Organizacija podataka

Dr MiomirTodoroviDr MiomirTodorovićć

Podela:

Podaci su osnovni resurs svakog informacionog sistema. U njima se odslikavaju svi elementi, veze i procesi koji se dešavaju u sistemu.

Podela: prema promenljivosti tokom vremena konstantne relativno konstantne varijabilne (promenljive)

Prema kretanju ulazne (predstavljaju informacioni ulaz), izlazne (predstavljaju informacioni izlaz), interne ( u okviru posmatranog sistema).

Prema načinu organizovanja: formalizovani, i neformalizovani.

Proces organizacije podataka

formiranje organizacionih jedinica podataka i određivanje njihovog materijalnog sadržaja,

dodeljivanje organizacionih jedinica pojedinim ćelijama memorije,

formiranje formalnog redosleda radi lakšeg nalaženja sadržaja pojedinih org. jedinica

Organizacione jedinice podataka

Znakovi

Obično se znakovi dele na: alfabetske - slova od A do Z, numeričke cifre od 0 do 9, alfanumeričke - skup

alfabetskih i numeričkih znakova,

specijalni znaci (, <, >, !, ?, .. itd.).

Sekvencijalna organizacija datoteke

Adresa i-tog sloga određena je izrazom:AD (xi) = AD (xi-1) + CC broj memorijskih ćelija prethodn. (xi-

1) sloga.Slogovi fiksne dužine AD (xi) =L0 + C iL0 bazna adresa

1 x 1 2 x 2. . . i x i

. . . n x n

AD AD ADAD

Relativna organizacija datoteke

Relativna datoteka se sastoji iz niza ćelija fiksne dužine.

Dužinu ćelije određuje korisnik. Relativni ključ – broj sloga

Celija1

slog 1 slog 2 slog 4 . . .slog350

prazno prazno

Celija2

Celija3

Celija4

Celija5

Celija350

Indeks - sekvencijalna organizacija datoteke

Sekvencijalna organizacija sa indeksima koji omogućuju brz pristup do pojedinih slogova datoteka.

Ove datoteke imaju sledeća tri područja: Glavno područje u koje se upisuju slogovi

pri stvaranju ili reorganizaciji datoteke. Područje indeksa, formira se prilikom

stvaranja ili reorganizacije datoteke. Prelazno područje, koje služi da se u

njega smeste slogovi koji ispadaju iz glavnog područja zbog ubacivanja novih slogova.

Osnovni oblici obrade i organizacije podataka

Podaci u datotekama nose informacije o objektima i procesima na koje se odnose. Nad datotekama se vrše sledeće tri osnovne grupe operacija:

Izmene (ubacivanje novih slogova, izbacivanje postojećih slogova, promena vrednosti pojedinih polja) - ažuriranje

Sortiranje, sa ciljem da se stvori određeni redosled slogova

Očitavanje podataka sa ciljem da se omoguće određeni proračuni i izdavanje izveštaja.

ORGANIZACIJA BAZA PODATAKA

Nedostaci klasične organizacije:

o porast količine istih podataka,o porast grešaka u obradi,o odluke zasnovane na

nepouzdanim podacima su, takođe, nepouzdane,

o troškovi obrade podataka rastu o vreme odgovora raste.

Organizacija podataka po funkcijama

Proizvodi

Podaci o prodaji

Finansijksipodaci

Klasična organizacija podataka

Podaci o relnom svetu

PROGRAM 1

Logička Organizacija 1

PROGRAM 2

Logička Organizacija 2

PROGRAM 3

Logička Organizacija 3

PROGRAM 4

Logička Organizacija 4

FizičkaOrganizacija

1

FizičkaOrganizacija

2

FizičkaOrganizacija

3

Osnovne karakteristike baze podataka

Otklanjanje nedostataka organizacije podataka u datotekama

Odgovori kako zahtevima i potrebama pojedinih poslova i zadataka tako i zahtevima vanplanskih, direktnih upita

Minimalna redudansa

Baza podataka

Podaci o relnom svetu

PROGRAM

OPIS SLOGA

FizičkaOrganizacija

Logička datoteka

Baza podataka

neophodnost osamostaljivanja načina čuvanja i organizacije podataka od pojedinačnih korisnika i njihovih programa,

potrebe formiranja jedinstvenog sistema za upravljanje bazom podataka (SUBP)

Komponente baze podataka

informacioni fond baze podataka

informacione jezike za opis i manipulaciju podacima,

sistem za upravljanje BP (SUBP) administraciju BP, rečnik BP, tehnička sredstva BP.

Baza podataka

“Skup međusobno povezanih podataka, koji se odnosi na neku oblast primene, memorisan sa minimalnom redundansom koja dopušta njihovo optimalno korišćenje od strane jednog ili više korisnika”

Jezici BP:

Jezici za opis: jezici za eksterni opis (pogled korisnika) jezici za logički opis BP jezici za fizički opis BP.

Jezici za manipulaciju : viši programski jezici, za manipulaciju u okviru aplikacionog

programa, za upite (on-line), Za generisanje izveštaja, sredstva za on-line ispitivanje, pretraživanje i

manipulaciju, sredstva zaštite i provere.

Modeli podataka

Model podataka odražava uzajamnu povezanost objekata realnog sistema.Jedinstven način predstavljanja podataka i njihove interpretacije preko strukture podataka, skupa ograničenja i skupa operatora. Modeli baze podataka: relacioni, hijerarhijski, mrežni.

Od modela podataka se zahteva da je:

semantički bogat tj. da daje što više informacija o realnom sistemu na prost konzistentan i nedvosmislen način,

nezavisan od karakteristika i tipa računara

da omogućava formalizovano projektovanje konceptualne, logičke i fizičke BP i

da omogući relativizam u pogledu prikazivanja realnog sistema.

Entitet baze podataka

Entitet predstavlja neku suštinu u realnom sistemu, o kojoj se skupljaju i memorišu podaci u banci podataka.

Entiteti iste vrste čine skup entiteta kome se dodeljuje ime koje određuje tip entiteta

Svaki tip entiteta ima neke karakteristike koje se nazivaju atributi. Atributima se dodeljuju imena ona označavaju tip atributa.

Skup dozvoljenih vrednosti određene osobine (atributa) naziva se domen.

PRIMER

Ime skupa: Student tip entiteta Imena osobina: Tip atributa

Broj indeksa

Ime i prezime

Pol Godina rođenja

škola

136 Petrović Milica

Ženski 1982 Finasije

140 Petar Mitrović

Muški 1983 Porezi i carine

.... ... ... . .....

200 Layar Mmarić

Muški 1984 Menadžment

Koncepti entiteta baze podataka

Entitet

Realni objektiLjudi, mašine,

materijali sredstva i sl

AsocijaciaČovek – grad

Student-fakultet

DogadjajiIzdata roba,Položen ispi

Apstraktni konceptIspit

PredmetKonto

Relacioni model podataka

Prikaz podataka o entitetima dvodimenzionalnim tabelam.

Tvorac relacionog modela je E.F.Codd 1970.godine.

Sistemi za relacionu bazu podataka su: DB/2, SQL/DS, SUPRA, ORACLE i dr.

Tabele moraju biti tako sastavljene da imaju sledeće

Osobine tabela RMBP:

svaka rubrika tabele predstavlja jedan podatak ne postoje više grupe koje se ponavljaju,

kolone su homogene, u jednoj koloni postoji samo jedna vrsta podataka,

svaka kolona ima naziv, redovi se razlikuju međusobno,

duplikati redova nisu dozvoljeni i redosled kolona ili vrsta nije bitan.

Relacija student

Broj indeksa

Ime i prezime

Pol Godina rođenja

škola

136 Petrović Milica

Ženski 1982 Finasije

140 Petar Mitrović

Muški 1983 Porezi i carine

.... ... ... . .....

200 Lazar Marić Muški 1984 Menadžment

Relaciona algebra

Izvođenje operacija nad relacijama naziva se relaciona algebra.

o Rezultat svih operacija je nova relacija.o Izdvajanje kolona se naziva projekcija.o Izdvajanje reda naziva se selekcija.o Spajanje se može vršiti kada su odgovarajući

atributi jednaki ili je zadovoljen neki uslov.o Delenje je operacija kojom se jedna relacija

deli drugom i dobija treća relacija.Prikazivanje relacija STUDENT (BROJ-INDEKSA, IME-I-PREZIME, POL, GIDINA-RODJENJA).

Upitni jezik

SQL Generička verzija se sastoji od tri

klauzule: SELECT, FROM i WHERE a upitna SQL forma je: SELECT atribut-1, atribut-2,....atribut-n FROM relacija-1, relacija-2,...relacija-n WHERE predikat

SELECT klauzula - projekcija atributa FROM klauzula - specificira relacije iz

kojih se biraju atributi. WHERE određuje kriterijume selekcije.