemdir.

Artt. mediocarpalis; 1. sıradaki carpal kemiklerle 2. sıradakicarpal kemikler arasındaki plana tip eklemdir. Sınırlı kaymahareketi yapar.

3.9.2015 62

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 63

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Artt. carpometacarpalis pollicis; 1. metacarpal kemikle carpalkemiklerden trapez arasındaki sellar tipi eklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon-adduksiyon ve opozisyon-sirkumdiksiyon yapar.

3.9.2015 64

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Artt. carpometacarpalis II., III., IV., V.; 2. sıradaki carpalkemiklerle, metacarpal kemikler arasındaki plana tip eklemdir.

Sınırlı kayma hareketi yapar.

3.9.2015 65

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 66

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Artt. metacarpophalangeales; I.-V. metacarpal kemiklerin distaluçları ile I.-V. falanksların proksimal uçları arasındaki sferoid tipeklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon-adduksiyon ve opozisyon-sirkumdiksiyon yapar.

3.9.2015 67

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Artt. interphalangeales; proksimal falankslar ile medial falankslar,medial falankslar ile distal falankslar arasındaki gingilimus tipeklemlerdir.

Transvers eksende fleksiyon ve ekstansiyon yaparlar.

3.9.2015 68

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

3.9.2015 69

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. sacroiliaca; sacrum ile iliyumda bulunan ve kulak kepçesinebenzeyen (facies auricularis) arasında sinoviyal-plana tip bireklemdir.

3.9.2015 70

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. symphysis pubica; iki pubis kemiği arasındaki simfizis tip bireklemdir.

Arasında discus interpubicus bulunur.

3.9.2015 71

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. coxae; femurun caput femorisi ile kalça kemiğindeki fossaacetabuli arasındaki sferoid tip eklemdir.

3.9.2015 72

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. coxae; eklem içinde labrum acetabulare ve lig. capitisfemoris vardır.

Eklemi besleyen damar bu bağ içinden eklem boşluğuna gelir.

Transver eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksendeabduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende pronasyon-supinasyon yapar.

3.9.2015 73

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. coxaenın;

İç bağları; lig. capitis femorisdir.

Dış bağları; lig. ischiofemorale, lig. iliofemorale ve lig.pubofemoraledir.

3.9.2015 74

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. genu; femurun alt ucundaki kondiller, tibianın üst ucundakikondiller ve patellanın arka yüzü arasındaki bikondiller tipeklemdir.

Eklem içinde meniscus medialis ve meniscus lateralis bulunur.

3.9.2015 75

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. genu; transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon ve 30⁰’likfleksiyondan sonra vertical eksende iç-dış rotasyon yapar.

İç bağları; lig. curicuatum anteirus, lig. curicutum posterius ve lig.transversum genudur.

Dış bağları; lig. patella, lig. colloterale tibiale, lig. colleteralefibulare, lig. popliteum obliquum ve lig. popliteum arcuatumdur.

3.9.2015 76

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

3.9.2015 77

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. talocruralis; tibianın malleolus medialisi, fibulann malleoluslateralisi arasındaki çatala traoclea talinin girmesiyle oluşangingilimus tip eklemdir.

Transvers eksende plantar ve dorsal fleksiyon yapar.

3.9.2015 78

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. talocalcaneonavicularis; talus, kalkaneus ev navikulaarasındaki irregüler bir eklemdir.

Subtalar eklem ile birlikte hareket eder.

Eklemin yukarın aşağı, önden arkaya ve içten dışa doğruseyreden oblik bir ekseni vardır.

3.9.2015 79

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. talocalcaneonavicularis; ayak bu oblik eksende;

İnversiyon (supinasyon + adduksiyon + dorsi fleksiyon) ve

Eversiyon (pronasyon + abduksiyon + plantar fleksiyon) yapar.

3.9.2015 80

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Ayak eklemleri;

Art. calcaneocuboideaArt. tarsi transversaArt. cuneonavicularisArt. intracuneiformesArt. cuneocuboideaArt. tarsometatarsalesArtt. intermetatarsalesArtt. metatarsophalangealesArtt. interphalangeales pedis

3.9.2015 81

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

3.9.2015 82