Odnos prema bosanskohercegovačkim elektroenergetskim ...(konkretni investicioni projekti) Bosanskohercegovački komitet Javna rasprava Stanje nauke i tehnologije u Bosni i Hercegovini

Hotel Europe Sarajevo, 21. februar 2015. godine

Jakub ViteškićElektroprenos BiH

[email protected]

Tema

Odnos prema bosanskohercegovačkim elektroenergetskim stručnjacima u

zemlji i svijetu

1

Bosanskohercegovački komitetJavna rasprava Stanje nauke i tehnologije u Bosni i Hercegovini

Hotel Europe Sarajevo, 21. februar 2015. godine2

Faktori koji determinirajuodnos prema BH

elektroenergetskim stručnjacima u zemlji

Komparacija faktora kroz ambijent (pravni, ekonomski, tehnički) i

okolnosti do 1992. i danas



1. Stanje školstva – produkcija kadrova2. Stanje privrede (investicije,

proizvodnja, sprega sa školstvom) 3. Naučno istraživački rad 4. Organizacija i koordinacija političkih i

elektroprivrednih subjekata5. Ulaganja u nauku i tehnologiju

(%GDP-a)6. Mogućnost nadgradnje kroz rad

(konkretni investicioni projekti)



1. Stanje školstva – produkcija kadrova



1. Stanje školstva

Slično kao i do 1992. imamo četiri (do rata tri) državna fakulteta i sada nekoliko privatnih koji školuju buduće elektroenergetičareBolonja, neusklađenost programa,nespremna privreda (ECT bodovi)



1. Stanje školstva

Raste broj nezaposlenih iako po standardima EU nedovoljan procenat mladih (18 – 24 god.) studira , kontradik.Investicije u toku i najavljene (TE Stanari, TE Tuzla B7, HE Ulog, HE Mrsovo, HE Vranduk, TE Zenica,..., investicije u TS i DV ) bi trebalo da stvore nova radna mjesta



2. Stanje privrede (investicije, proizvodnja, veza sa školstvom)




Industrija EE opreme i Instituti/laboratorije ratom devastirani –posljedica odliv stručnjaka u bliže i šire okruženje Nemogućnost praktičnog stručnog usavršavanja tokom školovanja



2. Stanje privrede (investicije, proizvodnja, veza sa školstvom)Nedovoljno investicija iz oblasti elektroenergetike, gdje bi domaći experti mogli doći do izražaja (mogućnost napredovanja)Proizvodnja VN opreme u BiH svedena na minimum nakon perioda kada se skoro sve moglo nabaviti kod domaćih proizvođača (primjer Energoinvesta)




Velika disproporcija produkcije kadrova i potrebe u privredi

(nedostatak radnih mjesta proizvodi odlazak mladih stručnjaka iz zemlje)



3. Naučno istraživački rad Postojeća ustavnopravna struktura BiH

se u potpunosti reflektuje u oblasti pravnog, političkog i institucionalnog

okvira za regulisanje naučno istraživačkog rada

(nemoć privrednih subjekata, nema ulaganja u razvoj)



3. Naučno istraživački rad Važeći Ustavi (BiH, entiteta , kantona) ne

tretiraju direktno pitanje nauke i tehnologije

Na nivou BiH postoji “Okvirni zakon o osnovama naučno istraživačkog rada i

koordinacija unutrašnje i međunarodne saradnje”



3. Naučno istraživački rad Ministarstvo civilnih poslova ima

određene nadležnosti:- da razvija visoko obrazovanje u BiH- da promovira integraciju učenja i

istraživanja- da podržava jačanje odnosa između

visokog obrazovanja, industrije, ekonomije



4. Organizacija i kordinacija rada političkih i elektroprivrednih

subjekata tj. vlade(a), regulatora, nezavisnog operatora sistema,

elektroprijenosa, elektroprivreda i distributivnih el.energ. pred.



4. Organizacija i kordinacija rada političkih i elektroprivrednih

subjekata Bez obzira na nadležnosti entitetskih

vlada neophodno strateško planiranje razvoja elektroenergetskog sistema na

nivou države



4. Organizacija i kordinacija rada političkih i elektroprivrednih subjekata Bez održavanja javnih rasprava i okupljanja stručnjaka iz oblasti elektroenergetike , donošenje investicionih odluka diskutabilno



5. Ulaganje u nauku i tehnologiju

Pitanje finansiranja naučno istraživačke djelatnosti neriješeno, rascjepkanost predstavlja problem kao i u drugim segmentima sistemskog organizovanja



5. Ulaganje u nauku i tehnologiju

Zapuštenost istraživačkog rada institucionalno i kadrovski (država i preduzeća)

Zemlje EU u prosjeku u oblast nauke i tehnologije (R&D djelatnost) ulažu cca 2 % svog GDP, u BiH ni 0,1 % (prije rata 1,5%)



6. Mogućnost učenja kroz rad (izgradnja el. energ. objekata i

proizvodnja opreme)



6. Mogućnost učenja kroz rad (izgradnja el. energ. objekata i proizvodnja opreme) Nedostatak investicija u elektroenergetske objekte (elektrane, trafostanice, dalekovodi)

Proizvodnja visokonaponske opreme u

BiH



6. Mogućnost učenja kroz rad

Saradnja privrednih subjekata i fakulteta



Odnos prema BH elektroenergetskim stručnjacima

u svijetuZnačajan broj BH EE experata sa

stečenim zvanjima i znanjima u BiH angazovano širom svijeta (bukvalno od

Australije do Amerike) što u proizvodnim kompanijama, konsultantskim kućama i EE sistemima kao i mladih školovanih

vani




u svijetuUnatoč svim problemima sa kojima se borimo u BiH, EE stručnjaci iz BiH su

aktivni u domenu objavljivanja stručnih i naučnih radova




u svijetuBH Komitet CIGRE konstanta u

podsticaju BH stručnjacima za učešćem na konferencijama, savjetovanjima i sl.-rezultat našli svoje mjesto u studijskim

komitetima međunarodne CIGRE


Documents

Odnos prema bosanskohercegovačkim elektroenergetskim ...(konkretni investicioni projekti) Bosanskohercegovački komitet Javna rasprava Stanje nauke i tehnologije u Bosni i Hercegovini