ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA

www.themegallery.com

ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA

SAVREMENE ORGANIZACIONE STRUKTURE

Savremene organizacione strukture

Model mješovite organizacione strukture T - oblik organizacije Virtualna organizacija Mrežna organizacija Organizacija paukove mreže Izvrnuta organizacija Ameba organizacija Model inovativne organizacione strukture Model ,,organizacije koja uči”


Razlika između klasične i savremene organizacije preduzeća vidi se samo u tome da li je težište u organizaciji na: centralizaciji ili decentralizaciji; dubljoj ili plićoj podjeli rada; uskom ili širokom rasponu kontrole; krutoj ili fleksibilnoj strukturi; statičnoj ili inovativnoj organizaciji; birokratskim ili organskim strukturama; autoritetu pojedinca ili timskom radu; neuvažavanju ili uvažavanju ljudi u organizaciji; upravljanju ljudima nasuprot upravljanju stvarima i procesima; spremnosti ili nespremnosti za sprovođenje organizacionih

promjena;


Savremeni organizacioni modeli usmjeravaju preduzeća u pravcu decentralizovane, fleksibilne i inovativne organizacije

Ona treba da se bazira na autonomnim organizacionim jedinicama i profitnim centrima, timskom radu i upravljanju ljudi u organizaciji.


Savremene organizacije treba da imaju razvijenu korporativnu kulturu i da budu spremne za sprovođenje organizacionih promjena.

U osnovi svih savremenih oblika organizacije je informaciona tehnologija koja uz pomoć telekomunikacija olakšava umrežavanje organizacija.


Ideja outsourcinga jeste da svaki član mreže proizvodi ono u čemu je bolji od konkurencije, tj. drugih članova mreže.

Model mješovite organizacione strukture

Model mješovite organizacije se javlja u multidivizionoj organizacionoj strukturi u kojoj se miješaju dvije ili više vrsta divizionih jedinica na istom organizacionom nivou.

U literaturi se za mješovite organizacione strukture upotrebljava i naziv konglomeratska organizacija (Conglomerate Organization) koji asocira na mješavinu različitih organizacionih struktura.


Na prvom nivou u organizaciji primijenjen je teritorijalni model organizacije,

Na drugom i trećem nivou primijenjen je funkcionalni model

Dok su na četvrtom nivou organizacije preduzeća istovremeno prisutna dva tipa strukture: predmetna (u proizvodnji) i organizaciona struktura orjentisana prema

kupcima (u odjeljenju prodaje).


Na posljednjem, najnižem nivou organizacije, proizvodnja je organizovana u organizacione jedinice prema fazama tehnološkog procesa, zasnovane na procesno orjentisanoj funkcionalnoj organizacionoj strukturi



U ovom modelu organizacione strukture svaka organizaciona jedinica ili odjeljenje u preduzeću treba da izabere onu vrstu organizacione strukture koja joj najbolje odgovara, odnosno koja će im omogućiti uspješnu realizaciju postavljenog zadatka.

T - oblik organizacije

Informaciona tehnologija pruža mogućnost za nove načine oblikovanja organizacije, prije svega stvaranje T-oblika organizacije, odnosno tehnološki uslovljene organizacije.


T-oblik organizacije predstavlja oblik umreženih organizacija: dobavljača, kupaca, strateških partnera i ostalih virtualnih komponenti

Ovo se desava uz pomoć informacione tehnologije, koja omogućava stvaranje plitke organizacione strukture s malim brojem nivoa menadžmenta i širokim rasponom kontrole


Dio komunikacija na relaciji menadžment-saradnici preuzima informatička tehnologija, tako da veće značenje u oblikovanju organizacije ima raspon komunikacija u odnosu na raspon kontrole.

Tehnološki uslovljena organizacija putem komunikacione tehnologije, elektronske pošte i mrežne organizacije omogućava veliku fleksibilnost organizacije koja može brzo reagovati na zahtjeve kupaca.


Karakterišu je brojne prednosti kao što su: fleksibilnost, smanjivanje birokratije, zaposleni koji vjeruju menadžmentu, niska organizacija, mali broj nadređenih, efikasna prodaja, decentralizovano odlučivanje, virtualne komponente, visoka konkurentnost, rad usmjeren na zadovoljstvo kupcaca, mogućnost uspostavljanja strategijskih saveza i ostalih partnerskih odnosa.


Jedna od slabosti T-oblika organizacije je zavisnost od spoljašnjih partnera.


Virtualna organizacija

Virtuelna organizacija je privremena mreža nezavisnih institucija, preduzeća ili pojedinaca, koji se upotrebom informaciono - komunikacione tehnologije spontano ujedinjuju kako bi iskoristile svoje kompetitivne prednosti.

Po pravilu, nema svoju strukturu, zbog čega se i govori o virtualnoj organizaciji a ne o virtualnoj organizacionoj strukturi.


Svaka kompanija u mreži virtualne organizacije odbacuje sve aktivnosti u kojima nije najbolja (outsourcing), a zadržava samo one u kojima je lider.

Virtualna organizacija je nehijerarhijska organizacija nezavisnih kompanija koje samostalno odlučuju o ulasku u mrežu virtualne organizacije s drugim kompanijama s kojima razmjenjuju sirovine, materijale, informacije, znanje, tehnologiju, istraživanje i razvoj, proizvode i usluge.


Orijentacija kompanija na osnovni suštinski program (core business) značaj je najvećeg broja visokotehnoloških organizacija članica virtualne organizacije.

Zbog strategije visokog fokusiranja na glavni program javlja se potreba za eksternalizacijom (outsourcing) nekih drugih proizvoda ili usluga koje je do tada kompanija proizvodila sama, a koje se sada mogu povoljnije nabaviti, od drugih članica virtualne organizacije.


Upravo te dvije dimenzije (core business i outsourcing) daju izuzetnu važnost virtualnoj organizaciji i svaku organizaciju čine neophodnom članicom mreže.

Ovaj model organizacije je fleksibilan i modularan kao i sposoban za brzo reagovanje.

U osnovi formiranja virtualnih organizacija nalaze se ekonomski interesi svake od članica.

Mrežna organizacija

Mrežna organizacija (network organization) je oblik virtualne organizacije koji pokazuje način povezivanja članica u virtualnoj organizaciji.

Mogućnosti ulaska u mrežu i izlaska iz mreže, praktično su neograničene, pa se takve organizacije nazivaju i "organizacije bez granica".


Oblici mreže mogu biti jednostavni poput lanca, gdje samo neki članovi mreže imaju neposredne veze, a drugi samo posredne.

Za razliku od mreže u obliku točka u kojoj postoji jedan član mreže koji se nalazi u centru mreže i ima ključnu ulogu u mreži, a svi ostali članovi vezani su za ključnog člana.

Najčešći je oblik višekanalna mreža, koju omogućava informatička tehnologija, i to je upravo mreža koja će karakterisati buduću organizaciju.



Najveća prednost mreže je njena prilagodljivost putem koje je moguće okupiti toliko znanja koje nikada ne bi bilo moguće imati u nekoj pojedinačnoj organizaciji.

Oblici mrežne organizacije mogu biti različiti s obzirom na: razloge umrežavanja, broj članova u mreži, jačinu ili snagu pojedinog člana mreže, međusobnu povezanost članova, kao i s obzirom na specifičnost kulture pojedinih

zemalja.

Mrežna organizacija kao klaster preduzeća


Jedan od najpoznatijih primjera je mreža japanske kompanije "Mitsubishi" u čijoj se mreži nalaze različite kompanije specijalizovane za hemikalije, elektroniku, tešku industriju, automobile, trgovinu itd.

Centralno mjesto u toj mreži ima Mitsubishi banka, koja igra ulogu integrisanja svih članica mreže.

Organizacija paukove mreže

Organizacija "paukove mreže" jedan je od oblika mrežne organizacije.

Za razliku od klasičnih mrežnih organizacija, koje postoje kao zatvorene ili otvorene stalne mreže sa brojnim članstvom, organizacija paukove mreže nije stalna organizacija, već je ad hoc organizacija pa se može porediti s projektnom odnosno timskom organizacijom.

Organizacija paukove mreže

Nije toliko bitno da se svi članovi mreže nalaze na istom mjestu, koliko je važno da oni posjeduju software koji im omogućava zajednički jezik i zajedničku bazu podataka.

Izvrnuta organizacija

Izvrnuta organizacija (Inverting organization) predstavlja jedan od oblika decentralizovane i nehijerarhijske organizacije.

Organizacija ovog oblika je izvrnuta tako da se top menadžment nalazi u osnovi organizacione piramide, a osnova organizacije na vrhu.


Po tom modelu mogle bi biti organizovane sve one kompanije koje se bave direktnom prodajom jednog proizvoda ili određenog asortimana proizvoda, na vrlo širokom prostoru (kozmetika, posuđe, usisivači za prašinu, životno osiguranje itd.).

Za sve njih je karakteristično da imaju relativno malu upravu s pratećim službama i na hiljade direktnih prodavača koji su u kontaktu s centralom.


Po ovom modelu organizacije mogle bi da se organizuju brojne: naučne, obrazovne i zdravstvene institucije

ali i sve one organizacije koje se baziraju na znanju, kao što su konsalting organizacije, projektantske, softverske i slične kuće.


Ameba organizacija

Ameba organizacija (Amoeba organization) – bazira se na autonomiji, fleksibilnosti i saupravljanju od strane zaposlenih u organizaciji.

Ameba organizacije su bez hijerarhije pa se može reći da su one, sa stanovišta dubine organizacije, jednog nivoa organizacije.

Ameba organizacija

Amebe mogu imati između 3 i 50 članova

Ako je ameba neefikasna, ona se može dalje dijeliti ili reformisati u nove amebe za neke druge zadatke.

Najvažnije obilježje ameba organizacija je izostajanje hijerarhije među njenim članovima, zbog čega su organizacije ovog tipa fleksibilne i lako prilagodljivog oblika

Ameba organizacija

Organizacija japanske kompanije "Kyocera Cor.“ čijih je 50 divizija organizovano u 400 ameba.

Model inovativne organizacione strukture

Nastala je kao izraz potrebe savremenog preduzeća za stalnim inovacijama i modifikacijama proizvodnog programa, a sa njima i ponude kupcima

Ova struktura se definiše kao struktura koja ubrzava transformaciju rezultata istraživačkih i razvojnih aktivnosti u nove aktivnosti vezane za proizvod ili tržište.

Inovativna struktura ima dva potpuno odvojena dijela zbog kojih se tretira kao dualna struktura.


Prvi dio je onaj koji se bavi istraživačkom, odnosno inovativnom djelatnošću - Inovativni deo organizacije

Sastoji se od funkcionalnih timova (FT) različitih profila - pronalaze nove ideje i razrađuju inovacione projekte

Organizaciona struktura je matričnog oblika, Za svaki projekat formira poseban tim. Smatra se centrom troškova.


Drugi dio je operativni dio, koji je nosilac izvršnih aktivnosti - Operativni deo organizacije

Struktura je diviziona - divizioni profitni centri; sa odgovarajućim funkcionalnim jedinicama Nosilac izvršnih aktivnosti; Operacionalizuju se nove ideje, programi i

projekti; Favorizuje se efikasnost.


Model ,,organizacije koja uči”

Savremeno poslovanje zahteva sve intezivniju primenu znanja, multidisciplinarnost i saradnju.

Danas se smatra da osnovno fakultetsko obrazovanje nije dovoljno, jer se pravila poslovanja toliko brzo menjaju, tako da uvek ima novih koji se moraju učiti.

Ono što savremene kompanije žele nisu diplomirani studenti koji „sve znaju“, već oni koji pored znanja poseduju sposobnost i spremnost da stalno uče.

Model ,,organizacije koja uči”

Organizacije koje su promenile način rada tako da zaposleni pored obavljanja osnovne delatnosti u okviru radnog vremena moraju i da uče, nazivaju se „organizacijama koje uče“ (learning organization).

PRIMJER MJEŠOVITI HOLDING

Documents

ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA