UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET KRIMINALISTIKIH NAUKAHISTORIJSKI RAZVOJ OBAVJETAJNE SLUBE

Ass Edita Haskovi

OSNOVNA SHVATANJA O NASTANKU OBAVJETAJNE DJELATNOSTIprirodno svojstvo ljudskog rodahistorijska kategorijateoloko shvatanje

UZROCI NASTANKA OBAVJETAJNE DJELATNOSTI OBJEKTIVNIpojava tajneantagonistiki odnosi meu ljudimaratovi SUBJEKTIVNIminimum psihikog razvitka ovjekakulturni razvoj ovjeka

POJMOVNO ODREENJE OBAVJETAJNE DJELATNOSTI Obavjetajna djelatnost je specifina drutvena djelatnost usmjerena prema spoljanjim i unutranjim protivnicima iji su predmeti interesovanja prvenstveno najsuptilnije i najbolje uvane tajne stranih drava i drugih drutvenih subjekata, a koja se preduzima s ciljem realizacije vitalnih interesa drave

Obavjetajna djelatnost se odvija kroz obavjetajni ciklus koji obuhvata sljedee fazeutvrivanje obavjetajnih zadataka i planiranje obavjetajne djelatnostiprikupljanje odreenih podataka angairanjem obavjetajnih i izviakih snaga i upotrebom sredstava obavjetajno-izviake namjeneIzuavanje, provjeravanje i analiziranje prikupljenih podataka i utvrivanje njihove vrijednosti i vjerodostojnostiprocjenjivanje obavjetajnih podataka i odvajanje glavnog od sporednog , uz istovremeno zakljuivanje i predvianje razvoja buduih dogaajadostavljanje podataka na koritenje zainteresiranim faktorima

FAKTORI TRANSFORMACIJE OBAVJETAJNE DJELATNOSTI U OBAVJETAJNU SLUBU(XIV-XIX)geografska otkria i prva kolonijalna osvajanja ustrojavanje apsolutistikih monarhijadiplomatijabankarstvoFrancuska buroaska revolucijarazvoj kapitalizmagraanski ratovi u SAD-ukolonijalizam i imperijalizamekspanzija nauke i tehnike

NASTANAK MODERNE OBAVJETAJNE SLUBE Moderna obavjetajna sluba je tekovina buroaske revolucije i karakterizira je sljedeejavlja se kao stalni specijalizirani organ drave sa obavjetajnom funkcijomobavjetajna djelatnost postaje sve obimnija, a njeni metodi raznovrsnijiobavjetajnu slubu ne interesiraju samo vojna i politika saznanja ve se njen domet iri na ekonomske i druge oblasti obavjetajna sluba se poinje baviti mnogim neobavjetajnim pitanjima kao to su propaganda, terorizam, dravni udari, puevi itd

RAZLOZI NAUNE NEDOREENOSTI O OBAVJETAJNOJ SLUBItajnost sadraja rada obavjetajne slube birokratska uskogrudnost nezakonomjeran razvoj obavjetajne djelatnosti

U prilog injenici da obavjetajni fenomen nije u dovoljnojmjeri nauno elaboriran govori odsustvo ope prihvaenedefinicije obavjetajne slube!!!

NEKA OD POJMOVNIH ODREENJA OBAVJETAJNE SLUBEu najirem smislu obavjetajnu slubu ine obavjetajna djelatnost i organizacija ( aparat ) koja je sprovodiu materijalnom smislu obavjetajna sluba obuhvata obavjetajnu aktivnost i ciljeve koji se s njom postiu u formalno-organizacionom smislu obavjetajna sluba obuhvata organizaciju i sredstva kojima se obavjetajne funkcije ostvaruju

NEKA OD POJMOVNIH ODREENJA OBAVJETAJNE SLUBE ( PREMA POJEDINIM AUTORIMA )Kent eran definira obavjetajnu djelatnost kao precizan sistematski rad kojim se dolazi do korisnih znanja , ali koja su od vitalnog znaaja za nacionalni opstanakStevan Rodi istie da je obavjetajna sluba dravni organ koji ima osnovni zadatak da informie o tajnama protivnika. U tom cilju ona razvija odreenu djelatnost koja je ako se pogleda izbliza vrlo raznovrsna sastavljena iz niza konkretnih pojedinanih radnjiSovjetsko gledite pod vojnom-obavjetajnom slubom podrazumijeva trupno izvianje iji je cilj upoznavanje sa snagama, namjerama i sredstvima neprijatelja radi borbenog obezbjeenja dejstava sopstvenih trupa pri emu se ta djelatnost odvija kontinuirano za se vrijeme borbenih dejstava kao i za vrijeme zatija

Vojna enciklopedija definira obavjetajnu slubu kao specifinu organizaciju drave koja ima zadatak da prikuplja, izuava, obrauje i koristi obavjetajne podatke o drugim dravama, kao i drugim djelatnostima subverzivne prirode. Ona je izraz jedinstva obavjetajne organizacije i obavjetajne djelatnostiAndrija Savi obavjetajnu slubu definira kao drutveno-historijski i klasno uslovljenu specijalizovanu organizaciju koja u okviru svog djelovanja rada sprovodi tajne obavjetajne ,kontraobavjetajne i subverzivne akcije prema vitalnim interesima protivnika, koristei pri tome specifine metode i sredstva s ciljem ostvarivanja odreenih politikih interesa i zatite unutranje i spoljanje bezbjednosti zemlje

Milan Miloevi pod obavjetajnom slubom podrazumijeva specijalizovanu organizaciju dravnog aparata koja specifinim metodima i sredstvima sprovodi obavjetajne, bezbjednosne ,subverzivne i druge aktivnosti s ciljem zatite drave, kao i zatite interesa samo te slubeIntegralna definicija obavjetajne slube: Obavjetajna sluba predstavlja specifinu, specijaliziranu visokoprofesionalnu i relativno samostalnu instituciju drutva koja u skladu sa zakonom datim ovlatenjima i koritenjem posebnih legalnih i tajnih metoda i sredstava prikuplja tiene znaajne obavjetajne podatke i druge informacije o planovima i namjerama drugih drava ili njihovih pojedinih institucija, koje su potrebne za kreiranje, oblikovanje i voenje globalne politike, i svojim djelovanjem otkriva, sprijeava, presijeca djelovanje stranih obavjetajnih slubi prema vlastitoj dravi.

PODJELA OBAVJETAJNE SLUBEObavjetajna sluba u materijalnom i obavjetajna sluba u formalnom smisluObavjetajna sluba u uem smislu i kontraobavjetajna slubaOfanzivna i defanzivna

OBAVJETAJNA SLUBA U MATERIJALNOM I FORMALNOM SMISLUPod obavjetajnom slubom u materijalnom smislu podrazumijeva se samo obavjetajna djelatnost koja je nastala pojavom tajne i antagonistikih odnosa meu ljudimaPod obavjetajnom slubom u formalnom smislu podrazumijeva se stalni, posebni, profesionalni dravni organ sa obavjetajnom funkcijom

OBAVJETAJNA SLUBA U UEM SMISLU I KONRAOBAVJETAJNA SLUBAPod obavjetajnom slubom u uem smislu podrazumijeva se aktivnost na spoljnom planu, odnosno prema inozemstvu koja ima za cilj otkrivanje i saznavanje tajni suprotne straneKontraobavjetajna sluba bavi se obezbjeenjem i ouvanjem tajni sopstvene zemlje , odnosno ona se suprostavlja djelovanju djelatnostima stranih obavjetajnih slubi prema vlastitoj zemlji

OFANZIVNA I DEFANZIVNA OBAVJETAJNA SLUBA Ofanzivna obavjetajna sluba obavlja istraivanje na teritoriji protivnika, bilo da prikuplja podatke o njegovim mjerama, planovima ili otkriva njegove aktivnosti prema sopstvenom prostoru Defanzivna se angaira na zatiti sopstvene teritorije i struktura

NAELA RADA OBAJETAJNE SLUBESveobuhvatnost u obavjetajnom radu podrazumijeva obavjetajno istraivanje veoma velikog broja podataka i informacija iz svih oblasti ivota i rada drugih zemaljaNeprekidnost u radu ogleda se u tome da se obavjetajni rad ne prekida bez obzira da li se zemlja nalazi u mirnodopskom ili ratnom stanjuBezobzirnost potie od naela cilj opravdava sredstvoObavjetajne slube u svom radu u izvjesnim situacijama pribjegavaju najgrubljim postupcima ucjenjivanja, prevara ,obmanjivanja ,fizike likvidacije pojedinaca i sl.

Infiltracija se ogleda u nastojanju obavjetajne slube da preko agenture ili specijalnih snaga bude prisutna u strukturama protivnika kako bi uticale na stanje u njima Objektivnost i provjera podrazumijevaju prikupljanje to tanijih podataka i njihovo objektivno( nepristrasno ) prikazivanjePravovremenost znai raspolagati pregledom cjelokupne situacije u svakom trenutkuTajnost rada je temelj rada svake obavjetajne slube. Obavjetajni rad se u principu odvija tajno. Obavjetajne slube u realizaciji obavjetajne djelatnosti primjenjuju raznovrsne tajne metode i sredstva

Planiranje zadataka sa jasno preciziranim poslovima po vremenu i prostoru preduzima se na osnovu odluka, nareenja , odnosno zapovijesti nadlenih organa vojnih komandi kao i na osnovu procjene situacijeSpecijalizacija u radu nalae potrebu stalnog strunog usavravanja kadrova obavjetajne slubeTimski rad je posljedica kompleksnosti mnogih obavjetajnih poslova koji zahtijevaju zajedniki rad veeg broja specijalista razliitog profila

HVALA NA PANJI