Wereldpremière Presentatie van de S 418 LE business

Pagina 06

H e t m a g a z i n e v o o r m e n s e n m e t e e n p a s s i e v o o r b u s s e n

N u m mer 5 6 | U i t g a ve 2 / 1 5

W o r l d

60 jaar clubbusDe Setra S 6 is jarig

Pagina 28

Goed adviesOp bezoek in het DesignCenter

Pagina 40

Reizen in stijl TopClass 500 met luxe uitrusting

Pagina 24

“Er waren veel mooie producten

te zien die de perfectie,

schoonheid en passie van

het merk Setra onderstrepen.”

Beste klanten en vrienden van Setra,

Het doet mij plezier dat ik u voor het eerst in mijn functie van directeur Marketing, Sales en Aftersales bij Daimler Buses op deze plek mag verwelkomen. Mijn ‘start bij de bus’ ligt nog niet zo ver achter me, maar toch heb ik in die korte tijd al met velen van u persoonlijk kennis kunnen maken en interessante gesprekken gevoerd. Ik voel me dan ook al helemaal thuis bij de grote ‘Setra familie’. De BusWorld in Kortrijk in oktober was een echt hoogtepunt. Ik was onder de indruk van de beurs die alle aspecten van het busbedrijf op compacte wijze presenteert. Er waren veel mooie producten te zien die de perfectie, schoonheid en passie van het merk Setra onderstrepen. Uit onze gesprekken met u bleek maar weer eens dat niet alleen het product, maar ook onze samenwerking met u opmerkelijk is. Dit zien we ook terug in de uiterst positieve ontwikkeling die Setra in 2015 doormaakte. We willen u hiervoor hartelijk bedanken. Een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt is dat van bussen voor het lange- afstandsvervoer. Deze markt biedt ondernemers veel kansen, maar stelt hen ook voor grote uitdagingen. Wij ondersteunen de verschillende bedrijfsmodellen in de specifieke markten met onze OMNIplus servicepakketten op maat. In deze uitgave wordt ook ruim aandacht besteed aan het vernieuwde Setra KlantenCentrum in Neu-Ulm. Het KlantenCentrum oogstte altijd al veel bewondering. Met de nieuwe, moderne huisstijl willen we de Setra merkervaring nog verder versterken. Dat geeft u wellicht een extra reden om ons eens in Neu-Ulm te komen bezoeken. Mochten we elkaar dit jaar niet meer persoonlijk spreken, dan wens ik u nu alvast fijne feestdagen en veel plezier met deze nieuwe uitgave van SetraWorld.

Met vriendelijke groet,

Ulrich BastertDirecteur Verkoop, Marketing en AftersalesDaimler Buses

Setra schrijft clubgeschiedenis: de legendarische Setra S 6 en de nieuwe Setra S 511 HD.

Setra Editorial | 0302 | Setra Impressies

Hoofdonderwerp

24 Reizen in stijl: TopClass S 517 HDH met exclusieve uitrusting voor

het hoogste reiscomfort. 06 De S 418 LE business is dé oplossing

als elke zitplaats telt.40 Met vakkennis naar een persoonlijke droombus: het creatieve adviesteam van het

Setra DesignCenter maakt wensen van klanten waar.16 De Deutsche Werkstätten Hellerau en Setra:

dezelfde passie voor individualiteit.

Ware schoonheid zit van binnen

Horizonnen

16 | Individualiteit als succesmodel De Deutsche Werkstätten Hellerau en het merk Setra

Fascinatie & techniek

06 | De nieuwe grootte in het low-entry-segment Wereldpremière van de MultiClass S 418 LE business

08 | Ruimte, comfort en functionaliteit Setra passagiersstoelen verder verbeterd

20 | Lichtpunten voor de perfecte reiservaring Optimale interieurverlichting voor het welzijn van de passagiers

26 | Meer dynamiek, minder verbruik

De nieuwste motorgeneratie Mercedes-Benz OM 471

30 | Kleine bussen met een grote traditie Zes generaties Setra clubbus

33 | Eco Driver Feedback Chauffeurscoaching via het display

45 | Sensatie in de steile bocht De nieuwe S 511 HD op de Daimler testbaan

Travel in Style

24 | Interieur om van te dromen TopClass 500 met exclusieve 1+1-stoelindeling

Ontmoetingsplaatsen

15 | Het hart van het merk Het vernieuwde Setra KlantenCentrum

28 | Setra oldtimer-collectie Happy Birthday Setra S 6

34 | Fabrieksrondleiding Het Logistiek OnderdelenCenter in Neu-Ulm

36 | Beursoverzicht Overzicht van de belangrijkste evenementen

Wat hebben hoogwaardige interieurbouw voor musea, bibliotheken en jachten gemeen met de interieuruitrusting van een Setra bus? Hoe krijgt de Setra een interieur dat hele-maal op zijn specifieke gebruiksdoel is afgestemd? En hoe worden al die verschil-lende wensen en eisen van klanten in de praktijk uitge-werkt? In deze uitgave van SetraWorld is interieurbouw ons hoofdonderwerp. Lees hoe we met creativiteit, inzet, hoogwaardige materialen en vakmanschap oplossingen op maat voor de klant realiseren.

Travel in Style24 | Uitrusting van superlatieven

Een uitrusting van superlatieven onderstreept de fascinerende mogelijkheden van de TopClass 500. Hier schiet de gebruikelijke sterren- indeling tekort.

Fascinatie & techniek20 | Lichtontwerp met systeem

Dat passagiers zich aan boord van een Setra zo prettig voelen, is mede te danken aan de interieurverlichting. De Setra lichtdesigners passen wetenschappelijke kennis toe voor het welzijn van de passagiers.

Horizonnen16 | Individualiteit als succesmodel

Deutsche Werkstätten Hellerau uit Dresden is gespecialiseerd in de realisatie van bijzondere ontwerpen. Voor de bouw van de interieurs worden vaak niet-alledaagse materi-alen toegepast. De parallellen met de filosofie van het merk Setra zijn verbluffend.

Service & diensten

26 | Nieuws uit de Setra Shop Set ComfortClass 500 modelbussen

39 | Alles voor een stipte dienstregeling OMNIplus servicepakket voor bussen in het langeafstandsvervoer

43 | Met meer zekerheid op weg BusStore garantie op de aandrijflijn Op maat gemaakt

12 | De uitrusting maakt het verschil Een blik op de markt voor lange- afstandsbussen in een aantal Europese landen

40 | Met vakkennis naar een bus op maat Het team van het Setra DesignCenter

Colofon

Uitgever:EvoBus GmbHSetra OmnibusseNeue Straße 9573230 Kirchheim unter Teck (Duitsland)Tel. +49 731 181-0Fax +49 731 181-2418www.setra-bus.com

Verantwoordelijk voor de inhoud:Dr. Jens Holger Heinemann Hoofd Marketing Communicatie Setra

Aan deze uitgave hebben meegewerkt:Christine Denzel, BUS/MPM-SAngelika Miller, BUS/MMM-CEgemen Aydin, BUS/MPP-I

Concept, redactie, lay-out:Newport3 GmbH & Co. KGNeumann-Reichardt-Str. 27-3322041 Hamburg (Duitsland)www.newport3.de

Productie:Final Art ProductionNeumann-Reichardt-Str. 27-3322041 Hamburg (Duitsland)

Setra Inhoud | 0504 | Setra Inhoud

Testritprogramma ‘Ride and Drive’Ook de nieuwe MultiClass S 418 LE business staat in het kader van het testritprogramma voor u klaar. Ervaar zijn mogelijkheden en verrassende wendbaarheid in de praktijk op een typisch streek- vervoertraject. Uw verkoopadviseur of hoofdvertegenwoordiger maakt graag een afspraak voor een testrit.

LE business-modellen, low-entryvoertuigen met een lage vloer voorin en een hoge vloer achterin. Nu wordt als logische uitbreiding van het low-entrysegment de drieassige Low Entry S 418 LE business geïntroduceerd.De nieuwe bus stamt rechtstreeks uit het modulesysteem van de Setra MultiClass. De autonome, 14,6 meter lange solobus beschikt over bijzondere kwaliteiten. De belangrijkste daarvan is de hoge zitplaats- capaciteit. Bij een maximale bestoeling inclusief draaistoelen bij de middendeur biedt de streekbus maar liefst 63 zitplaatsen. Wie de staan- plaatsen meerekent kan bij toelating als streekbus volgens klasse 2, afhankelijk van de uitrusting, tot zelfs wel 100 passagiers vervoeren.

Hier in de achtermodule van de S 418 LE is de bekende en zeer efficiënte aandrijflijn uit de drieassige MultiClass UL op een goed toegankelijke manier ondergebracht. De zescilinder-lijnmotor Mercedes-Benz OM 470 met een cilinderinhoud van 10,7 liter is met een vermogen van 265 kW (360 pk) of 290 kW (394 pk) en een koppel van 1.700 of 1.900 Nm uitstekend in vorm. Ook bij de transmissie hebt u de keus: naast de standaard zesversnellingsbak zijn de automatische achtversnellingsbak GO 250-8 PowerShift en automatische versnellingsbakken met koppelomvormer van Voith en ZF leverbaar.Linksvoor bevindt zich de beproefde chauffeursplaats van de MultiClass. Deze ligt 860 millimeter boven het wegdek, zodat de chauffeur zich op ooghoogte met de instappende passagiers bevindt. De lange streekbus is verrassend wendbaar. Dankzij de geavanceer-de, elektro-hydraulisch gestuurde naloopas draait de bus op slechts 23,5 meter. Daarmee is de nieuwe S 418 LE business nog wendbaar-der dan de kortere tweeasser S 416 LE en ontpopt hij zich als dé praktische oplossing voor drukke lijnen in het streekvervoer.

De flexibiliteit van de drieasser is kenmerkend voor Setra: brede eenvleugelige of tweevleugelige deur 2, enkel of dubbel vak voor speciaal gebruik met rolstoel- of kinderwagenplaats tegenover deur 2 en/of een vak voor speciaal gebruik voor deur 2, wisselpodest. De lange Setra kan op elke taak worden afgestemd. De stoelen in Transit- of Route-uitvoering zijn in verschillende varianten leverbaar en indien gewenst behoren ook bagagerekken, dubbele beglazing en airconditioning tot de mogelijkheden. Zoals alle streekbussen van de MultiClass kan ook de S 418 LE business met meer nadruk op functie of op comfort worden uitgerust. Nieuw in het aanbod is een smalle voordeur van 900 in plaats van 1.150 millimeter. De ingang wordt daardoor iets smaller, maar de deur draait minder ver naar buiten. Dit is een pluspunt in toepassingen als scholierenvervoer, waar de passagiers zich vaak bij de deur verdringen, maar ook in omgevingen waar een ver naar buiten draaiende deur obstakels als hopen sneeuw kan raken.Een ding is altijd gegarandeerd: bij bandenuitrusting 295/70 ligt de vooringang slechts 345 millimeter en de middeningang 385 millimeter boven het wegdek, dus op lagevloerniveau. Indien gewenst komt de Setra zijn passagiers nog 70 millimeter extra tegemoet dankzij het kneelingsysteem. Met de optionele uitklapbare oprijplaat bij deur 2 is de bus zelfs volledig drempelvrij, iets wat in aanbestedingen vaak wordt geëist.Binnen profiteren de passagiers van een opgeruimd en luchtig interieur met stoelen op podesten en een royale stahoogte. Wie van het uitzicht of van het rijcomfort van de reisbusachteras wil genieten, kiest een zitplaats achterin.

De zitplaatsgigant in het low-entrysegment Setra breidt het aanbod in de MultiClass verder uit. De drieassige S 418 LE business is 14,6 meter

lang en biedt verschillende stoelindelingen met een maximum van 63 zitplaatsen.

Wereldpremière – S 418 LE business

S treekvervoer met een hoog passagiersaanbod en scholierenver-voer – in deze situaties telt elke stoel. Als er behoefte is aan

veel zitplaatsen, maar drempelvrij reizen en maximale rendabiliteit minstens even belangrijk zijn, dan is de nieuwe, grote streekbus Setra S 418 LE business een voor de hand liggende keus. Achter het aantrekkelijke Setra uiterlijk van de nieuwe drieasser gaan veel voordeel en een hoog rijcomfort schuil, mede dankzij de hoge vloer achterin en onafhankelijke voorwielophanging.Terugblik: in het najaar van 2013 breidde Setra de MultiClass uit met de UL business-modellen, functionele tweeassige streekbussen voor de exploitatie van vervoersconcessies. Een jaar later volgden de

06 | Setra Fascinatie & techniek Setra Fascinatie & techniek | 07

Vlakke instap op lagevloerniveau in een opgeruimde en luchtige passagiersruimte.

Composition – leer met een snufje hightechDe onmiskenbare geur, het prettig aanvoelende oppervlak, een luxueuze uitstraling. Het lijkt nauwelijks mogelijk om de eigenschappen van leer als stoelbekleding in premium bussen nog verder te verbeteren. Toch is dat precies wat Composition, een nieuwe, verfijnde leervariant op natuurlijke basis doet. Composition bestaat uit natuurlijke leerve-zels die op een modern draagmateriaal zijn aangebracht. Het materiaal is met zijn lichte glans, fijne structuur en kenmerkende leergeur ook door deskundigen nauwelijks van klassiek leer te onderscheiden.Composition bezit een aantal praktische eigenschappen waarmee het natuurlijk leer overtreft. Het materiaal is immers speciaal voor veel- eisende toepassingen in vervoersmiddelen ontwikkeld. Composition is extreem duurzaam en slijtvast en heeft een constante hoge kwaliteit. In tegenstelling tot natuurlijk leer hoeft het niet actief te worden onderhouden om ook na langdurig gebruik mooi te blijven.

Setra biedt daarom een optie waarbij de leren bekleding van hoofd- steunen, zittingen en zijvlakken door Composition wordt vervangen. Het materiaal biedt ook optische voordelen, want grote oppervlakken zoals de onderkant van bagagerekken en zijwanden kunnen er naadloos mee worden bekleed. Een ander pluspunt is de gewichtsbesparing. Een bus waarin de stoelen met Composition zijn bekleed, brengt 50 kilo minder gewicht op de schaal dan een bus met leren stoelen.

Comfort hoofdsteunen – behaaglijk reizenDe naam zegt alles: indien gewenst verhogen comfort hoofdsteunen de behaaglijkheid van Setra reisbusstoelen. De nieuwe zadelhoofd- steunen vallen over de rugleuning en kunnen traploos tot 85 millimeter in hoogte worden versteld. Als ze volledig zijn ingeschoven, verhogen ze de leuning al met 40 millimeter. Zo vinden passagiers van elk postuur een comfortabele houding.En wie zich volledig wil ontspannen, kan de zijkanten van de comfort hoofdsteunen tot 90 graden naar voren klappen, zodat het hoofd zijdelings wordt ondersteund. Het ontwerp laat toe dat ook brildragers van deze mogelijkheid gebruik kunnen maken. Dankzij een maximale breedte van 260 millimeter beperkt de hoofdsteun het zicht vanaf de stoel erachter nauwelijks.De nieuwe comfort hoofdsteunen zijn als optie verkrijgbaar voor de stoelen Voyage Plus en Voyage Ambassador in bussen van de Setra TopClass 500 en de Setra ComfortClass 500, en in de dubbeldeksbus S 431 DT. Ze zijn ook voor de 2+1-stoelindeling en in combinatie met driepuntsgordels leverbaar.

Meer stoelen – passagiersruimte optimaliserenGoed nieuws voor uw bedrijf: bijna alle Setra reisbussen met vier- sterrenclassificering en Voyage Plus stoelen hebben nu standaard

een dubbele stoel extra aan boord. De stoelen zijn met het oog hierop geoptimaliseerd. Dankzij de nieuwe stoelbasis is de rugleuning bij gelijkblijvende bekleding 10 millimeter dunner geworden en meet deze nu nog 40 millimeter. Dit komt overeen met de maat die het Duitse verbond van busondernemingen ‘Gütegemeinschaft Bus- komfort’ voorschrijft voor viersterrenbussen. De bekleding en de mate waarin men in de rugleuning wegzinkt zijn onveranderd. De passagiers merken geen verschil, want de stoelen bieden nog steeds het hoge zitcomfort waaraan ze gewend zijn.De ontwikkelaars hebben de positionering van de stoelen gewijzigd, zodat er in bijna alle reisbussen met viersterren-stoelindeling een extra dubbele stoel tegenover de deuren kon worden geplaatst. Zo heeft een Setra S 515 HD met viersterrenuitrusting voortaan 46 passagiersplaatsen, een S 516 HD 52 plaatsen en een dubbel- deksbus S 431 DT zelfs 80 plaatsen. Alleen bij de S 515 MD is de plaatsing van extra stoelen niet mogelijk in verband met het hoogteverschil in het motorgebied.

Setra Fascinatie & techniek | 0908 | Setra Fascinatie & techniek

Passagiersstoelen verder verbeterd

De Setra reisbusstoelen zijn geoptimaliseerd

met drie noviteiten: een nieuw ledermateriaal

vergt minder onderhoud. Traploos verstel-

bare hoofdsteunen bieden een geheel

nieuwe zitervaring. En een slimme wijziging

in de stoelconstructie optimaliseert het

plaatsaanbod.

Meer plaats, comfort en functionaliteit

10 | Setra Ontmoetingsplaatsen

A utocars Borini uit Megève bezit sinds maart als eerste onderneming in Frankrijk twee clubbussen van de Comfort-

Class S 511 HD. Met zijn lengte van 10,46 meter is de S 511 HD bijzonder wendbaar en zeer geschikt voor de bergwegen in de Savooise Alpen. Dit was een belangrijk criterium voor het bedrijf, dat al jaren- lang een trouwe klant van Setra is. Autocars Borini beschikte al over een S 309 HD en twee S 411 HD’s. Het bedrijf kiest nu voor de nieuwste generatie van de Setra clubbus.“De compacte bussen zijn ideaal voor kleinere reisgezelschappen die veel waarde hechten aan comfort”, zegt Romain Borini, die het familiebedrijf samen met zijn vader Philippe en broer Sébastien leidt. Om aan de hoge verwachtingen van deze passagiers te kunnen voldoen, is de bus uitgerust met 26 Voyage stoelen en een clubhoek achterin.Autocars Borini hecht veel waarde aan de allerbeste veiligheids- voorzieningen voor passagiers en chauffeurs. Daarom beschikt de S 511 HD, net als de andere bussen van de onderneming, over een spoorassistent, cruisecontrol met afstandsregeling en noodstop- assistent. “Als er ’s nachts vijf of zes bussen van het bedrijf in de Alpen onderweg zijn, slaap je als baas beter wanneer je weet dat ze de nieuwste rijassistentiesystemen aan boord hebben”, verklaart Romain Borini.

B runner Ferienreisen breidt zijn reis- aanbod uit met luxe vakantie- en

cultuurreizen. Daarom heeft het bedrijf uit het Zwitserse Sargans twee TopClass S 515 HDH’s aan zijn wagenpark toege- voegd. Vorig jaar werd al een eerste voertuig van de nieuwe Setra reisbus- generatie in ontvangst genomen, namelijk een S 516 HDH.

“Met de TopClass 500 en zijn eersteklas uitrusting kunnen we ons echt van andere aanbieders onderscheiden”, verklaart Peter Brunner zijn investering in de nieuwe reisbussen. De twee nieuwe voertuigen hebben beide een groot glazen TopSky panoramadak en zijn van 46 Voyage Ambassador stoelen met armleuningen in het

midden en voetsteunen voorzien. Een bijzonder detail vormen de panoramacamera’s, die het uitzicht vanaf de chauffeursplaats registreren en op drie inklapbare moni- toren in de middengang weergeven. Digitale tv-ontvangst, leeslampjes, serviceknoppen en een Lavazza-koffiezet- apparaat zorgen voor nog meer reiscomfort. Uiteraard hebben de beide S 515 HDH’s de nieuwste assistentiesystemen van Mercedes-Benz aan boord, waaronder Predictive Powertrain Control. Deze eerste cruisecontrol ter wereld die ingrijpt op de transmissie verlaagt het brandstofverbruik met circa vijf procent. “Dit verhoogt de rendabiliteit van de TopClass 500 enorm, vooral op verre reizen”, aldus Peter Brunner.

Perfect voor de veeleisende Alpenwegen

Ideaal voor exclusieve reisconcepten J onker Travel heeft afgelopen mei als eerste onderneming in Nederland een TopClass 500 in gebruik genomen. De busonderneming uit het Zuid-Hollandse

Katwijk is gespecialiseerd in het vervoer van VIP’s, zoals leiders uit het bedrijfsleven en de politiek, en in bedrijfsreizen binnen Nederland en de buurlanden.Met zijn zwart-gouden lak en donker getinte zijruiten straalt de S 516 HDH kwaliteit, stijl en klasse uit. De bus schittert bovendien met een bijzonder exclusief interieur. Met zijn 2+1-stoelindeling biedt hij veel ruimte voor 27 veeleisende passagiers. De comfortabele, met leer beklede Ambassador stoelen zijn in vijf zitgroepen rond een tafel geplaatst. Achterin de bus bevindt zich een club- hoek, die eveneens van een tafel is voorzien. Onder de stoelen is indirecte led-verlichting aangebracht, die tijdens avondritten voor een sfeervolle

ambiance in de passagiersruimte zorgt. Het glazen TopSky panoramadak biedt een fantastisch uitzicht naar boven.De keuken is voorzien van een magnetron, koffiezet- apparaat en koelkast, zodat het de passagiers aan niets hoeft te ontbreken. De uitrusting omvat bovendien USB-laadstations bij elke zitplaats, WLAN en drie grote beeldschermen van 19 inch met tv-ontvangst. De eigenaren van Jonker Travel, Dick en Suzan Jonker, zijn erg blij met hun TopClass 500: “De S 516 HDH heeft ontzettend veel uitrustingsmogelijkheden en is daardoor een ideale VIP-bus”, zegt bedrijfsleider Dick Jonker. De onderneming gebruikt het nieuwe vlaggenschip voornamelijk als VIP-bus binnen Europa.

TopClass 500 in het VIP-vervoer

Setra Ontmoetingsplaatsen | 11

De bus is onder andere voorzien van de nieuw ontworpen clubhoek met zes zitplaatsen. De ergonomische Ambassador stoelen bieden met een beenruimte van bijna 90 centimeter optimaal zitcomfort voor 36 passagiers. Elke reisbusstoel beschikt bovendien over een 8-kanaals hoofdtelefooninstallatie, terwijl bij elke rij stoelen een 230 volt stopcontact te vinden is. Koelboxen, een worstwarmer, een koffiezetapparaat, twee beeldschermen van 19 inch, een dvd-speler en tv-ontvangst zorgen voor extra reiscomfort.De bus is voorzien van de allernieuwste veiligheidssystemen en beschikt bijvoorbeeld over de spoorassistent, Front Collision Guard, ESP®, ABS en remassistent. “Het is een ideale bus voor groepen van maximaal 36 personen, die het reizen in elk opzicht tot een bijzondere belevenis maakt”, constateert reisorganisator Tieber.

T ieber Busreisen GmbH uit Judenburg in Stiermarken heeft een veelzijdig aanbod van stedentrips en ontspannings- en thema-

reizen voor haar klanten. In april dit jaar stond een wel heel bijzondere reiservaring op het programma. Het bedrijf ging met zijn beste klanten naar het Setra KlantenCentrum in Neu-Ulm om daar een zeer exclusieve ComfortClass in ontvangst te nemen. Na een rondleiding door de fabriek en een feestelijke ontvangst met sekt onthulde bedrijfsleider Peter Tieber de nieuwe, blauwe S 515 HD met de markante Tieber-belettering. Daarop volgde een proefrit, waarbij iedereen zich kon overtuigen van de vele voordelen en gemakken van de nieuwe ComfortClass 500. “De S 515 HD hoort met zijn hoogwaar-dige uitrusting als VIP- en loungebus tot de top van ons wagenpark”, zegt Peter Tieber.

Setra als populair reisdoel

H et is een groot jubileum voor een grote bus. In mei 2015 verliet de 2.500e Setra dubbeldekker de fabriekshal in

Neu-Ulm. Dit indrukwekkende aantal onderstreept het succes van het bijzondere concept, dat Setra in 1981 met de S 228 DT lanceerde. Het jubileumvoertuig is ook nog eens de 250e bus van het type S 431 DT met Euro VI-motor. Trotse eigenaar is de Italiaanse busonderneming Autolinee Marino uit Altamura in de provincie Bari.Gerardo Marino en zijn echtgenote Loredana Gaggiano namen hun nieuwe bus persoonlijk in ontvangst tijdens een feestelijk evenement in het KlantenCentrum in Neu-Ulm. Namens EvoBus Italia waren bedrijfsleider Riccardo Cornetto en verkoper Michele Scarzano bij de overdracht aanwezig. Zij gaven een korte presen- tatie waarin ze de geschiedenis van de reisonderneming belichtten. Vervolgens werd de S 431 DT feestelijk onthuld door Gerardo Marino. “We zijn er trots op, dat het 2.500e exemplaar van dit Setra succesmodel naar Autolinee Marino gaat”, aldus Gerardo Marino.Het in 1957 opgerichte bedrijf maakt al sinds 1982 gebruik van Setra bussen en heeft inmiddels 110 voertuigen van het merk in het wagenpark, waaronder veel dubbeldeksbussen. Autolinee Marino is vooral actief op langeafstandslijnen in Italië en de Euro- pese buurlanden. De ruime en efficiënte S 431 DT is als gemaakt voor deze routes. De jubileumbus, die uitgerust is met 80 Setra Voyage Plus stoelen en twee clubtafels, is één van de vijf nieuwe dubbeldekkers die Autolinee Marino heeft aangeschaft.

2.500e dubbeldekker afgeleverd

Gerardo Marino (links) neemt samen met zijn echtgenote Loredana Caggiano de 2.500e Setra dubbeldeksbus S431 DT in ontvangst van Jochen Duppui, directeur van de EvoBus busfabriek in Neu-Ulm.

Suzan en Dick Jonker zijn blij met de nieuwe TopClass 500.

L angeafstandslijnen zijn in feite niets nieuws. Bussen vormen al decennialang grensoverschrijdende verbindingen tussen Europese steden. In veel landen, waaronder Spanje, Zweden

en Turkije, maken langeafstandsbussen net zo vanzelfsprekend deel uit van het openbaar vervoer als vliegtuigen of treinen. In Duitsland is de situatie anders: sinds 2013, toen ook buslijnen voor trajecten van meer dan 50 kilometer toegelaten werden, heeft de markt voor lange- afstandsbussen een dynamische ontwikkeling doorgemaakt. Als onderdeel van de liberalisering van het personenvervoer verschijnen er tal van aanbieders en bedrijfsmodellen met aantrekkelijke aanbie-dingen en allerlei nieuwe lijnen. Setra heeft actief ingespeeld op de toenemende vraag naar bussen voor het langeafstandsvervoer. Vooral de dubbeldeksbus S 431 DT is met zijn hoge zitplaatscapaciteit voor tachtig passagiers een gewild model. In de viersterrenuitvoering die op de Busworld in Kortrijk werd

gepresenteerd – met twee clubtafels op het onderdek, boordkeuken, verwarmde toiletcabine en extra grote fecaliëntank – biedt hij uit- stekende voorwaarden voor de lange afstand. Met twee optionele rolstoelplaatsen voldoet de S 431 DT aan de wettelijke eisen voor nieuwe langeafstandsbussen die in 2016 van kracht worden.

Liberalisering in FrankrijkNaast Duitsland beginnen ook andere Europese landen de markt voor het langeafstandsvervoer te liberaliseren. Zo zijn in Frankrijk sinds een wetswijziging van begin augustus langeafstandslijnen met halte- afstanden van meer dan 100 kilometer toegelaten. Jonge Duitse aan- bieders zoals MeinFernbus/Flixbus willen hier in de toekomst net zo graag aan de slag als het Franse OUIBUS (voorheen IDBUS en dochteronderneming van de SNCF) of het openbaarvervoerconcern Transdev, dat met zijn jongste dochteronderneming Isilines voor

Setra Op maat gemaakt | 1312 | Setra Op maat gemaakt

binnenlandse verbindingen voortbouwt op de ervaringen van Eurolines, dat momenteel in circa 34 landen actief is. Ook zijn een aantal particuliere busondernemers uit heel Frankrijk een samenwerkingsverband onder de merk-naam Starshipper aangegaan, met het doel om zelf een gezamenlijk langeafstandsaanbod op te bouwen. Bovendien is de Engelse exploitant Megabus met verschillende lijnen op de Franse markt actief. De bedrijfsmodellen van de verschillende aanbieders van langeafstandslijnen lopen al net zo uiteen als hun ondernemingsstructuren. Waar zowel OUIBUS en Transdev in Frankrijk, als DB-dochter IC Bus en Berlin- linienbus in Duitsland hun eigen wagenpark exploiteren en met onderaannemers werken, is MeinFernbus/FlixBus helemaal op het partnermodel gebaseerd. De Duitse

aanbieder met de groene bussen heeft geen eigen wagen-park, maar heeft regionale busondernemingen als franchise- partners gecontracteerd. Zij delen zowel in het succes als in het risico van de door hen geëxploiteerde lijnen. MeinFern-bus/FlixBus verwacht dat dit tot een betere servicekwaliteit en tot betere regionale klantrelaties zal leiden. Als franchisepartner moeten de busexploitanten aan bepaalde minimumeisen voldoen, bijvoorbeeld bij de uitrusting van de bussen. Passagiers van MeinFernbus/FlixBus moeten op verschillende trajecten hetzelfde comfort en serviceaanbod ervaren. Zo moeten alle bussen onder andere van viersterren- stoelen met een stoelafstand van minstens 74 centimeter zijn voorzien en over WLAN en 220-volt-stopcontacten en USB-voedingsaansluitingen bij de stoelen beschikken. De Setra modellen van de ComfortClass S 516 HD/2, de

Setra heeft actief inge-speeld op de toene-

mende vraag naar

bussen voor het langeaf-standsver-

voer.

De uitrusting maakt het verschil

Langeafstandslijnen in Europa

14 | Setra Op maat gemaakt

14-meter-bus S 517 HD en de dubbeldekker S 431 DT zijn zeer geliefd bij de MeinFernbus/Flixbus-partners. Met het hoge niveau van de standaard veiligheids- en comfortuitrusting en, in het geval van de dubbeldekker, een onovertroffen passagierscapaciteit zijn de Setra- reisbussen niet alleen zeer aantrekkelijk, maar ook bijzonder rendabel in het langeafstandsvervoer.

Drie serviceklassen in SpanjeIn Spanje is de uitrusting van langeafstandsbussen minder gestan-daardiseerd maar daardoor niet minder aantrekkelijk. Langeafstands-bussen rijden hier in opdracht van de overheid tegen gereguleerde prijzen. Langeafstandslijnen vormen al tientallen jaren de belangrijk-ste verbinding tussen de deels ver uiteen liggende steden en regio’s van het Iberisch schiereiland. Exploitanten van langeafstandslijnen hebben een concessie van de overheid nodig. De regelgevende instantie heeft een aantal minimumeisen voor langeafstandsbussen opgesteld. Dat zijn naast een airconditioning, toilet, veiligheidsgor-dels, ABS, ESP®, retarder en een bagageruimte met een inhoud van minimaal twaalf kubieke meter, ook de mogelijkheid om mensen met een mobiliteitsbeperking met en zonder rolstoel te vervoeren. Veel aanbieders, waaronder marktleider Alsa, bieden hun klanten echter veel meer dan de voorgeschreven standaarduitrusting. Bij meer comfort mogen hogere ritprijzen worden gevraagd, waardoor de marges in het langeafstandsvervoer stijgen. Op veel langeafstandslij- nen in Spanje is er daarom voor elke doelgroep een geschikt aanbod, van goedkoop en eenvoudig tot exclusief met extra beenruimte of luxe met 2+1-stoelen, beeldscherm bij elke stoel en catering aan boord. De Spaanse exploitanten worden echter wel beperkt in de keuze van hun voertuig: ondanks de grote zitplaatscapaciteit en de drempelvrije toegang tot het onderdek zijn dubbeldekkers niet toegelaten op de Spaanse langeafstandslijnen. Als gevolg daarvan zijn 15-meter-bussen

zoals de Setra S 519 HD of de voorganger S 419 GT-HD hier de meest gevraagde modellen. Afhankelijk van de serviceklasse en de wensen van de klant worden ze met maximaal vijfenzestig zitplaatsen uitgerust. Bij een 2+1-stoelindeling worden deze modellen van slechts eenen-veertig stoelen voorzien. Daarnaast vervult Setra graag andere uitrustingswensen, zoals stoelbekleding van leer, toilet en keuken achterin, cruisecontrol met afstandsregeling (ART) en Active Brake Assist 3 (ABA 3) of PPC, de vooruitdenkende aandrijflijnregeling voor een bijzonder efficiënte rijstijl.

Express-bustraditie in ScandinaviëLangeafstandsbussen hebben niet alleen een lange traditie in het zuiden van Europa, maar ook in het hoge noorden. De grote afstanden en een beperkt spoorwegnet maken de bus in Zweden en Noorwegen tot het ideale vervoermiddel voor lange trajecten, ook naar be- stemmingen bij verkeersknooppunten buiten de grotere steden. De langeafstandsbussen krijgen de laatste jaren echter steeds meer concurrentie van goedkope binnenlandse vluchten. De door de overheid gesubsidieerde langeafstandslijnen worden meestal met bussen met een eenvoudige uitrusting bediend. Daarnaast lokken particuliere exploitanten vooral de jongere generatie met extra beenruimte, WLAN en multimedia aan boord van hun lange- afstandsbussen.Nettbus, een dochteronderneming van de Noorse spoorwegmaat- schappij NSB, hoort met een wagenpark van meer dan 3.300 bussen tot de grootste aanbieders van langeafstandslijnen in Zweden en Noorwegen. Naast langeafstandslijnen onder het merk Nettbus Express, waarop bussen met een standaarduitrusting rijden, biedt de onderneming sinds kort ook premiumlijnen aan onder het merk Bus4You. Mats Johansson, bedrijfsleider van Nettbuss Express AB: “Dit concept onderscheidt zich vooral door de uitrusting van onze bussen. We hebben onder andere een aantal Setra S 431 DT’s, die met stoelen in 2+1-opstelling, een grote stoelafstand, WLAN en stopcontacten bij elke stoel zijn uitgerust. Bovendien zijn onze passagiers sneller op hun bestemming, want de Bus4You-verbin- dingen hebben minder tussenstops dan de gebruikelijke lange- afstandslijnen.” De voorbeelden uit Europa maken het duidelijk: de langeafstandsbus is weliswaar geen nieuwe uitvinding, maar lijkt in heel Europa wel opnieuw te worden uitgevonden. Setra heeft veel van de nieuwe lange- afstandslijnen actief ondersteund – met zijn door de jaren heen steeds verder uitgebreide aanbod van op de passagier afgestemde uitrustingsvarianten, met individuele aanpassingen en een ongeëve-naard scala aan modellen binnen Daimler Buses.

Nettbus zorgt in Scandinavië voor

betrouwbare verbindingen.

Aantrekkelijke Alsa-bussen in het openbaar vervoer.

In Frankrijk zijn binnenkort ook Duitse busonder- nemingen actief.

Het vernieuwde Setra KlantenCentrum

Het KlantenCentrum van Setra in Neu-Ulm straalt

sinds begin november met nieuwe glans. Setra-

World geeft een overzicht van de belangrijkste

vernieuwingen.

Het hart van

het merk

In de ontvangstruimte is de balie van de muur naar een centralere positie verplaatst, zodat de bezoekers direct na binnenkomst in het KlantenCentrum verder geholpen kunnen worden.

In de wachtruimte staan informatiezuilen over de MultiClass-, ComfortClass- en TopClass-modellen en over het dienstenpakket van het servicemerk OMNIplus. Ook de bijbehorende brochures zijn hier verkrijgbaar.

De Setra Lounge in het KlantenCentrum ademt een weldadige sfeer. Er is hier een ontmoetingsruimte gecreëerd waarin bezoekers interessante ervaringen kunnen uitwisselen. In de Setra Lounge zijn bovendien allerlei overheerlijke snacks en dranken verkrijgbaar.

S inds de opening in 2007 is het 3.800 vierkante meter grote KlantenCentrum het centrale ontmoetingspunt voor klanten en

vrienden van het merk Setra. Of men nu naar Neu-Ulm rijdt voor de configuratie van een nieuwe bus, voor het ophalen van een bus of voor een bezoek met fabrieksrondleiding, er is altijd gelegenheid om een blik in het hart van het merk te werpen en met de mensen achter Setra van gedachten te wisselen.

Het merk Setra belevenVan de intensieve advisering in het DesignCenter tot de feestelijke overdracht van het voertuig in groot gezelschap – het Setra Klanten-Centrum vormt de toegang tot uw nieuwe bus. De inrichting van deze ‘Setra woonkamer’ is dan ook belangrijk voor ons. Bij de herinrichting konden we gebruikmaken van allerlei ideeën van interne medewer-kers, klanten, chauffeurs en reisgezelschappen. Welkom in het nieuwe Setra KlantenCentrumSinds november van dit jaar ziet u de ontvangstbalie direct bij binnen- komst in het KlantenCentrum. Hier kunt u zich ongeacht de reden van uw bezoek oriënteren. Rechts van de ingang is een informatie- en wachtruimte ingericht, waar de bezoeker alle informatie over het actuele productaanbod van Setra vindt. De verschillende klassen worden in de vorm van voertuigmodellen gepresenteerd, de voertuig-typen zijn op afbeeldingen te zien en u treft hier bovendien alle gewenste brochures aan. Vlak bij deze ruimte bevindt zich de zogenaamde geschiedeniswand. Hier wordt op een veel groter oppervlak als voorheen de oorsprong en geschiedenis van ons merk getoond. Een stukje verderop in het KlantenCentrum bevindt zich de gasten- ruimte met de Setra Lounge. De Lounge is in vergelijking met het voormalige SetraCafe meer afgeschermd en rustiger, zodat de ruimte zich beter leent voor een persoonlijk gesprek, maar klanten ook uitnodigt om even te relaxen terwijl ze bijvoorbeeld op de volgende stap in de overdracht van uw nieuwe bus wachten. Hier kunnen ze de grote dag met hun nieuwe Setra ook fotografisch vereeuwigen. Bij de nieuwe cateringbalie kan men voor een hapje en een drankje terecht.De Setra Lounge biedt zicht op de uitleverhal. Hier wachten een aantal historische museumbussen en de uit te leveren voertuigen op de bezoekers. Voor veel bezoekers stijgt de spanning nu ze voor het eerst een blik op hun nieuwe bus kunnen werpen. Als u zelf wilt zien hoe het er in het nieuwe hart van het merk Setra aan toegaat dan bent u van harte welkom. Uw verkoopadviseur regelt graag een afspraak voor u met het KlantenCentrum.

Setra Ontmoetingsplaatsen | 15

Individualiteit als succesmodel Deutsche Werkstätten Hellerau is één

van ’s werelds toonaangevende onderne-

mingen op het gebied van interieurbouw

voor luxe jachten, residenties, culturele

gebouwen en boardrooms. Het bedrijf

staat voor drie kernwaarden: perfectie,

detail en vakmanschap. Setra vrienden

zullen hier ongetwijfeld de waarden van

hun eigen merk in herkennen. We gaan

op zoek naar overeenkomsten.

16 | Setra Horizonnen Setra Horizonnen | 17

Deutsche Werkstätten Hellerau en Setra

Uniek, luxe design in het Kameha Grand Hotel, Bonn.

De voltooiing van de Sagrada Familia uit de tentoonstelling ‘Gaudí Unseen’ in de hallen van de DWH. (Foto: Lothar Sprenger)

Pioniersgeest met hoge eisenHet oog voor detail, perfectie en schoonheid zit zowel bij Setra als bij de Deutsche Werkstätten Hellerau in de genen. Beide bedrijven zijn meer dan honderd jaar geleden opgericht door jonge ondernemers met een pioniersgeest: de Deutsche Werkstätten door Karl Schmidt en de Kässbohrer Fahrzeugwerke, waar in de jaren vijftig de Setra werd ontwikkeld, door Karl Kässbohrer. Twee visionairs, die op vijfentwintigjarige leeftijd elk hun eigen bedrijf begonnen en dit met creativiteit, scheppingsdrang en hoge eisen op het gebied van kwaliteit, verwerking en ontwerp tot een succes maakten.In plaats van eenvoudige massameubels te produceren, richtte Karl Schmidt zich vanaf het begin op gedegen vakmanschap. Dit concept bleek ook uit de bedrijfsnaam: ‘Dresdener Werkstätten für Hand-werkskunst’ noemde de bedrijfseigenaar zijn in 1898 opgerichte meubelfabriek. In dezelfde periode opende Karl Kassbohrer in Ulm zijn wagenmakerswerkplaats, die enkele jaren later bekend zou worden als de ‘Erste Ulmer Karosseriefabrik Karl Kässbohrer’. In 1899 pre- senteerde hij al zijn eerste ‘paardenbus’, die plaats bood aan achttien passagiers en door vier paarden werd getrokken.Meubilair met een eigen, unieke stijl ontwerpen – dat is de basis waarop Karl Schmidt vanaf het begin samenwerkte met kunstenaars, waaronder ook gerenommeerde architecten zoals de uit München afkomstige Richard Riemerschmid. Met een bijzonder gevoel voor kwaliteit en schoonheid voerde de weg in de loop der jaren van louter met de hand vervaardigde meubels naar kunstzinnig ontworpen industriële producten. Het bedrijf groeide en deed een aantal jaren na de oprichting zaken onder de naam ‘Deutsche Werkstätten’.

De parallellen met Karl Kässbohrer zijn opmerkelijk. Om zich van zijn concurrenten te kunnen onderscheiden, richtte de jonge wagenmaker zich eveneens vanaf het begin op de hoogste kwaliteit. Al een paar jaar nadat hij zijn bedrijf had opgericht, bouwde hij het eerste gemotoriseerde combivoertuig. Dit werd op doordeweekse dagen als bedrijfswagen en op zondag als bus voor dagtochten gebruikt. De ondernemer kreeg in februari 1910 patent op de carrosserie van deze combibus. Het bedrijf groeide onder leiding van de zonen Karl en Otto Kässbohrer uit tot een van de toonaangevende fabrikanten van hoogwaardige bussen in Duitsland – niet in de laatste plaats dankzij het merk Setra, dat in 1951 in het leven was geroepen. De Setra S 8 was de eerste integrale bus in Duitsland. Er was voor het eerst sprake van een totaalconstructie in plaats van een technische samenvoeging van chassis en carrosserie. Ook de gestroomlijnde buitenkant was revolutionair en vormde het begin van een succesvol merk, dat ook nu nog voor opvallende innovaties en oplossingen op maat staat.

De massa overstijgenSinds de re-privatisering van het voormalige staatsbedrijf in 1992 heeft Deutsche Werkstätten Hellerau vele hindernissen overwonnen en telkens weer nieuwe maatstaven gezet voor individualiteit en kwaliteit. Fritz Straub vat het als volgt samen: “De Deutsche Werk-stätten Hellerau willen een deuk in het groeiende universum van kwalitatieve middelmatigheid slaan.” En dat raakt dan weer aan ‘The Sign of Excellence’, zoals busmerk Setra zijn passie voor design en perfectie verwoordt in zijn merkbelofte.

Natuurlijk is elke reisbus in eerste instantie een standaardvoertuig, zelfs wanneer het met de modernste technologie is uitgerust en over ongeëvenaarde functionaliteit beschikt. Een bus wordt pas een echte Setra door de individuele toepassing van materialen, lakken, dessins, vormen en kleuren. Dat resulteert in kwaliteit die de massa overstijgt. Kwaliteit die aan de hoogste eisen van klanten voldoet en de erfenis van Karl Schmidt en Karl Kässbohrer doorgeeft aan de 21e eeuw.

H et verzoek van de Londense architect was zelfs voor ervaren interieurbouwers bijzonder: of men een bibliotheek van massief hout kon bouwen in de stijl van de Spaanse

architect Antoni Gaudi? Fritz Straub, eigenaar van de Deutsche Werkstätten Hellerau, nam de uitdaging aan. Het eerste ontwerp werd met enthousiasme ontvangen en meteen goedgekeurd. Er werd een driedimensionaal houten front van geolied eikenhout vervaardigd, met het golvende lijnenspel dat zo kenmerkend is voor de stijl van Gaudi. Dit werd kundig gecombineerd met glazen elementen en rechte en gebogen planken van geolied wengé en staal. De realisatie van bijzondere ontwerpen is de specialiteit van de Deutsche Werkstätten Hellerau uit Dresden. Alle meubelstukken en interieurs zijn uniek en worden volgens de wensen van de opdracht-gever op maat gemaakt. “Wij bieden individualiteit”, zegt Fritz Straub hierover. Dat geldt niet alleen voor de producten, maar ook voor de toegepaste materialen. Hout wordt van een dunne laag aluminium voorzien, kastdeuren worden met perkament bekleed en banken worden met algen gefineerd. Het vervullen van bijzondere klantenwensen is ook voor Setra een belangrijk onderdeel van het merkbeleid. Setra brengt dit in de praktijk met een toegewijd team in het DesignCenter en een eigen afdeling voor speciale klantenwensen. We streven ernaar dat elke ondernemer precies die oplossing krijgt die hij voor zijn bedrijfsmodel nodig heeft. Dankzij de gecombineerde merk-knowhow wordt een reisbus zo bijvoorbeeld een bijzondere lounge op wielen, die dankzij de comfortabele clubstoelen en smaakvolle interieurverlichting een weldadige sfeer ademt. Of misschien toch liever een mobiele bistro die culinaire lekkernijen met fascinerende reiservaringen combineert?

Setra te gast bij de Deutsche Werkstätten HellerauHet jubileum van de populaire clubbus werd onder het motto ‘60 jaar compacte reisbussen’ gevierd met de presentatie van de nieuwste generatie. De persrit in de actuele S 511 HD voerde de journalisten naar Dresden in Saksen. Want ook de stad aan de Elbe belichaamt de combinatie van geschiedenis en moderne tijd, hetgeen onder andere duidelijk werd in het stadsdeel Hellerau, waar de Deutsche Werkstätten werden bezocht.

Setra Horizonnen | 19

Het interieur van een Londense bibliotheek, geïnspireerd op het kenmerkende lijnenspel van Antoni Gaudi. Geheel vervaardigd van massief, geolied eikenhout en driedimensionaal gefreesd. (Foto: Sven Döring)

Oog voor detail, perfectie en vakmanschap voor een hoge mate van individualiteit.

18 | Setra Horizonnen

Lichtontwerp met systeem

Dat passagiers zich aan boord van een Setra

zo prettig voelen, is mede te danken aan de

interieurverlichting. De focus ligt hierbij op de

visuele, emotionele en gezondheidseffecten die

licht op de mens heeft. De Setra lichtdesigners

passen wetenschappelijke kennis toe om een

maximaal gevoel van welbehagen te creëren.

A ls we ’s ochtends wakker worden en de zon zien, hebben we meestal een goed humeur. We voelen ons fit en zijn helemaal

klaar voor een nieuwe dag. Dat is geen toeval, maar het effect van het koud-witte licht dat de zon op dit tijdstip van de dag uitstraalt. ’s Avonds hebben de zachte stralen van de ondergaande zon juist een kalmerende en rustgevende invloed. Ons lichaam kent deze invloed van het licht – de stofwisseling is er helemaal op ingesteld. Deze en andere invloeden van licht op het menselijk lichaam zijn nauwkeurig onderzocht in wetenschappelijke studies. Om de passagiers een maximaal gevoel van welbehagen te bieden, werkt Setra samen met een toonaangevend lichtinstituut. De verkregen onderzoeksresultaten worden op allerlei manieren gebruikt. “We zijn bezig om dit lichtconcept uit de natuur, dat wil zeggen de overgang van koud naar warm licht in de loop van de dag, met behulp van een traploze regeling na te bootsen in de bussen”, legt Setra designer

20 | Setra Fascinatie & techniek Setra Fascinatie & techniek | 21

Vincent Thess uit. “De passagier merkt het niet, maar voelt zich hierdoor wel prettiger.” De kennis over de werking van koud en warm licht is slechts één van de vele aspecten die een rol spelen bij de keuze van lichtbronnen voor het interieur van de bus. De juiste lichtbron bevordert namelijk niet alleen het welbevinden, maar dient ook als oriëntatiepunt en heeft een positieve invloed op de communicatie tussen de passagiers. Als kerken of andere monumentale gebouwen van onderaf worden verlicht, krijgen ze iets mysterieus en imposants. Als mensen van onderaf worden verlicht, zien ze er juist bedreigend en angstaanja-gend uit. Wat in theaterstukken of films de spanning doet stijgen, levert in het dagelijks leven stress op. Daarom worden primaire lichtbronnen altijd in het plafond gemonteerd. Dat gebeurt ook bij reisbussen en niet zonder reden: de lichtinval van boven kennen we uit de natuur. De zon schijnt vanuit de lucht op ons neer. En ook als ze achter wolken zit, is de hemel overdag altijd licht. Dit natuurlijk lichteffect zorgt voor een harmonieus gevoel. Aangename verlichting geeft niet alleen een gevoel van geborgenheid, maar biedt ook oriëntatie – een ander belangrijk aandachtspunt voor de Setra lichtdesigners. Het ideale licht bestaat uit een evenwichtige verdeling van directe en indirecte verlichting. Hiervoor bestaat zelfs een norm: DIN EN 12464-1. Bij lijnbussen wordt dit bijvoorbeeld bereikt door de verlichting aan de zijkant te plaatsen. Hierdoor ontstaan contrasten van lichte en donkere gebieden bij de stangen en de stoelen, waardoor de passagiers zich gemakkelijker kunnen oriënteren in de bus. In reisbussen, waar de sfeer vooral met indirect licht wordt bepaald, zorgen de Setra lichtdesigners onder andere voor specifieke verlich-ting van gebieden die mogelijk gevaar opleveren. Zo worden in- en uitgangen en traptreden apart verlicht. Individuele lampen in de buurt van de vloer geven de grens tussen het looppad en de podesten aan, wat de oriëntatie tijdens nachtelijke ritten vergemakkelijkt, terwijl tevens de trede naar de stoel wordt uitgelicht. Naast veiligheidsrelevante lichtbronnen gebruikt Setra ook speciale verlichting die zich op het welbevinden van de passagiers richt. Een voorbeeld hiervan zijn de verlichte raamstijlen die de structuur van de

ruimte voor de passagiers duidelijk maken. Ze bieden houvast bij het inschatten van de omge-ving. “Als bewegend object vormt de reisbus een kleine uitdaging voor het menselijk brein”, zegt de designer. “De omgeving is lastig in te delen, zeker wanneer het buiten donker is. Dat zorgt voor stress en bij sommige passagiers zelfs voor misselijkheid. Dit kan met de verlichte raamlijsten vermeden worden.” De verlichting van de raamlijsten fungeert in het donker als een geraamte. Het geeft de struc- tuur van het voertuig weer. Hierdoor krijgt de passagier meer gevoel voor de ruimte.Licht biedt niet alleen veiligheid en oriëntatie, maar zorgt ook voor een behaaglijke atmosfeer waarin de passagiers zich kunnen ontspannen. Wie meer licht nodig heeft, kan de leeslampjes in

de servicesets gebruiken. Voor degenen die alleen wat willen praten of slapen is de overwegend indirecte verlichting precies goed. De communicatieverlichting is eveneens een belangrijk aandachtspunt binnen het lichtconcept van Setra. In de toekomst zullen de Setra reisbussen van extra indirecte communicatieverlichting worden voorzien. Deze verlicht het gezicht van de gesprekspartners zonder hen te verblinden. Vincent Thess: “Dat licht komt ook van boven, maar is op de leuning van de voorstoel gericht en wordt door het speciaal gekozen bekledingsmateriaal gereflecteerd. Zo wordt het gezicht van de buurman of buurvrouw op natuurlijke wijze uitgelicht.” Er ontstaan geen schaduwen onder de ogen of neus, wat bij verlichting door felle spots van boven wel het geval is. Uiteindelijk is het de busondernemer die beslist welke soorten verlichting er in zijn bus zullen worden toegepast. Met een geschikte interieurverlichting kan hij in hoge mate bijdragen aan de comfortabele ambiance van zijn Setra.

Setra bevordert het welbevinden van de passagiers met speciale verlichting.

Chauffeurs van Yankee Line na hun rijveiligheidstraining op de Hockenheimring.

De juiste lichtbronnen bij de vloer zorgen voor een goede verlichting en optimale oriëntatie.

D e tribunes met stoeltjes in regenboogkleuren steken leeg af tegen de wolkeloze hemel, maar toeschouwers hebben de acht

uit Amerika overgekomen chauffeurs van A Yankee Line vandaag ook niet nodig. De rijveiligheidstraining op de Hockenheimring in Duits-land vereist al hun aandacht. Bochten nemen op een glad wegdek, remmen op een nat, hellend wegdek: vandaag leren ze hun bussen rustig en veilig door situaties te loodsen die elke chauffeur het liefst mijdt. Met dit uitgebreide programma laten OMNIplus trainers de chauffeurs ervaren hoe hun bussen reageren en welke onder- steuning de assistentiesystemen bieden. Volgens de bedrijfsleider van A Yankee Line was de verre reis zeer de moeite waard: “Setra heeft in Hockenheim speciaal voor de VS geconfigureerde S 417’s beschikbaar gesteld”, zegt Don Durham. “Mijn chauffeurs konden dus met de bussen trainen waarop ze dagelijks rijden.”Sinds 2004 heeft het bedrijf uit Boston al 56 in Neu-Ulm gebouwde Setra TopClass 417’s besteld, waarvan twee de afgelopen zomer. Alle voertuigen werden volgens VS-specificaties vervaardigd en groten- deels van een luxe uitrusting conform de hoge eisen van A Yankee Line voorzien. Dit is vrij bijzonder in de VS, waar bussen meestal in

een standaarduitvoering worden gekocht. Dunham neemt de lange wachttijden voor de modellen van de Setra 400 serie met 46 en 50 zitplaatsen graag voor lief. Zijn klanten, waaronder bedrijven en sportclubs uit de eredivisie zoals de Boston Celtics, weten de uitzonderlijke kwaliteit te waarderen. Ook voor organisatoren van luxe reizen met routes door het noordoosten van de VS en Canada zijn de individueel uitgeruste S 417’s van A Yankee Line de ultieme reisbussen.A Yankee Line kan met de S 417 als enige reisondernemer in de hele VS de luxueus beklede Ambassador stoelen in volledig lederen uitvoering met extra beenruimte aanbieden. Elke stoel is voorzien van een klaptafel, stopcontact en hoofdtelefoonaansluiting. Op de beeldschermen zorgen acht entertainmentkanalen en satelliet-tv voor vermaak. Het is ook mogelijk om gps-kaarten te tonen. Alle bussen van A Yankee Line beschikken bovendien over een miniboord-keuken met koffiezetapparaat en koelkast achterin.Het maakt niet uit of het om de bijscholing van zijn chauffeurs of om het comfortniveau van de bussen gaat, Don Durham legt de lat altijd hoog. Ook als dat extra investeringen met zich meebrengt. “Ik weet zeker dat de reis van mijn belangrijkste chauffeurs naar de Setra- training in Hockenheim zich zal terugbetalen”, zegt de succesvolle ondernemer. “Want in heel Noord-Amerika is er niet één fabrikant die een training biedt waarbij chauffeurs vergelijkbare praktische ervaring opdoen.” Nu beginnen zijn bussen in Boston en New York City nog veiliger aan hun groepsreizen, shuttleritten en speciale opdrachten door de staten in het noordoosten van de VS.

Optimaal comfort voor de highway

Verenigde Staten – A Yankee Line vertrouwt op Setra

A Yankee Line uit Boston rijdt al tien jaar Setra.

Ook in 2015 heeft bedrijfsleider Don Dunham

weer Setra S 417’s besteld. Bovendien is hij

met acht chauffeurs naar Hockenheim afgereisd

voor een training.

Setra Ontmoetingsplaatsen | 2322 | Setra Fascinatie & techniek

Setra Travel in Style | 2524 | Setra Travel in Style

krantennet aan de wand – het ontbreekt aan niets.De sfeerverlichting wordt aangevuld door LED-spots die op de decogordijnen voor de ramen zijn gericht. Boven zijn de bagagerekken slank gehouden, zodat de ruimte breder wordt en men beter zicht op het glazen TopSky panoramadak heeft. Beneden zijn de elegante stoel-frames van aluminium vervaardigd en zorgen LED-lampen voor een zachte verlichting van de vloer.Achterin bevindt zich de servicezone die uit een garde-robe, was- en toiletruimte en keuken bestaat. De hostess maakt hier handdoekjes warm, waarmee de gasten hun gezicht en handen kunnen opfrissen. Meerdere koelkasten bieden voldoende plaats voor een ruime keuze aan drankjes. Een hoogwaardige espressomachine is eveneens aanwezig, net als een biertap. De maaltijden worden zoals bij vliegtuigen in een box aangeleverd. Een heteluchtoven brengt de luxe gerechten op de juiste temperatuur.De informatie- en entertainmentelektronica vormt een hoofdstuk op zich. De elektriciteitsvoorziening vindt plaats via een externe aansluiting, voor onderweg is een omvormer met 5.000 watt beschikbaar. De passagiers kunnen hun eigen programma meebrengen of via WLAN op hun eindapparaten downloaden. Er kunnen ook films en presentaties op de in totaal vijf beeldschermen

S lechts eenentwintig losse stoelen, speciaal geproduceerd serviesgoed en zelf vervaardigde glazen, gastronomische

gerechten uit de boordkeuken, ongeëvenaarde informatie- en entertainmenttechniek – wie met deze luxe bus van Luxemburgs grootste busonderneming Sales-Lentz op reis gaat, bevindt zich in een eigen wereld. Met de S 517 HDH reist men first class, zoals dat vroeger alleen met een klassieke oceaanstomer kon. Het is een fascinerende superhoogdekker voor exclusieve premiumreizen.

Versprongen geplaatste Ambassador stoelen in 1+1-indeling heten de passagiers welkom. Zij kunnen hun stoel over 180 graden draaien als er bijvoorbeeld tijdens de rit vergaderd moet worden. Verstelbare comfort hoofdsteunen zorgen ervoor dat iedereen gemakkelijk zit. Smartphones kunnen veilig worden opgeborgen in de opklapbare armleuningen. Deze zijn ook van een uitklapbare bekerhouder voorzien. De insteekbare tafels van hout zijn stevig en functioneel. Een tablethouder, oplaadaansluiting voor elektronische apparaten,

worden vertoond. Twee van deze schermen bevinden zich in de rijrichting achterin de bus, zodat passagiers die hun stoel hebben omgedraaid ook alle informatie kunnen volgen. Een geluidssysteem met een krachtige versterker, vier subwoofers en tal van luidsprekers zorgt voor de achtergrondmuziek. Van deze reisbus der superlatieven bestaan een aantal varianten die in nauw overleg met de klanten zijn ont- wikkeld. U vindt ze niet alleen bij Sales-Lentz, maar ook bij Autobus Oberbayern en bij het Zwitserse Marti AG.

De armleuningen bevatten houders voor de zelf vervaardigde glazen van de luxe bus.

De Ambassador stoelen met comfort hoofdsteunen en armleuningen staan garant voor een unieke reiservaring.

First class bus met first class keuken: de maaltijden worden op speciaal vervaardigd porseleinen serviesgoed geserveerd.

Een droom van een bus: Setra TopClass 500 met een exclusieve uitrusting. Eenentwintig afzonderlijke stoelen in de superhoogdekker S 517 HDH vormen de basis voor een stijlvolle reis.

Interieur om van te dromen

H et lijkt een paradox: de nieuwe motorgeneratie voor de drieassige Setra reisbussen is volledig afgestemd op lage

kosten, maar levert desondanks meer acceleratievermogen, zelfs bij lage toerentallen. In combinatie met de GO 250-8 PowerShift- transmissie bedraagt de totale brandstofbesparing voor diesel en AdBlue circa vier procent. Dit levert per bus al snel een voordeel van 1.000 euro en meer per jaar op.De heavy duty zescilinder-lijnmotor met een cilinderinhoud van 12,8 liter van de BlueEfficiency Power-motorgeneratie profiteert van een hogere maximale inspuitdruk, nieuwe verstuivers, een hogere

compressie, een nieuwe geometrie van de verbran-dingskamer, een nieuwe turbolader en een gepaten- teerde technologie die het uitlaatgasrecirculatie- percentage verlaagt. Dit resulteert alles bij elkaar in een efficiëntere verbranding. Bij ongewijzigde maximale waarden nemen het vermogen en het koppel in het onderste toerentalbereik sneller toe, hetgeen nieuwe motorkarakteristieken oplevert. De schakelstrategie van de automatische acht- versnellingsbak GO 250-8 PowerShift werd op basis van EvoBus rijtesten aangepast.De motor van 350 kW (476 pk) is als optie leverbaar in de drieassers van de Setra ComfortClass 500 en wordt standaard ingebouwd in de TopClass 500. De variant van 375 kW (510 pk) is als optie verkrijgbaar in de TopClass 500 en standaard in de dubbeldeks-bus S 431 DT.

Meer dynamiek, minder verbruikIn elk opzicht een sterke prestatie: de nieuwste

generatie van de Mercedes-Benz OM 471

in Setra reisbussen is opnieuw zuiniger en

tegelijkertijd krachtiger dan ooit bij lage

toerentallen.

Nieuwste motorgeneratie – Mercedes-Benz OM 471

Nieuws uit de

Setra ShopB ij de aanschaf van een nieuwe Setra bus wordt de modelkeuze

voor een groot deel bepaald door het gebruiksdoel. Liefhebbers van het merk hoeven zich hierdoor niet te laten beperken als het om de keuze van een Setra modelbus gaat. Deze zijn erg populair onder verzamelaars, die hun wagenpark het liefst zo groot en compleet mogelijk zien. In de online Setra Shop zijn nu drie nieuwe modellen van de ComfortClass 500 verkrijgbaar. De realistische modellen van kunststof in schaal 1:87 worden elk apart in een vensterdoos geleverd. De nieuwste aanwinst is de rode clubbus S 511 HD in de

uitvoering van het jubileumvoertuig ‘60 Years of Compact Coach Expertise’, dat dit jaar op de BusWorld in Kortrijk te zien was. Het model met artikelnummer 1581 kost € 15,40. Naast het bijzondere jubileummodel zijn er nog twee speciale edities ter gelegenheid van BusWorld Kortrijk 2015 uitgebracht: de modellen S 515 HD in blauw (art.nr. 1577) en S 516 HDH in groen (art.nr. 1576). Deze zijn voor € 18,50 per stuk verkrijgbaar.Deze driedelige set en andere Setra Shop-artikelen kunt u eenvoudig via internet op https://shop.setra.de bestellen.

26 | Setra Fascinatie & techniek Setra Ontmoetingsplaatsen | 27

Welkom bij de club De kleintjes van Setra laten al meer dan 60 jaar zien waar ze groot in zijn. Reis mee van het

verleden naar het heden met de legendarische clubbussen van Setra.

D at waren nog eens tijden: in 1955 werd de Bondsrepubliek Duitsland lid van de NAVO en de DDR van het Warschaupact. In Wolfsburg

rolde de miljoenste kever van de band, James Dean schitterde op het witte doek in de film ‘Rebel without a Cause’ en racelegende Juan Manuel Fangio won met Mercedes zijn derde Formule 1-titel.Een andere sensatie werd echter bijna over het hoofd gezien: op de Autosalon van Genève presenteerde Kässbohrer na de S 8 en de S 10 het derde model van zijn serie 10. Geen pronk en praal of show – het was slechts een eenvoudig bordje met het opschrift ‘S 6’ dat het vakpubliek op het nieuwe voertuig wees. Ook Richard Gebauer, hoofdredacteur van het vakblad ‘lastauto omnibus’, moest twee keer kijken om vast te stellen dat ‘het type S 6 een van de interessantste voertuigen op de hele tentoonstelling was’. Een zelfdragende carrosserie, onafhankelijke wielophanging voor en achter, de motor achterin en een snelheid tot wel 100 kilometer per uur – dat was tot dan toe ondenkbaar in een voertuigklasse die gedomineerd werd door 1,5 tot 2,5 tonners met een frontmotor.In 2015 wordt de Setra S 6 zestig jaar. En de originele S 6 van de Autosalon van Genève staat in zijn oorspronkelijke donkerblauwe lak te glanzen tussen de andere voertuigen van de Setra oltimercollectie alsof de tijd stil is blijven staan. De passagiersruimte met zijn reisstoelen en de chauffeursplaats met de mooie ronde instrumenten zien eruit als nieuw. Het origineel van de Autosalon van Genève? Nou, niet helemaal. De bus met 22 zitplaatsen en chassisnummer 55587 uit de Setra oldtimercollectie is niet het voertuig dat in 1955 werd tentoongesteld, maar lijkt er als twee druppels water op sinds het in 2007 uitgebreid werd gerestaureerd. Aan deze verjongingskuur gingen echter bewogen jaren vooraf. De blauwe S 6 bracht zijn vroege jeugd vanaf

1958 door in Düsseldorf bij busondernemer Albert Küppers. Ondanks het feit dat de Setra 6 niet één van de goed- koopste bussen voor kleine reisgezelschappen was, zou hij toch uiterst rendabel zijn. De viercilindermotor met een vermogen van 85 pk die Kässbohrer door Henschel liet bouwen en die volgens de specificaties slechts 11,5 liter diesel per 100 kilometer verbruikte, vormde een krachtig aankoopargument. En bij de passagiers was de kleine Setra zeer geliefd. De bus was gemakkelijk toegankelijk dankzij de lage instap met slechts één trede, de passagiersruimte had een royale stahoogte van 1,85 m in de middengang en de comfortabele ligstoelen konden tot aan de middengang worden uitgetrokken. En laten we ook het uitstekende uitzicht dankzij de glazen dakrand en het geweldige rijcomfort niet vergeten. Wat dat laatste betreft kon de S 6 het moeiteloos wedijveren met elke personenauto.Het was dan ook deze eigenschap die aan het begin van de jaren zestig de aandacht trok van de Technische Hogeschool in Ulm. Een compacte bus met onafhankelijke wielophanging voor en achter leek het ideale meetvoer- tuig. De oorspronkelijke rubberen vering volgens het zogenaamde Neidhardt-principe was intussen vervangen door veerelementen van gevulkaniseerd rubber, wat dezelfde rijeigenschappen maar een lager gewicht en een langere levensduur opleverde. In 1962 schafte de hogeschool dus een rode Setra S 6 aan voor carrosserie- en koppelmetingen. Er werd voor de eenvoudigste uitvoering gekozen, maar deze werd op verzoek wel van een zeer speciale optie voorzien: de wielkasten bestonden deels uit plexiglas dat vrij zicht op de wielop- hanging gaf. Zo’n tien jaar later werd de rode S 6 met 70.000 kilometer op de teller buiten gebruik gesteld en vond hij zijn weg terug naar de fabriek. Hij is nu een van de weinige bussen in de Setra oldtimercollectie die niet gerestaureerd zijn en zich nog in de originele staat bevinden. Pas veel later, in 1988, keerde ook de kleine ‘blauwe’ terug. Na vijftien jaar in Düsseldorf en later in Herbede aan de Ruhr te hebben doorgebracht, werd de bus overgenomen door busondernemer Strasek uit Piran in het toenmalige Joegoslavië. Met meer dan 1,5 miljoen kilometer op de teller maar nog steeds in goede staat bood Strasek de Setra S 6 van de firma Kässbohrer te koop aan. Hij bracht de bus ter gelegenheid van de huisbeurs in november 1988 hoogstpersoonlijk naar Ulm.De twee Setra S 6’s zijn tegenwoordig regelmatig op beurzen en evenementen in heel Europa te bewonderen. Zo krijgt iedereen de kans om de zestigste verjaardag van de allerkleinste Setra mee te vieren. Happy birthday Setra S 6!

Dit jaar viert de kleinste Setra aller tijden zijn zestigste

verjaardag. In het jaar waarin hij werd geïntroduceerd

verraste de Setra S 6 voor maximaal 25 passagiers de

vakwereld met een geslaagd busontwerp en technische

finesses die hem de rijeigenschappen van een personen-

auto gaven. Het historisch belangrijke model is met

maar liefst twee exemplaren vertegenwoordigd in de

Setra oldtimercollectie.

Setra erfgoed – de oldtimercollectie

Happy Birthday Setra S 6

28 | Setra Ontmoetingsplaatsen Setra Ontmoetingsplaatsen | 29

“Met meer dan

1,5 miljoen kilometer

op de teller maar nog

steeds in goede staat ...”

Entertainment voor onderweg uit Ulm.

Goed zicht op reizen. Beleef het blauwe wonder.

Rijplezier als in een personenauto.

Als nieuw: perfect gerestaureerd, met liefde onderhouden.

De Setra S 6 – innovaties op de kleinste schaalDe kleinste Setra aller tijden was en is niet alleen legendarisch vanwege zijn beperkte afmetingen, wendbaarheid en geslaagde proporties. Legendarisch waren vooral de vele technische innovaties die het Kässbohrer halverwege de jaren vijftig mogelijk maakten om zo’n compacte bus met het comfort van een personenauto te bouwen. Denk aan de onafhankelijke wielophanging voor en achter met rubberen Neidhardt- vering, die garant stond voor ongeëvenaarde rijeigenschappen, de viercilinderdiesel die samen met de ZF-transmissie met vijf versnellingen en de asaandrijving een compact aandrijfblok vormde en de versnellingspook aan het stuurwiel. Met 1.172 verkochte exemplaren in een productieperiode van nauwelijks tien jaar is de S 6 nu nog steeds een van de meest verkochte Setra clubbussen. Alleen de opvolger S 80 werd nog vaker besteld, om precies te zijn 1.246 keer.

De Setra S 7 – vooruitlopend op de nieuwe serie 100Omdat de vraag naar een compacte reisbus ook na het productie-einde van de S 6 bleef voortbestaan, bracht Kässbohrer in 1965 snel de opvolger Setra S 7 op de markt. De 7,67 meter lange en 2,30 brede bus nam al een voorproefje op het hoekigere design van de nieuwe serie 100, die echter pas twee jaar later officieel geïntroduceerd zou worden. Ook de S 7 had een onafhankelijke voorwielophanging, maar dit keer waren trapeziumvormige armen met schroefveren en telescopische schokdempers toegepast. De nieuw gebouwde, starre Kässbohrer-achteras was nu van een versnel-lingsmechaniek voorzien dat een compacte constructie van de aandrijving mogelijk maakte. Voordeel: een gunstigere aslastverdeling. Ten opzichte van de voorganger nam de zitplaatscapaciteit toe tot dertig en werd de bagageruimte twee keer zo groot – van 1,5 naar 3,0 kubieke meter.

S oms leiden ook kleine dingen tot succes. En soms worden ze zelfs een legende. Dat laatste geldt voor de Setra S 6. De bus met een lengte van slechts 6,70 meter

en maximaal vijfentwintig zitplaatsen vormde bij Setra het begin van een nieuwe voertuigklasse. Een voertuigklasse die ook nu – vijf voertuiggeneraties later – nog steeds een grote bijdrage levert aan het succes van het merk: de Setra clubbus. Als geen andere fabrikant heeft Setra de clubbus generaties lang doorontwikkeld. Compact, wendbaar, pittig en comfortabel uitgerust speelt hij als specialist voor kleinere, exclusieve reisgezelschappen ook nu nog een belangrijke rol in het aanbod van busreizen van veel ondernemingen. SetraWorld laat de Setra clubbusmodellen de revue passeren.

Setra Fascinatie & techniek | 3130 | Setra Fascinatie & techniek

De Setra S 80 – de klassieker onder de moderne bussen De S 7 was nog maar nauwelijks op de markt of hij werd al weer afgelost. Een jaar na de introductie van de serie 100 presenteerde Kässbohrer in 1968 de Setra S 80. Uiterlijk leek de nieuwe clubbus sterk op zijn voorganger, maar de zescilindermotor werd vervangen door de nieuwe, kleinere Henschel-vijfcilinder 5R 1112-13 K met een vermogen van 135 pk. Dankzij de kleinere afmetingen van deze motor was er in de passagiersruimte plaats voor een extra rij stoelen. Bovendien kon er nu een deur achter de achteras worden geplaatst, wat de nieuwe standaardconfiguratie voor alle reisbusuitvoeringen van de S 80 werd. Het tijdperk van de S 80 duurde bijna tien jaar. Zijn wendbaarheid en veelzijdigheid maakten dat hij jaren daarna nog steeds geliefd was bij busondernemers in heel Europa.

De Setra S 208 H – geen toekomst in het modulesysteem Setra begon al in 1976 met de productie van de serie 200, maar de betreffende clubbus was pas enkele jaren later leverbaar. De Setra S 208 H zag als kleinste model van de nieuwe busgeneratie in 1979 het levenslicht. Hij bood net als de grote bussen optimaal reiscomfort met slaapstoelen en een nieuw type dwarsstroomventilatie. Er konden maximaal 33 passagiers in de 7,60 meter lange hogevloerbus plaatsnemen. De invoering van het standaard Setra modulesysteem in de constructie- en productie-processen werd de S 208 H echter fataal. De kleinste Setra paste niet in het nieuwe modulesysteem en werd daarom als clubbus opgevolgd door de 1,74 meter langere hoogdekker Setra S 210 HD.

De Setra S 309 HD – integraalspiegels en meer veiligheidIn 1991 werd de serie 300 gelanceerd en daarmee ook de clubbus van de volgende generatie, de Setra S 309. Tot de opvallendste kenmerken hoorde de opvallende vleugel achter de cockpit en het innovatieve integraalspiegelsysteem die de serie 300 hun unieke uiterlijk verleenden. De ergonomie van de chauffeursplaats was verbeterd door deze opnieuw in te richten. Het model was standaard voorzien van schijfremmen voor, een antiblokkeersysteem en tractieregelsysteem (ABS/ASR) en een retarder, die voor extra veiligheid zorgden. Een 11 liter grote V6-cilinder met een vermogen van 290 pk gaf de reisbus voor kleine groepen vleugels. De 8,87 meter lange Setra S 309 HD bood in driesterrenuitvoering plaats aan drieëndertig passagiers.

De Setra S 411 HD – de TopClass onder de clubbussenDe volgende generatie Setra clubbussen werd aan het begin van het nieuwe millennium verwelkomd. In 2001 werd de serie 400 en als onderdeel daarvan de S 411 HD geïntro-duceerd. Setra paste hierbij voor het eerst de klassenindeling toe en zo promoveerde de 10,16 meter lange 37-zitter tot de TopClass onder de clubbussen. Net als alle reisbussen van de serie 400 was de S 411 HD niet alleen geliefd vanwege zijn uitste-kende rijcomfort en dynamische aandrijving, maar ook door tal van veiligheidsvoor- zieningen zoals het stabiliteitsprogramma ESP®, de remassistent of het passieve veiligheidssysteem Front Collision Guard (FCG). De populariteit van de S 411 HD wordt dan bevestigd door meer dan 850 verkochte exemplaren.

Kleine Busse mit großer Tradition

Setra clubbussen – met de ervaring van zes voertuiggeneraties

Kleine bussen met een

grote traditieZe staan zowel voor de innovatie-

kracht van het merk Setra als voor

het veeleisende bedrijfsmodel van

veel Setra klanten: sinds 60 jaar

schrijven de clubbussen uit Ulm

busgeschiedenis.

Setra S 6

S 7

Setra S 7

S 80

Setra S 80

Setra 208

Setra S 208 Setra S 309 Setra S 411 Setra S 511

Setra 210

Setra S 210

Setra S6

S309

S 411S 511 HD

Een goede training verdient zich terug

Setra Fascinatie & techniek | 33

De Setra S 511 HD – clubbus van de nieuwe generatieDe S 511 HD uit de ComfortClass 500 serie heeft met zijn lengte van 10,47 meter de ideale maat voor exclusieve clubreizen. De tweeasser heeft bij een comfortabele viersterrenstoelafstand een zitplaatscapaciteit voor vierendertig passagiers. De hoogdekker biedt de reizigers enerzijds de charme van een clubbus en anderzijds het complete comfort van een hoogdekker van de Comfort-Class 500 met brede instap, royale stahoogte in de middengang en tot wel 7,5 kubieke meter bagageruimte in de variant met deur achterin. Het interieur van de S 511 HD kan met talrijke uitrustingsopties, van clubhoek

tot keuken achterin de bus, op de wensen van de klant worden afgestemd.De zescilinder-lijnmotor Mercedes-Benz OM 470 is net als bij de grote bussen van de ComfortClass 500 achterin de Setra S 511 HD ondergebracht. De milieuvriendelijke Euro VI-motor heeft een vermogen van 290 kW (394 pk) en het koppel bedraagt 1.900 Nm, hetgeen meer dan voldoende is voor een clubbus. De S 511 HD is natuurlijk uitgerust met de modernste veiligheids- en assistentie- systemen die momenteel op de markt verkrijgbaar zijn en kan desgewenst ook met de optionele Predictive Powertrain Control (PPC) worden geleverd.

Het Coach Multimedia System combineert de functies van radio, cd- en dvd-speler, navigatieappa-raat en telefoontoetsenbord op een overzichtelijke manier.

De chauffeursplaats schittert met uitstekend bedieningsgemak en veel bewegingsvrijheid, ook voor lange chauffeurs.

Jochen Edzards

De passagiers genieten ook in de clubbus van het comfort en de veiligheid van een ‘grote’ reisbus.

De Euro VI-motor OM 470 is bijzonder efficiënt en biedt met 290 kW meer dan voldoende ver- mogen voor een ontspannen reis.

De S 511 HD heeft de

ideale maat voor

exclusieve clubreizen.

32 | Setra Fascinatie & techniek

T ips van ‘behulpzame’ bijrijders kunnen soms behoorlijk storen, maar deze zijn echt zinvol:

Eco Driver Feedback, afgekort EDF, heet het assistentie- systeem dat chauffeurs van Setra bussen ondersteunt bij het ontwikkelen en aanhouden van een efficiënte en passagiersvriendelijke rijstijl. Eco Driver Feedback, dat als optie voor de TopClass 500, de ComfortClass 500 en de dubbeldeksbus S 431 DT verkrijgbaar is, houdt constant in de gaten hoe de chauffeur rijdt.

Chauffeurscoaching via het displayEDF let op vier criteria: gelijkmatig rijden, remgedrag en het gebruik van de retarder, schakelgedrag en het gebruik van de koppeling en het gaspedaal. Het systeem herkent de chauffeur aan de hand van zijn chauffeurskaart. Het beoordeelt zijn rijstijl en toont het resultaat in de vorm van een groene balk in het centrale display. Ter vergelijking laat EDF ook het totaalresultaat van alle chauffeurs die in de bus rijden en over alle ritten zien.Als EDF mogelijkheden ziet om de rijstijl te verbeteren, dan verschijnen er duidelijke tips, zoals “Remgedrag ver- beteren, eerder uitrollen”, of “Kickdown zinvol toepassen” en “PPC inschakelen”. EDF geeft als goede instructeur

ook complimenten. Nadat de bus gestopt is, verschijnt er bijvoorbeeld “Goede remming”, of meer algemeen: “Gelijkmatig gereden”.

De passagiers profiteren meeEDF is bedoeld om de chauffeur zorgvuldig te laten omgaan met zijn bus en daardoor ook met de aan hem toever- trouwde passagiers. Hij leert zijn invloed te herkennen en zijn gedrag aan te passen. EDF verhoogt de kennis over efficiënt rijgedrag en kan als continue voortzetting van een ecotraining dienen. Hierdoor zal het brandstofverbruik en de slijtage van onderdelen afnemen. Bovendien profiteren de passagiers van een rustige rijstijl.Busondernemer Jochen Edzards uit Esens in Duitsland maakt al in twee Setra bussen gebruik van Eco Driver Feedback. “Vroeger waren de chauffeurs trots op een rechte lijn op de tachograafschijf. Toen kwamen de verbruikscijfers. Eco Driver Feedback is de volgende stap, met rijtips als in een Formule 1 wagen.” Edzards ziet duidelijke voordelen in het assistentiesysteem: “Dit is een zinvolle innovatie. We verwachten dat Eco Driver Feedback ons een hogere rendabiliteit door minder verbruik en slijtage, en een hogere tevredenheid onder de passagiers zal opleveren.”

Inclusief gegevensbeschermingIn tegenstelling tot sommige bijrijders is Eco Driver Feedback niet opdringerig tijdens de rit. Wanneer de chauffeur gebruik wil maken van het assistentiesysteem, kan hij het via de stuurknoppen inschakelen. De gege-vens worden vertrouwelijk behandeld: er wordt geen feedback aan de onderneming verstrekt en na afloop kan de chauffeur de gegevens van zijn rit weer wissen. De rit zelf wordt wel in het totaalresultaat van de bus opgenomen. Eco Driver Feedback biedt ondersteuning zonder te storen!

Profvoetballers en musici hebben met elkaar gemeen

dat ze elke dag oefenen. Ook voor buschauffeurs die

met minimaal brandstofverbruik willen rijden, geldt dat

ze regelmatig bijvoorbeeld met Eco Driver Feedback.

Het assistentiesysteem geeft tijdens de rit waardevolle

tips via het centrale display.

“Eco Driver Feedback is de volgende

stap, met rijtips als in

een Formule 1 wagen.”

Meneer Cortes, we staan hier voor een enorme rij magazijn- stellingen van dertien meter hoog. Waarvoor hebt u zo veel ruimte nodig?Bij OMNIplus garanderen we onze klanten dat onderdelen vijftien jaar lang leverbaar zijn. Daarom liggen hier bijna alle onderdelen voor alle Setra en Mercedes-Benz busmodellen opgeslagen. Het gaat in totaal om ongeveer 130.000 artikelen, van het kleinste schroefje tot een complete zijwand. Ons magazijn in Neu-Ulm is het grootste magazijn voor busonderdelen ter wereld! Onze tweehonderd medewerkers leveren per jaar meer dan 1,6 miljoen onderdelen aan zeventig landen.

Dat zijn enorme aantallen die om een grote voorraad vragen...Ja, precies. Alles wat we uitleveren, moet ook weer worden aange-vuld. Er komen hier elke dag zo’n vijftig vrachtwagens met onder- delen. Alleen al de transportlijn in onze hoofdhal is meer dan een kilometer lang. Hierover worden de goederen naar het geautomati- seerde magazijn gebracht en vervolgens via spiraalvormige glijbanen aan de verzendstations geleverd. De grotere onderdelen worden met meer dan tachtig vorkheftrucks en palletwagens naar de stellingen gebracht en bij een bestelling weer opgehaald. Daarnaast hebben we in een geautomatiseerd magazijn voor kleine onderdelen geïnvesteerd. Hier bevindt zich ongeveer 80 procent van onze picking-artikelen.

Hoe houdt u het overzicht bij deze gigantische hoeveelheden?Daarvoor hebben we magazijnbeheersoftware van SAP, eWM genaamd. We waren wereldwijd de eerste gebruiker van deze software, die ons de volledige controle over onze voorraden geeft. We weten altijd precies waar een onderdeel zich op een bepaald moment bevindt. Veel bedrijven komen speciaal bij ons in Neu-Ulm kijken, omdat ze onze processen ook in hun magazijnbeheer willen implementeren.

Ronny Cortes (53) begon 25 jaar geleden als constructiebankwerker in de carrosseriebouw bij Setra. Na een bijscholing tot technicus volgde Cortes een studie bedrijfs- kunde naast zijn werk. Sinds 2013 geeft Cortes leiding aan het magazijn in Neu-Ulm.

34 | Setra Ontmoetingsplaatsen

Fabrieksrondleiding – Magazijn Neu-Ulm:

In het magazijn in Neu-Ulm draait het maar

om één ding: de voertuigen van klanten rijdend

houden. Ronny Cortes, directeur van het

magazijn coördineert de distributie in zeventig

landen wereldwijd.

“Wij staan ook midden in de nacht

voor onze klanten klaar.”

Setra Ontmoetingsplaatsen | 35

Per jaar rollen er meer dan 1,6 miljoen onderdelen van de band.

Zeg eens eerlijk, meneer Cortes, gaat er ook wel eens iets mis?Ik moet u helaas teleurstellen. De foutmarge is echt verwaarloosbaar, om precies te zijn: 0,05 fouten per miljoen afgeleverde artikelen. We voeren dan ook veel handelingen dubbel uit om ervoor te zorgen dat dit zo blijft. Onze medewerkers scannen bijvoorbeeld alles twee keer, zowel de onderdelen als de verpakkingseenheden waaruit ze afkomstig zijn.

Wilt u eens beschrijven wat er gebeurt tussen de ontvangst van een opdracht en de verzending van de onderdelen? Er komen de hele dag opdrachten bij ons binnen. Deze worden in drie categorieën onderverdeeld: de categorie ‘Magazijnaanvulling’ betekent dat de bestelling binnen acht dagen bij de klant moet zijn. Bij ‘Gegarandeerde levertermijn’ heeft de klant de levering overmor-gen binnen. En dan is er nog ‘Nachtexpress’. In dat geval ontvangt de klant zijn bestelling de volgende ochtend. De expresleveringen worden direct met een Sprinter naar de klant gebracht.

Wie zijn de klanten aan wie u levert?Dat zijn natuurlijk voornamelijk onze OMNIplus bedrijven, vestigingen en erkende partners. Maar we hebben bijvoorbeeld ook busonderne-mingen in ons klantenbestand die artiesten tijdens hun concerttour-nee begeleiden. Stel je voor dat er een concert van Robbie Williams zou moeten worden uitgesteld, omdat de bus defect is. Dat is echt ondenkbaar. Eigenlijk hebben al onze klanten één ding gemeen: ze moeten hun bussen mobiel houden. Onze klanten vertrouwen hierbij volledig op ons. Ook wat betreft de kwaliteit van de geleverde onderdelen. Bij OMNIplus verzenden we uitsluitend gecertificeerde, originele onderdelen.

Kunt u er echt zeker van zijn dat alle onderdelen die u verzendt origineel zijn?Jawel. We hebben namelijk een meervoudig controlesysteem. Alle onderdelen die bij ons binnen komen, worden door 46 medewerkers in twee ploegen visueel op kwaliteit en kwantiteit gecontroleerd. Vervolgens worden de onderdelen van een etiket of van een Original OMNIplus Branding-verpakking voorzien en in het magazijn opgeslagen. Deze controle bij de goederenontvangst is overigens slechts een laatste check. Onze kwaliteitscontroleurs gaan al van tevoren, in de testafdelingen van de ontwikkelaars en de fabrieken van onze toeleveranciers, na of de goederen aan onze hoge kwaliteitseisen voldoen. Ook hier laten we niets aan het toeval over.

RDA Workshop, Keulen (Duitsland)21–23 juli 2015Met negenhonderd exposanten uit veertig landen en meer dan zeventien branches is de RDA Workshop de toonaangevende Europese beurs voor bustoerisme. Daimler Buses was met zijn merken Mercedes-Benz, Setra, OMNIplus en BusStore op een gemeenschappelijke stand vertegenwoordigd. Setra presenteerde de nieuwe clubbus S 511 HD van de ComfortClass 500.

RNTP, Lyon (Frankrijk)30 september–2 oktober 2015Daimler Buses maakte veel indruk met een moderne beursstand voor zijn drie merken Setra, Mercedes-Benz en OMNIplus. Setra presen- teerde de 12 meter lange S 415 LE business met 47 zitplaatsen, aangepaste ingang voor mindervaliden en stopknop voor rolstoel- gebruikers. De chauffeursplaats was voorzien van een uitgebreid entertainmentsysteem. Naast een radio met cd-speler en USB-aan- sluiting voor het opladen van mobiele telefoons hoorde een audio-/video-installatie met cd- en dvd-speler tot de uitrusting. Het service-merk OMNIplus nodigde de bezoekers uit in zijn gezellige, als bushalte ingerichte lounge.

Busworld, Kortrijk (België)16–21 oktober 2015Daimler Buses presenteerde met de productmerken Setra en Mercedes-Benz en de servicemerken OMNIplus, BusStore en FleetBoard een representatief deel van het voertuigaanbod en tal van diensten voor de bus. Zo was de zuinige tweeasser S 415 LE business te zien, die als low entry de voordelen van lagevloer- en hogevloertechniek combineert. De MultiClass beschikt over duurzame Transit stoelen voor maximaal 45 passagiers. De streekbus is uitgerust met de uiterst zuinige Euro VI Mercedes-Benz motor OM 936 met een vermogen van 260 kW (354 pk) en met de automatische transmissie ZF Ecolife met zes versnellingen.De TopClass 500 trok de aandacht van de bezoekers met zijn verlichting: hij kan als eerste reisbus met optionele LED-koplampen worden uitgerust. Het interieur van de in smoke silver metallic gespoten S 516 HDH was voorzien van 48 reisstoelen van het type Setra Ambassador. Met de S 511 HD zette Setra een voertuig in de schijnwerpers dat de traditie van de clubbus in een nieuwe dimensie laat herleven. De kleinste en daarmee ook wendbaarste Setra biedt bij een viersterren-

stoelindeling plaats aan 34 passagiers. De tentoongestelde bus beschikte over twee clubtafels, zodat de bezoekers ook tegenover elkaar konden plaatsnemen. De dubbeldeksbus S 431 DT is met zijn hoge zitplaatscapaciteit populair bij exploitanten van langeafstandslijnen. De viersterrenbus die in België werd gepresenteerd biedt plaats aan tachtig passagiers. De reisbus is voorzien van een telefoonsysteem met twee stations: één op de chauffeursplaats en één op het bovendek. Het voertuig is bovendien uitgerust met een boordkeuken, camerabewakingssysteem, verwarmde toiletcabine en extra grote fecaliëntank. De S 431 DT is nu al voorzien van de twee rolstoelplaatsen die in 2016 verplicht worden gesteld voor nieuwe langeafstandsbussen.Ook het servicemerk OMNIplus was in Kortrijk aanwezig en presen- teerde daar de nieuwe dienst Bus Depot Management. De specialisten voor gebruikte bussen van BusStore informeerden de bezoekers over het actuele serviceaanbod, zoals de BusStore garantie op de aandrijflijn en de BusStore voertuigclassificatie. FleetBoard toonde op de infostand zijn modulaire portfolio voor efficiënt chauffeurs-, voer- tuig- en transportmanagement. En ook de experts van Mercedes-Benz Financial Services boden hun busspecifieke diensten aan.

Huisbeurs Kloten (Zwitserland)5–6 november 2015 De huisbeurs Kloten geldt binnen de branche als een geliefd trefpunt voor iedereen die in bussen is geïnteresseerd. Het voertuigprogramma van Setra werd in een eigen hal gepresenteerd. De ComfortClass 500 werd door de clubbus S 511 HD vertegenwoordigd. De 4 meter hoge dubbeldeksbus S 431 DT en de S 516 HDH representeerden de TopClass. Op het buitenterrein konden bovendien proefritten worden gemaakt met een aantal demonstratievoertuigen. OMNIplus, BusStore en Mercedes-Benz Financial Services informeerden de bezoekers over hun aanbod. Voor het fysieke welzijn was eveneens uitstekend gezorgd. De huisbeurs in Kloten is ondenkbaar zonder de echte Zwitserse braadworstjes, die ook dit keer weer persoonlijk voor de klanten werden gegrild door werkplaatsmedewerkers van BusWorld.

Czechbus, Praag (Tsjechië)24–26 november 2015Czechbus in Praag, de vakbeurs voor busverkeer en openbaar vervoer in Centraal-Europa, opende voor de vijfde keer zijn deuren. De vertegenwoordigers van de pers werden al een dag voor aanvang van de beurs op een persconferentie geïnformeerd over de nieuwe producten van Setra. Op de beursstand zelf werd een S 431 DT dubbeldeksbus gepresenteerd, die onder andere met twee clubtafels, een boordkeuken en een telefoon- en camerabewakingssysteem was uitgerust. Er was bovendien een Setra S 415 LE business beschikbaar

voor het maken van proefritten. In de lounge van de stand konden de beursbezoekers even ontspannen onder het genot van een koffiespecialiteit. Ook konden ze zich bij de OMNIplus infotheek over het dienstenpakket van het servicemerk laten informeren.

SetraShow, Vetlanda (Zweden)15–16 januari 2016De SetraShow, die in Zweden ook wel Setra Träff wordt genoemd, is een klantenevenement dat plaatsvindt bij BusWorld Home Vetlanda. Gedurende twee dagen worden er circa 250 bezoekers verwacht. Naast het bieden van informatie over de tentoongestelde voertuigen is het ontmoeten van jarenlange én nieuwe klanten het belangrijkste doel van de Setra Träff. Ook het servicemerk OMNIplus, het merk voor gebruikte bussen BusStore en Daimler Financial Services zijn met hun informatiestand aanwezig.

UMA Motorcoach Expo, Atlanta (VS)31 januari–4 februari 2016 Wie geïnteresseerd is in de nieuwste producten, hulpmiddelen en technologieën voor de reisbusbranche is bij de vakbeurs voor reisbussen in Atlanta aan het juiste adres. Vijf dagen lang hebben bezoekers de mogelijkheid om alles over de laatste trends en noviteiten te ontdekken en te netwerken. Setra zal samen met MCI een gecombineerde beursstand inrichten. Hier wordt de TopClass S 417 HDH in de Amerikaanse uitvoering met clubhoek en een tweede deur gepresenteerd. Bovendien kunnen trouwe klanten van Setra op de stand aanschuiven bij het VIP-ontbijt.

BusStore Show, Neu-Ulm (Duitsland)19–20 februari 2016Gebruikte bussen met goud-, zilver- of brons-classificatie die op zoek zijn naar een nieuwe eigenaar kunnen uitvoerig worden bekeken op de BusStore Show 2016. Er zijn voertuigen van alle gangbare merken, typen en modellen te zien. Daarnaast is ook OMNIplus weer aanwezig met een infostand. Het servicemerk biedt informatie over het speciale aanbod voor gebruikte bussen en geeft live demonstraties van trainingen die door het OMNIplus TrainingCenter worden verzorgd. Bezoekers kunnen zich bovendien laten informeren over de financie-ringsmogelijkheden van Mercedes-Benz Financial Services. En wie even wil bijkomen met wat lekkers kan bij de OMNIplus koffiebar van de uitstekende catering genieten.

Terugblik

Setra evenementen

Setra Ontmoetingsplaatsen | 3736 | Setra Ontmoetingsplaatsen

Vooruitblik

De cateringzone op de beursstand in Kortrijk.

38 | Setra Ontmoetingsplaatsen

het type S 517 HDH voor het Štadión Pasienky in ontvangst genomen.Róbert Vittek, voorhoedespeler en aanvoerder van Slovan, was bij de voertuigoverdracht aanwezig. Hij was bijzonder onder de indruk van de luxueuze uitrusting van de Setra. 36 lederen Ambassador stoelen met beensteunen en hoofdsteunen waarop het clublogo prijkt, zorgen ervoor dat de mannen goed uitgerust aan hun uitwedstrijden kunnen beginnen. De vlakke vloer in de passagiersruimte biedt de voetballers, trainers en verzorgers extra beenruimte. Bijzondere highlights zijn de clubhoek achterin de bus, het glazen dak en de stakeuken.“De nieuwe bus is helemaal op de behoeften van onze profspelers afgestemd. Setra maakt zijn reputatie als premiummerk volledig waar”, zegt Ivan Kmotrík, voorzitter van ŠK Slovan Bratislava waarderend.

D e Slowaakse voetbalkampioen ŠK Slovan Bratislava is de concurrentie ver vooruit. Het elftal van de voetclub reist als

eerste in Oost-Europa in een TopClass 500 naar wedstrijden in binnen- en buitenland. Op 8 juli heeft de vereniging de nieuwe spelersbus van

S etra kan zijn grootste Oost-Europese opdracht tot nu toe melden. Tussen

mei en juli 2015 hebben de Litouwse bus- ondernemingen Kautra en Toks, die beide actief zijn in het langeafstandsverkeer, in totaal 21 nieuwe ComfortClass 500’s ontvangen. De twee partnerbedrijven horen tot de grootste busondernemingen in de regio. Met de elf S 516 HD/2’s en tien S 517 HD’s

richten de beide exploitanten zich op een nieuwe doelgroep in het internationale langeafstandsverkeer, namelijk premiumklanten waarvoor comfort een grote rol speelt. Zes bussen beschikken over een bijzondere stoelindeling. De eerste drie rijen hebben een 2+1-indeling, terwijl in de achterste rijen telkens twee Voyage Ambassador stoelen versprongen tegenover elkaar zijn geplaatst. De andere

vijftien bussen zijn van voor tot achter van een niet minder comfortabele 2+2-indeling en een vlakke vloer voorzien. Elke rij stoelen beschikt over een stopcontact. Bovendien is elke bus een WLAN-internetverbinding aanwezig. “De uitrusting komt tegemoet aan de verwachtingen van onze veeleisende klanten”, zegt Linas Skardziukas, CEO van Kautra. “De hoge kwaliteit van het merk Setra heeft ons volledig overtuigd”, vult Arunas Indrasius, CEO van Toks aan. Tien van de geleverde bussen rijden onder het logo van Eurolines, een samenwerkingsverband van onafhankelijke busondernemingen, op routes naar West-Europa. De overige elf rijden in de kleuren van Kautra of Toks op populaire langeafstandslijnen in de Baltische landen.

Kampioen rijdt in TopClass 500

Grootste opdracht uit Oost-Europa voor Setra

Slowakije – exclusieve HDH voor ŠK Slovan Bratislava

Litouwen – 21 ComfortClass 500’s voor Kautra en Toks

D e werkplaats die het onderhoud van de bussen uitvoert, ligt meestal in de buurt van het eigen bedrijfsterrein. Met het

groeiend aantal langeafstandsbussen wordt betrouwbare service op grotere afstand echter steeds belangrijker. Dat geldt zeker op routes waar de concurrentie groot is, waardoor de dienstregeling weinig speel- ruimte biedt. Het is dan een ware uitdaging om de benodigde tijd voor onderhoud, schoonmaak of reparatie van de bussen te vinden.

Voertuigcheck voor langeafstandsbussen als all-inclusive pakketDe voertuigcheck is helemaal afgestemd op de eisen van het lange- afstandsvervoer. Dit all-inclusive pakket omvat de controle van onderdelen als banden, remschijven, ruitenwissers en verlichting. Ook de belangrijkste mechanische en elektronische onderdelen in het interieur worden gecontroleerd, waaronder de veiligheidsgordels, rugleuningen, nooduitrusting, aircofilter, interieurverlichting, toilet- cabine, stopcontacten, USB-aansluitingen en WLAN. De voertuigtuig- check voor langeafstandsbussen kan met een motorruimtecheck

worden uitgebreid. Hierbij worden het koelvloeistof- en oliepeil gecon-troleerd en indien gewenst aangevuld. Ook wordt de motorruimte op lekkages gecontroleerd en wordt de spaninrichting van de riemaan- drijving gecontroleerd. De controle wordt met een keurmerk bekrach-tigd, dat zichtbaar voor de passagiers op de deur van de bus wordt aangebracht. Daarnaast biedt OMNIplus tal van afzonderlijk te boeken diensten voor het langeafstandsvervoer, namelijk reiniging in de was- straat, interieurreiniging, vers water tanken, toilet legen, OMNIplus TireService en GlassService en parkeerplaatsen met elektriciteit, water en bewaking.Natuurlijk zijn ook de reeds bekende OMNIplus services zoals de levering van reserveonderdelen via de OMNIplus 24h SERVICE nog steeds beschikbaar. Technische service wordt, ook buiten de ver- lengde openingstijden, via de 24h SERVICE Hotline geleverd. Bij ernstige pechgevallen wordt op basis van beschikbaarheid een vervangende bus aangeboden. Beschikbaar bij negentig servicesteunpunten in DuitslandHet nieuwe aanbod is bij negentig steunpunten op de belangrijkste langeafstandsroutes beschikbaar. In Duitsland is dat bijvoorbeeld bij de negen BusWorld Home vestigingen in Hamburg, Berlijn, Leipzig, Dortmund, Frankfurt am Main, Mannheim, Neu-Ulm, München en Plattling. Verder bij alle zestien OMNIplus BusWorld vestigingen tussen Bremen en Regensburg en bij de meeste steunpunten van het OMNIplus ServiceNet. Hiermee zijn bijna alle Duitse opstapplaatsen voor langeafstandsbussen vertegenwoordigd. Daarnaast is de OMNIplus Service ook beschikbaar bij vijftien vestigingen in Neder-land, België, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Italië en Tsjechië.

Uw OMNIplus adviseur vertelt u graag meer over het aanbod buiten Duitsland.

OMNIplus servicepakket voor bussen in het

langeafstandsvervoer

OMNIplus biedt speciale service op maat voor

het langeafstandsvervoer op negentig service-

steunpunten langs de belangrijkste routes in

Duitsland en de buurlanden. U kunt hier terecht

voor een uitgebreide voertuigcheck maar ook

voor snelle afzonderlijke diensten.

Alles voor een

stipte dienstregeling

Neem plaats in de comfortabele clubhoek van de TopClass 500.

Setra Service & diensten | 39

Met vakkennis naar een

bus op maat

Het team van het Setra DesignCenter

R obijnrood leer voor de zijsteunen, zittingen en leuningen in een zachte beige bekleding, biezen in ‘mystic white’, gordijnen om

en om in kastanjebruin en beige, vloerbedekking type ‘Harmonia Anticwood’ – deze combinatie van warme tinten geeft de passagiers-ruimte een weldadige sfeer. Bezoekers waren erg enthousiast over het harmonieuze interieur van de Setra S 511 HD die in oktober op Busworld werd gepresenteerd.Kleurdesigner Cordula Lambert, die deel uitmaakt van het team van het Setra DesignCenter in Neu-Ulm, was verantwoordelijk voor het stijlvolle optreden van de clubbus in Kortrijk. Samen met haar collega’s, grafisch designers Roland Hirsch en Marc Jech en textieldesigner Eva Müller, droeg zij zorg voor het exterieur en interieur van de tentoongestelde beursvoertuigen. Hun functie maakt het al duidelijk: hier zijn creatieve mensen met veel ervaring bezig om materialen en kleuren stijlvol te combineren.“Wij doen aan bus-individualisering”, zegt Eva Müller, en ze benadrukt: “Setra, dat is de vrijheid om anders te zijn. Natuurlijk hoeft niet iedere bus het toppunt van design te zijn, maar elke bus heeft nu eenmaal een interieur nodig”, aldus Cordula Lambert. Dat interieur moet de passagiers bevallen. En dan wordt het al lastig, want smaken verschillen nu eenmaal. Ook het gebruiksdoel van de bussen speelt

een belangrijke rol. De verschillen tussen gebruikers van lijn- en reisbussen liggen voor de hand, maar het gaat verder dan dat: wil men zich op jongere of oudere passagiers richten? Wat bij een clubbus past, komt niet altijd tot zijn recht in een lange hoogdekker. Langeafstandsbussen krijgen veel te verduren en vragen om andere stoffen en kleuren dan luxe hoogdekkers voor veeleisende reizigers. Tenslotte is elke bus niet alleen het visitekaartje van zijn eigenaar, maar moet hij ook op het specifieke gebruiksdoel zijn afgestemd.Het adviesgesprek met de klant vindt plaats aan een grote, ovalen houten tafel. Aan de muur van de showroom hangt een groot beeldscherm van 60 inch. Hierop wordt het interieur van de bus met 3D-busdesignsoftware tot leven gebracht. Met dit fascinerende programma kan het DesignCenter-team alle Setra bussen configureren. Elk detail is zowel buiten als binnen en vanuit elke hoek zichtbaar. Zo virtueel als de 3D-busdesigner is, zo reëel zijn de lak- en stofstalen en de dubbele stoelen in het DesignCenter.Nadat de lakkering voor de bus is bepaald, verschijnt het interieur van de bus op het scherm. De eerste aandacht gaat naar de stoelen met hun zittingen en leuningen, hoofdsteunen, zijsteunen, biezen en rugdelen. Dan volgen tassen of netten en sierpanelen. Wat mag het zijn, leersoort, stof of een combinatie van beide? Velours of gladde stof, chenille, misschien met een glansgaren als accent,

Elke Setra is uniek en wordt voor een specifiek gebruiksdoel vervaardigd. Een bezoek aan het Setra

DesignCenter in Neu-Ulm vormt een hoogtepunt in het koopproces. Hier wordt samen met de klant

het exterieurontwerp gepland en de inrichting van de passagiersruimte gekozen.

Setra Op maat gemaakt | 41

Onze grafisch designers adviseren klanten bij de individuele vormgeving van de buitenkant van hun toekomstige Setra.

Tijdens intensieve gesprekken met de klant krijgt de persoonlijke droombus vorm.

N u hebben BusStore klanten nog een reden om voor een gebruikte bus met classificatie goud te kiezen. Want bij deze bussen van

het merk Setra of Mercedes-Benz, die volgens de criteria van de classificatie goud maximaal drie jaar oud zijn en een maximale kilometerstand van 300.000 kilometer hebben, krijgen ze automatisch de BusStore garantie op de hele aandrijflijn.“Hiermee kan de klant na aankoop van een gebruikte bus van BusStore zonder risico de weg op en zijn alle kosten calculeerbaar”, legt Thomas Streichsbier van BusStore marketmanagement uit. Zelfs als de koper tegen alle verwachtingen in problemen met de aandrijflijn krijgt, blijven niet-calculeerbare kosten uit. BusStore neemt in dat geval het volledige schadebedrag voor zijn rekening, met als maximum de hoogte van de aanschafprijs. De klant betaalt alleen de omzet- belasting over de reparatiekosten en de kosten van vervangende onderdelen.De BusStore garantie is geldig gedurende een periode van twaalf maanden vanaf de aankoopdatum van de gebruikte bus. Voor voer- tuigen die minder dan twee jaar oud zijn en minder dan 200.000 kilo- meter op de teller hebben, geldt een uitzondering. Hierbij valt de aandrijflijn doorgaans nog onder de originele fabrieksgarantie. “In dergelijke gevallen kan de klant een latere ingangsdatum voor de BusStore garantie met ons afspreken”, legt Thomas Streichsbier uit. Gedurende de contractperiode van de BusStore garantie is het kilometrage van het voertuig onbeperkt. Om aanspraak te kunnen maken op de BusStore garantie moet de klant het voorgeschreven onderhoud van zijn bus respecteren en in een van de meer dan

600 Europese Servicesteunpunten van OMNIplus laten uitvoeren. De BusStore garantie is in alle Europese landen met uitzondering van Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland beschikbaar.Elk voertuig met BusStore garantie krijgt een sticker met het garantie- nummer en het telefoonnummer van het BusStore Warranty Claims Center, die in het zicht van de chauffeur wordt aangebracht. “Het is voor de afwikkeling van de service belangrijk dat de chauffeur het garantienummer aan de werkplaats doorgeeft”, benadrukt Thomas Streichsbier. Mocht het voertuig niet meer op eigen kracht naar het dichtstbijzijnde servicesteunpunt kunnen rijden, dan helpt het BusStore Warranty Claims Center bij het transport. Deze service valt echter niet onder de BusStore garantie. De werkplaats neemt de schade op en dient vervolgens een verzoek tot schadeovername in bij het BusStore Warranty Claims Center. “De bevestiging volgt doorgaans zeer snel, zodat de werkplaats snel met het schadeherstel kan beginnen”, weet Streichsbier. De klanten profiteren daarbij ook van de permanente beschikbaarheid van originele onderdelen van bewezen OMNIplus kwaliteit.“Met de BusStore garantie zijn onze klanten nog beter beschermd tegen eventuele schadekosten”, aldus Thomas Streichsbier.

Met meer zekerheid op wegBusStore garantie op de aandrijflijn

Thomas StreichsbierBusStore Marketmanagement

Dat rijdt prettig: de BusStore garantiesticker met garantienummer en de contactgegevens van het BusStore Warranty Claims Center.

3 . 3 . 20 1 81 232456789

42 | Setra Op maat gemaakt

of tweekleurige gordijnen? En wat doen we met wanden en deuren van wascabines, met kasten en met de stangen voor streekbussen? “We nemen echt de tijd voor onze klanten”, benadrukt Cordula Lambert. Zij en haar collega’s voeren doorgaans twee adviesgesprekken per dag. Marc Jech en Roland Hirsch, de specialisten voor de grafische vormgeving van de buitenkant van de bus, staan de klanten met talloze handige tips en adviezen ter zijde, zodat zij een goede keus kunnen maken. Hun aanbevelingen worden slechts voor een klein deel door modetrends en de tijdgeest bepaald. Setra bussen hebben nu eenmaal een bijzonder lange levensduur. Een deel van de uitdaging bestaat er dan ook uit om samen met de klant een interieuruitrusting te kiezen die over tien jaar nog steeds bij hem en zijn passagiers in de smaak valt. “Bij te extreme designideeën moeten we de klant soms ook wel eens een beetje afremmen”, grinnikt Cordula Lambert. “Maar iedereen heeft recht op een eerlijk en professioneel advies.” De designers weten natuurlijk ook dat de look van het interieur later bij de doorverkoop een belangrijke rol speelt. De actuele collectie bestaat uit zo’n honderd gedessineerde bekle-dingsstoffen, meer dan twee dozijn effen stoffen en eenzelfde aantal kleuren in Composition. Daarbij komen variaties in de vorm van figuurnaden, biezen en hoofdsteunen. De designers presenteren de materialen direct op de stoelen, zodat de klant zich een goede voorstelling van het geheel kan maken. Busondernemingen willen hun huisstijl ook in de uitrusting van de bus terugzien. Hiervoor werken de twee designers nauw samen met hun

Textieldesigner Eva Müller adviseert bij de inrichting van het interieur.

Alles draait om de wensen van de klant.

Het Setra designteam: Eva Müller, Marc Jech, Cordula Lambert, Roland Hirsch (van links naar rechts)

Setra Service & diensten | 43

collega’s Roland Hirsch en Marc Jech. Zij adviseren de klant over het design van de buitenkant en houden zich dus bezig met zaken als de keuze van de lak en de manier waarop het bedrijfslogo op de bus kan worden aangebracht. Ook persoonlijke ontwerpen zijn mogelijk.Het team van het Setra DesignCenter hecht er belang aan dat de bus een harmonieuze totaalindruk biedt en dat het exterieur en interieur elkaar versterken. De persoonlijke smaak van de klant blijft echter altijd een belangrijke basis voor de configuratie. Er bestaat geen recept voor de juiste keus. “Het is elke keer weer een individueel proces”, legt Cordula Lambert uit. “Er zijn grote klanten die de voorkeur geven aan een gestandaardiseerde uitrusting en kleinere klanten die waarde hechten aan individualiteit. En soms is het precies omgedraaid.” Flexibiliteit en stijlzekerheid spelen dan ook een belangrijke rol in het contact met de klant. De constante hoge kwaliteit van de aangeboden collectie is in elk geval gewaarborgd, want alle stoffen worden intensief getest in het eigen laboratorium van EvoBus bij productievestiging Hosdere. Hierbij wordt de standaard EVO 130.61 toegepast, waarin naast de verplichte

brandbaarheidstests ook het gewicht per vierkante meter, de dikte en de draaddichtheid zijn gedefinieerd. De materialen worden getest op kleurechtheid, pluizen, pilling, slijtvastheid, rek, trekvastheid, glijweerstand, veroudering, geur, vuilgevoeligheid en reinigings- bestendigheid – de stoffen van een Setra moeten tientallen testcycli doorlopen en doorstaan.Klanten kunnen zich dus volledig aan het interieurdesign van hun Setra wijden. Dat het niet altijd luxueus hoeft te zijn, toonde een S 415 LE business in Kortrijk met zijn onderhoudsvriendelijke stoelbekleding in een fris design. In de dubbeldeksbus werden uiteenlopende materialen toegepast: op het benedendek wordt de ruimte optisch vergroot door het gebruik van een lichte stof, terwijl op het bovendek met het glazen TopSky panoramadak dezelfde stof in een donkerdere variant beter tot zijn recht komt.“Elke bus is uniek”, vat Cordula Lambert samen. Een Setra met een uitrusting die samen met het Setra DesignCenter zorgvuldig is samengesteld. “Soms springt bij het uitzoeken een vonk over en worden de platgetreden paden verlaten”, zegt Eva Müller tevreden. “Op zo’n moment ontstaat weer een heel bijzondere, unieke Setra.”

D e S 511 HD vliegt met 100 kilometer per uur door de steile bocht op het testterrein van Daimler in Stuttgart-Untertürkheim.

De bus helt steeds verder over tot hij een hoek van bijna 90 graden maakt. De passagiers worden nu met bijna twee keer hun eigen gewicht in de stoelen gedrukt. Het voelt als een rit in een achtbaan. Er zijn hier en daar verrukte kreten van opwinding te horen. Voor wie durft is de rit door de steile bocht het hoogtepunt van de bezoekerstour. De Daimler testbaan ontvangt zo’n vierduizend gasten per jaar. Sinds september doet de Setra clubbus in Untertürkheim dienst als rijdende bezoekerstribune. Hij heeft zijn voorganger de S 411 HD afgelost, die jarenlang met succes op de testbaan reed. De meeste passagiers zijn verrast over de dynamische en soepele manier waarmee de nieuwe S 511 HD zich over het lastige parcours beweegt en hoe veilig hij zich bij extreme manoeuvres gedraagt.Aan het begin van de tour haalt Volker Sülzer de gasten bij de fabrieks- poort op met de S 511 HD. Hij kent de testbaan als geen ander en begeleidt de bezoekers al jaren als chauffeur en gids. Onderweg is op de monitor in de bus een film over de geschiedenis van het testterrein te zien. Sinds 1956 worden hier voertuigen van het Daimler-concern onder de zwaarste omstandigheden op de proef gesteld. In 1967 werd de baan uitgebreid, onder andere met de spectaculaire steile bocht. “Tegenwoordig wordt er veel gebruik gemaakt van computersimulaties,

maar vroeger moesten nieuwe automodellen allemaal op de baan worden getest”, legt Volker Sülzer uit.Op de zogenaamde ‘Heidestrecke’, een baandeel met slecht wegdek, wordt duidelijk dat de Setra clubbus ook tegen de beroerdste wegen is opgewassen. De bus schommelt heftig van links naar rechts. “De bezoekers worden hier flink door elkaar geschud”, meesmuilt Sülzer. Ook de helling en de nauwe bocht met een dwarshelling van 20 procent vormen geen probleem voor de S 511 HD. De bus ligt volkomen veilig op de weg. Tijdens een slalommanoeuvre ervaren de passagiers wat ESP® voor de bus doet. Bij ingeschakeld ESP® blijft het voertuig veilig in het spoor, maar zonder ESP® komen de voorwielen bij heftige stuurbewegingen tot wel tien centimeter los van de grond.Het klapstuk van de tour is de rit door de steile bocht. “Dankzij de steile bocht kunnen we ook langdurige testritten zonder snelheids- verlies op de testbaan uitvoeren”, vertelt Volker Sülzer. Met zijn korte wielbasis en lengte van slechts 10,4 meter lukt het de S 511 HD de extreem steile bocht te nemen. “Vanwege de gebogen vorm van de bocht zouden langere voertuigen met hun voor- en achterwielen buiten de rijbaan terechtkomen”, legt Sülzer uit. De S 511 HD heeft geen extra ingebouwde technische of constructieve hulpmiddelen nodig om de enorme krachten in de steile bocht en op de baan de baas te kunnen. Wel werd er in de fabriek een extra, afzonderlijk instelbaar rijniveau geïmplementeerd om te voorkomen dat de carrosserie-overhangen de sterk gebogen rijbaan raken. Verder komt de bus helemaal overeen met het standaardmodel. “Zo zie je dat onze Setra bussen heel wat aankunnen”, aldus een trotse Volker Sülzer.

in de steile bochtZenuwprikkelingEen ComfortClass S 511 HD rijdt als nieuwe

bezoekersbus over de testbaan van Daimler in

Untertürkheim – en bewijst daarbij ook zijn

eigen rijdynamische vaardigheden.

Setra Fascinatie & techniek | 45

België: Albion Tours bvba, Zeebrugge • Business Coach bvba, Meise • De Wilg bvba, Bree • Mission de la Russie auprès des CEE, Brussel • Mission Permanente de la Féderation de la Russie auprès de l’OTAN, Brussel • Reizen Saeys Staes Maria, Hamme • Reizen Sercu bvba, Roeselare • Sun Cars, Doornik • Duitsland: Beckmann Reisen GmbH, Hannover • Braumüller Omnibusunternehmen, Hirschaid • briOtours GmbH, Wittingen • Creativ Tours Inh. Steffen Krebs, Cottbus • Dolce Vita Reiseclub GbR, Neuhof • Erletz Reisen GmbH, Staufenberg • Fahrschule Henry Voigt, Erkner • Fahrschule Klimas, Groß-Umstadt • Fa. Ludwig Schraud, Arnstein • Frankenland Reisen Richard Wichler e.K., Burgpreppach • Gutacker Reisen, Schmitten • Hans Lobmeyer Omnibus- und Mietautounternehmen, Roding • HB-Reisen, Bad Essen • Jankovic und Co. GmbH, München • J. Brückmann OHG Omnibusbetrieb, Darmstadt • Jürgen Reyer Bustouristik, Witten • Launhardt Reisen Omnibus-betrieb, Rockenberg • Leitner Touristik GmbH, Allersburg • Mückenhausen Busunternehmen GmbH, Gangkofen • Omnibusverkehr Dittmar OHG, Floh-Seligenthal • Omnibusbetrieb Fintzen, Satrup • Omnibusbetrieb Günther Hornsteiner, Wallgau • Omnibusbetrieb Heinz Kleine, Augustdorf • Omnibusbetrieb Klieber GmbH, Groß-Zimmern • Omnibus Kraus, Forchheim • Pfannmüller-Reisen GmbH, Florstadt • Schemmer- Reisen, Wurmannsquick • Stoll Reisen GmbH & Co. KG, Nidda • Traubinger Reiseservice, Tutzing • Taxi- und Busbetrieb Peter Krüger, Tanger-hütte • Taxi und Transport Michael Seidel, Hoyerswerda • Uebach-Touristik, Freudenberg • Vita Tours, Hamburg • Zölle Reisen, Greiz • Finland: Salon Tilausmatkat Oy, Salo • Frankrijk: Bocéno Voyages et Transports, Arzal • Cars Adrien, Le Bosc-Roger-en-Roumois • Cars Berthelet, Crémieu • ECF Roudaut, Landivisiau • Les Cars de Maillard, Le Gond-Pontouvre • R.T.A. - Régie Départementale des Transports de l’Aisne, Gauchy • Sotram Voyages, Sarreguemines • Voyages Ferron, Meneac • Voyages No Limites, Cholet • Voyages Mauger, La Ferté- Bernard • Kroatië: Vincek d.o.o., Varaždin • Letland: Tukuma Auto, Tukums • Ventspils Reiss, Windau • Litauen: Kautra, Kaunas • Toks, Vilnius • Nederland: Oostenrijk Touringcars B.V., Diemen • R.H. Bakker Beheer B.V., Wormerveer • Slangen Reizen B.V., Heerlen • Verschoor Reizen, Hardinxveld-Giessendam • Oostenrijk: Erich Klotz Busunternehmen, Sölden • E. Wechselberger Touristik GmbH, Kufstein • Kammer-lander Reisen GmbH, Gerlos • Knaus Reisen, St. Martin a. d. Raab • Lehner Busreisen GmbH, Niederwaldkirchen • Leidinger GmbH, St. Roman/ Schärding • Reisebüro Pölzl e.U., Gmünd • Sagmeister - Reisen GmbH & Co KG, Stegersbach • Sapper Robert Mietwagen-Omnibus, Fehring • Weilbuchner Manfred, Timelkam • Wöß Reisen & Gastrobetriebs e.U., Nebelberg • Polen: Plus-Express, Cedry Wielkie • Portugal: Barraqueiro Transportes, Lissabon • GreenBus Transporte de Passageiros, Porto • Servië: Dunavprevoz, Plankenburg • Pejic Tours, Novi Pazar • Slowakije: SAD Presov, Presov • Zweden: Birger Wennbergs Åkeri AB, Bjurholm • Carls Bussar AB, Övertorneå • Enbom Buss, Karlsborg • Lings Buss AB, Broby • Zwitserland: Heidi-Reisen, Jean-Claude Grun, Liesberg • Kurt Bühler Busreisen, Mollis • O-M Voyages Sàrl, Châtelaine • thurtal-reisen gmbh, Frauenfeld

Welkom bij de Setra familie

In SetraWorld 1/14 stond een uitgebreid artikel over de werking van PPC. U kunt een pdf van het magazine downloaden op www.setra-bus.com

Predictive Powertrain Control is een snelheidsregelaar die ingrijpt op de aansturing van de PowerShift 3-transmissie. Zo kan PPC vooruit- kijkend naar de topografie van de route op het juiste moment naar de optimale versnelling en snelheid overschakelen, wat een positief effect op het brandstofverbruik heeft. Volgens de specificaties van Evobus kan het consequente gebruik van PPC een brandstofbesparing tot 4% opleveren. Vakjournalisten hebben inmiddels in tests bewezen dat zelfs een verbruiksvoordeel van gemiddeld 9,2% haalbaar is.Door de bus met het nieuwe PPC-systeem uit te rusten, koos Cars Bihan bewust voor een voortrekkersrol op de Franse markt. Tegen- woordig bestelt de meerderheid van de Setra klanten in Frankrijk zijn ComfortClass 500 met Predictive Powertrain Control. Cars Bihan is erg tevreden over PPC en bestelt daarom voortaan al zijn Setra- bussen met deze uitrusting. Dit geldt voor de S 517 HD die de onder-

neming in april 2015 in ontvangst nam, maar ook voor de S 519 HD die binnenkort wordt uitgeleverd.

I n september 2014 schafte Cars Bihan als een van de eerste bus- ondernemingen in Frankrijk een ComfortClass S 516 HD met

Predictive Powertrain Control (PPC) aan. De reden hiervoor was dat Cars Bihan bekend was met de voorde-len van PPC op het brandstofverbruik bij de Mercedes-Benz trucks, waar de vooruitdenkende snelheidsregelaar al langer met succes wordt toegepast. Na een jaar ervaring

met PPC in een Setra bus te hebben opgedaan, kan de jarenlange klant van EvoBus France eveneens een positieve balans opmaken.“Het brandstofverbruik is met het nieuwe Euro VI-voertuig gedaald tot minder dan 20 liter per 100 kilometer. Bij een S 415 HD met Euro V zitten we op 24 liter per 100 kilometer. Ik schat dat we twee van de vier liter hebben bespaard door het consequente gebruik van het PPC-systeem”, laat Daniel Bihan, technisch directeur van de buson-derneming uit het Bretonse Lesneven weten.

Brandstofverbruik gedaald

44 | Setra Ontmoetingsplaatsen